SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
“ỨNG DỤNG CNTT VÀO GIẢNG DẠY MÔN ÂM NHẠC Ở BẬC
THCS”
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
I.
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong lịch sử, bất kỳ một nền giáo dục trong thời đại nào cũng đều quan tâm đến
giáo dục toàn diện, để phát triển năng lực sẵn có của các thế hệ trở thành những con
người toàn diện về các mặt “ Đức – Trí – Thể – Mỹ”.
Thực hiện chủ trương “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy”
của Bộ GD & ĐT để phục vụ đổi mới phương pháp và nâng cao hiệu quả giáo dục.
Thời đại của chúng ta hiện nay là thời đại của “Công nghệ thông tin” và “Khoa học
kỹ thuật”. Giờ đây, từng ngày, từng giờ chúng ta chứng kiến sự phát triển không ngừng
và nhanh chóng của khoa học công nghệ. Những thành tựu của nó đã ảnh hưởng trực tiếp,
hỗ trợ sự phát triển của mọi lĩnh vực trong đời sống xã hội của chúng ta.
Trong xu thế chung của thời đại và để thực hiện sự nghiệp “Công nghiệp hóa –
Hiện đại hóa” đất nước. Nước ta đã và đang khai thác những thành tựu mà nền khoa học
công nghệ tiên tiến đã đạt được để phục vụ cho công tác giáo dục đào tạo cũng như công
tác quản lí đào tạo.
Ngành GD & ĐT đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc tiếp tục nâng cao chất lượng
đào tạo toàn diện để mọi học sinh được đào tạo từ các nhà trường phải có được năng lực,
nhân cách phù hợp đáp ứng những nhu cầu mới của thời đại … Chương trình và sách
giáo khoa mới đã đat các môn học nghệ thuật (Âm Nhạc và Mỹ Thuật ) vào vị trí đúng
mức vừa nhằm cung cấp kiến thức vừa nhằm giáo dục thẩm mỹ, giáo dục nhân cách cho
học sinh…
Vì vậy, nghiên cứu về việc ứng dụng giáo án điện tử vào việc dạy hát ở trường
THCS là việc rất cần thiết, phục vụ trực tiếp cho việc đổi mới giáo dục phổ thông.
Đối với bản thân tôi là giáo viên dạy nhạc. Tôi rất yêu thích và tâm huyết với nghề
nghiệp. Từ những lý do trên, tôi đã mạnh dạn tìm hiểu và thực hiện đề tài này. Nhằm
giúp cho bản thân và đồng nghiệp nâng cao trình độ ứng dụng công nghệ thông tin và
mạnh dạn ứng dụng giáo án điện tử vào việc giảng dạy môn Âm nhạc.
II. CƠ SỞ KHOA HỌC.
1. Cơ sở lí luận:
Có thể nói việc ứng dụng giáo án điện tử là việc làm còn rất mới mẻ đối với
GV dạy Âm nhạc nói riêng và các GV dạy các môn khác nói chung.
Theo nguyên lí giáo dục “Học phải đi đôi với hành”, “ Lí luận phải gắn
liền với thực tiễn”. Do đó, công tác tổ chức dạy học nói chung, môn âm nhạc nói riêng
không chỉ đơn thuần cung cấp kiến thức mà còn phải kết hợp lồng ghép: số liệu, phim
ảnh, âm thanh từ thực tiễn cuộc sống sinh động minh họa cho những kiến thức sinh học
nhằm giúp cho HS có thể giải đáp những vấn đề từ thực tiễn đang đặt ra.
Nhằm từng bước hòa nhập vào xu hướng phát triển giáo dục chung Bộ GD &
ĐT đã chủ trương “ Đẩy mạnh ứng dụng CNTT” vào giảng dạy nhằm tạo tiền đề cho việc
đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào giảng dạy.
