Tài liệu Skkn biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1

1.Tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến:“Biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1’’ 2. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: 3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục 4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: Ngày 1 tháng 9 năm 2019 5. Mô tả bản chất của sáng kiến: 5.1 Tính mới của sáng kiến Giáo dục đạo đức chính là cách thức hoạt động thống nhất của giáo viên và học sinh trong quá trình giáo dục đạo đức được tiến hành dưới vai trò chủ đạo của giáo viên nhằm hình thành ở học sinh ý thức, hành vi và thói quen thực hiện các chuẩn mực đạo đức mà xã hội quy định. Một đất nước có ngành giáo dục phát triển mạnh mẽ thì sẽ kéo theo sự phát triển của các ngành nghề khác. Ngành giáo dục tạo ra những con người phát triển toàn diện cả 5 mặt: Đạo đức, tri thức, thể dục thẩm mỹ, lao động. Trong đó giáo dục đạo đức là một mặt quan trọng của giáo dục nhân cách xã hội chủ nghĩa ‘Có tài mà không có đức là người vô dụng..’Trong công tác giáo dục con người, đặc biệt ngay từ lúc nhỏ, điều cần quan tâm trước tiên là giáo dục đạo đức. Từ nền tảng bậc Tiểu học ta mới có thể tạo nên những người công dân tốt, cán bộ tốt cho Tổ quốc, cho chủ nghĩa xã hội. Muốn thế ngành giáo dục cần có biện pháp, kế hoạch giáo dục cụ thể. Với mặt đạo đức cần có phương pháp giáo dục tích cực để góp phần hình thành nên nhân cách cho học sinh. Giáo dục đạo đức bồi dưỡng cho học sinh những quy tắc, hành vi được bộc lộ qua thái độ đối xử với bạn bè, gia đình, những người xung quanh. Qúa trình giáo dục cần nắm rõ: mục đích giáo dục, nguyên nhân, nguyên tắc giáo dục. Bác Hồ có có dạy: “ Dạy cũng như học phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Rồi dân gian ta thì bảo nhau “ Uốn cây từ thuở còn non. Dạy con từ thuở con còn ngây thơ”Điều đó cho thấy giáo dục đạo đức luôn là công việc cần thiết 2 quan trọng cho cả một thế hệ, một đời người. Ta xây dựng cho học sinh có những đức tính tốt ngay từ thuở còn thơ thì những năm tháng sau đó sẽ rất thuận lợi cho việc giáo dục ở các lĩnh vực khác. Gia đình là tế bào của xã hội. Đạo đức gia đình luôn gắn liền với đạo đức xã hội, gia đình có ảnh hưởng sâu sắc, trực tiếp đến con cháu mình. Lọt lòng ra gia đình đã chăm sóc, nuôi, dạy trẻ. Số thời gian học sinh sống trong gia đình cũng nhiều hơn thời gian ở trường. Ông, bà, cha, mẹ, anh chị có ảnh hưởng trực tiếp đến tình cảm của học sinh vì tình huyết thống, truyền thống đa số gia đình hạnh phúc, cha mẹ yêu thương nhau cùng nhau chăm lo dạy dỗ con cái, các cháu ngoan học giỏi. Nếp sinh hoạt của gia đình, những giá trị đạo đức của xã hội được ông, bà, cha, mẹ, anh chị em chọn lựa là những tác động trực tiếp, thường xuyên, lâu dài và mạnh mẽ đến học sinh, được học sinh tiếp nhận, thực hiện đầy đủ nhất. Lẽ tất nhiên những gia đình không hòa thuận, mạnh ai nấy sống, chỉ lo làm giàu, không quan tâm đến con cái, hay chỉ biết sau giờ đến trường ném ra một số tiền cho con học thêm nhưng không quan tâm gì đến kết quả của con em, không biết tâm lý con em mình cần gì, muốn gì. Gia đình ai cũng sống ích kỷ. Hệ quả đương nhiên làm sao con cái học siêng năng, ngoan ngoãn, kết quả tốt được. Gia đình rất quan trọng trong hình thành nề nếp đạo đức lối sống của con em. Học sinh ta nếu gia đình nào trước khi học sinh đi học đều dạy dỗ, dặn dò kỹ lưỡng con em mình thì nhất định học sinh sẽ chăm ngoan, có tổ chức kỷ luật tốt. Ở trường truyền thụ cho các em có thể là các anh chị phụ trách Đội, Sao Nhi đồng, nhưng vai trò chủ đạo vẫn là giáo viên chủ nhiệm lớp. Đó là người trực tiếp được nhà trường phân công phụ trách, là người chịu trách nhiệm chính trong việc tổ chức và thực hiện giáo dục đạo đức cho các em học sinh ở lớp mình. Nhưng điều quan trọng trước tiên là giáo viên cần có những hành vi, cử chỉ mẫu mực. Điều đó có sức thuyết phục rất mạnh đối với học sinh. Từ việc 3 làm đó giáo viên dạy bảo cho các em được, khuyên răn thì các em sẽ thực hiện theo. Lứa tuổi Tiểu học là lứa tuổi hay bắt chước, làm theo những gì mà người lớn hay làm, đã làm. Do vậy Thầy tốt ( hoặc những người lớn ở xung quanh trẻ tốt) thì mới có thể tạo ra những trò giỏi, trò ngoan được. Tuy nhiên, không vì mong