Môc Lôc
PhÇn I - Më ®Çu ............................................................................... 2
1. LÝ do chän ®Ò tµi ................................................................... 2
2. NhiÖm vô cña ®Ò tµi .............................................................. 2
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu ......................................... 2
4. Gi¶ thuyÕt khoa häc .............................................................. 2
5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ....................................................... 3
6. Thêi gian nghiªn cøu ............................................................. 3
PhÇn II - N«Þ dung ............................................................................... 3
7. C¬ së lÝ luËn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu ...................................... 3
8. C¬ së thùc tÕ vµ thùc tr¹ng ..................................................... 3
9. Ph©n lo¹i vµ híng dÉn häc sinh líp 12 lµm bµi tËp vËt lÝ ..... 4
10.KÕt qu¶ ®¹t ®îc .................................................................... 9
PhÇn III - KÕt LuËn ............................................................................ 9
PhÇn mét :
Më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi :
Trong thùc tÕ d¹y häc vËt lý th× bµi tËp vËt lý ®îc hiÓu lµ mét vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt nhê nh÷ng suy luËn logic nh÷ng phÐp to¸n vµ
thÝ nghiÖm dùa trªn c¬ së c¸c ®Þnh luËt c¸c ph¬ng ph¸p vËt lý. HiÓu theo nghÜa
réng th× mçi vÊn ®Ò xuÊt hiÖn do nghiªn cøu tµi liÖu gi¸o khoa còng chÝnh lµ
mét bµi tËp ®èi víi häc sinh. Sù t duy mét c¸ch tÝch cùc lu«n lu«n lµ viÖc vËn
dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i bµi tËp.
Trong qu¸ tr×nh d¹y häc m«n vËt lý, c¸c bµi tËp vËt lý cã tÇm quan träng ®Æc
biÖt. HiÖn nay ®Ó viÖc thùc hiÖn tèt ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi vµ d¹y häc
theo ph¬ng ph¸p ®æi míi cã hiÖu qu¶ th× viÖc híng dÉn häc sinh biÕt ph©n
1
lo¹i, n¾m v÷ng ph¬ng ph¸p vµ lµm tèt c¸c bµi tËp trong ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o
khoa ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng t¸c d¹y
häc theo ph¬ng ph¸p ®æi míi.
ë bµi 25: “Giao thoa ¸nh s¸ng”: lµ mét trong nh÷ng bµi quan träng cña ch¬ng tr×nh vËt lý líp 12 nh»m gióp häc sinh n¾m ®îc kiÕn thøc vÒ: C¸ch x¸c
®Þnh vÞ trÝ c¸c v©n s¸ng, vÞ trÝ c¸c v©n tèi, kho¶ng v©n vµ tõ ®ã biÕt c¸ch tÝnh
bíc sãng cña ¸nh s¸ng, vËn dông ®Ó gi¶i bµi tËp. V× vËy ®Ó gióp häc sinh n¾m
v÷ng c¸c kiÕn thøc trong bµi nµy vµ vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· häc ®Ó lµm tèt
c¸c d¹ng bµi tËp vËt lý trong bµi nµy, t«i ®· chän ®Ò tµi : “Ph©n lo¹i vµ híng
dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt lý vÒ giao thoa ¸nh s¸ng” ®Ó lµm ®Ò tµi nghiªn
cøu.
2. NhiÖm vô cña ®Ò tµi :
§Ò tµi nªu vµ gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò sau :
2.1 C¬ së lý luËn liªn quan ®Õn ®Ò tµi :
2.2 C¬ së thùc tÕ vµ hiÖn tr¹ng cña viÖc gi¶ng d¹y vµ híng dÉn häc sinh lµm
bµi tËp vËt lý ë trêng TTGDTX TÜnh Gia.
2.3 Ph©n lo¹i vµ híng dÉn häc sinh líp 12 lµm bµi tËp vËt lý bµi 25 : Giao thoa
¸nh s¸ng.
