Ket-noi.com
Bé khoa häc vµ c«ng nghÖ
ViÖn øng dông C«ng nghÖ
Trung t©m sinh häc thùc nghiÖm
C6 Thanh Xu©n B¾c, Hµ Néi
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi:
Nghiªn cøu qui tr×nh c«ng nghÖ ph©n lËp, lµm s¹ch vµ
b¶o qu¶n mét sè gièng t¶o cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao phôc vô
ngµnh nu«i trång thuû s¶n
TS.Hoµng ThÞ Kim HOa
6123
25/9/2006
Hµ néi, 12-2005
B¶n quyÒn 2005 thuéc TTSHTN
§¬n xin sao chÐp toµn bé hoÆc tõng phÇn tµi liÖu nµy ph¶i göi ®Õn Gi¸m ®èc
TTSHTN trõ tr−êng hîp sö dông víi môc ®Ých nghiªn cøu
Th«ng tin vÒ ®Ò tµi
Tªn ®Ò tµi:
“Nghiªn cøu qui tr×nh c«ng nghÖ ph©n lËp, lµm s¹ch vµ b¶o qu¶n mét sè
gièng t¶o cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao phôc vô ngµnh nu«i trång thuû s¶n”.
1. Chñ nhiÖm
§iÖn tho¹i (CQ)
: TS. Hoµng ThÞ Kim Hoa
: 8549438
2. §Þa chØ c¬ quan
: C6- Thanh xu©n b¾c - §èng ®a – Hµ Néi.
3. Thêi gian thùc hiÖn
: 12 th¸ng (tõ th¸ng 1/2005 ®Õn th¸ng 12/ 2005)
4.C¬ quan chñ tr× thùc hiÖn : Trung t©m Sinh häc Thùc nghiÖm
5. C¬ quan chñ qu¶n
: ViÖn øng dông c«ng nghÖ
6. Tªn tæ chøc KH & CN: Trung t©m Sinh häc Thùc nghiÖm
7. Kinh phÝ Tæng sè
: 218.000.000 ® (Hai tr¨m m−êi t¸m triÖu ®ång)
8. Tõ ng©n s¸ch SNKH : 218.000.000 ® (Hai tr¨m m−êi t¸m triÖu ®ång)
C¸n bé thùc hiÖn ®Ò tµi
Chñ nhiÖm ®Ò tµi:
TS. Hoµng ThÞ Kim Hoa, Trung t©m Sinh häc thùc nghiÖm.
C¸c c¸n bé thùc hiÖn chÝnh:
- CN TrÇn B¶o Tr©m - Trung t©m Sinh häc thùc nghiÖm
- Ths. NguyÔn Tr©m Anh- Trung t©m Sinh häc thùc nghiÖm.
- CN. NguyÔn Thanh Mai- Trung t©m Sinh häc thùc nghiÖm.
- CN. NguyÔn ThÞ HuyÒn - Trung t©m Sinh häc thùc nghiÖm.
Môc tiªu:
- §−a ra qui tr×nh ph©n lËp lµm s¹ch vµ b¶o qu¶n 5 gièng vi t¶o cã gi¸ trÞ dinh
d−ìng cao øng dông trong nh©n gièng thuû s¶n lµ Dunaliella salina,
Tetraselmis chuii, Nanochloropsis oculata, Isochrysis galbana, Chlorella
vulgaris.
- Tõng b−íc x©y dùng tËp ®oµn gièng t¶o cã chÊt l−îng tèt ®Ó cung cÊp cho
c¸c c¬ së s¶n xuÊt gièng thuû s¶n.
Néi dung:
- Nghiªn cøu qui tr×nh bá t¶o l¹ vµ ®éng vËt phï du t¹o 5 gièng t¶o thuÇn
(Dunaliella salina, Tetraselmis chuii, Nanochloropsis oculata, Isochrysis
galbana, Chlorella vulgaris).
- Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña mét sè lo¹i kh¸ng sinh lªn sinh tr−ëng cña t¶o vµ
vi sinh vËt.
- Nghiªn cøu b¶o qu¶n thö 5 gièng t¶o b»ng kÜ thuËt lµm bÊt ®éng.
- §Ò xuÊt qui tr×nh ph©n lËp lµm s¹ch vµ b¶o qu¶n gièng t¶o.
Ch÷ viÕt t¾t
TA – Ký hiÖu kh¸ng sinh thuéc nhãm carbonhydrat
N§KS – Nång ®é kh¸ng sinh
TN – ThÝ nghiÖm
D. salina – Dunaliella salina
N. oculata – Nannochloropsis oculata
T. chuii – Tetraselmis chuii
Ch. vulgaris – Chlorella vulgaris
I. galbana – Isochrysis galbana
EPA – Eicosapentaenoic acid
DHA – Docosahexanenoic acid
Lêi më ®Çu
Trong mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu tr−íc ®©y chóng t«i ®· giíi thiÖu vÒ
gi¸ trÞ dinh d−ìng cña vi t¶o biÓn vµ sù cÇn thiÕt sö dông t¶o lµm thøc ¨n cho con
gièng trong nu«i trång nh©n gièng nh©n t¹o c¸c loµi h¶i s¶n. Do c¸c loµi vi t¶o
biÓn cã gi¸ trÞ dinh d−ìng cao, giµu c¸c chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc rÊt phï hîp
cho ®éng vËt biÓn giai ®o¹n cßn non nªn ë c¸c n−íc cã ngµnh nu«i trång thuû
s¶n ph¸t triÓn, vÊn ®Ò s¶n xuÊt t¶o ë c¸c tr¹i gièng rÊt ®−îc chó träng. Kinh phÝ
®Çu t− cho viÖc s¶n xuÊt t¶o chiÕm tíi 50% kinh phÝ cña tr¹i gièng.
ë n−íc ta, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¸c loµi vi t¶o biÓn ®· ®−îc nu«i
trång phôc vô nh©n gièng h¶i s¶n ë nhiÒu tr¹i gièng. Tuy nhiªn viÖc s¶n xuÊt t¶o
ë c¸c tr¹i gièng h¶i s¶n hiÖn nay gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do ch−a cã nguån gièng
æn ®Þnh. Thùc tÕ cho thÊy c¸c gièng t¶o sau mét thêi gian ng¾n nu«i trång ®Òu bÞ
nhiÔm t¹p c¸c loµi t¶o l¹, vi khuÈn, nÊm vµ ®éng vËt phï du, lµm gi¶m n¨ng suÊt
vµ chÊt l−îng t¶o, ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gièng h¶i s¶n. V× vËy cÇn cã
nguån gièng tèt ®Ó th−êng xuyªn cung cÊp cho s¶n xuÊt.
ViÖc nghiªn cøu qui tr×nh ph©n lËp, lµm s¹ch vµ b¶o qu¶n l©u dµi mét sè
gièng t¶o cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao ®Ó cung cÊp gièng chñ ®éng, æn ®Þnh, kÞp thêi
cho viÖc s¶n xuÊt gièng thuû s¶n t¹i c¸c tr¹i gièng lµ hÕt søc cÇn thiÕt.