muốn sớm tạo ra những lớp con ngoan, trò giỏi mà nóng vội, gò ép các em trong những khuôn mẫu cứng nhắc, không chịu chú ý đến tâm tư, tình cảm sở thích cá nhân con em chúng ta. Những việc làm đó chỉ làm tổn thươngđến sự phát triển tự nhiên, đến những mơ ước, nguyện vọng và làm cho các em dễ bị sa ngã hơn vì ghét người lớn. Vì vậy dựa vào hứng thú của các em ta khéo léo uốn nắn rèn luyện hướng các em vào con đường tốt tích cực. Tránh trường hợp làm cho các em chỉ giả vờ tuân theo sự giáo dục của thầy cô, người lớn để rồi đi sâu vào hư hỏng mà ta không hay biết. a. Lí do khách quan: Ngày nay sự thật hiển nhiên đã xảy ra rạn nứt trong quá trình giáo dục. Sự phát triển của công nghệ thông tin cũng ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình giáo dục về cả 2 mặt lợi và hại Lợi ở đây là thông tin về giáo dục đưa phổ biến rộng rãi thông qua các phương tiện thông tin đại chúng dưới nhiều hình thức ( phim ảnh, thời sự, chương trình văn nghệ….) Song song với những lợi ích trên đó là những tác hại không nhỏ do không kiểm soát hết được các nội dung thông tin nên bị rò rỉ những thông tin xấu đến với người xem, người nghe( đặc biệt là trẻ em chưa ý thức được cái mình đang xem là tốt hay xấu) Do vậy giáo dục phải dựa vào những điều kiện sẵn có để đề ra biện pháp giáo dục thích hợp, nhất là giáo dục đạo đức. “ Rèn đức, luyện tài” – Lời Bác Hồ khuyên còn đó. Giờ đây , trước những cám dỗ vật chất luôn vây quanh thì công việc đó lại càng quan trọng hơn gấp bội lần cho thế hệ học sinh của chúng ta. b. Lí do chủ quan 4 Ở các khía cạnh thực tiễn nêu trên, người giáo viên cần có biện pháp, phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh thích hợp. Đó là một đòi hỏi tất yếu khách quan. Xung quanh vấn đề này đã có nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước đề cập, tìm hiểu nhưng chỉ đạt ở mức độ tương đối, chưa có sự nhất trí chung và phổ biến rộng rãi, áp dụng cho ngành giáo dục nước ta. Vì thế Tôi chọn đề tài: “ Biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1”. Với mong muốn trình bày một số kinh nghiệm của bản thân trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh sau này. 5.2. Nội dung sáng kiến: BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH. Biện pháp 1: Qúa trình tìm hiểu ban đầu: Theo tôi thì quá trình giáo dục cho học sinh là một quá trình lâu dài, hết sức phức tạp, đòi hỏi sự quan tâm hết mực của người giáo viên mới sớm có kết quả khả quan. Khi mới vào năm học, tôi bắt đầu tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình học sinh, tình trạng đạo đức của các em qua lớp mẫu giáo, sự quan tâm lo lắng đến con em của phụ huynh. Sau đó tôi sơ kết để có một tư liệu cho các đối tượng cần giáo dục lại, giáo dục thêm. Tiếp đến tôi tìm hiểu, xem xét về hoàn cảnh gia đình của học sinh. Gần gũi trao đổi với các em để nắm rõ tâm tư, trăn trở của từng em, nhằm tìm ra phương pháp giáo dục hợp lý. Từ những hiểu biết ban đầu đó, tôi suy nghĩ để tìm ra một phương pháp giáo dục cụ thể, thích hợp cho từng học sinh thật chặt chẽ, chi tiết. *Về chuyên cần: Thường xuyên nhắc nhở, động viên các em cố tranh thủ đi học đúng giờ, đều đặn, Nếu ba mẹ đưa đi thì nhớ nói ba mẹ đi đúng giờ. Tôi nêu tầm quan trọng của việc học, tác hại của bê trễ, vắng mặt (sẽ mất bài, phân tán khả năng chú ý của các em, không hiểu trọn vẹn bài học…) *Về tác phong; Yêu cầu học sinh lễ phép với người trên, kính trọng thầy cô, hòa nhã với bạn bè, đoàn kết thương yêu với các bạn trong trường, yêu trường, yêu lớp… 5 * Các mặt khác Xây dựng ý thức bảo vệ của công ( không bẻ cây, hái hoa, vẽ bẩn…) tuân thủ luật đi đường, vệ sinh môi trường, vệ sinh thân thể…, Tôi luôn theo sát kịp thời phát hiện, chấn chỉnh ngay các hành vi sai lệch, tạo cho các em có nếp sống văn minh, văn hóa. Rèn luyện thói quen làm việc nghiêm túc, tinh thần tự giác, tích cực, giờ nào việc ấy… Ngoài ra, tôi còn thực hiện các biện pháp liên quan đến giáo dục cho các em: Xây dựng lớp thành một tập thể vững mạnh cũng là một biện pháp giáo dục có tầm quan trọng đặc biệt đối với giáo dục đạo đức. Thông qua tập thể, Tôi rèn cho học sinh tính tổ chức, ý thức kỉ luật, tinh thần làm chủ tập thể. Tình đoàn kết…Tập thể này vững mạnh là môi trường giáo dục tốt. Chính trong môi trường này các em được