Tài liệu Rèn luyện kỹ năng tập làm văn cho học sinh lớp 6 trong dạy phân môn ngữ văn

Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú REØN LUYEÄN KÓ NAÊNG TAÄP LAØM VAÊN CHO HOÏC SINH LÔÙP 6 TRONG DAÏY PHAÂN MOÂN NGÖÕ VAÊN PHAÀN A : ÑAËT VAÁN ÑEÀ 1. CÔ SÔÛ LÍ LUAÄN . Böôùc vaøo moät kæ nguyeân môùi - kæ nguyeân hoäi nhaäp toaøn caàu. Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta trong nhöõng naêm ñaàu cuûa theá kyû XXI lieân tuïc ñöa ra caùc chuû tröông xaõ hoäi hoùa giaùo duïc, neân ñaõ coù nhieàu chuyeån bieán tích cöïc veà coâng taùc giaùo duïc vaø ñaøo taïo nhö: Taäp trung moïi ñieàu kieän ñeå thöïc hieän toát vieäc daïy hoïc nhaèm naêng cao chaát löôïng giaùo duïc toaøn dieän ôû taát caû caùc caáp caùc baäc hoïc. Moät yeâu caàu böùc thieát ñang ñaët ra hieän nay laø ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc sao cho phuø hôïp nhaát vaø nhieäm vuï troïng taâm ñöa leân haøng ñaàu laø: “Naâng cao chaát löôïng giaùo duïc toaøn dieän ôû caùc caáp baäc hoïc. Trong ñoù baäc THCS luoân ñöôïc Boä giaùo duïc quan taâm chuù troïng . Bôûi vì ñoù laø caáp hoïc cung caáp kieán thöùc caàn thieát vaø ñònh höôùng töông lai cho hoïc sinh - nhöõng chuû nhaân töông lai cuûa ñaát nöôùc.Trong nhöõng naêm gaàn ñaây Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta keát hôïp vôùi boä giaùo duïc ñaõ ñeà ra nhöõng bieän phaùp thuùc ñaåy söï nghieäp giaùo duïc ôû caùc tröôøng THCS. Moät trong nhöõng giaûi phaùp ñoù laø: Khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng giaûng daïy cuûa giaùo vieân nhaèm phaùt huy tính tích cöïc , chuû ñoäng, saùng taïo cuûa hoïc sinh. Choïn ra nhöõng phöông phaùp daïy hoïc phuø hôïp giuùp hoïc sinh tieáp thu moät caùch hieäu quaû caùc moân hoïc trong ñoù coù moân Ngöõ vaên. Ngaøy nay, vôùi söï phaùt trieån nhö vuõ baõo cuûa khoa hoïc – kó thuaät vaø coâng ngheä, tri thöùc cuûa nhaân loaïi ñang gia taêng theo caáp soá nhaân . Khoâng nhöõng thoâng tin ngaøy caøng nhieàu maø vôùi söï phaùt trieån vöôït baäc cuûa caùc phöông tieän thoâng tin , con ngöôøi ngaøy caøng coù nhieàu cô hoäi ñeå tieáp caän vôùi caùc thoâng tin môùi moät caùch nhanh choùng hôn. Tröôùc tình hình ñoù, moät vaán ñeà ñaët ra cho nhaø tröôøng laø caàn phaûi xem laïi chöùc naêng truyeàn thoáng cuûa ngöôøi giaùo vieân vaø phöông phaùp truyeàn thuï tri thöùc, ñaëc bieät laø kieán thöùc cuûa töøng moân khoa hoïc rieâng reõ . Xu theá phaùt trieån cuûa khoa hoïc ngaøy nay laø tieáp thu phaân hoaù saâu song song vôùi tích hôïp lieân moân lieân ngaønh caøng môû roäng . Vì vaäy, vieäc giaûng daïy caùc moân khoa hoïc trong nhaø tröôøng cuõng phaûi phaûn aùnh söï phaùt trieån hieän ñaïi cuûa khoa hoïc. Vieäc daïy vaø hoïc moân ngöõ vaên hieän nay ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc theo muïc tieâu ñoåi môùi. Toâi cuõng khoâng ngoaøi muïc ñích tìm toøi, hoïc hoûi kinh nghieäm ñeå coá gaéng phaùt huy hieäu quaû giaûng daïy treân tinh thaàn ñoåi môùi . 1 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú Hoøa vôùi tinh thaàn chung cuûa caû nöôùc ñoùn chaøo naêm hoïc môùi, naêm hoïc 2009 2010 laø naêm coù nhieàu chuyeån bieán tích cöïc. Baûn thaân toâi laø moät giaùo vieân THCS vôùi bao nhieâu suy nghó toát ñeïp veà theá heä treû nhöõng chuû nhaân töông lai cuûa ñaát nöôùc , vôùi tinh thaàn nhieät huyeát yeâu ngheà, meán treû muoán ñem heát taâm huyeát ñeå coáng hieán cho nghieäp giaùo duïc. Ngay laäp töùc toâi trao doài kieán thöùc, tham khaûo taøi lieäu, tham gia caùc buoåi thao giaûng tieáp thu phöông phaùp, hình thöùc toå chöùc môùi trong caùc moân daïy ñeå xaây döïng cho mình caùch thöùc daïy hoïc phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa moân hoïc, giuùp hoïc sinh tieáp thu kieán thöùc moät caùch toát nhaát. Taäp laøm vaên laø moät phaân moân, coù moät vò trí quan troïng trong chöông trình moân Ngöõ vaên, noù laø moät moân hoïc coù tính thöïc haønh toång hôïp cuûa caùc giôø vaên hoïc vaø tieáng Vieät. Khi laøm moät baøi laøm vaên, hoïc sinh phaûi vaän duïng toång hôïp nhöõng kieán thuùc veà vaên hoïc, veà ngoân ngöõ vaø nhöõng hieåu bieát veà ñôøi soáng, ñoàng thôøi hoïc sinh phaûi huy ñoäng naêng löïc suy nghó tìm toøi ñeå saép xeáp choïn loïc caùc kieán thöùc vaø giaûi quyeát moät caùch saùng taïo moät vaán ñeà cuï theå. Ngöôøi hoïc sinh phaûi bieát vaän duïng caùc kó naêng nhö boá cuïc, laäp luaän, duøng töø, ñaët caâu ñeå dieãn ñaït noäi dung ñoù vôùi moät caùch trong saùng , sinh ñoäng vaø haáp daãn. Nhöõng kieán thöùc veà vaên hoïc, veà ngoân ngöõ vaø nhöõng kó naêng vieát ñoù ñieàu ñöôïc daïy treân lôùp qua caùc baøi giaûng vaên vaø tieáng Vieät . Thoâng qua phaân moân Taäp laøm vaên, giaùo vieân coù theå tieán haønh giaùo duïc tö töôûng, tình caûm thaåm mó cho hoïc sinh. Taùc duïng giaùo duïc cuûa taäp laøm vaên chuû yeáu thoâng qua quaù trình quan saùt, suy nghó, phaân tích, toång hôïp , saùng taïo cuûa hoïc sinh döôùi söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân. Baøi Taäp laøm vaên cuûa hoïc sinh phaûn aùnh khaù roõ raøng nhaän thöùc, tình caûm cuûa caùc em veà