tailieuonthi
Lêi nãi ®Çu
Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt lu«n lu«n xÈy ra m©u
thuÉn, ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a c¸c yÕu tè trong b¶n th©n sù vËt hay m©u thuÉn gi÷a
c¸c sù vËt víi nhau. TriÕt häc M¸c-Lªnin ®· chØ ra, m©u thuÉn lµ mét tÊt yÕu
kh¸ch quan, mang tÝnh phæ biÕn vµ cã ®a d¹ng c¸c lo¹i m©u thuÉn. X¸c ®Þnh
®óng tõng lo¹i m©u thuÉn sÏ cho phÐp con ngêi t×m ra ®îc nh÷ng gi¶i ph¸p
phï hîp, tèi u ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy sù vËt ph¸t triÓn.
Tõ lÝ luËn m©u thuÉn, ta xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp tù
chñ víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan trong giai ®o¹n hiÖn
nay, xu thÕ nµy ®ang bÞ mét sè níc ph¸t triÓn vµ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ t b¶n
xuyªn quèc gia chi phèi, chøa ®ùng nhiÒu m©u thuÉn, võa cã mÆt tÝch cùc võa cã
mÆt tiªu cùc, võa cã hîp t¸c võa cã ®Êu tranh, võa t¹o ra nh÷ng c¬ héi cho sù
ph¸t triÓn nhng còng võa cã nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi c¸c quèc gia, nhÊt lµ c¸c
quèc gia ®ang ë tr×nh ®é kÐm ph¸t triÓn nh ViÖt Nam. V× toµn cÇu ho¸ lµ mét
xu thÕ, mét qu¸ tr×nh kh¸ch quan cho nªn kh«ng thÓ ®¶o ngîc. Trong ®iÒu kiÖn
thÕ giíi ngµy nay, c¸c quèc gia kh«ng thÓ tÈy chay hoµn toµn toµn cÇu ho¸ hoÆc
®øng ngoµi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. VÊn ®Ò ®èi víi c¸c quèc gia lµ, ph¶i cã chiÕn
lîc thÝch øng vµ kh«n ngoan ®Ó vît qua th¸ch thøc vµ chíp lÊy thêi c¬, ®ång
thêi ph¶i cã ý thøc gi÷ v÷ng chñ quyÒn quèc gia, ®éc lËp d©n téc, b¶o vÖ toµn
vÑn l·nh thæ ®Ó ®a quèc gia d©n téc m×nh ®Õn chç ph¸t triÓn vµ phån vinh. Tøc
lµ ph¶i t×m ra c¸c gi¶i ph¸p phï hîp ®Ó gi¶i quyÕt tèt m©u thuÉn gi÷a x©y dùng
kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Tríc yªu cÇu thùc tÕ ®Æt ra nh vËy, nªn t«i ®· chän ®Ò tµi nghiªn cøu
"PhÐp biÖn chøng vÒ m©u thuÉn vµ viÖc ph©n tÝch m©u thuÉn gi÷a x©y dùng
kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ".
KÕt cÊu bµi viÕt gåm hai phÇn:
1
tailieuonthi
PhÇn I lµ lÝ luËn phÐp biÖn chøng vÒ m©u thuÉn, trong ®ã ®a ra ®Þnh
nghÜa vÒ m©u thuÉn, c¸c lo¹i m©u thuÉn vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng.
PhÇn II lµ ph©n tÝch m©u thuÉn gi÷a x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi
héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ; trªn c¬ së ®ã ®a ra khuyÕn nghÞ ®Ó gi¶i quyÕt mét
c¸ch tèt nhÊt c¸c m©u thuÉn ®ã.
Chän ®Ò tµi phï hîp víi b¶n th©n, em lËp kÕ ho¹ch nghiªn cøu vµ ®· tr¶i
qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu khoa häc thùc sù, tõ thu thËp, xö lý th«ng tin ®Õn tæng
hîp vµ viÕt b¸o c¸o. Bµi tiÓu luËn ®· ph¶n ¸nh mét nh·n quan khoa häc cña
ngêi viÕt vÒ lÝ luËn m©u thuÉn vµ xö lý m©u thuÉn trong thùc tiÔn gi÷a x©y
dùng kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Tuy nhiªn, do h¹n chÕ
vÒ thêi gian vµ tr×nh ®é nhËn thøc, bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. Em rÊt
mong nhËn ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ nh÷ng ngêi quan t©m ®Ó bµi viÕt
®îc hoµn thiÖn h¬n.
