tailieuonthi
A. lêi nãi ®Çu
Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ qui luËt hÕt søc phæ biÕn trong c«ng cuéc x©y dùng
®Êt níc cña mçi quèc gia. Sù m©u thuÉn hay phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt
vµ lùc lîng s¶n xuÊt ®Òu cã ¶nh hëng rÊt lín t¬Ý nÒn kinh tÕ. Sù tæng hoµ
mèi quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt t¹o nªn mét nÒn
kinh tÕ cã lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn kÐo theo mét quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t
triÓn.
Nãi c¸ch kh¸c Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ
tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ mét ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn mét nÒn
kinh tÕ.
Do vËy, nghiªn cøu vÒ quy luËt nµy sÏ gióp cho mçi sinh viªn chóng
ta, ®Æc biÖt lµ sinh viªn khèi kinh tÕ, cã thªm nh÷ng hiÓu biÕt ban ®Çu vµ s©u
s¾c h¬n vÒ sù ph¸t triÓn cña níc ta còng nh trªn thÕ giíi; hiÓu ®îc quy
luËt vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ tõ ®ã cã thÓ gãp mét phÇn nhá bÐ cña m×nh
vµo sù nghiÖp x©y dùng níc nhµ sau nµy.
Do thêi gian cßn h¹n hÑp vµ sù hiÓu biÕt c¸c vÊn ®Ò cha s©u s¾c, ch¾c
ch¾n bµi viÕt cßn cã rÊt nhiÒu thiÕu sãt. Bëi vËy em mong ®îc sù chØ b¶o,
phª ph¸n cña thÇy ®Ó cã thÓ söa ch÷a, kh¾c phôc nh÷ng mÆt kiÕn thøc cßn
yÕu cña m×nh vµ ®Ó bµi viÕt cã thÓ hoµn thiÖn h¬n.
1
tailieuonthi
B. néi dung
I. ®Æt vÊn ®Ò
Víi tÝnh c¸ch lµ ph¹m trï cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö ph¬ng thøc
s¶n xuÊt biÓu thÞ c¸ch thøc con ngêi thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt ë
nh÷ng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh cña x· héi loµi ngêi. Díi sù vËn ®éng
cña lÞch sö loµi ngêi, còng nh sù vËn ®éng cña mçi x· héi cô thÓ, sù thay
®æi vÒ ph¬ng thøc s¶n xuÊt bao giê còng lµ sù thay ®æi cã tÝnh chÊt c¸ch
m¹ng. Trong sù thay ®æi ®ã, c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ, x· héi ®îc chuyÓn sang
mét chÊt míi. Ph¬ng thøc s¶n xuÊt lµ c¸i mµ nhê nã ngêi ta cã thÓ ph©n
biÖt ®îc sù kh¸c nhau cña nh÷ng thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau. Mµ ph¬ng
thøc s¶n xuÊt chÝnh lµ sù thèng nhÊt gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é
nhÊt ®Þnh vµ quan hÖ s¶n xuÊt t¬ng øng. ®o còng chÝnh lµ quy luËt quan hÖ
s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Do vËy, quy luËt trªn tríc hÕt lµ quy luËt kinh tÕ nhng h¬n thÕ n÷a
nã con lµ quy luËt c¬ b¶n nhÊt cña toµn bé ®êi sèng x· héi cña lÞch sö nh©n
lo¹i bëi v× nã lµ quy luËt cña b¶n th©n ph¬ng thøc s¶n xuÊt. Sù t¸c ®éng cña
quy luËt nµy dÉn tíi sù thay ®æi cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt vµ kÐo theo sù
thay ®«Ø cua toµn bé ®êi sèng x· héi.
