Mô tả:
MỤC LỤC
Nội dung
Mục lục
A. MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài
II. Mục đích nghiên cứu
III. Đối tượng nghiên cứu
IV. Phương pháp nghiên cứu
B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
CHƯƠNG 1: SỬ DỤNG BÀI TẬP VỀ HIỆN TƯỢNG THỰC
TIỄN MÔN HÓA HỌC
1. SỬ DỤNG TRONG GIẢNG DẠY BÀI MỚI
2. SỬ DỤNG KHI LUYỆN TẬP, KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ
3. SỬ DỤNG THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA
CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CÂU HỎI THỰC TIỄN MÔN HÓA
HỌC THPT
1. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN
1.1. BÀI GIẢNG VỀ PHI KIM
1.2. BÀI GIẢNG VỀ KIM LOẠI
1.3. BÀI GIẢNG VỀ CÁC HỢP CHẤT VÔ CƠ
1.4. BÀI GIẢNG VỀ CÁC HỢP CHẤT HỮU CƠ
2. CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ
2.1. CÂU HỎI TỰ LUẬN
2.2. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
IV. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
C. KIẾN NGHỊ, KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1
Trang
1
2
2
3
3
3
4
4
4
5
5
5
8
9
11
11
11
12
12
15
16
16
26
28
29
30
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong thời kỳ khoa họ ky thuâ ̣t phat triên như vu baoo Mô ̣t trong nhưng trong
tâm ̣ua Đangg Nha nượ la đi mơi nnên giao dụg nâng ̣ao ̣h́t lương giao dụo Giao
dụ không ̣hỉ truynên ạt kiến thự́ ̣ho họ sinh ma ̣òn phai giúp họ sinh ̣hiếm
lĩnh kiến thự́g vận dung kiến thự́ khoa họ vao ̣u ̣ s.ngo
Đê ạt ̣ạ mụ tiêu ó thì khâu t pha la đi mơi phương phap giao dụ từ l.i dạy
họ truynên thu m t ̣hinêu sang dạy họ theo “phương phap dạy họ tị́h ̣ự̣”o Lam
̣ho:
“ Họ” la qua trình kiến tạo: tìm tòig kham phag phat hiệng khai thạ va xử lí thông ting
…Họ sinh tự mình hình thanh hiêu biếtg năng lự̣ va phẩm ̣h́to
“Dạy” la qua trình tđ ̣hự́ hoạt ng nhận thự́ ̣ho họ sinh: ̣ạh tự họg sang tạog
hơp tạg… dạy phương phap va kĩ thuật lao ng khoa họg dạy ̣ạh họo Họ ê ap
ứng nhưng nhu ̣ầu ̣ua ̣u ̣ s.ng hiện tại va tương lai…Giúp họ sinh nhận thự́
ượ nhưng inêu a họ ̣ần thiếtg bđ ị́h ̣ho ban thân va ̣ho sự phat triên xa h io
Đặ̣ biệt Môn Hóa Họ ở trường THPT giư m t vai trò quan trong trong việ̣
hình thanh va phat triên trí dụ ̣ua họ sinho Môn hóa họ la b môn khoa họ gắn
linên vơi tự nhiêng ời s.ng ̣ua ̣on ngườio
Việ̣ họ t.t b môn hóa họ trong nha trường sẽ giúp họ sinh hiêu ượ rõ vnê ̣u ̣
s.ngg nhưng biến đi vật ̣h́t trong ̣u ̣ s.ng hang ngay khỏi bỡ ngỡ trong ̣ạ tình
hu.ng gặp phai trong tự nhiêng ̣ung như trong ̣u ̣ s.ngo Từ ó lý giai ượ ̣ạ hiện
tương kỳ bíg suy nghĩ ́p u ̣âu hỏi vì sao Lại ̣ó hiện tương óo Thậm ̣hí hiêu ượ
nhưng dung ý khoa họ hoa họ trong ̣u ̣ s.ngo
Đđi mơi bượ ầu a em lại kết qua ̣ao vnê ̣h́t lương b môno Tuy nhiên vơi
̣́p THPTg kiến thự́ b môn hóa họ: ̣ạ khai niệmg ịnh luật… ưa vao ŕt khô
̣ứng bu ̣ họ sinh phai biết va vận dung… ̣hưa i sâu vao qua trình giai thị́hg giai
quyết ̣ạ v́n nê nên họ sinh hay nham ̣hano Nhưng họ sinh ̣ó kha năng tư duy
không ̣ao thì ̣ó xu hương sơ họ b môn nayo Đặ̣ biệt la nhưng nơi ̣òn khó khăn
vnê ̣ạ ̣ơ sở ứng dung kiến thự́ b môn vao thự̣ tiễno Riêng ơn vị trường tôi ̣hưa
ượ trang bị ầy u vnê phương tiện dạy họ như: may ̣hiếug phòng thự̣ hanh b
mông…nên không tạo ượ mụ tiêu thụ́ ẩy ý thự́ họ tập ̣ung như sự yêu thị́h
b môn ̣ho họ sinho
Xút phat từ nhưng thự̣ tế ó va m t s. kinh nghiện trong giang dạy b môn
hóa họg tôi th́y ê ̣ó ̣h́t lương giao dụ b môn hóa họ ̣aog người giao viên
ngoai phat huy t.t ̣ạ phương phap dạy họ tị́h ̣ự̣ ̣ần khai thạ thêm ̣ạ hiện
tượng hóa học thực tiễn trong đời sống ưa vao bai giang bằng nhinêu hình thự́ khạ
nhau nhằm phat huy tính tị́h ̣ự̣g sang tạo ̣ua họ sinhg tạo ninêm ting ninêm vuig hứng
thú trong họ tập b môno Từ nhưng lí do ó tôi ̣hon nê tai: “KINH NGHIỆM SỬ
DỤNG BÀI TẬP VỀ HIỆN TƯỢNG THỰC TIỄN TRONG DẠY HỌC HÓA
HỌC THPT”.
2
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Đnê tai: “KINH NGHIỆM SỬ DỤNG BÀI TẬP VỀ HIỆN TƯỢNG THỰC
TIỄN TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC THPT” sẽ ̣ung ̣́p ̣ho ̣ạ em hệ th.ng
Bai tập hiện tương hóa họ thự̣ tiễn ̣ho ̣ạ bai giang trong ̣hương trình hóa họ
lơp 10g 11g 12o
Vận dung hệ th.ng ̣ạ Bai tập hiện tương hóa họ thự̣ tiễn a xây dựng ê
dạy họ ̣hương trình hóa 10g 11g 12 nhằm giao dụ ý thự́ va tăng hứng thú họ tập
b môn ̣ho họ sinho
Nếu vận dung t.t hệ th.ng ̣ạ hiện tương hóa họ thự̣ tiễn vao bai giang trong
̣hương trình hóa 10g 11g 12 sẽ lam tăng ý nghĩa thự̣ tiễn ̣ua môn họg lam ̣ho ̣ạ
bai họ trở nên h́p dẫn va lôi ̣u.n họ sinh hơno Đồng thời góp phần năng ̣ao năng
lự̣ nhận thự́g tự họg tị́h ̣ự̣ ̣hu ng họ tập ̣ua họ sinho Đinêu ó lam tăng hứng
thú họ tập mang lại kết qua họ tập b môn ̣ao hơno Ngoai rag hệ thống bài tập về
hiện tượng hóa học thực tiễn la nnên tang vưng ̣hặ́ ̣ho họ sinh lơp 10g 11g 12 va
ặ̣ biệt dùng ê ôn thi THPT Qu.̣ gia trong nhưng năm gần âyo Việ̣ xây dựng m t
bai giang ̣ó hiệu qua ̣ần danh nhinêu thời gian va tâm sự́g tôi mong rằng ̣ạ ồng
nghiệp hay ̣hung sự́ ̣ùng tôi ê nâng ̣ao hiệu qua trong ̣ông tạ giang dạyo
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
III.1. ĐỐI TƯỢNG:
Qua trình dạy họ môn hóa họ 10g 11g 12 ở trường THPTo
Cạ phương phap dạy họ tị́h ̣ự̣g phương phap tị́h hơp môi trườngg kĩ năng
vận dung kiến thự́ trong họ tập va liên hệ thự̣ tiễn ̣ua b môn hóa họo
III.2. PHẠM VI:
Cạ bai dạy trong ̣hương trình hóa họ lơp 10g 11g 12
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương phap tđng kết rút kinh nghiệm giang dạyo
- Phương phap thự̣ nghiệm sư phạmo
- Phương phap so sanh va phân tị́h tđng hơpo
- Nghiên ̣ứu thự̣ trạng dạy họ hóa 10g 11g 12 ở Trường THPT Nông C.ng I
- Liệt kê ̣ạ hiện tương hóa họ thự̣ tiễn ap dung ̣ho m t s. bai dạy ̣u thê ở
̣hương trình hóa lơp 10g 11g 12
3
B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Việ̣ sử dung bai tập vnê hiện tương thự̣ tiễn hóa họ vao trong qua trình dạy va
họg trượ hết:
1o Tạo inêu kiện ̣ho việ̣ họ va hanh gắn linên vơi thự̣ tếg tạo ̣ho họ sinh sự hứng
thúg hăng say trong họ tậpo
2o Xây dựng thai
họ tập úng ắng phương phap họ tập ̣hu ngg tị́h ̣ự̣g sang
tạo; lòng ham họg ham hiêu biếtg năng lự̣ tự họg năng lự̣ vận dung kiến thự́ vao
̣u ̣ s.ngo
3o Giúp ̣ho họ sinh ̣ó ượ nhưng hiêu biết vnê hệ tự nhiên va hoạt ng ̣ua nóg tạ
ng ̣ua nó .i vơi ̣u ̣ s.ng ̣ua ̣on người; nhưng anh hưởng ̣ua nhưng hoạt ng
̣ua ̣on người lên hệ tự nhiêno Từ óg họ sinh ý thự́ ượ hoạt ng ̣ua ban thân
trong ̣u ̣ s.ngg ặ̣ biệt la .i vơi v́n nê môi trườngo
4o Bai tập vnê hiện tương thự̣ tiễn hóa họ ̣òn xây dựng ̣ho họ sinh nhưng kĩ năng
quan satg thu nhập thông tin va phân tị́h thông ting dần hình thanh phương pháp
nghiên cứu khoa học.