1
PhÇn I: Tæng quan tµi liÖu
C¸c loµi vi t¶o biÓn cã kÝch th−íc bÐ, giµu dinh d−ìng, giµu c¸c chÊt cã
ho¹t tÝnh sinh häc rÊt phï hîp ®Ó sö dông cho ®éng vËt biÓn giai ®o¹n cßn non.
V× vËy vi t¶o ®−îc sö dông trong nu«i trång thuû s¶n nh− lµ nguån thøc ¨n t−¬i
sèng thiÕt yÕu cña ®éng vËt th©n mÒm 2 m¶nh vá ( sß, ®iÖp, ngao, vÑm, trai. . .),
Êu trïng bµo ng−, t«m, mét sè loµi c¸ vµ ®éng vËt phï du sö dông trong d©y
chuyÒn thøc ¨n phôc vô nu«i trång thuû s¶n. Trong h¬n bèn thËp kû qua hµng
tr¨m loµi t¶o ®· ®−îc thö nghiÖm vµ ®· chän ®−îc vµi chôc loµi cã kh¶ n¨ng
nh©n nu«i sinh khèi øng dông trong thuû s¶n. Chóng thuéc ngµnh t¶o lôc
(Chlorophycophyta), t¶o khuª (Bacilariophyta) vµ t¶o roi côt (Haptophyta). Theo
c¸c t¸c gi¶ Brown et al ( 1991, 1992, 1997, 1999), Renaud et al (1999), Knuckey
et al (2002), c¸c lo¹i t¶o nµy cã kÝch th−íc nhá, thµnh tÕ bµo máng, dÔ tiªu ho¸,
giµu dinh d−ìng, hµm l−îng protein, axit amin, lipÝt, cacbonhydrat vµ vitamin
cao, thÝch hîp cho sinh tr−ëng cña Êu trïng c¸c ®éng vËt biÓn, ®Æc biÖt c¸c loµi
vi t¶o nµy cã hµm l−îng a xÝt bÐo rÊt cao, trong ®ã cã c¸c axit bÐo kh«ng no
m¹ch dµi (DHA, EPA) chiÕm tõ 49,7-77,9% ë t¶o lôc vµ chroomonas, tõ 19,852,6% ë t¶o diatoms vµ prymnesiophytes ). C¸c axÝt nµy rÊt cÇn thiÕt cho sinh
tr−ëng
vµ
ph¸t
triÓn
cña
®éng
vËt
biÓn
giai
®o¹n
Êu
trïng.
(
[email protected]). V× vËy c¸c tr¹i gièng rÊt chó träng ®Õn viÖc nu«i
t¶o. Kinh phÝ ®Ó s¶n xuÊt t¶o chiÕm tõ 15-50% kinh phÝ cña tr¹i gièng.
§Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt h¶i s¶n, cÇn cã nguån thøc
¨n t¶o víi chÊt l−îng cao, muèn vËy nguån gièng t¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sinh
khèi ph¶i ®¹t chÊt l−îng tèt. Th−êng c¸c gièng t¶o sau mét thêi gian ng¾n nu«i
trång ®Òu bÞ nhiÔm t¹p c¸c loµi t¶o l¹, vi khuÈn, nÊm vµ ®éng vËt phï du. §Ó ®¸p
øng nguån t¶o gièng cho c¸c tr¹i s¶n xuÊt th−êng xuyªn ph¶i cung cÊp gièng
míi (s¹ch, tèt) tõ tËp ®oµn gièng gèc. V× vËy, gièng cÇn ®−îc th−êng xuyªn ph©n
lËp vµ b¶o qu¶n trong ®iÒu kiÖn thÝch hîp. ë c¸c n−íc cã ngµnh nu«i trång thuû
s¶n ph¸t triÓn nh− Mü, óc, T©y Ban Nha, Trung Quèc, Th¸i Lan, §µi Loan, Hµn
Quèc, Singapore … ®Òu cã c¸c c¬ së cung cÊp gièng t¶o chÊt l−îng cao vµ c¸c
2
dÞch vô ®i kÌm nh»m ®¶m b¶o cã gièng tèt, cung cÊp æn ®Þnh cho s¶n xuÊt. Tuy
nhiªn viÖc ph©n lËp t¶o gÆp nhiÒu khã kh¨n do kÝch th−íc tÕ bµo t¶o nhá, sèng
kÕt hîp víi vi sinh vËt vµ c¸c loµi ký sinh kh¸c. V× vËy viÖc t¸ch vi khuÈn khái
t¶o lµ rÊt khã. Gerloff vµ céng sù (1950), Kbutko (1961) ®· lµm s¹ch t¶o lam
b»ng c¸ch sö dông tia cùc tÝm. Tuy nhiªn ph−¬ng ph¸p nµy cã nh−îc ®iÓm lµ cã
thÓ g©y ®ét biÕn di truyÒn. Baccep vµ céng sù (1989) ®· sö dông ph−¬ng ph¸p
cÊy t¶o trªn th¹ch. Sau ®ã chän khuÈn l¹c mong muèn vµ cÊy tiÕp vµo m«i
tr−êng láng ®Ó t¶o ph¸t triÓn, tiÕp tôc lÊy t¶o tõ m«i tr−êng láng cÊy tiÕp vµo m«i
tr−êng th¹ch. Qu¸ tr×nh ®−îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn cho ®Õn khi thu ®−îc t¶o s¹ch.
C¸ch ph©n lËp nµy hiÖn nay vÉn ®−îc sö dông phæ biÕn.Tuy nhiªn víi ph−¬ng
ph¸p nh− trªn tèn rÊt nhiÒu thêi gian vµ còng kh«ng lo¹i bá ®−îc vi khuÈn b¸m
chÆt vµo líp nhÇy quanh tÕ bµo t¶o. Stein (1973) cho thÊy t¶o s¹ch còng cã thÓ
nhËn ®−îc b»ng c¸ch röa kü vµ sö dông mét hoÆc nhiÒu lo¹i kh¸ng sinh ®Ó diÖt
khuÈn nh−ng kh«ng nªu sö dông lo¹i kh¸ng sinh nµo
§Ó n©ng cao hiÖu qu¶, rót ng¾n thêi gian ph©n lËp, Alenkhina vµ céng sù
(2001) ®· sö dông chÊt diÖt khuÈn Methiolat ®Ó t¸ch vi khuÈn ra khái t¶o lam.
KÕt qu¶ cho thÊy nång ®é Methiolat 2ppm cã t¸c dông diÖt khuÈn nh−ng kh«ng
lµm ¶nh h−ëng ®Õn sinh tr−ëng cña chñng t¶o lam nghiªn cøu. ViÖc nghiªn cøu
lµm s¹ch khuÈn c¸c loµi vi t¶o biÓn nãi chung vµ c¸c chñng t¶o Dunaliella
salina, Nannochloropsis oculata, Isochrryis galbana, Tetraselmis chuii,
Chlorella vulgaris cßn Ýt ®−îc c«ng bè.