nhöõng vaán ñeà vaên hoïc vaø ñôøi soáng. Moãi baøi taäp laøm vaên ñoái vôùi hoïc sinh laø “ moät taùc phaåm nhoû”, quaù trình xaây döïng moät “Taùc phaåm nhoû” laø quaù trình xaây döïng caùi ñeïp. Ngoaøi ra, phaân moân Taäp laøm vaên daïy cho hoïc sinh vieát ñuùng, noùi ñuùng, vieát hay, noùi hay, seõ ñoùng vai troø trong vieäc thöïc hieän nhieäm vuï lôùn lao laø baûo veä söï trong saùng cuûa Tieáng Vieät . Toùm laïi : Taùc duïng giaùo duïc vaø giaùo döôõng cuûa phaân moân Taäp laøm vaên raát to lôùn . Noù phuïc vuï ñaéc löïc cho muïc tieâu giaùo duïc cuûa nhaø tröôøng Trung hoïc cô sôû. 2. CÔ SÔÛ THÖÏC TIEÃN: Trong chöông trình Ngöõ vaên Trung hoïc cô sôû noùi chung , chöông trình Ngöõ vaên lôùp 6 noùi rieâng, coù raát nhieàu tieát Taäp laøm vaên vaø ñaëc bieät ôû chöông trình saùch giaùo khoa lôùp 6 ñöôïc trieån khai 2 theå loaïi vaên ñoù laø töï söï vaø mieâu taû vaø nhaø bieân soaïn cuõng coi troïng moái quan heä ñoàng qui, ñaõ gaén boù vôùi ba phaân moân Vaên – Tieáng – Taäp laøm vaên vaø cuõng vaïch ra ñònh höôùng keát noái heä thoáng tri thöùc trong töøng phaân moân, thaäm chí, kieán thöùc cuûa moân Ngöõ vaên 2 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú coù theå ñöôïc keát noái vôùi kieán thöùc cuûa caùc moân khoa hoïc khaùc. Vieäc tieáp caän tinh thaàn ñoåi môùi cuûa saùch giaùo khoa theo höôùng tích hôïp giöõa caùc phaân moân ñoù laø moät phöông phaùp daïy toát nhaát ñeå phaùt huy tính saùng taïo cuûa hoïc sinh trong phaân moân taäp laøm vaên . Phaân moân Taäp laøm vaên coù vai troø nhö ñaõ neâu ôû treân, theá nhöng qua thöïc teá, chuùng ta thaáy naêng löïc caûm thuï vaên chöông vaø ñöa vaên chöông vaøo cuoäc soáng cuûa ñaïi ña soá caùc em lôùp 6 coøn yeáu. Coù nhöõng hoïc sinh caáp trung hoïc cô sôû maø vieát nhöõng ñoaïn vaên, baøi vaên thaät ngaây ngoâ khieán cho ngöôøi ñoïc phaûi “ cöôøi ra nöôùc maét”. Döôøng nhö caùc em baát löïc tröôùc ngoøi buùt cuûa mình. Caùc em chæ coù theå laøm vaên baèng caùch sao cheùp nhöõng baøi maãu hoaëc ghi laïi taát caû nhöõng lôøi giaûng cuûa giaùo vieân chöù khoâng theå vieát ra nhöõng ñieàu mình nghó. Chính ñieàu ñoù ñaõ laøm cho caùc em lo sôï vaø ít haøo höùng khi hoïc moân Ngöõ vaên, nhaát laø phaân Taäp laøm vaên . Nguyeân nhaân naøo khieán caùc em rôi vaøo tình traïng nhö vaäy ? Cuõng coù theå laø do giaùo vieân chæ chuù troïng vaøo daïy lí thuyeát maø xem nheï khaâu thöïc haønh taïi lôùp hoaëc do saùch baøi vaên maãu do traøn ngaäp thò tröôøng, caùc em khoâng caàn phaûi ñoäng naõo suy nghó maø vaãn coù ñöôïc baøi vaên hay…Song nguyeân nhaân chuû yeáu laø do caùc em chöa naém ñöôïc phöông phaùp, töø ñoù khoâng theå hình thaønh cho mình kó naêng laøm vaên .Vaäy laøm theá naøo giuùp cho caùc em coù kó naêng laøm vaên ? Giaûi quyeát cho vaán ñeà naøy nhieàu nhaø khoa hoïc ñaõ nghieân cöùu vaø ñöa ra nhöõng phöông phaùp chung veà reøn kó naêng chung chæ aùp duïng cho moïi ñoái töôïng hoïc sinh maø chöa coù nhöõng giaûi phaùp cuï theå cho ñoái töôïng Trung hoïc cô sôû, nhaát laø ñoái vôùi hoïc sinh lôùp 6 môùi chaân öôùt , chaân raùo böôùc vaøo baäc Trung hoïc cô sôû caùc em coøn raát bôõ ngôõ vaø môùi meû . Ñaây chính laø lí do toâi quyeát ñònh choïn ñeà taøi “ Kinh nghieäm reøn luyeän kó naêng Taäp laøm vaên cho hoïc sinh lôùp 6” ñeå nghieân cöùu . III . PHAÏM VI AÙP DUÏNG : Vôùi saùng kieán kinh nghieäm naøy , giaùo vieân coù theå höôùng daãn cho hoïc sinh lôùp 6 . Vì ñoái töôïng naøy môùi töø caáp tieåu hoïc leân vieäc laøm vaên coøn mang tính traû lôøi caâu hoûi ít saùng taïo . Vieäc reøn luyeän kó naêng laøm vaên cho hoïc sinh lôùp 6 laø vieäc laøm khoâng heà ñôn giaûn trong thôøi gian ngaén maø noù ñoøi hoûi thôøi gian daøi , giaùo vieân chuaån bò raát coâng phu . Vì vaäy , ngöôøi giaùo vieân phaûi xaùc ñònh thôøi gian reøn luyeän hôïp lí , vaø hình thöùc reøn luyeän linh hoaït phuø hôïp vôùi ñoái töôïng hoïc sinh . PHAÀN B NHÖÕNG BIEÄN PHAÙP GIAÛI QUYEÁN VAÁN ÑEÀ I. CÔ SÔÛ CHUNG . 3 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú Reøn luyeän kó naêng laøm vaên cho hoïc sinh laø moät hoaït ñoäng thieát thöïc , coù nhieäm vuï cung caáp cho hoïc sinh tri thöùc lí thuyeát, vöøa reøn luyeän kó naêng thöïc haønh vöøa khaéc phuïc nhöõng thieáu soùt veà noùi vaø vieát, vöøa naâng cao trình ñoä ngoân ngöõ cho phuø hôïp vôùi baät trung hoïc cô sôû . Nhöõng nhieäm vuï naøy ñöôïc thöïc hieän trong qua trình daïy vaø hoïc khoâng phaûi theo loái taùch rôøi töøng maët moät maø phaûi ñöôïc keát hôïp vôùi nhau moät caùch coù heä thoáng theo moät tuyeán chuû ñaïo thoáng nhaát. Sau ñaây laø nhöõng kinh nghieäm vaø ñeà xuaát cuûa chuùng toâi veà vieäc kó naêng laøm vaên cho hoïc sinh lôùp 6 . II. QUAÙ TRÌNH THÖÏC HIEÄN : 1. Phaùt phaùt hieän moät soá loãi tieâu bieåu cho hoïc sinh : Qua tìm hieåu khaûo saùt baøi kieåm tra ñaàu naêm hoïc 2008-2009 cuûa moät traêm taùm möôi tö baøi. Ñaõ phaùt hieän caùc loãi ñieån hình cô baûn : Trong ñoù loãi sai : 200 laàn + Loãi nhaän dieän ñeà : 48 laàn (24% ) + Loãi veà laäp luaän : 47 laàn (23,5%) + Loãi veà duøng töø : 65 laàn (32,5%) + Loãi