lĩnh hội, khắc sâu, đầy đủ. Các em tự giác tu dưỡng, rèn luyện, cố gắng vươn lên về mọi mặt cho kịp ngang bằng với các bạn trong lớp. Do đó ưu điểm được phát huy mạnh mẽ, các biểu hiện sai lệch bị loại bỏ. Xây dựng cho các em tình yêu thương, đoàn kết, quan tâm lẫn nhau Tổ chức các giờ họp mặt, tâm sự để tìm hiểu về hoàn cảnh tâm tư của các bạn cùng tổ, cùng nhóm… Tổ chức thăm hỏi giúp đỡ lẫn nhau lúc khó khăn của cuộc sống, trong học tập, lao động… Tổ chức sinh hoạt ngoại khóa (vui chơi, tham quan xung quanh trường, giải trí tập thể…) Lôi cuốn học sinh vào các hoạt động lớp, Sao Nhi đồng để giúp các em hoàn thiện nhân cách cá nhân. Dựa vào các nội dung thi đua hoạt động của trường tổ chức cho học sinh tham gia. Tôi khơi dậy tư tưởng của học sinh mình làm cho các em tích cực, hăng hái tham gia mọi phong trào được tổ chức. Tổ chức thi đua “ Vở sạch chữ đẹp” đã nhen lên trong tâm hồn các em sự hứng khởi, tạo không khí thi đua sôi nổi, lòng tin vào chính mình. Qua đó các em có biểu hiện tình đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau để cùng tiến bộ. Nhắc nhở bạn từ 6 cách ngồi viết, đến việc nhắc bạn viết chữ đẹp hơn, rồi cao hơn là cùng nhau giải bài tập khó…- Khi tổ chức thi đua tôi cần chú ý một số điểm cho chính mình để phù hợp với các em. - Xác định mục tiêu cụ thể vừa sức với học sinh. - Đôn đốc sát sao vì thế đã duy trì khí thế thi đua - Sơ kết đều đặn, kịp thời biểu dương khen ngợi, uốn nắn những lệch lạc trong thi đua - Dùng nhiều hình thức hấp dẫn tổ chức thi đua - Chú ý bồi dưỡng và trao dồi các gương điển hình - Từ đó, sự tự giác phấn đấu vươn lên góp phần giữ vững, phát huy những giá trị tốt đẹp Biện pháp 2: Tiến hành giáo dục nâng cao và hoàn thiện: Khi học sinh đã tạm đi vào nề nếp tôi bắt đầu nâng cao mức độ giáo dục, yêu cầu, đòi hỏi cao hơn đối với các em. Tôi cho các em củng cố lại 5 Điều Bác Hồ, 5 nhiệm vụ của học sinh, tiếp tục dạy tiếp 5 phẩm chất học sinh để lập thành một hệ thống đạo đức hoàn chỉnh. Đó là: NĂM ĐIỀU BÁC HỒ DẠY 1. Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào. 2. Học tập tốt, lao động tốt. 3. Đoàn kết tốt, kỉ luật tôt. 4. Giữ gìn vệ sinh thật tốt. 5. Khiêm tốn thật thà dũng cảm. NĂM NHIỆM VỤ CỦA HỌC SINH 1.Thực hiện đầy đủ và có kết quả hoạt động học tập: chấp hành nội quy nhà trường; đi học đều và đúng giờ; giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập 2. Hiếu thảo với cha mẹ; ông bà; kính trọng lễ phép với thầy giáo, cô giáo; nhân viên và người lớn tuổi; đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ bạn bè, người khuyết tật và người có hoàn cảnh khó khăn 7 3. Rèn luyện thân thể, giữ vệ sinh cá nhân. 4. Tham gia các hoạt động tập thể trong và ngoài giờ lên lớp, giữ gìn, bảo vẹ tài sản nơi công cộng; tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường, thực hiện trật tự an toàn giao thông. 5. Góp phần bảo vệ và phát huy truyền thống của nhà trường của địa phương. CÁC PHẨM CHẤT CHỦ YẾU CẦN PHÁT TRIỂN CHO HỌC SINH 1. Yêu nước 2. Nhân ái 3. Chăm chỉ 4. Trung thực 5. Trách nhiệm Tôi giảng giải các phẩm chất và nêu lên yêu cầu từng phẩm chất để học sinh thực hiện. Kế đến tôi lại giao nhiệm vụ cho các em tự quản lý với nhau, các tổ theo dõi, kiểm soát lớp, cuối tuần báo cáo kết quả cho lớp trưởng để trình lại cho cô. Bằng hình thức này, tôi thấy các em từng bước tiến bộ hơn vì sự quản lý giữa các em với nhau sẽ sát sao hơn so với cô chủ nhiệm. Lớp học đi dần vào qui củ, gánh nặng của giáo viên chủ nhiệm cũng vơi dần Dù vậy ở giai đoạn này, công việc tìm hiểu về học sinh vẫn còn tiếp tục nhưng ở góc độ khác. Lần này tôi đi sâu, tỉ mỉ, toàn diện hơn. Đồng thời tôi đưa ra các chủ trương giáo dục, nêu rõ để học sinh hiểu và sẵn sàng thực hiện đúng theo yêu cầu đạo đức cô đặt ra. Tôi lại cho lớp với không khí thoải mái, tự nhiên như ở một đại gia đình vẫn đảm bảo nghiêm túc, kỉ cương. Dù vậy tôi cũng không quên chăm sóc cho học sinh của mình. Tôi kiên trì, bền bỉ theo dõi, cố gắng khắc phục dù chỉ các lỗi nhỏ nhặt một cách kịp thời. Với các sai phạm tôi đưa ra cách xử lí khác nhau tùy mức độ nhưng chỉ nhằm làm cho các em nhớ mà không tái phạm chứ không làm cho các em sợ hãi mất tinh thần. 8 Có một mẩu chuyện khá lí thú về việc làm theo chuẩn mực đạo đức đó là: Vì sao khi chào hỏi lại