Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục thể chất cho trẻ 4 5 tuổi

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THỂ CHẤT CHO TRẺ 4-5 TUỔI B4 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Vấn đề vị trí của giáo dục Mầm non trong chiếm lược “Phát triển nguồn lực con người” đã và đang được Đảng và nhà nước ta rất quân tâm. Vậy sự phát triển thể lực của trẻ em ở lứa tuổi Mầm non hiện nay như thế nào ? Chúng ta đều biết tầm vóc của đứa trẻ lớn lên hàng ngày bởi vì cơ thể trẻ em là cơ thể đang lớn, đang phát trển không ngừng theo từng giai đoạn. Sự phát triển thể chất của trẻ được đánh giá dựa vào một số chỉ số thông thường như: chiều cao, cân nặng, vòng ngực, vòng đầu, tỉ lệ các phần của cơ thể. Xuất phát từ những đặc điểm cơ thể trẻ luôn phát triển tuân theo những quy luật cơ bản của sinh học, trình tự và tốc độ của sự phát triển phụ thuộc vào những yếu tố về di truyền, môi trường sống và đặc biệt là phương pháp nuôi dưỡng và rèn luyện thân thể một cách có ý thức. Trong vài thập kỉ và đặc biệt là trong những năm gần đây, cùng với sự chuyển biến mọi mặt của xã hội và đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế – xã hội trẻ em đã có điều kiện được chăm sóc tốt hơn dẫn đến tình trạng béo phì rất nhiều. Trên thực tế có nhiều yếu tố ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển thể chất của trẻ như: kinh tế, xã hội, chất lượng môi trường sống, song yếu tố chính vẫn là hình thức tổ chức giáo dục thể chất cho trẻ. Như vậy việc tìm hiểu cách tổ chức các hình thức giáo dục thể chất cho trẻ để từ đó tìm ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ là một việc làm rất quân trọng trong việc chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ của trẻ. Là giáo viên ngành học mầm non nhất lại là giáo viên dạy ở trường mầm non nông thôn vấn đề đặt ra hiện nay đối với tôi là cách tổ chức các hình thức giáo dục thể chất cho trẻ 4-5 tuổi ở trường ra sao? 1 Xuất phát từ những vấn đề trên , để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ trong ngành học mầm non nói chung và trong trường mầm non Yên Lư nói riêng tôi đã mạnh dạn chọn đề tài nghiên cứu: “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục thể chất cho trẻ 4-5 tuổi B4 ” 2. Mục đích nghiên cứu đề tài : - Tìm hiểu, nghiên cứu thực trạng việc tổ chức các hình thức giáo dục thể chất cho trẻ từ đó chọn lọc các hình thức giáo dục thể chất phù hợp nhất 3. Đối tượng nghiên cứu: - Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục thể chất cho trẻ 4-5 tuổi B4 Tại trường mầm non Yên Lư 4. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Đề tài này được tiến hành trong năm học từ tháng 9 năm 2019 đến năm 2020 Tại lớp mẫu giáo 4 – 5 tuổi B4 của trường Mầm non Yên Lư . + Đối với học sinh: Nhiệm vụ chính của quá trình giáo dục thể chất cho trẻ tuổi mẫu giáo là hoàn thiện kĩ năng vận động cơ bản như: đi, bò, chạy, nhảy, ném, trườn, leo trèo và phát triển các tố chất vận động như: nhanh nhẹn, mạnh dạn, bền bỉ và khéo léo nhằm cho trẻ có đủ năng lực để đến trường phổ thông + Đối với giáo viên: Giúp giáo viên năng động sáng tạo, linh hoạt trong công tác giảng dạy, truyền tải kiến thức đến với các em một cách giản dị, gần gũi, dễ thấy, không máy móc tạo cho giáo viên thói quen tự học hỏi, tìm tòi suy ngẫm, đúc kết kinh nghiệm đưa ra các giải pháp tối ưu nhất và hiệu quả vận dụng vào giảng dạy để đảm bảo chất lượng và nâng cao hơn nữa. 5. Phương pháp nghiên cứu. -Nhóm phương pháp nghiên cứu phân tích tổng hợp lý thuyết (phân tích, tổng hợp tài liệu Internet, tập san, sách báo có liên quan đến đề tài). - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực hành: + Phương pháp quan sát. + Phương pháp thực nghiệm. 