Qua bµi viÕt nµy, em xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn PGS.TS §oµn Quang Thä vµ
TS Ph¹m V¨n Sinh, nh÷ng ngêi ®· tËn t×nh híng dÉn em hoµn thµnh tèt bµi
tiÓu luËn nµy!
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Hµ Néi, th¸ng 12 n¨m 2003
2
tailieuonthi
PhÇn I
PhÐp biÖn chøng vÒ m©u thuÉn
1. Kh¸i niÖm vÒ m©u thuÉn
M©u thuÉn cña sù vËt, cña thÕ giíi ®· ®îc rÊt nhiÒu nhµ triÕt häc trong
lÞch sö bµn ®Õn. Ch¼ng h¹n, thuyÕt ©m d¬ng ngò hµnh cña Trung Hoa ®· ®Ò cËp
tíi c¸c m©u thuÉn ¢m – D¬ng, m©u thuÉn gi÷a c¸c yÕu tè b¶n nguyªn Kim,
Méc, Thuû, Ho¶ vµ Thæ. Nhµ triÕt häc Hy L¹p cæ ®¹i HªraclÝt còng nhÉn m¹nh
m©u thuÉn cña c¸c hiÖn tîng, qu¸ tr×nh kh¸ch quan. Hªghen ®Ò cËp tíi m©u
thuÉn cña t duy. Nãi chung, c¸c quan niÖm trªn ®Òu ®· m« t¶ m©u thuÉn kh¸ch
quan nhng cha lµm râ ®îc sù chuyÓn ho¸ biÖn chøng cña c¸c mÆt ®èi lËp. V×
thÕ, kh¸i niÖm m©u thuÉn cßn nÆng vÒ h×nh thøc mµ cha ®i s©u vµo néi dung
biÖn chøng cña c¸c mÆt ®èi lËp.
§Õn triÕt häc M¸c - Lªnin ®· ®a ra mét kh¸i niÖm khoa häc vÒ m©u
thuÉn: M©u thuÉn lµ sù thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp.
Nh vËy, cã hai ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh mét m©u thuÉn biÖn chøng: Thø nhÊt lµ,
c¸c xu híng ®èi lËp nhau. Thø hai lµ, c¸c xu híng lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t
triÓn cña nhau.
Tuy nhiªn, theo c¸ch hiÓu biÖn chøng, cÇn lu ý kh«ng ph¶i mäi c¸i ®èi
lËp ®Òu t¹o nªn m©u thuÉn mµ chØ cã nh÷ng xu híng ®èi lËp nµo lµ tiÒn ®Ò tån
t¹i cña nhau míi t¹o thµnh m©u thuÉn.
2. C¸c lo¹i m©u thuÉn
M©u thuÉn cã tÝnh kh¸ch quan, phæ biÕn vµ ®a d¹ng. Díi ®©y lµ mét sè
lo¹i m©u thuÉn:
* M©u thuÉn bªn trong vµ m©u thuÉn bªn ngoµi
M©u thuÉn bªn trong lµ m©u thuÉn gi÷a c¸c yÕu tè cÊu thµnh mét sù vËt
nhÊt ®Þnh. M©u thuÉn bªn ngoµi lµ m©u thuÉn gi÷a mÆt ®èi lËp cña sù vËt nµy víi
mÆt ®èi lËp cña sù vËt kh¸c. ViÖc ph©n chia m©u thuÉn bªn trong vµ m©u thuÉn
bªn ngoµi cÇn cã quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ, tuú ph¹m vi ph©n tÝch.
3
tailieuonthi
M©u thuÉn bªn trong cã vai trß quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®èi víi qu¸ tr×nh vËn ®éng
vµ ph¸t triÓn cña sù vËt. Cßn m©u thuÉn bªn ngoµi cã vai trß hç trî. M©u thuÉn
bªn ngoµi tù nã kh«ng thÓ ph¸t huy ®îc vai trß cña m×nh, mµ ph¶i th«ng qua
m©u thuÉn bªn trong ®Ó ph¸t huy t¸c dông nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, gi÷a m©u thuÉn
bªn trong vµ m©u thuÉn bªn ngoµi cã sù t¸c ®éng qua l¹i víi nhau. Gi¶i quyÕt
m©u thuÉn nµy còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn kia.
