Tài liệu Skkn kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2

Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà .PHẦN I : PHẨN MỞ ĐẦU 1/ Lý do chọn đề tài: Chữ viết là một phương tiện giao tiếp giữa con người với con người, bên cạnh ngôn ngữ nói. Muốn cho mọi người đọc được chữ viết của mình, người viết phải viết đúng, rõ rãng, đẹp. Nếu viết chữ sai nhiều, viết ngoáy, viết chữ quá xấu sẽ gây khó khăn cho người đọc hoặc chính bản thân mình khi không đọc được chính chữ mình viết. Chữ viết không chỉ đơn thuần là công cụ giao tiếp và trao đổi thông tin, là phương tiện để tiếp nhận tri thức mà nó còn thể hiện tính cách của con người. Cha ông ta từ xưa đã có câu “Nét chữ, nết người”. Đúng vậy, nhìn vào nét chữ người ta đánh giá tính cách của con người. Nếu chữ viết đầy đủ, nét đều và đẹp thì người ta đánh giá cao con người đó tính cẩn thận, chu đáo. Còn ngược lại nét chữ viết nguệch ngoạc, sai dấu, sai lỗi nhiều thì người ta sẽ nghĩ ngay chủ nhân của chữ viết đó có tính cẩu thả, luộm thuộm. Việc rèn luyện chữ viết cho học sinh tiểu học là vô cùng quan trọng và cần thiết. Bởi chữ viết của học sinh, đặc biệt là của học sinh đầu cấp Tiểu học đặt nền móng cơ bản cho toàn bộ quá trình học tập, rèn luyện cho học sinh những phẩm chất đạo đức tốt như: Tinh thần kỉ luật, tính cẩn thận và óc thẩm mĩ. Bộ giáo dục đã nhiều lần thay đổi chữ viết ở Tiểu học.Sau nhiều lần thay đổi, chúng ta lại quay về với mẫu chữ mềm mại, thanh gọn trước kia nhằm giúp học sinh viết chữ đẹp hơn. Tuy nhiên sau mỗi lần thay đổi lại có những điều làm được và chưa làm được. Thực trạng chữ viết của học sinh hiện nay còn xấu và thiếu chính xác. Các em còn viết sai, viết quá chậm. Có những em học sinh viết đúng, nhanh, làm tính giỏi nhưng viết quá xấu, trình bày không sạch sẽ, rõ ràng thì không thể trở thành một học sinh giỏi toàn diện được. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học Tiếng Việt nói riêng và các môn học khác nói chung. Hơn nữa chữ viết hoa hiện hành là kiểu chữ đẹp nhưng lại khó viết, đặc biệt là đối với các em học sinh đầu cấp. Các nét cong, nét lượn mềm mại và thay đổi liên tục trong một con chữ. Để tạo dáng thẩm mĩ, các nét cơ bản ở chữ cái viết hoa thường có biến điệu chứ không như chữ cái viết thường. Là một giáo viên dạy lớp, tôi nhận thấy tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt. Việc rèn luyện kĩ năng viết chữ cho học sinh, nhất là học sinh lớp 1, lớp 2 lại càng quan 1 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà trọng hơn. Vậy nên, tôi rất muốn giảng dạy môn tập viết thật tốt để học sinh viết đẹp hơn, sạch hơn và cẩn thận hơn. Đó cũng là nhằm nâng cao chất lượng dạy – học. Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như với thầy và bạn đọc bài vở của mình…”. Chính vì thấy được tầm quan trọng của môn Tập viết, tôi đã đi sâu tìm hiểu, học hỏi, nghiên cứu và đã rút ra những biện pháp giúp học sinh viết chữ đẹp, góp phần giáo dục các em trở thành những con người phát triển toàn diện, có ích cho đất nước. 2/ Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài: a/ Mục tiêu của đề tài: - Giúp học sinh lớp 2 nắm được cấu tạo của các con chữ viết hoa, các từ và câu ứng dụng theo mẫu hiện hành. -Từ việc nắm chắc cấu tạo các con chữ, giúp các em viết đúng, đẹp, thành thạo hơn các bài tập viết cũng như khi viết các môn học khác. b/ Nhiệm vụ của đề tài: - Nghiên cứu về thực trạng học tập viết của học sinh trong lớp,tình hình chữ viết hiện tại của các em học sinh lớp 2 trong nhiều năm gần đây. Ảnh hưởng của việc dạy môn Tập viết của giáo viên trong việc rèn chữ đối với học sinh. - Từ thực tiễn, kinh nghiệm của bản thân sau nhiều năm trực tiếp giảng dạy học sinh lớp 2, tìm tòi ra các biện pháp phù hợp ,có hiệu quả nhất để góp phần luyện “ nét chữ -nết người” cho học sinh. 3/ Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của tôi là học sinh lớp 2 4/ Giới hạn, phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp 2 từ năm học : 2011- 2012; 2012- 2013; 2013- 2014 và học kỳ I của năm học 2014- 2015 trường Tiểu học Kim Đồng –Thành phố Buôn Ma Thuột – Tỉnh Đắc Lắc . 