ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
NGUYỄN THỊ KHUYÊN
NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG
CỦA THỜI VỤ CẤY TỚI SINH TRƢỞNG,
NĂNG SUẤT CỦA MỘT SỐ GIỐNG LÚA
TẠI CAO BẰNG
Chuyên ngành: Khoa học cây trồng
: 60.62.01.10
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Nguyễn Hữu Hồng
2. TS. Đặng Quý Nhân
Thái Nguyên, năm 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung
thực và chưa từng được công bố.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đã được chỉ rõ
nguồn gốc.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Khuyên
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian thực tập và thực hiện đề tài này, tôi đã nhận được sự quan
tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên,
Phòng quản lý đào tạo sau đại học, các thầy giáo, cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp, cơ
quan và gia đình.
Trước tiên tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo PGS. TS.
Nguyễn Hữu Hồng và TS. Đặng Qúy Nhân - người hướng dẫn khoa học đã tận
tình giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thành luận văn này.
Đồng thời tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới toàn thể các thầy, cô giáo trong khoa
Sau đại học, các thầy giáo, cô giáo giảng dạy chuyên ngành, Trường Đại học Nông
Lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ hoàn thiện bản luận văn này.
Nhân dịp này tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới tất cả bạn bè,
đồng nghiệp, cơ quan, gia đình và người thân đã quan tâm động viên tôi trong
suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Khuyên
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Đ/c
:
Đối chứng
BVTV
:
Bảo vệ thực vật
TGST
:
Thời gian sinh trưởng
NSLT
:
Năng suất lý thuyết
NSTT
:
Năng suất thực thu
FAO
:
Tổ chức Nông nghiệp và lương thực Thế giới
IRRI
:
Viện nghiên cứu lúa Quốc tế
SC
:
Séng Cù
KNX
:
Khẩu Nậm Xít
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
iv
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1
1. Đặt vấn đề ......................................................................................................... 1
2. Mục tiêu của đề tài ............................................................................................ 2
3. Yêu cầu của đề tài ............................................................................................. 2
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .......................................................... 2
Chƣơng 1 : TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ........................................ 3
1.1. Cơ sở khoa học .............................................................................................. 3
1.2. Tình hình sản xuất và nghiên cứu lúa trên Thế giới ....................................... 4
1.2.1. Tình hình sản xuất lúa trên Thế giới ....................................................... 4
1.2.2. Tình hình nghiên cứu giống lúa trên thế giới .......................................... 7
1.3. Tình hình sản xuất, nghiên cứu lúa ở trong nước ........................................ 11
1.3.1. Tình hình sản suất lúa ở Việt Nam ........................................................ 11
1.3.2. Tình hình nghiên cứu giống lúa trong nước ........................................... 20
1.4. Tình hình nghiên cứu về thời vụ gieo cấy lúa trên thế giới và Việt Nam ... 27
1.41.Ảnh hưởng của thời vụ gieo cấy lúa ....................................................... 27
1.4.2.Tình hình nghiên cứu về thời vụ gieo cấy trên thế giới ......................... 28
1.4.3.Tình hình nghiên cứu về thời vụ gieo cấy ở Việt Nam .......................... 29
Chƣơng 2: NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................ 34
2.1. Đối tượng, địa điểm nghiên cứu .................................................................. 34
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................ 34
2.1.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ......................................................... 34
2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu ......................................................... 35
2.2.1. Thí nghiệm 1 ......................................................................................... 37