* M©u thuÉn c¬ b¶n vµ m©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n
C¨n cø vµo ý nghÜa ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña toµn bé sù vËt, c¸c
m©u thuÉn ®îc chia thµnh m©u thuÉn c¬ b¶n vµ m©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n.
M©u thuÉn c¬ b¶n lµ m©u thuÉn quy ®Þnh b¶n chÊt cña sù vËt, quy ®Þnh sù
ph¸t triÓn ë tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n cña sù vËt. Nã tån t¹i g¾n liÒn víi sù vËt tõ khi
sinh ra cho ®Õn khi sù vËt kÕt thóc.
M©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n lµ m©u thuÉn ®Æc trng cho mét ph¬ng diÖn
nµo ®ã cña sù vËt, nã quy ®Þnh sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña mét mÆt nµo ®ã cña
sù vËt.
M©u thuÉn c¬ b¶n ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù vËt. M©u
thuÉn c¬ b¶n lµ c¬ së h×nh thµnh vµ chi phèi c¸c m©u thuÉn kh¸c trong qu¸ tr×nh
ph¸t triÓn cña sù vËt. Khi m©u thuÉn c¬ b¶n ®îc gi¶i quyÕt th× sù vËt sÏ thay ®æi
vÒ chÊt. M©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n tån t¹i bao giê còng g¾n liÒn víi m©u thuÉn c¬
b¶n, vµ trong qu¸ tr×nh vËn ®éng, m©u thuÉn c¬ b¶n cã thÓ lµm n¶y sinh m©u
thuÉn kh«ng c¬ b¶n.
* M©u thuÉn chñ yÕu vµ m©u thuÉn thø yÕu
Dùa vµo vai trß cña m©u thuÉn ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña sù vËt
trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh, c¸c m©u thuÉn ®îc chia thµnh m©u thuÉn chñ
yÕu vµ m©u thuÉn thø yÕu.
M©u thuÉn chñ yÕu lµ m©u thuÉn næi lªn hµng ®Çu ë mçi giai ®o¹n ph¸t
triÓn cña mäi sù vËt. Nã cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®Õn c¸c m©u thuÉn kh¸c tån t¹i
trong cïng sù vËt ë giai ®o¹n ®ã.
M©u thuÉn thø yÕu lµ m©u thuÉn kh«ng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi
qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña sù vËt.
4
tailieuonthi
M©u thuÉn c¬ b¶n vµ m©u thuÉn chñ yÕu cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau.
Trong ®ã, m©u thuÉn chñ yÕu lµ biÓu hiÖn cô thÓ cña m©u thuÉn c¬ b¶n ë mét
giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. Do ®ã, viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn chñ yÕu chÝnh lµ tõng
bíc gi¶i quyÕt m©u thuÉn c¬ b¶n.
M©u thuÉn chñ yÕu vµ m©u thuÉn thø yÕu còng cã thÓ chuyÓn ho¸ cho nhau
trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña sù vËt.
* M©u thuÉn ®èi kh¸ng vµ m©u thuÉn kh«ng ®èi kh¸ng
M©u thuÉn ®èi kh¸ng lµ m©u thuÉn gi÷a c¸c giai cÊp, nh÷ng tËp ®oµn
ngêi, nh÷ng xu híng x· héi cã lîi Ých c¬ b¶n ®èi lËp nhau.
M©u thuÉn kh«ng ®èi kh¸ng lµ m©u thuÉn gi÷a nh÷ng lùc lîng, khuynh
híng x· héi mµ lîi Ých vÒ c¬ b¶n lµ nhÊt trÝ víi nhau.
