SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
" MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO KẾT QUẢ TRONG GIẢNG
DẠY BỘ MÔN GDQP – AN BẬC THPT"
1
A.MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài :
Giáo dục quốc phòng cho học sinh là một bộ phận quan trọng của công tác giáo dục quốc
phòng toàn dân. Giáo Dục Quốc Phòng là môn học chính khóa nằm trong chương trình
giảng dạy của các trường Trung Học Phổ Thông nhằm rèn luyện hình thành nhân cách,
góp phần nâng cao ý thức quốc phòng, củng cố nền quốc phòng toàn dân vững mạnh.
Nhận rõ vị trí, vai trò của nhiệm vụ trên, những năm qua, Ban giám đốc Sở Giáo dục và
Đào tạo Thanh ho¸ luôn quan tâm chỉ đạo và tổ chức, triển khai thực hiện tốt công tác
Giáo Dục Quốc Phòng cho học sinh, tổ chức hội thao quốc phòng toàn tỉnh hàng năm
nhằm đánh giá kết quả học tập và rèn luyện bộ môn Giáo Dục Quốc phòng tại các nhà
trường.
Trong những năm qua, Sở Giáo Dục Đào Tạo Thanh Hóa đã chỉ đạo, xây dựng kế hoạch
hướng dẫn các nhà trường chọn nhiều hình thức tổ chức giảng dạy, học tập môn học
GDQP – AN. Trong các trường Trung học phổ thông giảng dạy 35 tiết mỗi năm học. Từ
năm häc 2006 - 2007 đến nay, HS được nâng cao hiểu biết về truyền thống vẻ vang của
dân tộc. Quân đội Nhân dân Việt Nam và một số nội dung cơ bản về quốc phòng, rèn
luyện tác phong, nếp sống tập thể có kỷ luật... Nội dung thực hành luyện tập theo đúng
nội dung, ®óng thời gian quy định. Các nhà trường đều tổ chức thi, kiểm tra, hội thao
đánh giá kết quả học tập.
Tuy nhiên, còn một số trường Trung học phổ thông và một số cấp ủy đảng, chính quyền
địa phương, các cấp, các ngành nhận thức chưa thật đầy đủ và sâu sắc về trách nhiệm
lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác giáo dục quốc phòng toàn dân. Cơ chế tổ chức thực
hiện thiếu thống nhất; chưa phối hợp đồng bộ giữa các ngành chức năng; việc thực hiện
công tác giáo dục quốc phòng trong học sinh, chất lượng còn thấp, thậm chí có nơi thiếu
những quy chế, quy định cụ thể về trách nhiệm quản lý giáo viên và bảo đảm ngân sách.
Còn nói đến lực lượng giáo viên giáo dục quốc phòng phần đa số được đào tạo ngắn hạn
liên kết với các trường đại học hoặc học các lớp tập huấn 3, 4 ngày không có thời gian tự
nâng cao trình độ, tiếp cận với các thông tin kỹ thuật mới.
Qua đó tôi mạnh dạn viết chuyên đề mang ®Ò tµi : “MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG
CAO KẾT QUẢ TRONG GIẢNG DẠY BỘ MÔN GDQP – AN BẬC THPT “
1. Mục đích.
Với mục đích đổi mới phương pháp dạy học theo tích cực, làm tăng sự tìm tòi, tự học, tự
phát huy tính sáng tạo của học sinh sao cho phù hợp với xu thế phát triển của toàn xã hội,
2
làm tăng tính hấp dẫn của môn học, tạo hứng thú và thu hút học sinh nhiệt tình phối hợp
với giáo viên trong việc dạy và học chính là vấn đề cốt yếu của đề tài này.
2. Ý nghĩa
Nếu đề tài thành công, có ý nghĩa và vai trò rất lớn; sẽ tạo ra hứng thú học của các
em học sinh đồng thời chất lượng học tập của các em học sinh cũng sẽ được nâng lên một
cách đáng kể.
3. Phạm vi nghiên cứu
Nhằm đi sâu vào một vấn đề và chỉ dừng ở mức độ sáng kiến kinh nghiệm nên tôi chỉ
giới hạn đề tài trong phạm vi nghiên cứu các giải pháp nâng cao chất lượng trong giảng
dạy bộ môn GDQP – AN và tạo ra hứng thú học tập môn GDQP, AN cho học sinh. Với
phạm vi nghiên cứu như vậy, tôi hi vọng sẽ thu được nhiều kết quả khả quan, góp phần
thực hiện nhiệm vụ của một nhà giáo trong giai đoạn mới.
4. Đối tượng nghiên cứu
Học sinh THPT Trường THPT Cẩm Thủy I. Trong quá trình áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm, tôi có chú ý đành giá, phân chia theo lớp và phân loại đối tượng học sinh theo
trình độ Khá, Giỏi và học sinh Trung bình, Yếu. tôi lấy lớp 11A1, 11CA5.12C7, 12CA5
để nghiên cứu.