5o Bai tập vnê hiện tương thự̣ tiễn hóa họ phat triên kĩ năng nghiên ̣ứu thự̣ tiễn va
kĩ năng tư duy ê giai thị́h ̣ạ hiện tương thự̣ tiễng luôn ̣hu ng trong ̣u ̣ s.ng;
nuôi dưỡng nhận thự́ va ̣ạ quan niệm úng ắn vnê ̣ạ hiện tương trong tự nhiên va
̣u ̣ s.ngo
6o Bai tập vnê hiện tương thự̣ tiễn hóa họ phat triên sự anh gia thẫm mĩo
7o Bai tập vnê ̣ạ hiện tương tự nhiên lam ̣ho họ sinh th́y ̣ạ qua trình hóa
họ luôn xay ra xung quanh tao Khi giai thị́h ượ ̣ạ hiện tương tự nhiêng họ sinh
sẽ yêu thị́h môn hóa họ hơno
8o V́n nê vnê môi trường hiện nay ang trở thanh v́n nê ̣́p bạh va mang tính toan
̣ầuo
Do vậyg môn hóa họ ̣ó nhiệm vu va ̣ó nhinêu kha năng giao dụ ̣ho họ sinh ý
thự́ bao vệ môi trườngo Cần tị́h hơp n i dung vnê bao vệ môi trường vao việ̣ dạy
họ hóa họo
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Qua qua trình giang dạy nhinêu năm tôi a rút ra ượ tình hình dạy va họ ở
trường THPT như sau:
1. Đối với học sinh
Môn hoa họ trong trường phđ thông la m t trong môn họ khóg nếu không ̣ó nhưng
bai giang va phương phap hơp lý phù hơp vơi thế hệ học trò dễ lam ̣ho họ sinh thu
ng trong việ̣ tiếp thug ̣am nhậno Đa ̣ó hiện tương m t s. b phận họ sinh không
mu.n họ hoa họg ngay ̣ang lạnh nhạt vơi giá trị thực tiễn của hoá học.
2. Đối với giáo viên
Tôi nhận th́y trong Sạh Giao Khoa môn Hóa Họ ̣ua ̣hương trình hóa họ ở
̣́p Trung Họ Phđ Thông ̣ó nê ̣ập ến m t s. hiện tương thự̣ tiễn hóa họ ̣ua ̣ạ
4
̣h́t ̣ó trong bai họ nhưng ̣hưa ầy u hoặ̣ ̣hỉ dừng ở mự́
thông bao ̣ho họ
sinh biết nên Họ sinh nhinêu lụ́ Họ sinh không thê hiêu ượ nhưng hiện tương hết
sự́ quan trong ̣ua ̣ạ ̣h́t óo Mặt khạ ̣ó nhưng hiện tương hóa thự̣ tiễn khạ ma
Sạh giao khoa ̣hưa ̣ập nhậtg ồng thời ̣ó nhưng hiện tương thự̣ tiễng ứng dung ̣ua
̣ạ ̣h́t ma giao viên ̣hưa ̣hặ́ a nắm rõ ượ nên phai tìm hiêu thêm qua ̣ạ kênh
khạ nhau: bao ̣híg tạp ̣hí khoa họg mạng internet…o Vì vậy tôi ̣hon nê tai nay vơi
mụ ị́h góp phần giúp họ sinh dễ hiêug thiết thự̣g gần gui vơi ời s.ng va lôi ̣u.n
họ sinh khi họo
III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
CHƯƠNG 1: SỬ DỤNG BÀI TẬP VỀ HIỆN TƯỢNG THỰC TIỄN MÔN HÓA
HỌC
Vơi ặ̣ iêm a dạng va phong phú ̣ua Bai tập vnê hiện tương thự̣ tiễn hóa họg
việ̣ truynên ạt ̣ho họ sinh nhưng kiến thự́ thự̣ tiễn ̣ó thê sử dung nhinêu phương
phap khạ nhaug thông qua nhinêu hình thự́ khạ nhau; ̣ó thê ưa vao khi giang bai
mơi thông qua ̣ạ ̣âu hỏig ̣ạh ặt v́n nêg hay m t bai tập nhỏg ̣ung ̣ó thê giao
viên thông tin ̣ho họ sinh; ̣ung ̣ó thê ưa vao trong ̣ạ giờ luyện tập thông qua
̣ạ bai tập hay ưa vao nê kiêm tra vơi m t dung lương nh́t ịnho Đặ̣ biệt la tđ ̣hự́
̣ạ hoạt ng ngoại khóa như ̣ạ ̣u ̣ thig ̣ạ Câu Lạ̣ B Hóa Họg…o
1. SỬ DỤNG BÀI TẬP VỀ HIỆN TƯỢNG THỰC TIỄN TRONG GIẢNG DẠY
BÀI MỚI
Trong ̣ạ giờ giang bai mơig giao viên ̣ó thê linh hoạt nhinêu phương phap khạ
nhau ê kết hơp ̣ạ kiến thự́ thự̣ tiễn vao bai giang; thuận lơi nh́t la hai phương
phap tị́h hơp va lồng ghépo
*Tích hợp: la kết hơp m t ̣ạh ̣ó hệ th.ng ̣ạ kiến thự́ hóa họ vơi kiến thự́ thự̣
tiễng lam ̣ho ̣húng hòa quyện vao nhau thanh m t thê th.ng nh́to
Ví dụ 1: Chương trình lơp 11 ̣ơ ban ̣ó bai “Photpho”o Giao viên giai thị́h hiện
tương “Ma trơi”; qua ó ̣òn giao dụ ̣ho họ sinh ̣ạh nhìn nhận úng ắn va khoa
họ ̣ạ v́n nê trong ̣u ̣ s.ngg tranh nhưng tư tưởng sai lầmg mê tín dị oan do kém
hiêu biếto
Ví dụ 2: Chương trình lơp 11 ̣ơ ban ̣ó bai “Các hợp chất của cacbon”
+ CO: ̣ó vai trò lam ̣h́t khử trong ̣ông nghiệpg ặ̣ biệt la ̣ông nghiệp luyện kimo
Giao viên ph.i kết hơp vơi kiến thự́ thự̣ tiễn: kha năng gây ng
̣ ̣ua COg triệu
̣hứng bị ng
̣g ̣ạ nguồn sinh CO thường ̣ó trong ̣u ̣ s.ng ê phòng tranho
+ CO2: song song vơi việ̣ giang vnê vai trò ̣ua CO 2 .i vơi qua trình quang hơp ̣ua
̣ây xanhg người giao viên phai nê ̣ập ến v́n nê gây “hiệu ứng nhà kính” ̣ua CO2g
giao dụ họ sinh va moi người nên trồng ̣ây xanhg bao vệ rừng ̣ung ̣hính la bao
vệ môi trường va ̣u ̣ s.ngo
Đôi khi ̣hỉ m t vai ̣âu liên hệ thự̣ tiễn ̣ung gây ượ anh hưởng t.t ̣ho họ sinho
*Lồng ghép: la thê hiện sự lắp ghép n i dung bai họ vnê mặt ̣́u trụ́ ê ̣ó thê ưa
vao bai họ m t oạng m t mụg m t s. ̣âu hỏi ̣ó n i dung liên quan ến thự̣ tiễno
5
Ví dụ 3: Khi giang vnê pH ̣ua dung dị̣h ta ̣ó thê hỏi họ sinh “Vì sao chúng ta lại
bị sâu răng, đặc biệt là khi ăn các thức ăn nhiều đường?”
Ví dụ 4: Hay khi dạy vnê sự thuy phân ̣ua ̣ạ mu.ig giao viên ̣ó thê ặt ̣âu hỏi “Vì
sao phèn chua lại có thể làm trong nước”.
Ví dụ 5: Bai “muối amoni” giao viên ̣ó thê yêu ̣ầu họ sinh giai thị́h “tại sao
NH4HCO3 được dùng làm bột nở ”…ohay nê ̣ập ến việ̣ sử dung phân bón- phân
ạm ure thị́h hơp vơi nhinêu loại ́t trồng hay không?
Ví dụ 6: Lơi dung tính ̣h́t nao ̣ua CO 2 ma người ta thường dùng nhưng bình tạo khí
nay ê dập tắt ̣ạ am ̣hay? Vậy HS ̣ần biết: Khí CO 2 không ̣hay va không duy trì
sự ̣hay ̣ua nhinêu ̣h́t!
** Ta ̣ó thê lồng ghép kiến thự́ vnê môi trườngg y tếg san xútg vệ sinh an toan
thự̣ phẩmoooooCó thê dẫn ̣hứng m t s. ví du sau ây:
Ví dụ 7: Thang 10/2015g ̣ạ ̣huyên gia ̣ua Cơ quan qu.̣ tế nghiên ̣ứu ung thư ̣ua
WHO (IARC) ̣anh bao ̣ạ loại thịt xông khóig giăm bôngg xụ́ xị́hooo la m.i e doa
ung thư lơn nh́t ̣ho sự́ khỏe ̣ua ̣on ngườig ngang vơi ̣ạ tạ nhân khạ như
amiangg asen (thạ̣h tín)g thu.̣ laoooNguyên nhân dẫn tơi việ̣ nay la ̣ạ loại thự̣
phẩm ̣hế biến trên sử dung m t s. chất phụ gia va chất bảo quản ̣ó kha năng gây
ung thưo
M t trong s. ó la natri nitrit- NaNO2, ̣h́t nay v.n ̣ó tạ dung lam ̣ho thịt ̣ó
mau hồng – ỏ va ngăn ̣hặn sự phat triên ̣ua m t s. loại vi khuẩn gây ng
̣o
Nhưng bên ̣ạnh óg natri nitrit ̣ó thê tạ dung vơi ̣ạ amin tồn tại tự nhiên trong
thự̣ phẩm tạo thanh nitrosamin la ̣h́t ̣ó kha năng gây ung thư ŕt mạnho
Phat biêu nao dươi ây la không úng?
A. NaNO2 la m t ̣h́t tham gia vao qua trình tđng hơp mu.i iazoni va phẩm nhu m
azoo
B. NaNO2 la san phẩm ̣ua phan ứng nhiệt phân mu.i natri nitrato
C. Trong ̣ông nghiệpg ê inêu ̣hế N2g ̣ó thê nung hỗn hơp NaNO2 vơi amoni ̣loruao
D. Phân tử kh.i ̣ua natri nitrit la 69o
Ví dụ 8:
Nhằm giúp ̣ho họ sinh thêm hiêu biết vnê cách nhận biết có rượu trong cơ thể
m t ̣ạh nhanh va ̣hính xạ ̣ua ̣anh sat giao thôngg giao viên nên ưa n i dung nay
vao bai “Aṇol” (lơp 11CB)o Cu thêg sau khi dạy xong bai “Aṇol” giao viên ̣ó thê
ặt ̣âu hỏi như trên ê ̣ho họ sinh suy nghĩg tìm tòi hương giai quyết v́n nêo
*Vì sao dụng cụ phân tích rượu có thể phát hiện các lái xe đã uống rượu?
