Tài liệu Skkn một số bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý thiết bị giáo dục

Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 1 Lời nói đầu Nh÷ng vÊn ®Ò chung 1. Lý do chän ®Ò tµi 2. Môc ®Ých nghiªn cøu 3. NhiÖm vô nghiªn cøu 4. §èi tîng nghiªn cøu PHẤN THỨ HAI: Néi dung - kÕt qu¶ vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm 1. Chương I: Cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý của công tác quản lý CSVC - TBGD C¬ Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ CSVC - TBGD së lý luËn 1.1/ 1.2/ Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ qu¶n lý CSVC - TBGD 2. C¬ së ph¸p lý cña c«ng t¸c qu¶n lý CSVC - TBGD 1. Vµi nÐt s¬ lîc vÒ trêng TH Kim §ång - TP Hßa B×nh . PHẤN THỨ NHẤT: Ch ươ ng II: Th ùc tr¹ ng cña c«n g t¸c qu¶ n lý CS VC TB GD ë trên g TH Ki m §å ng TP Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 2 Hß a B×n h 2. 3.T Mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra cho qu¸ tr×nh qu¶n lý CSVC - TBDH hùc tr¹n g cña c«n g t¸c qu¶ n lý CS VCTB GD ë trên g TH Ki m §å ng TP Hß a B×n h 1. N©ng cao nhËn thøc cho c¸n bé gi¸o viªn vÒ c«ng t¸c qu¶n lý CSVC - TBGD Ch ươ ng III : Nh ÷n g biÖ n ph¸ p qu¶ n lý CS VC Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục TB GD ë trên g Ki m §å ng TP Hß a B×n h 2. 3. N©n g cao kh¶ n¨n g qu¶ n lý CS VC TB GD vÒ mäi mÆt cho CB QL. 3.1/ 3.2/ 3.3/ 1. PH ẤN TH Ứ BA: KÕ t luË n vµ kiÕ N©ng cao kü n¨ng qu¶n lý vÒ c«ng t¸c CSVC - TBGD Qu¶n lý CSVC – TBGD BiÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông CSVC – TBGD BiÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc b¶o qu¶n, söa ch÷a CSVC – TBGD KÕt luËn. 3 Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục n ng hÞ 2. 4 Mét sè kiÕn nghÞ. LỜI NÓI ĐẦU Như chúng ta đã biết để quá trình dạy học có chất lượng và hiệu quả cao, từ xa xưa con người đã tìm ra và sử dụng nhiều phương pháp khác nhau cho mục đích này và theo đó, cơ sở vật chất và thiết bị giáo dục phục vụ cho phương pháp dạy học cũng ra đời và phát triển. Mục tiêu và nội dung dạy học trong nhà trường phụ thuộc vào mục tiêu kinh tế xã hội vĩ mô, còn sách giáo khoa và thiết bị giáo dục một mặt phụ thuộc vào mục tiêu kinh tế xã hội, mặt khác còn chịu nhiều ảnh hưởng của khoa học công nghệ đương thời. Ngày nay, khi khoa học và công nghệ trong xã hội tiến bộ vượt bậc thì sự tiến bộ đó cũng được phản ánh vào hệ thống cơ sở vật chất và thiết bị dạy học của nhà trường. Cơ sở vật chất và thiết bị giáo dục đóng vai trò hỗ trợ tích cực cho quá trình Dạy – Học. Bởi vì có thiết bị dạy học tốt thì chúng ta mới có thể tổ chức được quá trình dạy học khoa học, huy động được đa số người học tham gia thực sự vào quá trình này, họ tự khai thác và tiếp nhận tri thức dưới sự hướng dẫn của người dạy một cách tích cực. Như vậy thì thiết bị dạy học phải đủ và phù hợp mới triển khai được các phương pháp dạy học một cách hiệu quả. Nên cơ sở vật chất và thiết bị dạy học là bộ phận quan trọng của nội dung và phương pháp, chúng có thể vừa là phương tiện để nhận thức, vừa là đối tượng chứa nội dung cần nhận thức. Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 5 Hiện nay CSVC - TBDH được xem như một trong những điều kiện quan trọng để thực hiện nhiệm vụ Giáo dục - Đào tạo. Sự phát triển nhanh chóng của cơ sở vật chất và thiết bị dạy học đã và đang tạo ra tiềm năng sư phạm to lớn cho quá trình dạy học và việc giảng dạy có hiệu quả. Các phương tiện dạy học hiện đại đã đem lại chất lượng mới cho các phương pháp dạy học. Để đạt được mục tiêu nêu trên trong thực tế các trường Tiểu học nói chung và trường TH Kim Đồng nói riêng: vấn đề CSVC - TBDH đã được quan tâm song vẫn còn có nhiều bất cập và khó khăn. Việc đánh giá thực trạng những vấn đề đã làm được và những khó khăn đặt ra, cần phải có những giải pháp cụ thể để các nhà trường làm tốt hơn nữa công tác quản lý, đồng thời phát huy có hiệu quả về CSVC TBDH hiện có ở các nhà trường chính là lý do chọn đề tài: “Các biện pháp quản lý cơ sở vật chất