2. Cơ sở thực tiễn:
Nhiều cán bộ cho rằng khi dùng phương pháp dạy học với cách cũ chỉ phấn
trắng bảng đen thì hiệu quà tiếp thu bài học chỉ khoảng 30% - 35%, còn áp dụng hệ thống
đa phương tiện Mutimedia (âm thanh và hình ảnh) có thể lên đến 65% - 70% và để làm
được điều này giáo viên phải có giáo án điện tử, việc soạn giáo án điện tử cần phải có
nhiều thời gian để soạn thảo trước các nội dung cần thiết cho bài học khi lên lớp với các
hình ảnh âm thanh minh họa sinh động. Hơn nữa hiện nay phong trào học tập trực tuyến
trên các trang web điện tử - E learning đang phát triển mạnh. Điều đó cho thấy, ngoài
việc sử dụng thành thạo các phần mềm soạn giáo án, bản thân giáo viên phải đam mê với
việc thiết kế bài giảng điện tử mới có thể ứng dụng giảng dạy bằng giáo án điện tử một
cách có hiệu quả nhất.
III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Đề tài : “ Ứng dụng công nghệ thông tin vào việc dạy học ở bậc THCS ”, nhằm
mục đích sau:
+ Nâng cao hiệu quả việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc dạy học âm nhạc
ở trường THCS.
+ Phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh.
+ Tạo sự hứng thú cho học sinh khi học môn âm nhạc.
+ Học sinh tiếp thu bài một cách nhanh hơn, trực quan và sinh động hơn.
+ Giáo viên truyền đạt dễ dàng hơn, tiết kiệm được thời gian hơn.
IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
Các phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy môn Âm nhạc ở
trường THCS.
V. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
+ Những ứng dụng của các phần mềm phục vụ việc soạn giáo án điện tử.
+ Phương pháp dạy hát bằng giáo án điện tử.
+ Phương pháp dạy Tập đọc nhạc và Âm nhạc thường thức bằng giáo án điện tử.
VI. KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU:
Trình bày hệ thống lí luận của việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc dạy môn
Âm nhạc ở trường THCS.
Phân tích thực trạng của việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc dạy môn
Âm nhạc ở trường THCS.
Những mặt hạn chế của việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc dạy môn Âm
nhạc ở trường THCS.
Các biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy môn Âm nhạc ở
trường THCS.
VII. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1.Phương pháp nghiên cứu lí luận:
Tìm tài liệu và nghiên cứu các nội dung có liên quan đến nội dung đề tài, các
chỉ thị chỉ đạo hướng dẫn việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy, các văn bản chuyên môn.
Tìm hiểu ứng dụng các phần mềm soạn giảng.
2. Phương Pháp thực nghiệm:
Thực hiện tiết dạy ứng dụng công nghệ thông tin,(Bài 6 - tiết 21 đến tiết 24,
Âm nhạc lớp 6). Có bài giảng kèm theo đề tài kinh nghiệm này.
3. Phương pháp điều tra:
Thông qua phiếu điều tra nhằm nắm bắt được những ý kiến của HS về việc
ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy môn Âm nhạc ở bậc THCS.
Cách thực hiện: Soạn phiếu điều tra và phát phiếu điều tra cho HS sau đó thu
phiếu và tổng hợp kết quả.
4. Phương pháp quan sát:
Mục đích:
Tìm hiểu nhận thức thái độ của HS khi được học bằng giáo án điện tử.
Rút ra những thuận lợi và khó khăn trong việc ứng dụng công nghệ thông tin
vào dạy môn Âm nhạc ở bậc THCS.
Cách tiến hành:
Quan sát tinh thần thái độ, của HS khi học bằng giáo án điện tử.
Quan sát các kĩ năng, kiến thức của HS sau khi học bằng giáo án điện tử.
VIII. THỜI GIAN HOÀN THÀNH.
Tháng 1 năm 2013.
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I.
THỰC TRẠNG CỦA VIỆC ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
VÀO DẠY MÔN ÂM NHẠC TRONG CÁC TRƯỜNG THCS:
1. Thuận lợi.
- Giáo viên có thể sử dụng các hình ảnh, tư liệu, các sự kiện âm nhạc từ các nguồn
phim ảnh đa dạng từ internet, băng ghi hình, tranh ảnh trong sách báo mà không
phải mang theo đồ dùng dạy học cồng kềnh khi lên lớp.
- Các tư liệu âm nhạc được chuyển thể thành phim theo chủ đề bài học được các đài
truyền hình cả nước đưa lên màn ảnh và phổ biến rộng rãi trên các phương tiện
thông tin đại chúng, giáo viên có thể mua ở các trung tâm dịch vụ truyền hình hoặc
từ internet để phục vụ minh hoạ cho bài giảng sinh động hơn.