2.4 KÕt qu¶ ®¹t ®îc.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu :
3.1 §èi tîng nghiªn cøu :
Ph©n lo¹i vµ híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt lý líp 12 bµi 25: Giao thoa
¸nh s¸ng.
3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu :
Häc sinh líp 12A, 12B, 12C, 12D, trêng TTGDTX TÜnh Gia.
4. Gi¶ thuyÕt khoa häc: §Ó thùc hiÖn tèt ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi
m«n vËt lý líp 12 vµ d¹y - häc theo ph¬ng ph¸p ®æi míi ®¹t hiÖu qu¶ cao th×
®ßi hái gi¸o viªn ph¶i nghiªn cøu, t×m tßi ®Ó ®Ò ra ®îc nh÷ng ph¬ng ph¸p
gi¶ng d¹y cã hiÖu qu¶ nh»m híng dÉn häc sinh biÕt ph©n lo¹i, n¾m v÷ng ph¬ng ph¸p vµ lµm tèt c¸c d¹ng bµi tËp trong ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa.
5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu :
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu t«i ®· sö dông mét sè ph¬ng ph¸p sau :
- Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra gi¸o dôc.
- Ph¬ng ph¸p quan s¸t s ph¹m
- Ph¬ng ph¸p thèng kª, tæng hîp, so s¸nh.
- Ph¬ng ph¸p m« t¶.
- Ph¬ng ph¸p vËt lý.
6. Thêi gian nghiªn cøu :
§Ò tµi thùc hiÖn tõ th¸ng 9 n¨m 2011 ®Õn th¸ng 4 n¨m 2012.
PhÇn hai:
Néi dung
1. C¬ së lý luËn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu :
Ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ mét bé phËn hîp thµnh cña qu¸ tr×nh s ph¹m nh»m
®µo t¹o thÕ hÖ trÎ cã tri thøc khoa häc, vÒ thÕ giíi quan vµ nh©n sinh quan,
thãi quen vµ kü n¨ng thùc hµnh, vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tÕ.
Ph¬ng ph¸p d¹y häc cã mèi liªn hÖ biÖn chøng víi c¸c nh©n tè kh¸c cña qu¸
tr×nh d¹y häc. Nh÷ng ph¬ng ph¸p d¹y häc ph¶i thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a
viÖc gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn víi viÖc häc tËp cña häc sinh. §ång thêi gãp
phÇn cã hiÖu qu¶ vµo viÖc thùc hiÖn tèt c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh d¹y häc. X¸c
®Þnh kÕ ho¹ch gi¸o dôc, gi¸o dìng, ph¸t triÓn bé m«n mét c¸ch nhÞp nhµng, cô
thÓ ho¸ nhiÖm vô d¹y häc trªn c¬ së ®Æc ®iÓm cña häc sinh, ®iÒu chØnh kÕ
ho¹ch d¹y häc cho s¸t víi diÔn biÕn thùc tÕ, tæ chøc vµ híng dÉn häc sinh häc
tËp ë trªn líp còng nh ë nhµ phï hîp víi dù ®Þnh s ph¹m.
2
§èi víi m«n vËt lý ë trêng phæ th«ng, bµi tËp vËt lý ®ãng mét vai trß hÕt søc
quan träng, viÖc híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt lý lµ mét ho¹t ®éng d¹y
häc, lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n, ë ®ã béc lé râ nhÊt tr×nh ®é cña ngêi gi¸o
viªn vËt lý trong viÖc híng dÉn ho¹t ®éng trÝ tuÖ cña häc sinh, v× thÕ ®ßi hái
ngêi gi¸o viªn vµ c¶ häc sinh ph¶i häc tËp vµ lao ®éng kh«ng ngõng. Bµi tËp
vËt lý sÏ gióp häc sinh hiÓu s©u h¬n nh÷ng qui luËt vËt lý, nh÷ng hiÖn tîng vËt
lý. Th«ng qua c¸c bµi tËp ë c¸c d¹ng kh¸c nhau t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh vËn
dông linh ho¹t nh÷ng kiÕn thøc ®Ó tù lùc gi¶i quyÕt thµnh c«ng nh÷ng t×nh
huèng cô thÓ kh¸c nhau th× nh÷ng kiÕn thøc ®ã míi trë nªn s©u s¾c hoµn thiÖn
vµ trë thµnh vèn riªng cña häc sinh. Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò,
t×nh huèng cô thÓ do bµi tËp ®Ò ra häc sinh ph¶i vËn dông c¸c thao t¸c t duy
nh so s¸nh ph©n tÝch, tæng hîp kh¸i qu¸t ho¸....®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, tõ ®ã sÏ
gióp gi¶i quyÕt gióp ph¸t triÓn t duy vµ s¸ng t¹o, ãc tëng tîng, tÝnh ®éc lËp
trong suy nghÜ, suy luËn.... Nªn bµi tËp vËt lý g©y høng thó häc tËp cho häc
sinh.