Víi nh÷ng lý do trªn, quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt
vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt cã ý nghÜa hÕt søc to lín. Tuy
nhiªn, viÖc n¾m b¾t ®îc quy luËt nµy kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n, nhËn biÕt
®îc mét quan hÖ s¶n xuÊt cã phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt hay kh«ng hoµn toµn ph¶i phô thuéc vµo thùc tiÔn cña
s¶n xuÊt vµ kinh nghiÖm b¶n th©n. Víi nh÷ng chÝnh s¸ch, ®êng lèi vµ chñ
tr¬ng ®óng ®¾n, n¾m b¾t tèt quy luËt cña ®¶ng vµ nhµ níc, nÒn kinh tÕ, ®Æc
biÖt lµ kinh nhiÒu thµnh phÇn ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®a níc ta tõ mét
níc n«ng nghiÖp l¹c hËu ph¸t triÓn thµnh níc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tiªn
tiÕn; gãp phÇn ®Èy nhanh nÒn kinh tÕ níc nhµ ®i sang mét híng kh¸c,
s¸nh vai cïng c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
2
tailieuonthi
II- gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
Kh¸i niÖm vÒ lùc lîng s¶n xuÊt quan hÖ s¶n xuÊt vµ
quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ
tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
A/ Kh¸i niÖm vÒ lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt:
1/ Lùc lîng s¶n xuÊt:
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt th× con ngêi ph¶i dïng c¸c yÕu tè vËt chÊt vµ
kü thuËt nhÊt ®Þnh. Tæng thÓ c¸c nh©n tè ®ã lµ lùc lîng s¶n xuÊt. Lùc lîng
s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi tù nhiªn. NghÜa lµ trong
qu¸ tr×nh thùc hiÖn s¶n xuÊt x· héi con ngêi trinh phôc tù nhiªn b»ng c¸c
søc m¹nh hiÖn thùc cña m×nh suøc m¹nh ®ã ®îc chñ nghÜa duy vËt lÞch sö
kh¸i qu¸t trong kh¸i niÖm lùc lîng s¶n xuÊt. Tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt
biÓu hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi. Lùc lîng s¶n xuÊt
nãi lªn n¨ng lùc thùc tÕ cña con ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o nªn cña
c¶i cho x· héi ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña con ngêi.
Lùc lîng s¶n xuÊt bao gåm ngêi lao ®éng vµ kü n¨ng lao ®éng vµ
t liÖu s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c«ng cô lao ®éng t¸c ®éng vµo ®èi
tîng lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt th× t liÖu lao ®éng ®îc hoµn thiÖn
nh»m ®¹t ®îc n¨ng suÊt lao ®éng cao. Cßn trong t liÖu lao ®éng tøc lµ tÊt
c¶ c¸c yÕu tè vËt chÊt mµ con ngêi sö dông ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao
®éng th× c«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt linh ho¹t nhÊt. Bëi vËy
khi c«ng cô lao ®éng ®· ®¹t ®Õn tr×nh ®é tin häc ho¸ ®îc tù ®éng ho¸ th× vai
trß cña nã l¹i cµng quan träng. Trong mäi thêi ®¹i c«ng cô s¶n xuÊt lu«n lµ
yÕu tè ®«ng nhÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt. ChÝnh sù chuyÓn ®æi c¶i tiÕn vµ
hoµn thiÖn kh«ng ngõng cña nã ®· g©y lªn nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c trong toµn
bé t liÖu s¶n xuÊt. Tr×nh ®é ph¸t triÓn c«ng cô lao ®éng lµ thíc ®o tr×nh ®é
chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi. Tuy nhiªn LªNin viÕt: “Lùc lîng s¶n
xuÊt hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n, ngêi lao ®éng” cã thÓ
3
tailieuonthi
cãi yÕu tè quan träng nhÊt trong lùc lîng s¶n xuÊt chÝnh lµ con ngêi.
Trong thêi ®¹i ngµy nay khoa häc ®· ph¸t triÓn tíi møc trë thµnh nguyªn
nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nã ®· trë
thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Nã võa lµ ngµnh s¶n xuÊt riªng võa th©m
nhËp vµo c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt ®em l¹i thay ®æi vÒ chÊt
cho lùc lîng s¶n xuÊt.
Khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i chÝnh lµ ®Æc ®iÓm thêi ®¹i cña s¶n
xuÊt nã hoµn toµn cã thÓ coi lµ ®Æc trng cho lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i.
2/ Kh¸i niÖm vÒ quan hÖ s¶n xuÊt:
§Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh con ngêi ph¶i cã mèi quan
hÖ víi nhau. Tæng thÓ nh÷ng mèi quan hÖ nµy gäi lµ quan hÖ s¶n xuÊt. Nãi
c¸ch kh¸c quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong s¶n xuÊt.
Trong sù s¶n xuÊt ra ®êi sèng x· héi cña m×nh con ngêi dï muèn hay
kh«ng còng buéc ph¶i duy tr× nh÷ng quan hÖ nhÊt ®Þnh víi nhau ®Ó trao ®æi
ho¹t ®éng s¶n xuÊt còng nh kÕt qu¶ lao ®éng nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt nµy
mang tÝnh tÊt yÕu. Nh vËy quan hÖ s¶n xuÊt do con ngêi t¹o ra song nã
®îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý muèn cña bÊt
kú ai. ViÖc ph¶i thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ trong s¶n xuÊt tù nã ®· lµ vÊn ®Ò
cã tÝnh quy luËt tÊt yÕu, kh¸ch quan cña sù vËn ®éng x· héi.