2.2.2. Thí nghiệm 2 ......................................................................................... 38
2.3. Kỹ thuật chăm sóc ........................................................................................ 38
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
v
2.3.1. Ngâm, ủ và làm mạ ............................................................................... 38
2.3.2. Làm đất, cấy .......................................................................................... 38
2.3.3. Biện pháp chăm sóc............................................................................... 38
2.4. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi ......................................................... 39
2.4.1. Chỉ tiêu chất lượng mạ .......................................................................... 39
2.4.2. Chỉ tiêu về thời gian sinh trưởng, phát triển ......................................... 40
2.4.3. Khả năng đẻ nhánh ................................................................................ 40
2.4.4. Một số đặc điểm nông học của các giống lúa tham gia thí nghiệm ...... 40
2.4.5. Các chỉ tiêu năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất ...................... 39
2.4.6. Chỉ tiêu về sâu, bệnh hại ....................................................................... 43
2.5. Phương pháp xử lý số liệu ........................................................................... 44
Chƣơng 3 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................... 45
3.1. Điều kiện khí hậu, thời tiết năm 2013 – 2014 tại Cao Bằng ....................... 45
3.2. Kết quả thí nghiệm nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ cấy đến sinh
trưởng, năng suất của một số giống lúa tại tỉnh Cao Bằng vụ Mùa 2013 .......... 47
3.2.1. Thời gian sinh trưởng của các giống lúa thí nghiệm vụ Mùa 2013 ...... 47
3.2.2. Đặc điểm sinh trưởng của mạ vụ Mùa 2013 .......................................... 46
3.2.3. Đặc điểm hình thái và khả năng đẻ nhánh của các giống lúa thí
nghiệm vụ Mùa 2013 ....................................................................................... 50
3.2.4. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của các giống lúa thí
nghiệm vụ Mùa 2013 ....................................................................................... 54
3.2.5. Khả năng chống chịu sâu bệnh của các giống lúa thí nghiệm vụ Mùa 2013 61
3.3. Kết quả thí nghiệm nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ cấy đến sinh
trưởng, năng suất của một số giống lúa tại tỉnh Cao Bằng vụ Xuân 2014 ......... 63
3.3.1. Thời gian sinh trưởng của các giống lúa thí nghiệm vụ Xuân 2014 ..... 63
3.3.2. Đặc điểm sinh trưởng mạ vụ Xuân 2014 ............................................... 61
3.3.3. Đặc điểm hình thái và khả năng đẻ nhánh của các giống lúa tham gia
thí nghiệm vụ Xuân 2014 ................................................................................ 66
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
vi
3.3.4. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của các giống lúa tham
gia thí nghiệm vụ Xuân 2014 .......................................................................... 71
3.3.5. Khả năng chống chịu sâu, bệnh hại của các giống lúa tham gia thí
nghiệm vụ Xuân 2014 ..................................................................................... 79
3.4. Một số đặc điểm nông học của các giống lúa tham gia thí nghiệm ............. 80
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ................................................................................... 83
1.Kết luận ............................................................................................................ 83
2. Đề nghị ............................................................................................................ 83
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 85
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Tình hình sản xuất lúa trên Thế giới giai đoạn 2001 - 2013 ..................... 5
Bảng 1.2: Năng suất lúa của một số nước đứng đầu thế giới giai đoạn 20082012 ............................................................................................................. 6
Bảng 1.3. Tình hình sản xuất lúa tại Việt Nam giai đoạn 2001 - 2013.................... 12