2. C¬ së thùc tÕ vµ thùc tr¹ng cña viÖc híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt
lý ë trêng TTGDTX TÜnh Gia.
2.1 §Æc ®iÓm t×nh h×nh nhµ trêng :
- Trêng TTGDTX TÜnh Gia cã c¬ së vËt chÊt phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y t¬ng
®èi tèt, phßng häc vµ phßng thùc hµnh vËt lý kiªn cè, s¹ch sÏ ®óng qui c¸ch,
cã ®å dïng ®Çy ®ñ cho c¸c khèi líp.
- Häc sinh trêng TTGDTX TÜnh Gia ®a phÇn lµ c¸c em ngoan chÞu khã trong
häc tËp, c¸c em cã ®Çy ®ñ s¸ch gi¸o khoa, s¸ch bµi tËp.
- §éi ngò gi¶ng d¹y m«n vËt lý ë trêng cã 2 gi¸o viªn.
2.2 Thùc tr¹ng cña viÖc híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt lý t¹i trêng
TTGDTX TÜnh Gia.
Trong bµi 25 : “Giao thoa ¸nh s¸ng” cña vËt lý líp 12, yªu cÇu ®èi víi häc
sinh vÒ kiÕn thøc lµ : N¾m v÷ng c«ng thøc x¸c ®Þnh vÞ trÝ v©n s¸ng, vÞ trÝ v©n
tèi, kho¶ng v©n, bíc sãng ¸nh s¸ng.
VÒ kü n¨ng häc sinh biÕt vËn dông ®îc c¸c c«ng thøc ®Ó gi¶i bµi tËp. Gi¶i
thÝch ®îc mét sè hiÖn tîng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng.
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n vËt lý gi¸o viªn thêng sö dông ph¬ng ph¸p
chia nhãm ®Ó häc sinh th¶o luËn vµ t×m ra kÕt qu¶ cho c©u hái vµ gi¸o viªn thêng kÕt luËn ®óng, sai vµ kh«ng híng dÉn g× thªm, viÖc gi¶ng d¹y vËt lý nhÊt
lµ bµi tËp vËt lý nh thÕ sÏ kh«ng ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao, v× trong líp cã c¸c ®èi tîng häc sinh giái, kh¸, trung b×nh, yÕu, kÐm nªn kh¶ n¨ng t duy cña c¸c em
rÊt kh¸c nhau, ®èi víi häc sinh yÕu, kÐm hay trung b×nh kh«ng thÓ t duy kÞp
vµ nhanh nh häc sinh kh¸, giái nªn khi th¶o luËn c¸c em cha thÓ kÞp hiÓu ra
vÊn ®Ò vµ nhÊt lµ khi th¶o luËn nhãm, gi¸o viªn l¹i h¹n chÕ thêi gian hoÆc thi
xem nhãm nµo ®a ra kÕt qu¶ nhanh nhÊt th× thêng c¸c kÕt qu¶ nµy lµ t duy cña
c¸c häc sinh kh¸, giái trong nhãm. V× thÕ nÕu gi¸o viªn kh«ng chó träng ®Õn
viÖc híng dÉn häc sinh ph¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp vËt lý th× häc sinh sÏ ®o¸n mß
kh«ng n¾m v÷ng ®îc kiÕn thøc trong bµi.