2 + Phương pháp đàm thoại II.PHẦN NỘI DUNG 1.Một số vấn đề có liên quan * Đặc điểm phát triển thể chất: Khi nói đến thể chất chúng ta có thể nghĩ ngay rằng đó là chất lượng của cơ thể con người có thể sử dụng vào thực tiễn một việc nào đó trong học tập, lao động, thể thao...Phạm trù thể chất bao gồm các mặt sau: Tầm vóc cơ thể là trạng thái phát triển và hình thái, cấu trúc cơ thể bao gồm sự sinh trưởng hình thể và tư thế thân người của một cơ thể. Sinh trưởng chủ yếu chỉ qua quá trình biến đổi dần về khối lượng cơ thể từ nhỏ đến lớn, từ thấp đến cao, từ nhẹ đến nặng. Năng lực tham gia vận động thể lực của một cơ thể, đây là một nhân tố hết sức quan trọng nó thúc đẩy và giúp cho các chức năng sinh lý của cơ thể phát triển một cách nhịp nhàng. Khả năng thích ứng của cơ thể đối với môi trường bên ngoài, trong đó có khả năng chống lại bệnh tật. Trạng thái tâm lý là chỉ tình cảm, ý chí, cá tính của con người, nếu một con người có trạng thái tâm lý tốt thì cơ thể sẽ phát triển khỏe mạnh 2.Thực trạng của vấn đề 2.1. Đặc điểm của lớp. Năm học 2019-2020 tôi được phân công chủ nhiệm nhóm lớp 4-5 tuổi b4 tại khu Tân Sơn 2 của trường .Lớp với số cháu là 25 trẻ. 100% trẻ ngoan ngoãn ,hồn nhiên, đạt yêu cầu về phát triển thể chất , phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ, và tình cảm xã hội, cảm thụ cái hay cái đẹp trong cuộc sống xung quanh trẻ. Đó là một thuận lợi lớn để tôi rèn luyện khả năng phát triển thể chất cho trẻ. Trẻ phát triển bình thường là: 72% 2.2. Thuận lợi 3 Trong thực tế ở các trường mầm non hiện nay đã có đủ sách báo và các chương trình chăm sóc giáo dục cho trẻ do vụ giáo dục ban hành, giáo viên mầm luôn luôn có ý thức nâng cao nghiệp vụ và học các lớp bồi dưỡng hè hàng năm . -Có phòng học sạch sẽ thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông, có sân tập rộng rãi, có mái che, có đầy đủ bàn ghế cho các cháu ngồi học, có đồ dùng phục vụ cho giảng dạy . Các cháu học sinh đều khỏe mạnh, ngoan ngoãn biết vâng lời cô giáo đoàn kết với bạn bè. Bản thân tôi là giáo viên tâm huyết với nghề, luôn yêu thương trẻ. 2.3. Khó khăn Cơ sở vật chất: Kinh phí mua nguyên vật liệu phục vụ cho việc làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn thể dục cho trẻ còn hạn chế. Học sinh:Có nhiều trẻ còn nhút nhát chưa mạnh dạn tham ra hoạt động nhiệt tình Phụ huynh: Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm, còn coi nhẹ việc học của trẻ mà cho rằng trẻ nhỏ đến lớp không học mà chơi với đồ chơi. Chính vì những khó khăn trên đã ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các cháu nói chung và hoạt động thể dục nói riêng. 