Tài liệu Skkn dạy luyện từ và câu lớp 2

I. §Æt vÊn ®Ò 1.Lý do chän s¸ng kiÕn: - XuÊt ph¸t tõ môc tiªu cña m«n TiÕng ViÖt ë trêng tiÓu häc nh»m: + H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë häc sinh c¸c kü n¨ng sö dông TiÕng ViÖt (nghe, nãi, ®äc, viÕt) ®Ó häc tËp vµ giao tiÕp trong c¸c m«i trêng ho¹t ®éng cña løa tuæi. Th«ng qua viÖc d¹y vµ häc TiÕng ViÖt, gãp phÇn rÌn luyÖn c¸c thao t¸c t duy. + Cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ TiÕng ViÖt vµ nh÷ng hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ x· héi, tù nhiªn vµ con ngêi, vÒ v¨n ho¸, v¨n häc cña ViÖt Nam vµ níc ngoµi. + Båi dìng t×nh yªu TiÕng ViÖt vµ h×nh thµnh thãi quen gi÷ g×n sù trong s¸ng, giµu ®Ñp cña TiÕng ViÖt, gãp phÇn h×nh thµnh nh©n c¸ch con ngêi ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa. Ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ TiÕng ViÖt vµ rÌn luyÖn kü n¨ng dïng tõ, ®Æt c©u (nãi, viÕt), kü n¨ng ®äc cho häc sinh. Kh¸c víi c¸c líp díi, ë líp 4 b¾t ®Çu cã nh÷ng tiÕt häc dµnh riªng ®Ó trang bÞ kiÕn thøc cho häc sinh, gióp häc sinh: a. Më réng, hÖ thèng ho¸ vèn tõ vµ trang bÞ cho häc sinh mét sè hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ tõ vµ c©u. b. RÌn luyÖn cho häc sinh c¸c kÜ n¨ng dïng tõ ®Æt c©u vµ sö dông c¸c dÊu c©u. c. Båi dìng cho häc sinh thãi quen dïng tõ ®óng, nãi vµ viÕt thµnh c©u; cã ý thøc sö dông tiÕng ViÖt v¨n ho¸ trong giao tiÕp. 2. Thùc tr¹ng , nguyªn nh©n: a. VÒ gi¸o viªn: B¶n th©n t«i lµ mét gi¸o viªn trÎ, kháe, yªu nghÒ, mÕn trÎ, lu«n cã ý thøc tù phÊn ®Êu v¬n lªn vµ ®· ®¹t tr×nh ®é trªn chuÈn . Song trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i nhËn thÊy t×nh tr¹ng chung cña gi¸o viªn nh sau: - Vèn tõ cña gi¸o viªn cã h¹n chÕ, hiÓu s©u c¸c kiÕn thøc vÒ c©u, tõ... cßn ë møc ®é; kh¶ n¨ng ph©n tÝch ng«n ng÷, ph©n tÝch ng÷ liÖu ë møc b×nh thêng. Møc ®é hiÓu nghÜa tõ, miªu t¶ gi¶i nghÜa tõ cßn khóc m¾c ( cã nhiÒu tõ ®¬n gi¶n ph¶i hái ngêi kh¸c hoÆc ph¶i tra tõ ®iÓn), cßn lóng tóng khi gi¶i nghÜa hay miªu t¶ tõ cho häc sinh. - KiÕn thøc vÒ tõ vùng, ng÷ nghÜa häc cña mét sè gi¸o viªn cßn h¹n chÕ nªn ®· béc lé nh÷ng s¬ suÊt vÒ kiÕn thøc trong khi d¹y. - Ph¬ng ph¸p d¹y häc cña gi¸o viªn hÇu nh cßn ®¬n ®iÖu, cßn cøng nh¾c cha linh ho¹t, Ýt s¸ng t¹o cha l«i cuèn ®îc häc sinh g©y ra sù nhµm ch¸n v× chñ yÕu dùa vµo s¸ch gi¸o viªn. 1 - B¶n th©n gi¸o viªn cßn bÞ thiÕu hôt kiÕn thøc phæ th«ng ®ã lµ c¸c gi¸o viªn cã tr×nh ®é THHC; ngoµi ra sù t×m tßi, häc hái, tù häc, tù rÌn cã phÇn h¹n chÕ; kh¶ n¨ng diÔn ®¹t, gi¶ng gi¶i cha lu lo¸t g©y cho häc sinh khã hiÓu... - PhÇn híng dÉn bµi tËp cha tèt, viÖc söa sai cho häc sinh cha cô thÓ, kÕt qu¶ thÊp cha gióp häc sinh më réng ra mét sè t×nh huèng giao tiÕp kh¸c gÇn gòi víi cuéc sèng hµng ngµy cña c¸c em mµ chØ míi ®ãng khung trong khu«n khæ c¸c mÉu c©u trong s¸ch vë. NhiÒu trêng hîp häc sinh lµm sai , gi¸o viªn chØ nhËn xÐt lµ sai vµ nªu ngay lêi gi¶i ®óng mµ cha gióp cho häc sinh nhËn ra c¸i sai vµ c¸ch s÷a ch÷a. - ViÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn hç trî cho viÖc d¹y vµ häc cßn yÕu, cßn thiÕu ph¬ng tiÖn, thiÕu tµi liÖu tham kh¶o, thiÕu ®å dïng d¹y häc, yÕu vÒ c¸ch sö dông ®å dïng d¹y häc. Tãm l¹i: Sù thiÕu hôt kiÕn thøc còng nh ph¬ng tiÖn hç trî d¹y häc, nh÷ng gi¶i ph¸p kh«ng thèng nhÊt tõ nh÷ng nguån tri thøc kh¸c nhau cïng víi mét ph¬ng ph¸p t duy thiÕu mÒm dÎo ®· dÉn ®Õn mét sè gi¸o viªn rÊt lóng tóng trong gi¶ng d¹y. Nh÷ng kiÕn thøc kh«ng ch¾c ch¾n, thiÕu tÝnh hÖ thèng, trong lóc néi dung lu«n quyÕt ®Þnh ph¬ng ph¸p d¹y häc, kh«ng thÓ d¹y tèt khi kh«ng n¾m ch¾c néi dung vµ tÊt nhiªn häc sinh lÜnh héi c¸c kiÕn thøc nµy sÏ bÞ h¹n chÕ phÇn nµo. - C¸c h×nh thøc d¹y häc gi¸o viªn hay sö dông ®èi víi ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u lµ: c¸ nh©n, nhãm, tæ, líp nhng qua dù giê th× chóng t«i thÊy phÇn lín chØ lµ h×nh thøc, hiÖu qu¶ thÊp v× häc sinh kÐm linh ho¹t vµ rÊt chËm ch¹p