và thiết bị giáo dục ở trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình Tỉnh Hòa Bình”. Trong bài viết này chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế do điều kiện thời gian và năng lực cá nhân. Trong quá trình hoàn thành SKKN này, bên cạnh sự nỗ lực, cố gắng của bản thân,cần sự ủng hộ của CBGV và sự quan tâm của của các cấp lãnh đạo PGD . Một lần nữa xin chân thành cảm ơn. PHẦN THỨ NHẤT: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 1/. Lý do chọn đề tài : Công tác quản lý và sử dụng cơ sở vật chất - thiết bị giáo dục (CSVC - TBGD) trong các trường TH hiện đang là một trong những vấn đề được các cấp, các ngành quan tâm; từ trung ương đến địa phương. Đặc biệt là các cấp lãnh đạo ngành Giáo dục - Đào tạo. Trước đây trong điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, việc sử dụng thiết bị dạy học trong quá trình giảng dạy của giáo viên còn rất nhiều hạn chế; Giáo viên chủ yếu là dạy chay hoặc sử dụng những thiết bị, đồ dùng cũ, lạc hậu không phù hợp hoặc đồ dùng tự làm. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giờ dạy và việc tiếp thu kiến thức của học sinh. Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 6 Trong giai đoạn hiện nay, xu thế đổi mới phương pháp dạy học ngày càng diễn ra mạnh mẽ, cho nên CSVC - TBGD được xem như là một trong những điều kiện quan trọng để thực hiện nhiệm vụ Giáo dục - Đào tạo nhằm đáp ứng được những đòi hỏi trước mắt và lâu dài của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong báo cáo của ban chấp hành trung ương Đảng khóa VIII được trình bày tại đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX có đoạn: “Tăng cường cơ sở vật chất và từng bước hiện đại hóa nhà trường, lớp học, sân chơi, bãi tập, thiết bị giảng dạy và học tập hiện đại … “ và “Đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khóa, làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay”… Đồng thời văn kiện đại hội Đảng IX đã khẳng định: … “Tăng ngân sách nhà nước cho giáo dục - đào tạo theo nhịp độ tăng trưởng kinh tế” … Các trường phổ thông trên địa bàn TP Hòa Bình trong đó có trường TH Kim Đồng cũng đã được Đảng và nhà nước quan tâm cấp vốn đầu tư để xây dựng CSVC - TBGD nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Tuy nhiên để đạt được mục tiêu đã nêu trên, ngoài yếu tố khách quan thì công tác quản lý CSVC - TBGD trong các nhà trường đóng một vai trò hết sức quan trọng. Trong thực tế ở các nhà trường phổ thông nói chung và ở trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình nói riêng, vấn đề quản lý CSVC - TBGD đã được chú ý song vẫn còn nhiều bất cập. Do vậy, nó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng, hiệu quả giáo dục - đào tạo của các nhà trường. Vấn đề này làm cho những người quản lý, nhà giáo dục phải có những suy nghĩ, trăn trở về trách nhiệm của mình trong công tác quản lý CSVC - TBGD. Trong khuôn khổ có hạn , tôi chỉ xin được đề cập đến một số giải pháp đã và đang vận dụng để quản lý CSVC - TBGD ở trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình. Các giải pháp trình bày này đã được lựa chọn để phù hợp với các nhà trường có quy mô nhỏ, số lượng giáo viên, học sinh ít và có điều kiện về cơ sở vật chất khó khăn, trên địa bàn TP Hoà Bình. Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục Từ những vấn đề nêu trên là lý do chính để chọn đề tài: 7 “Các biện pháp quản lý cơ sở vật chất - thiết bị giáo dục ở trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình”. 2/. Mục đích : Tìm hiểu thực trạng công tác quản lý CSVC - TBGD. Nhằm đề xuất và lý giải các biện pháp quản lý CSVC - TBGD ở trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình, góp phần vào việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý CSVC - TBGD của các nhà trường phổ thông. 