Sau khi cã ®−îc t¶o s¹ch, vÊn ®Ò gi÷ gièng còng rÊt quan träng. Th−êng
t¶o ®−îc gi÷ ë ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸nh s¸ng thÊp ®Ó h¹n chÕ sinh tr−ëng. Tuy
nhiªn trong ®iÒu kiÖn nµy gièng gi÷ kh«ng ®−îc l©u, dÔ nhiÔm, chÊt l−îng kÐm.
V× vËy, vÊn ®Ò b¶o qu¶n gièng trë nªn bøc xóc vµ ®−îc nhiÒu nhµ khoa häc quan
t©m nghiªn cøu. Morris (1978), Fenwick vµ céng sù (1992), Pedro Canavate vµ
céng sù (1995), Hong Quan Liu vµ céng sù (2004) ®· nghiªn cøu b¶o qu¶n mét
sè loµi t¶o b»ng kü thuËt ®«ng l¹nh, ph−¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i ¸p dông mét
sè ph−¬ng thøc ®Æc biÖt nh»m h¹n chÕ tæn th−¬ng ®èi víi tÕ bµo (Moris, 1987)
nh− dïng c¸c chÊt chèng ®ãng b¨ng, ®iÒu khiÓn tèc ®é lµm l¹nh, tèc ®é lµm Êm,
3
sö dông c¸c yÕu tè ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, nång ®é muèi,... C¸c t¸c gi¶ trªn còng cho
thÊy: Cã hai ph−¬ng ph¸p ®«ng l¹nh lµ ®«ng l¹nh mét b−íc vµ ®«ng l¹nh hai
b−íc. §«ng l¹nh mét b−íc lµ t¶o sau khi ñ, cho vµo cäng r¹ vµ ®−a th¼ng vµo
nit¬ láng (-196 o C) (Tsuzu, 1973; Beu-Amotz vµ Gilboa, 1980). §«ng l¹nh 2
b−íc lµ ®Çu tiªn t¶o ®−îc ®«ng l¹nh trong ®iÒu kiÖn cã kiÓm so¸t nh»m gi¶m h−
h¹i do qu¸ tr×nh t¹o b¨ng, sau ®ã đ−a vµo nit¬ láng. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña
Pedro canavate vµ céng sù (1995) cho thÊy: Tuú theo ph−¬ng ph¸p lµm l¹nh,
nång ®é chÊt chèng ®ãng b¨ng, nång ®é muèi, m«i tr−êng vµ ®Æc ®iÓm cña tõng
gièng nªn kh¶ n¨ng sèng cña t¶o sau khi b¶o qu¶n rÊt kh¸c nhau. §èi víi
Chaetoceros glacilis, tØ lÖ sèng chØ ®¹t 2,9-7,3%; Rodomonas baltica 2,2-3,1%;
Isochrysis galbana tõ 9,3-25,8%, Tetraselmis chuii, Nannochloropsis gaditana
vµ Nannochloropsis atomus kh«ng bÞ ¶nh h−ëng bëi qu¸ tr×nh lµm l¹nh.
Theo nhËn xÐt cña nhiÒu t¸c gi¶: b¶o qu¶n b»ng kÜ thuËt ®«ng l¹nh phøc
t¹p, phô thuéc nhiÒu yÕu tè. Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh ®«ng l¹nh, sù h×nh thµnh
b¨ng ®ét ngét cã thÓ x¶y ra lµm h− h¹i tÕ bµo (Moris, 1987), h¬n n÷a viÖc sö
dông c¸c ho¸ chÊt chèng l¹nh g©y ®éc ®èi víi tÕ bµo vµ cã thÓ lµm ¶nh h−ëng
®Õn kh¶ n¨ng sèng cña t¶o. §iÒu nµy ®· ®−îc m« t¶ ®èi víi t¶o Chlorella
(Moris.1976), t¶o khuª (Mclellan, 1989) vµ Tetraselmis suecica (Fenwiek and
Day, 1992). Ngoµi ra, sö dông kÜ thuËt ®«ng l¹nh cßn ®ßi hái mét sè thiÕt bÞ ®Æc
chñng, chi phÝ cao, khã thùc hiÖn. V× vËy, c«ng nghÖ b¶o qu¶n mang tÝnh −u viÖt
h¬n: Ýt phøc t¹p, chi phÝ thÊp, phï hîp cho ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm vµ c¬ së
s¶n xuÊt ®ang ®−îc c¸c nhµ khoa häc nghiªn cøu ¸p dông. §ã lµ b¶o qu¶n t¶o
b»ng c¸ch lµm bÊt ®éng (immobilization) (Tamponet vµ céng sù ,1985; Hertherg
and Jensen, 1989; Susana Romo and Carmen Berer-Martiner ,1997; YeanChang-Chen, 2001,2003) .KÕt qu¶ nghiªn cøu cña Tamponnet vµ céng sù (1985)
vµ Hertzberg and Jensen (1989) cho thÊy c¸c gièng t¶o khuª ®−îc lµm bÊt ®éng
trong gel vÉn duy tr× ®−îc cÊu tróc nguyªn vÑn vµ ho¹t tÝnh sinh lÝ trong mét sè
th¸ng, ®iÒu nµy gîi ý cã thÓ sö dông kÜ thuËt nµy trong b¶o qu¶n gièng t¶o. Tuy
nhiªn c¸c t¸c gi¶ trªn còng l−u ý r»ng trong 7 gièng t¶o thÝ nghiÖm th× chØ cã 2
gièng t¶o Phaeodactylum tricornutam vµ Skeletonema costatum lµ cho kÕt qu¶
4
tèt. T¸c gi¶ Susana Romo and Carmen Perez Martinez (1997) ®· thö nghiÖm kÜ
thuËt lµm bÊt ®éng ®Ó b¶o qu¶n gièng t¶o lam Pseudanabaena galeata Bocher
(cyanobacteria) vµ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sèng, ®Æc ®iÓm sinh lÝ, sinh ho¸ vµ cÊu tróc
cña chóng sau thêi gian b¶o qu¶n 14-18 th¸ng. KÕt qu¶ cho thÊy t¶o sau khi
®−îc b¶o qu¶n tØ lÖ sèng ®¹t 93%, sinh tr−ëng tèt, kh«ng cã sù kh¸c biÖt vÒ cÊu
tróc tÕ bµo, sinh ho¸ vµ tèc ®é sinh tr−ëng gi÷a t¶o thÝ nghiÖm vµ t¶o ®èi chøng.