5. Phương pháp nghiên cứu
Chọn đề tài này để nghiên cứu, tôi đề ra những nhiệm vụ cho từng giai đoạn như sau:
a) Giai đoạn 1: (Học kỳ 1 năm học 2012- 2013)
Điều tra phân loại giữa các lớp của trường. Từ đó mạnh dạn áp dụng những biện
pháp nhằm giúp học sinh yêu thích và học tốt bộ môn GDQP, AN.
b) Giai đoạn 2: (Học kỳ II năm học 2012- 2013)
Phát triển sáng kiến kinh nghiệm thành đề tài nghiên cứu. Tiếp tục áp dụng
những biện pháp nhằm lôi cuốn học sinh yêu thích môn học GDQP - AN. Khảo sát kiểm
tra đánh giá học sinh lấy lớp 11A1, 11CA5, và 2 lớp 12C7 và 12CA 5
B.NỘI DUNG
I. THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN:
1. Thuận lợi :
- Bản thân tôi được nhà trường tạo điều kiện cho đi học lớp ®µo t¹o GDQP-AN.
3
- Bên cạnh đó, tôi cũng nhËn được sự đồng tình và giúp đỡ, động viên hết sức nhiệt tình
của Ban giám hiệu nhà trường và của bạn bè đồng nghiệp.
- Giờ dạy môn giáo dục quốc phòng thực sự mang lại cho tôi sự cảm hứng và muốn tìm
tòi, học hỏi nhiều hơn nữa.
2. Khó khăn :
- Trang thiết bị đồ dùng dạy học cũng còn hạn chế.
- S©n b·i, nhµ tËp, m« h×nh häc tËp thùc hµnh cßn h¹n chÕ cha phï hîp trong gi¶ng d¹y
c¸c néi dung thùc hµnh.
- Thùc tÕ gi¶ng d¹y cha l©u nªn kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ.
- Bộ môn giảng dạy không đúng với chuyên nghành đào tạo chính quy.
II. GIẢI PHÁP
- Giáo Dục Quốc Phòng -An Ninh trong ngành giáo dục đã có những chuyển biến mạnh
mẽ từ nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý các cấp đến việc tổ chức thực hiện ở từng cơ
sở, nhà trường, đơn vị. Các cơ quan quản lý giáo dục đã có sự chỉ đạo kiên quyết để thực
hiện tốt nhiệm vụ giáo dục quốc phòng - an ninh trong toàn ngành. Đội ngũ giáo viên
giáo dục quốc phòng ở cấp trung học phổ thông đã bước đầu được hình thành và phát
triển. Sở giáo dục và đào tạo Thanh ho¸ đã từng bước thực hiện biên chế giáo viên theo
các văn bản quy định hiện hành, việc tổ chức học r¶i theo thêi kho¸ biÓu theo phân phối
chương trình, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập cho từng học sinh đã được thực hiện theo
®óng quy ®Þnh. Giáo dục quốc phòng, an ninh cho học sinh các trường ngày càng có
chất lượng, hiệu quả đã tạo ra môi trường học tập, rèn luyện cho học sinh.
1. Tạo hứng thú cho học sinh thông qua đổi mới phương pháp dạy và học:
Đổi mới mạnh mẽ sâu rộng phương pháp dạy và học, phương pháp kiểm tra, đánh
giá; Giáo viên cần phải đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực hoá hơn nữa
quá trình học tập của học sinh, phải tạo ra được cơ chế buộc học sinh phải tham khảo tài
liệu, chủ động nắm bắt nội dung môn học, nhằm hiểu sâu hơn nữa kiến thức. Đồng thời,
cần cải tiến phương pháp học tập của học sinh, bởi hoạt động của giáo viên trên lớp đã
bao hàm hoạt động của học sinh; cũng như vậy, hoạt động học của học sinh luôn chứa
đựng vai trò giảng dạy của giáo viên. Để dự báo năng lực học tập, tự giáo dục của học
sinh, năng lực giảng dạy của giáo viên, từ đó điều chỉnh, cải tiến phương pháp học tập
của học sinh, phương pháp giảng dạy của thầy thì việc kiểm tra, đánh giá là một công cụ
hữu hiệu. Việc kiểm tra, đánh giá đối với học sinh phải kích thức được sự tự kiểm tra và
đánh giá của học sinh về quá trình học tập của mình. Có như vậy, chúng ta mới thực sự
biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo. Ngoài mục đích đánh giá về kiến thức
4
của học sinh, phải đánh giá được kỹ năng của học sinh, từ đó điều chỉnh việc học của học
sinh, việc dạy của giáo viên.