2.4. Khảo sát thực tế Bảng khảo sát trước khi áp dụng sáng kiến STT Tổng số trẻ Tiêu chí đánh giá Trẻ biết thực hiện các bài tập 1 2 3 Đạt Số trẻ Tỉ lệ % 11 44% vận động bài phát triển chung 25 một cách hứng thú Trẻ biết tham gia trò chơi 25 13 52% hứng thú Trẻ phát triển thể chất bình 25 18 72 thường 4 Chưa đạt Số trẻ Tỉ lệ % - Dựa vào khảo sát tôi đã đánh giá được sự tồn tại của thực trạng là: Đa số trẻ còn nhút nhát, trẻ chưa mạnh dạn tham gia vào hoạt động . + Nguyên nhân khách quan: Cơ sở vật chất còn thiếu thốn, đa số phụ huynh còn khó khăn về kinh tế, nên việc phát triển thể chất của trẻ chưa được chú trọng vì chưa đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho trẻ theo độ tuổi. Nhận thức của một số phụ huynh còn hạn chế. + Nguyên nhân chủ quan: Một số giáo viên chưa thật sự đầu tư một cách tích cực vào quá trình soạn giảng (còn xem nhẹ môn học này). Còn dạy theo hình thức đối phó, chỉ trọng tâm vào phận vận động cơ bản. Trẻ: chưa tham gia học tập một cách tích cực, chưa chủ động sáng tạo, còn làm theo sự chỉ bảo của cô. Từ những thực trạng và nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên tại cơ sở trường học cho ta thấy kết quả của quá trình giáo dục thể chất cho trẻ chưa cao. Giáo viên còn loanh quanh với những phương pháp truyền thống, chưa quan tâm đến khâu điều khiển trẻ làm việc để phát huy hết tính tích cực của trẻ (một việc làm hết sức cần thiết trong quá trình phát triển thể chất cho trẻ). * Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất cho trẻ: - Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất của trẻ như: Di truyền bệnh tật, biến dị, môi trường, dinh dưỡng, rèn luyện thể dục thể thao... Trong đó nhân tố thích hợp nhất, tích cực nhất và có hiêụ qủa nhất để giúp cơ thể trẻ phát triển khỏe mạnh là hoạt động thể dục thể thao 3.Đề xuất các giải pháp : 3.1. Biện pháp 1 -Xây dựng kế hoạch thực hiện chuyên đề phát triển vận động Mục đích của “Giáo dục phát triển vận động cho trẻ” là ngoài rèn luyện thể lực, tăng cường khả năng vận động, trẻ sẽ rèn được tính trung thực, tính tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể, mạnh dạn, tự tin và khả năng tự quản tự lập, giúp trẻ phát triển toàn diện. Xác định được tầm quan trọng của chuyên đề đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Tôi đã dựa vào kế hoạch của nhà trường để xây 5 dựng kế hoạch tổ chức thực hiện chuyên đề giáo dục phát triển vận động năm học 2019 - 2020 như sau: Thời gian Nội dung dự kiến thực hiện chuyên đề - Lựa chọn nội dung, khảo sát đánh giá chất lượng trẻ đầu năm để nắm được thực trạng sự phát triển vận động của trẻ. - Xây dựng kế hoạch thực hiện chuyên đề dựa vào kết quả khảo sát kết quả đạt được năm trước và dựa vào kế hoạch của nhà trường. Tháng 9/2019 - Dạy trẻ hiểu biết về lợi ích của việc luyện tập vận động đối với sự phát triển cơ thể và bảo vệ sức khỏe. - Tăng cường bài tập vận động giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, nhanh nhẹn, khéo léo, khỏe mạnh. - Khảo sát cơ sở vật chất, bổ sung đồ dùng phục vụ chuyên đề. - Tạo môi trường phát triển vận động cho trẻ theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. - Phối hợp tổ trưởng tổ chức chuyên đề cấp tổ. Viết báo cáo lý thuyết chuyên đề. Xây dựng và dạy tiết mẫu. Tháng 10/201 9 - Thực hiện đúng chương trình kế hoạch và luyện các động tác phát triển ở các nhóm cơ hô hấp, phát triển vận động thô, vận động tinh cho trẻ. - Tăng cường dạy trẻ các bài tập