Ph©n biÖt m©u thuÉn ®èi kh¸ng vµ m©u thuÉn kh«ng ®èi kh¸ng cã ý nghÜa
rÊt quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt m©u thuÉn. M©u
thuÉn ®èi kh¸ng theo nguyªn t¾c chung chØ ®îc gi¶i quyÕt th«ng qua c¸c cuéc
c¸ch m¹ng x· héi. Cßn m©u thuÉn kh«ng ®èi kh¸ng, xu híng ph¸t triÓn ®Æc thï
cña nã ngµy cµng dÞu ®i. M©u thuÉn nµy ®îc gi¶i quyÕt vÉn ph¶i tu©n thñ
nguyªn t¾c lµ th«ng qua ®Êu tranh nhng b»ng ph¬ng ph¸p hoµ b×nh.
Nh vËy, hiÓu b¶n chÊt c¸c lo¹i m©u thuÉn ®Ó t×m ra c¸ch gi¶i quyÕt phï
hîp lµ ®iÒu rÊt quan träng trong thùc tiÔn cuéc sèng. §Æc biÖt lµ giai ®o¹n hiÖn
nay, tríc xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ diÔn ra å ¹t, kinh tÕ ViÖt Nam muèn
kh«ng bÞ tôt hËu, muèn khëi s¾c th× cÇn ph¶i can ®¶m hoµ m×nh vµo trµo lu
kinh tÕ chung toµn thÕ giíi, ®ång thêi ph¶i ph¸t huy néi lùc ®Ó tù ®øng v÷ng
tríc mäi t¸c ®éng tiªu cùc tõ bªn ngoµi.
5
tailieuonthi
PhÇn ii
M©u thuÉn gi÷a x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp tù chñ
víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, còng nh trong t¬ng lai xa h¬n, héi nhËp kinh
tÕ quèc tÕ ®èi víi ViÖt Nam cã nghÜa lµ ViÖt Nam ph¶i tham gia c¸c tæ chøc
kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc nh AFTA, APEC, WTO, , ph¸t triÓn c¸c quan hÖ
th¬ng m¹i vµ ®Çu t réng r·i víi mäi quèc gia, ®Æc biÖt lµ c¸c trung t©m kinh tÕ
thÕ giíi, më réng sù hîp t¸c víi c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia. Ph¸t triÓn c¸c mèi
quan hÖ nµy sÏ dÉn ®Õn mét kÕt côc lµ: c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan
ph¶i gi¶m thiÓu theo c¸c nguyªn t¾c cña c¸c tæ chøc trªn, c¸c c«ng ty níc
ngoµi ®îc phÐp vµo ViÖt Nam ho¹t ®éng mét c¸ch b×nh ®¼ng víi c¸c c«ng ty
ViÖt Nam vµ ngîc l¹i c¸c c«ng ty ViÖt Nam còng ®îc phÐp ho¹t ®éng b×nh
®¼ng t¹i c¸c níc ®èi t¸c. Trong ®iÒu kiÖn ®ã viÖc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc
lËp tù chñ nªn ®îc hiÓu nh thÕ nµo lµ thÝch hîp. LiÖu cã m©u thuÉn gi÷a héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp tù chñ?
Tríc hÕt, ta ph¶i hiÓu b¶n chÊt cña nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. Cã hai
c¸ch hiÓu sau:
Thø nhÊt, nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ trong m« h×nh kinh tÕ híng
néi.
M« h×nh kinh tÕ ®éc lËp tù chñ híng néi lµ mét nÒn kinh tÕ cã kh¶ n¨ng
tù ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu cña ®Êt níc, cµng nhiÒu cµng tèt. Mét c¬ cÊu hoµn
chØnh, hoÆc t¬ng ®èi hoµn chØnh lµ quèc s¸ch cña m« h×nh nµy. Trong ®ã
nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nÆng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nÒn t¶ng
gåm n¨ng lîng, s¶n xuÊt c¸c nguyªn liÖu c¬ b¶n nh s¾t thÐp, ho¸ chÊt, läc
dÇu, xi m¨ng, ®îc ®Æc biÖt chó träng tõ ®Çu. Quan ®iÓm c¬ cÊu ngµnh cña nÒn
kinh tÕ ®éc lËp tù chñ theo m« h×nh nµy nhÊn m¹nh ®Õn tÇm quan träng cña viÖc
tù ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu trong níc, dï ph¶i chÞu nh÷ng bÊt lîi vÒ hiÖu qu¶, vµ
6
tailieuonthi
hÇu nh kh«ng tÝnh tíi nh÷ng lîi thÕ so s¸nh quèc tÕ. ¦u tiªn hµng ®Çu lµ kh«ng
phô thuéc vµo bªn ngoµi.