C¸c t¸c gi¶ trªn nhËn xÐt viÖc xö lÝ d−êng nh− kh«ng cã ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng
sinh tr−ëng vµ chøc n¨ng cña t¶o Pseudanabaena galeata, hµm l−îng C, H, N vµ
P trong tÕ bµo t¶o ®−îc b¶o qu¶n vµ tÕ bµo t¶o ®èi chøng kh«ng cã sù kh¸c biÖt
®¸ng tin cËy. T¶o sau khi b¶o qu¶n ®−îc ®−a vµo m«i tr−êng thÝch hîp ®Ó sinh
tr−ëng.
T¸c gi¶ Yean-Chang-Chen (2001) ®· nghiªn cøu kÜ thuËt lµm bÊt ®éng
Scenedesmus quadricauda trong h¹t gel ®Ó b¶o qu¶n t¶o l©u dµi. T¶o ®−îc cè
®Þnh b»ng kÜ thuËt lµm bÊt ®éng vÉn gi÷ ®−îc ho¹t tÝnh sinh lÝ sau 3 n¨m b¶o
qu¶n trong ®iÒu kiÖn tèi hoµn toµn ë nhiÖt ®é 4o C, kh«ng cã m«i tr−êng dinh
d−ìng. Sau khi cho vµo m«i tr−êng thÝch hîp trong 4 tuÇn, sè l−îng t¶o ®· t¨ng
lªn 40 lÇn. KÕt qu¶ quan s¸t cho thÊy sau qu¸ tr×nh b¶o qu¶n dµi ngµy, mét sè c¬
quan tö (pyrenoids) cña Scenedesmus quadricauda bÞ tiªu huû. Tuy nhiªn c¬
quan tö nµy sÏ phôc håi khi ®−a vµo ®iÒu kiÖn nu«i thÝch hîp vÒ dinh d−ìng vµ
¸nh s¸ng. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña Yean – Chang - Chen (2003) ®èi víi t¶o
Haptophyta; Laz E. de Bashan vµ c«ng sù (2002) ®èi víi t¶o Chlorella vµ
Azospirillum cho thÊy gièng t¶o sau khi b¶o qu¶n b»ng ph−¬ng ph¸p lµm bÊt
®éng cã ®é n¶y mÇm cao, sinh tr−ëng tèt vµ ®Æc biÖt lµ chi phÝ b¶o qu¶n thÊp.
Gièng cã thÓ b¶o qu¶n ®−îc 1 – 3 n¨m vÉn ®¶m b¶o chÊt l−îng tèt. Qua nh÷ng
kÕt qu¶ thu ®−îc, c¸c t¸c gi¶ trªn nhËn xÐt cã thÓ sö dông kÜ thuËt lµm bÊt ®éng
®Ó b¶o qu¶n t¶o l©u dµi trong phßng thÝ nghiÖm vµ øng dông vµo thùc tÕ s¶n xuÊt
nu«i trång thuû s¶n nh»m gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt so víi c¸c ph−¬ng ph¸p truyÒn
thèng.
ë n−íc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, t¶o ®· ®−îc sö dông lµm thøc ¨n
t−¬i sèng phôc vô nh©n gièng h¶i s¶n (t«m, c¸, bµo ng−, ngao, sß, ®éng vËt hai
5
m¶nh vá...). HiÖn nay nhu cÇu vÒ t¶o trong c¸c tr¹i gièng rÊt lín. Nh−ng ®Ó s¶n
xuÊt t¶o mang l¹i hiÖu qu¶ nh− mong muèn, vÊn ®Ò gièng lµ kh©u ®Æc biÖt quan
träng. C¸c c¬ së nh©n gièng thuû s¶n lín nh−: Tr¹m nh©n gièng thuû s¶n n−íc
mÆn t¹i C¸t Bµ, tr¹m nghiªn cøu nh©n gièng thuû s¶n n−íc lî QuÝ Kim §å S¬n
H¶i Phßng, mét sè c¬ së nu«i trång thuû s¶n ë MiÒn Trung (Nha Trang, Kh¸nh
Hoµ, Cöu Héi, NghÖ An) ®Òu cã bé phËn nh©n nu«i t¶o phôc vô −¬m nu«i con
gièng. Tuy nhiªn gièng t¶o sö dông t¹i c¸c tr¹i gièng hiÖn nay chñ yÕu lµ nhËp tõ
n−íc ngoµi, trong qu¸ tr×nh sö dông gièng th−êng bÞ nhiÔm dÉn ®Õn gi¶m chÊt
l−îng. C¸c c¬ së nµy Ýt cã ®iÒu kiÖn ph©n lËp lµm s¹ch. V× vËy vÊn ®Ò s¶n xuÊt
t¶o nh©n nu«i con gièng gÆp nhiÒu khã kh¨n. Ngoµi ra, viÖc gi÷ gièng th−êng
®−îc thùc hiÖn b»ng c¸ch nu«i t¶o trong m«i tr−êng láng, trong tñ m¸t víi nhiÖt
®é 15-17oC. Trong ®iÒu kiÖn nµy t¶o ph¸t triÓn nhanh vµ dÔ bÞ nhiÔm t¹p t¶o l¹
vµ vi khuÈn. HiÖn nay c«ng nghÖ b¶o qu¶n b»ng kü thuËt lµm bÊt ®éng ë ViÖt
Nam ch−a ®−îc nghiªn cøu ¸p dông. V× vËy viÖc nghiªn cøu qui tr×nh lµm s¹ch
t¶o (bao gåm ph©n lËp, lo¹i bá t¶o l¹, ®éng vËt phï du vµ lµm s¹ch khuÈn tiÕn tíi
x©y dùng tËp ®oµn gièng cã chÊt l−îng tèt vµ nghiªn cøu kü thuËt nh»m b¶o
qu¶n l©u dµi c¸c gièng t¶o nh»m chñ ®éng phôc vô s¶n xuÊt lµ hÕt søc cÇn thiÕt.
Víi môc ®Ých trªn chóng t«i ®Ò xuÊt ®Ò tµi “Nghiªn cøu qui tr×nh c«ng nghÖ
ph©n lËp, lµm s¹ch vµ b¶o qu¶n mét sè gièng t¶o cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao phôc
vô ngµnh nu«i trång thuû s¶n”.
6
PhÇn II. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.
II.1. §èi t−îng nghiªn cøu.
§èi t−îng nghiªn cøu lµ t¶o Dunaliella salina, Tetraselmis chuii,
Nannochloropsis oculata, Isochrysis galbana, Chlorella vulgaris. T¶o
Dunaliella salina vµ Chlorella vulgaris ®−îc lÊy tõ tËp ®oµn gièng cña Trung
t©m sinh häc thùc nghiÖm. T¶o Nannochloropsis oculata, Isochrysis galbana,
Tetraselmis chuii ®−îc lÊy tõ ViÖn nghiªn cøu nu«i trång thuû s¶n I, H¶i phßng.
Dunaliella salina lµ t¶o ®¬n bµo, mµu xanh lôc, kÝch th−íc tÕ bµo 7-12µm.