+Thành phần chính ̣ua ̣ạ loại nượ u.ng ̣ó ̣ồn la aṇol etylịo Đặ̣ tính ̣ua
aṇol etylị la dễ bị oxi hóao Có ŕt nhinêu ̣h́t oxi hóa ̣ó thê tạ dung vơi aṇol
nhưng người ta ̣hon m t ̣h́t oxi hóa la crom(VI) oxit CrO3. Đây la m t ̣h́t oxi
hóa ŕt mạnhg la ̣h́t ở dạng kết tinh thanh tinh thê mau vang da ̣amo B t oxit CrO 3
khi gặp aṇol etylị sẽ bị khử thanh oxit Cr2O3 la m t hơp ̣h́t ̣ó mau xanh eno Cạ
̣anh sat giao thông sử dung ̣ạ dung ̣u phân tị́h aṇol etylị ̣ó ̣hứa CrO 3o Khi tai
xế ha hơi thở vao dung ̣u phân tị́h trêng nếu trong hơi thở ̣ó ̣hứa hơi aṇol etylị
thì hơi aṇol etylị sẽ tạ dung vơi CrO3 va biến thanh Cr2O3 ̣ó mau xanh eno Dựa
vao sự biến đi mau sặ́ ma dung ̣u phân tị́h sẽ thông bao ̣ho ̣anh sat biết ượ
6
mự́
u.ng rươu ̣ua tai xếo Đây la biện phap nhằm phat hiện ̣ạ tai xế a u.ng
rươu khi tham gia giao ê ngăn ̣hặn nhưng tai nạn ang tiệ́ xay rao
+ Liên hệ: Tai nạn giao thông luôn la nđi am anh ̣ua moi ngườio M t trong nhưng
nguyên nhân ̣hính xay ra tai nạn giao thông ̣hính la rươuo
Ví dụ 9: Giao viên ̣ó thê ặt ̣âu hỏi trên rồi dẫn dắt ̣ho họ sinh vao bai giang
“Nước cứng” (lơp 12) hoặ̣ ưa vao phần ̣ung ̣. toan bai giang ê họ sinh vận
dung kiến thự́ ẽ họ ê giai thị́ho
+ Tại sao khi nấu nước giếng ở một số vùng lâu ngày thấy xuất hiện lớp cặn ở đáy
ấm? Cách tẩy lớp cặn này như thế nào?
+ Trong tự nhiêng nượ ở m t s. vùng la nượ ̣ứng tạm thời - la nượ ̣ó ̣hứa
Ca(HCO3)2 va Mg(HCO3)2o Khi ńu nượ lâu ngay thì xay ra phương trình hóa họ:
Ca(HCO3)2 → CaCO3↓ + CO2↑ + H2O
Mg(HCO3)2 → MgCO3↓ + CO2↑ + H2O
Do CaCO3 va MgCO3 la ̣h́t kết tua nên lâu ngay sẽ óng ̣ặno Đê tẩy lơp ̣ăn nay thì
dùng dung dị̣h CH3COOH 5% ̣ho vao ́m un sôi ê ngu i khoang m t êm rồi rửa
sạ̣ho
+ Thực tiễn: Mụ ị́h la ̣ung ̣́p ̣ho họ sinh m t s. v́n nê ̣ó trong ời s.ng từ
ó ̣ó thê giai thị́h ượ ban ̣h́t v́n nê nhằm kị́h thị́h sự hưng ph́n trong họ
tậpo Đây la hiện tương ma họ sinh ̣ó thê quan sat va thự̣ hiện ượ dễ dango
Tóm lạig giao viên ̣ó thê hương dẫn ̣ho họ sinh vận dung ̣ạ kiến thự́ trong
bai ê giai quyết v́n nê ặt ra va bđ sung thêm ̣ho họ sinh nhưng kiến thự́ ̣ó liên
quan ến v́n nê nhưng không nằm trong phạm vi kiến thự́ hóa họ như v́n nê bao
vệ môi trườngg bao vệ sự́ khỏeg…o
2. SỬ DỤNG BTTT KHI LUYỆN TẬP, KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ
- Trong ̣ạ giờ luyện tậpg giao viên ̣ó thê ưa vao ̣ạ bai tập ̣ó n i dung thự̣ tiễn
ma họ sinh ̣ó thê vận dung ượ nhưng kiến thự́ trong n i dung luyện tập ê giai
quyết hoặ̣ thông qua m t bai tập ̣ó n i dung lý thuyếtg sau khi giai quyết xong giao
viên thông tin thêm nhưng kiến thự́ thự̣ tiễn ̣ó liên quano
- M t s. ̣âu hỏi hoặ̣ bai tập mang tính thự̣ tiễn nhưng n i dung tra lời ngắn gon va
̣hỉ vận dung thuần túy ̣ạ kiến thự́ lý thuyết trong ̣ạ ̣hươngg bai ma họ sinh a
ượ ̣ung ̣́p ̣ó thê ưa vao ̣ạ nê kiêm tra 15 phútg 1 tiếtg kiêm tra họ kỳ…o
Ví dụ 1: Khi kiêm tra ̣hương 1g lơp 11 “Sự điện li” ̣ó thê ưa ra ̣ạ ̣âu như:
1o Công thự́ ̣ua phèn ̣hua (phèn nhôm) la gì? Yêu ̣ầu HS biết ượ ̣ông thự́:
K2SO4oAl2(SO4)o24H2Oo
2o Ta ̣ó thê dùng phèn ̣hua ê xử lý nượ ụ ượ hay không? HS biết ượ dùng
phèn ̣hua ê lam trong nượo
3o E la mu.i sunfat kép ̣ua nhôm va kali ngậm nượg ượ dùng trong nganh thu ̣
dag ̣h́t ̣ầm mau trong ̣ông nghiệp nhu m vaig ̣h́t lam trong nượ…o
Công thức E: K2SO4oAl2(SO4)3o24H2O hoặ̣ viết gon la KAl(SO4)2o24H2O
- Đặ̣ biệt giao viên nên thiết kế thanh ̣ạ ̣âu hỏi trặ́ nghiệm va ưa vao vơi m t
dung lương nh́t ịnh ̣ạ ̣âu hỏi mang tính thự̣ tếo
Ví dụ 2: Khi kiêm tra ̣hương 1- Lơp 11 ̣ó thê ưa vao m t s. ̣âu như:
7
Những người đau dạ dày do dư axit, người ta thường uống trước bữa ăn một loại
thuốc chứa:
Ao (NH4)2CO3
Bo Na2CO3
Co NH4HCO3
Do NaHCO3
Ví dụ 3: Khi kiểm tra chương 2, Lớp 11 có thể đưa vào một số câu như
1o Người ta sử dụng loại muối nào sau đây để làm sạch bề mặt kim loại trước khi
hàn?
Ao NaCl
Bo KCl
Co (NH4)2SO4
Do NH4Cl
2o Để làm bánh, chất bột được cho vào giúp bánh mềm và tơi xốp là:
Ao (NH4)2CO3
Bo Na2CO3
Co NH4HCO3
Do NaHCO3
Khi kiêm tra ̣hương 3g Lơp 11 ̣ó thê ưa vao m t s. ̣âu như:
Ví dụ 4: CO2 được coi là ảnh hưởng tới môi trường vì
Ao Ŕt ̣
Bo Không duy trì sự s.ng
Co Lam giam lương mưa
Do Gây hiệu ứng nha kính
*Với chương oxi - lưu huỳnh lớp 10, ta có thể hỏi như sau:
Ví dụ 5: Nhưng ̣âu saug ̣âu nao sai khi nói vnê ứng dung ̣ua ozon?
Ao Không khí ̣hứa lương nhỏ ozon ( dươi 10 -6% theo thê tị́h) ̣ó tạ dung lam ̣ho
không khí trong lanho
Bo Vơi lương lơn ̣ó lơi ̣ho sự́ khỏe ̣on ngườio
Co Dùng ozon ê tẩy trắng ̣ạ loại tinh b tg dầu ăn va nhinêu ̣h́t khạo
Do Dùng ozon ê khử trùng nượ ăng khử mùig ̣hưa sâu răngg bao quan hoa quao
Ví dụ 6: SO2 la m t trong nhưng khí gây ô nhiễm môi trường do
Ao SO2 la ̣h́t ̣ó mùi hặ́g nặng hơn không khío
Bo SO2 la khí ̣g tan trong nượ mưa tạo thanh axít gây ra sự ăn mòn kim loạio
Co SO2 vừa ̣ó tính ̣h́t khử vừa ̣ó tính ôxi hoao
Do SO2 la m t oxit axito
Ví dụ 7: Quy trình san xút ường mía ượ thự̣ hiện qua m t s. ̣ông oạn ̣hính
sau:
Cạ khí Xg Y trong ̣ạ giai oạn (3) va (4) la:
8
A. ̣ạbon monooxitg sunfurơo
B. sunfurơg ̣loo
C. ̣ạbon ioxitg ̣loo
D. ̣ạbon ioxitg sunfurơo
** Lưu ý: Khi kiêm tra bai ̣u thì ̣húng ta ̣ó thê linh hoạtg phong phú hơn vơi b́t kì
n i dung nao ̣ó liên quan ến kiến thự́ bai họ như vì sao khí CO lại gây ng
̣
hay vì sao người ta lại trồng xen kẽ ̣ây sắn vơi ̣ây ho ậu…o
3. SỬ DỤNG THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA
Giao viên dạy môn Hóa họ nên tđ ̣hự́ ̣ho họ sinh ̣ạ ̣âu lạ̣ b hóa họg
̣ạ buđi ngoại khóa vnê hóa họg ̣ạ ̣u ̣ thi hóa họ vuig…o nhằm tạo inêu kiện ̣ho
họ sinh vận dung nhưng kiến thự́ hóa họ vao ̣u ̣ s.ngg tạo ninêm hứng thú va say
mê hóa họg ồng thời kị́h thị́h họ sinh lòng ham hiêu biếtg hình thanh ̣ho họ
sinh thói quen luôn thặ́ mặ́g ặt v́n nê .i vơi nhưng hiện tương trong ̣u ̣ s.ng va
phai tìm ̣ạh giai quyết ̣ho ượ ̣ạ v́n nê óo
Ví dụ 1: Khi tham gia ̣âu lạ̣ b g nhinêu họ sinh sẽ tự mình ưa ra thặ́ mặ́ vì sao
người ta lại quang ̣ao “Kem đánh răng P/S bảo vệ hai lần cho răng chắc khỏe”; “Vì
sao những người ăn trầu thường có răng rất chắc và không bị sâu răng”; “Vì sao
phải bón đạm cho cây”…oo Từ óg họ sinh tự tìm ̣ạh ê giai quyết v́n nêg dần dần
hình thanh phương phap nghiên ̣ứu khoa họo
Ví dụ 2: Khi soạn bai “Clo” ở lơp 10g giao viên ̣ó thê ưa thêm m t s. ̣âu vnê tạ hại
̣ua ̣lo dùng trong ̣ông nghệ lạnhg ̣hưa ̣hayg mĩ phẩm (CFCg halon…)o Cạ hơp
̣h́t nay thoat ra ngoai không khíg rồi bị ̣huyên hóa ở tầng bình lưu dươi tạ dung
̣ua bự́ xạ mặt trời thanh ̣ạ g.̣ Clog ̣ạ g.̣ nay la tạ nhân pha huy tầng ozôno
Ví dụ 3: Trong bai “Tính chất hóa học chung của kim loại” ở lơp 12g giao viên ̣ó thê
soạn thêm mụ “tạ hại ̣ua ̣ạ kim loại nặng: Pbg C dg Hg… .i vơi sinh vật va ̣on
ngườio
Thuỷ ngân dễ bay hơi và rất độc, khi nhiệt kế thuỷ ngân bị vỡ thì chất có thể
dùng để khử thủy ngân là
A. b t lưu huỳnho
B. b t sắto
C. ̣ato
D. nượo
Ví dụ 4: Bai ọ thêm ở SGK Hóa họ 10- trang 91 ̣ó nêu nguyên nhân gây ra mưa
axitg giao viên ̣ó thê ặt v́n nê như sau ê họ sinh hiêu rõ hơn:
“Hiện tượng mưa axit” la gì? Tạ hại như thế nao?