3/. Nhiệm vụ : Nghiên cứu thực trạng tôi xác định ba nhiệm vụ cơ bản là: +/ Xác định cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý của công tác quản lý CSVC TBGD. +/ Đánh giá thực trạng về công tác quản lý CSVC - TBGD ở trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình trong giai đoạn hiện nay. +/ Đề xuất và lý giải những biện pháp quản lý CSVC - TBGD nhằm góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý CSVC - TBGD của trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình. 4/. Đối tượng : Đối tượng nghiên cứu là: công tác quản lý CSVC - TBGD của trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình. PHẦN THỨ HAI : NỘI DUNG - KẾT QUẢ VÀ NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT - THIẾT BỊ GIÁO DỤC 1/. Cơ sở lý luận: 11/. Một số vấn đề cơ bản về CSVC - TBGD: 1.1.1/ Khái niệm về CSVC - TBGD: Cơ sở vật chất - thiết bị giáo dục là hệ thống các phương tiện vật chất và kỹ thuật khác nhau được sử dụng vào việc giảng Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 8 dạy - học tập và các hoạt động mang tính giáo dục khác để đạt được mục đích giáo dục. CSVC - TBGD bao gồm các công trình xây dựng (lớp học, phòng thí nghiệm …), sân chơi, bãi tập, trang thiết chuyên dùng, thiết bị dạy học của các môn học, các phương tiện nghe, nhìn … . Đây chính là hệ thống đa dạng về chủng loại và có một số bộ phận tương đối phức tạp về mặt kỹ thuật. Tính đa dạng, phong phú của hệ thống này tạo ra không ít trở trong công tác quản lý và sử dụng. 1.1.2/ Nội dung CSVC - TBGD: CSVC - TBGD bao gồm: trường học, sách và thư viện trường học, TBGD. +/ Trường học: là công trình văn hóa – giáo dục có mức đầu tư lớn và thời gian sử dụng lâu dài; là nơi thực hiện việc giáo dục, dạy học tập trung; là nơi thầy và trò phải được bảo vệ an toàn. Vì vậy: quản lý trường học là tính đến việc đảm bảo các yêu cầu về vệ sinh học đường, an toàn các mặt cũng như đảm bảo tốt quá trình cơ bản ở nhà trường cùng các mặt hoạt động khác. +/ Sách và thư viện trường học: Đây là loại CSVC trọng yếu, là phương tiện cần thiết, phục vụ cho việc dạy và học; Đồng thời là nguồn tri thức quan trọng của giáo viên và học sinh. Sách giáo khoa và sách tham khảo là thành phần chính của thư viện trường học. Do vậy việc quản lý thư viện (các loại sách) nhằm phục vụ có hiệu quả dạy học của nhà trường. +/ TBGD gồm: thiết bị dạy học và thiết bị giáo dục (theo nghĩa hẹp) bao gồm cá thiết bị trực quan và thiết bị kỹ thuật. 1.1.3/ Vai trò của CSVC - TBGD: a) CSVC - TBGD là một bộ phận của nội dung và phương pháp dạy học: Lý luận dạy học đã khẳng định quá trình dạy học là một quá trình trong đó hoạt động dạy và hoạt động học phải là những hoạt động khăng khít giữa các đối tượng xác định và các mục đích giáo dục. Đứng về mặt nội dung và phương pháp dạy học thì CSVC - TBGD đóng vai trò hỗ trợ tích cực. Vì có TBGD tốt thì ta mới có thể tổ Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 9 chức được quá trình dạy học khoa học, đưa người học tham gia thực sự vào quá trình này, tự khai thác và tiếp nhận tri thức dưới sự hướng dẫn của người dạy. TBGD phải đủ và phù hợp mới triển khai được các phương pháp dạy học một cách có hiệu quả. CSVC - TBGD mà hầu hết là các sản phẩm khoa học kỹ thuật có chức năng xác định và mang tính mục đích sư phạm rất cao, chúng chứa đựng một tiềm năng tri thức to lớn đồng thời đóng vai trò là đối tượng nhận thức. b) CSVC - TBGD và việc đảm bảo chất lượng dạy và học: Xuất phát từ đặc trưng tư duy hình ảnh, tư duy cụ thể của con người, trong quá trình dạy và học, sự trực quan đóng vai trò quan trọng đối với việc tự lĩnh hội kiến thức của người học; Đặc biệt quan trọng là kênh nhìn khả năng của các giác quan trong việc duy trì học tập được chia theo tỷ lệ như sau: Nhìn: 81%; Nghe: 11%; Các giác quan khác: 9%). Không ít nội dung học tập phức tạp cần đến sự hỗ trợ tích cực của phương tiện trực quan mới giải quyết được như: chứng minh các định lý, định luật, hiện tượng trừu tượng trong khoa học tự nhiên, toán học, tin học … học sinh rất cần được trực tiếp làm thực nghiệm, được lắp ráp, thao tác, quan sát, nhận xét bằng việc sử dụng các dụng cụ, phương tiện cụ thể. Nghĩa là học bằng tất cả giác quan, huy động mọi tiềm năng để nhận