Thùc tÕ vÒ tr×nh ®é häc tËp cña häc sinh qua kh¶o s¸t ®Çu n¨m m«n vËt lý ë
bèn líp 12A,12B, 12C, 12D nh sau:
Sè
Sè
bµi
liÖu kiÓm
Líp tra
12A 41
12B
44
12C
44
Giái
Kh¸
Trung b×nh
YÕu
KÐm
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
2
2
2
4,9
4,5
4,5
8
9
9
19,5
20,5
20,5
22
22
22
53,7
50
50
5
6
6
12,1
13,5
13,5
4
5
5
9,8
11,5
11,5
3
12D
44
2
4,5
9
20,5
22
50
6
13,5
5
11,5
3. Ph©n lo¹i vµ híng dÉnhäc sinh líp 12 lµm bµi tËp vËt lý trong bµi 25:
“ Giao thoa ¸nh s¸ng”
3.1 D¹ng bµi tËp ®Þnh tÝnh hay bµi tËp c©u hái:
§ã lµ nh÷ng bµi tËp vËt lý mµ khi gi¶i häc sinh kh«ng cÇn tÝnh to¸n hay chØ
lµm nh÷ng phÐp to¸n ®¬n gi¶n cã thÓ nhÈm ®îc.
Bµi tËp ®Þnh tÝnh cã tÇm quan träng ®Æc biÖt v× nhiÒu bµi tËp tÝnh to¸n cã thÓ
gi¶i ®îc ph¶i th«ng qua nh÷ng bµi tËp ®Þnh tÝnh....V× vËy viÖc luyÖn tËp, ®µo
s©u kiÕn thøc vµ më réng kiÕn thøc cña häc sinh vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã cÇn ®îc
b¾t ®Çu tõ bµi tËp ®Þnh tÝnh. §©y lµ lo¹i bµi tËp cã kh¶ n¨ng trau dåi kiÕn thøc
vµ t¹o høng thó häc tËp cña häc sinh.
§Ó gi¶i quyÕt ®îc bµi tËp ®Þnh tÝnh ®ßi hái häc sinh ph¶i ph©n tÝch ®îc b¶n
chÊt cña c¸c hiÖn tîng vËt lý.
cÇn vËn dông mét hai kh¸i niÖm hay ®Þnh luËt ®· häc lµ cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc
d¹ng bµi tËp nµy nªn dïng ®Ó cñng cè, kh¾c s©u kh¸i niÖn hay ®Þnh luËt nh vÝ
dô sau :
VÝ dô 1: KÕt luËn nµo sau ®©y vÒ hiÖn tîng giao thoa ¸nh s¸ng ®óng?
A. Giao thoa ¸nh s¸ng lµ sù tæng hîp cña hai chïm s¸ng chiÕu vµo cïng
mét chç.
B. Giao thoa cña hai chïm s¸ng tõ hai bãng ®Ìn chØ x¶y ra khi chóng
cïng ®i qua kÝnh läc s¾c
C. Giao thoa ¸nh s¸ng chØ x¶y ra ®èi víi c¸c ¸nh s¸ng ®¬n s¾c.
D. Giao thoa ¸nh s¸ng chØ x¶y ra khi hai chïm sãng ¸nh s¸ng kÕt hîp
®an xen vµo nhau.
§¸p ¸n D lµ ®óng
Víi bµi tËp nµy häc sinh n¾m ®îc hiÖn tîng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng.
VÝ dô 2: Hai sãng kÕt hîp lµ:
A. Hai sãng xuÊt ph¸t tõ hai nguån kÕt hîp.
B. Hai sãng cã cïng tÇn sè, cã hiÖu sè pha ë hai thêi ®iÓm x¸c ®Þnh cña
hai sãng thay ®æi theo thêi gian.
