Tài liệu Luận văn Tác động của các yếu tố đặc điểm cá nhân của người học đến việc đánh giá các hoạt động giảng dạy của giảng viên

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Vũ Thị Phương Anh. Các số liệu, những kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn này trung thực và chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Học viên Phạm Thị Bích LỜI CÁM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cám ơn Tiến sĩ Vũ Thị Phương Anh, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn. Với những lời chỉ dẫn, những tài liệu, sự tận tình hướng dẫn và những lời động viên của Cô đã giúp tôi vượt qua nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện luận văn này. Tôi cũng xin cám ơn quý thầy cô giảng dạy chương trình cao học "Đo lường và Đánh giá trong giáo dục” đã truyền dạy những kiến thức quý báu, những kiến thức này rất hữu ích và giúp tôi nhiều khi thực hiện nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin cám ơn PGS. TS. Nguyễn Quý Thanh về những góp ý có ý nghĩa rất lớn khi tôi thực hiện đề cương nghiên cứu. Xin cám ơn các Quý thầy, cô công tác tại Viện Đảm bảo chất lượng giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội và Trung tâm Khảo thí và Đánh giá chất lượng đào tạo – Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi trong suốt quá trình tôi tham gia khóa học. Cuối cùng, tôi xin cám ơn cô Hồ Đắc Hải Miên – Trường Đại học Kinh tế Tài chính thành phố Hồ Chí Minh và Ban Giám hiệu trường đã hỗ trợ trong quá trình tôi thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cám ơn. Học viên Phạm Thị Bích 2 MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG ...................................................................................... 5 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ......................................................... 7 CHƯƠNG 1. MỞ ĐẦU.................................................................................. 8 1.1. Lý do chọn đề tài ............................................................................ 8 1.2. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài .......................................... 11 1.2.1. Ý nghĩa lý luận ........................................................................ 11 1.2.2. Ý nghĩa thực tiễn ..................................................................... 11 1.3. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................... 12 1.4. Phạm vi và phương pháp nghiên cứu ............................................ 12 1.4.1. Phạm vi nghiên cứu ................................................................ 12 1.4.2. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu........................................... 13 1.5. Đối tượng nghiên cứu, khách thể nghiên cứu ................................ 16 1.6. Câu hỏi nghiên cứu, giả thuyết nghiên cứu ................................... 16 1.6.1. Câu hỏi nghiên cứu................................................................. 16 1.6.2. Giả thuyết nghiên cứu ............................................................. 17 1.7. Các biến số.................................................................................... 18 1.7.1. Biến độc lập ............................................................................ 18 1.7.2. Biến phụ thuộc ........................................................................ 18 1.8. Khung lý thuyết ............................................................................ 19 CHƯƠNG 2. TỔNG QUAN ........................................................................ 23 2.1. Giới thiệu chung ........................................................................... 23 2.2. Khái niệm về đánh giá (evaluation)............................................... 