thức. Thực hiện “Nguyên tắc trực quan” trong dạy học (“Trực quan” được hiểu theo nghĩa rộng: liên quan đến mọi giác quan của con người). - Góp phần đảm bảo chất lượng kiến thức theo những đặc trưng cơ bản như: Tính chính xác; Tính khoa học; Tính tổng quát; Tính hệ thống; Tính chuyển hóa; Tính thực tiễn; Tính bền vững; vận dụng được. c) Vai trò của phương tiện kỹ thuật (PTKT): Trong hệ thống CSVC - TBGD hiện đại, phương tiện kỹ thuật dạy học có vai trò quan trọng đặc biệt trong việc tạo khả năng xây dựng, hình thành, củng cố, hệ thống hóa, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. TBGD và PTKT giúp thầy và trò, tạo ra khả năng thực hành, củng cố kiến thức, rèn luyện kỹ năng làm việc, học tập, sự khéo léo chân tay, bồi dưỡng khả năng tự học, tự chiếm lĩnh tri thức, tạo ra sự hứng thú, lôi cuốn khi học, tiết kiệm thời Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 10 gian trên lớp, cải tiến các hình thức lao động sư phạm, tạo khả năng tổ chức một cách khoa học và điều khiển hoạt động giáo dục. 1.1.4/ Yêu cầu và tính chất của CSVC - TBGD: a) Yêu cầu: CSVC - TBGD phải đảm bảo các yêu cầu sau: - Phù hợp đối tượng: Phải xem xét đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi, khi tổ chức và thiết kế cơ sở hạ tầng, lựa chọn các mẫu TBGD, lựa chọn nguyên vật liệu phù hợp cho công tác giảng dạy, học tập. - Phù hợp khả năng và đặc điểm tư duy của học sinh: Trong quá trình học tập, học sinh thường gặp khó khăn ở vấn đề trừu tượng, đó là lúc cần đến sự hỗ trợ của TBGD để vấn đề phức tạp trở nên dễ hiểu. Nếu TBGD chứng minh được sử dụng vào mục đích tìm ra kiến thức mới thì hoạt động thực hành như là phương thức hiệu quả trong việc củng cố kiến thức và rèn luyện kỹ năng cho học sinh. Nếu chọn mục tiêu là nguyên lý khoa học hoặc mô tả định tính không cần vận hành thì TBGD chỉ cần thiết kế đơn giản có thể dùng những vật liệu như: bìa, giấy, chi tiết máy hỏng, chai không, lõi chỉ, … cũng có thể đem lại lợi ích về mặt sư phạm, khoa học và kinh tế. Ưu điểm của con đường này là vật liệu như thế thường có sẵn tại chỗ. Như vậy, TBGD có thể đơn giản hay hiện đại nhưng qua sử dụng nó phải cho kết quả khoa học, đảm bảo yêu cầu về mặt mỹ quan, sư phạm, an toàn và giá cả hợp lý tương xứng với hiệu quả mà nó mang lại và không nhất thiết là những thiết bị phải đắt tiền. 1.2/. Một số vấn đề cơ bản về quản lý CSVC - TBGD: 1.2.1/ Khái niệm, yêu cầu và nguyên tắc quản lý CSVC - TBGD: a) Khái niệm: Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 11 - Quản lý nói chung là sự tâc động có thức của chủ thể quản lý nhằm chỉ huy, điều hành, hướng dẫn các quá trình xã hội và hành vi của cá nhân hướng đến mục đích hoạt động chung và phù hợp vói quy luật khách quan. - Quản lý CSVC - TBGD là tác động có mục đích của người quản lý nhằm xây dựng, phát triển và sử dụng có hiệu quả hệ thống CSVC - TBGD, phục vụ đắc lực cho công tác GD - ĐT. Nội dung CSVC - TBGD mở rộng đến đâu thì tầm quản lý cũng phải rộng và sâu tương ứng. Kinh nghiệm thực tiễn đã chỉ ra rằng: CSVC - TBGD chỉ phát huy được tác dụng tốt trong việc GD - ĐT khi được quản lý tốt. Do đó đi đôi với việc đầu tư, trang bị thì điều quan trọng hơn là phải chú trọng đến việc quản lý CSVC TBGD trong nhà trường. Do CSVC - TBGD là một lĩnh vực vừa mang đặc tính kinh tế - giáo dục; vừa mang đặc tính khoa học - giáo dục nên việc quản lý một mặt phải tuân thủ các yêu cầu chung về quản lý kinh tế, khoa học; Mặt khác, cần tuân thủ các yêu cầu quản lý chuyên ngành giáo dục. Như vậy có thể nói quan lý CSVC - TBGD là một trong những công việc của người cán bộ quản lý, là đối tượng quản lý trong nhà trường. Do vai trò quan trọng của công tác quản lý mà gần đây, trong việc chỉ đạo hoạt động ngành GD, Bộ GD&ĐT đã coi việc đổi mới quản lý trường học là một trong những biện pháp cơ bản để nâng cao chất lượng GD - ĐT. b) Yêu cầu của việc quản lý, sử dụng CSVC - TBGD: Tất cả TBGD của một cơ sở giáo dục phải được sắp đặt khoa học, dễ sử dụng và có các phương tiện bảo quản (tủ, giá, hòm), vật che phủ, phương tiện chống ẩm, chống mối, mọt, dụng cụ phòng chữa cháy. Tùy theo tính chất, quy mô của thiết bị mà bố trí diện tích phòng và địa điểm thích hợp, bảo đảm cho giáo viên và học sinh thao tác, đi lại thuận tiện và an toàn khi sử dụng. Các thí nghiệm có độc hại, gây tiếng ồn phải được bố trí và xử lý theo tiêu chuẩn quy định để dẩm bảo an toàn lao động và vệ sinh môi trường. Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 12 TBGD phải được sử dụng có hiệu quả cao nhất, đáp ứng các yêu cầu về nội dung và phương pháp được quy định trong chương trình giáo dục. TBGD phải được làm sạch và bảo quản ngay sau khi sử dụng; định kỳ bảo dưỡng, bổ xung phụ tùng, linh kiện, vật tư tiêu hao. Hàng năm phải tiến hành kiểm kê theo đúng quy định của Nhà nước về quản lý tài sản. Việc kiểm kê bất thường phải được tiến hành trong các trường hợp sau: +/ Khi thay đổi Hiệu trưởng hoặc người phụ trách công tác TBGD. +/ Khi thay đổi địa điểm, sáp nhập, chia tách trường. +/ Khi xảy ra thiệt hại do thiên tai, hỏa hoạn, trộm cắp. +/ Khi cơ quan quản lý giáo dục có thẩm quyền yêu cầu. Trong công tác quản lý CSVC - TBGD, người quản lý cần nắm vững: - Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý. - Các chức năng và nội dung quản lý, biết phân lập và phối hợp các nội dung quản lý, các mặt quản lý (Trường học, sách – thư viện, TBGD) - Hiểu rõ đòi hỏi của chương trình giáo dục và những điều kiện vật chất để thực hiện chương trình. - Có ý tưởng đổi mới và thực hiện ý tưởng bằng một kế hoạch khả thi. - Biết huy động mọi tiềm năng có thể của tập thể sư phạm và cộng đồng cho công việc. - Có biện pháp tập trung mọi tiềm năng vật chất vào một hướng thống nhất là đảm bảo CSVC - TBGD để nâng cao chất lượng giáo dục. c) Nguyên tắc quản lý CSVC - TBGD: Trong công tác quản lý CSVC - TBGD, người quản lý phải quán triệt các nguyên tắc sau: - Trang bị đầy đủ và đồng bộ các CSVC - TBGD (Đồng bộ giữa trường sở phương thức tổ chức dạy học; chương trình, SGK và TBGD; trang thiết bị và điều kiện sử dụng; trang bị và bảo quản giữa các thiết bị với nhau …). Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 13 - Tạo môi trường sư phạm thuận lợi cho các hoạt động giáo dục. - Bố trí hợp lý các CSVC trong khu trường, trong lớp học, trong phòng thực hành, thí nghiệm, phòng bộ môn … - Tổ chức bảo quản trường sở và các phương tiện vật chất, kỹ thuật của nhà trường. 1.2.2/ Nội dung quản lý CSVC - TBGD: a) Nội dung cơ bản của quản lý CSVC - TBGD: */ Xây dựng và bổ xung thường xuyên để hình thành một hệ thống hoàn chỉnh CSVC – TBGD (Trường sở, sách, thư viện và TBGD). - Xây dựng trường sở với các khối công trình đặc biệt là là hệ thông lớp học, phong thí nghiệm, phòng thực hành, phòng bộ môn. - Mua sắm trang thiết bị giáo dục theo yêu cầu của chương trình và kế hoạch trang bị của trường. - Tổ chức tự làm, sưu tầm TBGD. Nếu kinh phí có hạn nên lựa chọn những thứ cần thiết, cơ bản để ưu tiên trang bị trước; Cần trang bị một số phương tiện Nghe - Nhìn, đưa công nghệ thông tin vào quá trình Dạy – Học, tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh có điều kiện tiếp cận các phương tiện Dạy – Học hiện đại, hiệu quả cao. Phải có kế hoạch xây dựng, trang bị CSVC trước mắt và lâu dài cho nhà trường bằng các nguồn lực khác nhau như: ngân sách nhà nước, đóng góp của nhân dân, tài trợ của các tổ chức xã hội, các cơ quan, xí nghiệp, giáo viên và học sinh tự làm. */ Duy trì, bảo quản CSVC - TBGD: Để bảo quản tốt CSVC - TBGD cần: - Thực hiện việc bảo quản theo chế độ quản lý tài sản của nhà nước; thực hiện chế độ trách nhiệm theo quy chế quản lý tài sản; thực hiện chế độ kiểm tra, kiểm kê - Bảo quản theo chế độ riêng đối với các loại thiết bị như dụng cụ, vật tư khoa học kỹ thuật, hóa chất, các loại dụng cụ tinh vi, đắt tiền như: Dụng cụ điện tử, máy tính … ; Đồng thời cần quan tâm đến sự ảnh hưởng của thời tiết, khí hậu, môi Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 14 trường cất giữ … và phải có kế hoạch đầu tư kinh