trong häc víi h×nh thøc häc nhãm, bµn ghÕ kh«ng phï hîp (bµn ghÕ 5 chç ngåi); c¸ch d¹y cña gi¸o viªn chñ yÕu d¹ vµo s¸ch gi¸o viªn, s¸ch thiÕt kÕ Ýt chñ ®éng tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i, gi¸o viªn cã giao nhiÖm vô cho häc sinh nhng Ýt chó ý ®Õn tõng ®èi tîng, sù gióp ®ì cña gi¸o viªn ®èi víi häc sinh yÕu kÐm cã phÇn hêi hît, cßn xa rêi, kiÕn thøc cã lóc gi¸o viªn ¸p ®Æt cho häc sinh. Trong khi ®ã LuyÖn tõ vµ c©u lµ ph©n m«n khã d¹y nhÊt trong c¸c ph©n m«n cña m«n TiÕng ViÖt. Ph©n m«n nµy cã nhiÒu d¹ng bµi tËp ¶nh hëng tíi viÖc lùa chä h×nh thøc, ph¬ng ph¸p d¹y, c¸ch tæ chøc trong lóc ®ã gi¸o viªn cßn ph¶i d¹y c¸c m«n häc kh¸c còng kh«ng kÐm phÇn quan träng nh m«n TiÕng ViÖt. b. VÒ häc sinh: - Tr×nh ®é häc sinh kh«ng ®ång ®Òu, vèn tõ tríc khi ®Õn trêng rÊt Ýt; khi nãi, khi viÕt r¬i vµo t×nh tr¹ng “bÝ tõ, nghÌo tõ” khi nghe, ®äc kh«ng cã c¬ së ®Ó hiÓu ®Çy ®ñ vµ hiÓu ®îc kh¸ chÝnh x¸c néi dung. - Häc sinh vïng n«ng th«n trung du, miÒn nói Ýt ®îc giao tiÕp víi x· héi réng h¬n, Ýt ®îc tham gia c¸c ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ ngoµi vïng trêng, kh«ng ®îc 2 tham quan du lÞch... mµ chØ giao tiÕp víi nh÷ng ngêi trong gia ®×nh, b¹n bÌ trong líp, b¹n ch¨n tr©u c¾t cá... vµ ®ã còng lµ nguyªn nh©n lµm cho sù hiÓu biÕt bÞ h¹n chÕ vèn tõ hµng ngµy Ýt ®îc bæ sung. §iÒu kiÖn häc cßn thiÕu thèn c¶ vÒ thêi gian, c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn, ®ã lµ c¸c em cßn ph¶i lao ®éng cïng víi gia ®×nh, quÇn ¸o thiÕu thèn..., gia ®×nh Ýt quan t©m, ®éng viªn c¸c em cßn ®Ó mÆc cho nhµ trêng. - §èi víi ph©n m«n nµy häc sinh hay nhÇm lÉn mét sè tõ ghÐp víi tõ l¸y; cha x¸c ®Þnh chÝnh x¸c danh tõ trong c©u. - Chñ ng÷ trong ba kiÓu c©u kÓ phÇn lín häc sinh ®Òu x¸c ®Þnh ®óng nh÷ng c©u ghÐp cã nhiÒu chñ ng÷ häc sinh thêng sai khi x¸c ®Þnh chñ ng÷. - N¾m cha v÷ng vÒ kiÓu c©u hay nhÇm gi÷a kiÓu c©u Ai lµm g×? vµ Ai thÕ nµo? - VÒ bµi Danh tõ, häc sinh thêng kh«ng hiÓu vµ kh«ng t×m dóng danh tõ chØ kh¸i niÖm, danh tõ chØ ®¬n vÞ. VÝ dô: “rÆng” trong “rÆng dõa”; “con” trong “con s«ng”; “c¬n” trong “c¬n ma”... - VÒ bµi “Danh tõ chung - Danh tõ riªng”: Häc sinh thêng hay quªn viÕt hoa danh tõ riªng, khã ph¸t hiÖn ra danh tõ chung so víi danh tõ riªng, nhiÒu em chØ cho tªn ngêi lµ danh tõ riªng cßn ®Þa danh th× kh«ng ph¶i. - Chñ ng÷ trong ba d¹ng c©u kÓ th× häc sinh thêng kh«ng biÕt ®Æt c©u hái ®Ó t×m ra chñ ng÷. - Lçi trong viÕt c©u: viÕt hoa ®Çu c©u, viÕt hoa danh tõ riªng, kh«ng cã dÊu chÊm cuèi c©u. - Sù ph©n biÖt r¹ch rßi ba d¹ng c©u kÓ cã nhiÒu häc sinh cha ph©n biÖt ®îc. - Kh¶ n¨ng chän tõ, l¾p r¸p thµnh ng÷, tôc ng÷, s¾p xÕp c©u thµnh ®o¹n v¨n cha tèt. - Dïng tõ sai lµm cho c©u v¨n tèi nghÜa, sai ý khiÕn cho ngêi ®äc ngêi nghe hiÓu nhÇm, hiÓu kh«ng hÕt ý tr×nh bµy. Thùc tÕ gi¶ng d¹y, chóng t«i thÊy häc sinh vïng n«ng th«n trung du, miÒn nói ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn nghÌo nµn, do ®iÒu kiÖn ®ã ®· cã ¶nh hëng ®Õn viÖc häc nãi chung vµ viÖc häc ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u nãi riªng. Ch¼ng h¹n nh, hiÓu ý nghÜa danh tõ, ý nghÜa cña chñ ng÷, ®Æt c©u theo khu«n mÉu cò, gép lu«n c¶ danh tõ ®¬n vÞ víi danh tõ chØ sù vËt lµ mét danh tõ. VÝ dô: rÆng + dõa = rÆng dõa Trong c©u “ Con gµ trèng nhµ em cã bé l«ng rÊt mît.”, häc sinh cho “ con gµ trèng” lµ danh tõ. Qua kh¶o s¸t ®Çu n¨m t¹i líp 4B t«i chñ nhiÖm thu ®îc kÕt qu¶ nh sau: 3 Sè häc Giái Kh¸ Trung b×nh YÕu SL TL SL TL SL TL SL TL sinh 20 0 0 2 10 13 65 5 25 Víi nh÷ng lý do trªn ®©y, t«i ®· chän “ Kinh nghiÖm d¹y mét sè bµi khã trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u Líp 4” víi mong muèn kh¾c phôc t×nh tr¹ng nªu trªn gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y häc m«n TiÕng ViÖt trong trêng TiÓu häc. II. Néi dung §Ò xuÊt c¸ch d¹y mét sè bµi khã trong ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u líp 4. Tõ thùc tÕ nªu trªn nªn t«i chØ ®Ò xuÊt c¸ch d¹y mét sè vÊn ®Ò theo chóng t«i lµ khã cña 4 bµi trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u, líp 4, ®ã lµ: 1. Danh tõ ( tiÕt 2 - tuÇn 5). 