veà baøi vieát thieáu vaên chöông : 40 baøi ( 20%) Tuy nhieân ñaây laø ñeà baøi laøm neân chuùng toâi khoâng theå ñöa ra heát caùc daãn chöùng veà loãi hoïc sinh ñaõ maéc phaûi moät caùch cuï theå roõ raøng, maø chuùng toâi neâu ra moät soá daãn chöùng tieâu bieåu vaø chæ ra nhöõng nguyeân nhaân cuûa nhöõng loãi aáy maø thoâi . Sau ñaây laø hai ñeà baøi toâi duøng laøm kieåm tra khaûo saùt : Ñeà 1: Taû laïi moät ngöôøi baïn thaân maø em yeâu meán . Ñeà 2: Töø baøi vaên “ Lao xao” cuûa Duy Khaùn, em haõy taû laïi khu vöôøn moät buoåi saùng ñeïp trôøi . a. Loãi veà nhaän dieän ñeà : Hoïc sinh chöa xaùc ñònh ñuùng yeâu caàu cuûa ñeà . Ví duï1 : “ Baïn Hoa laø ngöôøi raát toát . Baïn aáy thöôøng xuyeân giuùp ñôõ caùc baïn khaùc trong lôùp. Coù moät laàn baïn aáy giuùp em söûa chieác xe ñaïp bò tuoät xích giöõa ñöôøng …..” Loãi ôû ví duï naøy laø chæ ñi saâu vaøo keå nhöõng vieäc laøm toát cuûa baïn maø queân maát phaàn taû hình daùng. Nguyeân nhaân laø chöa coù kó naêng nhaän dieän ñeà. Ñoâi khi caùc em coøn khoâng phaân bieät ñöôïc giöõa taû vaø keå : leõ ra keå chæ laø ñan xen song ôû ñaây laïi troïng taâm . Keå : Laø duøng ngoân ngöõ ñeå keå laïi moät caâu chuyeän, moät söï vieäc coù lieân quan ñeán ngöôøi baïn aáy nhaèm ñeå ñi ñeán moät keát luaän veà tính tình, phaåm chaát cuûa baïn. ( Keå phaûi chuù troïng hai yeáu toá cô baûn trong vaên keå chuyeän ñoù laø söï vieäc vaø nhaân vaät ) 4 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú Taû : Laø duøng töø ngöõ, lôøi vaên ñeå taùi hieän laïi nhöõng chi tieát ngoaïi hình, dieän maïo, cöû chæ, lôøi noùi cuûa baïn . Vaäy maø ôû ñaây, caùc em chæ ñi saâu vaøo keå maø ít khoâng heà taû trong khi ñoù ñeà vaên chæ yeâu caàu taû  Laïc ñeà Ví duï2 : “ Nhaø em coù moät khu vöôøn raát roäng, vöôøn ñöôïc oâng em troàng ñuû thöù loaïi caây. Moãi buoåi saùng, oâng em ra vöôøn töôùi caây nhaët coû, boùn phaân . Chieàu ñeán, oâng em haùi hoa, haùi quaû ñeå saùng mai baø em ñi chôï baùn” Loãi cuûa ñoaïn vaên : Sa vaøo keå chöù chöa phaûi taû , chöa laøm roõ ñöôïc thôøi ñieåm caàn taû laø “ Buoåi saùng ñeïp trôøi ”, chöa vaän duïng caùch taû ôû baøi “Lao xao” ñeå taû khu vöôøn . Nguyeân nhaân : Xaùc ñònh chöa heát yeâu caàu cuûa ñeà  Laäu ñeà . b. Loãi veà duøng töø ( dieãn ñaït ): Hoïc sinh thöôøng laäp luaän khoâng logic, chaët cheõ, lôøi vaên söû duïng ít mang tính thuyeát phuïc, thieân veà keå leå, laëp töø . Ví duï1 : “ Coù laàn baïn aáy sang nhaø em chôi , baïn aáy chæ em hoïc baøi roài baïn aáy chôi cuøng em. Baïn aáy laø moät ngöôøi baïn ñaùng kính meán cuûa em . Baïn aáy con nhaø ngheøo neân hoïc raát gioûi ” . Loãi cuûa ñoaïn vaên : Laëp töø “ baïn aáy”, duøng töø chöa chính xaùc “ kính meán”, keát luaän thieáu tính thuyeát phuïc “ baïn aáy con nhaø ngheøo neân hoïc raát gioûi” Nguyeân nhaân : Voán töø ngheøo naøn, chöa hieåu heát nghóa cuûa töø . Ví duï2 : “Em raát thích khu vöôøn naøy vì khu vöôøn naøy raát ñeïp, raát neân thô. Em mong sao mai naøy lôùn leân em cuõng coù khu vöôøn nhö vaäy ñeå em troàng caây, troàng hoa laøm giaøu cho queâ höông ñaát nöôùc xöùng ñaùng laø con ngoan troø gioûi chaùu ngoan Baùc Hoà” . Loãi cuûa ñoaïn vaên : Laëp töø “ khu vöôøn”, aùp ñaët thieáu logic , thieáu thuyeát phuïc “… Troàng caây, laøm hoa laøm giaøu cho queâ höông ñaát nöôùc xöùng ñaùng laø con ngoan troø gioûi chaùu ngoan Baùc Hoà” ( “ mai sau” nghóa laø luùc ñaõ tröôûng thaønh thì khoâng theå trôû thaønh con ngoan troø gioûi chaùu ngoan Baùc Hoà ñöôïc ). Nguyeân nhaân : Chöa töï ñoäc laäp suy nghó coøn phuï thuoäc vaøo nhöõng khuoân maãu saùo moøn daãn ñeán tình traïng vieát maø khoâng hieåu yù nghóa cuûa lôøi ñaõ vieát , khoâng thaáy ñöôïc tính baát hôïp lí cuûa lôøi vaên . c. Loãi duøng töø : Hoïc sinh duøng raát nhieàu töø khoâng hôïp lí, thieáu chính xaùc . Ví duï 1 : - Ñoái vôùi vieäc hoïc baïn aáy raát nghieâm trang coøn khi ñi chôi thì baïn aáy thoaûi maùi ( töø sai laø nghieâm trang  nghieâm tuùc ) . Baïn aáy raát gaày neân khi baïn cöôøi da baïn nhaên nheo troâng raát hay ( Nhaên nheo : da maët ngöôøi giaø, caùch duøng töø khoâng phuø hôïp ) . Saùng naøo baïn cuõng daäy sôùm veùt nhaø saïch seõ giuùp ñôõ cha meï . 5 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú ( veùt  queùt ) . Ví duï 2: - Em raát ngaäm nguøi khi vöôøn nhaø em thay laù ( ngaäm nguøi – buoàn ñau , xuùc ñoäng ) - Nhöõng chuøm xoaøi treo lô löûng treân caønh troâng raát thích maét. ( Lô löûng – luûng laúng ) - Saùng naøo cuõng vaäy, nguû daäy laø em chaïy ngay ra vöôøn ñeå hít thôû baàu khoâng khí trong laønh, luùc aáy em thaáy mình nhö laø moät nhaø du haønh vuõ truï ( So saùnh thieáu chính xaùc ) Nguyeân nhaân : Khoâng hieåu nghóa cuûa töø , chöa naém vöõng phöông phaùp so saùnh do caùch phaùt aâm ñòa phöông . d. Baøi vieát maùy moùc daäp khuoân thieáu chaát vaên : Ví duï 1 : “ Baïn em laø coâ gaùi coù thaân hình thon thaû, ñoâi maét boà caâu, soáng muõi doïc döøa, da traéng nhö boâng …” Loãi : Taû ngöôøi baïn quaù hoaøn haûo , gioáng nhö caùc baøi maãu ñaõ taû  Ngöôøi baïn ñeïp maø khoâng coù söùc thu huùt . Ví duï 2 : “ Vöôøn nhaø em ñöôïc chia thaønh hai khu vöïc : Moät khu vöïc troàng caây aên quaû vaø moät khu vöïc troàng hoa. Khu vöïc troàng caây aên quaû troàng nhieàu loaïi caây : naøo xoaøi, naøo mít, naøo nhaõn …. Coøn khu vöïc troàng hoa thì khoe saéc quanh naêm. Hoa naøo cuõng ñeïp , hoa naøo cuõng thôm nhöng em thích nhaát laø hoa ñaøo” . Loãi vaên phong khoâ khan thieáu chaân thöïc . Nguyeân nhaân : Khaû naêng caûm thuï coøn yeáu, chöa thaät söï yeâu thích rung caûm tröôùc ñoái töôïng ñöôïc taû. Ñoâi khi hoïc sinh theo baøi maãu vieát thöôøng ít ñeå laïi daáu aán caù nhaân . 