phí để mua các trang thiết bị, vật tư … phục vụ cho việc bảo quản. */ Sử dụng CSVC - TBGD: Như trên đã trình bày, hiệu quả của quá trình dạy học sẽ bị hạn chế rất nhiều khi thiếu CSVC - TBGD. Tuy nhiên không phải cứ có CSVC - TBGD là tự nó sẽ phát huy được hết hiệu quả sư phạm. Thực tiễn cho thấy rằng mọi thiết bị đều phải thông qua việc sử dụng vào mục tiêu giáo dục, dạy học thì mới phát huy được hết hiệu quả của nó. Nhưng để sử dụng tốt TBGD cần phải tuân thủ một số điều kiện cơ bản sau: - CSVC - TBGD phải đủ về số lượng, tốt về chất lượng, được bảo quản tốt và đặc biệt phải được quản lý và tổ chức sử dụng một cách hợp lý, khoa học, đúng yêu cầu kỹ thuật. Việc sử dụng TBGD có liên quan đến nhận thức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và thói quen của người quản lý, sử dụng. Trong thực tế đã có nhiều cán bộ quản lý ở các nhà trường hầu như không quan tâm đến TBGD và việc sử dụng TBGD của giáo viên; Đồng thời cũng có không ít giáo viên không chịu sử dụng TBGD hoặc cá biệt có những giáo viên không biết sử dụng TBGD, cho dù môn học của mình được trang bị rất đầy đủ về TBGD. Do vậy, để sử dụng tốt TBGD cần phải giải quyết một số vấn đề về công tác quản lý như: Đầu tư, trang bị, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng, khai thác, nâng cao trình độ nghiệp vụ, kỹ năng cho giáo viên. Thực hiện nghiêm túc các quy định về chuyên môn … b) Nội dung cụ thể của việc quản lý CSVC - TBGD: */ Quản lý trường học: Điều lệ trường Tiểu học có ghi: … “Trường học là một khu riêng được đặt trong môi trường thuận lợi cho giáo dục. Trường phải có tường bao quanh, có cổng trường, biển trường”. … */ Quản lý thư viện trường học: Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 15 - Tổ chức thư viện: Thư viện cần được xây dựng và tổ chức như một trong những điểm văn hóa cao nhất của nhà trường. Thiết bị trong thư viện bao gồm: tủ bảo quản hồ sơ; giá để sách, báo, tạp chí; hộp thư mục (mục lục phích); bàn ghế (phục vụ cho việc ngồi đọc và tra cứu tài liệu của giáo viên, học sinh); hệ thống ánh sáng (đảm bảo đủ ánh sáng cho việc đọc sách); và có các loại sổ sách quản lý thư viện. - Lựa chọn sách cho thư viện: Sách của thư viện cần có nội dung đặc trưng về GD - ĐT và kiến thức xã hội. Kiên quyết loại trừ sách có nội dung xấu ra khỏi thư viện và hạn chế sách báo có nội dung xa với chức năng nhiệm vụ của một thư viện trường học. - Phát huy hiệu quả sử dụng của thư viện bằng các hình thức như: Phân loại sách, báo, tạp chí một cách khoa học (dễ thấy, dễ lấy, dễ sử dụng); đồng thời cần tạo khoảng trống trong mỗi bộ phận sách để tiện cho việc nhập sách mới và thiết lập quy trình bổ xung. Tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh mượn và thuê sách. Đồng thời tạo không gian đọc sách rộng rãi, thoáng mát, đủ ánh sáng, bàn ghế phù hợp … Thường xuyên quan tâm chăm lo đến việc tu bổ các đầu sách mới (đặc biệt quan tâm đến việc mua sắm sách tham khảo cho giáo viên và học sinh) Tham mưu tốt với phụ huynh học sinh trong việc chọn, mua sách cho học sinh và xây dựng tủ sách gia đình và tủ sách ở khu dân cư. */ Quản lý thiết bị giáo dục: Để có được một hệ thống trang thiết bị dạy học hoàn chỉnh phục vụ cho việc nâng cao chất lượng giảng dạy là một việc làm lâu dài và đòi hỏi phải có kinh phí. Cần phải xây dựng từ ít tới nhiều, từ đơn giản đến phức tạp, hiện đại và phải bám sát vào nội dung, chương trình sách giáo khoa, việc thực hiện cải tiến và đổi mới phương pháp giáo dục nói chung và phương pháp dạy học nói riêng, … Mặt khác phải dựa vào nhiều nguồn lực khác nhau (Ngân sách nhà nước cấp; sự ủng hộ của Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 16 các cơ quan xí nghiệp, của nhân dân; việc mua sắm, sưu tầm, tự làm của giáo viên và học sinh …) 2/. Cơ sở pháp lý của công tác quản lý CSVC - TBGD: Cơ sở pháp lý của công tác quản lý CSVC – TBGD trong các nhà trường phổ thông chính là nội dung các chỉ thị của Đảng, nhà nước, của ngành (Bộ GD&ĐT, Sở GD - ĐT, và Phòng giáo dục) và của nhà trường. Cụ thể như: … “ Về cơ sở vật chất – kỹ thuật và đồ dùng dạy học: cần xây dựng kế hoạch cụ thể đảm bảo đủ trang thiết bị, đồ dùng dạy học để thực hiện chương trình và phương pháp dạy - học mới, Đặc biệt ưu tiên cung cấp đồ dùng dạy học cho các vùng núi, vùng nông thôn, vùng sâu, xa còn nhiều khó khăn. Đồng thời cần tổ chức huy động nhiều nguồn lực trong xã hội, tham gia đóng góp xay dựng và nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị cho nhà trường.”