+ Khí thai ̣ông nghiệp va khí thai ̣ua ̣ạ ng ̣ơ .t trong (ô tôg xe may) ̣ó ̣hứa
̣ạ khí SO2g NOg NO2g…Cạ khí nay tạ dung vơi oxi- O2 va hơi nượ trong không
khí nhờ xụ́ tạ oxit kim loại (̣ó trong khóig bui nha may) hoặ̣ ozon tạo ra axit
sunfurị H2SO4 va axit nitrị HNO3:
2SO2 + O2 + 2H2O → 2H2SO4
2NO + O2
→ 2NO2
4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3
Axit H2SO4 và HNO3 tan vào nước mưa tạo ra mưa axito Nguyên nhân gây ra mưa
axit: H2SO4 đóng vai trò chính, còn HNO3 đóng vai trò thứ hai.
+ Hiện nay mưa axit la nguồn ô nhiễm ̣hính ở m t s. nơi trên thế giơio Mưa axit lam
mùa mang th́t thu va pha huy ̣ạ ̣ông trình xây dựngg ̣ạ tương ai lam từ a ̣ẩm
thạ̣hg a vôig a phiến (̣ạ loại a nay thanh phần ̣hính la CaCO 3)g ̣ông trình bằng
kim loại
9
CaCO3 + H2SO4 → CaSO4 + CO2↑ + H2O
CaCO3 + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + CO2↑ + H2O
Fe + H2SO4 loang → FeSO4 + H2↑
Fe + 4HNO3
→ Fe (NO3)3 + NO↑ + 2H2O
+ Ngay nay hiện tương mưa axit va nhưng tạ hại ̣ua nó a gây nên nhưng hậu qua
nghiêm trongg ặ̣ biệt la ở nhưng nượ ̣ông nghiệp phat triêno V́n nê ô nhiễm môi
trường luôn ượ ̣a thế giơi quan tâmo Việt Nam ̣húng ta ang ŕt ̣hú trong ến v́n
nê nayo Do vậy ma giao viên phai ̣ung ̣́p ̣ho họ sinh nhưng hiêu biết vnê hiện
tương mưa axit ̣ung như tạ hại ̣ua nó nhằm nâng ̣ao ý thự́ bao vệ môi trườngo
Ví dụ 5: Muối diêm (̣ó ̣hứa hỗn hơp mu.i nitratg nitrit ̣ua kali hoặ̣ natri) ượ
phép dùng bao quan thịtg xụ́ xị́hg lạp xưởngg jambon…; giư ̣húng ượ hang thango
Khi ta dùng lương lơn ê ươp va gia nhiệt (tiệt trùngg ̣hiêng nương…) ở nhiệt
̣ao
̣ó sinh ra hơp ̣h́t nitritg ̣h́t nay hình thanh nitrosamin gây ̣ hại vơi ̣ơ thê
ngườio
** Không phai bai tập thự̣ tiễn lụ́ nao ̣ung ̣ứng nhặ́g nh́t thiết phai ưa vao dươi
dạng bai tậpo Cung bai tập óg giao viên ̣ó thê ưa vao theo kiêu hỏi apg hoặ̣ ghi
thanh bai tập trên bangg trong phiếu họ tập…va ̣ung ̣ó thê biến đi bai tập nay
thanh m t tư liệug m t ̣âu ̣huyện ê kêg giang giai ̣ho họ sinh…o kết hơp m t ̣ạh
hơp lí vao bai giango Việ̣ xây dựng bai tập thự̣ tiễn ̣ung vơi mụ ị́h hệ th.ng hóa
theo ̣hươngg bai ê thuận lơi ̣ho việ̣ sử dungg ̣òn khi sử dung trong giang dạyg ặ̣
biệt la giang dạy bai mơi giao viên ̣ần ̣hu ngg linh hoạto
CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CÂU HỎI THỰC TIỄN MÔN HÓA HỌC THPT
1. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN
1.1 BÀI GIẢNG VỀ PHI KIM
Câu 1: M t ̣h́t khí nhẹ thường ượ nạp vao khinh khí ̣ầu (̣ang nhẹ ̣ang t.t)o Khí
ó la
Ao He
Bo CO
Co H2
Do N2
Câu 2: M t lương Cl2 thoat ra gây ô nhiễm phòng thí nghiệmo Ch́t khí nao sẽ loại bỏ
ượ Cl2 trong phòng?
A. metan
B. amoniạ
C. hi rosunfua
D. oxy
Câu 3: Người ta dùng dung dị̣h nao dươi ây ê ̣hưa 1 s. bệnh ngoai da?
A. Cồn iôt 3%
B. Dung dị̣h KMnO4 loang
C. nượ oxy gia (H2O2)
D. Cồn iôt 5%o
Câu 4: Ứng dung quan trong hang ầu ̣ua oxi la
A. Duy trì sự s.ngo
B. Đinêu hòa không khío
C. Nhiên liệu tên lửao
D. Duy trì sự ̣hayo
Câu 5: Tại ̣ạ lang nghnê thu ̣ông my nghệ va xút khẩu ̣ạ mặt hang mâyg tre ang
ê tranh hiện tương hang hóa bị m.̣ va ê tẩy trắng ̣ạ mặt hang óg người ta
thường śy ̣húng bằng ̣ạh .t ̣h́t rắn X ê tạo ra ̣h́t khí không maug mùi x.̣o
Ch́t rắn X la
Ao B t ̣ạbon
Bo B t gạo
Co B t photpho
Do B t lưu huỳnh
10
Câu 6: Trai ̣ây ượ bao quan lâu hơn trong môi trường vô trùngo Trong thự̣ tếg
người ta sử dung nượ ozon ê bao quan trai ̣âyo Ứng dung trên dựa vao tính ̣h́t
nao sau ây?
Ao Ozon la ̣h́t ̣ó tính oxi hóa mạnho
Bo Ozon trơ vnê mặt hóa họo
Co Ozon không tạ dung ượ vơi nượo Do Ozon la ̣h́t khí ̣ó mùi ặ̣ trưngo
Câu 7: Ch́t b t X mau eng ̣ó kha năng h́p phu ̣ạ khí ̣ nên ượ dùng trong
nhinêu loại mặt nạ phòng ̣o Ch́t X la
A. a vôio
B. thạ̣h ̣aoo
C. lưu huỳnho
D. than hoạt tínho
Câu 8: X la ̣h́t rắng ượ dùng lam ̣h́t khử trong luyện kimg ê luyện kim loại từ
quặngo Ch́t X la
A. than mu io
B. than ̣.̣o
C. than hoạt tínho D. than ̣hìo
Câu 9: Nhiên liệu nao sau ây thu ̣ loại nhiên liệu sạ̣h ang ượ nghiên ̣ứu sử
dung thay thế m t s. nhiên liệu khạ gây ô nhiễm môi trường?
A. Khí hi roo
B. Khí butan (gas)o C. Than ao
D. Xăngg dầuo
Câu 10: Ch́t X dùng lam ồ trang sự́g ̣hế tạo mui khoang dao ̣ắt thuy tinhg lam b t
maio Ch́t X la
A. kim ̣ươngo
B. than hoạt tínho
C. lưu huỳnho
D. ̣romo
Câu 11: Ch́t X ượ dùng lam iện ̣ự̣g lam nồi ê ńu ̣hay ̣ạ hơp kim ̣hịu
nhiệtg ̣hế tạo ̣h́t bôi trơig lam bút ̣hì eno Ch́t X la
A. kim ̣ươngo
B. than ̣hìo
C. than hoạt tínho
D. ̣romo
Câu 12: M t ̣h́t ̣ó ̣hứa nguyên t. oxig dùng ê lam sạ̣h nượ va ̣ó tạ dung bao
vệ ̣ạ sinh vật trên Trai Đ́t không bị bự́ xạ ̣ự̣ tímo Ch́t nay la
A. ozono
B. oxio
C. lưu huỳnh ioxito
D. ̣ạbon ioxito
Câu 13: Ở inêu kiện thườngg ̣h́t X ở thê khíg tan ŕt ít trong nượg không duy trì sự
̣hay va sự hô h́po Ở trạng thai lỏngg X dùng ê bao quan mauo Phân tử X ̣ó liên kết
bao Công thự́ ̣ua X la
A. NH3o
B. NO2o
C. N2o
D. NOo
Câu 14: Loại than ̣ó kha năng h́p phu mạnhg ượ dùng nhinêu trong mặt nạ phòng
̣g trong ̣ông nghiệp hoa ̣h́t va trong y họ goi la
A. than ̣hìo
B. than gỗo
C. than ̣.̣o
D. than hoạt tínho
1. 2. BÀI GIẢNG VỀ KIM LOẠI
Câu 1: Kim loại nao sau ây ̣hay ma không dập tắt ượ bằng bình ̣hưa ̣hay?
Ao Mg
Bo Fe
Co Cu
Do Ago
Câu 2: Đê bao vệ nồi hơi bằng thépg người ta thường lót dươi ay nồi hơi nhưng t́m
kim loại
A. nikeno
B. ồngo
Co kẽmo
D. bạ̣o
Câu 3: Kim loại X la kim loại ̣ứng nh́tg ượ sử dung ê mạ ̣ạ dung ̣u kim loạig
̣hế tạo ̣ạ loại thép ̣h.ng gỉg không gỉoooKim loại X la
Ao Fe
Bo Ag
Co Cr
Do W
Câu 4: Thép không gỉ ượ tạo ra bằng ̣ạh thêm kim loại X vao thép thường nóng
̣hayo Kim loại X la
Ao Nao
Bo Mgo
Co Alo
Do Cro
1.3. BÀI GIẢNG VỀ CÁC HỢP CHẤT VÔ CƠ
11
Câu 1: Bao quan thự̣ phẩm (thịtg ̣agooo) bằng ̣ạh nao sau ây ượ ̣oi la an toan?