Víi tÝnh chÊt lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ kh¸ch quan kh«ng phô thuéc
vµo ý muèn cña con ngêi, quan hÖ s¶n xuÊt lµ nh÷ng quan hÖ mang tÝnh vËt
chÊt cña ®êi sèng x· héi. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi cña lùc lîng
s¶n xuÊt vµ lµ c¬ së cña ®êi sèng x· héi.
Quan hÖ s¶n xuÊt gåm 3 mÆt:
- Quan hÖ së h÷u vÒ t liªu s¶n xuÊt tøc lµ quan hÖ gi÷a ngêi víi t
liÖu s¶n xuÊt. TÝnh chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt tríc hÕt ®îc quy ®Þnh bëi
quan hÖ së h÷u ®èi víi t liÖu s¶n xuÊt – BiÓu hiÖn thµnh chÕ ®é së h÷u.
trong hÖ thèng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt th× quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt cã
vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi c¸c quan hÖ x· héi kh¸c.
4
tailieuonthi
Trong c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi mµ loµi ngêi ®· tõng tr¶i qua, lÞch
sö ®· ®îc chøng kiÕn sù tån t¹i cña 2 lo¹i h×nh së h÷u c¬ b¶n ®èi víi t liÖu
s¶n xuÊt: së h÷u t nh©n vµ së h÷u c«ng céng. Së h÷u c«ng céng lµ lo¹i h×nh
mµ trong ®ã t liÖu s¶n xuÊt thuéc vÒ mäi thµnh viªn cña céng ®ång. Do t
liÖu s¶n xuÊt lµ tµi s¶n chung cña c¶ céng ®ång nªn c¸c quan hÖ x· héi trong
s¶n xuÊt vµ trong ®êi sèng x· héi nãi chung trë thµnh quan hÖ hîp t¸c gióp
®ì nhau. Ngîc l¹i trong c¸c chÕ ®é t h÷u do t liÖu s¶n xuÊt chØ n»m trong
tay mét sè ngêi nªn cña c¶i x· héi kh«ng thuéc vÒ sè ®«ng mµ thuéc vÒ
mét sè Ýt ngêi c¸c quan hÖ x· héi do vËy bÊt b×nh ®¼ng.
- Quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lý kinh doanh s¶n xuÊt: Tøc lµ quan hÖ
giu· ngêi víi ngêi trong s¶n xuÊt vµ trong trao ®æi vËt chÊt cña c¶i.
Trong hÖ thèng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt c¸c quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc qu¶n lý s¶n
xuÊt lµ c¸c quan hÖ cã kh¶ n¨ng quyÕt ®Þnh mét c¸ch quy m« tèc ®é hiÖu
qu¶ vµ xu híng mçi nÒn s¶n xuÊt cô thÓ ®i ngîc l¹i c¸c quan hÖ qu¶n lý vµ
tæ chøc cã thÓ lµm biÕn d¹ng quan hÖ së h÷u ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn kinh tÕ
x· héi.
Quan hÖ ph©n phèi s¶n xuÊt s¶n phÈm tøc lµ quan hÖ chÆt trÏ víi nhau
cïng môc tiªu chung lµ sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qña t liÖu s¶n xuÊt ®Ó
lµm cho chóng kh«ng ngõng ®îc t¨ng trëng, thóc ®Èy t¸i s¶n xuÊt më réng
n©ng cao phóc lîi cho ngêi lao ®éng. Bªn c¹nh c¸c quan hÖ vÒ mÆt tæ chøc
qu¶n lý,trong hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt, c¸c quan hÖ vÒ mÆt ph©n phèi s¶n
phÈm lao ®éng còng lµ nh÷ng nh©n tè cã ý nghÜa hÕt søc to lín ®èi víi sù
vËn ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Quan hÖ ph©n phèi cã thÓ thóc ®Èy tèc ®é
vµ nhÞp ®iÖu cña s¶n xuÊt nhng ngîc l¹i nã cã kh¶ n¨ng k×m h·m s¶n xuÊt
k×m h·n sù ph¸t triÓn cña x· héi
Nªu xÐt riªng trong ph¹m vi mét quan hÖ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh th× tÝnh
chÊt së h÷u quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt cña qu¶n lý vµ ph©n phèi. MÆt kh¸c trong
mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ bao giê
còng gi÷ vai trß chi phèi c¸c quan hÖ s¶n xuÊt kh¸c, Ýt nhiÒu c¶i biÕn chóng
5
tailieuonthi
®Ó ch¼ng nh÷ng chung kh«ng ®èi lËp mµ phôc vô ®¾c lùc cho sù tån t¹i vµ
ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi míi.