Víi nh÷ng chÝnh s¸ch nµy ®· g©y ra nh÷ng t¸c h¹i to lín: Nã lµm t¨ng gi¸
c¸c hµng ho¸ trong níc g©y thiÖt h¹i cho ngêi tiªu dïng; Duy tr× b¶o hé t×nh
tr¹ng l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ tæ chøc qu¶n lý; ChÝnh s¸ch b¶o hé cao ®· lµm mÐo
mã m«i trêng ®Çu t; H¹n chÕ viÖc më réng thÞ trêng.
Mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ trong m« h×nh kinh tÕ híng néi cã mét ®Æc
trng quan träng nhÊt lµ tù ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu thiÕt yÕu trong níc, ®Ó kh«ng
bÞ lÖ thuéc vµo bªn ngoµi, tõ ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc chÝnh s¸ch ®Õn c¸c hµng
ho¸, dÞch vô, còng kh«ng bÞ t¸c ®éng tõ bªn ngoµi bëi c¸c chÊn ®éng vÒ chÝnh
trÞ, an ninh, kinh tÕ,
Thùc tÕ thÕ giíi cho thÊy ®· kh«ng cã mét quèc gia nµo ®i theo m« h×nh
kinh tÕ nµy ®¹t ®îc nh÷ng thµnh c«ng v÷ng ch¾c, mµ hÇu hÕt ®Òu ®· hoÆc lµ
thÊt b¹i, hoÆc lµ ph¶i tr¶ mét c¸i gi¸ rÊt ®¾t, hoÆc lµ l©m vµo khñng ho¶ng, suy
tho¸i, tr× trÖ kÐo dµi. V× vËy, buéc c¸c quèc gia ph¶i t×m kiÕm mét m« h×nh ph¸t
triÓn kh¸c, mét c¸ch hiÓu kh¸c vÒ tÝnh ®éc lËp tù chñ cña nÒn kinh tÕ.
C¸ch hiÓu thø hai lµ nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ trong ®iÒu kiÖn héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
NÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét
nÒn kinh tÕ gåm nh÷ng ngµnh cã lîi thÕ c¹nh tranh cao, vµ tuú thuéc vµo thÞ
trêng thÕ giíi. §éc lËp tù chñ trong m« h×nh nµy chÊp nhËn sù tuú thuéc lÉn
nhau trªn c¬ së cïng cã lîi trong quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia. Sù tuú thuéc lÉn
nhau nµy diÔn ra trªn hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc tõ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸t triÓn,
thÓ chÕ kinh tÕ vÜ m«, ®Õn c¶ sù h×nh thµnh c¸c ngµnh kinh tÕ, c¸c c«ng ty. M«
h×nh kinh tÕ nµy ®a l¹i nhiÒu mÆt tÝch cùc, nhng ®ång thêi còng ®a l¹i nhiÒu
m©u thuÉn, nhiÒu tiªu cùc.
Tríc hÕt, nhËn ®Þnh mÆt tÝch cùc, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· vµ sÏ t¹o
ra nh÷ng c¬ héi cho sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ, cho phÐp chóng
ta tiÕp cËn víi nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp cña thÕ giíi. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ
mét c¬ héi ®Ó chóng ta ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp
7
tailieuonthi
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, t¹o ra c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi vµ do ®ã
mµ cã ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng thùc tÕ ®Ó b¶o ®¶m v÷ng ch¾c chñ quyÒn quèc gia.
Trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ kinh tÕ hiÖn nay, chóng ta cã nhiÒu c¬ héi ®Ó tiÕp
cËn nÒn khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i cña thÕ giíi, häc hái nh÷ng
kinh nghiÖm qu¶n lÝ x· héi, tiÕp thu nh÷ng tinh hoa cña nÒn v¨n minh c«ng
nghiÖp.