- Giáo viên có thể trình chiếu các sơ đồ, bài tập nhóm, các câu hỏi trắc nghiệm khách
quan khi kiểm tra bài cũ hay kết thúc bài học để học sinh tiện theo dõi.
- Việc sơ đồ hoá, hệ thống hoá toàn bộ kiến thức bài học cũ theo từng chương, từng
chủ đề cũng thuận lợi hơn khi sử dụng bảng phụ để giảng dạy.
- Khi soạn một giáo án điện tử, giáo viên có thể lưu lại để giảng dạy ở nhiều lớp khác
nhau.
2. Khó khăn.
- Trình độ tin học và sử dụng máy tính của nhiều giáo viên còn hạn chế, đòi hỏi giáo
viên phải có máy tính nối mạng internet để soạn bài, có USB để sao chép các dữ
liệu, có máy ảnh hoặc máy Scan để chụp các ảnh minh hoạ đưa vào máy tính.
- Để thiết kế một tiết dạy âm nhạc bằng giáo án điện tử, đòi hỏi mỗi giáo viên cần có
những kiến thức nhất định để sử dụng phối hợp được nhiều phần mềm ứng dụng
vào dạy học môn âm nhạc.
- Giáo viên phải thực sự yêu thích ứng dụng công nghệ thông tin vào đổi mới
phương pháp dạy học, cần có thời gian và kinh phí để thực hiện.
3. Lợi ích của việc ứng dụng giáo án điện tử vào dạy môn âm nhạc ở trường
THCS.
Giúp giáo viên có sự đầu tư, chuẩn bị kĩ càng về nội dung bài dạy cũng như có cơ
sở vững chắc nhằm phục vụ tốt cho việc truyền đạt kiến thức cho học sinh.
Thúc đẩy hoạt động dạy- học liên tục và đạt kết quả cao hơn.
Làm phong phú thêm nội dung giảng dạy đáp ứng được nhu cầu của thời đại.
Góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo bộ môn Âm nhạc một cách rõ nét.
Tạo sự hứng thú từ đó phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh.
Vừa cung cấp kiến thức, vừa giáo dục thẩm mĩ, giáo dục nhân cách học sinh…
II. NHỮNG BIỆN PHÁP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO DẠY
MÔN ÂM NHẠC Ở TRƯỜNG THCS.
1. Biện pháp 1- Phần mềm Microsoft PowerPoint:
1.1. Khởi động powerpoint: click chuột vào biểu tượng
hoặc vào Start->Proprams-> Powerpoint.
Màn hình xuất hiện :
1.2. Các ứng dụng và thao tác cơ bản để soạn giáo án điện tử bằng Powerpoint:
Powerpoint là một công cụ biên soạn và trình chiếu hết sức thuận lợi và dễ dùng .
Việc sử dụng Powerpoint vào soạn giảng giáo án điện tử đã thay thế hình ảnh giáo viên
giảng dạy phải chuẩn bị đồ dùng dạy học truyền thống như bảng phụ, hình, tranh ảnh, và
hiện nay rất được thông dụng… sau đây là một số ứng dụng cơ bản của Powerpoint:
Chèn văn bản âm nhạc:
Bước 1: Chép nhạc bằng chương trình Encore.
Bước 2: Xuất bản nhạc ra thành tập tin ảnh trong chương trình Encore bằng
chương trình Snag It, hoặc phần mềm Paint.
Bước 3: Trong giao diện chính của Powerpoint, sử dụng lệnh Inserrt/Picture/From
file…để chèn hình ảnh vào slide hiện hành.
Chèn âm thanh:
Chuẩn bị các file âm thanh, tất cả, bài hát, tập đọc nhạc…
Trong giao diện chính của Powerpoint, sử dụng lệnh Insert/Movies and Sound
from file…để chèn âm thanh vào Slide hiện hành.
Click OK, một hộp thoại xuất hiện :
Automatically: âm thanh phát ra ngay sau khi bắt đầu trình chiếu.
When Click: âm thanh phát ra khi click chuột vào biểu tượng loa trên Slide.
Chèn hình ảnh:
Chuẩn bị hình ảnh từ các nguồn khác nhau như trên mạng, Scan bằng máy quét…
Ta chọn tranh ảnh phù hợp với nội dung bài dạy, click chuột trái vào Insert/
Picture/ From File.