vận động giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, nhanh nhẹn, khéo léo, khỏe mạnh. - Lựa chọn đề tài và xây dựng đề cương sáng kiến về giáo dục phát triển vận động cho trẻ. Tháng 11/201 9 - Tham mưu với Ban Giám hiệu đầu tư mua sắm đồ dùng, tạo sân chơi cho trẻ chơi tập, làm và hướng dẫn giáo viên trong trường làm đồ dùng đồ chơi phục vụ chuyên đề phát triển vận động như: Ống chui, cổng chui; mô hình đồ chơi bowling; đồ chơi lăn bóng, ném vòng, bò zic zăc, bò trong đường hẹp, nhảy qua vật cản…. - Luyện tập chương trình thể dục nhịp điệu. Tập Êrobic, các trò chơi kết hợp nhạc và các bài đồng dao chào mừng ngày 20/11. Tổ chức tốt hội thi ngày hội thể thao của bé cấp tổ. - Tổ chức tốt hoạt động thể dục sáng, vận động cơ bản, hoạt động có 6 chủ đích, hoạt động vui chơi, hoạt động chơi – tập. - Viết và áp dụng sáng kiến vào công tác giảng dạy tại lớp. - Tạo môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học. Tháng 12/201 9 - Sưu tầm, sáng tác những trò chơi vận động để lồng ghép tích hợp vào các hoạt động trong ngày. - Khảo sát đánh giá chất lượng trẻ khi thực hiện chuyên đề và có kế hoạch điều chỉnh tiếp theo. - Dạy trẻ kỹ năng tạo hình và vũ đạo cho trẻ chuẩn bị thi “Triển lãm sản phẩm tạo hình của bé kết hợp giao lưu giọng hát hay của trẻ mầm non” cấp trường. - Tiếp tục tổ chức cho trẻ thực hiện các bài tập phát triển thể chất và vận động: Bò chui qua ống, bò theo đường zic zăc, bò trong đường hẹp, bò chui qua cổng, vượt chướng ngại vật, bật qua vật cản… Tháng 1/2020 - Tăng cường tổ chức các trò chơi vận động, trò chơi dân gian kết hợp sử dụng nhạc và các bài đồng dao: Mèo đuổi chuột, xúc xắc xúc xẻ, tập tầm vông, cắp cua bỏ giỏ, kéo co lấy chữ... - Làm đồ dùng phục vụ chuyên đề. Tháng 2/2020 - Viết và áp dụng sáng kiến về chuyên đề. - Tăng cường tổ chức các trò chơi phát triển vận động cho trẻ qua hoạt động ngoài trời, qua hoạt động ngoại khóa về tết nguyên đán. - Lồng ghép giáo dục phát triển vận động vào các hoạt động mọi lúc mọi nơi. Tháng 3/2020 Tháng 4/2020 - Hưởng ứng phong trào hội giảng lồng ghép nội dung giáo dục phát triển vận động vào tiết dạy, làm ĐDĐC chào mừng 8/3. - Rèn trẻ kỹ năng tạo hình, kỹ năng ca hát tham gia hội thi “Triển lãm sản phẩm tạo hình của bé kết hợp giao lưu giọng hát hay trẻ mầm non” cấp huyện. - Củng cố kiến thức cho trẻ về các bài tập phát triển vận động, phát triển các nhóm cơ hô hấp, tập luyện các kĩ năng vận động cơ bản và phát triển tố chất vận động. Rèn các cử động bàn tay, ngón tay, phối hợp tay, mắt, sử dụng đồ dùng, dụng cụ. - Khảo sát đánh giá chất lượng trẻ cuối năm học qua thực hiện 7 chuyên đề. Tháng 5/2020 - Thảo luận rút kinh nghiệm trong việc thực hiện chuyên đề. - Tổng kết chuyên đề cuối năm học. 3.2 Biện pháp 2: Thống nhất với giáo viên trong lớp - Sau khi lập xong kế hoạch tổ chức các hoạt động vận động cho trẻ ở lớp mình rồi tôi trao đổi với cô cùng lớp để cùng thống nhất cách tổ chức và cùng nhau bàn bạc cách thực hiện. Cô Thuận tài năng và sáng tạo nhiệt tình, yêu trẻ cùng tôi đã tìm ra những hình thức tổ chức cho trẻ tham gia vận động trong cũng như ngoài tiết học thu hút sự tham gia nhiệt tình của trẻ .Và đặc biệt khi thống nhất giáo viên trong lớp rồi thì đến tiết học giáo dục thể chất giáo viên nào thực hiện bài dạy trẻ cũng có thể truyền thụ kiến thức đến trẻ một cách tốt nhất và đồng nhất. Giáo viên trong lớp cùng trao đổi về cách tổ chức . 