B/ Quy luËt vÒ quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ
tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt:
1/ TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt:
a/ TÝnh chÊt:
TÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña tu liÖu s¶n xuÊt vµ
lao ®éng. Khi nÒn s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn víi nh÷ng c«ng cô ë tr×nh ®é phæ
th«ng, lùc lîng s¶n xuÊt chñ yÕu mang tÝnh chÊt c¸ nh©n. Khi tr×nh ®é s¶n
xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸, lùc lîng s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i ®îc vËn
®éng cho sù hîp t¸c x· héi réng r·i trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸. TÝnh chÊt tù
cÊp tù tóc c« lËp cña nÒn s¶n xuÊt nhá lóc ®ã ph¶i ®îc thay thÕ bëi tÝnh chÊt
x· héi ho¸.
b/ Tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt:
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t
triÓn cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt: Tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt trong tõng
giai ®o¹n cña lÞch sö loµi ngêi thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña
loµi ngêi trong giai ®o¹n ®ã. Kh¸i niÖm tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt nãi
lªn kh¶ n¨ng cña con ngêi th«ng qua viÖc sö dông c«ng cô lao ®éng thùc
hiÖn qu¸ tr×nh c¶i biÕn tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o cho sù sinh tån vµ ph¸t triÓn
cña m×nh. Tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë: Tr×nh ®é c«ng cô lao
®éng, tr×nh ®é qu¶n lý x· héi tr×nh ®é øng dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n
xuÊt, kinh nghiÖm vµ kü n¨ng cña con ngêi vµ tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng.
Trªn thùc tÕ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng t¸ch
biÖt nhau
B/ Quy luËt vÒ quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt:
Quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt lµ hai mÆt cña ph¬ng thøc
s¶n xuÊt, sù t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt
6
tailieuonthi
biÓu hiªn mèi quan hÖ mang tÝnh chÊt biÖn chøng. ChÝnh sù thèng nhÊt vµ
t¸c ®éng gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt ®· h×nh thµnh nªn quy
luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×ng ®é ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ nh©n tè thêng xuyªn biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn.
Ngîc l¹i quan hÖ s¶n xuÊt thêng cã tÝnh æn ®Þnh trong mét thêi gian dµi.
Sù biÕn ®éi cña lùc lîng s¶n xuÊt cã nhiÒu nguyªn nh©n:
- B¶n th©n ngêi lao ®éng th× nh÷ng kü n¨ng vµ kinh nghiÖm kh«ng
ngõng tÝch luü vµ t¨ng lªn.
- B¶n th©n tri thøc khoa häc trÝ thøc c«ng nghÖ trë thµnh lùc lîng s¶n
xuÊt trùc tiÕp.
- Sù æn ®Þnh cña quan hÖ s¶n xuÊt lµ nhu cÇu kh¸ch quan ®Ó cã thÓ s¶n
xuÊt ®îc.
ChÝnh v× vËy mµ sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ®Õn mét giíi h¹n
nhÊt ®Þnh sÏ ®Æt ra nhu cÇu xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt cò vµ hiÖn cã. ViÖc xo¸
bá quan hÖ s¶n xuÊt cò thay nã b»ng mét quan hÖ s¶n xuÊt míi còng cã
nghÜa lµ diÖt vong c¶ mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt lçi thêi vµ sù ra ®êi cña mét
ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi. Sù xo¸ bá c¸c h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã
kh«ng ph¶i lµ tù th©n mµ ph¶i th«ng qua mét ph¬ng thøc chÝnh trÞ vµ ph¸p
quyÒn mµ ph¬ng thøc ph¸p quyÒn lµ trùc tiÕp. Nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt cò
vµ hiÖn cã tõ chç lµ h×nh thøc kinh tÕ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o duy tr× khai th¸c,
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt giê ®©y trë thµnh nh÷ng h×nh thøc k×m h·m
sù ph¸t triÓn ®ã nh C¸cM¸c ®· nhËn ®Þnh “Tõ mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo
®ã cña chóng c¸c lùc lîng s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi m©u thuÉn víi
nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã trong ®ã tõ tríc ®Õn nay c¸c lùc lîng s¶n
xuÊt vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn. Tõ chç lµ nh÷ng h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc
lîng s¶n xuÊt nh÷ng quan hÖ Êy trë thµng nh÷ng xiÒng xÝch cña c¸c lùc
lîng s¶n xuÊt. Khi ®ã b¾t ®Çu thêi ®¹i mét cuéc C¸ch m¹ng x· héi”§ã
7
tailieuonthi
còng chÝnh lµ néi dung quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh
®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Thùc tiÔn cho thÊy r»ng lùc lîng s¶n xuÊt chØ cã thÓ ph¸t triÓn khi cã
mét quan hÖ s¶n xuÊt hîp lý ®ång bé phï hîp víi nã. quan hÖ s¶n xuÊt l¹c
hËu h¬n hoÆc tiªn tiÕn h¬n mét c¸ch gi¶ t¹o còng sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt. Khi m©u thuÉn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ
s¶n xuÊt ®· béc lé gay g¾t ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt nhng cßn lùc lîng s¶n
xuÊt ngêi kh«ng ph¸t hiÖn ®îc còng nh m©u thuÉn ®îc ph¸t hiÖn mµ
kh«ng gi¶i quyÕt ®îc hoÆc gi¶i quyÕt mét c¸ch sai lÇm th× t¸c dông k×m
h·m cña quan hÖ s¶n xuÊt sÏ trë thµnh nh©n tè ph¸ ho¹i ®èi víi lùc lîng s¶n
xuÊt.
Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã, chóng ta kh«ng nªn tuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña
lùc lîng s¶n xuÊt mµ bá qua sù t¸c ®éng trë l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi
nã khi gi÷a chóng cã sù phï hîp. §«i khi sù ph¸t triÓn chÖch híng cña quy
luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc
lîng s¶n xuÊt lµ do yÕu tè chñ quan, chø kh«ng ph¶i do tÝnh chÊt ®Æc thï
cña quy luËt ®ã.
Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö ®· chøng minh vai trß quyÕt ®Þnh cña lùc
lîng s¶n xuÊt ®èi víi quan hÖ s¶n xuÊt song nã còng chØ râ r»ng quan hÖ
s¶n xuÊt bao giê còng thÓ hiÖn tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt.
Quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i lùc lîng s¶n xuÊt , nã lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh
lµ tiÒn ®Ò cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn khi nã phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Nã lµm nhiÖm vô chØ ra môc tiªu bíc ®i vµ t¹o
quy m« thÝch hîp cho lùc lîng s¶n xuÊt ho¹t ®éng, còng nh ®¶m b¶o lîi
Ých chÝnh ®¸ng cho ngêi lao ®éng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc s¸ng t¹o cho con
ngêi lµ nh©n tè quan träng vµ quyÕt ®Þnh trong lùc lîng s¶n xuÊt.
Së dÜ quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i ®èi víi lùc
lîng s¶n xuÊt v× nã quyÕt ®Þnh môc ®Ých s¶n xuÊt, quy ®Þnh hÖ thèng qu¶n
lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· héi quy ®Þnh ph©n phèi vµ phÇn cña c¶i Ýt hay
nhiÒu mµ ngêi lao ®éng ®îc hëng. Do ®ã nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn hoÆc
8
tailieuonthi
kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c«ng cô s¶n xuÊt ¸p dông thµnh tùu
khoa häc vµ s¶n xuÊt hîp t¸c ph©n c«ng lao ®éng.
C/ Sù vËn dông quy luËt vµo sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt
Nam:
Sù nghiÖp ®· ®æi míi cña ViÖt Nam ®îc b¾t ®Çu ngay tõ gi÷a nh÷ng
n¨m 80 vµ ®îc triÓn khai m¹nh mÏ trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc tõ ®ã ®Õn nay.
Qu¸ tr×nh ®æi míi ®· ®a l¹i nhiÒu thµnh tùu to lín, nhng ®ång thêi còng
®Æt ra nhiÒu lý luËn quan träng mµ viÖc ¸p dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt
phô thuéc vµo tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµo viÖc
gi¶i quyÕt chóng mét c¸ch ®óng ®¾n sÏ lµ c¬ së hÕt søc cÇn thiÕt cho viÖc
tiÕp tôc ho¹ch ®Þnh vµ ®Èy nhanh sù nghiÖp ®æi míi, còng nh sù nghiÖp x©y
dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam.
ViÖt Nam ®· x©y dùng chñ nghÜa x· héi ®îc h¬n 30 n¨m ë miÒn B¾c
vµ h¬n 10 n¨m trªn ph¹m vi toµn quèc nÕu tÝnh ®Õn thêi ®iÓm b¾t ®Çu ®æi
míi. Ng«i nhµ x· héi chñ nghÜa mµ chóng ta muèn x©y dùng cã thÓ cã nhiÒu
®Æc trng, nhng cã hai ®Æc trng chÊt lîng quan träng nhÊt mµ døt kho¸t
chóng ta ph¶i ®Æt ®Õn, ®ã lµ võa giµu cã h¬n, võa c«ng b»ng h¬n so víi trong
chñ nghÜa t b¶n. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ®i lªn chñ nghÜa x· héi th× nÒn
kinh tÕ s¶n xuÊt cña níc ta l¹i chËm ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n cßn gÆp
nhiÒu khã kh¨n. Sù khã kh¨n nµy cã thÓ cã nhiÒu nguyªn nh©n, nhng cã lÏ
mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng nhÊt lµ: kh«ng n¾m v÷ng quy luËt
quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng
s¶n xuÊt.