2. Danh tõ chung vµ danh tõ riªng ( tiÕt 1 - tuÇn 6). 3. Chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai lµm g×? ( tiÕt 1 - tuÇn 19). 4. Chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai thÕ nµo? ( tiÕt 1 - tuÇn 22). 1. Mét sè bµi khã vµ c¸ch d¹y trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 4. 1.1. Bµi " Danh tõ" ( tiÕt 2 - tuÇn 5). a. CÊu tróc bµi häc: 3 phÇn, cã 4 bµi tËp. b. Néi dung tõng phÇn: PhÇn1: NhËn xÐt: PhÇn nµy cã 2 bµi tËp. Bµi tËp1: T×m c¸c tõ chØ sù vËt trong ®o¹n v¨n sau. Mang theo truyÖn cæ t«i ®i Nghe trong cuéc sèng thÇm th× tiÕng xa Vµng c¬n n¾ng, tr¾ng c¬n ma Con s«ng ch¶y cã rÆng dõa nghiªng soi §êi cha «ng víi ®êi t«i Nh con s«ng víi ch©n trêi ®· xa ChØ cßn truyÖn cæ thiÕt tha Cho t«i nhËn mÆt «ng cha cña m×nh. L©m ThÞ Mü D¹ - Môc ®Ých: Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh ho¹t ®éng t×m ra c¸c tõ chØ sù vËt trong ®o¹n th¬. - Khã kh¨n: Khi d¹y ®èi víi bµi tËp nµy lµ ë chç häc sinh lóc ®Çu t×m ®îc (c¶ ®óng vµ c¶ sai) n¾ng, ma, con s«ng, rÆng dõa, cha «ng, t«i, ch©n trêi, «ng cha; nh vËy c¸i khã ë chç häc sinh khã t×m ra c¸c danh tõ chØ kh¸i niÖm, danh tõ chØ ®¬n vÞ; cã mét sè em kh«ng t×m ®îc danh tõ chØ hiÖn tîng; c¸c em cho danh tõ 4 chØ ®¬n vÞ vµ danh tõ chØ sù vËt lµ danh tõ (con s«ng) vµ ®ã chÝnh lµ chç khã khi d¹y bµi tËp nµy. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn chuÈn bÞ mét cuèn truyÖn cæ, tra tõ ®iÓn vÒ nghÜa cña mét sè tõ. Khi d¹y gi¸o viªn gîi ý ®Ó gióp häc sinh nhËn ra truyÖn cæ, c¬n, cuéc sèng, tiÕng, xa, con, rÆng, ®êi lµ danh tõ. Ch¼ng h¹n hái: “c¬n n¾ng” lµ mét tõ hay lµ hai tõ? Cho häc sinh th¶o luËn ®Ó cã kÕt luËn hai tõ; hái tiÕp “ Ngêi ta gäi n¾ng b»ng g×?”. Vµ t¬ng tù c¸ch nh vËy ®èi víi c¸c tõ “c¬n ma”, “rÆng dõa”, “con s«ng”, “tiÕng xa”... Tuy nhiªn gi¸o viªn cã thÓ b»ng c¸ch t¸ch “c¬n” vµ “n¾ng” trong “c¬n n¾ng” ®Ó lµm mÉu. ë bµi tËp nµy th× trong s¸ch gi¸o viªn chØ nªu lªn c¸ch tæ chøc ho¹t ®éng chø cha ®a ra vÝ dô minh ho¹ häc sinh t×m sai hoÆc t×m kh«ng ®îc vµ gîi ý c¸ch th¸o gì. Bµi tËp2: XÕp c¸c tõ em míi t×m ®îc vµo nhãm thÝch hîp. + Tõ chØ ngêi: «ng cha, ... + Tõ chØ vËt: s«ng,... + Tõ chØ hiÖn tîng: ma, ... + Tõ chØ kh¸i niÖm: cuéc sèng, ... + Tõ chØ ®¬n vÞ: c¬n, ... - Khã kh¨n: §èi víi bµi tËp nµy khã kh¨n ë chç lµ kh¶ n¨ng s¾p xÕp, liÖt kª vµ nhÇm lÉn gi÷a danh tõ chØ kh¸i niÖm víi danh tõ chØ ®¬n vÞ. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn ph¶i b¸m s¸t tõng nhãm ®Ó híng dÉn vµ gi¶i thÝch râ vÒ danh tõ chØ kh¸i niÖm vµ danh tõ chØ ®¬n vÞ. PhÇn 2: Ghi nhí. Danh tõ lµ nh÷ng tõ chØ sù vËt ( ngêi, vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm, hoÆc ®¬n vÞ) - Môc ®Ých: Häc sinh tù nªu ®îc ®Þnh nghÜa danh tõ. - Khã kh¨n: Theo ®Þnh híng lµ gi¸o viªn cho häc sinh c¨n cø vµo bµi tËp 2 (phÇn nhËn xÐt), tù nªu ®Þnh nghÜa danh tõ th× häc sinh kh«ng nªu ®îc ®Þnh nghÜa. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Cho häc sinh lÇn lît ®äc c¸c tõ chØ ngêi, chØ vËt, chØ hiÖn tîng, chØ kh¸i niÖm, chØ ®¬n vÞ sau ®ã cho mét sè em kh¸ t×m thªm. Gi¸o viªn kÕt luËn “ Nh÷ng tõ ®ã gäi lµ danh tõ ” vµ hái “ VËy danh tõ lµ nh÷ng tõ chØ g×...? ” PhÇn 3: LuyÖn tËp ( 2 Bµi tËp). Bµi tËp1: T×m danh tõ chØ kh¸i niÖm trong sè c¸c danh tõ ®îc in ®Ëm díi ®©y: “ Mét ®iÓm næi bËt trong ®¹o ®øc cña Chñ TÞch Hå ChÝ Minh lµ lßng th¬ng ngêi... ChÝnh v× thÊy níc mÊt, nhµ tan... mµ Ngêi ®· ra ®i häc tËp kinh nghiÖm cña c¸ch m¹ng thÕ giíi ®Ó vÒ gióp ®ång bµo.” 5 Trêng Chinh - Môc ®Ých: NhËn biÕt ®îc danh tõ trong c©u, ®Æc biÖt lµ danh tõ chØ kh¸i niÖm. - Khã kh¨n: Häc cha n¾m ch¾c danh tõ chØ kh¸i niÖm nªn x¸c ®Þnh khã ®óng, ch¼ng h¹n nh lµ thõa, thiÕu, võa thõa l¹i võa thiÕu, ®Æc biÖt lµ ®èi víi häc sinh trung b×nh trë xuèng rÊt lóng tóng v× cßn khã hiÓu côm tõ “danh tõ chØ kh¸i niÖm”. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn gîi ý b»ng c¸ch nªu c©u hái: Trong c¸c tõ in ®Ëm ®ã th× nh÷ng tõ nµo mµ kh«ng cã h×nh thï, kh«ng ch¹m tay vµo ®îc, kh«ng ngöi, kh«ng nÕm, kh«ng nh×n thÊy ®îc? Nh÷ng tõ c¸c em t×m ®îc ®ã chÝnh lµ nh÷ng danh tõ chØ kh¸i niÖm. MÆt kh¸c gi¸o viªn cÇn gióp ®ì s¸t c¸c em häc yÕu. HoÆc b»ng c¸ch ngîc l¹i, gi¸o viªn gîi ý häc sinh t×m nh÷ng danh tõ kh«ng ph¶i lµ danh tõ chØ kh¸i niÖm vµ nh÷ng tõ cßn l¹i lµ danh tõ chØ kh¸i niÖm. Bµi tËp 2: §Æt c©u víi mét danh tõ chØ kh¸i niÖm em võa t×m ®îc. - Môc ®Ých: Häc sinh ®Æt ®îc c©u víi danh tõ chØ kh¸i niÖm võa t×m ®îc ë bµi tËp1. - Khã kh¨n: NhiÒu häc sinh rÊt yÕu trong ®Æt c©u, hay nhÇm gi÷a danh tõ “®iÓm” víi “®iÓm” mµ c« gi¸o cho hµng ngµy... - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn dùa vµo c¸c c©u trong s¸ch gi¸o khoa ®Ó gîi ý cho häc sinh : - ....................cã mét........®¸ng quý............. - ...................ph¶i rÌn luyÖn ®Ó võa häc............ - .....................cã mét.........nång nµn.......... - ....................kinh nghiÖm häc tËp tèt. - ...............th¸ng t¸m n¨m 1945............ Gi¸o viªn chÐp vµo b¶ng phô, chia líp thµnh 5 nhãm, mçi nhãm lµm mét c©u. Sau ®ã yªu cÇu mçi em tù ®Æt mét c©u kh¸c 5 c©u c¶ líp võa lµm. 1.2. Bµi "Danh tõ chung vµ danh tõ riªng" (tiÕt1 - tuÇn 6). a. CÊu tróc : 3 phÇn , cã 5 bµi tËp. b. Néi dung tõng phÇn: PhÇn1: NhËn xÐt: cã 3 bµi tËp. Bµi 1: T×m c¸c tõ cã nghÜa nh sau. a. Dßng níc ch¶y t¬ng ®èi lín, trªn ®ã thuyÒn bÌ ®i l¹i ®îc. b. Dßng s«ng lín nhÊt ch¶y qua nhiÒu tØnh phÝa Nam níc ta. c. Ngêi ®øng ®Çu nhµ níc phong kiÕn. d. VÞ vua cã c«ng ®¸nh giÆc Minh, lËp ra nhµ Lª ë níc ta. - Môc ®Ých: Häc sinh t×m ra ®îc hai cÆp danh tõ chØ ngêi vµ chØ vËt. - Khã kh¨n: Häc sinh gÆp khã kh¨n ë c©u b,c,d v× häc sinh n¾m kiÕn thøc ®Þa lÝ vµ lÞch sö rÊt h¹n chÕ nªn nhiÒu em t×m sai tõ. Theo 6 - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: + Khi d¹y sö dông b¶n ®å + Hái: Hoµng HËu lµ vî cña ai? + Hái: Lª lµ hä cu¶ vÞ vua nµo mµ tªn cã cïng phô ©m ®Çu lµ L Bµi tËp2: NghÜa cña c¸c tõ t×m ®îc ë bµi tËp1 kh¸c nhau nh thÕ nµo? - So S¸nh a víi b. - So S¸nh c víi d. - Môc ®Ých: Häc sinh nhËn biÕt ®îc danh tõ chung vµ danh tõ riªng dùa trªn ý nghÜa kh¸i qu¸t chung. - Khã kh¨n: s«ng/ Cöu Long ( s«ng lµ danh tõ chung; Cöu Long lµ danh tõ riªng ); vua / Lª Lîi ( vua lµ danh tõ chung ; Lª Lîi lµ danh tõ riªng ). Häc sinh khã nãi ®îc ý nghÜa kh¸i qu¸t cña tõng tõ, khã diÔn ®¹t râ ý nghÜa. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn gîi ý: + Trong hai tõ “s«ng” vµ “ Cöu Long” th× tõ nµo lµ tªn chung ®Ó chØ nh÷ng dßng níc ch¶y t¬ng ®èi lín mµ kh«ng chØ cô thÓ mét dßng níc nµo c¶? Vµ tõ nµo tªn mét dßng s«ng cô thÓ ? + Trong hai tõ “ vua” vµ “Lª Lîi” th× tõ nµo lµ tªn chung ®Ó chØ nh÷ng ngêi ®øng ®Çu nhµ níc phong kiÕn? Vµ tõ nµo tªn riªng cña mét vÞ vua? Bµi tËp3: C¸ch viÕt c¸c tõ trªn cã g× kh¸c nhau? - So s¸nh a víi b. - So s¸nh c víi d. - Môc ®Ých: Häc sinh so s¸nh ®îc c¸ch viÕt c¸c tõ :s«ng- Cöu Long, vua- Lª Lîi PhÇn2: Ghi nhí. 1. Danh tõ chung lµ tªn cña mét lo¹i sù vËt. 2. Danh tõ riªng lµ tªn riªng cña mét sù vËt. Danh tõ riªng lu«n ®îc viÕt hoa. - Khã kh¨n: Häc sinh khã nªu lªn ®îc ®Þnh nghÜa danh tõ chung, danh tõ riªng. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Dïng phiÕu tæ chøc ho¹t ®éng nhãm. H·y viÕt tiÕp vµo chç chÊm: - Tªn cña mét lo¹i sù vËt gäi lµ.......................... - Tªn riªng cña mét sù vËt gäi lµ......................... - Danh tõ...........lu«n lu«n ®îc viÕt hoa. Häc sinh nªu kÕt qu¶, sau ®ã ®äc ghi nhí trong s¸ch gi¸o khoa. PhÇn3: LuyÖn tËp: cã 2 bµi tËp. Bµi tËp1: T×m c¸c danh tõ chung vµ danh tõ riªng trong ®o¹n v¨n sau: Chóng t«i ®øng ttrªn nói Chung. Nh×n sang tr¸i lµ dßng s«ng Lam uèn khóc theo d·y nói Thiªn NhÉn. MÆt s«ng h¾t ¸nh n¾ng chiÕu thµnh mét ®êng 7 quanh co tr¾ng xo¸. Nh×n sang ph¶i lµ d·y nói Tr¸c nèi liÒn víi d·y nói §¹i HuÖ xa xa. Tríc mÆt chóng t«i, gi÷a hai d·y nói lµ nhµ B¸c Hå. Theo Hoµi Thanh vµ Thanh TÞnh - Môc ®Ých: Dùa vµo dÊu hiÖu ®Ó nhËn biÕt danh tõ chung, danh tõ riªng trong ®o¹n v¨n ®Ó cñng cè kiÕn thøc võa häc. - Khã kh¨n: Mét sè nhÇm lÉn gi÷a danh tõ chung víi tiÕng ®Çu c©u ®îc viÕt hoa, ®ã lµ tõ “Chóng”; tõ “Nh×n”; t×m thiÕu c¸c danh tõ “¸nh”, “c¸i”, “ph¶i”, “gi÷a”, “tríc”. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: + Gi¸o viªn lu ý häc sinh c¸c tiÕng ®Çu c©u ngêi ta viÕt hoa cÇn ph¶i xem cã ph¶i danh tõ kh«ng? + Ngêi ta gäi n¾ng b»ng g×? (¸nh) + ChØ vÞ trÝ trong kh«ng gian ngêi ta dïng nh÷ng tõ nµo? Bµi tËp2: ViÕt hä vµ tªn 3 b¹n nam vµ 3 b¹n n÷ trong líp em. Hä vµ tªn c¸c b¹n Êy lµ danh tõ chung hay danh tõ riªng? V× sao? - Môc ®Ých: Häc sinh n¾m ®îc quy t¾c viÕt hoa danh tõ riªng vµ bíc ®Çu vËn dông quy t¾c ®ã vµo thùc tÕ. - Khã kh¨n: Häc sinh cßn lóng tóng. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn viÕt mÉu tªn hai b¹n 1 nam vµ 1 n÷. 1.3. Bµi "Chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai lµm g×?". a. CÊu tróc: 3 phÇn, cã 7 bµi tËp. b. Néi dung tõng phÇn: PhÇn1: NhËn xÐt: (Gåm 1 ®o¹n v¨n vµ 4 bµi tËp) §äc ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái: " Mét ®µn ngçng v¬n dµi cæ, chói má vÒ phÝa tríc, ®Þnh ®íp bän trÎ. Hïng ®ót véi khÈu sóng gç vµo tói quÇn, ch¹y biÕn. Th¾ng mÕu m¸o nÊp vµo sau lng TiÕn, TiÕn kh«ng cã sóng, còng ch¼ng cã kiÕm. Em liÒn nhÆt mét cµnh xoan, xua ®µn ngçng ra xa. §µn ngçng kªu quµng qu¹c, v¬n cæ ch¹y miÕt." Theo TiÕng ViÖt 2 -1998 Bµi tËp 1: T×m c¸c c©u kÓ Ai lµm g× ? trong ®o¹n v¨n trªn. Bµi tËp 2: X¸c ®Þnh chñ ng÷ trong mçi c©u võa t×m ®îc. - Môc ®Ých: Häc sinh x¸c ®Þnh ®óng c©u kÓ Ai lµm g×? vµ chñ ng÷. - Khã kh¨n: Häc sinh khã hiÓu côm tõ “ c©u kÓ Ai lµm g×? ” vµ khã t×m ra chñ ng÷. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn gîi ý bµng c¸ch nªu c©u hái: “ C¸c c©u ®ã kÓ vÒ ®iÒu g×? ”. Lµm mÉu mét c©u. Bµi tËp3: Nªu ý nghÜa cña chñ ng÷. - Môc ®Ých: Häc sinh nªu ®îc ý nghÜa cña chñ ng÷. 8 - Khã kh¨n: Häc sinh ®äc yªu cÇu kh«ng hiÓu ý nghÜa lµ c¸i g×? - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: H·y cho biÕt c¸c chñ ng÷ trªn chØ ngêi hay con vËt? Sau ®ã nãi râ ®ã chÝnh lµ ý nghÜa cña chñ ng÷ trong c©u. Bµi tËp 4: Cho biÕt chñ ng÷ cña c¸c c©u trªn do kÕt hîp tõ ng÷ nµo t¹o thµnh. Chän ý ®óng. a. Do danh tõ vµ c¸c tõ kÌm theo nã (côm danh tõ) t¹o thµnh. b. Do ®éng tõ vµ c¸c tõ kÌm theo nã (côm ®éng tõ) t¹o thµnh. c. Do tÝnh tõ vµ c¸c tõ kÌm theo nã (côm tÝnh tõ) t¹o thµnh. - Môc ®Ých: HiÓu cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña bé chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai lµm g×? - Khã kh¨n: Häc sinh khã x¸c ®Þnh ®©u lµ danh tõ vµ ®©u lµ côm danh tõ mµ chØ nãi chung lµ danh tõ, “mét ®µn ngçng”, “®µn ngçng” häc sinh cho lµ danh tõ chø kh«ng ph¶i lµ côm danh tõ lµm chñ ng÷. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn dïng biÖn ph¸p t¸ch tõ “mét/®µn/ ngçng”, “®µn / ngçng”. Tõ ®ã häc sinh nhËn thÊy c¸c chñ ng÷ trªn do 3 danh tõ vµ 2 danh tõ t¹o thµnh nhiÒu h¬n mét danh tõ nªn ngêi ta nãi lµ côm danh tõ.` PhÇn 2: Ghi nhí. 1. Trong c©u kÓ Ai lµm g×?, chñ ng÷ chØ sù vËt (ngêi, con vËt, hay ®å vËt, c©y cèi ®îc nh©n ho¸) cã ho¹t ®éng ®îc nãi ®Õn ë vÞ ng÷. 2. Chñ ng÷ thêng do danh tõ (hoÆc côm danh tõ) t¹o thµnh. PhÇn 3: LuyÖn tËp (cã 3 bµi tËp) Bµi 1: §äc l¹i ®o¹n v¨n sau. C¶ thung lòng nh mét bøc tranh thuû mÆc. Nh÷ng sinh ho¹t cña ngµy míi b¾t ®Çu. Trong rõng, chim chãc hãt vÐo von. Thanh niªn lªn rÉy. Phô n÷ giÆt giò bªn nh÷ng giÕng níc. Em nhá ®ïa vui tríc nhµ sµn. C¸c cô giµ chôm ®Çu bªn nh÷ng chÐ rîu cÇn. Theo §×nh Trung a. T×m c¸c c©u kÓ Ai lµm g×? trong ®o¹n v¨n trªn. b. X¸c ®Þnh chñ ng÷ cña tõng c©u võa t×m ®îc. - Môc ®Ých: Häc sinh cñng cè lÝ thuyÕt ë phÇn ghi nhí. - Khã kh¨n: Häc sinh trung b×nh trë xuèng x¸c ®Þnh kh«ng ®óng c¸c c©u 3,4,5,6,7 lµ c©u kÓ mµ x¸c ®Þnh lén