Trong quá trình soạn giáo án cần chú ý những kí hiệu sau:
Draw/ Textwrapping/ Behindtext: dùng để thanh hình ảnh đã khóa.
AutoShapes : dùng vẽ phục vụ cho bài giảng.
Dùng để vẽ đường
thẳng, mũi tên, hình
vuông và hình tròn
Dùng để viết chữ
Dùng để viết chữ
kiểu
Dùng để tô màu
Ngoài những kí hiệu trên còn rất nhiều kí hiệu khác, là một giáo viên ta cần phải
nghiên cứu và tìm hiểu thêm, khi ta nắm được các kí hiệu trên thì việc soạn một giáo án
điện tử thật dễ dàng. Với trang bìa ta cũng có thể chọn màu nền cho tất cả các trang khác
bằng cách vào View/Master/Slide Master .
Chèn video:
Chuẩn bị hình ảnh từ các nguồn khác nhau như trên mạng, Scan bằng máy quét, VCD…
Trong giao diện chính của Powerpoint, sử dụng lệnh Insert/Movies and Sound
from file/ Movie from file…để chèn video vào Slide hiện hành.
Click OK, một hộp thoại xuất hiện :
Automatically: âm thanh phát ra ngay sau khi bắt đầu trình chiếu.
When Click: âm thanh phát ra khi click chuột vào biểu tượng loa trên Slide.
Liên kết dữ liệu:
Một ứng dụng đặt biệt của Powerpoint là có thể liên kết và mở tập tin với
các dạng khác nhau, liên kết giữa slide chính với các slide con.
Chọn một đối tượng ( chữ, hình ảnh, icon…) trên slide, dùng lệnh Insert/
Hyperlin…
Chọn tập tin cần lên kết trong ô ”Look in”
Nhấp chọn đối tượng đã cài đặt đường liên kết để mởi tập tin.
2. Biện pháp 2- Phần mềm Lecture Make:
Đây là một sản phẩm công nghệ của hãng Daul Soit – Hàn Quốc. Phần mềm này
rất hữu dụng trong việc thiết kế giáo án điện tử môn Âm nhạc vì nó cho phép tích
hợp được nhiều định dạng âm thanh, hình ảnh, chèn bài giảng Powerpoint, các
trang web… Hơn nữa, phần mềm này có thể kết xuất ra nhiều định dạng khác nhau
giúp học sinh có thể học tập trực tuyến (online), học tại nhà (offline), học trên các
thiết bị như: máy tính, điện thoại di động, các thiết bị đọc đĩa CD, DVD…
1.1. Khởi động Lecture Make: click chuột vào biểu tượng :
hoặc vào Start->Proprams-> Lecture Make.
Màn hình xuất hiện :
1.2. Các ứng dụng và thao tác cơ bản để soạn giáo án điện tử bằng Lecture Make:
Chèn văn bản âm nhạc:
Bước 1: Chép nhạc bằng chương trình Encore.
Bước 2: Xuất bản nhạc ra thành tập tin định dạng file ảnh bằng chương trình
Encore.
Bước 3: Trong giao diện chính của Lecture Make, sử dụng lệnh
Inserrt/Image/Look in…để chèn hình ảnh vào slide hiện hành.
Chèn âm thanh:
Chuẩn bị các file âm thanh, tất cả, bài hát, tập đọc nhạc…
Trong giao diện chính của Lecture Make, sử dụng lệnh Insert/Movies hoặc
Sound…để chèn âm thanh vào Slide hiện hành. Điểm nổi bật của phần mềm này là cho
phép chèn nhiều định dạng file âm thanh và hình ảnh hơn so với phần mềm Powerpoint.
Click
OK,
một
hộp
thoại
xuất
hiện
:
Play Once: âm thanh hoặc clip video phát ra ngay sau khi bắt đầu trình chiếu.
Play Manually: âm thanh hoặc clip video phát ra khi click chuột vào biểu tượng play
trên Slide.