23 2.3. Đánh giá các hoạt động giảng dạy của giảng viên ......................... 24 2.4. Sơ lược lịch sử hoạt động lấy ý kiến sinh viên đánh giá giảng viên trên thế giới và tại Việt Nam .................................................................... 29 2.5. Hoạt động lấy ý kiến sinh viên đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên tại trường Đại học Kinh tế Tài chính thành phố Hồ Chí Minh . 36 2.6. Các yếu tố đặc điểm người học tác động đến kết quả đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên ................................................................. 38 2.7. Tiểu kết......................................................................................... 47 CHƯƠNG 3. KIỂM TRA ĐỘ TIN CẬY CỦA THANG ĐO ....................... 49 3.1. Giới thiệu ...................................................................................... 49 3.2. Phân tích nhân tố khám phá (EFA) ............................................... 49 3.3. Kiểm tra độ tin cậy của thang đo................................................... 52 3.4. Tiểu kết......................................................................................... 56 3 CHƯƠNG 4. TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ ĐẶC ĐIỂM CÁ NHÂN CỦA NGƯỜI HỌC ĐẾN KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ GIẢNG VIÊN ............... 57 4.1. Giới thiệu ...................................................................................... 57 4.2. Tác động của yếu tố giới tính sinh viên......................................... 57 4.3. Tác động của yếu tố hệ đào tạo ..................................................... 59 4.4. Tác động của yếu tố điểm kết thúc môn học.................................. 61 4.5. Tác động của yếu tố điểm trung bình chung học kỳ khảo sát......... 64 4.6. Tác động của yếu tố năm học của sinh viên .................................. 67 4.7. Tiểu kết......................................................................................... 69 CHƯƠNG 5. SỰ BIẾN THIÊN CỦA KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ GIẢNG VIÊN THEO CÁC YẾU TỐ ĐẶC ĐIỂM CÁ NHÂN CỦA NGƯỜI HỌC............ 71 5.1. Phân tích hồi quy tuyến tính bội.................................................... 71 5.2. Kết quả phân tích hồi qui .............................................................. 71 5.3. Tiểu kết......................................................................................... 74 CHƯƠNG 6. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................ 76 6.1. Kết luận ........................................................................................ 76 6.2. Hạn chế trong nghiên cứu ............................................................. 77 6.3. Hướng nghiên cứu tiếp theo .......................................................... 77 6.4. Khuyến nghị ................................................................................. 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 82 PHỤ LỤC ................................................................................................... 86 4 DANH MỤC BẢNG STT Tên Trang Kết quả kiểm nghiệm Levene trước khi thực hiện phân tích phương sai nhiều yếu tố Tóm tắt một số kết quả nghiên cứu trước đây về các yếu tố đặc điểm người học tác động đến kết quả đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên Mô tả các nguồn sử dụng để đánh giá giảng viên 15 44 Bảng 3.1. Tổng hợp các kết quả nghiên cứu về tác động của đặc điểm cá nhân sinh viên đến kết quả đánh giá giảng viên Kết quả kiểm định KMO và Bartlett's Bảng 3.2. Tổng phương sai trích tích lũy của phương pháp phân 51 Bảng 1.1. Bảng 1.2. Bảng 2.1. Bảng 2.2. 