Tài liệu Skkn biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc tiểu học

SKKN"Biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc Tiểu học" A. TÊN ĐỀ TÀI : Biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc Tiểu học. B. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 1. Cơ sỡ lí luận. Trong thời gian qua, số lượng học sinh bỏ học với tỷ lệ khá cao, bỏ học có nhiều lý do, nhiều nguyên nhân trong đó phải kể đến là do hoàn cảnh gia đình khó khăn, do công tác tuyên truyền giáo dục trong phụ huynh học sinh chưa tốt, sự kết hợp giữa các lực lượng xã hội trong công tác tuyên truyền, vận động chưa chặt chẽ... nhưng sự bắt nguồn từ sâu xa nhất là chât lượng công tác chủ nhiệm lớp chưa tốt, từ đó dẫn đến học sinh bỏ học. Tôi thấy là việc cần nghiên cứu để có thể phần nào hạn chế được học sinh bỏ học. Công tác chủ nhiệm lớp ở trường học có vai trò rất quan trọng trong giáo dục học sinh ; trong thời qua công tác này mặc dù có sự chỉ đạo kỳ quyết của các cấp lãnh đạo nghành cùng với sự lãnh đạo và chỉ đạo của đội ngủ cán bộ làm công tác quản lý giáo dục. Song năng lực của giáo viên được phân công làm công tác chủ nhiệm không đồng đều, một số giáo viên chưa toàn tâm toàn ý phục vụ sự nghiệp giáo dục, chưa có sự nổ lực trong công tác chủ nhiệm. 2. Cơ sở thực tiễn. Từ khi ra trường đến nay tôi đã công tác tại xã Hướng Phùng 21 năm. Tôi sống với đồng bào và cũng là người Vân Kiều ở trong làng bản và cũng phần nào hiểu được tục lệ, tập quán, lối sống của người dân nơi đây. Bản thân lại là giáo viên giảng dạy tại điểm lẻ có đa số học sinh ở thôn Chênh Vênh tình trạng vắng học của học sinh. Trăn trở trước thực trạng vắng học của học sinh thôn Chênh Vênh nói riêng và của các lớp học sinh dân tộc thiểu số nói chung đã thôi thúc tôi thực hiện đề tài này. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Tôi viết sáng kiến kinh nghiệm này với mong muốn : 1. Ghi lại những biện pháp mình đã làm để suy ngẫm, để chọn lọc và đúc kết thành kinh nghiệm của bản thân. 2. Được chia sẻ với đồng nghiệp những việc đã làm và đã thành công trong công tác chủ nhiệm lớp. 3. Tìm ra nguyên nhân học sinh vắng học, bỏ học. 4. Đề ra biện pháp khắc phục tình trạng học sinh dân tộc vắng học, bỏ học. Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Ở lớp, các học sinh dân tộc thiểu số nhất là các lớp đầu cấp 1,2 tại thôn Chênh Vênh, góp phần làm cho giáo dục xã nhà ngày càng tiến lên. 5. Rèn luyện tinh thần năng động; giữ lửa lòng say mê, sáng tạo; cố gắng học tập, tự cải tạo mình để theo kịp sự tiến bộ của thời đại. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: Biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc Tiểu học. Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn -Trường Tiểu học Hướng Phùng 1 SKKN"Biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc Tiểu học" IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT THỰC NGHIỆM: Tất cả Học sinh lớp 2D trường Tiểu học Hướng Phùng -Hướng Hóa -Tỉnh Quảng Trị. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: 1. Phương pháp nghiên cứu lý luận. 2. Phương pháp quan sát. 3. Phương pháp điều tra. 4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. 5. Phương pháp thử nghiệm . VI. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU: 1. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi chỉ hướng vào: Tìm hiểu những vấn đề liên quan đến duy trì sĩ số học sinh lớp chủ nhiệm. Tìm ra nguyên nhân tình trạng học sinh dân tộc thiểu số vắng học, bỏ học. Đưa ra các giải pháp để đảm bảo tỉ lệ chuyên cần trên lớp, đảm bảo duy trì sĩ số đến cuối năm đối với các lớp học sinh dân tộc ở lớp chủ nhiệm. 2. Kế hoạch nghiên cứu: Thời gian nghiên cứu: Trong thời gian 8 tháng . Bắt đầu từ tháng 9 năm 2016 cho tới tháng 4 ăm 2017. - Kế hoạch nghiên cứu: + Tháng 9 và tháng 10 năm 2016: Thu thập số liệu. + Tháng 11 và tháng 12 năm 2016: Hình thành đề cương. + Tháng 1 năm 2017: Lấy ý kiến của giáo viên và học sinh thông qua phiếu kháo sát. + Tháng 2,3 năm 2017: Viết Sáng kiến kinh nghiệm + Tháng 4 ăm 2017: Hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm. C. NỘI DUNG: 1 .Cơ sở lí luận: “Quá trình giáo dục diễn ra sự tác động qua lại tích cực giữa nhà trường và người được giáo dục. Nếu không có sự tác động qua lại này thì sẽ không có bản chất của quá trình giáo dục theo đúng nghĩa của nó, trích “Giáo dục học đại cương” Trang 139 của Đặng Vũ Hoạt nhà xuất bản giáo dục. Nếu không có người học thì sẽ không xảy ra quá trình giáo dục. Mà một khi quá trình giáo dục không được thực hiện thì: mục đích, nhiệm vụ, nội dung giáo dục cũng sẽ không thực hiện được. Tóm lại người học đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình giáo dục, và không thể thiếu được . 2.Cơ sở thực tiễn: Thực tế việc duy trì sĩ số tại điểm trường Chênh Vênh trong những năm qua cho thấy đây là một vấn đề mà các cấp rất quan tâm. Học sinh vắng học nhiều dẫn đến chất lượng chưa cao . 3. Thực trạng 3.1. Thuận lợi : - Đa số các em ngoan, hiền thật thà. - Học sinh có đầy đủ sách vở và đồ dùng học tập. Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn -Trường Tiểu học Hướng Phùng 2 SKKN"Biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc Tiểu học" - Ban Giám Hiệu quan tâm sâu sát vè cơ sở vật chất, trang bị đầy đủ thiết bị dạy học phù hợp cho lớp. 3.2.Khó khăn: - Một số em lười biếng, không thích học. - Vài em học yếu, sợ thầy cô. - Đa số em cha mẹ nghèo, mồ côi mẹ, thiếu đồ dùng học tập, không người đôn đốc, chăm sóc học tập - Gia đình không quan tâm, giáo dục cho các em thấy được lợi ích của việc đi học và đi học đều. - Lớp sĩ số đầu năm; 8 học sinh.Qua thăm hỏi tìm hiểu gia đình các em thì có đến 100% là gia đình hộ nghèo. Kết quả khảo sát đầu năm của lớp 2D . Tổng số Hoạt động giáo Ghi Năng lực Phẩm chất HS dục chú Năm học Đầu năm T H C T Đ C T Đ C 2016- 2017 8 2 4 2 3 5 0 6 2 0 3.3. Thực trạng chung của các lớp điểm trường chênh Vênh năm học 2016-2017: - Điểm trường Chênh Vênh có tất cả 5 lớp nhưng 100% dân tộc. -Tỉ lệ HS bỏ học và không chuyên cần là vấn đề mà giáo viên chủ nhiệm với nhà trường đang trăn trở. 3.4. Thực trạng của lớp 2D năm học 2016-2017: - Tổng số học sinh đầu năm: 8em; nữ: 4 em; Dân tộc: 8 em - Tổng số học sinh giữa kì I: 8em; nữ: 4 em ; Dân tộc: 8 em -Tổng số học sinh bỏ học: 0 em. -Tổng số học sinh chuyên cần: 8 em. 4. NGUYÊN NHÂN 4.1. Nguyên nhân do hoàn cảnh kinh tế khó khăn: Xã Hướng Phùng là một xã thuộc khu vực khó khăn biên giới với trên 100 % là người đồng bào dân tộc thiểu số. Ngành nghề chính của xã là sản xuất nông nghiệp cây trồng chủ yếu là cây cà phê, mất mùa ,lại mất giá ,có sắn nhưng cho thu nhập rất thấp chăn nuôi ít . Cho nên kinh tế của các hộ gia đình ttrong thôn gặp rất nhiều khó khăn. Do kinh tế khó khăn nên các em phải ở nhà phụ giúp cha mẹ công việc nhà. Dẫn đến tình trạng vắng học vào ngày mùa, nhất là vào mùa thu hoạch cà phê, sắn ,mùa đót … 4.2. Nguyên nhân do nhận thức của cha mẹ học sinh: Do nhận thức của cha mẹ học sinh còn thấp họ chưa nhận thấy được ích lợi lâu dài của việc học tập của con em mình. Đa số các bậc phụ huynh chưa nắm rõ "Quyền trẻ em". Mà họ chỉ nhìn thấy cái trước mắt làm cà, bẻ đót chổi ,làm cỏ thuê …mới có tiền. Chính vì vậycó một số gia đình họ để con em mình tự do ở nhà để đi làm. Nhất là các em ở các lớp lớn . Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn -Trường Tiểu học Hướng Phùng 3 SKKN"Biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc Tiểu học" 4.3. Nguyên nhân do đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi: Do các em học sinh tiểu học còn nhỏ, đang tuổi ăn tuổi chơi các em chưa ý thức được mục đích học của mình để làm gì, các em dễ bị bạn bè lôi kéo, hơn nữa gia đình các em ít quan tâm nhắc nhở nên thỉnh thoảng cũng vắng học đi chơi . Các em học sinh yếu thường hay nhút nhát , không tự tin ngại đến lớp khi thấy mình thua các bạn . 4.4. Nguyên nhân do giáo viên: - Do giáo viên: giáo viên chưa nhẹ nhàng, mềm dẻo với học sinh, chưa hiểu biết về tập quán thói quen của người đồng bào. - Do phương pháp dạy- học chưa phù hợp : một số giáo viên chưa tích cực đổi mới phương pháp dạy học cho học sinh dân tộc .Dẫn đến tiết học chưa sinh động, nhàm chán, làm cho các em không thích học dẫn đến học sinh vắng học. 4.5. Nguyên nhân do chương trình học: Chương trình quá tải đối với học sinh dân tộc thiểu số: Các em học sinh dân tộc thiểu số khi bước vào lớp vốn Tiếng Viêt của các em còn rất hạn chế. Khi thầy, cô giáo giảng bài bằng Tiếng Việt các em không hiểu hết những ngôn ngữ rất khó khăn cho việc tiếp thu bài của các em. Các em chưa hiểu được bài này thì phải học sang bài khác môn khác. Phải tiếp cận với phương pháp dạy học tích cực " Học sinh tự giải quyết các nội dung của bài học" Còn giáo viên chỉ có giải đáp một số thắc mắc,trong khi đó rất nhiều em yếu không hiểu và xử lí được nội dung mà giáo viên yêu cầu. Giáo viên thì phải dạy theo chương trình đã quy định.Tuy nhiên giáo viên đã được phép tăng giảm thời lượng một số tiết học. Nhưng không thể dạy cho học sinh hiểu bằng hết bài này mới dạy sang bài khác. Khi dạy phụ đạo thì các em học sinh yếu lại không tham gia, ở nhà thì không có ai kèm cặp dẫn đến một số học sinh theo không kịp chương trình ,làm các em chán nản, xấu hổ ngại đến lớp. Dẫn đến các em bỏ học. 4.6. Nguyên nhân do thiếu sự quan tâm của trưởng- già làng, chi bộ và các ban nghành đoàn thể trong xã: Do sự thiếu quan tâm đôn đốc của thôn - bản: Thôn chưa nhiệt tình trong công tác vận động học sinh đến lớp, chưa phê bình nhắc nhở thường xuyên trước cộng đồng, chưa nghiêm khắc đối với những gia đình có con em vắng, bỏ học. 4.7. Nguyên nhân cơ sở vật chất nhà trường: Cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu thốn hàng rào bảo vệ còn tạm bợ, sân chơi, các phòng chức năng....còn thiếu. VII. GIẢI PHÁP DUY TRÌ SĨ SỐ VÀ ĐẢM BẢO CHUYÊN CẦN HỌC SINH 1. Đối với gia đình: - Cha mẹ học sinh phải nhận thức được ích lợi của việc học tập của con em mình và tự giác nhắc nhở.quan tâm, đưa con em tới trường. - Không được bắt con em mình ở nhà đi làm, chăn bò, trông em... Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn -Trường Tiểu học Hướng Phùng 4 SKKN"Biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc Tiểu học" - Bố trí thời gian và lao động hợp lí để tạo điều kiện cho tất cả các con đều được đi học. - Cần xây dựng góc học tập cho con em mình ở nhà. - Đồng thời gia đình giúp các em nhận thấy quyền và trách nhiệm của mình. 2. Đối với giáo viên chủ nhiệm: - Thường xuyên thăm hỏi gia đình học sinh để nắm bắt tâm tư tình cảm của học sinh, nắm bắt hoàn cảnh gia đình học sinh để động viên giúp đỡ các em kịp thời đồng thời vận động cha mẹ học sinh quan tâm tạo mọi điều kiện cho con em mình học tập. - Nắm bắt nguyên nhân tại sao học sinh vắng học hàng ngày trên lớp trực tiếp đến nhà học sinh vắng học tìm hiểu nguyên nhân và thông báo việc vắng học trong ngày của con em họ biết. - Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị, đoàn thể đóng chân trên địa bàn . - Gần gũi với đồng bào đi sâu đi sát vào quần chúng để tìm hiểu phong tục tập quán, lối sống của đồng bào. - Tích cực đổi mới phương pháp hình thức dạy học cho phù hợp với học sinh dân tộc ở địa bàn. - Tăng cường sử dụng đồ dùng trong dạy học để thu hút học sinh trong quá trình dạy học. - Thương yêu quan tâm gần gũi với học sinh coi học sinh như con của mình, luôn động viên khuyến kích các em trong quá trình học tập. - Tích cực học tập,tìm hiểu kinh nghiệm anh chị,em,đồng nghiệp có kinh nghiệm để thuận lợi cho vận động học sinh. 3. Đối với các đoàn thể trong nhà trường -Đoàn, Đội tổ chức các phong trào văn nghệ, thể thao, các sinh hoạt tập thể để thu hút học sinh tới trường. - Công đoàn phối hợp với nhà trường, Đoàn, Đội tổ chức các buổi vận động học sinh đến lớp. Liên đội tổ chức các buổi nói chuyện giao lưu của em học sinh giỏi tạo sự đoàn kết cho học sinh hai miền trong trường học. 4. Đối với nhà trường: - Nắm bắt kịp thời tình hình vắng học hàng ngày của các lớp để có biện pháp chỉ đạo kịp thời. - Tham mưu với chính quyền, đoàn thể, thôn làng các biện pháp duy trì sĩ số học sinh. - Kiểm tra đôn đốc thường xuyên công tác dạy và học của từng lớp, dự giờ góp ý giáo viên chủ nhiệm đưa ra các phương pháp dạy và học phù hợp với từng đối tượng học sinh. - Quan tâm hỗ trợ về vật chất đối với học sinh có hoàn cảnh khó khăn. - Tạo cảnh quan trường học: xanh, sạch, đẹp. 5. Đối với chính quyền, các đoàn thể : - Quan tâm đến công tác giáo dục trên địa bàn. - Phối hợp với nhà trường trong công tác vận động học sinh đến lớp. Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn -Trường Tiểu học Hướng Phùng 5 SKKN"Biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc Tiểu học" - Tổ chức tuyên truyền, vận động để bà con ý thức hơn về việc học tập của con em mình. - Có biện pháp xử lí nghiêm khắc đối với những gia đình không cho con em đị học. - Xây dựng quỹ khuyến học, hội khuyến học để động viên tinh thần cho học sinh - Tuyên dương những gia đình có con em học giỏi, chuyên cần trong học tập, nhắc nhở những gia đình có con nghỉ học qua điện toại. 6. Đối với thôn bản: - Thường xuyên vận động nhắc nhở học sinh . - Tổ chức họp thôn phê bình những hộ gia đình có con em vắng nghỉ học. - Lập quy ước,quy định xử lí những hộ gia đình không cho con em đến lớp ,và những hộ có con em hay vắng học . VIII. KẾT QUẢ . Căn cứ vào thực trạng vắng học ở các lớp tiểu học xã Hướng Phùng trong những năm qua. Bản thân đưa ra một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh như trên và đã áp dụng vào thực tiễn của lớp 2D và thu được một số kết quả đáng kể. Mong BGH và