Bªn c¹nh mÆt tÝch cùc, toµn cÇu ho¸ kinh tÕ còng ®a l¹i kh«ng Ýt m©u
thuÉn. Cô thÓ lµ:
- Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, cã
nhiÒu vèn ®Çu t ®æ vµo th× nÒn kinh tÕ míi cã ®iÒu kiÖn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng
hiÖn ®¹i, míi cã ®iÒu kiÖn ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt lao
®éng. Tuy nhiªn, vèn ®Çu t tõ níc ngoµi bao giê còng g¾n víi nh÷ng ®iÒu kiÖn
nhÊt ®Þnh, nh ®iÒu kiÖn vÒ môc ®Ých sö dông, ®èi tîng sö dông, thêi gian sö
dông, Nh vËy lµ níc nhËn ®Çu t ®· phÇn nµo bÞ chi phèi, bÞ khèng chÕ vÒ
kinh tÕ, chÝnh trÞ bëi chñ ®Çu t. Vµ tõ ®ã lµm n¶y sinh m©u thuÉn bªn ngoµi
gi÷a níc nhËn ®Çu t vµ níc chñ ®Çu t, níc nhËn ®Çu t mÊt tÝnh ®éc lËp.
H¬n n÷a, nÕu sö dông kh«ng ®óng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ hay sö dông kh«ng
cã hiÖu qu¶ th× nÒn kinh tÕ kh«ng nh÷ng kh«ng ph¸t triÓn mµ cßn bÞ khñng
ho¶ng, mÊt c©n ®èi. NghÜa lµ ¶nh hëng ®Õn tÝnh tù chñ vÒ kinh tÕ cña níc
nhËn ®Çu t.
- Toµn cÇu ho¸, tøc hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan sÏ bÞ b·i bá dÇn,
c¸c c«ng ty ®îc tù do c¹nh tranh b×nh ®¼ng trªn toµn thÕ giíi. Lóc ®ã, ë nh÷ng
níc kÐm ph¸t triÓn, do c¸c c«ng ty lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh yÕu
nªn dÇn dÇn sÏ bÞ ph¸ s¶n, gi¶i thÓ. Hµng ho¸ ngo¹i nhËp chiÕm lÜnh thÞ trêng
néi ®Þa, nÒn kinh tÕ bÞ lÖ thuéc vµo níc ngoµi. DÉn ®Õn níc yÕu thÕ trong c¹nh
tranh sÏ bÞ mÊt quyÒn tù chñ.
- Toµn cÇu ho¸, nghÜa lµ sÏ h×nh thµnh c¸c thÓ chÕ kinh tÕ toµn cÇu. C¸c
quèc gia thµnh viªn ph¶i ¸p dông vµ thi hµnh hÖ thèng luËt ph¸p quèc tÕ, c¸c
quan hÖ tuú thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ quèc gia sÏ ph¸t triÓn. Do ®ã,
®éc lËp, tù chñ vÒ kinh tÕ chØ mang tÝnh t¬ng ®èi.
8
tailieuonthi
-Nh÷ng níc nghÌo sÏ ngµy cµng nghÌo h¬n do bÞ thiÖt thßi v× nh÷ng quy
®Þnh bÞ ¸p ®Æt tõ nh÷ng níc lín. §ång thêi, nh÷ng níc nghÌo vµ kÐm ph¸t
triÓn nÕu kh«ng nhanh chãng t¹o ra ®îc mét thiÕt chÕ kinh tÕ t¬ng hîp víi
thiÕt chÕ kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu, kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ héi nhËp
thùc sù th× chØ ®¬n thuÇn trë thµnh n¬i cung cÊp nguyªn liÖu vµ tiªu thô s¶n
phÈm cho c¸c níc cã kinh tÕ ph¸t triÓn, thµnh n¬i tiÕp nhËn c¸c c«ng nghÖ l¹c
hËu hoÆc th¶i lo¹i, thµnh n¬i mµ c¸c níc ph¸t triÓn chuyÓn giao « nhiÔm díi
c¸i vá bäc chuyÓn nhîng hay viÖn trî c«ng nghÖ, nghÜa lµ thay thÕ sù phô
thuéc nµy b»ng mét sù phô thuéc kh¸c.