phải gật đầu? Học sinh nghe câu hỏi này có vẻ lúng túng suy nghĩ, tôi từ tốn nói: Các em hãy so sánh một bông lúa nặng bông do được chăm sóc tốt có hạt căng tròn, đạt chất lượng cao thì bao giờ cũng rũ xuống còn với một bông lúa nép hạt, chất lượng kém do không được chăm sóc tốt, hoặc do môi trường xấu thì luôn luôn thẳng đứng. Ở đây muốn nói các em cũng như những bông lúa nặng hạt nêu trên. Thực tế các em ai cũng được cha mẹ, thầy cô chăm sóc, dạy bảo tốt. Vì vậy khi chào hỏi thầy cô, hay phụ huynh hoặc người lớn tuổi…, các em nhớ phải gật đầu khẽ chào, có như thế mới là con ngoan, trò giỏi được không nào! Cả lớp chừng như sôi nổi và hứa làm theo lời cô để được cô khen. Trở lại việc giáo dục đạo đức cho học sinh của tôi. Cùng tồn tại với khen thưởng là trách phạt như: phạt quét lớp, chăm sóc cây xanh trong lớp học. Tôi luôn tỏ ra nghiêm khắc mà mềm mỏng. Biểu hiện thái độ buồn phiền, rất xót xa khi phải phạt học sinh để các em nhận ra cái lỗi của mình. Đồng thời có sự an ủi, động viên, khuyến khích với những em phạm lỗi để em đó không tái phạm nữa. Vào lớp trong giờ học, tôi đưa ra khẩu hiệu “ chăm chú nghe giảng, hăng hái phát biểu ý kiến” khuyên các em cố gắng học thật tốt tránh hiện tượng lơ là làm việc riêng, nói chuyện trong giờ học cho học sinh bằng cách phân công trưởng bàn quản lí các bạn trong bàn mình. Bạn nào vi phạm sẽ phải trực nhật lớp. Giờ chơi, tôi tổ chức nhiều hoạt động vui chơi giải trí xung quanh các chủ đề về đạo đức( ai làm việc tốt trong tuần, em đã làm tốt điều gì..) Đồng thời, quan sát theo dõi để phát hiện kịp thời những thiếu sót, sai trái mà chấn chỉnh kịp thời. Khuyên bảo các em nên tổ chức chơi sao cho thật khoa học, bổ ích. Tránh tình trạng gây cãi nhau, làm mất tình thân ái, đoàn kết, trong tập thể lớp bằng nhiều phong trào thi đua giúp bạn mọi mặt như giải toán, đọc bài, cho bạn mượn dụng cụ học tập…. Song giáo dục cho học sinh, tôi củng cố thực hiện thật nghiêm chỉnh những gì mình đã nói, mọi việc phải nhất nhất mẫu mực, luôn gần gũi giúp đỡ 9 các em. Với gia đình, tôi tranh thủ những lúc phụ huynh đưa đón con về để trao đổi ngắn về các nội dung của trường đề ra, tìm hiểu thêm về sự giáo dục ở nhà. Qua trao đổi, tôi gợi ý cho họ những ý kiến nhỏ về tầm quan trọng của công việc này. Giới thiệu một số nét giáo dục cần quan tâm( chọn những câu chuyện hay đọc cho các em nghe, nhắc nhở các em làm việc tốt, tạo cho các em có những hành vi tốt…) Hơn nữa tôi cũng thông báo vài điểm về tình hình đạo đức của con họ để gia đình có biện pháp giáo dục thêm cho các em. Với Ban giám hiệu nhà trường, các tổ chức Đội Thiếu niên Tiền phong… Tôi liên hệ, gợi ý để các thầy cô thống kê lại những gì còn tồn đọng, giúp các em thấy rõ mà sửa chữa, khắc phục. Đồng thời nêu lên những gương điển hình tiên tiến trước toàn trường làm cho những em được khen hãnh diện về hành vi của mình. Riêng học sinh khác có sự háo hức được khen, biểu dương như bạn mình. Trong giao tiếp hằng ngày tôi sưu tầm những bài hát, câu thơ, câu chuyện về “ chăm ngoan, lễ phép” để truyền lại cho các em, tạo ấn tượng mạnh mẽ cho các em tập luyện thành thói quen. Biện pháp 3: Giáo dục nội khóa Trong các giờ học, ở từng phân môn tôi đều vận dụng hết các điều có thể trong phạm vi cho phép của bài học để giáo dục tư tưởng, rèn luyện đạo đức cho các em.Giúp các em thấy được tầm quan trọng, yêu cầu, ý nghĩa sâu xa của bài học từ đó thực hiện theo cho đúng Thêm vào đó là việc tiến hành luyện tập, thực nghiệm bài học, tôi tạo cho học sinh mối liên hệ giữa bài học và thực tế. Từ đó các em có động cơ hoạt động tích cực. Riêng giờ sinh hoạt, tôi tổ chức cùng kể chuyện nhau nghe để cùng các em thi nhau kể những câu chuyện hay, lý thú vừa tạo cho các em cảm nhận được cái đẹp cuộc sống vừa cung cấp thêm những chuẩn mực hành vi đạo đức giáo dục, sửa chữa, rèn luyện cho các em từng hành vi nhỏ. 10 VD: Dùng hai tay để trao, nhận vật gì đối với người lớn, gọi dạ bảo vâng…khuyên nhủ các em về tính cẩn thận, ý thức giữ gìn đồ dùng học tập. Qua các cách thức, biện pháp trên của giáo viên chủ nhiệm cho thấy có những điều mà mỗi người giáo viên cần biết đến, cần học hỏi để giáo dục tốt hơn cho lớp của mình. Tuy nhiên, đó chỉ là những cái mà học sinh phải làm còn giáo viên chủ nhiệm thì sao? Theo tôi “Muốn