TÕ bµo cã d¹ng h×nh ovan, kh«ng cã mµng cøng b»ng xenlulloza bao bäc mµ chØ
cã mµng nguyªn sinh chÊt, cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®éng liªn tôc trong qu¸ tr×nh
sèng nhê roi ë ®Ønh. T¶o sinh s¶n b»ng h×nh thøc v« tÝnh chia däc hay ngang tÕ
bµo. Dunaliella salina chøa nhiÒu lo¹i s¾c tè ®Æc biÖt lµ β-caroten (chiÕm tõ 814% träng l−îng kh«), hµm l−îng dinh d−ìng cao, axit bÐo kh«ng no chiÕm
77,9% tæng l−îng axit bÐo, Dunaliella salina rÊt thÝch hîp ®Ó lµm thøc ¨n cho
mét sè loµi ®éng vËt biÓn.
Nannochloropsis oculata cã mµu xanh, kÝch th−íc nhá 2-4µm thµnh tÕ
bµo máng thÝch hîp lµm thøc ¨n cho lu©n trïng. §Æc ®iÓm cña t¶o
Nanochloropsis oculata lµ hµm l−îng axit bÐo kh«ng no omega-3 fatty
unsaturated fatty acids (HUFAs) rÊt cao ( tõ 16-42%) trong ®ã chñ yÕu lµ EPA.
(Eicosapentaenoic acid). Trong t¶o chiÕm mét l−îng lín vitamin B12, vitamin
nµy cã ¶nh h−ëng tèt ®Õn tØ lÖ sèng vµ sinh tr−ëng cña Êu trïng c¸. V× vËy,
Nannochloropsis oculata lµ t¶o ®−îc nu«i trång phæ biÕn nhÊt trong c¸c tr¹i
nu«i trång thuû s¶n ®Ó phôc vô c«ng t¸c nh©n gièng ®éng vËt biÓn.
Isochrysis galbana cã mµu n©u vµng, cã l«ng roi, kÝch th−íc tõ 4-7µm.
T¶o nµy ®−îc nu«i trång phæ biÕn ®Ó lµm thøc ¨n cho ®éng vËt hai m¶nh vá
(ngao, sß ...), kÕt hîp víi t¶o Chlorella hoÆc t¶o kh¸c ®Ó lµm thøc ¨n cho lu©n
trïng. Hµm l−îng axit bÐo kh«ng no EPA trong t¶o Isochrysis galbana chiÕm 23,5% vµ DHA 3,5-4%.
7
Tetraselmis chuii thuéc loµi t¶o lôc, kÝch th−íc 9-14µm, ®−îc sö dông
nhiÒu trong nu«i trång thuû s¶n. Trong t¶o chøa kho¶ng 5% EPA vµ 7% DHA,
®Æc biÖt trong t¶o nµy cã chøa axit bÐo 20 : 5n-3 vµ sterol 24-methychlesterol
hoÆc 24-methylenecholesterol víi hµm l−îng cao. C¸c hîp chÊt trªn cã rÊt Ýt
trong thùc vËt phï du vµ rÊt thÝch hîp cho sinh tr−ëng cña Êu trïng ®éng vËt biÓn
nãi chung vµ ®éng vËt th©n mÒm 2 m¶nh vá nh− ngao, sß, hÇu (Wikfors et al,
1991)
Chlorella vulgaris lµ t¶o lôc giµu dinh d−ìng ®−îc sö dông nhiÒu trong
nu«i trång thuû s¶n, ngoµi viÖc lµm thøc ¨n trùc tiÕp cho Êu trïng ®éng vËt biÓn
(t«m, ®éng vËt 2 m¶nh vá) ë mét sè giai ®o¹n ph¸t triÓn, Chlorella vulgaris cßn
cã t¸c dông rÊt tèt trong xö lÝ n−íc ao nu«i, g©y mµu n−íc...
II.2 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
Ph−¬ng ph¸p ph©n lËp, lµm s¹ch t¶o: dÞch t¶o ®−îc lµm s¹ch s¬ bé b»ng
c¸ch läc qua v¶i läc hoÆc b«ng ®Ó lo¹i bá t¹p chÊt, t¶o sîi vµ đéng vËt phï du.
Sau ®ã tiÕn hµnh ly t©m ®Ó x¸c ®Þnh tèc ®é vµ thêi gian ly t©m thÝch hîp ®èi víi
tõng chñng t¶o, dùa vµo ®ã cã thÓ ly t©m t¸ch t¶o ®Ó thu ®−îc sinh khèi chñng
t¶o mong muèn. Tõ sinh khèi t¶o thu ®−îc tiÕn hµnh ph©n lËp theo 2 ph−¬ng
ph¸p: ph©n lËp trªn m«i tr−êng th¹ch vµ ph©n lËp trong m«i tr−êng láng b»ng
ph−¬ng ph¸p pha lo·ng.
-Ph©n lËp trªn m«i tr−êng th¹ch:
MÉu t¶o sau khi pha lo·ng ®−îc cÊy vµo ®Üa th¹ch cã chøa dinh d−ìng
phï hîp víi loµi cÇn ph©n lËp. T¶o ®−îc nu«i trong ®iÒu kiÖn chiÕu s¸ng
1500lux, thêi gian chiÕu s¸ng 10/24 giê, nhiÖt ®é 18oC. Sau 15-20 ngµy, t¶o mäc
thµnh khuÈn l¹c riªng rÏ, chän khuÈn l¹c mong muèn, dïng que cÊy t¸ch khuÈn
l¹c ®· chän cho vµo m«i tr−êng láng, qu¸ tr×nh lÆp l¹i nhiÒu lÇn cho ®Õn khi thu
®−îc t¶o mong muèn (kh«ng lÉn t¶o l¹)
Ph©n lËp trong m«i tr−êng láng: T¶o sau khi ®· lµm s¹ch s¬ bé, ®−îc pha
lo·ng sao cho mçi giät cã mét tÕ bµo t¶o, sau ®ã chuÈn bÞ c¸c èng nghiÖm cã
m«i tr−êng dinh d−ìng. Nhá vµo mçi èng nghiÖm 1 giät t¶o ®· ®−îc pha lo·ng.
8
§Ó c¸c èng nghiÖm trong ®iÒu kiÖn ¸nh s¸ng yÕu (1000lux) ®Ó t¶o ph¸t triÓn, sau
2-3 tuÇn kiÓm tra ®Ó chän èng nghiÖm cã t¶o mong muèn.
Sau khi thu ®−îc t¶o thuÇn, dïng kh¸ng sinh ®Ó lo¹i bá vi khuÈn, thu t¶o
s¹ch khuÈn. C«ng viÖc ®−îc tiÕn hµnh nh− sau:
1) Bæ sung kh¸ng sinh vµo m«i tr−êng th¹ch sau ®ã cÊy dÞch t¶o lªn mÆt ®Üa
th¹ch ®Ó theo dâi sinh tr−ëng cña vi khuÈn nh»m x¸c ®Þnh s¬ bé lo¹i
kh¸ng sinh, nång ®é kh¸ng sinh thÝch hîp ®Ó lo¹i bá hoµn toµn vi khuÈn ra
khái t¶o.