- Ph©n c«ng lao ®éng ngµy cµng trë nªn s©u s¾c lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña nÒn
s¶n xuÊt hµng ho¸ nãi chung vµ cña toµn cÇu ho¸ kinh tÕ nãi riªng. Toµn cÇu ho¸
kinh tÕ sÏ t¹o ra sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ mét c¸ch s©u s¾c h¬n; do ®ã trªn
ph¹m vi toµn cÇu, n¨ng suÊt lao ®éng sÏ cao h¬n, cña c¶i ®îc s¶n xuÊt ra sÏ
nhiÒu h¬n víi chÊt lîng tèt h¬n vµ gi¸ thµnh rÎ h¬n. Bëi v× khi cha tham gia
toµn cÇu ho¸ kinh tÕ còng tøc lµ cha cã sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ s©u s¾c,
mçi quèc gia gÇn nh ®Òu ph¶i tù cÊp tù tóc, ®Òu ph¶i lµm ra c¶ nh÷ng c¸i mµ
m×nh kh«ng cã thÕ m¹nh ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu ®a d¹ng cña nÒn kinh tÕ quèc
d©n; cßn khi tham gia toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, mçi quèc gia sÏ chØ s¶n xuÊt ra mét
sè lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh ®Ó trao ®æi víi c¸c quèc gia kh¸c, ai m¹nh mÆt nµo sÏ
khai th¸c triÖt ®Ó mÆt ®ã. Tøc lµ cã mèi liªn hÖ phô thuéc chÆt chÏ lÉn nhau gi÷a
c¸c quèc gia.
VËy, ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a héi nhËp kinh tÕ víi ®éc lËp tù
chñ, chóng ta nªn nh×n nhËn theo khÝa c¹nh sau:
Tríc hÕt, vµ quan träng nhÊt lµ ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých ph¸t triÓn cña quèc
gia ë møc cao nhÊt cã thÓ ®îc. C¸c mèi quan hÖ cña mét níc víi c¸c níc
kh¸c ph¶i ®îc xem xÐt ®¸nh gi¸ trªn tiªu chuÈn cã ®¶m b¶o ®îc lîi Ých ph¸t
triÓn cña ®Êt níc kh«ng. §ã míi lµ môc tiªu cho mäi chiÕn lîc ph¸t triÓn.
Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ tiÕn triÓn nh hiÖn nay, mäi nÒn kinh tÕ ngµy
cµng tuú thuéc nhiÒu h¬n vµo bªn ngoµi. Nhng nÕu sù tuú thuéc nhiÒu h¬n ®ã
9
tailieuonthi
®¶m b¶o tèt h¬n cho lîi Ých ph¸t triÓn quèc gia, th× kh«ng cã lÝ g× l¹i kh«ng chÊp
nhËn.
Thø hai, søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ph¶i ®îc c¶i thiÖn vµ t¨ng dÇn.
Søc c¹nh tranh nµy ph¶i ®îc thÓ hiÖn c¸c mÆt:
ThÓ chÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi, ph¶i ®ñ m¹nh, ®ñ t¹o ra mét m«i trêng
®Çu t, kinh doanh thuËn lîi, chi phÝ thÊp, rñi ro thÊp, kh¶ n¨ng sinh lîi lín.
C¬ cÊu kinh tÕ gåm nh÷ng ngµnh cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, cã kh¶
n¨ng tù ®iÒu chØnh, tù rót lui khái nh÷ng ngµnh kÐm kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
C¬ cÊu doanh nghiÖp còng ph¶i bao gåm nh÷ng doanh nghiÖp cã søc
m¹nh c«ng nghÖ vµ trÝ lùc, ®ñ søc c¹nh tranh trªn th¬ng trêng trong níc vµ
quèc tÕ.
Nguån nh©n lùc trong níc ph¶i ®îc ®µo t¹o tèt vµ ph¸t triÓn, sö dông cã
hiÖu qu¶.