3.2 Biện pháp 3: Tập luyện thường xuyên liên tục đúng giờ ( Đối với thể dục sáng) - Như chúng ta đã biết ,tác dụng của thể dục buổi sáng đối với trẻ em hàng ngày có ý nghĩa to lớn về giáo dục và sức khỏe cho trẻ em, đặc biệt là trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo và mầm non . Buổi sáng ngay sau khi ngủ dậy tập thể dục đơn giản, trẻ tích lũy được sự sảng khoái cho cả ngày. Tập luyện thường xuyên như vậy , cơ thể của trẻ nâng cao hoạt động của các cơ quan của cơ thể, thúc đẩy sự phát triển những kỹ năng vận động cần thiết, củng cố các nhóm cơ, hình thành tư thế đúng đắn. Vì vậy tôi cho trẻ tập thể dục sáng hàng ngày vào một thời gian nhất định sau giờ đón trẻ . Thời gian tập khoảng 10 – 15 phút. Trang bị dụng cụ như gậy nơ , vòng , hoa tua , cờ …thể dục phù hợp với động tác để tạo hứng thú cho trẻ tập . khi trẻ tập giáo viên quan sát cách đứng của trẻ, tư thế đầu, vai, mông và đặc biệt là cột sống của trẻ. Trẻ cần đứng thẳng, vai thả đều, không lên gân, tay cử động thoải mái, không cúi đầu. Giữ cho trẻ tư thế đứng ngay cả khi nghỉ, khi đi bộ, chạy và làm các cử động khác. Số lần lặp lại mỗi bài tập phụ thuộc vào tính chất mỗi động tác, cũng như trình độ thể lực của trẻ. Những bài tập khó, có khối lượng vận động lớn chỉ nên lặp lại 2- 3 lần, còn động tác phát triển chung đối với tay, chân thì nên từ 4- 6 lần. Chọn động tác và sắp xếp bài tập cho trẻ cần theo một số quy định. Trước hết động tác phải phù hợp và hấp dẫn đối với trẻ em. Bài tập phải có tác động hoàn thiện kĩ năng đi, chạy, trèo, ném, thúc đẩy sự hình thành tư thế đúng, gây sự hoạt động tích cực của các cơ quan hô hấp, tuần hoàn, các nhóm cơ… Trẻ đang tập thể dục sáng cùng nơ và quả bông 8 3.4.Biện pháp 4. Thiết kế môi trường nhằm khuyến khích trẻ hoạt động tích cực Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi, học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, trình bầy nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ đó mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp yêu cô giáo và bạn bè hơn. Vì thế giáo viên cần phải làm thế nào để có thể tạo ra môi trường kích thích trẻ tích cực vận động hiệu quả. * Tạo môi trường vận động trong lớp Ở trong lớp, thường tạo các khu vực, các góc hoạt động như: Góc xây dựng, góc phân vai, góc nghệ thuật, góc học tập. Góc hoạt động là nơi trẻ có thể “học bằng chơi, chơi mà học”. Trẻ có nhiều cơ hội để thực hành và học hỏi 9 nhiều thứ. Trẻ có nhiều lựa chọn và có thể thực hiện theo hứng thú của mình, nên đồ dùng sắp xếp cho các góc chơi phải đảm bảo cho trẻ dễ lấy, dễ cất và được sắp xếp theo chủ đề: a. Góc xây dựng, lắp ghép +) Vị trí: Ở nơi không cản trở lối đi lại, không gian đủ rộng cho trẻ xếp các hình khối, chơi lắp ghép... b. Góc nghệ thuật +) Trang bị đồ dùng, đồ chơi: +) Vị trí: Ở vị trí cố định trong phòng, nơi có đủ ánh sáng chiếu vào. +) Trang bị đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu: Bàn ghế, lá cây khô, màu nước, giấy, kéo, hồ dán, sáp màu, bút chì, tranh ảnh nghệ thuật, họa báo, lịch, áp phích, quảng cáo, đất nặn, vải vụn, nguyên vật liệu thiên nhiên (que, hột