giáo dục học sinh thì trước tiên ta phải xem lại mình đã, mình đã tốt chưa, làm được như lời mình nói hay chưa mà bảo các em làm đúng” Vì thế mỗi thầy, cô giáo phải tự hoàn thiện mình để học sinh nhìn nhận đánh giá người thầy với thái độ:“Trọng thầy vì đạo đức của thầy","Phục thầy vì kiến thức của thầy", "Quý mến thầy vì lòng độ lượng của thầy”. Như thế, cái cần thiết để giáo dục thành công là vừa hoàn thiện mình thêm vừa giáo dục học sinh. Có như thế mới xứng đáng là thần tượng của trẻ nhỏ, mới có được niềm tin nơi trẻ thì giáo dục sẽ dễ dàng hơn. Cô giáo là tấm gương sáng nhất để học sinh soi mình vào đấy mà làm sáng mình theo. Những việc làm tốt hằng ngày của giáo viên sẽ được học sinh “ bắt chước” theo ngay. Vì thế ở mọi tình huống giáo viên luôn gương mẫu và ứng xử tốt. Trong những lúc rảnh rỗi, tôi thường hòa mình cùng lớp với những hoạt động vui chơi ( kết bạn, đèn xanh đèn đỏ, đóng kịch ai tốt, ai xấu, múa hát… Trong các trò chơi đều mang một ý nghĩa giáo dục cụ thể ( giúp các em đoàn kết, thương yêu nhau, gắn bó với nhau hơn, giúp phân biệt được cái tốt, cái xấu trong trò chơi, để từ trò chơi các em có thể áp dụng vào thực tế cuộc sống của mình…) Hay mỗi tuần, với việc dạy môn đạo đức, tôi phát động phong trào thi đua làm theo chủ đề nhằm tạo cho học sinh thực hành, áp dụng từ bài học vào đời sống hằng ngày. Tập luyện dần các chuẩn mực đạo đức cần có của người học sinh. 11 Với mỗi hình thức để tạo thói quen tốt cho học sinh, tôi đều có nhận xét, nêu gương điển hình tốt nhất để cả lớp làm theo. Đồng thời tôi hệ thống lại những việc cần ghi nhớ, thực hiện để khắc sâu vào tâm trí các em. GV cần có những cách thức khác nhau để thu hút học sinh, cần có một hiệu lệnh báo rằng đã đến lúc học sinh phải tập trung làm việc. Lúc học sinh làm ồn giáo viên không cố để nói to hơn, át học sinh mà phải làm điều ngược lại: đứng lặng và ra hiệu “ suỵt”. Hãy dùng tất cả các ngôn ngữ cơ thể để học sinh nhận thấy giáo viên đang hướng về các em và chú ý chỉ giao nhiệm vụ, nêu yêu cầu của hoạt động khi mắt đã kết nối với học sinh. Lúc giao nhiệm vụ, luôn nhìn vào mắt học sinh với ánh mắt thân thiện, khích lệ. Không cho phép GV lên lớp chỉ cốt nói những điều thầy định nói mà không chú ý gì đến phản ứng của HS. Không vội vàng giao nhiệm vụ khi học sinh chưa chuẩn bị được tâm lí vào cuộc giao tiếp. Phối hợp với giáo viên bộ môn: Chú ý đến mọi đối tượng học sinh, để tận tình giúp đỡ các em tiếp thu tốt nhất kiến thức mình truyền đạt. Tích cực nâng cao chất lượng giờ dạy, chú trọng yêu cầu hiệu quả việc lồng ghép nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh trong môn học, giờ học có vị trí quan trọng đối với việc trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về phẩm chất, đạo đức về quyền và nghĩa vụ công dân sẽ giúp học sinh có thái độ tích cực và thực hiện những hành vi phù hợp chuẩn mực đạo đức. 5.3. Khả năng áp dụng của sáng kiến: Giúp giáo viên áp dụng một số phương pháp, biện pháp trong công tác chủ nhiệm. Từ đó có hướng đi đúng đắn cho việc giáo dục đạo đức cho học sinh hiện nay và mai sau. Đề tài có thể triển khai và áp dụng được trong các trường Tiểu học nói chung và trường Tiểu học Nguyễn Bá Ngọc nói riêng. 6. Kết quả đạt được: Với các biện pháp trên, tôi đã đạt được một số kết quả rất khả quan. Hầu hết học sinh đều học tập nghiêm túc, có những tiến bộ trong các hành vi, thói 12 quen hằng ngày, có nhiều em nhặt được của rơi( bút chì, bút mực, tẩy, phấn, ..) đã trả lại cho bạn hoặc nhờ cô trả, tuyệt đối lễ phép với người lớn, ngoan, vâng lời. Năm học: 2019 – 2020 về năng lực phẩm chất đạt 100%. Học kì I năm học: 2020 – 2021 về năng lực, phẩm chất đạt 100%. Có một việc làm của học sinh lớp1 mà tôi chủ nhiệm thấy rất vui đó là: Qua bài dạy Tập đọc Gửi lời chào lớp Một, khiến các em học sinh liên hệ ngay vào thực tế, đã bảo nhau viết lên những dòng suy nghĩ để gửi cho tôi vào buổi tổng kết lớp như sau: Con phải xa cô rồi con hứa với cô con sẽ học giỏi và ngoan còn con chúc cô mạnh khỏe ( cô giáo kính yêu) con Hoàng Linh. Và em Kiều Uyên lại viết Kiều Uyên kính tặng cô: Chúng con phải xa cô rồi tạm biệt cô nhé, con chúc cô mạnh khỏe, từ hồi con mới vào học cô đã dạy con từng điều hay, con sẽ hứa con sẽ vâng lời cô. Còn em Thúy Ngân lại viết: Chúng con