Tiếp tục đổi mới nội dung, chương trình, giáo trình môn giáo dục quốc phòng và
tăng cường đầu tư cho cơ sở vật chất - kỹ thuật, các trang thiết bị, phương tiện hỗ trợ
công tác dạy và học môn giáo dục Quốc phòng, An ninh; Bên cạnh những mặt tích cực
của giáo trình, thì nội dung chương trình, giáo trình môn giáo dục quốc phòng nói riêng,
cũng như của tất cả các bộ môn khác nói chung có phần thiên về các kiến thức khoa học
xã hội và nhân văn, nhiều khi nặng về quan điểm chính trị, đôi chỗ còn hạn chế về hàm
lượng khoa học. Chính vì vậy, môn giáo dục Quốc phòng còn chưa có sức thuyết phục
cao đối với những vấn đề do thực tiễn cuộc sống đặt ra. Các nội dung truyền tải đôi khi
còn mang tính trích dẫn.
Cần phải lồng ghép một số nội dung môn GDQP vào các môn học khác như Lịch sử,
Địa lý, Giáo dục công dân v.v.. để tránh chồng chéo về nội dung. Kiến thức Quốc phòng,
An ninh mang tính nội dung chính trị, trừu tượng là chính học sinh tếp thu bài rất khó dẫn
đến chán nản dẫn đến không ưa thích môn học; ví dụ như trong bài truyền thống đánh
giặc giữ nước của dân tộc Việt Nam hay bài truyền thống của quân đội và công an nhân
dân Việt Nam, chúng ta nên kể lại những trận đánh, nhưng tấm gương anh hùng như tô
anh hùng Tô Vĩnh Diện lấy thân mình chèn bánh pháo, anh hùng Phan Đình Giót lấy thân
mình lấp lỗ châu mai, anh hùng Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng…hay trong bài
tác hại của ma túy ở khối 10 giáo viên cần lấy những vụ án đã xảy ra trong thực tế mà
được được báo, đài đưa tin, những vụ như con giết cha, cháu giết ông, những vụ giết
người cướp của…
2. Tạo hứng thú cho học sinh bằng việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin
trong giảng dạy môn Giáo dục Quốc phòng, An ninh.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy có hiệu quả rất nhiều trong việc tạo
hứng thú cho học sinh khi tiếp cận môn học . Từ chỗ giáo viên chỉ hướng dẫn học sinh
qua sách giáo khoa đến nay nhờ sự hỗ trợ của công nghệ thông tin bài học trở nên vô
cùng phong phú và đa dạng . Học sinh có thể khai thác thông tin trên mạng Internet để
tìm hiểu trước kiến thức. Thực tế như khối 11 có bài giới thiệu súng tiểu liên AK , Muốn
tạo sự hứng thú cũng như sự tìm tòi sáng tạo của học sinh giáo viên phải chuẩn bị trước
hệ thống câu hỏi gợi ý trước về một số nội dung lớn mà bài học yêu cầu, sau đó phân
công, chia nhóm cho học sinh tìm hiểu trước qua đó học sinh sẽ tự khám phá, tìm hiểu
bài học trước. Qua thực tế trải nghiệm, chúng tôi nhận thấy rằng các em không những tìm
hiểu được các câu hỏi giáo viên yêu cầu mà còn có rất nhiều thông tin mới, chi tiết, bởi vì
khi giảng bài này các em rất tò mò muốn được nhìn thấy và cầm thủ khẩu súng nó như
thế nào. Trong quá trình lên lớp, học sinh mang những điều mới lạ, những điều còn chưa
5
hiểu ra thắc mắc với giáo viên từ đó có thể thấy rằng không những nội dung bài học được
đảm bảo mà còn có những thông tin mới, lạ, bổ ích giúp cho học sinh thực sự có hứng thú
trong việc học tập.
Bên cạnh đó một số bài dạy trừu tượng cần có sự hỗ trợ của công nghệ thông tin
như bài Kĩ thuật bắn súng tiểu liên AK –K11 hay bài lựu đạn Khói - 11, sự hỗ trợ về hình
ảnh chuyển động của súng AK khi bắn, lựu đạn giúp cho học sinh nhìn thấy rõ sự chuyển
động bên trong khẩu súng và lựu đạn, hơn nữa hiệu ứng âm thanh làm cho học sinh hứng
thú khi học tâp. Học sinh vừa nhìn thấy chuyển động của súng vừa được nghe âm thanh
của tiếng súng nổ điều này thu hút khá nhiều học sinh tập trung chú ý so với trước đó chỉ
giới thiệu qua sách giáo khoa. Hay cách lấy đường ngắm đúng, khi sử dụng CNTT với
các hiệu ứng và các âm thanh như đạn nổ. Và khi ra thực hành các em dễ dàng lấy được
đường ngắm đúng. em sẽ nhận biết nhanh đâu là đường ngắm đúng, biết được quỹ đạo
đường đạn bay và điểm các chạm của đạn trên bia.
3. Tạo hứng thú cho học sinh bằng biện pháp cho các em xem các tư liệu qua tranh
ảnh, mô hình, các đoạn phim.