NghÞ quyÕt §¹i héi VIII ®· chØ râ nh÷ng yÕu kÐm, khuyÕt ®iÓm:
NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cha v÷ng ch¾c, hiÖu qu¶ vµ søc m¹nh tranh
chÊp. NhÞp ®é t¨ng trëng tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) nhÞp ®é t¨ng gi¸
trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, dÞch vô, kim ng¹ch xuÊt khÈu, nhËp khÈu
kh«ng
®¹t chØ tiªu ®Ò ra. Nh×n chung, n¨ng xuÊt lao ®éng thÊp, chÊt lîng s¶n phÈm
cha tèt, gi¸ thµnh cao. NhiÒu s¶n phÈm n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, thñ c«ng
9
tailieuonthi
nghiÖp thiÕu thÞ trêng tiªu thô trong c¶ níc vµ níc ngoµi. HÖ thèng tµi
chÝnh-ng©n hµng cßn yÕi kÐm vµ thiÕu lµnh m¹nh. C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn
dÞch chËm. C¬ cÊu ®Çu t cha hîp lý, ®Çu t cßn ph©n t¸n, l·ng phÝ vµ thÊt
tho¸t nhiÒu. NhÞp ®é thu hót ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi gi¶m, c«ng t¸c
qu¶n lý, ®iÒu hµnh c«ng t¸c nµy cßn nhiÒu víng m¾c vµ thiÕu sãt. Quan hÖ
mét sè mÆt cha phï hîp. Kinh tÕ nhµ níc cha ®îc cñng cè t¬ng xøng
víi vai trß chØ ®¹o, cha cã chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ trong viÖc s¾p xÕp, ®æi míi
vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhµ níc.
Mét sè vÊn ®Ò v¨n ho¸-x· héi bøc xóc vµ gay g¾t chËm ®îc gi¶i
quyÕt. Tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n cßn ë møc cao. C¸c ho¹t
®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ cha ®îc ®¸p øng tèt yªu cÇu cña sù nghiÖp
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc.
C¬ chÕ chÝnh s¸ch kh«ng ®ång bé vµ cha t¹o ®éng lùc m¹nh ®Ó ph¸t
triÓn. Mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cßn thiÕu, cha nhÊt qu¸n, cha s¸t víi cuéc
sèng, thiÕu tÝnh kh¶ thi. NhiÒu cÊp, ngµnh cha thay thÕ, söa ®æi nh÷ng quy
®Þnh vÒ qu¶n lý nhµ níc kh«ng cßn phï hîp, cha bæ sung nh÷ng c¬ chÕ,
chÝnh s¸ch míi cã t¸c dông gi¶i phãng m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt. Trong
thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét x· héi tiÒn t b¶n chñ nghÜa,
nhµ níc ta ®· kh«ng thÊy râ bíc ®i cã tÝnh quy luËt trªn con ®êng tiÕn
lªn chñ nghÜa x· héi nªn ®· tiÕn hµnh ngay cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi
víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ xÐt vÒ thùc chÊt lµ theo ®êng lèi®Èy m¹nh c¶i
t¹o x· héi chñ nghÜa, ®a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tríc më ®êng cho lùc lîng
s¶n xuÊt ph¸t triÓn. ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ ®a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tríc ®Ó t¹o
®Þa bµn réng r·i, thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. §iÒu ®ã lµ hoµn toµn
m©u thuÉn víi quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt. ®Ó kh¾c phôc nh÷ng m©u thuÉn cã thÓ ph¸t sinh ®ßi hái
ph¶i thiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi víi nh÷ng h×nh thøc vµ bíc ®i phï hîp
vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.Nh÷ng chÝnh s¸ch míi cña ®¶ng
vµ nhµ níc ®· thóc ®Èy nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn mét c¸ch m¹nh mÏ.Sù
thóc ®Èy nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®·
10
tailieuonthi
®a nÒn kinh tÕ níc ta sang mét bíc ®i míi. Mäi ngêi ®îc tù do kinh
doanh bu«n b¸n, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh hîp t¸c vµ c¹nh tranh víi
nhau mét c¸ch b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt TÊt c¶ ®Òu nh»m vµo môc tiªu duy
nhÊt lµ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ níc nhµ.