21 26 50 tích nhân tố khám phá EFA Bảng 3.3. Ma trận nhân tố 52 Bảng 3.4. Kết quả đánh giá độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha Kết quả kiểm định giả định phương sai của các nhóm đồng đều đối với yếu tố giới tính sinh viên So sánh điểm trung bình đánh giá giảng viên của sinh viên theo yếu tố giới tính Kết quả kiểm định Levene - kiểm tra giả định đồng đều của phương sai các nhóm so sánh của hệ đào tạo của sinh viên Kết quả thống kê phiếu khảo sát theo hệ đào tạo của sinh viên Kết quả phân tích ANOVA của yếu tố hệ đào tạo 54 Kết quả thống kê phiếu khảo sát theo điểm môn học của sinh viên Kiểm nghiệm Levene - Kiểm tra giả định đồng đều của phương sai của các nhóm so sánh điểm môn học của sinh viên Kết quả phân tích ANOVA đối với điểm môn học của sinh viên 62 Bảng 4.1. Bảng 4.2. Bảng 4.3. Bảng 4.4. Bảng 4.5. Bảng 4.6. Bảng 4.7. Bảng 4.8. 5 58 59 60 60 61 63 63 STT Bảng 4.9. Tên Trang Kết quả thống kê phiếu khảo sát theo trung bình chung 65 học kỳ của sinh viên Bảng 4.10. 65 Bảng 5.1. Kiểm nghiệm Levene - Kiểm tra giả định đồng đều của phương sai các nhóm so sánh đối với yếu tố trung bình chung học kỳ của sinh viên Kết quả phân tích ANOVA đối với yếu tố trung bình chung học kỳ của sinh viên Kết quả thống kê phiếu khảo sát theo năm học của sinh viên Kiểm nghiệm Levene - Kiểm tra giả định đồng đều của phương sai của các nhóm so sánh năm học của sinh viên Kết quả kiểm định phi tham số (kiểm định Tamhane) đối với yếu tố năm học của sinh viên Kết quả phân tích các hệ số hồi quy (Coefficients) Bảng 5.2. Kết quả phân tích ANOVA cho hồi quy bội 72 Bảng 5.3. Model Summary 74 Bảng 4.11. Bảng 4.12. Bảng 4.13. Bảng 4.14. 6 66 67 68 68 72 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ STT Tên Trang Hình 1.1. Mô hình nghiên cứu 22 Hình 2.1. Mô hình đánh giá và đưa ý kiến phản hồi mang tính xây dựng 31 7 CHƯƠNG 1 MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Đánh giá giảng viên là công tác đã và đang được đẩy mạnh ở các trường đại học trên toàn thế giới cũng như ở Việt Nam và Centra (1993) đã liệt kê ra nhiều nguồn thông tin có thể thu thập để đánh giá hoạt động giảng viên như: giảng viên (đồng nghiệp, cán bộ quản lý), sinh viên, giảng viên tự đánh giá, các nguồn đánh giá khác: kết quả thi của sinh viên, nhật kí hàng ngày....[22]. Tuy nhiên, trong các nguồn trên thì nguồn thông tin từ sinh viên là một trong những nguồn rất quan trọng và có giá trị và sinh viên được trang bị tốt để đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên vì sinh viên là đối tượng hưởng thụ chính từ hoạt động giảng dạy của giảng viên, là sản phẩm của hoạt động giảng dạy và được coi là khách hàng của các trường đại học [28, 36]. Trên thế giới, hoạt động lấy ý kiến sinh viên đánh giá chất lượng giảng dạy của giảng viên là một hoạt động đã xuất hiện từ khá sớm tại các nước có nền giáo dục phát triển với mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo. Từ cuối những năm 1920, Đại học Purdue đi tiên phong trong hoạt động lấy ý kiến sinh viên đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên. Đến những năm 1960, hoạt động lấy ý kiến sinh viên đã được rất nhiều trường thực hiện, nhưng việc sử dụng kết quả là hoàn toàn tự nguyện. Những năm 1970 được coi là thời kỳ vàng của các nghiên cứu về hoạt động lấy ý kiến sinh viên đánh giá giảng viên [22, 37]. Tới nay, hoạt động lấy ý kiến sinh viên đã trở thành hoạt động thường xuyên và không thể thiếu của các trường đại học trên thế giới và các nghiên cứu về vấn đề này vẫn thu hút rất nhiều người tham gia. Tại Việt Nam, hoạt động lấy ý kiến sinh viên tuy mới chỉ xuất hiện từ những năm 2000 nhưng hiện đã trở thành hoạt động bắt buộc và đang được thực hiện thường xuyên tại các trường đại học. Ngoài việc yêu cầu các trường 8 thường xuyên thu thập ý kiến sinh viên, Bộ Giáo dục và Đào tạo còn yêu cầu các trường phải sử dụng kết quả này cho các mục đích cải thiện chất lượng đào tạo. Tuy nhiên, đây mới chỉ là một phần trong 2 mục đích cơ bản của