Song song với sử dụng CNTT thì giáo viên nên trình chiếu các loại tranh, ảnh, các
thước phim tư liệu có liên quan đến bài học, điều này nhằm kích thích tính tò mò, thích
thú, tìm hiểu của các em. Ví dụ như ở khối 10 trong bài truyền thống đánh giặc giữ nước
của dân tộc Việt Nam hay bài truyền thống của Quân đội và Công an nhân dân Việt Nam
Giáo viên cho Học sinh xem đoạn phim tư liệu “ Sự thật về chiến tranh Việt Nam” hay
đoạn phim tư liệu về các chiến dịch trong hai cuộc kháng chiến chống pháp và mĩ. Hay ở
bài Bom đạn, thiên tai và cách phòng tránh thì Giáo viên cho các em xem những hình
ảnh, những thước phim về động đất, lũ lụt, bão, hay sóng thần như ở nhật bản năm
3/2011… những sự kiện này gắn liền thực tế và xẩy ra trong cuộc sống; Ở khối 12 trong
bài Công tác phòng không nhân dân, Giáo viên cho các em xem các hình ảnh về các loại
vũ khí tiên tiến như máy bay tàng hình, tên lửa hành trình, bom nguyên tử… đặc biệt là
cho các em xem các thước phim nói về sự ra đời và sử dụng của các loại vũ khí tiên tiến
được sử dụng trong các cuộc chiến tranh đã nổ ra.
Hay ở khối 11 trong bài giới thiệu súng tiểu liên AK và giới thiệu một số loại lựu đạn
Việt Nam, giáo viên cần có những mô hình về súng tiểu liên AK, lựu đạn giả, bởi vì đây
là những thiết bị mà hầu hết các em rất muốn tò mò, muốn nhìn tận mắt và dùng tay cầm
nó. Hoặc bài Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và Biên giới Quốc gia; giáo viên trình chiếu
đoạn phim tư liệu cập nhật tình hình Biển, đảo của nước ta để các em kịp thời nắm bắt.
Tất cả những tư liệu về hình ảnh, mô hình, những thước phim đó học sinh rất
thích thú xem. Xuất phát từ điều đó chúng ta thấy rằng cho các em xem các tư liệu qua
6
tranh ảnh, các mô hình, các đoạn phim. Sẽ làm tăng sự hưng phấn học của các em và chất
lượng học sẽ được tăng lên.
Để thực hiện được điều này đòi hỏi Giáo viên phải sưu tầm tranh ảnh, các thước
phim tư liệu có liên quan đến bài học, chuẩn bị máy chiếu, âm thanh, mô hình học cụ thật
chu đáo.
4. Tạo hứng thú cho học sinh cần phải tổ chức các buổi hội thao quốc phòng,
trò chơi để các em có điều kiện giải trí, rèn luyện sức khỏe, thể hiện năng lực của
mình:
Môn Giáo dục Quốc phòng, An ninh là môn học đặc thù vừa có lí thuyết, vừa có thực
hành, vừa giáo dục tư tưởng, vừa giáo dục thể chất. Vì vậy học sinh sau khi tiếp cận với
kiến thức đòi hỏi phải biết vân dụng kiến thức đó vào thực tế. Giáo viên phải năng động
cho học sinh hội thao ngay sau mỗi tiết học, cho lớp học chia thành nhiều nhóm thi đua
với nhau thực hiện nội dung đã học . Qua thực tiễn cho thấy đa số học sinh hứng thú khi
được thi đua với nhau, đây là một sân chơi vô cùng có ích. Học sinh vừa học vừa chơi,
học đến đâu vận dụng ngay đến đó, phần thưởng có thể chỉ là lời khen , hình thức thua
phải chịu phạt như hát một bài hát theo chủ đề v..v..Học sinh sẽ không còn thấy tiết học
khô khan căng thẳng, ngược lại sự vận động vui vẻ luôn luôn kèm theo tiếng cười sẽ giúp
các em thư giãn đầu óc, đồng thời thể lực cũng được rèn luyện và yêu thích môn học hơn.
Như tổ chức cho các em thi tháo và lắp súng tiểu liên AK được tính bằng giây Trong bài
súng tiểu liên AK.. Thi ném lựu đạn xa và trúng đích trong bài lựu đạn…
Để giảng dạy tốt, giáo viên giáo dục Quốc phòng, An ninh trước hết phải có kiến
thức sâu rộng. Cho nên, việc có ý thức tự trau dồi, tích luỹ kiến thức qua việc tự học, tự
nghiên cứu, nhằm làm giàu tri thức phục vụ chuyên môn phải được coi trọng, đặc biệt
giáo viên cần có năng khiếu về điều khiển trò chơi. Ngoài ra, việc cập nhật thông tin qua
các phương tiện thông tin đại chúng đóng vai trò hết sức quan trọng, giúp cho giáo viên
có nhiều kiến thức mới, phong phú.