§Ó lµm râ h¬n vÒ nÒn kinh tÕ níc ta trong thêi kú qu¸ ®é, chóng ta sÏ
®i ph©n tÝch nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong thêi gian nµy. t¹i ®¹i héi lÇn thø
VI, §¶ng ta ®· nhËn ®Þnh:" Lùc lîng s¶n xuÊt bÞ k×m h·m kh«ng chØ trong
trêng hîp quan hÖ s¶n xuÊt l¹c hËu, mµ c¶ khi quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn
kh«ng ®ång bé, cã nh÷ng yÕu tè ®i qu¸ xa so víi tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n
xuÊt ( §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø
VI. Nxb sù thËt, HN, 1987, tr.57)Trong qu¸ tr×nh tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi
ph¶i kÓ ®Õn yÕu tè chñ quan cña viÖc ®¶ng l·nh ®¹o, Nhµ níc ph¸t ®éng
tÝnh tÝch cùc x· héi cña quÇn chóng b»ng nh÷ng lîi Ých vËt chÊt vµ tinh thÇn
yªu níc vèn cã cña hä. Tuy nhiªn, theo nhËn ®Þnh trªn cña ®¶ng, ta thÊy
r»ng, kh«ng thÓ cho r»ng nh÷ng yÕu tè tiªn tiÕn cña quan hÖ s¶n xuÊt m·i lµ
tiÒn ®Ò sù thóc ®Èy phï hîp gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt.
Chóng chØ t¸c ®éng tÝch cùc trong mét thêi gian ng¾n vµ cuèi cïng, vÉn ph¶i
tu©n thñ quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Thùc tr¹ng nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña níc ta trong thêi gian
chuÈn bÞ vµo nh÷ng n¨m ®Çu bíc vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®· lµm râ nhËn ®Þnh trªn cña ®¶ng. T¹i thêi
®iÓm ®ã nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng æn ®Þnh, nhiÒu n¬i, nhiÒu vïng
n«ng th«n bÞ ®ãi kÐm. Khi ®ã cã ngêi cho r»ng, nguyªn nh©n s¶n xuÊt
chËm ph¸t triÓn lµ do gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt cã m©u
thuÉn. M©u thuÉn ®ã thÓ hiÖn gi÷a mét bªn lµ yªu cÇu ph¸t triÓn h¬n n÷a cña
lùc lîng s¶n xuÊt theo híng tÊt yÕu chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt
lín víi mét bªn lµ chÕ ®é së h÷u ph©n t¸n. Theo mét sè nhµ nhËn ®Þnh, ®©y
lµ m©u thuÉn vèn cã vµ m©u thuÉn lµ phæ biÕn trong c¸c nÒn s¶n xuÊt. Khi
nÒn s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é cao th× tù b¶n th©n chÕ ®é t h÷u
11
tailieuonthi
nhá kh«ng thÓ nµo tån t¹i nh cò, nã buéc ph¶i thay ®æi. Nh×n l¹i qu¸ tr×nh
chØ ®¹o s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë níc ta tríc ®©y §¶ng ta ®· rót ra ®îc sù
cÇn thiÕt cña quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
T¹i §¹i héi IX §¶ng ta nhËn ®Þnh: "CÇn ph¶i nh©n réng m« h×nh hîp
t¸c, liªn kÕt C«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, doanh nghiÖp nhµ níc vµ kinh tÕ
hé n«ng th«n, ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i quy m« phï hîp trªn tõng
®Þa bµn" (§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc
lÇn thø IX, Nxb chÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 2001, tr. 32). Trong s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp, sù ®a d¹ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®· t¹o ra c¬ chÕ qu¶n lý
víi nhiÒu h×nh thøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp míi phï hîp víi nh÷ng quan ®iÓm
®æi míi kh«ng ngõng cña §¶ng vµ nhê ®ã, t¹o ra sù biÕn ®æi míi trong c¸c
Hîp t¸c x· n«ng nghiÖp trªn c¶ ba mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt. §iÒu ®ã cµng
kh¼ng ®Þnh ý nghÜa to lín cña quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh
chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Nhng dùa vµo tiªu chuÈn nµo ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng quan hÖ s¶n xuÊt
phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Tríc hÕt sù phï hîp
®ã thÓ hiÖn ë chç, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt ngµy cµng cao (n¨m sau cao h¬n n¨m
tríc), mÆc dï ®Êt bÞ thiªn tai nhiÒu bÒ vµ Ýt nhiÒu chÞu ¶nh hëng cña t×nh
tr¹ng suy tho¸i kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §iÒu quan träng n÷a,
khi nãi quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng thÓ kh«ng
nh×n vµo ®êi sèng cña n«ng d©n, thùc tÕ cho thÕ qua 15 n¨m thùc hiÖn ®êng
lèi ®æi míi do §¶ng ®Ò ra, ®êi sèng cña n«ng d©n tõng bíc ®îc n©ng cao,
®iÒu kiÖn nhµ ë vµ häc tËp cña con em n«ng d©n còng kh¸ h¬n tríc.