2. Kinh nghieäm ñöôïc aùp ñaët ñeå reøn luyeän hoïc sinh khaéc phuïc loãi . a/ Kinh nghieäm giuùp hoïc sinh nhaän dieän ñeà : Khaâu nhaän dieän ñeà heát söùc quan troïng trong quy trình laøm vaên . Neáu nhaän dieän ñeà khoâng chính xaùc seõ sai. Nhöõng loãi sai veà nhaän dieän ñeà thöôøng laø: Laïc ñeà : Laïc veà noäi dung, laïc veà phöông phaùp , giôùi haïn . Leäch ñeà : Ñaùng leõ phaàn noäi dung chính caàn laøm nhieàu thì laïi noùi qua loa ñaïi khaùi , phaàn phuï trôû thaønh phaàn chính, thao taùc chính laïi trôû thaønh thao taùc phuï . Laäu ñeà : Boû soùt, “ aên bôùt” yù hoaëc moät yeâu caàu naøo ñoù cuûa ñeà . Ñeå giuùp caùc em coù kó naêng nhaän dieän ñeà toát giaùo vieân caàn daïy kó , toát tieát taäp tìm hieåu ñeà, giuùp caùc em tìm hieåu ñeà laø tìm hieåu noäi dung, theå loaïi, giôùi haïn cuûa ñeà. Nhaát laø trong chöông trình saùch giaùo khoa lôùp 6 thay saùch thì vieâïc ra ñeà theo tinh thaàn phaùt huy tính saùng taïo cuûa hoïc sinh neân ñeàu coù veû thoaùng ít giôùi haïn hôn . Beân caïnh nhöõng ñeà coù neâu ñaày ñuû : (1 ) 6 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú + Queâ em ñoåi môùi . + Keå veà moät vieäc toát maø em ñaõ laøm . + Keå veà ngöôøi thaân . + Keå veà moät laàn em maéc loãi . + Keå veà moät chuyeán veà thaêm queâ . + Keå veà moät chuyeán ra thaønh phoá . Giaùo vieân caàn phaûi höôùng daãn cho caùc em xaùc ñònh theå loaïi thoâng qua tín hieäu aån trong ñeà . Chaúng haïn ñeà (1) Queâ em ñoåi môùi . Töùc laø hoïc sinh phaûi keå veà söï ñoåi môùi cuûa queâ mình qua ñoù baøy toû tình caûm cuûa baûn thaân tröôùc söï ñoåi môùi ñoù  Khoâng ñöôïc boû xoùt khaâu tìm hieåu ñeà, khi höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi taäp laøm vaên ôû caùc tieát daïy treân lôùp maø caàn laøm vieäc naøy moät caùch nghieâm tuùc. Thaäm chí ta coù theå ñöa ra thaät nhieàu ñeà ñeå hoïc sinh nhaän dieän, coù nhö vaäy ta môùi reøn luyeän cho hoïc sinh nhaän dieän ñuùng ñeà. Bôûi coù xaùc ñònh ñuùng yeâu caàu cuûa ñeà thì hoïc sinh môùi coù moät daøn yù toát vaø traùnh ñöôïc loãi thieáu yù vaø daøi doøng lan man . b/ Kinh nghieäm giuùp hoïc sinh laäp luaän toát : Ñoái vôùi hoïc sinh coù naêng khieáu veà vaên chöông thì giaùo vieân neân höôùng daãn kó vì trong moät baøi vaên yeáu toá laäp luaän ñöôïc theå hieän tính chaët cheõ hôïp lí cuûa noù. Bôûi laäp luaän laø caùch löïa choïn, saép xeáp, trình baøy lí leõ, daãn chöùng thaønh cô sôû vöõng chaéc cho luaän ñieåm . Laøm ñöôïc ñieàu naøy quaû laø khoâng deã, tröôùc heát giaùo vieân höôùng daãn cho hoïc sinh caùch dieãn ñaït, naém ñöôïc caùc kieåu laäp luaän cô baûn thoâng qua vieäc phaân tích maãu ôû nhöõng tieát höôùng daãn caùch laøm vaên noùi chung vaø caùc tieát höôùng daãn laäp luaän trong vaên keå chuyeän vaø mieâu taû noùi rieâng (traùnh tình traïng giaûng chung chung ). Taäp trung laø coù caùc caùch laäp luaän cô baûn sau : + Laäp luaän suy lí (suy luaän) : Laø kieåu laäp luaän suy töø lí leõ khaùc (trong ñoù lí leõ sau laø heä quaû cuûa lí leõ tröôùc) ñeå daãn daét ñeán lí leõ cuoái cuøng (lí leõ chính) * Ví duï caâu chuyeän “ Khoâng nhaän caù” . OÂng nghi Höu laøm töôùng nöôùc Loã, tính thích aên caù. Nhöng khi coù ngöôøi ñeán cho caù oâng laïi khoâng nhaän maø coøn laäp luaän : “ Ngöôøi ñem caù cho chaéc coù yù caàu ta vieäc gì. Neáu ta nhaän, taát ta phaûi giuùp vieäc cho hoï. Ta giuùp vieäc ngöôøi laø laøm traùi pheùp nöôùc thì daãn ñeán maát quan. Ñaõ maát quan thì chaúng nhöõng khoâng coù caù bieáu maø ñeán tieàn mua caù aên cuõng khoâng coù nöõa. Cho neân ta khoâng nhaän caù chính laø ta muoán coù caù aên laâu daøi maõi maõi ñoù …..” + Laäp luaän dieãn dòch : Laø laäp luaän trong ñoù caâu khaúng ñònh coù nhieäm vuï chung ( Luaän ñieåm chính ) ñöùng ôû ñaàu ñoaïn vaên. Nhöõng caâu coøn laïi ñöùng sau mang yù nghóa cuï theå coù nhieäm vuï giaûi thích minh hoaï cho caâu khaúng ñònh laøm nhieäm vuï chung . 7 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú  Ví duï :“ Söï nhaát quaùn kì laï cuûa con ngöôøi Hoà Chí Minh : vöøa daân toäc , vöøa quoác teá,vöøa raát möïc nhaân töø , vöøa trieät ñeå caùch maïng. Raát uyeân baùc vaø cöïc kì khieâm toán . Vöøa nhìn xa troâng roäng , vöøa thieát thöïc cuï theå .” + Laäp luaän qui naïp : Laø laäp luaän trong ñoù caâu khaúng ñònh coù nhieäm vuï chung .  