C. Hai sãng ph¸t ra tõ hai nguån nhng ®an xen vµo nhau.
D. Hai sãng tho¶ m·n cïng pha.
§¸p ¸n A lµ ®óng.
+ Víi c©u hái nµy häc sinh n¾m ®îc ®iÒu kiÖn vÒ nguån kÕt hîp trong hiÖn tîng giao thoa ¸nh s¸ng.
3.2 D¹ng bµi tËp tÝnh to¸n :
§ã lµ d¹ng bµi tËp muèn gi¶i ®ù¬c ph¶i thùc hiÖn mét lo¹t c¸c phÐp tÝnh :
§Ó lµm tèt lo¹i bµi tËp nµy gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc sinh ®äc kü ®Ò, t×m
hiÓu ý nghÜa thuËt ng÷ míi (nÕu cã), n¾m v÷ng c¸c d÷ kiÖn ®©u lµ Èn sè ph¶i
t×m.
- Ph©n tÝch néi dung bµi tËp, lµm s¸ng tá b¶n chÊt vËt lý cña c¸c hiÖn tîng m«
t¶ trong bµi tËp.
- X¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p gi¶i vµ v¹ch ra kÕ ho¹ch gi¶i bµi tËp.
§èi víi bµi tËp tÝnh to¸n ta cã thÓ ph©n lµm hai lo¹i: Bµi tËp tËp dît vµ bµi tËp
tæng hîp.
3.2.1 Bµi tËp tËp dît :
Lµ lo¹i bµi tËp ®¬n gi¶n sö dông khi nghiªn cøu kh¸i niÖm, ®Þnh luËt hay mét
qui t¾c vËt lý nµo ®ã. §©y lµ lo¹i bµi tËp tÝnh to¸n c¬ b¶n gióp häc sinh n¾m
v÷ng hiÓu ®Çy ®ñ h¬n, s©u s¾c h¬n mét ®Þnh lîng cña c¸c bµi tËp vËt lý. D¹ng
bµi tËp nµy gi¸o viªn nªn ®Ó híng dÉn häc sinh cñng cè vËn dông sau bµi häc.
VÝ dô 3 : Trong thÝ nghiÖm Y-©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng biÕt D = 3m; a =
1mm, kho¶ng v©n ®o ®îc lµ 1,5 mm. bíc sãng cña ¸nh s¸ng chiÕu vµo hai khe
lµ bao nhiªu?
4
Cho biÕt
D = 3m
a = 1mm
i = 1,5mm
TÝnh
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
-GV: Bµi to¸n ®· cho biÕt -HS: Cho biÕt D, a, i
g×?
-HS: T×m
-GV: Bµi to¸n cÇn t×m g×? -HS:
ia 1,5.10 3.1.10 3
0,5.10 6 m
D
3
Víi vÝ dô nµy ta biÕt ®îc c¸ch x¸c ®Þnh bíc sãng.
Cho biÕt
D = 1,5m
a = 0,35mm
=0,7 m.
T×m i
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
-GV: Bµi to¸n trªn cho -HS: Cho biÕt D, a,
chóng ta biÕt nh÷ng g×?
-HS:
6
-GV: Ta cã thÓ tÝnh i= ?
D 0,7.10 .1,5
3
i
a
0,35.10 3
3.10 m
VÝ dô 4 : Trong thÝ nghiÖm Y-©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng biÕt D = 1,5m; a =
0,35mm, bíc sãng b»ng 07 m. Kho¶ng c¸ch gi÷a hai v©n s¸ng liªn tiÕp b»ng
bao nhiªu?
Víi vÝ dô nµy ta biÕt ®îc c¸ch x¸c kho¶ng v©n
VÝ dô 5: Trong thÝ nghiÖm Y-©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng biÕt D = 2m; a = 1mm,
bíc sãng b»ng 0,6 m. v©n s¸ng thø ba c¸ch v©n trung t©m mét kho¶ng b»ng
bao nhiªu
Cho biÕt
D = 2m
a = 1mm
=0,6 m.