phải xa cô rồi con sẽ nghe lời cô, con sẽ luôn bên cô mà, con chúc cô mạnh khỏe. Em Trúc Vy lại viết: Cô giáo của con, con rất nhớ cô vì con xa cô rồi. Em Hồng Ngọc viết tiếp: Con sẽ xa cô rồi con rất nhớ kỉ niệm con và cô học cùng lớp. Tiếp theo là em Ngọc Diệp viết: Cô giáo của con ơi, cô đã dạy con. Từ bài học, mỗi ngày đến trường là một ngày vui, cô Thơm dạy dạy con vui lắm. Ai mà ngoan ngoãn thì thầy cô cũng quý mến. Con cảm ơn thầy cô, chúc cô luôn mạnh khỏe. Và gần đây vào giờ ra chơi có em Thành Lâm nói cô ơi! Con khát nước, tôi kịp thời đưa chai nước của mình đang dùng cho em uống, em ấy lễ phép cầm hai tay và nói con cảm ơn cô ạ! Thấy thế bạn Như Thảo đứng cạnh liền bảo: Sao cô thương tụi con quá à! Nghe em nói tôi rất vui và hạnh phúc khi học trò cảm nhận được sự quan tâm của thầy cô, đúng như câu nói : “Cho đi là còn mãi” Tôi nhận thấy những tình cảm, những lời nói chân tình, thơ ngây của các em thể hiện qua những dòng chữ viết còn sai lỗi chính tả, thế mà lại thắm đượm tình thầy trò. 13 Phong trào vượt khó vẫn không ngừng phát triển. Cảm động nhất là có nhiều em quên đem bút, tức thì các em khác có dư bút cho mượn ngay. Lắm lúc các em còn tranh nhau cho bạn mượn. Hay việc bạn bị ngã đã nâng đỡ bạn đứng lên dịu dàng. Hầu hết các học sinh trong lớp đã thực sự chuyển biến về thói quen đạo đức, các em có tinh thần vươn lên, để tốt hơn, ngoan hơn. Tình cảm bạn bè trong lớp ngày một thân thiết và bền chặt hơn Gương “người tốt, việc tốt” ngày một tăng lên và mất hẳn biểu hiện xấu. Với phụ huynh, cũng có một số người đã hiểu và kết hợp với trường, với giáo viên chủ nhiệm lớp đồng thời giáo dục cho con em mình. Việc chú ý, quan tâm đến quá trình phát triển nhân cách, đạo đức đã có biểu hiện tốt. Theo lời kể của một số phụ huynh nói: Khi tôi trao cho con vật gì, nếu con chỉ nhận một tay với vẻ không cung kính, hoặc việc đi học hoặc về không chào hỏi, vòi vĩnh mẹ mua quà vặt….tức thì tôi bảo: Cô giáo dạy con phải như thế nào? Con tôi bẽn nẽn và tròn xoe mắt nhưng rồi hiểu ra liền thay đổi ngay hành động của mình. Trong học tập, lao động em nào tích cực, chăm ngoan, biết giúp đỡ bạn bè và có tiến bộ tôi thưởng một logo con gấu có ghi xuất sắc hoặc rất tốt vào tiết sinh hoạt lớp. Các em sẽ rất vui và cùng nhau thi đua trong học tập, lao động. Có một niềm vui nho nhỏ xin chia sẻ với quý thầy cô đó là: Phụ huynh trong lớp đã nhắn tin Cô ơi em Đức được logo Xuất sắc mừng quá cô ạ, cười không ngủ được em Đức nói đây là thành tích cao nhất trong môn Toán con cố gắng nhiều lắm nay con mới đạt được con vui quá mẹ ơi, phụ huynh tiếp lời Cảm ơn cô nhiều lắm luôn, còn phụ huynh em Quang Đăng cũng nhắn tin kể con cũng rất phấn khởi thấy thích thú học bài ở nhà khi con được tặng lo go rất tốt, cảm ơn cô vì điều này. Như vậy nề nếp học tập của cả lớp sẽ tốt hơn và công việc giảng dạy sẽ thuận lợi rất nhiều. Tôi luôn lắng nghe những thắc mắc của các em. Công việc tôi giao trên tinh thần thầy phân công - trò hợp tác để các em thấy được công việc mình làm là không bắt buộc. Tôi luôn khuyến khích các em mạnh dạn kiến nghị, đề xuất. 14 Nếu hợp lí tôi làm theo cách của các em. Như vậy các em sẽ thấy vai trò của mình thật quan trọng và các em càng cố gắng hơn. Điều này cho thấy, nếu không phối hợp chặt chẽ của gia đình – Nhà trường ( chưa kể đến xã hội) thì có lẽ học sinh chúng ta chưa hẳn đã thực sự ngoan như thực tế ở trường mà ta cảm nhận. Đạt được kết quả trên làm cho tôi rất vui, một thứ tình cảm là lạ chợt xuất hiện trong tôi khi nhận được kết quả đó. Tôi nghĩ có lẽ đó gọi là ‘ tình yêu nghề, mến trẻ’ mà người ta thường hay nhắc đến. Và tôi chợt nghĩ vai trò của một giáo viên chủ nhiệm chắc chắn sẽ không nhỏ trong quá trình giáo dục đạo đức cho học sinh chúng ta. 7. Bài học kinh nghiệm Khi giáo dục cần vận dụng uyển chuyển, đa dạng, phong phú các phương pháp giáo dục, không nên xem nhẹ một biện pháp nào để để rồi quá đề cao một cách thức nào. Muốn học sinh có đạo đức tốt thì giáo viên nâng cao phẩm chất của chính mình trước. Từ đó học sinh mới có gương tốt ở thầy cô mà noi theo. Để kịp thời tiếp cận chương trình GDPT mới 2018. Do đó mỗi giáo viên cần nâng cao năng lực của mình trong công tác quản lí lớp học và chủ động vận dụng các PP mới để giảng dạy: tích cực đổi mới