xén, lung tung. - BiÖn ph¸p: Gi¸o viªn gi¶i thÝch râ thªm c¸c c©u kÓ lµ nh÷ng c©u nãi ®Õn ngêi, con vËt nh chim chãc ... vµ cã g¾n víi c¸c ®éng tõ chØ ho¹t ®éng cßn c¸c c©u kh¸c kh«ng ph¶i lµ c©u kÓ Ai lµm g×? Bµi 2: §Æt c©u víi c¸c tõ ng÷ sau lµm chñ ng÷: a. C¸c chó c«ng nh©n 9 b. MÑ con c. Chim s¬n ca - Môc ®Ých: Häc sinh biÕt ®Æt c©u víi bé phËn chñ ng÷ cho tríc. - Khã kh¨n: Häc sinh ®Æt c©u rÊt chËm, ë c©u a häc sinh lóng tóng khã hiÓu c¸c chó c«ng nh©n thêng lµm nh÷ng c«ng viÖc g×? - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn gîi ý “C¸c chó c«ng nh©n thêng lµm nh÷ng c«ng viÖc g× ?” cho nh÷ng häc sinh kh¸ tr¶ lêi ( VD: ch¹y m¸y; söa ch÷a; khai th¸c;...) Bµi 3: §Æt c©u nãi vÒ ho¹t ®éng cña tõng nhãm ngêi hoÆc vËt ®îc miªu t¶ trong bøc tranh bªn. - Môc ®Ých: Häc sinh biÕt ®Æt c©u. - Khã kh¨n: Häc sinh lóng tóng nÕu nh kh«ng cã sù hç trî cña gi¸o viªn v× häc sinh chñ yÕu lµ häc sinh trung b×nh trë xuèng nªn rÊt yÕu trong ®Æt c©u. - BiÖn ph¸p: Nªu c©u hái ®Ó häc sinh nªu lªn tõng nhãm ngêi (n«ng d©n, c¸c b¹n häc sinh, chó l¸i m¸y); vËt (m¸y cµy) vµ hái “ n«ng d©n ®ang lµm g×?” “C¸c b¹n häc sinh ®ang lµm g×?”... Víi c¸ch lµm nµy häc sinh rÊt dÔ ®Æt c©u ®óng. * Riªng víi bµi d¹y nµy cã ®Õn 7 bµi tËp ë hai phÇn NhËn xÐt vµ LuyÖn tËp theo chóng t«i lµ qu¸ nhiÒu ®èi víi häc sinh vïng nµy nªn chóng t«i gi¶m bít bµi tËp 3 ë phµn luyÖn tËp mµ chØ tËp trung hoµn thµnh tèt ë bµi tËp 1 vµ bµi tËp 2, cßn bµi tËp 3 dµnh cho d¹y häc buæi 2. 1.4. Bµi "Chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai thÕ nµo?” a. CÊu tróc: 3 phÇn, cã 5 bµi tËp. b. Néi dung tõng phÇn. PhÇn 1: NhËn xÐt (cã 3 bµi tËp) Bµi tËp1: T×m c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? trong ®o¹n v¨n sau: Ngµy 2 th¸ng 9 n¨m 1945. Hµ Néi tng bõng mµu ®á. C¶ mét vïng trêi b¸t ng¸t cê, ®Ìn vµ hoa. Nh÷ng dßng ngêi tõ kh¾p c¸c ng¶ tu«n vÒ vên hoa Ba §×nh. C¸c cô giµ vÎ mÆt nghiªm trang. Nh÷ng c« g¸i thñ ®« hín hë, ¸o mµu rùc rì. Theo Vâ Nguyªn Gi¸p - Môc ®Ých: Cung cÊp ng÷ liÖu ®Ó häc sinh t×m ®îc c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? - Khã kh¨n: Häc sinh x¸c ®Þnh khã ®óng c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? v× n¾m kh«ng ch¾c kiÓu c©u kÓ Ai thÕ nµo? - BiÖn ph¸p: Gîi ý c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? Lµ nh÷ng c©u kÓ kh«ng kÓ vÒ ho¹t ®éng lµm g× cña ngêi hoÆc vËt vµ gi¸o viªn nªu c©u hái ®Ó lµm mÉu, ®ã lµ “Hµ Néi nh thÕ nµo?” ®Ó häc sinh tr¶ lêi “Hµ Néi tng bõng mµu ®á.” Vµ kÕt luËn ®ã lµ c©u kÓ Ai thÕ nµo? vµ nhÊn m¹nh “Ai” ë ®©y lµ “Hµ Néi”. 10 Bµi tËp 2: X¸c ®Þnh chñ ng÷ cña nh÷ng c©u võa t×m ®îc. - Môc ®Ých: Gióp häc sinh x¸c ®Þnh ®îc chñ ng÷ trong c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? t×m ®îc ë bµi tËp1. - Khã kh¨n: C¸ch häc sinh ®Æt c©u hái ®Ó t×m chñ ng÷ cßn lóng tóng, nhiÒu em kh«ng t×m ®óng chñ ng÷ ,tù ®Æt c©u hái vµ tr¶ lêi ®Ó x¸c ®Þnh chñ ng÷ còng yÕu. - BiÖn ph¸p: + Hái: .ë ®©u tng bõng mµu ®á? Tr¶ lêi: Hµ Néi. KÕt luËn: G¹ch ch©n tõ “Hµ Néi” lµ chñ ng÷. Sau ®ã cho häc sinh ho¹t ®éng theo cÆp (1em kh¸ hoÆc 1em trung b×nh víi 1em trung b×nh yÕu trë xuèng) yªu cÇu em kh¸ hoÆc trung b×nh hái em häc yÕu vµ gîi ý tr¶ lêi; sau ®ã cho em yÕu hái l¹i. Bµi tËp3: Chñ ng÷ trong c¸c c©u trªn biÓu thÞ néi dung g×? Chóng do nh÷ng tõ ng÷ nµo t¹o thµnh? - Môc ®Ých: Gióp häc sinh n¾m ®îc ý nghÜa cña chñ ng÷ biÓu thÞ néi dung g×? - Khã kh¨n: Häc sinh hÇu nh lµ kh«ng hiÓu néi dung yªu cÇu cña bµi tËp, rÊt khã diÔn ®¹t. - BiÖn ph¸p: T¸ch thµnh hai bµi tËp,cho häc sinh lµm theo nhãm bèn. a. Em h·y cho biÕt? §Æc ®iÓm, tÝnh chÊt ë vÞ ng÷ Cña sù vËt nµo C©u1: Tng bõng mµu ®á Hµ Néi C©u2:......................................... ............................... C©u4: ...................................... ............................... C©u5: ........................................ ............................... VËy Chñ ng÷ cña c¸c c©u ®Òu chØ............ cã ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt nªu ë vÞ ng÷. b. Chñ ng÷ Lµ do danh tõ riªng hay do nhiÒu danh tõ t¹o thµnh ...................................... ...................................... ...................................... ...................................... - Hµ Néi - C¶ mét vïng trêi - C¸c cô giµ - Nh÷ng c« g¸i thñ ®« PhÇn2: Ghi nhí. 1. Chñ ng÷ cña nc©u kÓ Ai thÕ nµo? chØ nh÷ng sù vËt cã ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt hoÆc tr¹ng th¸i ®îc nªu ë vÞ ng÷. 2. Chñ ng÷ thêng do danh tõ (hoÆc côm danh tõ) t¹o thµnh. - BiÖn ph¸p: Dùa vµo bµi tËp 3 ë phÇn nhËn xÐt ®· t¸ch thµnh 2 bµi tËp nhá ®Ó rót ra ghi nhí. 11 PhÇn3: LuyÖn tËp (cã 2 bµi tËp) Bµi tËp1: T×m chñ ng÷ cña c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? trong ®o¹n v¨n díi ®©y: (1) ¤i chao! Chó chuån chuån níc míi ®Ñp lµm sao!(2) Mµu vµng trªn lng chó lÊp l¸nh.(3) Bèn c¸i c¸nh máng nh giÊy bãng.(4) C¸i ®Çu trßn vµ hai m¾t long lanh nh thuû tinh.(5) Th©n chó nhá vµ thon vµng nh mµu vµng cña n¾ng mïa thu.(6) Chó ®Ëu trªn mét cµnh léc võng ng¶ dµi trªn mÆt hå.(7) Bèn c¸nh khÏ rung rung nh cßn ®ang ph©n v©n. NguyÔn ThÕ Héi - Môc ®Ých: Häc sinh x¸c ®Þnh ®óng chñ ng÷ trong c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? (3,4,5,6,8). - Khã kh¨n: + Häc sinh x¸c ®Þnh ®óng c©u kÓ Ai thÕ nµo? khã h¬n x¸c ®Þnh chñ ng÷ v× chóng t«i thÊy häc sinh cho c©u 2 vµ c©u 7 còng lµ c©u kÓ Ai thÕ nµo? + C©u “ Mµu vµng trªn lng chó lÊp l¸nh” häc sinh x¸c ®Þnh chñ ng÷ kh«ng ®Çy ®ñ v× chñ ng÷ lµ mét côm tõ cho nªn cã em cho “mµu vµng” lµ chñ ng÷, cã em cho “lng chó” lµ chñ ng÷. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: + Hái häc sinh cuèi c©u c©u 2 cã dÊu g×? vµ sau khi häc sinh tr¶ lêi, gi¸o viªn nãi cho häc sinh biÕt ®ã lµ c©u c¶m sau sÏ häc. Cho häc sinh ®äc c©u 7 vµ hái “Chó chuån chuån ®ang lµm g×?”, sau khi häc sinh tr¶ lêi gîi ý c¸c em kÕt luËn ®ã lµ c©u kÓ Ai lµm g×? + Hái “C¸i g× lÊp l¸nh” dÉn d¾t häc sinh tr¶ lêi ®Ó t×m chñ ng÷ cho ®Çy ®ñ lµ “Mµu vµng trªn lng chó”. Bµi tËp2: ViÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng 5 c©u vÒ mét lo¹i tr¸i c©y mµ em thÝch, trong ®o¹n v¨n cã dïng c©u kÓ Ai thÕ nµo? - Môc ®Ých: Häc sinh viÕt ®îc mét ®o¹n v¨n cã dïng c©u kÓ Ai thÕ nµo? - Khã kh¨n: VÉn lµ häc sinh viÕt kh«ng ®óng c©u vµ kh«ng cã sù liªn kÕt gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n v¨n. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn nªu mét sè c©u hái ®Ó yªu cÇu häc sinh suy nghÜ vµ tr¶ lêi: + Lo¹i qu¶ nµo em thÝch ¨n nhÊt vµ ®· ®îc ¨n råi ? + Nã cã h×nh g× ? + Vá cã mµu nh thÕ nµo? Cã ®Ñp kh«ng ? + Mïi th¬m cã dÔ chÞu kh«ng ? Sau ®ã mêi mét em kh¸ tr¶ lêi tríc líp, råi yªu cÇu c¶ líp lµm viÖc. Qua viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nh ®· ph©n tÝch vµ tr×nh bµy ë trªn, t«i thÊy ®· mang l¹i cho häc sinh kÕt qu¶ râ rÖt. KÕt qu¶ ®ã ®· ®îc minh chøng qua lÇn kh¶o s¸t sau (häc kú II): 12 Sè häc sinh 20 Giái SL 5 Kh¸ TL 25% SL 7 TL 35% Trung b×nh SL TL 8 40% YÕu SL 0 TL 0% III. bµi häc kinh nghiÖm Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u Líp 4 , b¶n th©n t«i ®· rót ra ®îc mét sè kinh nghiÖm kh«ng chØ riªng ®èi víi nh÷ng bµi d¹y khã, mµ cßn vËn dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c bµi d¹y. T«i thiÕt nghÜ ®Ó hoµn thµnh tèt viÖc gi¶ng d¹y LuyÖn tõ vµ c©u líp 4 cÇn cã c¸c bíc sau: - X¸c ®Þnh môc ®Ých. - Lêng tríc nh÷ng khã kh¨n cã thÓ gÆp. - KÕ ho¹ch biÖn ph¸p kh¾c phôc. Víi c¸c bíc trªn khång chØ x¸c ®Þnh ë tõng bµi d¹y mµ cÇn x¸c ®Þnh râ cô thÓ hãa ë tõng phÇn, tõng bµi tËp cô thÓ trong bµi d¹y. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã yªu cÇu ngêi gi¸o viªn ph¶i cã sù ®Çu t lín , cã t©m huyÕt víi nghÒ vµ ch¾c ch¾n r»ng c¸c em sÏ tiÕp thu bµi tèt kh«ng riªng g× ®èi tîng häc sinh kh¸ giái mµ con ®èi víi häc sinh yÕu. Tõ ®ã chÊt lîng gi¸o dôc sÏ tèt h¬n. KÕt luËn. ViÖc cung cÊp cho häc sinh kiÕn thøc kÜ n¨ng dïng tõ ®Æt c©u sù dông tõ ng÷ trong giao tiÕp lµ nhiÖm vô v« cïng quan träng. Trong ®ã viÖc hiÓu tõ vµ sù dông tõ trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u lµ yÕu tè gÇn nh chi phèi toµn bé c¸c ph©n m«n cña TiÕng ViÖt. §Ó d¹y tèt LuyÖn tõ vµ c©u (®Æc biÖt ë líp 4) qu¶ lµ gÆp nhiÒu khã kh¨n. Muèn vËy gi¸o viªn ph¶i tæ chøc c¸c viÖc lµm, hµnh ®éng, thao t¸c cô thÓ ®Ó kh¶ n¨ng t¸c ®éng kiÕn thøc tíi häc sinh mét c¸ch tèt nhÊt, c¸c em tiÕp thu, lÜnh héi kiÕn thøc nhanh vµ ®óng. Giê d¹y LuyÖn tõ vµ c©u ph¶i ®îc x©y dùng thµnh mét hÖ thèng viÖc lµm mµ khi thùc hiÖn nã sÏ ®em ®Õn cho c¸c em hiÖu qu¶ cao. Gi¸o viªn cã nh÷ng biÖn ph¸p gióp häc sinh hiÓu bµi (hiÓu tõ - biÕt c¸ch sù dông tõ hay ®Æt ®îc c©u......) tríc hÕt gi¸o viªn ph¶i n¾m ®îc môc tiªu cña tõng bµi d¹y, cô thÓ hãa ë tõng bµi tËp, lêng tríc nh÷ng khã kh¨n cã thÓ xÈy ra vµ cã kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p kh¾c phôc. Nh»m ®¹t môc tiªu trong d¹y häc m«n TiÕng ViÖt 4, t«i nhËn thÊy d¹y cho c¸c em hiÓu vèn tõ ng÷ trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u lµ ®· gióp cho c¸c em häc tèt c¸c ph©n m«n cßn l¹i nh: TËp ®äc, TËp lµm v¨n vµ ®Æc biÖt lµ c¸c em biÕt c¸ch sù dông ng«n ng÷ trong giao tiÕp. Th«ng qua c¸c bµi tËp LuyÖn tõ vµ c©u häc sinh ®îc cung cÊp thªm vèn tõ ng÷, vèn diÔn ®¹t, nh÷ng hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ TiÕng ViÖt tõ ®ã n©ng cao tr×nh ®é TiÕng ViÖt cho häc sinh vµ lµ tiÒn ®Ò cho c¸c em häc lªn líp trªn. 13 Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 4, t«i ®· gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n tõ ®ã t«i ®· m¹nh d¹n ®a ra kinh nghiÖm cña m×nh khi d¹y mét sè bµi khã trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 4. Mong r»ng s¸ng kiÕn nµy ®îc bæ sung vµ hoµn thiÖn h¬n ®Ó ¸p dông réng r·i trong qu¸ tr×nh d¹y häc, nh»m t¨ng thªm hiÖu qu¶ lao ®éng s ph¹m cña ngêi gi¸o viªn khi gi¶ng d¹y m«n TiÕng ViÖt ë bËc tiÓu häc nãi chung vµ gi¶ng d¹y ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u ë líp 4 nãi riªng. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! T©n K× , ngµy th¸ng 4 n¨m 2009. Ngêi viÕt s¸ng kiÕn. 14 Phßng gd & ®t t©n kú Trêng tiÓu häc nghÜa hµnh ...............***................ S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: Kinh nghiÖm d¹y mét sè bµi khã trong ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u líp 4. Ngêi thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ Chung Thñy Gi¸o viªn Trêng TiÓu häc NghÜa Hµnh N¨m häc : 2008 - 2009 Môc lôc PhÇn I: Më ®Çu Ch¬ng I: Ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 4 vµ thùc tr¹ng d¹y häc luyÖn tõ vµ c©u ë líp 4. 15 Ch¬ng II: líp 4 §Ò xuÊt c¸ch d¹y mét sè bµi khã trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u PhÇn II: KÕt luËn. Tµi liÖu tham kh¶o: 1. Ch¬ng tr×nh tiÓu häc (Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 43/2001/ Q§BGD&§T ngµy 9 th¸ng 11 n¨m 2001 cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o), Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 2. LuËt Gi¸o dôc n¨m 1998 3. Ph¬ng ph¸p d¹y häc c¸c m«n häc ë TiÎu häc, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 4. Ph¬ng ph¸p d¹y häc c¸c m«n häc ë líp 4, tËp 2, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 5. S¸ch gi¸o viªnTiÕng ViÖt 4, tËp 1 vµ tËp 2; Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc 6. Tµi liÖu båi dìng thêng xuyªn cho gi¸o viªn tiÓu häc, chu k× III (2003-2007) tËp2, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 7. TiÕng ViÖt 4, tËp 1 vµ tËp 2, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 16 1.5. Bµi "Chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai lµ g×?" a. CÊu tróc: 3 phÇn ; cã 6 bµi tËp. b. Néi dung c¸c phÇn. PhÇn1: NhËn xÐt. §äc c¸c c©u sau: a. Ruéng rÉy lµ chiÕn trêng. Cuèc cµy lµ vò khÝ Nhµ n«ng lµ chiÕn sÜ HËu ph¬ng thi ®ua víi tiÒn ph¬ng. Hå ChÝ Minh. b. Kim §ång vµ c¸c b¹n anh lµ nh÷ng ®éi viªn ®Çu tiªn cña §éi ta. 17