5/ Phương pháp nghiên cứu : Để tiến hành nghiên cứu, tôi đã kết hợp các phương pháp sau: 2 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà * Phương pháp quan sát : Quan sát học sinh khi các em viết trên bảng con hoặc trong vở . * Phương pháp làm mẫu : GV viết mẫu hoặc bạn viết mẫu trên bảng * Phương pháp so sánh : So sánh điểm giống và khác nhau giữa các chữ trong nhóm. * Phương pháp luyện tập thực hành: Luyện viết thành thạo, đúng các nhóm chữ trong các giờ luyện viết. * Phương pháp nêu gương: kể những mẩu chuyện, những tấm gương kiên trì luyện chữ cho các em nghe. PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU I/ CƠ SỞ LÍ LUẬN Trên cơ sở các em đã nhận diện, biết được các con chữ viết hoa, chữ viết thường theo cỡ vừa và nhỏ từ lớp một. Các em đã biết được hình dáng, kích cỡ các con chữ viết hoa (cỡ vừa và nhỏ), bước đầu biết cách viết theo đúng quy trình.Trên cơ sở đó ,tôi muốn hình thành cho các em kỹ năng viết chữ đúng, đẹp cũng như tính chăm chỉ,cẩn thận và làm cho các em hứng thú hơn với việc viết chữ đẹp càng yêu thích học môn Tập viết. Lớp 1, lớp 2, là những lớp đầu cấp bậc Tiểu học, do tay các em còn yếu nên khả năng viết chữ của các em còn nhiều hạn chế, tốc độ viết của các em còn rất chậm, chưa có sự tập trung khi viết. Ở lớp 1, các em mới được làm quen với chữ viết thường cỡ vừa và nhỏ, số chữ viết trong bài còn ít. Lên lớp 2, các em bắt đầu học cách viết chữ viết hoa cỡ vừa và nhỏ, các cụm từ và câu ứng dụng, kiểu chữ nghiêng cỡ nhỏ.Số lượng chữ viết trong mỗi bài cũng được tăng lên rất nhiều so với lớp 1.Chính vì thế , các em cần phải được tìm hiểu sâu hơn,được hướng dẫn kỹ hơn để dần hình thành các kỹ năng viết chữ đúng, đẹp làm nền tảng cho các lớp trên. II/ THỰC TRẠNG a./Thuận lợi - khó khăn - Thuận lợi: Trong những năm trở lại đây, việc rèn luyện chữ viết cho học sinh Tiểu học được Bộ giáo dục, Sở giáo dục, Phòng giáo dục, đặc biệt là Ban giám hiệu, các 3 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà thầy,các cô và các bậc phụ huynh rất quan tâm. Chính vì thế, mục tiêu rèn chữ cho học sinh lớp 1cũng như lớp 2 được đặt lên hàng đầu. Mỗi giáo viên được trang bi bộ chữ dạy Tập viết. Giáo viên được tham dự những chuyên đề về tập viết và các cuộc thi “Viết chữ đẹp”, để học hỏi và trau dồi kiến thức, trau dồi kinh nghiệm. Hàng tuần, học sinh đều có thêm tiết học để luyện viết thêm. Nội dung các bài tập viết rõ ràng, phù hợp và cụ thể. Đặc biệt, học sinh còn được luyện thêm về cách viết chữ nghiêng. - Khó khăn: Trong quá trình giảng dạy, tôi thấy vẫn còn gặp một số hạn chế như:Bàn ghế của học sinh chưa được phù hợp với các em, vở tập viết của các em giấy quá mỏng nên khi viết chữ hay bị nhòe mực, bài viết của học sinh quá dài nên học sinh viết bài không xong… b./ Thành công – Hạn chế: - Thành công : Tình hình chữ viết của học sinh mà tôi trực tiếp giảng dạy năm nào cũng có sự tiến bộ rõ rệt. Chữ viết của các em cuối năm đúng và đẹp hơn rất nhiều so với đầu năm. Năm sau có nhiều học sinh viết chữ đẹp hơn năm trước. - Hạn chế: Một số học sinh chữ viết không đúng mẫu, các nét chữ còn cứng, chưa có sự mềm mại. Học sinh chưa hình thành được cách viết chữ nghiêng, chữ sáng tạo. c./ Mặt mạnh- Mặt yếu: - Mặt mạnh: Đa số học sinh yêu thích việc viết chữ,nhất là các chứ viết hoa. Có nhiều phụ huynh quan tâm đến việc rèn chữ cho con, em mình. Để thực hiện đề tài này, bản thân tôi đã đầu tư nhiều thời gian nghiên cứu các tài liệu hướng dẫn giảng dạy môn Tập viết, học hỏi kinh nghiệm từ các đồng nghiệp cũng như tham khảo ý kiến đóng góp của chuyên môn nhà trường. Hơn nữa, trong thời gian 9 năm trực tiếp giảng dạy lớp 2, bản thân tôi cũng đã tích lũy được một số kinh nghiệm trong việc rèn chữ viết cho học sinh. - Mặt yếu: Trình độ học sinh không đồng đều nên gặp nhiều khó khăn trong việc kèm các cháu học tập, đặc biệt là trong môn Tập viết. 4 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà So với các môn học khác thì môn tập viết không được học sinh và phụ huynh quan tâm đầu tư nhiều thời gian cho lắm . Nhiều học sinh cho rằng đã có chữ mẫu ở trong vở, cứ nhìn theo mà viết nên các em không chú ý lắm trong các giờ tập viết. d./ Nguyên nhân và các yếu tố tác động- Đối với giáo viên: Về cơ bản, giáo viên Tiểu học chữ viết đạt chuẩn theo mẫu. Tuy vậy, tỉ lệ giáo viên viết chữ đẹp chưa cao. Có những giáo viên còn viết theo thói quen của mình. Việc chuẩn