A. Dùng nượ ag nượ a khôo
B. Dùng fomong nượ ao
C. Dùng nượ a khôg fomono
D. Dùng phân ạmg nượ ao
Câu 2: Ô nhiêm không khí ̣ó thê tạo ra mưa axitg gây ra tạ hại ŕt lơn vơi môi
trườngo Hai khí nao sau ây nêu la nguyên nhân gây mưa axit?
A. NH3 va HClo
B. H2S va N2o
C. CO2 va O2o
D. SO2 va NO2o
Câu 3: M t họ sinh lam thí nghiệm ̣hẳng may bị dính m t ít HNO 3 lên tayo Hỏi
mau sặ́ ở phần da ó ̣huyên sang mau
Ao Xanho
Bo Vango
Co Tímo
Do Đỏo
Câu 4: Đê han ̣ạ ường ray bị nứtg gay người ta sử dung hỗn hơp tẹmito Thanh
phần ̣ua hỗn hơp tẹmit la
A. Al va CuOo
B. C va Fe2O3o
C. Al va Fe3O4o
D. Al va Cr2O3
Câu 5: Trên ̣ạ ̣u n phim ̣ua hang KODAK ượ trang bằng loại hóa ̣h́t nao sau
ây?
Ao Na2S2O3
Bo KNO3
Co CaSO4
Do AgBr
Câu 6: Đê pha huỷ d́u vết ̣ua ̣lo hoặ̣ tẩy mau ̣lo ̣òn sót lại trong vai sau khi a
tẩy trắng ̣ạ nha may dệt thường dùng hoa ̣h́t nao sau ây?
Ao NaHCO3
Bo Nượ Javen
Co Clorua vôi
Do NaHSO3
Câu 7: Trượ nhưng hậu qua nặng nnê ma biến đi khí hậu gây rag trong nhưng năm
quag ̣ạ qu.̣ gia trên thế giơi a ̣ùng nhau nỗ lự̣ ê ngăn ̣hặn va giam thiêu ̣ạ
tạ ng ̣ua biến đi khí hậu thông qua ̣am kết qu.̣ tế vnê bao vệ môi trườngo M t
trong nhưng văn ban ầu tiên ̣ó tính rang bu ̣ phap lý trên phạm vi toan ̣ầu trong
lĩnh vự̣ nay la Nghị ịnh thư Kyoto ượ ký kết vao năm 1997g vơi mụ tiêu ̣ắt
giam lương khí thai gây hiệu ứng nha kính–nguyên nhân ̣hính gây ra hiện tương Trai
Đ́t nóng lên va lam nượ biên dângo Trong s. ̣ạ khí sau: CO2g N2g O2g CH4, CFC ̣ó
bao nhiêu khí nằm trong danh sạh mụ tiêu ̣ắt giam ̣ua Nghị ịnh thư Kyoto?
A. 2
B. 3
C. 4
D. 1
Câu 8: Tụ ngư ̣ó ̣âu: “Lúa ̣hiêm ĺp ló ầu bờo
Hễ nghe śm dậy ph́t ̣ờ ma lên”
Đê lý giai ̣ho hiện tương nayg người ta ̣ho rằng khi ̣ó ̣ạ tia ̣hơp trong không khíg
sẽ xay ra m t loạt ̣ạ phan ứng hóa họ nhằm ̣ung ̣́p ạm tự nhiên ̣ho ̣ây trồng
̣ó trong nượ mưao Loại ạm ó ̣hứa ion nao sau ây?
Ao NH4+
Bo NO3Co NO2-o
Do PO43Câu 9: Trong ̣ạ ́m hoặ̣ bình un nượ lâu ngay thường ̣ó m t lơp ̣ặn la CaCO 3o
Trong ̣ạ hóa ̣h́t sau ây: (1) gím ăn; (2) nượ ̣hanh; (3) nượ mu.i; (4) nượ
vôi; (5) dung dị̣h HClo S. hóa ̣h́t ̣ó thê sử dung ê loại bỏ lơp ̣ặn ma không anh
hưởng ến ́m un (thường lam bằng nhôm) la
Ao 2
Bo 3
Co 4
Do 5
Câu 10: Do sự thiếu hiêu biếtg vao mùa ôngg m t s. gia ình sử dung bếp than ặt
trong phòng kín ê sưởi ́mg dẫn ến hiện tương ̣ạ thanh viên trong gia ình bị ng
̣ khí Xg ̣ó thê dẫn tơi tử vongo Khí X la
A. H2o
B. O3o
C. COo
D. N2o
12
Câu 11: Mu.i iot (thanh phần ̣hính la mu.i ăn - NaCl va ̣ó thêm m t lương nhỏ KI
hoặ̣ KIO3) ̣ó tạ dung tăng ̣ường trí nao va ̣h.ng lại ̣ạ r.i loạn n i tiếto Tuy
nhiêng ê mu.i iot phat huy tạ dung t.t nh́t trong ̣ạ món ăn ńu nên ̣ho mu.i iot
vao thự́ ăn ở thời iêm:
Ao Khi mơi ̣hế biếno
Bo Khi thự́ ăn ang un sôio
Co Khi thự̣ phẩm a ńu ̣híno
Do Khi bắt ầu uno
Câu 12: M t loại mu.i ượ sử dung ê giam nồng
axit trong dạ day va goi la
thu.̣ mu.io Nó ượ inêu ̣hế bằng ̣ạh sụ khí CO 2 dư vao dung dị̣h NaOHo Mu.i
ó la
Ao CH3COONa
Bo Na2CO3
Co HCOONa
Do NaHCO3
Câu 13: Trong nông nghiệpg người ta thường sử dung m t ̣h́t rắn ê u ̣ùng vơi ̣ạ
qua xanh như ̣a ̣huag dứag ̣hu.iooonhằm kị́h thị́h qua mau ̣hín va ̣hín ồng loạt
do ̣h́t rắn ó kết hơp vơi hơi ẩm tạo ra m t loại ̣h́t khí không nog không mauo Ch́t
rắn ượ sử dung la
Ao CaC2
Bo Al4C3
Co CaO
Do Nao
Câu 14: Nượ mu.i sinh lí ê sat trùngg rửa vết thương trong y họ ̣ó nồng
A. 9%o
B. 0g9%o
C. 5%o
D. 1%o
Câu 15: Vao mùa lug ê ̣ó nượ sử dungg dân ̣ư ở m t s. vùng thường sử dung ̣h́t
X (Có ̣ông thự́ K2SO4oAl2(SO4)3o24H2O) ê lam trong nượo Ch́t X ượ goi la
A. thạ̣h ̣aoo
B. phèn ̣huao
C. mu.i ăno
D. vôi s.ngo
Câu 16: M t s. loại khẩu trang y tế ̣hứa ̣h́t b t mau en ̣ó kha năng lọ không
khío Ch́t ó la
A. thạ̣h ̣aoo
B. a vôio
C. mu.i ăno
D. than hoạt tínho
Câu 17: Ở trạng thai rắng hơp ̣h́t X tạo thanh m t kh.i trắng goi la “nượ a khô”o
Nượ a khô không nóng ̣hay ma thăng hoag ượ dùng ê tạo môi trường lạnh
không ̣ó hơi ẩmo Ch́t X la
A. O2o
B. N2o
C. H2Oo
D. CO2o
Câu 18: Ch́t X (̣hứa khoang 46% N) la loại phân ạm t.t nh́tg ượ inêu ̣hế bằng
̣ạh ̣ho amoniạ tạ dung vơi CO 2 ở nhiệt
180 – 200o Cg dươi 200 atmo Công
thự́ ̣ua X la
A. (NH2)2COo
B. (NH4)2CO3o
C. NH4HCO3o
D. NH4NO3o
Câu 19: Ở inêu kiện thườngg X la ̣h́t khí không maug không mùig nặng hơn không
khío Khi hít phai khí nayg sẽ gây ̣am giạ hưng ph́n va mu.n ̣ười (khí ̣ười)o Công
thự́ ̣ua X la
A. NH3o
B. NO2o
C. NOo
D. N2Oo
Câu 20: Ch́t khí nao sau ây ượ tạo ra từ bình ̣hưa ̣hay va dùng ê san xút
thu.̣ giam au dạ day?
A. CH4o
B. N2o
C. COo
D. CO2o
1.4. BÀI GIẢNG VỀ CÁC HỢP CHẤT HỮU CƠ
Câu 1: Khí thiên nhiên ượ dùng lam nhiên liệu va nguyên liệu ̣ho ̣ạ nha may san
xút iệng sứg ạmg aṇol metylịgooo Thanh phần ̣hính ̣ua khí thiên nhiên la metano
Công thự́ phân tử ̣ua metan la:
A. C6H6o
B. C2H4o
C. CH4o
D. C2H2o
13
Câu 2: Đê trang lơp bạ̣ phía bên trong ru t phị́h người ta ̣ần phai sử dung hóa ̣h́t
nao sau ây?
A. etyl axetato
B. glixerolo
C. alanino
D. glụozơo
Câu 3: Thịt gạ bếp la món ăn ặ̣ san ̣ ao ̣ua ồng bao Thai en ở vùng ̣ao
Tây Bặ́ ̣huyên dùng ê thiết ai khạh quýo Chỉ bằng phương phap tẩm ươp ̣ạ loại
gia vị va hun khói bếp ma không ̣ần dùng thêm ̣h́t bao quan naog thịt gạ bếp ̣ó
thê dự trư ượ trong vòng 1 thango Hóa ̣h́t nao dươi ây trong khói bếp ̣ó tạ
dung giư ̣ho thịt không bị hỏng?
Ao Phenol va foman ehit
B. CO2
C. CO
D. K2CO3
Câu 4: M t s. axit ̣ạboxylị như axit oxalịg axit tạtrị… gây ra vị ̣hua ̣ho qua
śu xanho Trong qua trình lam món śu ngâm ườngg người ta sử dung dung dị̣h nao
sau ây ê lam giam vị ̣hua ̣ua qua śu?