2) Bæ sung kh¸ng sinh trùc tiÕp vµo dÞch t¶o, sau ®ã theo dâi sinh tr−ëng cña
t¶o vµ sù ph¸t triÓn cña vi khuÈn nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c lo¹i kh¸ng sinh
vµ nång ®é kh¸ng sinh thÝch hîp ®Ó lo¹i bá hoµn toµn vi khuÈn ra khái
dÞch t¶o.
Sinh tr−ëng cña t¶o ®−îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch ®o mËt ®é t¶o (chØ sè OD)
trªn m¸y quang phæ (§èi víi t¶o Dunaliella salina, Tetraselmis chuii,
Nannochloropsis oculata,, Chlorella vulgaris ®o ë b−íc sãng
640 nm,
Isochrysis galbana ®o ë b−íc sãng 520nm). X¸c ®Þnh sù cã mÆt cña vi khuÈn
trong dÞch t¶o b»ng c¸ch cÊy dÞch t¶o lªn m«i tr−êng th¹ch cã chøa dinh d−ìng
phï hîp cho sinh tr−ëng cña vi khuÈn vµ kiÓm tra sù cã mÆt cña vi khuÈn ®Ó x¸c
®Þnh nång ®é vµ lo¹i kh¸ng sinh thÝch hîp cho viÖc lo¹i bá hoµn toµn vi khuÈn ra
khái t¶o. Sinh tr−ëng cña vi khuÈn ®−îc tÝnh b»ng sè khuÈn l¹c hoÆc diÖn tÝch
mÆt ®Üa th¹ch cã vi khuÈn mäc.
C¸c kh¸ng sinh ®−îc sö dông trong thÝ nghiÖm lµ: Tetracycline,
Peflacine, Erythromycine vµ kh¸ng sinh kÝ hiÖu lµ TA. Tetracycline vµ peflacine
®−îc cho lµ nh÷ng kh¸ng sinh thuéc nhãm quinon cã phæ t¸c ®éng réng, cã hiÖu
qu¶ chèng l¹i nhiÒu lo¹i vi khuÈn. Erythromycine lµ kh¸ng sinh chèng l¹i c¸c vi
khuÈn gram d−¬ng rÊt hiÖu qu¶. TA lµ kh¸ng sinh aminoglysid thuéc nhãm
carbonhydrat sö dông rÊt hiÖu qu¶ nh»m chèng c¸c vi khuÈn gram ©m khi dïng
trùc tiÕp.
T¶o sau khi ph©n lËp, lµm s¹ch, lo¹i bá vi khuÈn ®−îc b¶o qu¶n b»ng kü
thuËt lµm bÊt ®éng nh»m gi÷ gièng l©u dµi. Nguyªn t¾c cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ
9
sö dông chÊt t¹o gel ®Ó cè ®Þnh mÉu, b¶o qu¶n mÉu ë nhiÖt ®é thÊp, kh«ng cã
¸nh s¸ng, khi cÇn sö dông hoµ tan t¶o vµ ®Ó ë ®iÒu kiÖn ¸nh s¸ng, nhiÖt ®é thÝch
hîp cho t¶o ph¸t triÓn.
10
PhÇn III: KÕt qu¶ nghiªn cøu
III.1 Nghiªn cøu ph©n lËp thu gièng t¶o thuÇn
§Ó thu ®−îc gièng t¶o thuÇn s¹ch t¶o l¹ vµ ®éng vËt phï du, qu¸ tr×nh
ph©n lËp tiÕn hµnh nh− sau:
Lo¹i bá t¶o l¹ b»ng ph−¬ng ph¸p lµm s¹ch s¬ bé: Läc qua v¶i läc hoÆc
b«ng ®Ó lo¹i bá t¹p chÊt, t¶o sîi vµ ®éng vËt phï du, sau ®ã dùa vµo c¸c ®Æc tÝnh
sinh lý cña tõng lo¹i t¶o ®Ó chän ph−¬ng ph¸p ph©n lËp phï hîp.
§èi víi t¶o Dunaliella salina lµ t¶o −a mÆn cã thÓ chÞu ®−îc m«i tr−êng
cã nång ®é muèi cao h¬n c¸c lo¹i t¶o kh¸c. V× vËy chóng t«i tiÕn hµnh nu«i t¶o
trong m«i tr−êng cã nång ®é muèi tõ 25-30% (cao gÊp 10 lÇn m«i tr−êng dinh
d−ìng cho vi t¶o biÓn nãi chung). Sau mét thêi gian nu«i trong m«i tr−êng cã
nång ®é muèi cao, c¸c loµi t¶o nhiÔm t¹p gi¶m ®¸ng kÓ. Tõ sinh khèi t¶o thu
®−îc, dùa vµo tèc ®é ly t©m vµ thêi gian ly t©m thÝch hîp cho tõng lo¹i t¶o chóng
t«i tiÕn hµnh t¸ch t¶o theo ph−¬ng ph¸p ly t©m . ViÖc thÝ nghiÖm ly t©m t¸ch t¶o
nh− sau: C¸c chñng t¶o ®−îc ly t©m víi tèc ®é kh¸c nhau: 1000, 2000, 3000
(v/phót) trong thêi gian 2 phót, 3 phót, 5 phót. Sau mçi lÇn ly t©m, kiÓm tra dÞch
t¶o vµ cÆn t¶o ®Ó x¸c ®Þnh ®é l¾ng, ®é s¹ch cña t¶o, tr¹ng th¸i tÕ bµo t¶o, tõ ®ã
x¸c ®Þnh tèc ®é vµ thêi gian thÝch hîp ®Ó lµm s¹ch s¬ bé c¸c chñng t¶o mong
muèn. KÕt qu¶ thÝ nghiªm ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 1.
B¶ng 1: Thêi gian vµ tèc ®é ly t©m thÝch hîp ®Ó t¸ch t¶o.
Tèc ®é
Thêi gian
2 phót
1000v/phót
Tetraselmis
chuii
2000v/phót
Dunaliella
salina
Isochrysis
galbana
3 phót
3000v/phót
Chlorella
vulgaris
Nannochloropsis
oculata
KÕt qu¶ cho thÊy t¶o Tetraselmis chuii ly t©m víi tèc ®é 1000vßng/phót
trong thêi gian 2 phót cã 80% sè tÕ bµo l¾ng, t¶o t−¬ng ®èi s¹ch t¶o l¹, khi t¨ng
tèc ®é ly t©m lªn 2000v/phót, thêi gian ly t©m 2 phót, toµn bé 100% tÕ bµo l¾ng
cÆn, trong ®ã cã nhiÒu tÕ bµo t¶o l¹. V× vËy chóng t«i cho r»ng ®èi víi
Tetraselmis chuii ly t©m tèc ®é 1000v/phót trong vßng 2 phót lµ thÝch hîp.