phương pháp dạy học, vận dụng khoa học công nghệ vào mỗi bài giảng sẽ khiến mỗi tiết học là một giờ vui với học sinh. Qua đó ít nhiều sẽ phát triển được năng lực, phẩm chất cho các em. Điều đặc biệt cần chú ý là giáo dục đạo đức cho học sinh không chỉ có ở nội dung dạy học mà còn thông qua phương pháp dạy học. Thay vì là người ban phát kiến thức, thì gv sẽ là người đồng hành cùng HS đi tìm kiến thức, thay vì thuyết giảng những quy tắc ứng xử, giao tiếp, văn hóa, đòi hỏi giáo viên phải xây dựng được hình ảnh bản thân là nhân vật giao tiếp mẫu mực, thân thiện, hợp tác. Đối với lớp của tôi sĩ số khá đông, tôi đã chia nhỏ nhóm đối tượng HS để uốn nắn hướng dẫn kịp thời cho các em, giai đoạn đầu tôi không ghi nhận xét nhiều vào vở mà trực tiếp giúp đỡ các em khi gặp khó khăn, GV chú ý ghi nhận tuyên dương các em dù tiến bộ nhỏ nhất qua việc thưởng logo học tập: xuất sắc, 15 rất tốt, cần cố gắng, đồng thời tôi phải chuẩn bị cả một số gôm tẩy , bút chì.. để giúp đỡ các em khi cần. Tôi nhận thấy CTGDPT mới 2018, cần chú ý đến việc tạo mối quan hệ tốt giữa trò với trò. Khi các em hiểu nhau thì sẽ hợp tác trong mọi công việc. Khi tham gia các trò chơi vận động hoặc các hoạt động học tập tôi thường cho các em tham gia tập thể để các em có tinh thần đoàn kết và hiểu nhau hơn. Giáo viên cần nói ít đi để học sinh được nói nhiều hơn với hàm ý thầy cô nên dành nhiều thời gian cho HS suy nghĩ để dạy được cho học sinh chuyển từ việc: Học xong biết cài gì sang học xong biết làm gì, vì vậy mỗi giáo viên luôn cố gắng thay đổi nhiều điều trong cách dạy học so với trước đây. Tôi thường xuyên tranh thủ thời gian khi phụ huynh đi đón con để trao đổi với phụ huynh cách hướng dẫn các con đọc viết, làm bài khi ở nhà và cách giáo dục đạo đức cho các em. Ngoài ra tôi còn sử dụng tin nhắn vn.edu, zalo để trao đổi với Phụ huynh bởi rất cần thiết, tuy nhiên tôi luôn cân nhắc các thông tin cần gửi, tránh gây ảnh hưởng tâm lí, tinh thần của các em. Chú ý kết hợp giáo dục chặt chẽ ở ba môi trường: Gia đình - Nhà trường Xã hội thì sẽ đem lại hiệu quả cao, toàn vẹn hơn. Tạo cho học sinh không khí “ học mà vui, vui mà học”, “học đi đôi với hành” tạo mọi khả năng thì các em có dịp tích lũy thêm vốn hiểu biết, tích lũy dần kinh nghiệm, vốn sống cho mình. Rèn luyện thành thói quen cho học sinh những chuẩn mực, hành vi đạo đức tốt, lành mạnh. Khéo léo tạo ra tình huống có vấn đề để học sinh xử lý mà thích nghi tốt. Trong khi học sinh thực hiện các biện pháp giáo dục, giáo viên luôn theo dõi sát sao, chặt chẽ, quản lý nghiêm ngặt để có thể kịp thời xử lý những tình huống bất trắc xảy ra, những biểu hiện cá tính cần uốn nắn đúng lúc, những thiếu sót, lệch lạc cần bổ sung, sửa chữa. Kết hợp nói và làm cho thống nhất đồng bộ, phù hợp các yêu cầu đạo đức 16 Qúa trình giáo dục cần thống nhất đồng bộ, giữa các lực lượng giáo dục, tránh hiện tượng gây hoang mang, phân vân trong học sinh. Vì sự ý thức của các em không đúng thì dễ dàng đưa đến tình trạng phản giáo dục. Đối với giáo viên chủ nhiệm: Là người trực tiếp thay mặt nhà trường giáo dục học sinh, là người thực hiện sự phối hợp, liên kết bền chặt với giáo viên bộ môn, các đoàn thể trong nhà trường, giữa “Gia đình - Nhà trường - Xã hội”. Giáo dục đạo đức học sinh là một công việc đòi hỏi sự kiên trì, cần phải có tâm huyết với nghề; có phương pháp chủ nhiệm tốt với một kế hoạch toàn diện, hợp lý. Từ việc tìm hiểu, nắm bắt hoàn cảnh gia đình, năng lực từng học sinh, học sinh có hoàn cảnh khó khăn … đến việc xử lý tình huống. Đòi hỏi cần có sự nghiêm khắc của người thầy đồng thời phải có tấm lòng yêu thương, thể hiện trách nhiệm, lòng vị tha như một người cha đối với con cái; thông cảm chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, giúp đỡ các em vượt qua khó khăn, dành thời gian để tâm sự và cho các em những lời khuyên bảo chân tình; tạo được niềm tin động lực cho học sinh phấn đấu hoàn thiện. Hình ảnh người thầy ảnh hưởng không nhỏ đến học sinh, chính vì vậy giáo viên chủ nhiệm không những cần năng lực chuyên môn, mà còn đòi hỏi phải thật sự là tấm gương sáng về tác phong, tư cách đạo đức; chuẩn mực trong trang phục, lời nói, cách ứng xử… Như vậy lời nói của giáo viên chủ nhiệm mới có trong lượng với học sinh Phải tiến hành “Kịp thời, chính xác, công