hạt, sỏi đá, lá khô, rơm rạ, vỏ sò, ốc, nắp chai...), phế liệu (miếng xốp, giấy gói hàng, giấy báo, giấy bìa, chai, lọ, hộp nhựa, hộp bánh, lon coca...), đồ khâu vá, kẹp dây, máy đục lỗ, ghim và dập ghim, đồ dùng để in (các con dấu chữ cái, khuôn in bằng cao su, nhựa hay củ quả..) Các dụng cụ âm nhạc, đầu video, đầu đĩa, đĩa CD, VCD, DVD, đàn organ, tập bài hát, các trò chơi, điệu múa, trang phục biểu diễn (quần áo, khăn, mũ, nón, vòng, quạt hoa...) 10 . (Hình ảnh: Góc nghệ thuật ) d. Góc học tập +) Vị trí: Nơi yên tĩnh, tránh lối đi lại, có ánh sáng tốt. +) Trang bị đồ dùng, đồ chơi và nguyên vật liệu. Bàn, ghế, giá sách, các loại tranh ảnh sách, truyện, họa báo, tạp chí, 11 album, keo dán, tẩy, bút, kéo, hồ, các con rối, các thẻ tên. đ. Góc thiên nhiên +) Vị trí: Hành lang hoặc ngoài sân. +) Trang bị: Bộ đồ dùng chăm sóc cây, các loại hoa, cây cảnh không độc hại, cây trồng ngắn ngày, hộp đựng cát và bộ đồ chơi với cát, hột hạt, thau chứa nước và các đồ chơi để thả vào nước, khăn lau, chổi xẻng, khuôn, kính lúp, que, sỏi đá, gỗ, hộp, dụng cụ cân đo, phẩm màu. 12 * Tạo môi trường vận động ngoài lớp học Do đặc điểm lớp tôi trật hẹp, tôi đã tận dụng khoảng không gian ở ngoài lớp để sắp xếp đồ dùng, đồ chơi phát triển vận động cho trẻ. Các giá để đồ dùng cho trẻ vận động đều được sắp xếp hợp lý, có ký hiệu và được để theo nhóm cho trẻ dễ lấy, dễ cất. Những đồ dùng có chung tính năng được sắp xếp ở cùng giá với nhau: Bộ đồ dùng phát triển cơ tay, bộ đồ dùng phát triển cơ chân, bộ đồ dùng tổ chức trò chơi vận động… Trên các mảng tường tôi trang trí tranh ảnh các bài tập vận động với đầy đủ các bước thực hiện, từ đó trẻ có thể dễ dàng thực hiện đúng quy trình của bài tập mà không cần cô giáo ở bên cạnh hướng dẫn. Như vậy trẻ có thể tự tham gia vận động mọi lúc, mọi nơi. Khi xây dựng môi trường cho trẻ vận động tôi nhận thấy trẻ lớp tôi tham gia vận động tự nhiên và tích cực hơn, đồng thời phụ huynh lớp tôi thấy được rõ hơn tầm quan trọng của giáo dục thể chất, họ quan tâm hơn đến sự vận động của con mình, xem với vận động này, vận động kia con mình thực hiện được đến đâu, có thực hiện tốt bài tập không, có mạnh dạn tự tin khi trèo thang hay đi trên cầu kiều… Ngoài ra tôi còn tận dụng những vị trí phù hợp ngoài sân trường để cho trẻ có nhiều cơ hội vận động hơn như: vẽ sơ đồ đi trong đường hep, đi theo đường ngoằn ngoèo, vẽ hình bàn chân để trẻ đi theo bước chân rèn sự khéo léo cho trẻ.… 13 Môi trường ngoài trời tạo cho trẻ nhiều cơ hội được trải nghiệm được tham gia vận động. Tất cả các trò chơi ngoài trời đều giúp trẻ phát triển sự thăng bằng, dẻo dai và khả năng phối hợp. Tôi tận dụng các gốc cây có bóng mát vẽ mô hình cho trẻ chơi trò chơi dân gian như ô ăn quan, cướp cờ, các ô chơi nhảy cuốc, bật tách chụm, vẽ những chữ cái, chữ số cho trẻ chơi tìm về đúng chữ cái, chữ số, trẻ được chơi trong các giờ chơi tự do giúp trẻ vừa ôn luyện những kiến thức, vừa phát triển nhóm cơ tay, cơ chân rèn luyện kĩ năng nhanh nhẹn và tăng sự hứng thú đến trường của trẻ) * Chuẩn bị và sử dụng môi trường, thiết bị đồ dùng đồ chơi Chuẩn bị tốt môi trường trước khi tổ chức các hoạt động vận động cho trẻ là một điều kiện quan trọng quyết định cho sự thành công của tiết học. Đối với giáo viên mầm non việc chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, học liệu cho các hoạt động của trẻ thường mất rất nhiều thời gian và công sức, đặc biệt là việc chuẩn bị đồ dùng để tổ chức các hoạt động vận động cho trẻ. Trước mỗi tiết học tôi dành thời gian nghiên cứu xem mình cần chuẩn bị đồ dùng gì, làm thế nào để không mất nhiều thời gian chuẩn bị mà đồ dùng có hiệu quả, sáng tạo, đảm bảo thẩm mỹ, thu hút trẻ. Với các tiết học phát triển thể chất như: Bật chụm tách chân qua 7 ô; Bật qua vật cản, bò theo đường zíc zắc, lăn bóng, ... thông thường giáo viên 14 sẽ vẽ sơ đồ cho trẻ tập lên sàn nhà hoặc dán đề can lên sân để đánh dấu vị trí tập cho trẻ. Cách làm đó vừa mất thời gian, tốn đồ dùng mà không đảm bảo tính thẩm mỹ cho sàn nhà hoặc sân trường. Tôi đã cắt những thanh xốp phế thải làm các ô vuông cho trẻ bật tách chụm, đường zíc zắc làm sơ đồ tập cho trẻ. Như vậy tôi có thể di động trong việc thay đổi vị trí tập của trẻ (có thể mang ra ngoài sân hoặc để ở trong lớp cho trẻ tập), hết buổi tập tôi gấp lại và cất vào kho để đến những buổi sau lại mang ra sử dụng. Cách làm này giáo viên chỉ phải đầu tư làm đồ dùng một lần mà có thể sử dụng ở mọi lúc, mọi nơi, mọi hoạt động và tạo cơ hội cho trẻ tham gia chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ luyện tập cùng cô trong nhiều năm đồng thời không gây mất thẩm mỹ cho cảnh quan trường lớp. Đặc biệt, cô giáo giúp trẻ hình thành thói quen cẩn thận, chu đáo trong hoạt động; khai thác tính năng của thiết bị đồ chơi giúp trẻ hứng thú khi luyện tập, phát triển vận động. 3.5.Biện pháp 5. Làm đồ dùng đồ chơi phục vụ chuyên đề phát triển vận động Đồ dùng đồ chơi là món ăn tinh thần của trẻ. Hàng ngày trẻ được chơi, được học với những đồ dùng đồ chơi đẹp mắt trẻ rất hứng thú và phát triển trí 15 thông minh. Xác định được tầm quan trọng của đồ dùng đồ chơi với trẻ mầm non, tôi đã huy động phụ huynh thu lượm nguyên phế liệu sẵn có trong gia đình và các phế thải ở các công ty: Vỏ hộp sữa, chai nhựa, giấy viết đã sử dụng và các loại xốp phế thải của công ty giầy da, các ống nhựa phế thải vệ sinh sạch sẽ không những góp phần bảo vệ môi trường sạch đẹp mà từ những nguyên phế liệu này, tôi đã sáng tạo được rất nhiều đồ dùng, đồ chơi đẹp để phục vụ cho công tác giảng dạy và hoạt động vui chơi của trẻ. Đó chính là những sản phẩm mang tính sáng tạo mà không cần phải tốn kém nhiều. Đây cũng là một giải pháp tích cực xử lý đồ phế thải, mang lại lợi ích cho con người và môi trường sống. * Ống chui hình con sâu - Nguyên liệu: Xốp thải, gỗ, thép 4, keo, đinh, ốc vít, sơn các màu, súng bắn ghim. - Cách sử dụng: Cho trẻ bò, trườn, chui qua ống con sâu. - Hiệu quả của sản phẩm: Giúp trẻ phát triển vận động phát triển cơ tay, cơ chân, cho trẻ chơi trong hoạt động ngoài trời, các giờ chơi theo ý thích. * Bộ cổng chui hình con vật 16 - Nguyên liệu: Lốp xe máy đã qua sử dụng, miếng gỗ hình chữ nhật, sơn các màu. Xốp dày cắt chi tiết các con vật (Con cá, con ếch, con sóc, con thỏ, con hươu cao cổ…), ống hhựa, thước đo, keo, súng bắn ghim. - Cách sử dụng: Trẻ chui qua cổng, chơi ngoài trời, đo chiều cao cho trẻ, nhận biết tên gọi các con vật, hình tròn... - Hiệu quả của sản phẩm: Phát triển tố chất vận động cho trẻ. Giúp trẻ nhận biết tên gọi của một số con vật, kích