bị cho một giờ dạy Tập viết chưa kỹ càng, chu đáo. Trong môn Tiếng Việt, chưa thực sự coi trọng phân môn Tập viết như các môn khác. Vì thế, chưa tạo được sự hứng thú cho các em khi dạy và học phân môn này. Trong khi tiến hành giờ dạy, một số giáo viên chưa hướng dẫn học sinh một cách cơ bản và tỉ mỉ về việc viết chữ đúng mẫu, chưa kết hợp nhuần nhuyễn việc dạy viết chữ với việc giải nghĩa từ, chưa hướng dẫn học sinh cách trình bày bài trong vở mà làm cho giờ tập viết trở nên nhàm chán đối với học sinh. - Đối với học sinh : Khả năng tập trung chú ý của các em trong giờ tập viết chưa cao, bởi vì nhiều em cho rằng: “ đã có mẫu chữ , cứ nhìn vào đó mà viết”. Nhiều em muốn được viết bút máy nhưng do giấy trong vở tập viết mỏng quá , khi viết hay bị thấm mực nên vở trông rất bẩn gây cho các em cảm giác chán nản, không còn hứng thú muốn nắn nót để viết chữ đẹp nữa. e./ Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra: - Ở lớp 1 các em học môn tập viết chỉ dừng lại ở việc viết những con chữ độc lập, rồi sau đó viết đến chữ và từ bằng chữ viết thường; tốc độ viết của các em còn chậm, bài tập viết của các em cũng ngắn hơn . Sự khác biệt giữa môn tập viết lớp 2 với lớp 1 là các em tập viết chữ viết hoa, từ và câu ứng dụng . Chỉ sau thời gian 3 tháng nghỉ hè các em đã phải tiếp cận ngay với chữ viết hoa có nhiều nét cong, vòng, lượn phối hợp với nhau để tạo nên một con chữ.Chẳng những thế, các em còn phải viết cả câu ứng dụng theo nội dung từng bài. Điều đó rất mới mẻ và cũng rất khó khăn cho các em nên trong các tiết Tập viết đầu năm giáo viên thì rất vất vả nhưng hiệu quả thu được thì chẳng được bao nhiêu vì đa số các em viết không xong bài theo yêu cầu, các nét chữ hoa chưa được mềm mại; chữ không dúng độ cao, độ rộng nên không được đẹp… Khi viết các em tì tay mạnh , giấy trong vở tập viết lại mỏng nên mực thấm từ trang nọ sang trang kia trông rất là xấu . Bảng con là một đồ dùng không thể thiếu 5 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà trong khi học tập viết, thế mà bảng con của các em cái to,cái nhỏ ; bảng thì có 4 ô, cái thì có 5 ô nên việc hướng dẫn các em gặp rất nhiều khó khăn, nhất là điểm đặt bút và dừng bút. Nhiều em do thói quen cầm bút (có thể là do bắt chước người lớn hay giáo viên các lớp dưới ) dựng đứng bút không có độ nghiêng nên khi viết bút không chạy mà còn cào rách cả giấy. Đa số các em cầm bút rất chặt nên chóng mỏi tay và khó điều khiển bút theo mong muốn nên tốc độ viết của các em chẳng những chậm mà còn không đẹp, không đúng. Ở lứa tuổi các em vẫn còn ham chơi hơn ham học, chính vì vậy mà các em không được tập trung khi viết bài. Hơn nữa đồ dùng phục vụ cho môn tập viết chỉ có bộ chữ mẫu và cái bảng nên các em cảm thấy môn học này nhàm chán hơn những môn học khác có nhiều đồ dùng, tranh ảnh. Một số em trong thời gian nghỉ hè, phụ huynh cũng đã cho tập viết trước, chữ viết của nhiều em chưa được đúng với mẫu chữ của Bộ Giáo duc quy định. Khi dạy giáo viên phải uốn nắn,sửa chữa laị cho các em nhưng vì các em đã viết thành thói quen nên rất khó. Nhiều phụ huynh cho rằng các em chỉ cần viết đúng chính tả là được rồi, bởi vì họ vẫn còn quan niệm “chữ đẹp nhờ hoa tay”; hay là chỉ cần đọc thông viết thạo là được. Đối với các em bàn ghế vừa tầm chẳng những giúp các em ngồi học thoái mái hơn,chữ viết đẹp hơn mà còn giúp các em phát triển bộ xương một cách cân đối, phòng được nhiều bệnh về xương ,về mắt cho các em .Vì vậy nếu thấy bàn ghế không phù hợp với các em thì tôi đề xuất với nhà trường sắp xếp lại cho phù hợp. III/ BIỆN PHÁP, GIẢI PHÁP 1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp: Các biện pháp và giải pháp đưa ra nhằm góp phần nâng cao kết quả trong dạy tập viết và việc rèn chữ của các em, giúp cho chữ viết của các em ngày càng đẹp hơn, rõ ràng hơn . Qua đó cùng góp phần rèn tính cẩn thận và bồi dưỡng óc thẩm mĩ cho các em, đồng thời hình thành cho các em những nhân cách của con người Việt Nam trong giai đoạn mới. 2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp , biện pháp: Bước vào tiếp xúc với chương trình lớp 2, điều mà tôi đã suy nghĩ rất nhiều là làm thế nào để rèn luyện cho các em viết chữ cẩn thận, đúng và đẹp . Vì vậy tôi 6 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà đã nghiên cứu, học hỏi đồng nghiệp để đưa ra những biện pháp giúp học sinh viết chữ đẹp. Sau đây là một số suy nghĩ và việc mà tôi đã làm: a . Những điều kiện về cơ sở vật chất: -Ánh sáng phòng học, bảng lớp, bàn ghế của học sinh: Đây là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc viết chữ và sức khỏe của học sinh. Hiện nay hầu hết các trường Tiểu học trong nội thành đều đảm bảo các yêu cầu cơ bản về ánh sáng, nhất là đối với trường tôi – một trường đã đạt chuẩn quốc gia. Ánh sáng theo tiêu chuẩn học đường có bảng chống lóa, có dòng kẻ rõ ràng, bàn ghế đúng kích cỡ tiêu chuẩn đối với học sinh lớp 2. -Đồ dùng học tập của học sinh: Từ loại bút và mực thích hợp đến cách chọn vở, chọn bảng và phấn viết cũng được tôi lưu tâm đến. Ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi đã hướng dẫn học sinh, phụ huynh tìm mua cho các em những quyển vở có đường kẻ tin đều, rõ ràng và khi viết không bị nhòe mực. Tôi cũng đã nhắc học sinh trước khi viết bài vào vở phải lau sạch tay, phải có giấy lót tay để tránh một số em tay ra mồ hôi làm nhòe chữ. Thực tế dạy viết hiện nay cho thấy việc sử dụng bảng con trong việc rèn chữ cho học sinh, đặc biệt học sinh lớp 1, lớp 2 vẫn là tối ưu nhất. Bảng của học sinh làm bằng chất liệu meca, mặt trước màu trắng, dùng bút dạ viết bảng còn mặt sau màu đen dùng để viết phấn rất thuận tiện nhưng cũng có hạn chế: bảng con có loại kẻ ô to, nhưng có loại thì kẻ ô nhỏ gây khó khăn khi hướng dẫn học sinh viết cho nên trong buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đưa ra những quyển vở, bút chì, bút mực để phụ huynh tham khảo. Riêng bảng con,để tránh tình trạng như tôi nêu ở trên thì ngay từ đầu năm học tôi đã thống nhất với phụ huynh và học sinh chỉ sử dụng một loại bảng Thiên Long có 5 dòng kẻ như trong vở viết của các em để tiện hướng dẫn các em viết. Tôi cũng quy định sử dụng bút dạ loại nhỏ, vừa tay cầm của học sinh để các em dễ điều khiển bút khi viết chữ. b. .Sử dụng các đồ dùng trực quan khi dạy tập viết: *.Những đồ dùng dạy tập viết hiện nay: Trong luyện viết cho học sinh thì đồ dùng trực quan có tác dụng không nhỏ, nó hỗ trợ và là phương tiện giúpcho việc luyện viết của học sinh. Những đồ dùng này nhằm mục đích là giúp học sinh khắc sâu những biểu tượng về chữ viết, có ý 7 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà thức viết đúng mẫu và tạo không khí sôi nổi, phấn chấn trong quá trình dạy viết chữ theo hướng “Đổi mới phương pháp dạy học”. Đồ dùng trực quan có thể sử dụng trong quá trình dạy bài mới, luyện tập hoặc củng cố bài học. Mẫu chữ trong khung chữ phóng to theo bảng mẫu chữ hiện hành treo trên lớp. Bảng mẫu chữ cần cố định thường xuyên để giáo viên có thể chủ động sử dụng khi cần thiết không chỉ trong giờ tập viết mà ngay trong cả những môn học khác khi có học sinh viết chưa đúng mẫu chữ. Bộ mẫu chữ in theo quy định cho giáo viên. * .Đồ dùng tự làm đạt hiệu quả trong việc dạy – học Tập viết: Để việc dạy tập viết có hiệu quả, giáo viên có thể nghiên cứu tự làm các loại đồ dùng trực quan rất hữu ích cho việc dạy Tập viết như: chữ mẫu phần từ úng dụng để học sinh nhìn rõ cách viết, điểm đặt bút từ đâu đến đâu để viết cho liền mạch và giúp cho thao tác của giáo viên được nhanh hơn. Hay loại đồ dùng tự làm cũng rất tiện lợi cho các loại bảng con có đính nam châm ở sau để viết trực tiếp lên bảng cho học sinh lên viết, học sinh ngồi dưới cũng dễ dàng nhận xét. c. Tư thế ngồi và cách cầm bút: Để giúp các em viết được những nét chữ, đúng mẫu,đẹp tôi đã hướng dẫn cả lớp tư thế ngồi viết : “ Các em phải ngồi tư thế ngay ngắn, lưng thẳng, không được tì ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, mắt cách trang giấy khoảng 25 – 30 cm”. Tư thế ngồi viết không ngay ngắn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chữ viết. Ngồi nghiêng vẹo sẽ kéo theo chữ viết không thẳng, bị lệch dòng. Không những thế còn có hại cho sức khỏe, sẽ bị cận nếu cúi sát vở, vẹo cột sống, gù lưng, phổi bị ảnh hưởng…nếu ngồi viết không ngay ngắn. Trước mỗi giờ viết bài, đặc biệt là giờ học Tập viết tôi thường yêu cầu các em nhắc lại tư thế ngồi viết bằng câu hỏi “ Muốn viết đẹp các em phải ngồi thế nào?”