bằng, đúng trình tự quy định“; lấy giáo dục làm chính, tránh xu hướng chỉ xử lý phát hiện những sai trái và kỷ luật mà không dành thời gian để định hướng, uốn nắn, giúp học sinh tự giác thực hiện; đồng thời giữ nghiêm kỷ luật, phát huy ưu điểm, bồi dưỡng những nhân tố tích cực để khắc phục những thiếu sót của những nhân tố tiêu cực. Cần tạo dư luận đúng đắn trong nhà trường và ngoài xã hội, để “ủng hộ cái tốt, phê phán cái xấu xấu.” Với quá trình sau xử lý: Sau khi xử lý học sinh vi phạm, cần có kế hoạch theo dõi, phối hợp với phụ huynh học sinh, chính quyền địa phương tạo 17 cho học sinh phấn đấu sửa chữa khuyết điểm để tiến bộ. Sinh hoạt tổ chuyên môn họp thống nhất để đưa ra các biện pháp giáo dục cho học sinh. Muốn thực hiện được công tác này giáo viên cần trang bị vốn kiến thức hiểu biết sâu rộng. Từ đó mới sáng tạo nên những biện pháp giáo dục đúng đắn, hợp lí để mang lại hiệu quả cao cho ngành giáo dục, góp phần hình thành nên bộ mặt xã hội mới với những con người mới, con người toàn diện: Tài năng xuất chúng - đức độ vẹn toàn 8. Kết thúc vấn đề Với chương trình giáo dục phổ thông 2018 mới nói chung và năng lực, phẩm chất nói riêng, sẽ giúp học sinh hình thành các năng lực phẩm chất chủ yếu. Học sinh thấy được “cái hay, cái tốt trong các hoạt động giáo dục. Từ đó các em sẽ yêu thích và biết tự hào, quý trọng các giá trị và năng lực phẩm chất được hình thành trong học tập và đời sống. Để đáp ứng được yêu cầu, trong suốt thời gian qua, với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường, tôi đã nghiêm túc học hỏi, nghiên cứu chương trình giáo dục. Tôi luôn bám sát mục tiêu giáo dục định hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho người học. Trong công tác giáo dục con người, điều trước tiên là giáo dục đạo đức. Từ đó tạo ra những đứa trẻ ngoan và kéo theo sự ý thức cần được hoàn thiện nâng cao về mọi mặt của trẻ. Giáo dục đạo đức cho học sinh là trách nhiệm của toàn xã hội, trong đó giáo dục ở nhà trường có vai trò định hướng. Đó là sứ mệnh lịch sử – vinh dự và trách nhiệm mà xã hội giao cho nhà trường và mỗi chúng ta nói riêng, ngành GD&ĐT nói chung. Giáo dục đạo đức cho học sinh là một việc làm đòi hỏi mất nhiều thời gian và công sức. Nó buộc người giáo viên phải tìm tòi khám phá, tạo ra một hệ thống phương pháp, phù hợp với từng học sinh riêng biệt. Giai đoạn kinh tế phát triển mạnh mẽ như hiện nay thì vị trí của giáo dục đạo đức lại càng trở nên đặc biệt quan trọng hơn ‘ Hiền, dữ phải đâu là tính sẵn Phần nhiều do giáo dục mà nên’… 18 Chẳng phải Bác Hồ đã từng khuyên chúng ta đó sao, nhất là những người giáo viên tiểu học, vai trò này lại càng đặc biệt hơn nữa. Nhà trường là nơi rèn luyện, đào tạo ra những công dân tốt cho xã hội, với đầy đủ các phẩm chất đạo đức cần có của mỗi người. Bên cạnh sự giáo dục của nhà trường thì sự hỗ trợ phối hợp chặt chẽ trong giáo dục giữa xã hội, gia đình cũng có phần đóng góp không thể thiếu. Nhu cầu về giáo dục đặt ra cho ngành giáo dục một nhiệm vụ” phải làm sao tìm ra được các biện pháp giáo dục đạo đức tốt nhất, đem lại hiệu quả giáo dục được cao cung cấp cho xã hội những con người có đạo đức, tác phong phù hợp với các nguyên tắc, chuẩn mực, hành vi đạo đức của quy luật phát triển tự nhiên. Để đạt được điều đó , ngay từ bậc Tiểu học, người giáo viên cần cung cấp rèn luyện, bồi dưỡng thường xuyên, có hệ thống, đảm bảo tính phù hợp với các đối tượng giáo dục.Vận dụng linh hoạt các biện pháp giáo dục đạo đức. Chính vì các yêu cầu cấp thiết nêu trên mà cần sự quan tâm, đồng tình, tận lực tìm tòi, khám phá đưa ra các biện pháp giáo dục cho thích đáng để đưa vào sử dụng rộng rãi cho thực tế hiện nay nhằm trau dồi, bồi dưỡng đạo đức cho các thế hệ đang lớn lên, những người chủ tương lai của đất nước. Công tác giáo dục đạo đức sẽ được tiến hành dễ dàng trong những hoạt động giao lưu, giao tiếp trong xã hội, tập thể cộng đồng. Gia đình là tế bào của xã hội, là cái nôi thân yêu nuôi dưỡng cả đời người, là môi trường quan trọng giáo dục nếp sống và hình thành nhân cách. Chính trong những môi trường đó sẽ tạo ra những tình huống cần sự ứng xử của học sinh. Từ đó, ta có định hướng giáo dục cụ thể, thực tế và hiệu quả và mới có được sự đi lên của một xã hội nhờ vào lực lượng lao động” tài - đức vẹn toàn”.