11
§èi víi t¶o Isochrysis galbana víi tèc ®é ly t©m 1000v/phót trong vßng 2
phót, 3 phót, 5 phót, t¶o hoµn toµn kh«ng l¾ng. Khi t¨ng tèc ®é ly t©m lªn
2000v/phót víi thêi gian ly t©m lµ 2 phót, sè l−îng t¶o l¾ng lµ 50% nh−ng t¹o
cÆn kh«ng ch¾c, khi t¨ng tèc ®é ly t©m lªn 3000v/phót, cã 90% sè l−îng t¶o l¾ng
cÆn nh−ng cã chøa nhiÒu tÕ bµo t¶o l¹. KÕt qu¶ sau nhiÒu lÇn thÝ nghiÖm cho
thÊy ®èi víi t¶o Isochrysis galbana ly t©m tèc ®é 2000v/phót trong vßng 3 phót
lµ t−¬ng ®èi thÝch hîp ( 70% sè l−îng tÕ bµo l¾ng trong ®ã cã Ýt tÕ bµo t¶o l¹).
KÕt qu¶ thÝ nghiÖm ®èi víi t¶o Nannochloropsis ocalata còng cho thÊy
víi tèc ®é ly t©m 1000v/phót, thêi gian ly t©m: 2 phót, 3 phót, 5 phót t¶o ®Òu
kh«ng l¾ng. ë tèc ®é 2000v/phót sè l−îng t¶o l¾ng chØ kho¶ng 30-40%; khi ly
t©m víi tèc ®é 3000v/phót, thêi gian ly t©m 3 phót, t¶o l¾ng lµ 80%. Tuy nhiªn
ngoµi Nannochloropsis oculata trong cÆn t¶o cßn mét sè tÕ bµo t¶o l¹.
§èi víi t¶o Chlorella, ®Ó t¸ch ®−îc t¶o t−¬ng ®èi s¹ch t¶o l¹ cÇn ly t©m ë
tèc ®é 3000v/phót, thêi gian ly t©m 2 phót vµ víi t¶o Dunaliella salina tèc ®é ly
t©m 2000v/phót, thêi gian ly t©m 2 phót.
Sau khi ly t©m ®Ó t¸ch t¶o, chóng t«i thu ®−îc c¸c chñng t¶o t−¬ng ®èi
s¹ch t¶o l¹. Tõ c¸c mÉu t¶o thu ®−îc tiÕp tôc ph©n lËp theo ph−¬ng ph¸p pha
lo·ng hoÆc cÊy trªn m«i tr−êng th¹ch ®Ó thu t¶o thuÇn nh− ®· tr×nh bµy ë phÇn
ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.
Sau qu¸ tr×nh ph©n lËp c«ng phu chóng t«i ®· thu ®−îc t¶o thuÇn:
Dunaliella salina, Tetraselmis chuii, Nannochloropsis oculata, Isochrysis
galbana vµ Chlorella vulgaris.
Tuy nhiªn c¸c gièng t¶o nµy cßn nhiÔm rÊt nhiÒu vi khuÈn. KÕt qu¶ kiểm
tra cho thÊy trong dÞch t¶o chøa rÊt nhiÒu lo¹i vi khuÈn kh¸c nhau (¶nh 1) bao
gåm c¸c vi khuÈn Gram ©m vµ vi khuÈn Gram d−¬ng ( ¶nh 2). V× vËy cÇn nghiªn
cøu lo¹i bá vi khuÈn ®Ó thu t¶o s¹ch khuÈn.
12
¶nh1: §Üa th¹ch cã khuÈn l¹c dµy ®Æc
¶nh 2: Nhuém Gram
III.2.Nghiªn cøu thu t¶o s¹ch khuÈn
Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña kh¸ng sinh lªn viÖc lo¹i bá vi khuÈn khái t¶o.
§Ó lo¹i bá vi khuÈn trong dÞch t¶o chóng t«i ®· thö nghiÖm bæ sung mét
sè kh¸ng sinh vµo m«i tr−êng nu«i cÊy t¶o ®Ó nghiªn cøu kh¶ n¨ng lo¹i bá vi
khuÈn cña kh¸ng sinh vµ ¶nh h−ëng cña chóng lªn sinh tr−ëng cña t¶o. C¸c
13
kh¸ng sinh ®−îc lùa chän ph¶i ®¸p øng yªu cÇu: cã kh¶ n¨ng lo¹i bá vi khuÈn vµ
kh«ng lµm ¶nh h−ëng ®Õn sinh tr−ëng cña t¶o. Víi môc ®Ých trªn, chóng t«i ®·
thö nghiÖm 4 lo¹i kh¸ng sinh : Tetracycline, Peflacine, Erythromycine vµ TA.
ThÝ nghiÖm ®−îc tiÕn hµnh nh− sau: chuÈn bÞ m«i tr−êng th¹ch Gorbenko
cã bæ sung kh¸ng sinh víi nång ®é kh¸c nhau, sau ®ã cÊy dÞch t¶o lªn m«i
tr−êng th¹ch ®Ó theo dâi sù ph¸t triÓn cña vi khuÈn vµ t¶o. KÕt qu¶ thu ®−îc lµ c¬
së ®Ó x¸c ®Þnh ng−ìng nång ®é kh¸ng sinh thÝch hîp nh»m lo¹i bá vi khuÈn ®èi
víi tõng lo¹i t¶o. §iÒu nµy rÊt cÇn thiÕt khi gi÷ gièng trong m«i tr−êng th¹ch.
ThÝ nghiÖm th¨m dß ¶nh h−ëng cña mét sè lo¹i kh¸ng sinh lªn sinh tr−ëng
cña t¶o vµ vi khuÈn trong dÞch t¶o ®−îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch bæ sung trùc tiÕp
kh¸ng sinh vµo m«i tr−êng nu«i cÊy t¶o, sau ®ã theo dâi sinh tr−ëng cña t¶o vµ
kiÓm tra sù cã mÆt cña vi khuÈn.
III.2.1 ¶nh h−ëng cña Tetracycline vµ Peflacine lªn viÖc lo¹i bá vi khuÈn vµ
sinh tr−ëng cña t¶o.
Tetracycline lµ kh¸ng sinh thuéc nhãm quinon cã phæ t¸c ®éng réng, cã
t¸c dông ®èi víi vi khuÈn Gram d−¬ng vµ Gram ©m. V× vËy chóng t«i ®· nghiªn
cøu th¨m dß viÖc sö dông kh¸ng sinh nµy ®Ó lo¹i bá vi khuÈn trong dÞch t¶o. Tuy
nhiªn khi bæ sung Tetracyeline vµo m«i tr−êng nu«i t¶o ®· lµm cho m«i tr−êng
bÞ kÕt tña, ¶nh h−ëng ®Õn sinh tr−ëng cña t¶o. V× vËy chóng t«i tiÕp tôc thÝ
nghiÖm víi mét kh¸ng sinh kh¸c còng thuéc nhãm quinon
lµ peflacine.