A. Phèn ̣huao
B. Gím ăno
C. Nượ vôi trongo
D. Mu.i ăno
Câu 5: Trong m t s. quang ̣ao trên truynên hìnhg ta thường th́y giơi thiệu vnê loại
nượ tương an toan “không có 3-MCPD”o Đây la ̣h́t ̣ sinh ra trong qua trình lên
men tự nhiên dùng trong san xút tương truynên th.ngg la tạ nhân gây ung thư ŕt
mạnho Cho tên ầy u ̣ua 3-MCPD là 3-Monoclo propanđiolg ̣ông thự́ ̣́u tạo
tương ứng ̣ua nó la:
Ao HO-CH2-CHOH-CH2Clo
B. HO-CH2-CHCl-CH2OHo
C. H2N-CH2-CH(NH2)-CH2Clo
D. HO-CH2-CHOH-CHCl-CH3o
Câu 6: Người ta dùng loại ường nao ê san xút huyết thanh ngot?
Ao Đường frụtozo
Bo Đường mantozo
Co Đường glụozo
Do Đường sạ̣arozo
Câu 7: Khí X không mau va ̣ó tạ dung xụ́ tiến ̣ạ hoạt ng hô h́p ̣ua trai ̣âyg
lam ̣ho oxi dễ dang tiếp xụ́ vơi tế bao trai ̣ây va lam ̣ho trai ̣ây nhanh ̣híno Khí X
la
Ao sunfurơo
Bo etileno
Co metano
Do ̣ạbonoxito
Câu 8: Methan done la m t loại thu.̣ dùng trong ̣ai nghiện ma túyg nó thự̣ ̣h́t
̣ung la m t loại ̣h́t gây nghiện nhưng ‘nhẹ’ hơn ̣ạ loại ma túy thông thường va dễ
kiêm soat hơno Công thự́ ̣́u tạo ̣ua nó như hình bên
Công thự́ phân tử ̣ua Methan done la:
Ao C21H27NO
Bo C20H25NO
Co C21H29NO
Do C21H31NO
Câu 9: Hiện nay m t b phận giơi trẻ tập hút Shishao Nhưng nghiên ̣ứu ̣ua ̣ạ nha
khoa họ ̣hỉ ra rằngg nhưng người hút shisha ̣ó nguy ̣ơ mặ́ bệnh ung thư phđi va
bệnh vnê răng miệng ̣ao hơn nhinêu so vơi nhưng người không húto Nguyên nhân
̣hính la do trong khói shisha ̣ó ̣hứa ̣h́t
Ao aspirino
Bo ̣afeino
Co nịotino
Do moọphino
Câu 10: Nhóm ̣ạ ̣h́t khí nao dươi ây pha huy tầng ozon khi nồng
̣ua ̣húng
trong khí quyên vươt qua tiêu ̣huẩn ̣ho phép?
Ao COg CFCg CO2
Bo SO2g NOxg CFCo
Co CH4g NOxg CO2
Do CFCg NOxg CH4
Câu 11: Nhóm ̣ạ ̣h́t khí nao dươi ây gây hiệu ứng nha kính khi nồng
̣ua
̣húng trong khí quyên vươt qua tiêu ̣huẩn ̣ho phép?
14
Ao CO2g CFCg CH4
Bo CO2g H2Sg HClo
Co N2Og NO2g CO2o
Do COg CO2g SO2o
Câu 12: Day gồm ̣ạ ̣h́t va thu.̣ nêu ̣ó thê gây nghiện ̣ho ̣on người la:
Ao heroing se duxeng erythromixino
Bo penixiling pana dolg ̣ọaino
Co ̣ọaing se duxeng ̣afeino
Do ampixiling erythromixing ̣afeino
Câu 13: Loại thu.̣ nao sau ây thu ̣ loại gây nghiện ̣ho ̣on người?
A. Se duxeng moọphino
B. Penixiling amoxilino
C. Thu.̣ ̣am paming para dolo
D. Vitamin Cg glụozơo
Câu 14: Người ta hút thu.̣ la nhinêu thường mặ́ ̣ạ bệnh nguy hiêm vnê ường hô
h́po Ch́t gây hại ̣hu yếu ̣ó trong thu.̣ la la
A. axit nịotinịo
B. moọphino
C. bẹberino
D. nịotino
Câu 15: Hiện nayg nhinêu nơi ở nông thôn ang sử dung hầm biogas ê xử lí ̣h́t thai
trong ̣hăn nuôi gia sụ́g ̣ung ̣́p nhiên liệu ̣ho việ̣ un ńuo Ch́t dễ ̣hay trong khí
biogas la
A. CH4o
B. Cl2o
C. N2o
D. CO2o
2. CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ
2.1. CÂU HỎI TỰ LUẬN
Câu 1: Khi dạy phần “Ứng dụng của muối cacbonat” ta có thể hỏi
+ Vì sao trước khi thi đấu các vận động viên thể thao cần xoa bột trắng vào lòng
bàn tay?
+ Giao viên ̣ó thê gơi ý: Loại b t mau trắng ̣ó tên goi la “Magiê ̣ạbonat”
(MgCO3) ma người ta vẫn hay goi la “b t magiê”o MgCO 3 la loại b t rắn mịng nhẹ ̣ó
tạ dung hút ẩm ŕt t.to Khi tiến hanh thi ́ug ban tay ̣ua ̣ạ vận ng viên thường
̣ó nhinêu mồ hôio Đinêu ó hết sự́ b́t lơio Khi ̣ó nhinêu mồ hôi ở lòng ban tay sẽ lam
giam
ma sat khiến ̣ạ vận ng viên sẽ không nắm ̣hặ́ ượ ̣ạ dung ̣u khi thi
́uo Đinêu nay không ̣hỉ anh hưởng x́u ến thanh tị́h ma ̣òn gây nguy hiêm khi
trình diễno MgCO3 ̣ó tạ dung h́p thu mồ hôi ồng thời tăng ̣ường
ma sat giưa
ban tay va ̣ạ dung ̣u thê thao giúp vận ng viên ̣ó thê nắm ̣hặ́ dung ̣u va thự̣
hiện ̣ạ ng tạ ̣huẩn xạ hơno Ngoai ra vơi ̣ạ vận ng viên giau kinh nghiệmg
ho ̣ó thê lơi dung khoanh khặ́ “xoa b t” lam giam bơt tâm lí ̣ăng thẳng; sắp xếp lại
trình tự thự̣ hiện thao tạg ̣huẩn bị t.t hơn tâm lí thi ́u ê thự̣ hiện ̣ạ thao tạ
t.to
** Đây la m t trong nhưng “mẹo nhỏ” trong thi ́u thê thao ̣ung như v́n nê an toan
trong thi ́uo Giao viên ̣ó thê kê ̣ho họ sinh nghe ứng dung ̣ua mu.i magie
̣ạbonat thông qua ̣âu ̣huyện trêno
Câu 2: Khai thạ tính thự̣ tiễn ̣ua ozon (ứng dungg tạ hại) – ̣hương trình lơp 10o
a) Vì sao sau những cơn giông, không khí trở nên trong lành, mát mẻ hơn?
+ Gơi ý: Sau nhưng ̣ơn mưag nếu dạo bượ trên ường ph.g ồng ru ngg người ta
̣am th́y không khí trong lanhg sạ̣h sẽo Sở dĩ như vậy la ̣ó hai nguyên nhân:
1- Nượ mưa a g t sạ̣h bui bẩn lam bầu không khí ượ trong sạ̣ho
2- Trong ̣ơn giông a xay ra phan ứng tạo thanh ozon từ oxi: Ozon sinh ra la ̣h́t khí
mau xanh nhạtg mùi nồngg ̣ó tính oxi hóa mạnho Ozon ̣ó tạ dung tẩy trắng va diệt
khuẩn mạnho Khi nồng
ozon nhỏg người ta ̣am giạ trong sạ̣hg tươi mato Do vậy
15
sau ̣ơn mưa giông trong không khí ̣ó lẫn ít ozon lam ̣ho không khí trong sạ̣hg tươi
mato
+ Đây la m t hiện tương tự nhiên không xa lạ vơi họ sinho M t s. họ sinh ̣ho rằng
ây la inêu hiên nhiên vì “sau ̣ơn mưa trời lại sang”o Tuy nhiên nhìn dươi gọ́
hóa
họ thì ta ̣ó thê giai thị́h ượ rõ rang v́n nê nayo
b) Vì sao khi sử dụng máy photocopy phải chú ý đến việc thông gió?
+ Chúng ta nêu biết khi may photọopy lam việ̣ thường xay ra hiện tương phóng
iện ̣ao ap do ó ̣ó thê sinh ra khí ozono Vơi m t lương ít ozon trong không khí thì
̣ó tạ dung diệt khuẩng diệt vi trùngo Nhưng nếu lương ozon lại vươt qua giơi hạn ̣ho
phép sẽ gây tđn hại ̣ho ại naog pha hoại kha năng miễn dị̣h bệnhg gây ḿt trí nhơg
biến đi nhiễm sặ́ thêg gây quai thai ở phu nư mang thaig vovooThậm ̣hí ozon ̣òn la
̣h́t gây ung thư nên tạ hại ̣ua ozon không thê kê hết ượo Tuy nhiên la lương
ozon do may photọopy sinh ra ŕt ítg nếu ngẫu nhiên ma tiếp xụ́ vơi nó ̣ung ̣hưa
̣ó thê gây nguy hại ̣ho ̣ơ thêo Nhưng nếu tiếp xụ́ vơi ozon trong thời gian dai va
nếu không ̣hú ý lam thông gió ̣ăn phòng thì do ozon tập hơp nhinêu trong phòng ến
mự́ vươt tiêu ̣huẩn an toan thì sẽ ̣ó anh hưởng ến sự́ khỏe ̣on ngườio
+ Cho nên khi sử dung may photọopy ̣ần ̣hú ý ến việ̣ thông gió ̣ho phòng mayo
Câu 3: Khai thác ứng dụng hợp chất của flo và cách dùng chảo chống dính?
+ Vì sao “̣hao không dính” khi ̣hiên ran thự́ ăn lại không bị dính ̣hao?
+ Thự̣ ra mặt trong ̣ua ̣hao không dính người ta ̣ó trai m t lơp hơp ̣h́t ̣ao phân
tửo Đó la politetrafloetilen (-CF2-CF2-)n ượ tôn vinh la “vua ̣h́t dẻo” thường goi la
“teflon”o Politetra floetilen ̣hỉ ̣hứa 2 nguyên t. C va F nên liên kết vơi nhau ŕt bnên
̣hặ́o Khi ̣ho teflon vao axit vô ̣ơ hay axit H2SO4 ậm ặ̣g nượ ̣ường thuy (hỗn
hơp 3VHCl va 1VHNO3 ặ̣)g vao dung dị̣h kinêm un sôi thì teflon không hnê biến ̣h́to
Dùng teflon trang lên ay ̣hao khi un vơi nượ sôi không hnê xay ra b́t kì tạ dung
naoo Cạ loại dầu ăng mu.ig d́mg… ̣ung không xay ra hiện tương gìo Cho dù không
̣ho dầu mỡ ma trự̣ tiếp ran ̣ag trứng trong ̣hao thì ̣ung không xay ra hiện tương gìo
M t inêu ̣hú ý la không nên .t nóng ̣hao không trên bếp lửa vì teflon ở nhiệt
trên 250oC la bắt ầu phân huy va thoat ra ̣h́t ̣o Khi rửa ̣hao không nên ̣ha xat
bằng ̣ạ ồ vật ̣ứng vì ̣ó thê gây tđn hại ̣ho lơp ̣h.ng dínho
+ “Chảo không dính” hiện nay được các bà nội trợ sử dụng khá nhiều. Công dụng
của chảo đã làm hài lòng tất cả các đầu bếp khó tínho Nhưng ít ai hiêu ượ vì sao
̣hao không dính lại ưu việt ến vậyo
Câu 4: Khai thác kiến thức và ứng dụng của ancol (lớp 11), tính chất của amin
(lớp 12)?