BiÓu hiÖn tËp trung cña søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ lµ ë chÊt lîng vµ
gi¸ thµnh cña s¶n phÈm vµ dÞch vô cña ®Êt níc. NÕu s¶n phÈm vµ dÞch vô cña
mét quèc gia cã gi¸ thµnh cao, chÊt lîng thÊp, th× sÏ kh«ng tiªu thô ®îc ë c¶
thÞ trêng trong níc vµ bªn ngoµi. KÕt côc sÏ dÉn ®Õn lµ nÒn kinh tÕ cña quèc
gia ®ã sÏ l©m vµo suy tho¸i, khñng ho¶ng, tôt hËu kÐo dµi. Trong ®iÒu kiÖn ®ã
khã cã thÓ nãi ®Õn ®éc lËp vµ tù chñ. Cßn nh mét nÒn kinh tÕ lµm ra c¸c s¶n
phÈm vµ dÞch vô chÊt lîng cao, gi¸ l¹i thÊp, cã thÓ chiÕm lÜnh c¶ thÞ trêng
trong níc vµ quèc tÕ, t¹o ra thu nhËp ngo¹i tÖ, dù tr÷ ngo¹i tÖ lín, cã thÓ nhËp
khÈu nhiÒu lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô ®¸p øng c¸c nhu cÇu trong níc. Mét nÒn
kinh tÕ cã søc c¹nh tranh cao nh vËy trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ hiÖn nay
lµ mét nÒn kinh tÕ cã tÝnh ®éc lËp vµ tù chñ cao.
Thø ba, cã kh¶ n¨ng øng phã cã hiÖu qu¶ víi nh÷ng chÊn ®éng chÝnh trÞ,
kinh tÕ, x· héi bªn ngoµi.
Nh÷ng chÊn ®éng bªn ngoµi cã thÓ lµ: mét cuéc chiÕn tranh tõ bªn ngoµi tíi,
mét cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc hay thÕ giíi, ChiÕn lîc tèt nhÊt cña
mét quèc gia lµ cè tr¸nh tham gia nh÷ng cuéc chiÕn tranh ë bªn ngoµi vµ tr¸nh
®Ó xÈy ra xung ®ét vµ chiÕn tranh ë trong níc. Cßn mét khi chiÕn tranh ®·
10
tailieuonthi
bïng næ, ®· tham chiÕn, th× nhÊt ®Þnh ®Êt níc sÏ bÞ tµn ph¸ nhÊt lµ trong ®iÒu
kiÖn chiÕn tranh hiÖn ®¹i ngµy nay. Song mét nÒn kinh tÕ cã søc c¹nh tranh cao,
cã dù tr÷ ngo¹i tÖ lín, sÏ cã søc chÞu ®ùng cao h¬n c¸c nÒn kinh tÕ l¹c hËu kh¸c.
Mét nÒn kinh tÕ héi nhËp quèc tÕ cao, lîi Ých quèc gia ®an xen chÆt chÏ víi lîi
Ých cña nhiÒu quèc gia kh¸c, nhiÒu trung t©m kinh tÕ, th× sÏ cã nhiÒu kh¶ n¨ng
kÕt hîp søc m¹nh quèc gia víi søc m¹nh quèc tÕ ®Ó b¶o vÖ ®Êt níc tèt h¬n.
Tãm l¹i, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã thÓ ®a ®Õn mét sè m©u thuÉn víi
viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. Tuy nhiªn héi nhËp kinh tÕ lµ hîp quy
luËt vµ kh«ng thÓ ®¶o ngîc. Héi nhËp kinh tÕ mang l¹i nh÷ng lîi Ých hÕt søc
lín lao vÒ nhiÒu mÆt cho tÊt c¶ c¸c níc. Nh÷ng níc ®i sau cã thÓ tranh thñ c¸c
c¬ héi do nã mang l¹i phôc vô cho sù ph¸t triÓn ®Êt níc nh»m gi¶m bít kho¶ng
c¸ch víi c¸c níc ph¸t triÓn. Vµ kh«ng cã g× cã thÓ tån t¹i vÜnh viÔn. NhËn thøc
cña con ngêi ®èi víi c¸c sù vËt ph¶i thay ®æi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ
thay ®æi. NhËn thøc vÒ mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ngµy nay kh«ng thÓ vÉn lµ
nh÷ng nhËn thøc cña nh÷ng n¨m 50 vµ 60. CÇn cã nhËn thøc míi thÝch hîp víi
®iÒu kiÖn míi. ChÝnh nh÷ng nhËn thøc míi nµy sÏ më ®êng cho thùc tiÔn ph¸t
triÓn. Nh×n th¼ng vµo sù thËt. Thùc tiÔn ®ang ®ßi hái ph¶i cã nhËn thøc míi, t
duy míi.
11
- Xem thêm -