- Những kết quả đạt được đã khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước về
công tác giáo dục quốc phòng, an ninh. Tuy nhiên, trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức
thực hiện nhiệm vụ giáo dục quốc phòng, an ninh của các trường còn bộc lộ một số hạn
chế như sau :
* Nhận thức và trách nhiệm của một số cán bộ lãnh đạo các nhà trường và địa phương đối
với nhiệm vụ giáo dục quốc phòng, an ninh chưa sâu sắc, từ đó chưa thật sự quan tâm chỉ
đạo và đầu tư đúng mức cho công tác này. Còn có những trường chưa coi giáo dục quốc
phòng, an ninh là nhiệm vụ lâu dài, ỷ lại vào sự giúp đỡ của các đơn vị và cơ quan quân
7
sự địa phương; chưa thực hiện tốt chế độ báo cáo, sơ kết, tổng kết theo quy định dẫn đến
việc quản lý, chỉ đạo chưa kịp thời, kém hiệu quả.
* Đội ngũ giáo viên, giảng viên giáo dục quốc phòng, an ninh chưa đáp ứng kịp với yêu
cầu phát triển cả về số lượng và chất lượng, đặc biệt có trường gần như chưa có giáo viên
đã qua đào tạo dù ở bất cứ hình thức nào. Việc đào tạo giáo viên cho các trường trung
học phổ thông vẫn chưa thật sự mang tính chiến lược; chưa có phương án và giải pháp cụ
thể cho việc tạo nguồn giảng viên giáo dục quốc phòng trong các nhà trường Trung học
Phổ Thông. Điều đáng bàn ở đây là có rất nhiều trường THPT chỉ học môn GDQP- AN
qua loa, cho rằng đây là môn phụ, cần dành thời gian cho những môn thi tốt nghiệp,cho
nh÷ng m«n thi ®¹i häc. Trên thực tế, tại các trường THPT hiện nay, sè lîng gi¸o viªn
chuyªn tr¸ch về GDQP cßn Ýt. Vì vậy, mặc dù hằng năm, ngành GD-ĐT phối hợp với
Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh, trường Quân sự Tỉnh đã huy động hàng trăm giáo viên quân
sự của các trường về tham gia lớp tập huấn, song vẫn chưa bảo đảm đúng yêu cầu, quy
chế của môn học. Hầu hết các lớp học hiện nay đa số học sinh đều không có ý thức và
xem thường bộ môn Giáo dục quốc phòng… ảnh hưởng đến chất lượng học tập.Trước
thực tế ấy, các nhà trường cần phải tuyên truyền, vận động, nêu cao ý thức, trách nhiệm
của mỗi học sinh, giáo viên cÇn cùng nhau học tập và giảng dạy bộ môn GDQP - AN tại
trường. Để thuận lợi cho việc tổ chức giảng dạy, quản lý và rèn luyện học sinh, khi học
GDQP -AN, các nhà trường phổ thông nên phân nhiệm vụ cho các tổ bộ môn để đổi mới
hình thức, phương pháp giảng dạy môn học GDQP -AN trong thời gian tới bao gồm: Tập
trung bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn giỏi, phương pháp
sư phạm tốt, tâm huyết và gắn bó với nhiệm vụ GDQP -AN cho học sinh; Đặc biệt coi
trọng việc nghiên cứu cải tiến và đổi mới phương pháp dạy và học. Đổi mới phương pháp
thi, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh; Tích cực chủ động biên soạn mới giáo
trình, tài liệu tham khảo cho môn học; Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học nhằm nâng cao
chất lượng đào tạo; Đổi mới, cải tiến công tác quản lý đào tạo, nêu cao vai trò của người
dạy, người học.
Cụ thể:
Đối với giáo viên: Thực hiện đúng giờ giấc lên lớp, trang phục đúng quy định, ngôn ngữ
động tác phải đúng và chuẩn mực. Đặt công tác giáo dục nề nếp lên ưu tiên hàng đầu
trong giảng dạy bộ môn này. Tổ chức các hoạt động giáo dục cần phong phú, đa dạng
kích thích được sự ham học của học sinh. Chú trọng trong công tác tuyển chọn, bồi
dưỡng lực lượng tham gia hội thao GDQP toàn tỉnh hàng năm.
Đối với học sinh: Đảm bảo trang phục theo đúng yêu cầu, thực hiện đúng những nội quy
giờ học.
8
* Việc đầu tư mua sắm thiết bị dạy học ở các trường, các cơ sở giáo dục và đào tạo còn
hạn chế. Hình thức tuyên truyền chưa đa dạng phong phú và chưa thường xuyên, liên tục.