… - Tại hướng dẫn số 62/GD&ĐT ngày 14/9/2006 của Phòng GD&ĐT Hòa Bình về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục bậcTH năm học 2006 – 2007, ở phần 4. mục 2. có ghi rõ: … “ Tổ chức chuyên đề bồi dưỡng sử dụng, bảo quản thiết bị dạy học được cấp. Thực hiện tốt việc theo dõi trên sổ về số lượt và hiệu quả sử dụng thiết bị của giáo viên” … - Trong kế hoạch hoạt động của trường TH Kim Đồng 2007 - 2008 do Ban giám hiệu và hội đồng giáo dục xây dựng và đã được hội đồng sư phạm nhà trường thông qua ngày 29/9/2006. Tại mục III. 3. Xây dựng cơ sở vật chất trường, lớp – trang thiết bị dạy học: có ghi rõ: “ Mục tiêu xây dựng cơ sở vật chất trường, lớp – trang thiết bị dạy học là: Tạo điều kiện thuận lợi cho việc giảng dạy và học tập của học sinh; Tạo cảnh quan sư phạm đẹp, khang trang; Từng bước sắp xếp hợp lý, ổn định phòng thiết bị; Tu sửa thường xuyên các phòng học hiện . Tiến tới phấn đấu xây dựng trường chuẩn Quốc gia”giai đoạn 2010 - 2015 Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 17 Chương II: THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ CSVC - TBGD Ở TRƯỜNG TH KIM ĐỒNG - TX HÒA BÌNH - TỈNH HÒA BÌNH 1. Vài nét sơ lược về trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình. 1.1/. Đặc điểm chung: Trường TH Kim Đồng là đơn vị trường học trực thuộc sự quản lý của phòng giáo dục TP Hòa Bình. Về chuyên môn trường mới được tách ra từ trường phổ thông cơ sở Kim Đồng và sáp nhập với khối cấp 1 của trường phổ thông cơ sở Nguyễn Bá Ngọc thành trường TH Kim Đồng kể từ tháng 9 năm 2006. Đời sống của nhân dân trên địa bàn nhìn chung còn thấp; đa số nhân dân có nghề sống chính là sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và một số gia đình làm nghề thủ công và buôn bán dịch vụ nhỏ, địa bàn tương đối phức tạp. Chính vì vậy mà sự nghiệp giáo dục cũng ít có điều kiện để phát triển. 1.2/. Về đội ngũ giáo viên: */ Số lượng: Năm học 2006 - 2007 nhà trường gồm có 17 cán bộ giáo viên. Cụ thể là: +/ Ban giám hiệu: 02 đồng chí. +/ Giáo viên: 14 đồng chí. Trong đó: +/ Cán bộ Kiêm nhiệm thư viện, thí nghiệm : +/ Hành chính: 01 đồng chí. 01 đồng chí. */ Về trình độ chuyên môn: +/ Đại học: 04 đồng chí. Trong đó có 02 đồng chí là cán bộ quản lý. +/ Cao đẳng: 02 đồng chí. +/ Trung học hoàn chỉnh: 11 đồng chí. Trong đó: 01 đồng chí là cán bộ hành chính; */ Về tổ chức Đảng: Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 18 Nhà trường có 01 chi bộ Đảng với 04 Đảng viên 1.3/. Về đội ngũ học sinh: Năm học 2007 – 2008 tổng số học sinh của nhà trường là 135 em. Chia thành 10 lớp. Cụ thể như sau: Khối 1: 02 lớp 32 học sinh. Khối 2: 02 lớp 25 học sinh. Khối 3: 02 lớp 23 học sinh. Khối 4: 02 lớp 27 học sinh. Khối 5: 02 lớp 28 học sinh 1.4/. Về cơ sở vật chất: Cơ sở vật chất của nhà trường gồm có: 2 chi ( chi A & chi B ) CSVC chính chi A 09 phòng học trong đó: 5 phòng học cấp 4(dành cho Tiểu học) và 04 phòng học kiên cố ( dành cho THCS ), một khu nhà hiệu bộ với 02 phòng thư viện, 01 phòng thiết bị thí nghiệm, 01 phòng làm việc của hội đồng sư phạm, 02 phòng bộ môn và các phòng làm việc của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và phòng hành chính. Cảnh quan nhà trường được quy hoạch gồm: Khu sân bãi 7500m2; Khu sân chơi 1800m2 với hàng cây xanh và nhiều bồn hoa, cây cảnh, có cảnh quan nhà trường Xanh - Sạch - Đẹp phục vụ cho các giờ học ngoài trời, các hoạt động tập thể của giáo viên học sinh Mặc dù còn rất khó khăn, song với tinh thần vượt khó đi lên, dám nghĩ, dám làm, Trường TH Kim Đồng đã quyết tâm đầu tư CSVC - trang thiết bị tạo môi trường tốt nhất để con em các dân tộc trên địa bàn học tập và rèn luyện đáp ứng được yêu cầu giáo dục ngày càng cao của nhân dân. 2. Thực trạng công tác quản lý CSVC - TBGD ở trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình. 2.1/ Một số ưu điểm trong công tác quản lý CSVC – TBGD ở trường TH Kim Đồng – TP Hòa Bình – Tỉnh Hòa Bình: Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 19 Xuất phát từ sự nhận thức đúng đắn về vai trò, nội dung và ý nghĩa của CSVC – TBGD đối với quá trình đào tạo, trường TH Kim Đồng đã có sự quan tâm đúng mức về vấn đề này và đưa ra kế hoạch, mục tiêu cụ thể để làm tốt công tác quản lý, sử dụng CSVC – TBGD. Trong từng năm học được sự quan tâm trực tiếp của phòng Giáo dục TP Hòa Bình đầu tư về kinh phí mua sắm, tu sửa trường lớp và thiết bị giáo dục; đặc biệt là thiết bị phục vụ cho các lớp thay sách giáo khoa mới, hàng năm đều được trang bị tương đối đầy đủ. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của chi bộ Đảng nhà trường, ban giám hiệu đã cùng với các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch và đưa ra yêu cầu về nhu cầu sử dụng thiết bị giáo dục của từng môn học trong năm học. Trên cơ sở đó ban giám hiệu có kế hoạch xin hỗ trợ kinh phí từ ngân sách nhà nước, từ các nguồn đóng góp của nhân dân, các cơ quan đóng trên địa bàn và của giáo viên … Tu sửa, sắp xếp lại một cách hợp lý phòng thiết bị của nhà trường, tiếp nhận, phân phối TBGD theo đúng các quy định hiện hành của Nhà nước, phù hợp với chương trình giáo dục. Tổ chức kiểm tra, đánh giá hiệu quả sử dụng thiết bị giáo dục; tiến hành lập báo cáo lên cơ quan cấp trên mỗi năm một lần đúng theo quy định. 2.2/ Một số tồn tại trong công tác quản lý CSVC - TBGD ở trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình. Bên cạnh những việc đã và đang làm tốt, thì công tác quản lý CSVC – TBGD ở trường TH Kim Đồng còn một số hạn chế như sau: +/ Hạn chế khách quan: Nhà trường không có phòng đảm bảo diện tích rộng cho việc sắp xếp và bảo quản thiết bị, thư viện. Chưa có cán bộ chuyên trách về công tác thiết bị, thư viện. Chưa có phòng học bộ môn, tạo điều kiện cho việc giảng dạy và học các giờ thực hành. Thiết bị cấp về chưa thật kịp thời. Một số thiết bị không sử dụng được hoặc sử dụng được nhưng cho kết quả không chính xác. Một số bài học kinh nghiệm trong công tác Quản lý thiết bị giáo dục 20 Trình độ và phương pháp giảng dạy của giáo viên chưa đáp ứng được với những yêu cầu sử dụng và bảo dưỡng thiết bị. +/ Về công tác quản lý: Trình độ quản lý của cán bộ quản lý về công tác thư viện, thí nghiệm còn hạn chế. Chưa đề ra được nội quy cụ thể cho việc bảo quản, tu sửa và sử dụng thiết bị của cán bộ phụ trách thiết bị và giáo viên trong trường. 3. Một số vấn đề đặt ra cho công tác quản lý CSVC - TBGD ở trường TH Kim Đồng - TP Hòa Bình - Tỉnh Hòa Bình. Xuất phát từ những ưu điểm và hạn chế nêu trên, tôi nhận thấy mặc dù hệ thống CSVC – TBGD của nhà trường đã có sự cải tiến, nâng cấp, nhưng so với yêu cầu của giáo dục - đào tạo trong giai đoạn hiện nay thì vẫn còn nhiều bất cập cần phải được giải quyết, tháo gỡ kịp thời. Cụ thể là: - Cần tăng cường nhận thức cả về lý luận và thực tiễn về vị trí, vai trò của công tác quản lý CSVC - TBGD cho cán bộ quản lý săp xếp hợp lí không gian phòng học hợp lí thống nhất tất cả các lớp học - Cần nâng cao một bước về trình độ, kỹ năng quản lý CSVC - TBGD cho cán bộ quản lý. - Nâng cao khả năng quản lý mọi mặt về CSVC - TBGD cho cán bộ quản lý thống nhất quản lý hồ sơ, sổ sách, quản lí bảo quản trang thiết bị và HD sử dụng thành thạo trang thiết bị sẵn có. Chương III: NHỮNG BIỆN PHÁP, VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM QUẢN LÝ CSVC - TBGD Ở TRƯỜNG TH KIM ĐỒNG- TX HÒA BÌNH - TỈNH HÒA BÌNH Như đã đề cập đến một số nguyên nhân chủ quan và khách quan trong công tác quản lý CSVC – TBGD của nhà trường. Thực trạng công tác quản lý và sử dụng thiết bị giáo dục phục vụ cho quá trình Dạy - Học mặc dù luôn được quan tâm song