đồng nghiệp áp dụng và cùng tìm ra những giải pháp tối ưu để góp phần duy trì tốt hơn sĩ số học sinh ở các lớp có học sinh dân tộc thiểu số, và nhất là lớp 2D. Góp phần vào việc nâng cao chất lượng dạy và học. Vì thực tế mấy năm học trước công tác vận động và duy trì sĩ số học sinh chưa tốt dẫn đến chất lượng học sinh còn rất thấp ở các lớp .Năm học này bản thân đã áp dụng một số biện pháp duy trì sĩ số trong đề tài vào thực tế lớp 2D, tình hình sĩ số đã có chuyển biến tốt và tỉ lệ chuyên cần của HS được nâng cao.chất lượng học sinh củng được nâng lên đáng kể. Dưới đây là bảng so sánh đối chiếu kết quả công tác duy trì sĩ số học kì I của lớp 2D . Đến giữa kì II lớp 2D đạt được kết quả như sau Tổng số Hoạt động giáo Ghi Năm học Năng lực Phẩm chất HS dục chú 2016 -2017 Giữa HKII 8 H 6 T 2 C 0 T 8 Đ 0 C 0 T 8 Đ 0 C 0 D. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I. KẾT LUẬN Để duy trì sĩ số đạt kết quả 100%, mỗi giáo viên phải tìm tòi biện pháp thích hợp mang lại hiệu quả cao nhất cho từng năm học. Bản thân tôi luôn coi trọng những biện pháp đã trình bày ở trên. Qua bao năm tận tụy với nghề nghiệp, hết lòng yêu nghề, mến trẻ thực hiện phương châm “Tất cả vì học sinh thân yêu”. Kết hợp với kinh nghiệm bao năm gắn bó với nghề tôi đã hoàn thành tốt tỉ lệ duy trì sĩ số do lớp mình chủ nhiệm. Đây là một trong những tác động lớn đã đưa tôi đến việc nghiên cứu đề tài thiết thực hơn nhằm thực hiện đề tài Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn -Trường Tiểu học Hướng Phùng 6 SKKN"Biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc Tiểu học" viết sáng kiến kinh nghiệm đạt kết quả tốt. Tôi tin rằng những phương pháp đã thực hiện trong hiện tại và tương lai tỉ lệ duy trì sĩ số của trường Tiểu học Hướng Phùng ngày càng được nâng cao . II. KIẾN NGHỊ 1. Đối với chính quyền địa phương- thôn -bản: Kính mong UBND xã và các thôn - bản quan tâm hơn nữa đối với công tác vận động học sinh tại thôn mình . Có các biện pháp mạnh hơn nữa đối với những gia đình không cho con em đến lớp. Hổ trợ về vật chất đối những em học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn. 2. Đối với nhà trường : Quan tâm tạo mọi điều kiện để giáo viên thực hiên tốt vân động và duy trì tốt sĩ số học sinh cũng như việc nâng cao chất lượng. 3. Đối với phòng giáo dục : Hỗ trợ nhiều hơn nữa các đồ dùng dạy – hoc, dụng cụ thể thao... Tạo cảnh quan môi trường tốt hơn nữa : Xây hàng rào,sân chơi bãi tập cho học sinh. Trên đây là những kinh nghiệm nhỏ mà tôi đã đúc kết được trong quá trình công tác giảng dạy. Xin nêu ra để cùng quý thầy cô và đồng nghiệp trao đổi nhằm giúp tôi hoàn thiện hơn trong những lần nghiên cứu sắp tới. Xin chân thành cảm ơn ! XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Hướng Phùng, ngày 03 tháng 04 năm 2017 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. ( Ký và ghi rõ họ và tên ) Hồ Sỹ Hoàn Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn -Trường Tiểu học Hướng Phùng 7 SKKN"Biện pháp để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần học sinh bậc Tiểu học" TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo dục học đại cương -Nhà xuất bản giáo dục 1998 - Đặng Vũ Hoạt 2. Tâm lí học Tiểu học - Nhà xuất bản giáo dục 2003 - Bùi Văn Huệ 3. Đề tài có sử dụng thông tin hai chiều giữa giáo viên và học . Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn -Trường Tiểu học Hướng Phùng 8