T×m x3
Ho¹t ®éng cña gi¸o
Ho¹t ®éng cña häc sinh
viªn
-GV: Bµi to¸n trªn cho -HS: Cho biÕt D, a,
chóng ta biÕt nh÷ng g×?
-HS:
6
-GV: Ta cã thÓ tÝnh x3= ?
D 0,6.10 .2
i
a
1.10
1,2.10 3 m
3
X3=3i=3.1,2.10-3= 3,6.10-3m
Víi bµi to¸n nµy ta biÕt c¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c v©n s¸ng.
VÝ dô 6: Trong thÝ nghiÖm Y-©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng biÕt D = 2m; a = 1mm,
bíc sãng b»ng 0,6 m. V©n tèi thø t c¸ch v©n trung t©m mét kho¶ng b»ng bao
nhiªu.
Cho biÕt
D = 2m
a = 1mm
=0,6 m.
T×m xt4
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
-GV: Bµi to¸n trªn cho -HS: Cho biÕt D, a,
chóng ta biÕt nh÷ng g×?
-HS:
6
-GV: Ta cã thÓ tÝnh xt4= ?
D 0,6.10 .2
i
a
1.10
3
1,2.10 3 m
5
Xt4=
1
1
3 .i = 3 .i .1,2.10-3=
2
2
4,2.10-3m
Víi bµi to¸n nµy ta biÕt ®îc c¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ v©n tèi
3.2.2: Bµi tËp tæng hîp :
Lµ nh÷ng bµi tËp phøc t¹p mµ muèn gi¶i ®îc chóng ta ph¶i vËn dông nhiÒu
kh¸i niÖm, nhiÒu ®Þnh luËt hoÆc qui t¾c, c«ng thøc n»m ë nhiÒu bµi nhiÒu môc.
Lo¹i bµi tËp nµy cã môc ®Ých chñ yÕu lµ «n tËp tµi liÖu gi¸o khoa, ®µo s©u më
réng kiÕn thøc gióp c¸c em häc sinh thÊy ®îc mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng phÇn
kh¸c nhau. Bµi tËp d¹ng nµy gi¸o viªn cÇn híng dÉn cÆn kÏ ®Ó gióp c¸c ®èi tîng häc sinh trong líp cã thÓ n¾m b¾t kÞp thêi.
VÝ dô 7: Trong thÝ nghiÖm Y- ©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng, t¹i vÞ trÝ c¸ch v©n
trung t©m 4mm ta thu ®îc v©n tèi thø 3. v©n s¸ng bËc 4 c¸ch v©n trung t©m
mét kho¶ng b»ng bao nhiªu?
Cho biÕt
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
D = 2m
-GV: Bµi to¸n trªn cho -HS: Cho biÕt D, a,
a = 1mm
chóng ta biÕt nh÷ng g×?
-HS:
6
=0,6 m.
D 0,6.10 .2
3
i
T×m x4
-GV: Ta cã thÓ tÝnh x4 = ?
X4=
a
1.10 3
1,2.10 m
1
1
3 .i = 3 .i .1,2.10-3=
2
2
4,2.10-3m
VÝ dô 8 Trong thÝ nghiÖm Y- ©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng, cho biÕt D = 2,5m, a =
1mm, = 0,6 m . BÒ réng trêng giao thoa ®o ®îc lµ 12,5mm. Tæng sè v©n
s¸ng vµ v©n tèi quan s¸t ®îc trªn mµn b»ng bao nhiªu ?
Víi bµi to¸n nµy ta biÕt c¸ch x¸c ®Þnh tæng sè v©n quan s¸t ®ùoc trªn mµn.
VÝ dô 9: Trong thÝ nghiÖm Y- ©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng, cho biÕt D = 2m, a =
1,5mm,hai khe ®îc chiÕu s¸ng ®ång thêi hai bøc x¹ 1 = 0,5 m vµ 2 =0,6
m. VÞ trÝ hai v©n s¸ng cña hai bøc x¹ nãi trªn trïng nhau gÇn v©n trung t©m
nhÊt, c¸ch v©n trung t©m mét kho¶ng b»ng bao nhiªu?