Nh vËy thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ cã ph¸t triÓn kh«ng? Lùc lîng s¶n
xuÊt cã ph¸t triÓn kh«ng ®ã chÝnh lµ tiªu thøc ®Ó ®¸nh gi¸ sù phï hîp cña
quan hÖ s¶n xuÊt vµo tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt. Mét quy
luËt cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong viÖc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña mçi
quèc gia.
12
tailieuonthi
III/ KÕt luËn vµ gi¶i ph¸p
1/ KÕt luËn:
Quy luËt cña quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt hÕt søc phæ biÕn. Tuy nhiªn kh«ng
ph¶i bÊt cø lóc nµo còng cã sù phï hîp ®ã. Do vËy, ph¶i n¾m b¾t tèt quy
chóng ta cã thÓ ¸p dông vµo tõng trêng hîp cô thÓ. Quy luËt quan hÖ s¶n
xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt cßn lµ quy luËt phæ biÕn trong
toµn bé tiÕn tr×nh lÞch sö nh©n lo¹i. Sù thay thÕ ph¸t triÓn ®i lªn cña lÞch sö
loµi ngêi tõ chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû qua chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, chÕ
®é phong kiÕn, chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa vµ ®Õn x· héi céng s¶n t¬ng lai lµ
do sù t¸c ®éng cña hÖ thèng c¸c quy luËt x· héi, trong ®ã quy luËt quan hÖ
s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt c¬
b¶n nhÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ nh©n tè thêng xuyªn biÕn ®æi, ngîc l¹i
quan hÖ s¶n xuÊt l¹i thêng cã tÝnh æn ®Þnh song sù æn ®Þnh ®ã chØ lµ t¹m
thêi vµ còng cÇn cã sù thay ®æi cho phï hîp. NÕu quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng cã
nh÷ng sù thay ®æi cho phï hîp th× nã sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt.
Nh vËy, trong viÖc x¸c lËp hoµn thiÖn, thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cÇn
ph¶i c¨n cø vµo thùc tr¹ng cña c¸c lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn cã vÒ mÆt tÝnh
chÊt vµ tr×nh ®é cña chóng (®©y lµ c¬ së lý luËn trùc tiÕp cña viÖc x¸c ®Þnh
c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta hiÖn nay cña qu¸ tr×nh c¶i c¸ch
cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc hiÖn nay).
2/ Gi¶i ph¸p:
C¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ph¶i lu«n lu«n thÊu suèt ®Æc ®iÓm cña qu¸
tr×nh tiÕn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa lµ quan hÖ s¶n
xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt lu«n lu«n g¾n bã víi nhau, thóc ®Èy nhau cïng
ph¸t triÓn. Ph¶i coi träng nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ trung gian, qu¸ ®é tõ thÊp
lªn cao, tõ quy m« nhá lªn quy m« lín. Trªn mçi bíc ®i ph¶i ®Èy m¹nh x©y
dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, t¹o ra lùc lîng s¶n xuÊt míi trªn c¬ së ®ã tiÕp
13
tailieuonthi
tôc ®a quan hÖ s¶n xuÊt lªn h×nh thøc, quy m« thÝch hîp ®Ó cho lùc lîng
s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
T¹i §¹i héi IX §¶ng ta kh¼ng ®Þnh: " CÇn ph¶i" nh©n réng m« h×nh
hîp t¸c, liªn kÕt c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, doanh nghiÖp nhµ níc vµ
kinh tÕ hé n«ng th«n, ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i víi quy m« phï hîp
trªn tõng ®Þa bµn nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ hé n«ng d©n ngµy cµng ®îc më
réng, c¸c h×nh th¸i kinh tÕ hîp t¸c ë n«ng th«n, kinh tÕ trang tr¹i, më mang
nhanh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n theo nhiÒu tr×nh ®é quy m« c«ng nghÖ.
Víi kiÕn thøc cña mét sinh viªn em chØ phÇn nµo ®Ò cËp ®îc mét sè
khÝa c¹nh cña vÊn ®Ò. Em mong cã sù gãp ý cña thÇy c« nh»m gióp em hiÓu
râ h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy. Cuèi cïng em xin cam kÕt tÊt c¶ nh÷ng g× em viÕt trªn
®©y lµ nh÷ng hiÓu biÕt cña em. Nh÷ng phÇn tham kh¶o ®Òu ®îc chó thÝch ë
díi. Em xin c¶m ¬n thÇy TrÇn Ngäc Linh ®· gióp em hoµn thµnh tiÓu luËn
nµy.
14
tailieuonthi
Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o
- Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c-LªNin (Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia).
- T¹p trÝ triÕt häc (2002).
- V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn VI.
- V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn VIII.
- V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn IX.
15
- Xem thêm -