hoạt động đánh giá của sinh viên do Rifkin đưa ra vào năm 1995, hai mục đích như sau: + Để tìm hiểu tình hình, hỗ trợ sự phát triển của giảng viên; + Dùng kết quả đánh giá của sinh viên cho mục đích đánh giá chung, góp phần quan trọng trong việc tuyển dụng, khen thưởng,… [34] Đã có nhiều nghiên cứu trên thế giới và thực tế cho thấy hoạt động lấy ý kiến sinh viên có tác động tích cực đến việc cải thiện chất lượng giảng dạy của giảng viên, nhưng việc sử dụng kết quả đánh giá giảng viên cho các mục đích như tuyển dụng, khen thưởng... thì đang còn gây tranh cãi. Có nhiều nhà nghiên cứu cho rằng các nhà quản lý trường đại học cần thận trọng khi sử dụng kết quả đánh giá giảng viên cho các mục đích quan trọng vì kết quả đánh giá giảng viên không chỉ phản ánh năng lực giảng dạy của thầy mà kết quả này còn có thể bị tác động bởi nhiều yếu tố không mong muốn. Nhiều kết quả nghiên cứu đã chứng minh và chỉ ra các yếu tố không liên quan đến sự phát triển của sinh viên hay năng lực giảng viên nhưng tác động đến kết quả đánh giá của sinh viên như các yếu tố đặc điểm sinh viên, đặc điểm giảng viên, đặc điểm môn học... [10, 14, 22, 23, 31]. Những kết quả nghiên cứu này sẽ được trình bày chi tiết hơn trong phần tổng quan tài liệu. Bên cạnh đó, lại có những kết quả nghiên cứu cho thấy kết quả đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên từ sinh viên là hợp lệ, đáng tin cậy và thường được sử dụng trong các trường đại học [24, 28, 36]. Tuy còn nhiều tranh cãi trong việc sử dụng kết quả đánh giá của sinh viên cho các mục đích như khen thưởng, nâng lương… nhưng nhiều nhà quản lý tại các trường đại học vẫn tin dùng kết quả đánh giá giảng viên và họ còn sử dụng hoặc có dự 9 định sử dụng kết quả này để đưa ra những chính sách liên quan đến lương, thưởng cũng như sự thăng tiến của giảng viên trong nghề nghiệp. Tại trường Đại học Quốc tế - Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, kết quả đánh giá của sinh viên đã được sử dụng để khen thưởng giảng viên. Từ năm học 2009-2010, cuối mỗi năm học, những giảng viên nhận được kết quả đánh giá cao từ sinh viên sẽ nhận được giải thưởng “giảng viên của năm”. Những giảng viên đạt được giải thưởng này ngoài phần thưởng nhận được còn được tăng lương trong năm học tới. Trường Đại học Kinh tế Tài chính thành phố Hồ Chí Minh - trường đại học cung cấp dữ liệu khảo sát sinh viên trong nghiên cứu này, Ban Giám hiệu có dự định đưa ra chính sách sử dụng kết quả đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên từ sinh viên trong việc xét lương, thưởng cho giảng viên. Tuy nhiên, chính sách này đang gặp phải sự phản đối của nhiều giảng viên trong trường vì trong thực tế có thể xảy ra trường hợp cùng một giảng viên, nhưng khi dạy ở hai lớp khác nhau thì có thể nhận những kết quả đánh giá khác nhau. Những giảng viên may mắn được phân công vào đối tượng sinh viên phù hợp thì được đánh giá cao, trong khi những giảng viên kém may mắn hơn thì bị đánh giá thấp. Nếu giảng viên và nhà quản lý không hiểu được tại sao giảng viên bị đánh giá thấp (hoặc được đánh giá cao) thì sẽ không đưa ra được các quyết định tối ưu khi phân công giảng viên vào những lớp sinh viên phù hợp nhất với giảng viên đó. Để giúp nhà trường giải quyết vấn đề đang gây tranh cãi nêu trên và góp tiếng nói vào các hoạt động nghiên cứu có liên quan đến kết quả đánh giá giảng viên nên tôi đã chọn đề tài: “Tác động của các yếu tố đặc điểm cá nhân của người học đến việc đánh giá các hoạt động giảng dạy của giảng viên” để tìm hiểu xem những yếu tố đặc điểm cá nhân của người học có ảnh hưởng đến việc đánh giá các hoạt động giảng dạy của giảng viên hay không. 10 1.2. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài 1.2.1. Ý nghĩa lý luận Trên thế giới hiện nay, còn nhiều tranh cãi về việc sử dụng kết quả đánh giá giảng viên cho các mục đích quan trọng như tuyển dụng, khen thưởng... Có những nhà nghiên cứu cho rằng kết quả đánh giá giảng viên đáng tin cậy và có thể sử dụng trong các trường đại học [24, 28, 36]. Tuy nhiên, lại có những nhà nghiên cứu cho rằng cần thận trọng khi sử dụng kết quả đánh giá giảng viên cho các mục đích quan trọng vì kết quả đánh giá giảng viên có thể bị tác động bởi nhiều yếu tố không mong muốn [10, 14, 22, 23, 31]. Những kết quả của luận văn này có thể sẽ góp phần vào các lý thuyết về tác động của các yếu tố đặc điểm sinh viên đến kết quả đánh giá giảng viên. 1.2.2. Ý nghĩa thực tiễn Các kết quả của luận văn cung cấp những thông tin về tác động của đặc điểm sinh viên đến kết quả đánh giá giảng viên để đưa ra những đề xuất nhằm: - Làm cho các thông tin thu thập được trở nên hữu ích hơn cho giảng viên, nhà quản lý, và cả sinh viên; - Cải thiện việc sử dụng kết quả đánh giá giảng viên thu được từ khảo sát sinh viên; - Giải quyết vấn đề đang gây tranh cãi tại trường đại học Kinh tế Tài chính thành phố Hồ Chí Minh: có nên ban hành chính sách sử dụng kết quả đánh giá của sinh viên đối với hoạt động giảng dạy của giảng viên trong việc xét lương, thưởng cho giảng viên vào thời điểm này hay không và nếu ban hành thì cần lưu ý những vấn đề gì. 11 1.3. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu: Tìm hiểu xem một số đặc điểm cá nhân của sinh viên tác động đến kết quả đánh giá giảng viên như thế nào (thông qua việc dự đoán sự biến thiên của kết quả đánh giá giảng viên theo các yếu tố đặc điểm cá nhân của người học trong trường hợp nghiên cứu được thực hiện trước đó phát hiện các yếu tố có tác động). 1.4. Phạm vi và phương pháp nghiên cứu 1.4.1. Phạm vi nghiên cứu Người học trong trường đại học bao gồm sinh viên cao đẳng, sinh viên đại học, học viên cao học, nghiên cứu sinh... Tuy nhiên trường Đại học Kinh tế Tài chính thành phố Hồ Chí Minh chỉ đào tạo sinh viên hệ cao đẳng và đại học nên đề tài chỉ nghiên cứu về các yếu tố đặc điểm cá nhân của sinh viên hệ cao đẳng, đại học. Nhiều nghiên cứu trên thế giới chỉ ra rằng có nhiều yếu tố tác động đến kết quả đánh giá giảng viên như: đặc điểm cá nhân của sinh viên, đặc điểm cá nhân của giảng viên, đặc điểm môn học, môi trường học, phương pháp giảng dạy của giảng viên... Tuy nhiên do hạn chế về thời gian và dữ liệu nên luận văn này chỉ tập trung nghiên cứu tác động của yếu tố đặc điểm cá nhân của sinh viên đến hoạt động giảng dạy của giảng viên. Thực tế và nhiều nghiên cứu cho thấy sinh viên đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động đánh giá giảng viên và nguồn thông tin từ sinh viên là một trong những nguồn rất quan trọng đối với trường đại học vì sinh viên vừa là trung tâm, vừa là sản phẩm, vừa là người hưởng thụ chính của hoạt động đào tạo [28]. Đề tài được thực hiện tại trường Đại học Kinh tế Tài chính thành phố Hồ Chí Minh, do đó kết quả chỉ có tính tham khảo đối với các trường khác. 12 1.4.2. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu 1.4.2.1.Phương pháp thu thập thông tin Để tăng tính chính xác cho số liệu thu thập, thay vì phải thiết kế bảng hỏi và lấy số liệu mới thì nghiên cứu này sẽ sử dụng số liệu thực tế có sẵn từ hoạt động lấy ý kiến sinh viên tại trường Đại học Kinh tế Tài chính thành phố Hồ Chí Minh được lấy vào cuối học kỳ 1 của năm học 2010-2011. Hoạt động thu thập và tổng hợp dữ liệu được thực hiện như sau: - Tổng hợp toàn bộ số liệu sinh viên thực hiện khảo sát qua mạng vào cuối cuối học kỳ 1 của năm học 2010-2011, đối tượng tham gia là sinh viên từ khóa 1 đến khóa 4 và của hệ đại học và cao đẳng; - Ghép dữ liệu khảo sát của sinh viên với dữ liệu về các đặc điểm của sinh viên từ các nguồn chứa thông tin đặc điểm cá nhân của sinh viên. Công việc ghép dữ liệu là hoạt động tốn rất nhiều thời gian vì những thông tin về đặc điểm cá nhân của sinh viên được tổng hợp từ rất nhiều nguồn: từ nhiều file dữ liệu rời rạc do trường cung cấp, từ bảng điểm, từ website của trường... - Mã hóa các đặc điểm sinh viên trong dữ liệu và làm sạch dữ liệu. Sau khi thực hiện các hoạt động trên, chúng tôi thu được tổng số phiếu khảo sát hợp lệ là 4.670 phiếu, tỷ lệ phiếu thu được theo các yếu tố đặc điểm sinh viên được trình bày trong phụ lục số 2. 