Nhằm khắc phục hạn chế, nâng cao hơn nữa chất lượng dạy và học môn Giáo Dục Quốc
Phòng – An ninh ở các trường THPT trong thời gian tới, tôi đề xuất một số giải pháp chủ
yếu sau :
Nâng cao hơn nữa nhận thức của giáo viên và học sinh về vị trí, vai trò của môn Giáo
Dục Quốc Phòng trong chương trình đào tạo: Nhìn chung, giáo viên và học sinh đã có
nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò của môn Giáo Dục Quốc Phòng – An ninh trong
chương trình đào tạo. Song phải thừa nhận một thực tế rằng, ở một bộ phận không nhỏ
học sinh và một số ít giáo viên có biểu hiện coi thường, xem nhẹ môn học này. Việc nhận
thức về môn học như vậy chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học. Giáo viên
không hoàn toàn chuyên tâm cho chuyên môn, chỉ dạy làm sao cốt xong việc, không thể
truyền nhiệt huyết cho học sinh, chưa cổ vũ, động viên đúng lúc, đúng chỗ kịp thời trong
nỗ lực học tập của học sinh, đặc biệt là học sinh cá biệt lười học và yếu tố quan trọng
đảm bảo thành công của giờ giảng. Còn học sinh rơi vào tình trạng học đối phó, kém hào
hứng trong học tập. Do vậy, việc làm đầu tiên và cần thiết là phải nhanh chóng khắc phục
tình trạng này, có biện pháp nâng cao hơn nữa về mặt nhận thức trong toàn ngành giáo
dục. Cần đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục quốc phòng -An ninh một cách sâu rộng, khơi
dậy tinh thần trách nhiệm của tất cả mọi người đối với việc học tập, nghiên cứu môn giáo
dục quốc phòng - An ninh trong các nhà trường THPT.
Tăng cường về số lượng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên môn giáo dục quốc
phòng – An ninh. Như đã nêu ở trên, đội ngũ giáo viên môn giáo dục quốc phòng – An
ninh vẫn còn thiếu nhiều về số lượng. Do vậy, trong thời gian tới, cần nhanh chóng phát
triển đội ngũ, tránh tình trạng giáo viên phải đảm nhận số giờ vượt chuẩn quá cao. Để đạt
mục tiêu này, một mặt cần chú trọng vào đối tượng sinh viên đang được đào tạo chuyên
ngành môn giáo dục quốc phòng - An ninh tại các trường đại học. Mặt khác cần tạo điều
kiện thu hút tuyển dụng lực lượng giáo viên từ bên ngoài (đáp ứng đầy đủ tiêu chí mà Sở
giáo dục đào tạo đề ra). Đủ giáo viên là điều kiện kiên quyết đảm bảo việc nâng cao chất
lượng giảng dạy.
Song song với việc chú ý số lượng, việc chú trọng chất lượng của đội ngũ giáo viên là vô
cùng quan trọng đây là yếu tố quyết định chất lượng của giáo dục. Phải không ngừng bồi
dưỡng về phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, lương tâm và trách nhiệm nghề nghiệp
cho đội ngũ giáo viên giáo dục quốc phòng. Phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng là
một trong những tiêu chuẩn của người giáo viên THPT. Đối với giáo viên giáo dục quốc
phòng, điều này càng cần thiết, bởi họ không chỉ là giáo viên quân sự, có nhiệm vụ
truyền thụ kiến thức, huấn luyện các kỹ năng quân sự phổ thông cơ bản, mà còn là người
9
giáo dưỡng cho học sinh đạo đức, hình thành lý tưởng, chuẩn mực đạo đức cho thế hệ trẻ,
tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Bên cạnh đó,
việc nâng cao trình độ chuyên môn và khả năng nghiên cứu khoa học cho đội ngũ giáo
viên giáo dục quốc phòng – An ninh là việc làm cấp bách, cần tiến hành thường xuyên.
Để giảng dạy tốt, giáo viên giáo dục quốc phòng – An ninh trước hết phải có kiến thức
sâu rộng. Cho nên, việc có ý thức tự trau dồi, tích luỹ kiến thức qua việc tự học, tự nghiên
cứu, nhằm làm giàu tri thức phục vụ chuyên môn phải được coi trọng hàng đầu. Ngoài ra,
việc cập nhật thông tin qua các phương tiện thông tin đại chúng đóng vai trò hết sức quan
trọng, giúp cho giáo viên có nhiều kiến thức mới, phong phú trong nội dung bài nói,bài
giảng.
Mặt khác, đối với giáo viên giáo dục quốc phòng , công việc giảng dạy phải gắn liền với
nghiên cứu khoa học. Đây là con đường ngắn nhất để không ngừng tích luỹ kiến thức,
nâng cao trình độ, gọt sắc tư duy, góp phần tìm ra những hình thức, biện pháp thích hợp
truyền đạt tri thức tới người học. Cần lưu ý rằng, để phục vụ đắc lực cho việc nâng cao
chất lượng giảng dạy, hướng nghiên cứu của các giáo viên giáo dục quốc phòng nên tập
trung trực tiếp vào nội dung kiến thức môn học hay những yếu tố tham gia vào quá trình
dạy và học như: Đổi mới phương pháp giảng dạy, đổi mới nội dung chương trình học
tập...
Đổi mới mạnh mẽ sâu rộng phương pháp dạy và học, phương pháp kiểm tra, đánh giá.