thích, tạo hứng thú cho trẻ tham gia các hoạt động. Sử dụng trong giờ học thể dục kỹ năng, trong các giờ chơi ngoài trời, giờ đón trả trẻ. Con hươu dùng đo chiều cao để biết được sự phát triển của trẻ. * Mô hình đồ chơi bowling, đồ chơi lăn bóng. - Nguyên liệu: Hộp bìa catong và giấy đã qua sử dụng, xốp, giấy màu, đề can, băng dính trắng, vỏ chai nước giải khát, keo 502. - Cách sử dụng: Trẻ xếp các chai thành hàng ngang, dùng quả bóng lăn vào dãy chai (Trò chơi bowling). - Mặt sau của hộp bìa sử dụng cho trò chơi lăn bóng. - Hiệu quả của sản phẩm: Giúp trẻ phát triển vận động tinh, phát triển cơ tay và các giác quan, rèn luyện tính kiên trì và sự khéo léo của trẻ, sử dụng trò chơi bowling hoặc trò chơi lăn bóng trong hoạt động ngoài trời, các giờ chơi theo ý thích, chơi tự do hay hoạt động chiều. 17 * Bộ đồ chơi đa năng - Nguyên liệu: Hộp bìa catong, ống nhựa, xốp màu, keo. - Cách sử dụng: Cho trẻ chơi ném vòng vào cột, ném bóng vào đích (ném vào hai cửa tròn), chơi săn bóng vào gôn. Cho trẻ chơi lăn bóng. - Hiệu quả của sản phẩm: Phát triển vận động tinh, trí thông minh và sự khéo léo của trẻ, sử dụng dạy trẻ ở hoạt động phát triển thể chất, chơi tự do… 18 * Mô hình nhảy bật tách chụm - Nguyên liệu: Các vỏ hộp sữa, ống nhựa đã qua sử dụng, xốp màu, giấy màu, đề can, đinh vít, dây thừng, dây vải vụn. - Cách sử dụng: Dạy trẻ bật tách chụm trong giờ thể dục kỹ năng. Trẻ chơi trò chơi nhảy bật.... - Hiệu quả của sản phẩm: Giúp trẻ phát triển cơ bắp, nhận biết đúng các hình và chữ số. Sử dụng trò chơi trong hoạt động ngoài trời, các giờ chơi theo ý thích, ở hoạt động chiều. Dạy trẻ ở các giờ thể dục kỹ năng, hoạt động ngoại khóa. 19 Có thể nói bộ đồ dùng đồ chơi phục vụ cho chuyên đề “Giáo dục phát triển vận động cho trẻ” mang một ý nghĩa giáo dục to lớn, có thể vận dụng được vào rất nhiều hoạt động khác nhau ở trường mầm non nhằm góp phần giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ về các mặt: Đức - Trí - Thể - Mỹ. 3.6.Biện pháp 6. Sưu tầm, thiết kế các trò chơi vận động kết hợp các bài đồng dao và kết hợp nhạc Để giúp trẻ phát triển vận động, phát triển thể lực tốt, tôi luôn chú ý đến việc lựa chọn các bài tập đảm bảo phát triển giữa nhóm cơ tay và cơ chân như: Vận động viên nhảy xa, trò chơi ném vòng cổ chai; Chuyền bắt bóng trên đầu, qua chân, trò chơi mèo đuổi chuột, …Ngoài ra tôi còn tìm tòi, lựa chọn những bài tập phối hợp với các trò chơi dân gian nhằm giúp trẻ vận động khéo léo các ngón tay như: Cắp cua bỏ giỏ, xin lửa xin cua... Hoặc những trò chơi vừa thể hiện khéo léo, vừa vận động chạy như: Chồng nụ chồng hoa, nhảy vào, nhảy ra... Trò chơi đòi hỏi phải thính tai, nhanh mắt, nhanh miệng, phản ứng nhanh như trò chơi “Chim bay”, “Bắt chước tạo dáng”... Một số trò chơi phát huy tính tích cực chủ động của trẻ như trò chơi “Hái quả”, “Gieo hạt”, “Tập tầm vông” …, trò chơi thể hiện tính kỷ luật, các tố chất thể lực như: “Kéo co lấy chữ”, “Rồng rắn lên mây”, “Kéo cưa lừa xẻ”, “Lộn cầu vồng”, “Nu na nu nống” … Những trò chơi đó tôi thường kèm theo bài hát, câu thơ mô tả các động tác làm cho ngôn ngữ, trí tưởng tượng của trẻ được phát triển tốt như: Trò chơi: “Chuyền bóng”. Trẻ đứng thành vòng tròn, chuyền bóng qua bên cho bạn không làm rơi bóng. Vừa chuyền vừa hát. 20