1.4.2.2.Xử lý và phân tích thông tin Nghiên cứu được thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu định lượng. Ban đầu, chúng tôi thử tìm hiểu tác động của 08 yếu tố đặc điểm cá nhân sinh viên đến kết quả đánh giá giảng viên là: hệ đào tạo, giới tính sinh viên, nơi cư trú trước khi vào đại học, điểm kết thúc môn học tham gia khảo sát, điểm trung bình chung học kỳ gần học kỳ thực hiện khảo sát nhất, năm học thực 13 hiện khảo sát, tuổi vào học đại học của sinh viên, tình trạng thi lại của môn học tham gia khảo sát. Các yếu tố này được định nghĩa như sau: - Yếu tố giới tính: sinh viên nam hay nữ; - Yếu tố nơi cư trú trước khi vào đại học: thành phố Hồ Chí Minh hay các tỉnh khác; - Yếu tố tuổi vào học đại học: được xác định theo công thức: Tuổi vào học đại học = khóa học – năm sinh Ví dụ: sinh viên học khóa 2010 (sinh viên nhập học năm 2010), sinh năm 1992 thì tuổi vào học đại học = 2010 – 1992 = 18 tuổi - Yếu tố hệ đào tạo: hệ đại học hay hệ cao đẳng; - Yếu tố điểm môn học: điểm kết thúc môn học mà sinh viên thực hiện khảo sát; - Yếu tố tình trạng thi lại: tình trạng thi lại của môn học sinh viên thực hiện khảo sát. Biến này có 4 trạng thái: sinh viên thi đậu ngay lần đầu, sinh viên thi rớt lần đầu nhưng thi lại đậu, sinh viên thi rớt lần đầu nhưng chưa thi lại, sinh viên thi rớt lần đầu và thi lại cũng rớt; - Yếu tố điểm trung bình chung: điểm trung bình chung của học kỳ thực hiện khảo sát; - Yếu tố năm học: năm học mà sinh viên đang học tại thời điểm khảo sát. Tuy nhiên, sau khi phân tích thử, chúng tôi đã loại bỏ một yếu tố đặc điểm sinh viên sau trong phần trình bày của luận văn: nơi cư trú trước khi vào đại học, tuổi vào học đại học, tình trạng thi lại của môn học tham gia khảo sát do kết quả phân tích thử cho thấy các yếu tố này không tác động đến kết quả đánh giá giảng viên và đây cũng là các yếu tố chưa từng được tìm hiểu hoặc những kết quả nghiên cứu trước đây cho thấy không có tác động đến kết quả đánh giá giảng viên (xem phụ lục số 3). 14 Do vậy, trong khuôn khổ luận văn này, chúng tôi sẽ chỉ trình bày nội dung tìm hiểu tác động của 5 yếu tố đặc điểm sinh viên đến kết quả đánh giá giảng viên: hệ đào tạo, giới tính, điểm môn học, điểm trung bình chung, năm học. Ban đầu, với nhận định các yếu tố đặc điểm cá nhân có thể tương tác với nhau tác động đến kết quả đánh giá giảng viên nên chúng tôi dự định sử dụng thủ tục phân tích phương sai nhiều yếu tố (Factorial ANOVA). Tuy nhiên, để sử dụng thủ tục này thì điều kiện cần là phương sai giữa các nhóm phải đồng đều. Để kiểm tra sự đồng đều của phương sai các nhóm, chúng tôi sử dụng kiểm nghiệm Levene với giả thuyết bất dị H0: phương sai của các nhóm so sánh đồng đều. Kết quả phân tích thu được như sau: Bảng 1.1. Kết quả kiểm nghiệm Levene trước khi thực hiện phân tích phương sai nhiều yếu tố Dependent Variable: Trung binh 13 cau KHAO SAT F df1 df2 Sig. 2.314 102 4564 .000 Tests the null hypothesis that the error variance of the dependent variable is equal across groups. a Design: Intercept+HEDAOTAO+GIOITINH+DIEMMHOC+TBCHOCKY+NAMHOC+HEDAOTAO * GIOITINH+HEDAOTAO * DIEMMHOC+GIOITINH * DIEMMHOC+HEDAOTAO * GIOITINH * DIEMMHOC+HEDAOTAO * TBCHOCKY+GIOITINH * TBCHOCKY+HEDAOTAO * GIOITINH * TBCHOCKY+DIEMMHOC * TBCHOCKY+HEDAOTAO * DIEMMHOC * TBCHOCKY+GIOITINH * DIEMMHOC * TBCHOCKY+HEDAOTAO * GIOITINH * DIEMMHOC * TBCHOCKY+HEDAOTAO * NAMHOC+GIOITINH * NAMHOC+HEDAOTAO * GIOITINH * NAMHOC+DIEMMHOC * NAMHOC+HEDAOTAO * DIEMMHOC * NAMHOC+GIOITINH * DIEMMHOC * NAMHOC+HEDAOTAO * GIOITINH * DIEMMHOC * NAMHOC+TBCHOCKY * NAMHOC+HEDAOTAO * TBCHOCKY * NAMHOC+GIOITINH * TBCHOCKY * NAMHOC+HEDAOTAO * GIOITINH * TBCHOCKY * NAMHOC+DIEMMHOC * TBCHOCKY * NAMHOC+HEDAOTAO * DIEMMHOC * TBCHOCKY * NAMHOC+GIOITINH * DIEMMHOC * TBCHOCKY * NAMHOC+HEDAOTAO * GIOITINH * DIEMMHOC * TBCHOCKY * NAMHOC Ta thấy mức ý nghĩa sig. của kiểm định Levene được trình bày trong bảng 1.1. = .000, điều này có nghĩa là bằng chứng trong nghiên cứu này đủ mạnh để bác bỏ giả thuyết bất dị Ho hay phương sai giữa các nhóm so sánh 15 không đồng đều. Do đó, thủ tục phân tích phương sai nhiều yếu tố không phù hợp trong trường hợp này. Như vậy, phần đầu nghiên cứu sẽ chỉ đi tìm hiểu tác động của từng yếu tố đặc điểm cá nhân của người học đến kết quả đánh giá giảng viên với thủ tục phân tích phương sai một yếu tố. Tiếp đó để tìm hiểu các yếu tố đặc điểm cá nhân người học tác động đến kết quả đánh giá giảng viên như thế nào và tương tác của các yếu tố này tác động đến kết quả đánh giá giảng viên thì nghiên cứu sẽ sử dụng phương pháp hồi quy tuyến tính bội. Tuy nhiên, nếu kết quả của kiểm nghiệm Levene cho thấy thủ tục phân tích phương sai một yếu tố không phù hợp thì luận văn sẽ sử dụng các thủ tục khác phù hợp hơn như: kiểm định giả thuyết về giá trị trung bình của hai tổng thể (Independent-samples T-test) hay kiểm định phi tham số. Nhưng trước khi thực hiện các phân tích trên, nghiên cứu sẽ đánh giá độ tin cậy của thang đo với phân tích nhân tố khám phá EFA - Exploratory Factor Analysis và hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha. 1.5. Đối tượng nghiên cứu, khách thể nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: tác động của các yếu tố đặc điểm cá nhân của người học đến kết quả đánh giá các hoạt động giảng dạy của giảng viên. - Khách thể nghiên cứu: sinh viên trường Đại học Kinh tế Tài chính thành phố Hồ Chí Minh. 1.6. Câu hỏi nghiên cứu, giả thuyết nghiên cứu 1.6.1. Câu hỏi nghiên cứu Nghiên cứu sẽ đi tìm hiểu 2 câu hỏi nghiên cứu: Câu hỏi 1: Những yếu tố đặc điểm cá nhân của người học như: Giới tính; 16 Hệ đào tạo; Điểm kết thúc môn học; Điểm trung bình chung của học kỳ thực hiện khảo sát; Năm học tác động như thế nào đến kết quả đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên? Câu hỏi 2: Kết quả đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên biến thiên như thế nào theo các yếu tố đặc điểm cá nhân của người học? 1.6.2. Giả thuyết nghiên cứu  Giả thuyết nghiên cứu 1 (H1): Các yếu tố đặc điểm cá nhân của người học tác động đến kết quả đánh giá giảng viên như sau: H1-1. Sinh viên nữ có xu hướng đánh giá giảng viên cao hơn sinh viên nam. H1-2. Sinh viên học hệ đại học có xu hướng đánh giá giảng viên cao hơn sinh viên hệ cao đẳng. H1-3. Sinh viên nhận được điểm môn học càng cao thì có xu hướng đánh giá giảng viên càng cao. H1-4. Sinh viên có điểm trung bình chung của học kỳ thực hiện khảo sát càng cao thì có xu hướng đánh giá giảng viên càng cao. H1-5. Sinh viên có năm học càng cao (hay học ở trường càng lâu) thì có xu hướng đánh giá giảng viên càng cao.  Giả thuyết nghiên cứu 2 (H2): Có thể xây dựng được mô hình hồi quy giải thích sự biến thiên của kết quả đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên theo các yếu tố đặc điểm cá nhân của người học. Mô hình hồi quy bội dự kiến: bo  b X i i 1, n 17 i Kết quả đánh giá giảng viên = Với b0: hệ số cắt; bi: các hệ số dốc tương ứng (với i=1, n); Xi: các yếu tố đặc điểm cá nhân người học có tác động đến kết quả đánh giá giảng viên (với i=1, n) 1.7. Các biến số 1.7.1. Biến độc lập Biến độc lập trong nghiên cứu này là các yếu tố đặc điểm cá nhân của sinh viên, gồm các yếu tố sau: - Yếu tố giới tính: sinh viên nam hay nữ; - Yếu tố hệ đào tạo: hệ đại học hay hệ cao đẳng; - Yếu tố điểm môn học: điểm kết thúc môn học mà sinh viên thực hiện khảo sát, điểm môn học được chia thành 4 nhóm: điểm dưới 5, điểm từ 5 đến 6.5, điểm từ 6.5 đến 8 và điểm trên 8; - Yếu tố điểm trung bình chung: điểm trung bình chung của học kỳ thực hiện khảo sát, điểm trung bình chung được chia thành 4 nhóm: điểm dưới 5, điểm từ 5 đến 6.5, điểm từ 6.5 đến 8 và điểm trên 8; - Yếu tố năm học: thời điểm thực hiện khảo sát thì sinh viên đang theo học năm thứ mấy. Nếu năm học càng cao thì đồng nghĩa thời gian học ở trường của sinh viên càng lâu, do vậy năm học trong trường hợp này được hiểu như mức độ trưởng thành. 1.7.2. Biến phụ thuộc Trong thực tế, khi sử dụng kết quả đánh giá giảng viên, các nhà quản lý thường quan tâm đến kết quả tổng thể (overall score) nhiều hơn là các kết quả chia theo từng nhóm câu hỏi hay từng tiêu chí đánh giá giảng viên. Do vậy 18 trong luận văn này, nghiên cứu chỉ tập trung vào kết quả đánh giá giảng viên tổng thể hay điểm trung bình chung của các câu hỏi trong bảng hỏi do sinh viên đánh giá. Biến phụ thuộc được sử dụng trong nghiên cứu này là điểm trung bình chung của các câu hỏi trong bảng hỏi do sinh viên đánh giá. Cấu trúc phiếu khảo sát sinh viên về các hoạt động giảng dạy của giảng viên tại trường Đại học Kinh tế Tài chính thành phố Hồ Chí Minh gồm có 14 câu hỏi, trong đó câu hỏi số 14 là câu hỏi về cảm nhận chung của sinh viên về giảng viên. Trong thực tế nhà trường cũng tách riêng câu hỏi này ra trong quá trình xử lý do đó biến phụ thuộc trong nghiên cứu này là kết quả trung bình chung của các câu hỏi khảo sát từ câu số 1 đến câu số 13 (xem phụ lục 1). 1.8. Khung lý thuyết Trên thế giới và tại Việt Nam, đã có nhiều nghiên cứu về tác động của sinh viên đến kết quả đánh giá giảng viên do đó nghiên cứu này sẽ sử dụng các kết quả nghiên cứu trước đây làm khung lý thuyết, luận văn sẽ tìm hiểu xem những yếu tố đặc điểm sinh viên đã được chứng minh là có tác động đến kết quả đánh giá giảng viên thì trong nghiên cứu này có tác động hay không. Trong các nghiên cứu về đặc điểm cá nhân của sinh viên tác động đến kết quả đánh giá giảng viên thì có thể nói vấn đề giới tính được đề cập đến nhiều hơn cả nhưng các kết quả nghiên cứu về vấn đề này lại rất khác nhau. Kết quả nghiên cứu của Hancock và Shannon và Trentham (1992), Tatro (1995) cho thấy sinh viên nữ có xu hướng đánh giá giảng viên cao hơn sinh viên nam [36]. Lally và Myhill (1994) và Nga (2009) đã đưa ra nhận xét là sự khác biệt giới tính của sinh viên tác động không đáng kể đến kết quả đánh giá giảng viên [10, 14]. 19 Theo kết quả nghiên cứu của Frey (1975); Franklin và Theall (1992) thì sinh viên năm cuối có xu hướng dễ dãi trong việc đánh giá giảng viên hơn so với sinh viên năm thứ nhất [22, 23]. Lally và Myhill (1994) lại đưa ra nhận xét là sự khác biệt về “thâm niên” của sinh viên tác động không đáng kể đến kết quả lấy ý kiến của sinh viên [10]. Theo kết quả nghiên cứu của Nga (2009), năm học của sinh viên có ảnh hưởng đến chỉ số đánh giá về phương pháp sư phạm và kiến thức của giảng viên [14]. Theo nghiên cứu của Crumbley và Henry và Kratchman (2001) thì sinh viên cố gắng trừng phạt những giảng viên cho điểm thấp [22]. Trong luận văn tiến sĩ của Cisneros-Cohernour (2001), ông nhận thấy sinh viên sau đại học đánh giá tốt về giảng viên dạy môn chuyên ngành hơn sinh viên đại học, vì họ sẵn có nhiều hiểu biết chuyên ngành, còn môn học đó ở bậc đại học sẽ không chuyên sâu hoặc chỉ là một phần của một môn học chung [21]. Theo kết quả nghiên cứu của Nga (2009) thì kết quả điểm trung bình chung của sinh viên có ảnh hưởng đến các chỉ số đánh giá về hoạt động giảng dạy của giảng viên [14]. Bảng sau đây tóm tắt kết quả của một số nghiên cứu trước đây trên thế giới và tại Việt Nam về những đặc điểm sinh viên có tác động đến kết quả đánh giá giảng viên mà đề tài sẽ kế thừa: 20