Bảng 1.4: Giá gạo xuất khẩu bình quân của một số quốc gia trên Thế giới ............ 14
Bảng 2.1: Nguồn gốc, loại hình canh tác của các giống lúa tham gia thí nghiệm ........... 34
Bảng 3.1: Điều kiện thời tiết khí hậu tại tỉnh Cao Bằng từ 07/ 2013 –
07/2014 ...................................................................................................... 45
Bảng 3.2. Thời gian sinh trưởng của các giống lúa thí nghiệm vụ mùa 2013 ......... 47
Bảng 3.3. đặc điểm sinh trưởng của cây mạ vụ Mùa 2013 ...................................... 49
Bảng 3.4. Đặc điểm hình thái và khả năng đẻ nhánh của các giống lúa thí
nghiệm vụ Mùa 2013 ................................................................................. 51
Bảng 3.5. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất các giống lúa thí
nghiệm vụ Mùa 2013 ................................................................................. 55
Bảng 3.6. Khả năng chống chịu sâu bệnh của các giống lúa thí nghiệm vụ
mùa 2013 ................................................................................................... 61
Bảng 3.7. Thời gian sinh trưởng của các giống lúa thí nghiệm vụ Xuân 2014 ....... 63
Bảng 3.8. Đặc điểm sinh trưởng mạ của các giống lúa thí nghiệm vụ Xuân 2014........ 65
Bảng 3.9. Đặc điểm hình thái và khả năng đẻ nhánh của các giống lúa thí
nghiệm vụ Xuân 2014 ............................................................................... 67
Bảng 3.10. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất các giống lúa thí
nghiệm vụ Xuân 2014 ............................................................................... 72
Bảng 3.11. Khả năng chống chịu sâu bệnh của các giống lúa thí nghiệm vụ
Xuân 2014 ................................................................................................. 79
Bảng 3.12. Một số đặc điểm nông học của các giống lúa thí nghiệm ..................... 80
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
viii
DANH MỤC CÁC HÌNH
Biểu đồ 1.1: Cơ cấu gạo xuất khẩu của Việt Nam giai đoạn 2007 – 2010 ...............13
Biểu đồ 1.2: Giá gạo xuất khẩu bình quân của Việt Nam và Thái Lan ....................15
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Cao Bằng, có diện tích tự nhiên là 6.707,86 km², trong đó: Tổng diện tích sản
xuất lúa năm 2013 là 30.390,6 ha. Địa hình tỉnh Cao Bằng được chia thành 3 vùng
rõ rệt là vùng núi đất, vùng núi đá và vùng bình địa trũng. Khí hậu của tỉnh Cao
Bằng mang tính chất khí hậu nhiệt đới gió mùa; trong năm có 2 mùa rõ rệt: Mùa
nóng mưa nhiều từ tháng 4 đến tháng 10 và mùa lạnh mưa ít từ tháng 11 đến tháng
3 năm sau, phù hợp với nhiều loại giống lúa, bao gồm cả giống lúa cảm ôn và giống
lúa cảm quang. Tuy nhiên, năng suất lúa cả năm mới chỉ đạt 41,4 tạ/ ha (thấp hơn
nhiều so với bình quân trung của cả nước >54tạ); sản lượng đạt 125.949 tấn, đáp
ứng cơ bản nhu cầu tiêu dùng nhưng chưa nâng cao được năng suất lao động và thu
nhập của người dân. Vì vậy, vấn đề chuyển đổi cơ cấu giống lúa có ý nghĩa kinh tế xã hội rất thiết thực.
Tỷ lệ sử dụng giống lúa thuần xác nhận, lúa lai hàng năm trên địa bàn tỉnh đạt
khoảng 35%. Trong đó, diện tích lúa lai chiếm khoảng 30%, lúa thuần giống xác
nhận chiếm khoảng trên 5%, số diện tích còn lại chủ yếu là do người dân tự để
giống, nhiều giống lúa qua sản xuất nhiều năm đã thoái hoá, nhiễm sâu bệnh nặng
nên năng suất thấp, điển hình như giống lúa Đoàn kết được trồng tại huyện Phục
Hoà trong vụ mùa 2013 đã bị bệnh lúa Von do virrut. Cơ cấu giống lúa gieo cấy ở
vụ xuân: Bắc thơm 7, Khang dân, Nhị ưu 838, Nhị ưu 636, Thục hưng 6...Cơ cấu
giống lúa gieo cấy ở vụ mùa: Bao thai, Đoàn kết, Nhị ưu 838..., còn lại phần lớn
diện tích là các giống địa phương do người dân tự để giống.
Từ thực tế sản xuất đòi hỏi cần thiết phải thực hiện chuyển đổi cơ cấu giống,
đưa các giống lúa chất lượng cao, có thời gian sinh trưởng ngắn để chuyển dịch thời
vụ, luân canh với cây trồng hiện có, sản xuất 3 vụ/năm góp phần tăng thu nhập trên
đơn vị diện tích đất canh tác, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đã tập
trung chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu giống lúa, chuyển sang các giống lúa chất lượng
cao, phấn đấu đến năm 2020 tổng diện tích lúa chất lượng của tỉnh đạt khoảng
10.000 ha [14].
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
- Xem thêm -