. Dần dần các em sẽ có thói quen ngồi đúng tư thế. Một việc hết sức quan trọng giúp cho việc viết chữ đẹp là cách cầm bút và cách đặt vở trên bàn. Điều này các em được tôi hướng dẫn kĩ càng: “ Khi viết, các em cần cầm bút bằng ba ngón tay ( ngón trỏ, ngón cái, ngón giữa)của bàn tay phải, đầu ngón trỏ đặt ở phía trên, đầu ngón giữa phía bên trái, phía bên phải của đầu bút tựa vào đầu đốt giữa ngón tay giữa”. Tôi cũng lưu ý các em cầm bút vừa phải. Vì nếu cầm bút sát ngòi hoặc quá xa ngòi bút thì việc điều khiển bút khi viết sẽ khó khăn, làm cho chữ xấu mà mực dễ bị giây ra tay, ra vở. Không cầm bút quá chặt vì 8 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà như vậy đưa nét bút rất khó, nhất là khi vòng các nét cong. Cầm bút chặt quá còn làm cho các em chóng mỏi tay nên chữ sẽ xấu. Trước khi viết bài, tôi cũng luôn hỏi học sinh cách đặt vở để các em có thói quen đặt vở cho đúng. Những yếu tố tưởng chừng nhỏ nhặt, không quan trọng nhưng thực chất đã góp phần tích cực vào việc rèn chữ cho học sinh. d. Rèn kỹ năng viết cho học sinh: Trong quá trình dạy tập viết và trong cách hướng dẫn học sinh, tôi sẽ củng cố, nhắc lại và khắc sâu cho các em nhớ lại cách viết từ những ngày đầu các em cầm bút ở lớp 1. - Trước tiên, giáo viên cần hướng dẫn học sinh nhớ các đường kẻ trong bảng con và trong vở Tập viết. Việc này góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy viết chữ. Vở tập viết của các em đã có sẵn đường kẻ, giáo viên cần hướng dẫn để các em nắm được một số quy ước về cách gọi như dòng kẻ, đường kẻ…. - Giúp học sinh củng cố, nhớ lại và nắm chắc các nét cơ bản: Từ những nét cơ bản này, các chữ cái sẽ được tạo thành. Với một số kinh nghiệm bản thân cùng với sự trao đổi, học hỏi đồng nghiệp, tôi nhận thấy: Nếu học sinh viết các nét cơ bản không đúng, không đẹp, thì việc viết xấu, viết sai là điều không tránh khỏi. Vì vậy tôi sẽ củng cố lại cho các em cách viết các nét cơ bản. Chú ý điểm đặt bút, dừng bút. Chẳng hạn với nét khuyết xuôi, nét khuyết ngược, học sinh không rèn viết ngay từ đầu thì dễ viết lệch, xấu sẽ dẫn đến những chữ được tạo bởi hai nét đó như: h, k, g, y…cũng không được đẹp và đây cũng là hai nét khó mà học sinh thường lúng túng khi viết. Chú ý: Nét khuyết phải tròn, thon đều, không to quá, cũng không nhỏ quá hoặc không bị vuông đầu và đặc biệt điểm gặp nhau của hai nét phải ở đường kẻ 2 từ dưới lên ( với nét khuyết xuôi), đường kẻ 1 ( với nét khuyết ngược). Không chỉ vậy, muốn học sinh viết đẹp thì với những chữ khó viết, tôi thường cho các em luyện viết lên bảng nhiều lần, đến khi nào học sinh viết tương đối đồng đều thì lúc đó mới viết vào vở. Những học sinh nào viết bảng xấu, chậm, tôi thường xuyên xuống tận nơi cầm tay uốn nắn cho các em viết đúng. - Phân loại chữ cái theo nhóm: 9 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà Để thuận tiện cho công việc giảng dạy và học sinh dễ dàng hơn trong Tập viết, tôi đã phân loại chữ cái theo các nhóm để các em dễ dàng ghi nhớ. * Đối với chữ viết thường ,tôi phân thành 5 nhóm . Nhóm 1: gồm các chữ có nét khuyết như : h, l, k,b, g, y. Các chữ trong nhóm này đều có độ cao 2,5 ô li Nhóm 2 : gồm các chữ : s, r .độ cao của chữ trong nhóm này là 1,25 ô li Nhóm 3 : gồm sác chữ d, đ, p,q có độ cao 2 ôli Nhóm 4 : gồm các chữ có độ cao 1 ô li như a, ă, â, c, e, ê, i, m, n, o, ô, ơ,u, ư, v, x Nhóm 5:là chữ t , có độ cao1,5 ô li *Đối với chữ viết hoa, tôi phân thành 6 nhóm như sau: Nhóm 1 gồm các chữ: U, Ư, X, Y Nhóm 2 gồm các chữ: A, Ă, Â, M, N Nhóm 3 gồm các chữ: P, R, B, D, Đ Nhóm 4 gồm các chữ: I, K, H, V Nhóm 5 gồm các chữ: C, E, Ê, G, L, S, T Nhóm 6 gồm các chữ: O, Ô, Ơ, Q Việc chia nhóm như vậy sẽ giúp học sinh so sánh được cách viết các chữ, tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau. Từ đó học sinh nắm chắc được cách viết và các em sẽ viết được chuẩn hơn, đẹp hơn. Chính vì thế nên ngoài giờ tập viết theo chương trình , tôi thường cho các em luyện thêm cách viết theo nhóm trong các tiết luyện viết để các em viết các chữ một cách thành thạo hơn . - Hướng dẫn viết nối nét: Khi học sinh đã viết các con chữ đúng mẫu, thì việc hướng dẫn nối chữ cũng rất quan trọng. Học sinh biết cách nối chữ thì bài viết mới rõ ràng đều và đẹp , mới đảm bảo được tốc độ viết ở những lớp trên. Tôi hướng dẫn kỹ học sinh cách điều tiết điểm dừng bút