Chèn hình ảnh:
Chuẩn bị hình ảnh từ các nguồn khác nhau như trên mạng, Scan bằng máy quét…
Ta chọn tranh ảnh phù hợp với nội dung bài dạy, click chuột trái vào Insert/
Image/Lookin…
Với trang bìa (Title Master) hoặc trang nội dung (Body Master) ta cũng có thể chọn
màu nền (Design) hoặc khung (Template) bằng cách vào Slide/Slide/Master/Template…
Chèn video:
Chuẩn bị Video clip từ các nguồn khác nhau như trên mạng, đĩa VCD, DVD…
Trong giao diện chính của Lecture Make, sử dụng lệnh Insert/Movies/Look in…
để chèn video vào Slide hiện hành.
Đưa chuột vào vùng video vừa chèn vào bài giảng, click chuột phải, một hộp
thoại xuất hiện :
Chọn Object Property/Play Once: âm thanh phát ra ngay sau khi bắt đầu trình
chiếu.
Play Manually: âm thanh phát ra khi click chuột vào biểu tượng play trên Slide.
Đồng bộ âm thanh và hình ảnh:
Một ứng dụng đặt biệt của Leture Make là có thể đồng bộ được âm thanh
và hình ảnh khi xây dựng bài giảng trên Powerpoint hoặc Adobe Presenter... kết hợp với
việc ghi hình, tiếng của giáo viên bằng máy quay phim hoặc máy ghi âm.
3. Biện pháp 3- Phần mềm Encore:
2.1 Khởi động chương trình Encore: Start -> Programs ->Encore.
Hoặc ta click vào biểu tượng Encore.
Màn hình Encore sẽ xuất hiện
2.2 Tạo khuông nhạc: Muốn có khuông nhạc như ý muốn ta chỉ cần chọn file ->
New…hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + N, màn hình xuất hiện, sau đó ta chọn Single
Stave…
Số khuông nhạc trong 1 hệ thống
khuông
Hệ thống khuông nhạc trong 1 trang
Số ô nhịp trong 1 hệ thống khuông
Cuối cùng
chọn ok
Click chuột
vào đây để
chọn.
Sau khi chọ OK, màn hình xuất hiện:
2.3 Tạo dấu hóa biểu: Chọn Measures ->Keysingnature…màn hình xuất hiện :
Nếu muốn được dấu thăng
ta kéo thanh lên Major và
dấu giáng ta kéo xuống
Minor, sau đó click chuột
trái OK.
Chọn dấu
#
Chọn dấu
b
Riêng dấu bình, dấu giáng kép, dấu thăng kép, dấu hóa bất thường, dấu chấm dôi,
tất cả các dấu lặng và các loại hình nốt… ta chỉ chỉ cần vào Window -> Palette-> Notes.
Màn hình xuất hiện và đưa chuột đến đối tượng cần tìm, click trái giữ chuột và đưa vào
nơi mình cần hoặc những kí hiệu nằm trên thanh công cụ như cây viết, cục gôm …
2.4 Chọn nhịp: Vào Measures -> Time Signatur …màn hình xuất hiện, sau đó click
chuột vào đối tượng cần chọn, rồi chọn OK.
2.5 Vạch nhịp: Vào Score -> Meaurespersystem… màn hình xuất hiện
Ta muốn một khuông nhạc có mấy vạch nhịp thì đánh vào số đó. Sau đó chọn một trong
hai mục sau:
Only this system: chỉ có một dòng nhạc có vạch nhịp;
All remaining system: tất cả dòng nhạc đều có vạch nhịp.
1.2.6 Dấu nhắc lại: Vào measure->BarlineTypes…màn hình xuất hiện.
Tương tự các dấu khác nhưng khung thay đổi, ta cũng vào Meaure -> Ending…
màn hình xuất hiện ta chọn số một hoặc số 2, sau đó click OK.
2.7 Chọn âm sắc cho từng giọng : sử dụng lệnh Windows/ Staff Sheet, chỉnh theo
thông số sau:
+ Cột “Chnl” chỉnh kênh tính hiệu MIDI cho từng khuông nhạc…
Drumâm sắc
cho tiết
tấu
( Lưu ý : Nếu chọn âm sắc cho phần tiết tấu, ta chọn kênh số 10.)
2.7 Lưu tâp tin MIDI từ phần mềm Encore:
Sau khi tạo được tập tin *.encore, dùng lệnh Windows/ Staff Sheet, thiết lập các
thông số trong hộp thoại :
- Xem thêm -