Ví duï : “ Gaäy tre choáng laïi saét theùp cuûa quaân thuø . Tre xung phong vaøo xe taêng ñaïi baùc. Tre giöõ laøng, giöõ nöôùc, giöõ maùi nhaø tranh, giöõ ñoàng luùa chín . Tre hy sinh ñeå baûo veä con ngöôøi. Tre anh huøng lao ñoäng ! Tre anh huøng chieán ñaáu ! …” + Laäp luaän toång – phaân hôïp : Laø moâ hình caáu truùc cuûa vaên nghò luaän daïng chuaån “ Kinh ñieån” maø hoïc sinh lôùp 6 chöa hoïc . * Ví duï : Trong hoaøn caûnh “ Traêm daâu ñoå ñaàu taèm” ta caøng thaáy chò Daäu laø ngöôøi phuï nöõ ñaûm ñang thaùo vaùt. Moät mình chò phaûi giaûi quyeát moïi khoù khaên ñoät bieán cuûa gia ñình, phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng theá löïc taøn baïo : quan laïi, cöôøng haøo, ñòa chuû vaø tay sai cuûa chuùng . Chò coù khoùc loùc, coù keâu trôøi nhöng chò khoâng nhaém maét khoanh tay maø tích cöïc tìm caùch ñöôïc choàng ra khoûi côn hoaïn naïn. Hình aûnh chò Daäu hieän leân vöõng chaõi nhö moät choã döïa chaéc chaén cuûa gia ñình . + Laäp luaän so saùnh : Laø phaân tích baèng caùch ñoái chieáu, ñaët soùng ñoâi hai ñoái töôïng, hai vaán ñeà treân cô sôû söï gioáng nhau giöõa chuùng ( thöôøng laø ñoái chieáu moät söï vaät khoâng bieát hoaëc bieát ít vôùi moät söï vieäc quen thuoäc ñeå laøm cho yù nghóa cuûa chuùng roõ raøng hôn, sinh ñoäng hôn ). Coù ba loaïi laäp luaän so saùnh .  So saùnh töông töï ( loaïi suy ) : Laø suy lí töø choã hai ñoái töôïng gioáng nhau ôû moät soá daáu hieäu ( moät soá maët, tính chaát hoaëc quan heä ) töø ñoù ruùt ra keát luaän raèng hai ñoái töôïng naøy cuõng gioáng nhau ôû caùc daáu hieäu khaùc .  Ví duï : “ Daân ta coù loøng noàng naøn yeâu nöôùc . Ñoù laø truyeàn thoáng quí baùu cuûa daân toäc ta . Töø xöa ñeán nay , moãi khi Toå quoác bò xaâm laêng thì tinh thaàn aáy laïi soâi noåi, noù keát thaønh moät laøn soùng voâ cuøng maïnh meõ , to lôùn, noù löôùt qua moïi nguy hieåm, khoù khaên, noù nhaán chìm taát caû luõ baùn nöôùc vaø luõ cöôùp nöôùc”  So saùnh töông ñoàng : Laø ñaët vaán ñeà naøy leân vaán ñeà khaùc coù chung moät soá neùt ñoàng nhaát ñeå laøm noåi baät vaán ñeà phaân tích .  Ví duï : Ñaûng ta vó ñaïi thaät : Moät ví duï “ Lòch söû ta coù ghi teân vò anh huøng daân toäc laø Thaùnh Gioùng ñaõ duøng goác tre ñaùnh ñuoåi giaëc ngoaïi xaâm . Trong nhöõng ngaøy ñaàu khaùng chieán, Ñaûng ta ñaõ laõnh ñaïo haøng nghìn haøng vaïn anh huøng noi göông Thaùnh Gioùng duøng gaäy taàm voâng ñaùnh thöïc daân Phaùp”  So saùnh töông phaûn : Laø ñaët caùi saùng beân ngoaøi caùi toái, caùi traéng beân 8 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú caïnh caùi ñen, caùi toát beân caùi xaáu ñeå laøm noåi baät caùi caàn ñöôïc giaûi thích .  Ví duï : Chaúng nhöõng thaùi aáp cuûa ta khoâng coøn maø boång loäc caùc ngöôi cuõng maát , chaúng nhöõng gia quyeán cuûa ta bò tan maø vôï con caùc ngöôi cuõng bò khoán ….” Sau ñoù töøng tieát thöïc haønh yeâu caàu hoïc sinh luyeän vieát ñoaïn vaên theo nhöõng kieåu laäp luaän ñaõ ñöôïc cung caáp. Coù nhö vaäy hoïc sinh môùi coù theå töï tin maø vieát traùnh ñöôïc tình traïng nhaûy coùc hay “ laáy daâu oâng noï caém caèm baø kia” Cuoái cuøng khi ñaõ coù nhöõng ñoaïn vaên giaùo vieân cuõng phaûi höôùng daãn cho hoïc sinh bieát caùch lieân keát caùc ñoaïn vaên ñeå coù ñöôïc baøi vaên hoaøn chænh. Coøn ôû caùc theå loaïi khaùc nhö keå chuyeän , mieâu taû , bieåu caûm thì laäp luaän bieåu hieän söï troâi chaûy maïch laïc vaø hôïp lí cuûa noù, yeâu caàu giaùo vieân cuõng caàn tìm nhöõng coâng thöùc chung cho hoïc sinh aùp duïng . c/ Kinh nghieäm giuùp hoïc sinh duøng töø chính xaùc : Ñeå giuùp hoïc sinh duøng töø chính xaùc ta caàn laøm nhöõng vieäc sau ñaây : Caàn daïy toát caùc tieát thuoäc phaân moân Tieáng Vieät coù lieân quan ñeán vieäc duøng töø ñeå hoïc sinh naém ñöôïc nghóa cuûa töø, caùch thöùc söû duïng töø hôïp lí vaø mang laïi hieäu quaû cao . Ví duï : Khi daïy baøi “Töø laùy” ngoaøi vieäc cung caáp phaàn khaùi nieäm, caùc loaïi töø laùy thì ñieàu quan troïng laø caùc em bieát söû duïng töø laùy ñeå mang laïi giaù trò gôïi hình gôïi caûm . Hay khi daïy baøi aån duï thì caùi ñích cuoái cuøng laø phaûi giuùp hoïc sinh söû duïng töø ngöõ aån duï ñeå laøm cho caùch dieãn ñaït giaøu hình töôïng vaø bieåu caûm …. Nhö vaäy, daïy toát khoâng coù nghóa laø chæ döøng laïi ôû vieäc cung caáp ñaày ñuû caùc kieán thöùc maø coøn phaûi daïy cho hoïc sinh bieát vaän duïng nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc vaøo thöïc teá noùi vieát cuûa mình . Caàn phaûi bieát chöõa loãi duøng töø cuûa hoïc sinh moät caùch thaät nghieâm tuùc. Vieäc laøm naøy phaûi thöôøng xuyeân ôû moïi nôi moïi luùc. Chaúng haïn nhö luùc hoïc sinh phaùt bieåu xaây döïng baøi duøng töø ngöõ sai giaùo vieân phaûi söûa vaø uoán naén kòp thôøi. Hay khi chaám baøi cuûa caùc em, nhöõng töø ngöõ duøng sai caàn ñöôïc gaïch chaân möïc ñoû vaø ghi nhaän xeùt moät beân leà , sau ñoù thoáng keâ laïi nhöõng töø sai ñieån hình ñeå chöõa trong tieát traû baøi . Thöôøng xuyeân nhaéc nhôû, höôùng daãn caùc em ñoïc saùch ñeå laøm giaøu voán töø . Trong quaù trình ñoïc saùch gaëp nhöõng tröôøng hôïp duøng töø hay , caàn ghi vaøo soå tay vaên hoïc cuûa caù nhaân ñeå tích luyõ, vaø neáu ñöôïc thì khuyeán khích moãi em mua moät quyeån töø ñieån Tieáng Vieät ñeå phuïc vuï cho vieäc hoïc taäp cuûa mình Cuoái cuøng ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi duøng töø chính xaùc ñeå laøm khuoân 9 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú maãu cho caùc em noi theo. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän ngay trong lôøi giaûng, lôøi ghi cuûa giaùo vieân ôû töøng tieát hoïc vaø ngay caû lôøi noùi thöôøng ngaøy khi quan heä giao tieáp vôùi caùc em . d/ Kinh nghieäm giuùp hoïc sinh vieát vaên coù chaát vaên chöông . Moät nhaø pheâ bình vaên hoïc coù uy tín noùi raèng : “ Giaûi moät baøi toaùn tìm ñöôïc ñaùp soá laø xong, nhöng laøm moät baøi vaên , tìm ñöôïc ñaùp soá coâng vieäc xem nhö môùi ñöôïc moät nöûa”. Baøi vaên hay laø baøi vaên dieãn ñaït toát “ ñaùp soá” . Thöïc ra ñoái vôùi vieäc taäp laøm vaên, neáu khoâng dieãn ñaït toát “ ñaùp soá” (nhaän thöùc vaø caûm thuï chính xaùc chaân lí vaên hoïc ) thì keát quaû vaãn chæ laø moät caùi gì coøn aån kín trong ñaàu cuûa ngöôøi vieát maø thoâi. Ñoïc moät baøi thô, moät ñoaïn vaên , moät cuoán saùch ai cuõng thaáy hay. Nhöng hay ôû choã naøo ? Vì sao nhö theá laïi hay ? Noùi cho roõ ra ñaõ khoù, ñaët buùt xuoáng vieát , dieãn taû cho bieát nhöõng caûm nghó cuûa mình ñeå ngöôøi ñoïc caûm thaáy laø hay laïi cngf khoù hôn, caùc em trong quaù trình laøm vaên chaéc seõ gaëp phaûi tình huoáng : yù ñaõ coù roài, ñaõ coù daøn yù nhöng sao dieãn ñaït khoâng ñöôïc . Nhieàu khi vieát xong ñoïc laïi thaáy yù, caâu vaên rôøi raïc, lôøi leõ nhaït nheõo voâ cuøng. Theá laø caùc em thieáu töï tin khoâng daùm vieát maø ñoái phoù baèng caùch cheùp laïi baøi vaên maãu moät caùch voâ yù thöùc. Laâu daàn, söï rung caûm bò thui choät, vaên chöông cuûa caùc em trôû neân xaùo roãng, voâ hoàn. Vaäy laøm theá naøo ñeå caùc em coù theå vieát moät baøi vaên vöøa coù yù, vöøa coù hoàn, vöøa mang ñaäm daáu aán caù nhaân ? Sau ñaây laø maáy kinh nghieäm cuï theå : - Caàn laøm cho caùc em coù rung caûm thaät söï tröôùc ñoái töôïng laøm vaên. Muoán laøm ñöôïc ñieàu naøy khoâng phaûi moät sôùm moät chieàu laø coù keát quaû maø phaûi traûi qua moät quaù trình thaät coâng phu vaø tæ mæ vôùi nhieàu taùc ñoäng khaùc nhau : Naêng khieáu, gia ñình, hoaøn caûnh … trong ñoù vai toø cuûa ngöôøi giaùo vieân daïy vaên laø khoâng nhoû. Daïy vaên töùc laø daïy cho hoïc sinh caùi ñeïp cuûa cuoäc ñôøi . Nhö vaäy tröôùc tieân ngöôøi giaùo vieân daïy vaên phaûi laø hieän thaân cuûa caùi ñeïp cuûa cuoäc ñôøi. Nhö vaäy, tröôùc tieân ngöôøi giaùo vieân daïy vaên phaûi laø hieän thaân cuûa caùi ñeïp nhaát laø caùi ñeïp taâm hoàn. Coù nhö vaäy môùi taïo ñöôïc söùc huùt ñoái vôùi hoïc sinh trong töøng tieát giaûng. Nhaát laø nhöõng tieát giaûng vaên giaùo vieân phaûi thoåi ñöôïc linh hoàn cuûa taùc phaåm vaøo taâm hoàn cuûa caùc em thaép leân trong loøng caùc em ngoïn löûa cuûa söï ñoàng caûm ñeå caùc em bieát vui buoàn hôøn giaän theo töøng soá phaän cuoäc ñôøi trong taùc phaåm. Coù nhö vaäy thì khi phaùt bieåu caûm nghó , phaân tích hay bình luaän moät nhaân vaät trong moät taùc phaåm caùc em môùi coù theå noùi leân ñöôïc nhöõng suy nghó, nhöõng caûm xuùc trong loøng mình maø khoâng vay möôïn cuûa ngöôøi khaùc, Muoán laøm ñöôïc ñieàu naøy thì phaûi phaùt huy toát phöông phaùp giaûng bình trong töøng tieát daïy . - Hoïc sinh phaûi thuoäc loøng : tröôùc tieân laø hoïc thuoäc loøng vaên baûn, sau ñoù laø hoïc thuoäc loøng nhöõng lôøi ghi cuûa giaùo vieân trong töøng baøi hoïc. Bôûi hoïc 10 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú thuoäc loøng seõ giuùp ích cho söï voõ trang kieán thöùc vaø khaû naêng saùng taïo raát nhieàu. Hoïc thuoäc loøng chính laø phöông phaùp reøn luyeän trí nhôù. Taát caû nhöõng ñieàu mình thu hoaïch ñöôïc cöù laëp ñi laëp laïi, in haèn leân voû naõo giuùp cho mình tieáp nhaän noù ñeán möùc thaønh cuûa rieâng mình, ñeán khi gaëp phaûi moät ñeà vaên thì nhöõng gì ñaõ thuoäc seõ hieän ra cho mình söû duïng song ôû ñaây giaùo vieân khoâng neân cho hoïc sinh thuoäc loøng baøi maãu vì nhö vaäy seõ khieán caùc em caøng trôû neân thuï ñoäng maø khoâng coù khaû naêng saùng taïo. Vaäy laøm theá naøo ñeå khoâng cho hoïc sinh hoïc baøi maãu maø chæ tham khaûo caùc baøi vaên maãu nhöng phaûi saùng taïo khi laøm vaên khoâng sao cheùp . + Giaùo vieân daïy khoâng neân ñoïc baøi maãu cho hoïc sinh sao cheùp . + Khi coi kieåm tra phaûi thaät nghieâm tuùc ñeå caùc em khoâng môû saùch maãu ra cheùp . + Khoâng neân ghi ñieåm cao ôû caùc baøi cheùp baøi maãu. Coù nhö vaäy môùi coù theå kích thích hoïc sinh töï tìm toøi hoïc hoûi, töï vieát vaên . + Ñöøng bao giôø ñeå hoïc sinh coù suy nghó laø mình khoâng coù khieáu vaên chöông . Quan nieäm naøy coù hai choã sai laàm : * Moät laø hoïc sinh khoâng ñaùnh giaù ñuùng mình neân thieáu töï tin chöa caàm ñeán saùch, chöa quen baøi giaûng maø ñaõ nghó mình khoâng coù naêng khieáu veà moân naøy thì seõ khoâng bao giôø hoïc ñöôïc caû. Cuï theå laø hoïc sinh khoâng daùm töï vieát maø cöù tìm caùch vay möôïn baøi laøm cuûa ngöôøi khaùc . * Hai laø hoïc sinh ñaùnh maát khaû naêng phaán ñaáu . Muoán giuùp caùc em deïp boû suy nghó naøy , giaùo vieân caàn phaûi bieát caùch ñaùnh giaù duùng veà caùc em , traân troïng veà khaû naêng cuûa caùc em duø laø nhoû. Laøm ñöôïc nhö vaäy seõ taïo ñöôïc nieàm tin, kích thích khaû naêng saùng taïo cuûa hoïc sinh. Caùc em môùi maïnh daïn vieát ra ñieàu mình nghó, baøi laøm cuûa caùc em môùi coù hoàn, coù daáu aâùn caù nhaân ñöôïc. Sau ñaây laø moät soá ñoaïn vaên tieâu bieåu : - Caây nhaõn ñaõ gaén boù vôùi toâi suoát nhöõng naêm thaùng tuoåi thô. Moãi laàn toâi ñeán tröôøng, Caây nhaõn xoeø boùng rôïp ñöôøng toâi ñi . Muøa xuaân , hoa nhaõn nôû khaép trôøi tung caùi maøu vaøng öôm môõ maøng phuû kín caû laøng queâ. Vaø cöù ngaøy naøo cuõng vaäy, treân ñöôøng ñi hoïc veà, toâi laïi ñöùng laëng döôùi raëng nhaõn maét nhaém laïi, hít nhöõng hôi thaät saâu ñeå höông thôm cuûa nhaõn traøn caû vaøo loøng ngöïc. Moät muøi thôm dòu maùt khoù taû . Toâi goïi ñoù laø muøi cuûa queâ höông . - Ñoâi maét cuûa meï thaät ñeïp ! Moät ñoâi maét trong treûo, thaém ñöôïm söï bao dung , aâu yeám. Ñoâi maét ñoû hoe lo laéng nhöõng laàn toâi oám naën. Ñoâi maét saùng böøng haïnh phuùc khi thaáy chuùng toâi vui, thieát tha an uûi, ñoäng vieân moãi laàn con va vaáp … Khi coøn nhoû, toâi chaúng bao giôø daùm nhìn thaúng vaøo ñoâi maét aáy moãi laàn meï maéng. Nhöng roài, toâi lôùn leân, can ñaûm hôn, toâi ñaõ ruït reø ngöôùc nhìn leân , vaø thaáy coù aùnh gì raát laï trong ñoâi maét aáy … Khoâng phaûi laø söï giaän döõ , maø laø ngoïn löûa cuûa loøng yeâu thöông , nhöõng aùnh laáp laùnh cuûa nieàm hy voïng … 11 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú Sau ñaây toâi xin laáy moät ví duï cuï theå veà “ Xaây döïng moät baøi vaên töï söï - keå chuyeän ñôøi thöôøng cho hoïc sinh lôùp 6 . Tröôùc heát ngöôøi giaùo vieân phaûi lí giaiû cho hoïc sinh hieåu “ Keå chuyeän ñôøi thöôøng laø moät khaùi nieäm chæ phaïm vi ñôøi soáng thöôøng nhaät , haøng ngaøy . Hoïc sinh quan saùt vaø keå nhöõng chuyeän xung quanh mình , trong nhaø mình , trong laøng mình , khu phoá cuûa mình , tröôøng mình , trong thöïc teá cuoäc soáng …Chuyeän ñôøi thöôøng cuõng cho pheùp ngöôøi keå töôûng töôïng , hö caáu song töôûng töôïng khoâng laøm thay ñoåi chaát lieäu vaø dieän maïo ñôøi thöôøng . Ñaàu tieân giaùo vieân cho hoïc sinh tìm hieåu moät soá ñeà . Ví duï : - Keå veà moät kæ nieäm ñaùng nhôù . - Keå veà moät ngöôøi baïn môùi quen . - Keå veà coâ giaùo cuûa em ( ngöôøi quan taâm lo laéng vaø ñoäng vieân em hoïc taäp ) Sau ñoù giaùo vieân hoûi veà phaïm vi yeâu caàu cuûa ñeà ñeå hoïc sinh hieåu ñoù laø nhöõng ñeà thuoäc ñeà keå chuyeän ñôøi thöôøng . Tieáp theo yeâu caàu moãi hoïc sinh ra moät ñeà töông töï  Giaùo vieân söûa chöõa uoán naén , böôùc keá tieáp laø hoïc sinh theo doõi giaùo vieân höôùng daãn caùch laøm moät ñeà vaên keå chuyeän ñôøi thöôøng . Ví duï cho ñeà : Keå veà ngöôøi thaân cuûa em ( oâng em ). + Cho hoïc sinh ñoïc ñeà , neâu yeâu caàu cuûa ñeà . Ñoái töôïng keå laø ai ? (oâng em ). + Höôùng daãn hoïc sinh laäp daøn baøi theo boá cuïc 3 phaàn . Môû baøi , Thaân baøi vaø keát baøi.(Yeâu caàu hoïc xaây döïng yù cho töøng phaàn vaø neâu nhieäm vuï töøng phaàn ) a. Môû baøi : Giôùi thieäu chung veà oâng . b. Thaân baøi : - YÙ thích cuûa oâng em : + OÂng thích troâng caây gì ? ( Caây caûnh ) + Chaùu thaéc maéc, oâng giaûi thích - OÂng yeâu caùc chaùu : + Chaêm soùc vieäc hoïc : + Keå chuyeän cho caùc chaùu nghe + OÂng chaêm lo söï bình yeân cho gia ñình . c. Keát baøi : Neâu tình caûm yù nghóa cuûa em ñoái vôùi oâng . Laäp daøn baøi xong giaùo vieân höôùng daãn caùch laøm , vieát töøng ñoaïn moät , böôùc cuoái cuøng laø ñoïc laïi vaø söûa chöõa . 12 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú PHAÀN C: KEÁT QUAÛ VAØ VIEÄC PHOÅ BIEÁN ÖÙNG DUÏNG NOÄI DUNG VAØO THÖÏC TIEÃN I.KEÁT QUAÛ ÑAÏT ÑÖÔÏC Sau khi aùp duïng moät soá kinh nghieäm neâu treân , qua moät soá naêm giaûng daïy . Toâi khaûo saùt treân caùc baøi thi , baøi kieåm tra ñònh kì , keát quaû cho thaáy soá löôïng hoïc sinh vi phaïm loãi ít hôn . Nhaän dieän ñeà 15,1 % Loãi veà laäp luaän ( dieãn ñaït ) 11,3 % Loãi veà duøng töø 15,4% Loãi veà baøi vaên thieáu chaát vaên chöông 12,7 % Nhö vaäy , hieäu quaû cuûa vieäc aùp duïng moät soá kinh nghieäm ñaõ thaáy roõ . Xuaát phaùt töø thöïc teá ôû caùc lôùp toâi ñaõ daïy coøn maéc nhieàu loãi khi laøm vaên , neân toâi ñaõ quyeát ñònh choïn ñeà taøi naøy ñeå nghieân cöùu. II. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM 13 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú Trong quaù trình nghieân cöùu toâi ñaõ ruùt ra ñöôïc 1 soá kinh nghieäm böôùc ñaàu vaø toâi maïnh daïn trình baøy nhöõng kinh nghieäm ñaõ ruùt ra töø vieäc giaûng daïy cuûa mình ñeå caùc ñoàng nghieäp tham khaûo, goùp yù boå sung ñeå toâi hoaøn thieän. Maëc duø nhöõng kinh nghieäm toâi ñöa ra vaãn coøn ít vaø mang tính chuû quan , nhöng toâi vaãn tin töôûng vaø chôø ñôïi höõu ích cuûa noù, tuy nhieân ñeå ñaït ñöôïc nhöõng yeâu caàu treân ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi: - Naém chaéc muïc tieâu caàn ñaït cuûa moãi tieát hoïc cuï theå ñeå töø ñoù ñònh ra cho mình moät keá hoaïch hôïp lí nhaát ñeå thöïc hieän. - Giaùo vieân giao nhieäm vuï, hoïc sinh thöïc hieän yeâu caàu. Ngöôøi giaùo vieân phaûi thöôøng xuyeân giao nhieäm vuï cho hoïc sinh , khoâng chæ ôû treân lôùp maø caû ôû nhaø . Vieäc giao nhieäm vuï cuûa giaùo vieân phaûi thaät cuï theå: höôùng daãn hoïc sinh chuaån bò baøi chu ñaùo , thöôøng xuyeân . Ñoäng vieân caùc em luoân chuû ñoäng , tích cöïc tìm hieåu khaùm phaù , chieám lónh noäi dung baøi hoïc tröôùc khi ñeán lôùp ; tích cöïc laéng nghe vaø thaéc maéc veà nhöõng noäi dung maø mình chöa hieåu roõ . -Thöôøng xuyeân kieåm tra nhöõng coâng vieäc ñaõ giao cho hoïc sinh, tuyeân döông , ghi ñieåm xöùng ñaùng cho nhöõng em coù yù thöùc thöïc hieän toát vaø tìm hieåu nguyeân nhaân ñoái vôùi nhöõng em khoâng hoaøn thaønh coâng vieäc ñöôïc giao .Töø ñoù tìm caùch khaéc phuïc kòp thôøi , treân cô sôû ñoäng vieân, khuyeán khích laø chính ñeå caùc em khoâng coù caûm giaùc sôï haõi maø traùi laïi , daàn coù ñöôïc söï töï tin, coù höùng thuù ñoái vôùi baøi hoïc . - Giaùo vieân söû duïng linh hoaït caùc phöông phaùp, gaây höùng thuù cho hoïc sinh. Ñaëc bieät tích cöïc söû duïng hieäu quaû phöông phaùp tröïc quan. Phaân phoái thôøi gian hôïp lyù cho tieát hoïc. Giaùo vieân neân chuû ñoäng daønh nhieàu thôøi gian cho phaàn luyeän taäp , öu tieân giaûi caùc baøi taäp khoù ngay taïi lôùp . Giaùo vieân neân yeâu caàu hoïc sinh laøm caùc baøi taäp coøn laïi ôû nhaø , vaø hoaøn taát caùc baøi taäp treân lôùp vaøo vôû baøi taäp. Giaùo vieân neân giaønh thôøi gian hôïp lyù ñeå chöõa nhöõng baøi taäp veà nhaø ñöôïc cho laø khoù . III. KEÁT LUAÄN Ñoái vôùi ngöôøi giaùo vieân daïy moân Ngöõ vaên thì phaân moân Taäp laøm vaên voán ñöôïc coi laø phaân moân " khoâ - khoù – khoå ", maø tieát reøn vieát vaên laø moät trong nhöõng tieát khoù daïy cuûa moân vaên. Nhöng khoù, khoâng coù nghóa laø khoâng theå daïy hay vaø daïy hieäu quaû. Vaán ñeà ñaët ra laø ngöôøi giaùo vieân coù chuû ñoäng ñoái maët vaø tìm caùch khaéc phuïc nhöõng khoù khaên aáy hay khoâng? Xuaát phaùt töø thöïc teá giaûng daïy, qua quaù trình ñuùc ruùt kinh nghieäm cuûa baûn thaân vaø ñoàng nghieäp, toâi ñaõ maïnh daïn ñeà xuaát nhöõng suy nghó, quan ñieåm cuûa mình goùp phaàn naâng cao chaát löôïng daïy hoïc noùi chung, daïy hoïc 14 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú moân laøm vaên noùi rieâng. Nhöõng coá gaéng, tìm toøi cuûa toâi khi ñöa vaøo thöïc teá giaûng daïy tuy ñaõ phaùt huy taùc duïng vaø gaët haùi ñöôïc nhöõng thaønh coâng neâu treân, nhöng khoâng theå khaúng ñònh laø ñaõ hoaøn thieän. Toâi raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù chaân tình cuûa ñoàng nghieäp vaø baïn ñoïc. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Nguyeãn Khaéc Phi,Nguyeãn Ñình Chuù , Traàn Ñình Söû ( Chuû bieân phaàn phaàn Taäp laøm vaên Saùch giaùo khoa Ngöõ vaên 6, NXB Giaùo Duïc, 2007. 2. Nguyeãn Khaéc Phi,Nguyeãn Ñình Chuù , Traàn Ñình Söû ( Chuû bieân phaàn phaàn Taäp laøm vaên Saùch giaùo vieân Ngöõ vaên 6, NXB Giaùo Duïc, 2007. 3. Taäp san baùo giaùo duïc thôøi ñaïi. 4. 120 baøi vaên hay vaø naâng cao THCS vaên 6.(Nhaø xuaát baûn Thaønh phoá Hoà Chí minh .Taøi lieäu taäp huaán "Phöông phaùp daïy hoïc vaên hoïc phoå thoâng "cuûa boä Giaùo duïc vaø ñaøo taïo. 15 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú MUÏC LUÏC Trang PHAÀN A: Ñaët vaán ñeà .................................................................................. 1 1. Cô sôû lyù luaän ............................................................................................ 1 2. Cô sôû thöïc tieãn .......................................................................................... 2 3. Phaïm vi nghieân cöùu................................................................................... 3 PHAÀN B: Nhöõng bieän phaùp giaûi quyeát vaán ñeà ………………………………………………..4 I. Cô sôû chung................................................................................................ 4 II. Quaù trình thöïc hieän ................................................................................... 4 1. Phaùt hieän moät soá loãi tieâu bieåu cho hoïc sinh :…………………………………………………….4 2. Kinh nghieäm ñöôïc aùp ñaët ñeå reøn luyeän hoïc sinh khaéc phuïc loãi ………………….6 PHAÀN C: Keát quaû vaø vieäc phoå bieán öùng duïng noäi dung vaøo thöïc tieãn…14 I. Keát quaû ñaït ñöôïc ..................................................................................... 14 II. Baøi hoïc kinh nghieäm .............................................................................. 14 III. Keát luaän ................................................................................................ 15 16 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú PHOØNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TP. PLEIKU TEÂN ÑEÀ TAØI REØN LUYEÄN KÓ NAÊNG TAÄP LAØM VAÊN CHO HOÏC SINH LÔÙP 6 TRONG DAÏY PHAÂN MOÂN NGÖÕ VAÊN Maõ SKKN : ……………………………. 17 Nguyễn Thị Hạnh – THCS Trần Phú NAÊM HOÏC : 2009- 2010 18