Giáo viên cần phải đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực hoá hơn nữa quá
trình học tập của học sinh, phải tạo ra được cơ chế buộc học sinh phải tham khảo tài liệu,
chủ động nắm bắt nội dung môn học, nhằm hiểu sâu hơn nữa kiến thức. Đồng thời, cần
cải tiến phương pháp học tập của học sinh, bởi hoạt động của giáo viên trên lớp đã bao
hàm hoạt động của học sinh. Cũng như vậy, hoạt động học của học sinh luôn chứa đựng
vai trò giảng dạy của giáo viên. Để dự báo năng lực học tập, tự giáo dục của học sinh,
năng lực giảng dạy của giáo viên, từ đó điều chỉnh, cải tiến phương pháp học tập của học
sinh, phương pháp giảng dạy của thầy thì việc kiểm tra, đánh giá là một công cụ hữu
hiệu. Việc kiểm tra, đánh giá đối với học sinh phải kích thÝch được sự tự kiểm tra và
đánh giá học sinh về quá trình học tập của mình. Có như vậy, chúng ta mới thực sự biến
quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo. Ngoài mục đích đánh giá về kiến thức của
học sinh, phải đánh giá được kỹ năng của học sinh, từ đó điều chỉnh việc học của học
sinh, việc dạy của thầy. Ở đây, có thể sử dụng thường xuyên hơn nữa các hình thức:
Kiểm tra giữa kỳ, bài tập về nhà, viết tiểu luận và thi vấn đáp.
Tiếp tục đổi mới nội dung, chương trình, giáo trình môn giáo dục quốc phòng – An ninh
và tăng cường đầu tư cho cơ sở vật chất , kỹ thuật, các trang thiết bị, phương tiện hỗ trợ
công tác dạy và học môn giáo dục quốc phòng – An ninh. Bên cạnh những mặt tích cực
10
của giáo trình, thì nội dung chương trình, giáo trình môn giáo dục quốc phòng – An ninh
nói riêng, cũng như của tất cả các bộ môn khác nói chung có phần thiên về các kiến thức
khoa học xã hội và nhân văn, nhiều khi nặng về quan điểm chính trị, đôi chỗ còn hạn chế
về hàm lượng khoa học. Chính vì vậy, môn giáo dục quốc phòng – An ninh còn chưa có
sức thuyết phục cao đối với những vấn đề do thực tiễn cuộc sống đặt ra. Các nội dung
truyền tải đôi khi còn mang tính kinh viện, trích dẫn. Đổi mới nội dung, chương trình
môn học giáo dục quốc phòng – An ninh thời gian tới phải khắc phục được tối đa những
hạn chế kể trên. Cần phải lồng ghép một số nội dung môn GDQP - AN vào các môn học
khác như lịch sử, địa lý, giáo dục công dân v.v.. để tránh chồng chéo về nội dung.
Một trong những vấn đề quan trọng, ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học môn giáo dục
quốc phòng – An ninh là cơ sở vật chất, các phương tiện hỗ trợ cho quá trình dạy và học.
Hiện nay, những điều kiện nêu trên mới chỉ dừng lại ở mức độ đáp ứng được một phần
yêu cầu. Do vậy, cần trang bị thêm những phương tiện cần thiết nhất, bổ sung các loại
giáo trình, sách báo, tài liệu tham khảo trong hệ thống thư viện là vô cùng cần thiết. Đặc
biệt là các loại tài liệu tham khảo phải được cập nhật thường xuyên, đảm bảo việc khai
thác thông tin từ Internet. Tóm lại, để nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập môn học
này, cần phải thực hiện đồng bộ nhiều vấn đề, trong đó xây dựng, kiện toàn đội ngũ giáo
viên giáo dục quốc phòng đủ về số lượng, đảm bảo về trình độ, chất lượng chuyên môn,
nghiệp vụ được coi là trọng tâm, cơ bản. Nghiên cứu về thực trạng và giải pháp nâng cao
chất lượng dạy và học môn giáo dục quốc phòng – An ninh là một vấn đề lớn, khó khăn
và phức tạp, đòi hỏi nhiều công sức, trí tuệ tập thể. Đây không chỉ là yêu cầu đặt ra đối
với riêng các nhà trường THPT ở Tỉnh Thanh ho¸ mà là vấn đề cấp thiết trong cả hệ
thống các trường trong cả nước. Vì vậy để giải quyết vấn đề, cần có sự quan tâm, phối
hợp chặt chẽ giữa nhiều ban, ngành, cơ quan. Trong khuôn khổ hạn hẹp của một bài viết,
những vấn đề mà tôi đưa ra mới chỉ là những nghiên cứu bước đầu, với hy vọng sẽ nhận
được những đóng góp thiết thực và quý báu của các nhà quản lý, của đội ngũ những
người làm công tác giáo dục quốc phòng – An ninh , nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng
dạy và học môn giáo dục quốc phòng – An ninh ở các trường THPT
11
III. KẾT QUẢ.
Bước đầu thực hiện các biện pháp trên so với trước đây, tôi nhận thấy kết quả thật khả
quan, sự hứng thú trong học tập môn Giáo dục Quốc phòng, An ninh của học sinh được
nâng lên rõ rệt. Tiết học không còn căng thẳng, khô khan hay nhàm chán. Ngược lại học
sinh có sự chuyển biến tích cực rất nhiều; chịu khó tìm tư liệu nhiều hơn, những điều
chưa hiểu cũng được mạnh dạn trao đổi với bạn bè và Giáo viên. Hào hứng trong mỗi lần
diễn ra hội thao nhỏ sau tiết học. Vì vậy kết quả được tăng lên rõ rệt . Cụ thể như sau:
- Kết quả lớp được dạy ứng dụng công nghệ thông tin và lớp không sử dụng ứng dụng
công thông khi lấy đường ngắm đúng (Nội dung bài “Kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK” –
Khối 11.
Lớp
Số em biết lấy
Sử dụng CNTT trong giảngđường
ngắm
Số học sinh dạy lấy đường ngắm đúng đúng khi ra thựcTỷ lệ
địa
11A1 40
Có
30
75,0%
11CA5 45
Không
21
46,7%
- So sánh Kết quả học tập của 2 lớp chọn học kỳ I năm học 2012 – 2013 và học kỳ II năm
học 2012 - 2013
Giỏi
Lớp
Số hs
TS
Khá
Tỷ lệ TS
Trung bình Yếu
Tỷ lệ TS
Tỷ lệ TS
Kém
Tỷ lệ TS
Tỷ lệ
C.
KẾT
LUẬN
Như vậy
chất lượng
12C7 40
9
22,5 24
60
7
17,5 0
0
0
0
dạy và học
môn Giáo
12CA5 45
22
48.9 19
42.2 4
8,9 0
0
0
0
dục Quốc
phòng, An ninh sẽ được nâng lên nếu như giáo viên tích hợp việc đổi mới phương pháp
dạy học , đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, sưu tầm và cho
các em xem tranh ảnh, các đoạn phim tư liệu liên quan đến bài học, tạo sân chơi lành
mạnh cho học sinh đan xen sau những tiết học, hoặc tổ chức hội thao cấp trường cho học
12
sinh có cơ hội thi đua với nhau tạo hứng thú trong học tập môn Giáo dục Quốc phòng, An
ninh cho học sinh. Góp phần nâng cao chất lượng của học sinh.
Muốn tạo ra được hứng thú cho học sinh học tập môn GDQP, AN để nâng cao chất
lượng của học sinh, cần trang bị thêm những phương tiện cần thiết nhất, bổ sung các loại
giáo trình, sách báo, tài liệu tham khảo trong hệ thống thư viện là vô cùng cần thiết. Đặc
biệt là các loại tài liệu tham khảo phải được cập nhật thường xuyên; đảm bảo việc khai
thác thông tin từ Internet.
I. Bài học kinh nghiệm
Trước hết, người thầy phải luôn có lòng yêu nghề , yêu người, có ý thức trách
nhiệm và tinh thần cầu tiến, không ngừng học hỏi và mạnh dạn áp dụng những cái mới
vào trong thực tiễn giảng dạy.
Giáo viên phải thường xuyên nghiên cứu, dự giờ đồng nghiệp, tham dự đầy đủ các
lớp tập huấn chuyên môn…để nắm bắt những thông tin về nội dung, phương pháp của
chương trình. Từ đó, giáo viên mới có thể lập một kế hoạch bài học cho mình một cách
khoa học, có sự tích hợp giữa kiến thức các môn học với nhau.
Giáo viên cần nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp
vụ cho bản thân.
Cần đổi mới phương pháp dạy học như lồng ghép với các môn khác như Lịch sử,
Địa lý, GDCD…tránh sự nhàm chán, khô cứng của bộ môn.
Cần tích cực áp dụng CNTT và sử dụng các loại tranh ảnh, các đoạn phim tư liệu
vào trong quá trình giảng dạy, nhằm thu hút sự chú ý, tạo ra hứng thú học tập và hiểu bài
nhanh hơn của các em.
II. Kiến nghị
Với những kết quả ban đầu thu được sau một thời gian áp dụng sáng kiến kinh
nhiệm “MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO KẾT QUẢ TRONG GIẢNG DẠY BỘ
MÔN GDQP – AN BẬC THPT”
Tôi hy vọng sẽ nhận được những đóng góp thiết thực và quý báu của các nhà quản lý,
đồng nghiệp, của đội ngũ những người làm công tác giáo dục Quốc phòng, nhằm nâng
cao hơn nữa chất lượng dạy và học môn giáo dục Quốc phòng, An ninh ở các trường
THPT nói chung và trường THPT Cẩm Thủy I nói riêng, thực hiện tốt mục tiêu đào tạo
chung.
13
- Xem thêm -