+ Vì sao rượu lại làm mất mùi tanh của cá?
+ Giải thích: Ca tanh do trong ̣a ̣ó trimetylamin (CH3)3N va imetylamin (CH3)2NH
va metyl amin CH3NH2 la nhưng ̣h́t ̣ó mùi khó ngửio Khi ̣hiên ̣a ta ̣ho thêm m t
ít rươu ̣ó thê pha huy ượ mùi tanh ̣ao Vì trimetylamin thường “lẫn tr.n” trong ̣a
nên người ta khó trụ nó rao Nhưng trong rươu ̣ó ̣ồng ̣ồn ̣ó thê hòa tan
trimetylamin nên ̣ó thê lôi ượ trimetylamin ra khỏi ̣hđ ẩno Khi ̣hiên ̣a ở nhiệt
̣ao ̣a trimetylamin va ̣ồn nêu bay hơi hếtg nên ̣hỉ m t lụ́ sau mùi tanh ̣a sẽ bay i
16
hếto Ngoai ra trong rươu ̣ó m t ít etylaxetat ̣ó mùi dễ ̣hịu nên rươu ̣ó tạ dung
thêm mùi thơm ŕt t.to
+ Lưu ý: Đây la m t kinh nghiệm thường th́y khi ̣hế biến thự́ ăn liên quan ến ̣ao
Giao viên ̣ần giai thị́h ̣ho họ sinh biết ượ ̣ơ sở hóa họ ̣ua kinh nghiệm trêno
Từ ó giúp ̣ạ em th́y ượ nhưng ứng dung ời thường ̣ua hóa họ nhằm tăng
thêm ninêm yêu thị́h .i vơi môn hóa họo
Câu 5: Giao viên ̣ó thê ặt ̣âu hỏi khi dạy phần ứng dung ̣ua “Mu.i nhôm” (lơp
12)
+ Vì sao phèn chua lại làm sạch nước?
+ Gợi ý: Phèn ̣hua la mu.i sunfat kép ̣ua nhôm va kali ở dạng tinh thê ngậm nượ
24 phân tử nượ nên ̣ó ̣ông thự́ hóa họ la K2SO4oAl2(SO4)3o24H2Oo Phèn ̣hua
không ̣g ̣ó vị ̣hat ̣huag ít tan trong nượ lạnh nhưng tan ŕt nhinêu trong nượ
nóngo Khi ̣ho phèn ̣hua vao nượ sẽ phân li ra ion Al3+o
Chính ion Al3+ nay bị thuy phân theo phương trình:
Al3+ + 3H2O → Al(OH)3↓ + 3H+
Kết qua tạo ra Al(OH)3 la ̣h́t kết tua dạng keo nên khi khúy phèn ̣hua vao nượg
nó kết dính ̣ạ hạt ́t nhỏ lơ lửng trong nượ ụ thanh hạt ́t to hơng nặng va ̣hìm
xu.ng lam trong nượo Nên trong dân gian ̣ó ̣âu: “ Anh ừng bặ́ bậ̣ lam ̣aoo Phèn
̣hua em anh nượ nao ̣ung trong” Phèn ̣hua ŕt ̣ó ị́h ̣ho việ̣ xử lí nượ ụ ở
̣ạ vùng lu ê ̣ó nượ trong dùng ̣ho tắmg giặto Vì ̣ụ phèn ̣hua trong va sang ̣ho
nên ông y ̣òn goi la minh phan (minh la trong trắngg phan la phèn)o
+ Lưu ý: Đây la m t ứng dung thông dung ̣ua phèn trong ̣u ̣ s.ngo Qua bai họg
họ sinh biết ượ nguyên lí lam trong nượ ̣ua phèn ̣huao
Câu 6: Giao viên ̣ó thê nêu ̣âu hỏi khi dạy phần “Cạbon ioxit”-lơp 11o
+ Vì sao khi mở bình nước ngọt có ga lại có nhiều bọt khí thoát ra?
+ Giải thích: Nượ ngot không khạ nượ ường ḿy ̣hỉ ̣ó khạ la ̣ó thêm khí
̣ạbonị CO2o Ở ̣ạ nha may san xút nượ ngotg người ta dùng ap lự̣ lơn ê ép CO 2
hòa tan vao nượo Sau ó nạp vao bình va óng kín lại thì thu ượ nượ ngoto Khi
bạn mở nắp bìnhg ap sút bên ngoai th́p nên CO2 lập tự́ bay vao không khío Vì vậy
̣ạ bot khí thoat ra gi.ng như lụ́ ta un nượ sôio Vnê mùa hè người ta thường thị́h
u.ng nượ ngot ươp lạnho Khi ta u.ng nượ ngot vao dạ dayg dạ day va ru t không hnê
h́p thu khí CO2o Ở trong dạ day nhiệt
̣ao nên CO 2 nhanh ̣hóng theo ường
miệng thoat ra ngoaig nhờ vậy nó mang i bơt m t nhiệt lương trong ̣ơ thê lam ̣ho
người ta ̣ó ̣am giạ mat mẻg dễ ̣hịuo Ngoai ra CO 2 ̣ó tạ dung kị́h thị́h nhẹ thanh
dạ dayg tăng ̣ường việ̣ tiết dị̣h vịg giúp nhinêu ̣ho tiêu hóao
+ Lưu ý: Hiện tương ̣ó nhinêu bot khí thoat ra từ bình nượ ngot ̣ó ga hay ̣hai bia
thì ̣hặ́ hẳn họ sinh nao ̣ung biếto Nhưng khi giai thị́h khí ó la khí gì va ̣ó ̣ông
dung ra sao thì không ít họ sinh biết ượo
Câu 7: Giao viên ̣ó thê ặt ̣âu hỏi ̣ho họ sinh tra lời vnê ̣ạh pha loang axit H 2SO4
khi dạy phần tính ̣h́t vật lí ̣ua axit sunfurị ặ̣ trong bai “Axit sunfuric”- lơp 10o
+ Vì sao không nên đổ nước vào axit sunfuric đậm đặc mà chỉ có thể đổ từ từ axit
sunfuric đậm đặc vào nước? Vì sao vậy ?
17
+ Giải thích: Khi axit sunfurị gặp nượ thì lập tự́ sẽ ̣ó phan ứng hóa họ xay rag
ồng thời sẽ tỏa ra m t nhiệt lương lơno Axit sunfurị ặ̣ gi.ng như dầu va nặng hơn
trong nượo Nếu bạn ̣ho nượ vao axitg nượ sẽ nđi trên bnê mặt axito Khi xay ra phan
ứng hóa họg nượ sôi manh liệt va bắn tung tóe gây nguy hiêmo
Trai lạig khi bạn ̣ho axit sunfurị vao nượ thì tình hình sẽ khạ: axit sunfurị ặ̣
nặng hơn nượg nếu ̣ho từ từ axit vao nượ rồi khúy nêug nó sẽ ̣hìm xu.ng ay
nượg sau ó phân b. nêu trong toan b dung dị̣ho Như vậy khi ̣ó phan ứng xay rag
nhiệt lương sinh ra ượ phân b. nêu trong dung dị̣hg nhiệt
sẽ tăng từ từ không
lam ̣ho nượ sôi lên m t ̣ạh qua nhanho
M t ̣hú ý la khi pha loãng axit sunfuric ta luôn luôn nhớ là “phải đổ từ từ ”
axit vào nước và không nên pha trong các bình thủy tinh. Bởi vì thuy tinh sẽ dễ vỡ
khi tăng nhiệt o
+ Có thê nóig v́n nê an toan khi lam thí nghiệm ượ ặt lên hang ầu vơi nhưng tiết
dạy ̣ó sử dung hóa ̣h́to Đặ̣ biệt khi tiếp xụ́ vơi axit H 2SO4 ặ̣ vì nó ŕt nguy
hiêmo
Câu 8: Giao viên ̣ó thê khai thạ va ặt v́n nê khi họ bai “Hợp kim của sắt”- lơp
12o
+ Chảo, muôi, dao đều được làm từ sắt. Vì sao chảo lại giòn ? muôi lại dẻo, còn
dao lại sắc?
+ Giải thích ượ inêu nay òi hỏi họ sinh phai biết ượ tính ̣h́t ̣ua sắt ̣ung như
hơp kim ̣ua nó: Chao xao raug muôi va dao nêu lam từ sắto Thế nhưng loại sắt ê ̣hế
tạo ̣húng lại không gi.ng nhauo Sắt dùng ê lam ̣hao la “gang”o Gang ̣ó tính ̣h́t la
ŕt giòno Trong ̣ông nghiệpg người ta ńu ̣hay lỏng gang ê đ vao khuông goi la
“ ụ́ gang” Muôi mụ́ ̣anh ượ ̣hế tạo bằng “thép non”o Thép non không giòn như
gango Người ta thường dùng búa ê rèng biến thép thanh ̣ạ ồ vật ̣ó hình dạng khạ
nhauo Dao thai rau không ̣hế tạo từ thép non ma bằng “thép”o Thép vừa dẻo vừa dat
mỏng ượg ̣ó thê rèng ̣ắt got nên ŕt sặ́o
+ V́n nê từ sắt ̣ó thê inêu ̣hế nhưng vật dung ̣ó ̣hự́ năng khạ nhau ượ sử dung
ŕt r ng rai trong ̣u ̣ s.ngo
Câu 9: Giao viên ̣ó thê hỏi họ sinh sau khi dạy xong bai “Flo” - lơp 10 hay “Hợp
chất silic”- lơp 11o
ao Tại sao không dùng bình thủy tinh đựng dung dịch HF?