Peflacine ®−îc bæ sung vµo m«i tr−êng th¹ch ®Æc (Gorbenko) víi nång ®é tõ
2.5µg/ml-150µg/ml, sau ®ã cÊy dÞch t¶o lªn m«i tr−êng th¹ch ®Ó kiÓm tra sù cã
mÆt cña vi khuÈn. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 2.
KÕt qu¶ thÝ nghiÖm ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 2 cho thÊy: ë c«ng thøc ®èi
chøng (m«i tr−êng kh«ng cã kh¸ng sinh), sau 3 ngµy cÊy dÞch t¶o vµo m«i
tr−êng th¹ch, toµn bé diÖn tÝch mÆt ®Üa th¹ch ®Òu cã vi khuÈn ph¸t triÓn. ë c«ng
thøc cã bæ sung peflacine nång ®é 2.5µg/ml còng thu ®−îc kÕt qu¶ t−¬ng tù nh−
c«ng thøc ®èi chøng, chØ cã ë c«ng thøc ®−îc cÊy chñng t¶o Isochrysis galbana
14
l−îng vi khuÈn gi¶m 50%.Khi t¨ng nång ®é peflacine lªn 20 µg/ml, l−îng vi
khuÈn ë c¸c ®Üa ®−îc cÊy c¸c chñng t¶o ®Òu gi¶m ®¸ng kÓ trõ Chlorella.
B¶ng 2: ¶nh h−ëng cña peflacine ®Õn sinh tr−ëng cña vi khuÈn trªn m«i tr−êng
th¹ch ®Æc (tÝnh b»ng % diÖn tÝch mÆt ®Üa th¹ch cã vi khuÈn mäc)
Gièng
Nång ®é
(µg/ml)
§C
2.5
5
10
20
40
50
80
150
T.chuii
D.salina
Ch.vulgaris
100%
(nhiÒu lo¹i
khuÈn l¹c )
100%
100%
100%
100%, 2 lo¹i
(nhiÒu lo¹i
khuÈn l¹c
khuÈn l¹c )
20%, chØ cã
10%
2 lo¹i khuÈn
l¹c.
15%, cã 2
9%, 1 lo¹i
lo¹i khuÈn
khuÈn l¹c
l¹c
10%, chØ cã
7%
mét lo¹i
khuÈn l¹c
10%, chØ cã
20 khuÈn
mét lo¹i
l¹c
khuÈn l¹c
120 khuÈn
2 khuÈn l¹c
l¹c( 1 lo¹i)
70 khuÈn
l¹c
30 khuÈn
l¹c ph¸t
triÓn bÐ
N.oculata
100% (nhiÒu
lo¹i khuÈn
l¹c)
I.galbana
100%
100%
100%, 1 lo¹i
khuÈn l¹c
50%
100%
20%, khuÈn
l¹c bÐ
50%
100%
10%, khuÈn
l¹c rÊt bÐ
40%, khuÈn
l¹c bÐ.
100%
0
0
100%
0
0
100%
0
0
0
100%
0
0
0
100%
0
0
ë c¸c ®Üa th¹ch ®−îc cÊy dÞch t¶o Chlorella l−îng vi khuÈn vÉn rÊt nhiÒu,
chiÕm 100% diÖn tÝch mÆt ®Üa th¹ch. Trong khi ®ã ë c¸c ®Üa th¹ch ®−îc cÊy dÞch
t¶o Nannochloropsis oculata vµ Isochrysis galbana kh«ng thÊy xuÊt hiÖn vi
khuÈn. KÕt qu¶ t−¬ng tù còng thu ®−îc khi cÊy dÞch t¶o Dunaliella lªn m«i
tr−êng th¹ch cøng cã bæ sung peflacine nång ®é 80µg/ml .
15
Tõ kÕt qu¶ trªn cã thÓ nhËn xÐt r»ng viÖc bæ sung peflacine nång ®é
20µg/ml vµo m«i tr−êng th¹ch ®Æc cã kh¶ n¨ng lo¹i bá hoµn toµn vi khuÈn khái
t¶o Nannochloropsis oculata vµ t¶o Isochrysis galbana . §èi víi chñng t¶o
Dunaliella salina nång ®é kh¸ng sinh cÇn bæ sung lµ 80µg/ml , cßn ®èi víi 2
chñng t¶o Tetraselmis chuii vµ Chlorella nång ®é kh¸ng sinh peflacine 150ml
vÉn kh«ng cã t¸c dông lo¹i bá vi khuÈn khái hai chñng t¶o nµy.
§Ó t×m hiÓu thªm vÒ kh¶ n¨ng lo¹i bá vi khuÈn trong dÞch t¶o Dunaliella
salina cña peflacine, chóng t«i còng ®· tiÕn hµnh thö nghiÖm t¸c dông diÖt
khuÈn cña peflacine trong m«i tr−êng láng nu«i t¶o. KÕt qu¶ ®−îc tr×nh bµy ë
b¶ng 3.
B¶ng 3: ¶nh h−ëng cña peflacine lªn sinh tr−ëng cña vi khuÈn trong dÞch t¶o
D. salina
Nång ®é
µg/ml
Thêi gian
15 ngµy
40
80
150
nhiÒu khuÈn l¹c nhiÒu khuÈn l¹c nhiÒu khuÈn l¹c
KÕt qu¶ thÝ nghiÖm ë b¶ng 3 cho thÊy: viÖc bæ sung kh¸ng sinh trùc tiÕp
vµo dÞch t¶o Dunaliella víi nång ®é tõ 40-150µg/ml kh«ng cã t¸c dông lo¹i bá
vi khuÈn ra khái t¶o, trong lóc ®ã ë m«i tr−êng th¹ch cøng, l−îng peflacine cÇn
sö dông lµ 80µg/ml (b¶ng 2). Cã thÓ ®iÒu nµy phô thuéc vµo l−îng dÞch t¶o( cô
thÓ lµ sè l−îng vi khuÈn) cÊy vµo m«i tr−êng th¹ch. KÕt qu¶ nghiªn cøu ë b¶ng 4
còng cho thÊy khi t¨ng nång ®é peflacine trong dÞch t¶o tõ 40µg/ml ®Õn
150µg/ml kh«ng lµm ¶nh h−ëng xÊu ®Õn sinh tr−ëng cña t¶o mµ ng−îc l¹i, mËt
®é t¶o ë c¸c c«ng thøc cã nång ®é peflacine 80/ml vµ 150µg/ml cã chiÒu h−íng
cao h¬n mËt ®é t¶o ë c«ng thøc cã nång ®é peflacine 40µg/ml (§å thÞ 1) .
Qua kÕt qu¶ ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 2 vµ b¶ng 4 cho thÊy cã thÓ sö dông
peflacine nång ®é tõ 80-150µg/ml ®Ó lo¹i bá vi khuÈn khái t¶o trong ®iÒu kiÖn
gi÷ gièng Dunaliella salina trong m«i tr−êng th¹ch.
16