Cho biÕt
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
D = 2m
-GV: Bµi to¸n trªn cho chóng ta -HS: Cho biÕt D, a, 1 ,
a = 1,5mm
biÕt nh÷ng g×?
2
1 =0,5 m
-GV: VÞ trÝ hai v©n s¸ng cña hai
2 =0,6 m.
x¹ trªn trïng nhau gÇn v©n -HS: Khi hai v©n s¸ng
VÞ trÝ hai v©n bøc
t©m nhÊt, c¸ch v©n trung trïng nhau th× x 1 =x 2
s¸ng cña hai trung
.D
.D
bøc x¹ trªn t©m mét kho¶ng?
k1 . 1
k 2 . 2
a
a
trïng
nhau
0,5.10 6.2
0,6.10 6.2
gÇn v©n trung
k1 .
k
.
2
t©m nhÊt, c¸ch
1,5.10 3
1,5.10 3
v©n trung t©m
6
k1 k 2 víi k1 , k 2 Z
mét kho¶ng?
5
V× vÞ trÝ gÇn v©n trung t©m
nhÊt nªn ta chän k1 , k 2
6
nhá nhÊt.
Suy ra chän k 2 5, k1 6
VÞ trÝ trïng nhau lµ:
x1 x 2 5.
0,6.10 6.2
4.10 3 m 4mm
3
1,5.10
VÝ dô 10: Ta chiÕu s¸ng hai khe Y- ©ng b»ng ¸nh s¸ng tr¾ng víi bíc sãng ¸nh
s¸ng ®á 1 = 0,75 m vµ ¸nh s¸ng tÝm 2 =0,4 m.BiÕt a=0,5mm, D
=2m.Kho¶ng c¸ch gi÷a v©n s¸ng bËc 4 mµu ®á vµ v©n s¸ng bËc 4 mÇu tÝm
cïng phÝa ®èi víi v©n tr¾ng chÝnh gi÷a b»ng bao nhiªu?
Cho biÕt
Ho¹t ®éng cña
Ho¹t ®éng cña häc sinh
gi¸o viªn
-GV: Bµi to¸n trªn -HS: Cho biÕt D, a, 1 , 2
cho chóng ta biÕt
nh÷ng g×?
-HS: VÞ trÝ v©n s¸ng bËc 4 mµu ®á x
= 4.
-GV: T×m kho¶ng 4 d
6
c¸ch gi÷a v©n s¸ng 1 .D 4. 0,75.10 .2 12.10 3 m 12mm
bËc 4 mµu ®á vµ
a
0,5.10 3
v©n s¸ng bËc 4 mÇu VÞ trÝ v©n s¸ng bËc 4 mµu tÝm:
tÝm cïng phÝa ®èi x 4t = 4.
víi v©n tr¾ng chÝnh
2 .D
0,4.10 6.2
gi÷a ?
4.
6,4.10 3 m 6,4mm
3
D = 2m
a = 0,5mm
1 =0,75 m
2 =0,4 m.
T×m kho¶ng
c¸ch gi÷a v©n
s¸ng bËc 4
mµu ®á vµ v©n
s¸ng bËc 4
mÇu tÝm cïng
phÝa ®èi víi
v©n
tr¾ng
chÝnh gi÷a ?
a
0,5.10
Kho¶ng c¸ch gi÷a chóng x=x 4 d -x
4t
=12-6,4=5,6
mm
4. KÕt qu¶ ®¹t ®îc:
Th«ng qua tiÕn hµnh nghiªn cøu trªn líp 12A víi ®Ò tµi ph©n lo¹i vµ híng
dÉn häc sinh lµm bµi tËp v¹t lý 12 ch¬ng V bµi : Giao thoa ¸nh s¸ng, t«i ®· thu
®îc mét sè kÕt qu¶ ®ã lµ häc sinh n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi, biÕt
c¸ch lµm c¸c bµi tËp vËn dông trong s¸ch bµi tËp, s¸ch n©ng cao.