+ Gợi ý: Tuy dung dị̣h axit HF la m t axit yếu nhưng nó ̣ó kha năng ặ̣ biệt la ăn
mòn thuy tinho Do thanh phần ̣hu yếu ̣ua thuy tinh la silị ioxit SiO2 nên khi ̣ho
dung dị̣h HF vao thì ̣ó phan ứng xay ra: SiO2 + 4HF → SiF4 + 2H2O
+ Lưu ý: Đây la phần kiến thự́ ma b́t kì họ sinh nao ̣ung phai biết ượ sau khi
họ bai Flo va hơp ̣h́t ̣ua nóo Họ sinh biết giai thị́h va vận dung trong thự̣ tiễn
tranh việ̣ dùng bình thuy tinh ựng dung dị̣h HF!
bo Làm thế nào có thể khắc được thủy tinh?
+ Mu.n khặ́ thuy tinh người ta nhúng thuy tinh vao sap nóng ̣hayg nḥ́ ra ̣ho
ngu ig dùng vật nhon khặ́ hình anh ̣ần khặ́ nhờ lơp sap ḿt ig rồi nhỏ dung dị̣h
HF vaog thuy tinh sẽ bị ăn mòn ở nhưng ̣hđ lơp sap bị ̣ao i:
SiO2 + 4HF → SiF4 + 2H2O
18
Nếu không ̣ó dung dị̣h HF thì thay bằng dung dị̣h H2SO4 ặ̣ va b t CaF2o Lam
tương tự như trên nhưng ta ̣ho b t CaF 2 vao ̣hỗ ̣ần khặ́g sau ó ̣ho thêm H 2SO4
ặ̣ vao va ĺy t́m kính khạ ặt trên ̣hỗ ̣ần khặ́o Sau m t thời giang thuy tinh ̣ung
sẽ bị ăn mòn ở nhưng nơi ̣ạo sapo
CaF2 + 2H2SO4 → CaSO4 + 2HF↑ ( dùng t́m kính ̣he lại)
Sau ó SiO2 + 4HF → SiF4 + 2H2O
+ Kết luận: Đây la m t v́n nê ŕt thự̣ tế khi ma nghnê khặ́ thuy tinh ang phat triên
ở nượ tao Sau bai họg họ sinh không nhưng biết ượ phương phap khặ́ thuy tinh
ma ̣òn ̣ó thê giai thị́h ượ v́n nê nayo Thậm ̣hí ây la ̣ơ sở ̣ho việ̣ họ nghnêg
khơi gơi ninêm am mê họ tậpg họ sinh ̣ó thê tự lam thí nghiệm nay trong tiết thự̣
hanho
** Giao viên ̣ó thê lồng vao bai “Flo” khi dạy phần tính ̣h́t hóa họ hoặ̣ nêu v́n
nê trên ê dẫn dắt vao bai “Hơp ̣h́t silị”
Câu 10: Khi dạy bai “Tinh bột”- lơp 12o Giao viên ̣ó thê nêu v́n nê: Vì sao gạo
nếp lại dẻo? rồi dẫn dắt vao bai mơi hoặ̣ xen kẽ vao bai giang khi trình bay phần ̣́u
tạo phân tử tinh b to
+ Vì sao gạo nếp lại dẻo?
+ Gợi ý: Tinh b t la hỗn hơp ̣ua hai thanh phần: amilozơ va amilopẹtino Hai loại
nay thường không tạh rời nhau ượo Trong mỗi hạt tinh b tg amilopẹtin la vỏ bọ
nhân amilozơo Amilozơ tan ượ trong nượ ̣òn amilopẹtin hầu như không tang
trong nượ nóng amilopẹtin trương lên tạo thanh hồo Tính ̣h́t nay quyết ịnh ến
tính dẻo ̣ua hạt ̣ó tinh b to
Trong mỗi hạt tinh b tg lương amilopẹtin ̣hiếm 80%g amilozơ ̣hiếm khoang 20%
nên ̣ơm gạo tẻg ngô tẻg banh mì thường ̣ó
dẻo bình thườngo Tinh b t trong gạo
nếpg ngô nếp ̣hứa lương amilopẹtin ŕt ̣aog khoang 90% lam ̣ho ̣ơm nếpg xôi nếpg
… ŕt dẻog dẻo ến mự́ dínho
+ Có thê nói: v́n nê trên la hiên nhiên trong ời s.ng ma b́t kì ai ̣ung biết hiện
tương nayo
Câu 11: Khi dạy vnê tính ̣h́t ̣ung như ứng dung ̣ua photpho- lơp 11g ta ̣ó thê khai
thạ
* “Thuốc chuột” là chất gì mà có thể làm chuột chết? Tại sao nhưng ̣on ̣hu t sau
khi ăn thu.̣ ̣hu t lại i tìm nượ u.ngo Vậy thu.̣ ̣hu t la gì? Cai gì a lam ̣ho
̣hu t ̣hết? Nếu sau khi ăn thu.̣ ma không ̣ó nượ u.ng thì ̣hu t ̣hết hay không?
+ Gợi ý: Thanh phần thu.̣ ̣hu t la kẽm photphua Zn3P2o Sau khi ăng Zn3P2 bị thuy
phân ŕt mạnhg ham lương nượ trong ̣ơ thê ̣hu t giamg nó khat va i tìm nượ:
Zn3P2 + 6H2O → 3Zn(OH)2 + 2PH3↑ Chính PH3 (photphin) a giết ̣hết ̣hu to Cang
nhinêu nượ ưa vao ̣ơ thê ̣hu t → PH3 thoat ra nhinêu → ̣hu t ̣ang nhanh ̣hếto
Nếu không ̣ó nượ ̣hu t sẽ lâu ̣hết hơno
+ Thự̣ tế tại Việt Nam: V́n nê diệt ̣hu t ang ượ moi người quan tâm vì ̣hu t la
̣on vật mang nhinêu mầm bệnh truynên nhiễm ̣ho ̣on người va hay pha hoại mùa
mango “Thu.̣ ̣hu t” ang ượ dùng vơi mụ ị́h trêno Nhưng ây la loại thu.̣ ŕt
̣ nên dễ anh hưởng ến sự́ khỏe ̣on ngườig vì vậy giao viên nên hương dẫn ̣ho
họ sinh biết ̣ơ ̣hế diệt ̣hu t ̣ua thu.̣ ̣hu t nhằm biết ̣ạh sử dung an toano
19
Câu 12: Giao viên ̣ó thê nêu hiện tương sau khi dạy phần tính ̣h́t vật lí hoặ̣ trong
phần nêu ứng dung ̣ua ̣ạbon trong bai “Cacbon” - lơp 11 ̣ho họ sinh suy nghĩg
sau ó giao viên nhận xét va bđ sungo
* Vì sao khi cơm bị khê người ta thường cho vào nồi cơm một mẩu than củi ?
+ Do than ̣ui x.p ̣ó tính h́p phu nên h́p phu mùi khét ̣ua ̣ơm lam ̣ho ̣ơm ỡ
mùi khêo
+ Lưu ý: Đây la mẹo vặt thường ượ dùng khi không may ̣ơm bị khêo
Câu 13: Trở lại v́n nê vnê kha năng không duy trì sự ̣hay ̣ua CO 2- lơp 11g giao viên
̣ó thê khai thạ phần tính ̣h́t hóa họ ̣ua CO2 từ ó biết vận dung trong ̣u ̣ s.ngo
* Vì sao ta không thể dập tắt đám cháy của các kim loại mạnh: K, Na, Mg,… bằng
khí CO2?
+ Do ̣ạ kim loại trên ̣ó tính khử mạnh nên vẫn ̣hay ượ trong khí quyên CO2o
2Mg + CO2 → 2MgO + C
Cạbon sinh ra lại tiếp tụ ̣hay: C + O2 → CO2
+ Trong thự̣ tế: Đê dập tắt ̣ạ am ̣hay thông thường người ta thường dùng khí
CO2o Tuy nhiên m t s. am ̣hay ̣ó ̣ạ kim loại mạnh thì CO 2 không nhưng không
dập tắt ma lam ̣ho lửa ̣hay thêm gây thiệt hại nghiêm trongo
Câu 14: Giao viên ̣ó thê nêu hiện tương “đánh gió” khi dạy phần trạng thai tự nhiên
̣ua hi ro sunfua- lơp 10g ̣ho họ sinh biết ̣ạh ̣hưa bệnh “ dân gian” nayo
*Vì sao ta hay dùng bạc để “đánh gió” khi bị bệnh cảm?
+ Giải thích: Khi bị bệnh ̣amg trong ̣ơ thê ̣on người sẽ tị́h tu m t lương khí H 2S
tương .i ̣aoo Chính lương H2S sẽ lam ̣ho ̣ơ thê mệt mỏio Khi ta dùng bạ̣ ê anh
gió thì Ag sẽ tạ dung vơi khí H 2So Do óg lương H2S trong ̣ơ thê giam va dần sẽ hết
bệnho Miếng bạ̣ sau khi anh gió sẽ ̣ó mau en xam:
4Ag + 2H2S + O2 → 2Ag2S↓ ( en xam) + 2H2O
+ Thực tế: Hiện tương “ anh gió” a ượ ông ba ta sử dung từ ŕt xa xưa ̣ho ến
tận bây giờ ê ̣hưa bệnh ̣amo Cạh lam nay ŕt ̣ó ̣ơ sở khoa họ ma moi người ̣ần
phai biếto
Câu 15: Giao viên ặt v́n nê liên quan ến thự̣ tiễn khi họ vnê tính ̣h́t kém bnên
nhiệt ̣ua mu.i amoni trong bai “Muối amoni” –lơp 11o
*Vì sao “bánh bao” thường rất xốp và có mùi khai?
+ Giải thích: Khi lam banh bao người ta thường ̣ho ít b t nở NH 4HCO3 vao b t mìo
Khi nương banhg NH4HCO3 phân huy thanh ̣ạ ̣h́t khí va hơi thoat ra nên lam ̣ho
banh x.p va nởo
NH4HCO3(r) → NH3↑ + CO2↑ + H2O↑
Do khí NH3 sinh ra nên lam ̣ho banh bao ̣ó mùi khaio
+ Trên thực tế: Hiện nay thông thường banh bao vẫn ̣òn tr n b t nở NH 4HCO3 nên
banh vẫn ̣ó mùi khai ma không phai họ sinh nao ̣ung giai thị́h ượo
Câu 16: Khai thạ v́n nê thự̣ tiễn thông qua bai “Photpho”- lơp 11o
* “Ma trơi” là gì? Ma trơi thường xuất hiện ở đâu?
+ Trong xương ̣ua ng vật luôn ̣ó ̣hứa m t ham lương photphoo Khi ̣ơ thê ng
vật ̣hết ig nó sẽ phân huy m t phần thanh photphin PH 3 va lẫn m t ít iphotphin
P2H4o Photphin không tự b.̣ ̣hay ở nhiệt
thườngo Khi un nóng ến 150 o C thì nó
20
- Xem thêm -