của chữ đứng trước sao cho hợp lý.Ví dụ chữ “u” cần điều tiết điểm dừng bút của nét móc ngược thứ nhất nằm ở giữa dòng kẻ thứ nhất, sau đó lia bút lên đường kẻ thứ hai để viết nét móc ngược thứ hai. Còn khi nối từ chữ “ u” sang chữ “i” thì kéo cao nét móc ngược thứ hai của con chữ “u” lên tận đường kẻ thứ hai rồi mới viết nét móc của chữ i để tạo khe chữ cho rõ ràng . Ngoài ra giáo viên phải lưu tâm nhắc nhở học 10 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà sinh viết khoảng cách giữa các chữ bằng một con chữ o, viết sát quá hoặc xa quá đều không được. - Viết dấu phụ, dấu thanh: Đa số học sinh khi viết chữ thường hay dừng nét bút để đánh dấu phụ. VD: Khi viết chữ “ trường” các em dừng bút đến 4 lần. Lần đầu các em nhấc bút đánh dấu gạch ngang của chữ t. Lần thứ 2 các em lại dừng bút để bỏ dấu phụ của chữ ư. Lần thứ 3 các em dừng bút để bỏ dấu phụ của chư ơ, rồi sau đó các em mới viết tiếp con chữ n và con chữ g. Cuối cùng các em lại nhấc bút để đánh dấu thanh để được chữ “ trường”. Như vậy tốc độ viết của các em sẽ chậm đi rất nhiều mà chữ lại không liền nét nên không đẹp. Chính vì vậy, tôi hướng dẫn cho học sinh phải viết liền mạch, sau đó mới đặt dấu phụ, cuối cùng mới đánh dấu thanh. Dấu thanh không được viết to quá, bé quá và phải viết đúng vị trí. Thực tế trong những năm dạy Tiếng Việt lớp 2 tôi thấy học sinh thường mắc tình trạng các dấu thanh viết cao quá, ảnh hưởng lớn đến chất lượng chữ viết. Tôi luôn nhắc học sinh dấu thanh viết vừa phải không quá đường kẻ thứ 3 kể từ dưới lên trong ô vở. Dấu thanh được đánh gần chữ nhưng không được dính vào chữ. Và đặc biệt lưu tâm đến những em hay viết dấu sai vị trí thường gọi lên bảng viết nhiều lần để các bạn nhận xét. Với học sinh tiểu học, nhất là học sinh đầu cấp, thường hiếu động, thiếu kiên trì nên nhiều em không tự giác khi viết bài. Các em muốn viết thật nhanh chóng cho hết bài để chơi. Để khắc phục điều này, tôi có quy định với học sinh: Viết từng dòng theo hiệu lệnh của cô. Nhờ vậy, tránh được tình trạng viết nhanh, viết ẩu trong quá trình viết của học sinh. Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh Tiểu học rất thích được khen ngợi. Vì vậy, đối với những em viết đẹp, có nhiều cố gắng thì tôi sẽ động viên, tuyên dương trước lớp để các em khác học tập và noi theo. Việc củng cố bài của giáo viên cũng góp phần rất quan trọng để tạo hứng thú cho học sinh, giáo viên có thể tiến hành theo cách sau để thu hút học sinh đến với các giờ tập viết: + Cho học sinh nhận xét bài viết của bạn và bài viết của chính mình để các em nhận ra những điểm được và chưa được để sửa chữa. + Cho học sinh luyện viết lại những chữ chưa đạt yêu cầu. 11 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà + Tổ chức một số trò chơi để tránh căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh: thi viết chữ đẹp, thi viết nhanh… + Sau khi học sinh viết xong bài giáo viên cần chấm ,nhận xét ngay một số vở, sửa lỗi sai cho học sinh: Tuyên dương những bài viết tốt. Với những bài viết chưa đẹp, viết ẩu thì ngoài việc kèm thêm ở lớp, tôi còn trực tiếp gặp gỡ phụ huynh của em đó trao đổi và cùng đề ra hướng giải quyết hay thống nhất cách dạy. Chính từ việc làm này cùng với sự chỉ bảo của giáo viên ở trên lớp mà những em viết xấu, viết ẩu ở lớp tôi hiện nay cũng tiến bộ nhiều. Ngoài những biện pháp nêu trên ,tôi còn thường xuyên cho học sinh xem những bài viết đẹp của học sinh những năm trước mà tôi vẫn còn lưu giữ, hoặc kể cho các em những câu chuyện, các tấm gương về luyện chữ viết như “ Thần Siêu luyện chữ”, “Bàn chân kì diệu”… cho các em nghe và học tập. 3. Điều kiện thực hiện biện pháp, giải pháp: Điều kiện tốt nhất để thực hiện các biện pháp, giải pháp đã đưa ra trong quá trình dạy tập viết và rèn chữ cho học sinh là phải có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh. Phải làm sao cho học sinh và phụ huynh thấy được học tập viết không chỉ là nhìn chữ mẫu để viết mà là cả một quá trình rèn cả về chữ viết, óc thẩm mĩ và nhân cách sống cho các em.Trong quá trình rèn luyện đó, giáo viên là người thiết kế, tổ chức, hướng dẫn cho các em trong mọi hoạt động học tập . Chính vì vậy mà người giáo viên phải nắm chắc các phương pháp, phải có hiểu biết sâu rộng về cấu tạo các con chữ, các