§Ó chøng minh t«i xin ®a ra mét sè kÕt qu¶ sau:
- Sau khi tiÕn hµnh nghiªn có trªn líp 12A ,12B,12C,12D, khi kiÓm tra kÕt
thóc ch¬ng V t«i ®· thu ®îc kÕt qu¶ sau:
Sè
liÖu
Líp
12A
12B
12C
12D
Sè
bµi
kiÓm
tra
41
44
44
44
Giái
Kh¸
Trung b×nh
YÕu
KÐm
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
5
4
6
4
12,2
9,1
13,64
9,1
10
11
12
12
24,4
25
27,3
27,3
22
26
22
22
53,7
59,1
50
50
4
3
4
6
9,7
6,8
9,1
13,5
0
0
0
0
0
0
0
0
PhÇn Ba : KÕt luËn
§èi víi gi¸o viªn ®Ò tµi nµy gióp cho viÖc ph©n lo¹i mét sè d¹ng bµi tËp
trong ch¬ng V, bµi 25 : “Giao thoa ¸nh s¸ng” cña ch¬ng tr×nh vËt lý 12 ®îc dÔ
dµng vµ híng dÉn häc sinh gi¶i bµi tËp ®¹t kÕt qu¶, nh»m n©ng cao chÊt lîng
d¹y- häc m«n vËt lý theo ph¬ng ph¸p ®æi míi. Gióp häc sinh n¾m v÷ng c¸c
7
d¹ng bµi tËp, biÕt c¸ch suy luËn logic, tù tin vµo b¶n th©n khi ®øng tríc mét
bµi tËp hay mét hiÖn tîng vËt lý, cã c¸ch suy nghÜ ®Ó gi¶i thÝch mét c¸ch ®óng
®¾n nhÊt.
Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn t«i ®· rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm sau:
- ViÖc ph©n lo¹i c¸c d¹ng bµi tËp vµ híng dÉn häc sinh lµm tèt c¸c d¹ng bµi
tËp ®· gióp cho gi¸o viªn n¾m v÷ng môc tiªu, ch¬ng tr×nh tõ ®ã n©ng cao chÊt
lîng gi¶ng d¹y m«n vËt lý.
- Gióp gi¸o viªn kh«ng ngõng t×m tßi, s¸ng t¹o nh÷ng ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i
vµ gi¶i bµi tËp phï hîp víi ®èi tîng häc sinh, tõ ®ã nh»m n©ng cao tr×nh ®é
chuyªn m«n vµ nghiÖp vô cña ngêi gi¸o viªn.
* Mét sè kiÕn nghÞ:
ViÖc d¹y häc m«n vËt lý trong trêng phæ th«ng lµ rÊt quan träng, gióp
c¸c em biÕt c¸ch t duy logic, biÕt ph©n tÝch tæng hîp c¸c hiÖn tîng trong cuéc
sèng. V× vËy gi¸o viªn gi¶ng d¹y m«n vËt lý cÇn kh«ng ngõng häc hái, s¸ng
t¹o ®Ó t×m ra nh÷ng ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp nhÊt víi tõng ®èi tîng häc
sinh.§èi víi b¶n th©n t«i kinh nghiÖm nghiªn cøu khoa häc cha nhiÒu nªn
trong ®Ò tµi nµy cã khiÕm khuyÕt g× mong c¸c ®ång chÝ ®ång nghiÖp tiÕp tôc
nghiªn cøu, bæ sung ®Ó ®Ò tµi cã thÓ ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao h¬n. T«i xin ch©n
thµnh c¶m ¬n.
Tµi liÖu tham kh¶o
1.Tµi liÖu tham kh¶o:
- S¸ch gi¸o khoa vËt lý 12 -NXB_GD
- S¸ch bµi tËp vËt lý 12 - NXBGD
- S¸ch gi¸o viªn vËt lý 12 - NXBGD
- Híng dÉn «n tËp m«n vËt lý líp 12- NXBGD
8
- Xem thêm -