loại nét chữ và các vấn đề có liên quan; chữ viết của giáo viên cũng phải đúng mẫu hiện hành và đẹp nữa lại càng tốt. Còn về phần học sinh cũng phải có những hứng thú với môn tập viết và việc rèn chữ viết; phải kiên trì chịu khó thì việc học mới có kết quả. Phụ huynh phải thực sự quan tâm đế việc rèn chữ của con em họ và phải là người theo dõi, giám sát sự tiến bộ của các em. 4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp: Các giải pháp và biện pháp trên có mối quan hệ mật thiết với nhau, hỗ trợ cho nhau. Các em quan sát mẫu tốt thì các em mới nắm được cấu tạo các con chữ, luyện viết trên bảng con thành thạo thì viết trong vở sẽ đúng và đẹp hơn. Bàn ghế vừa tầm với các em sẽ tạo cho các em tư thế ngồi thoải mái khi viết, ánh sáng đầy đủ giúp cho các em nhìn rõ các dòng kẻ viết chữ sẽ đều hơn. Các em mắm chắc 12 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà được các nhóm chữ thì khi viết sẽ thuần thục hơn, đều hơn. Thông qua những tấm gương về luyện chữ mà giáo viên đã cung cấp, học sinh sẽ cố gắng hơn trong việc rèn chữ vì tâm lý của các em học sinh nhỏ tuổi rất thích được khen ngợi. Các em đánh dấu thanh , dấu phụ đúng vị trí trông chữ viết sẽ gọn và đẹp hơn… 5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của đề tài: Trong thời gian thử nghiệm đề tài ,tôi đã tiến hành khảo nghiệm trong 3 năm học gần đây nhất ,với đối tượng là học sinh lớp 2. Tôi nhận thấy, học sinh có nhiều chuyển biến trong việc rèn chữ viết . Chất lượng chữ viết của học sinh cuối năm so với đầu năm học có sự ttay đổi rõ rệt ; năm học sau tiến bộ hơn năm học trước.Cụ thể là: NĂM HỌC ĐẦU NĂM Loại A SL % CUỐI NĂM Loại B Loại C Loại A Loại B SL SL SL % SL % % % Loại C SL % 2011- 2012 8 28,6 12 42,8 8 28,6 17 60,7 9 32,2 2 7,1 2012 - 2013 12 33,3 15 41,7 9 25,0 24 66,6 10 27,8 2 5,6 2013 - 2014 13 35,2 14 37,8 10 27,0 25 67,6 10 27,0 2 5,4 * Theo khảo sát từ tháng 9/ 2014 đến thời điểm cuối tháng 11/2014 kết quả cho thấy học sinh đã có chuyển biến rất rõ trong việc giữ vở sach, viết chữ đẹp Thời gian Loại A SL Loại B Loại C % SL % SL % 55,6 4 10,4 2 5,7 0 0 Tháng 9/2014 12 34,0 20 Tháng 10/2014 16 44,4 18 Tháng 11/2014 21 58,3 15 41,7 * Trong 3 năm học liên tục gần đây nhất, trong các cuộc thi chữ viết đẹp các cấp, lớp mà tôi trực tiếp dạy đã đạt được kết quả về chữ viết như sau: - Năm học 2011- 2012, lớp có 8 em đạt chữ viết đẹp cấp trường. Có 3 em đạt chữ viết đẹp cấp thành phố. 13 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà - Năm học 2012- 2013, mặc dù phòng GD&ĐT không tổ chức thi viết chữ đẹp cấp thành phố cho học sinh lớp 1,2 nhưng thi cấp trường lớp tôi có 11em tham gia và được công nhận cả 11 em (trong đó có 2 giải nhì và 1 giải ba) - Năm học 2013-2014, lớp tôi có 12 em dự thi cấp trường và đạt cả 12 em ( trong đó có 1 giải nhất, 1 giải ba và 4 giải khuyến khích ) VI/ KẾT QUẢ THU ĐƯỢC QUA KHẢO NGHIỆM, GIÁ TRỊ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Do nắm được vai trò quan trọng của môn Tâp viết nên những việc làm trên đã được tôi tiến hành một cách thường xuyên trong các giờ tập viết. nếu so với đầu năm, nhiều em còn viết ẩu, viết xấu, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ chữ thì đến hiện tại chữ viết của học sinh lớp tôi tương đối đều, bài viết sạch đẹp: tốc độ viết của học sinh dần nhanh hơn, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh cũng đã nâng lên. Cụ thể là: - Nhiều em viết chữ đúng chuẩn, đẹp, sạch. - Một số em lúc đầu viết chữ thiếu nét, thiếu dấu, chữ viết chưa cẩn thận nhưng một thời gian sau chữ của các em đã có nhiều tiến bộ . - Chữ viết của các em tương đối đều, thẳng hàng, đúng mẫu chữ quy định và đạt được tốc độ yêu cầu đối với học sinh lớp 2 theo từng giai đoạn và nhiều em đã biết viết chữ viết nghiêng trông rất mềm mại. - Vở viết của học sinh sạch và đẹp, không nhàu nát, bài viết cẩn thận. Đề tài: “Kinh nghiệm dạy Tập viết lớp 2” đã được chính bản thân khảo nghiệm qua thực tế giảng dạy và kết quả thu được là rất khả quan nên tôi đã nhân rộng và áp dụng trong khối 2 và khối 3 bước đầu đã có kết quả tốt. PHẦN III : KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 1. KẾT LUẬN: Muốn thành công trong việc rèn chữ viết cho học sinh , đòi hỏi mỗi giáo viên phải thực sự yêu nghề, mến trẻ. Giáo viên phải đầu tư nhiều thời gian nghiên cứu, phải thường xuyên đổi mới phương pháp giảng dạy cho phù hợp với học sinh. Mỗi giáo viên luôn có ý thức rèn luyện và tận tâm trong giảng dạy thì chắc chắn các em sẽ có những bài viết đẹp, sạch sẽ. Sau này, các em sẽ trở thành con người 14 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà có tính cẩn thận, kiên trì, làm việc có khoa học, xứng đáng là những chủ nhân tương lai của đất nước. Đối với mỗi giáo viên: - Đòi hỏi đầu tiên theo tôi đó là sự tận tâm, nhiệt tình, yêu thương con trẻ.Trong mỗi giờ dạy, người giáo viên phải tạo được sự say mê cho bản thân mình cũng như hứng thú cho học sinh. - Thường xuyên rèn luyện để có chữ viết mẫu chuẩn đẹp không chỉ trong giờ Tập viết mà tất cả các môn học tôi đều cố gắng viết chữ thật đúng mẫu. - Chuẩn bị đồ dùng dạy học một cách cẩn thận, có chọn lọc và sáng tạo. - Phải thật kiên trì, bền bỉ trong việc rèn chữ cho các em. - Luôn tạo húng thú cho các em trong các giờ học băng nhiều hình thức như: sưu tầm tranh ảnh, chữ mẫu đẹp để phục vụ bài học. -Tuyên dương khen thưởng kịp thời những em có nhiều cố gắng, có tiến bộ trong việc “Rèn chữ - Giữ vở”. Trên đây là một vài kinh nghiệm nho nhỏ mà tôi đã đúc kết trong quá trình dạy học . Tôi đã mạnh dạn áp dụng và có hiệu quả trong những năm qua. Tuy nhiên ,đây cũng chỉ là đề tài mang tính cá nhân không tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong được sự góp ý, bổ sung của Ban giám hiệu và các đồng chí trong Hội đồng khoa học các cấp để đề tài này được hoàn thiện hơn. 2. KIẾN NGHỊ: Để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh, tôi xin có một vài đề xuất với các cấp có thẩm quyền như sau: Nên trang bị cho mỗi giáo viên bộ chữ hoa mẫu theo kiểu lật từng trang hiện ra từng nét chữ để giúp học sinh có hình ảnh cụ thể, sinh động về chữ mẫu cần viết. Vở tập viết của học sinh phải được sử dụng loại giấy tốt hơn, dày hơn. Bìa vở phải cứng hơn để hạn chế bị rách bìa vở khi học sinh sử dụng. Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn để học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp, các trường có phong trào “ Vở sạch – Chữ đẹp” tiêu biểu. Phải sắp xếp bàn ghế phù hợp với các em. Tốt nhất là sắp xếp ngồi bàn có 2 chỗ ngồi để giáo viên tiện đi lại uốn nắn, sửa chữ cho các em trong khi các em viết bài. Đẩy mạnh phong trào “Giữ vở sạch – Viết chữ đẹp”. Nhà trường nên lưu lại những tập vở sạch, đẹp để các lớp học sinh sau được xem và học tập. 15 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà Buôn Ma Thuột, ngày 10 tháng 12 năm 2014 Người viết Phạm Thị Hà 16 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà TÀI LIỆU THAM KHẢO TT Tài liệu tham khảo Tên tác giả 1 Dạy và học Tập viết ở Tiểu học 2 Yêu cầu cơ bản về chuẩn kiến thức kỹ năng các lớp 1,2,3 SGV Tiếng Việt lớp 2 Thiết kế bài giảng Tiếng Việt lớp 2 Phạm Văn Đồng “Dạy nét chữ nết người” 3 4 5 17 Trần Mạnh Cường- Phan Quang Thân- Nguyễn Hữu Cao ( NXB Giáo dục) Bộ Giáo dục và Đào tạo NXB Giáo dục NXB Giáo dục Báo Tiền Phong , số 1760, ra ngày 18- 01- 1968 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà * NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC 1. CẤP TRƯỜNG: a. Nhận xét: ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………....................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ...................................................................................... b. Xếp loại: ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………. 2. CẤP PHÒNG: a. Nhận xét: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................... b. Xếp loại: ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… 18 Kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2 Gv: Phạm Thị Hà MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU 1/ Lý do chọn đề tài 2 / Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 3 / Đối tượng nghiên cứu 4 / Giới hạn, phạm vi nghiên cứu 5/ Phương pháp nghiên cứu 1 1 2 2 2 PHẦN II : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU I / Cơ sở lý luận II / Thực trạng dạy và học môn Tập viết III / Biện pháp thực hiện IV / Kết quả nghiên cứu 3 3 3 6 14 PHẦN III : KẾT LUẬN –ĐỀ XUẤT 1 / Kết luận 2 / Đề xuất ý kiến 14 14 15 19