Tài liệu Biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động thư viện ở trường tiểu học nga lĩnh

TT 1 MỤC LỤC Trang Mở đầu 1 1.1 Lí do chọn đề tài 1 1.2 Mục đích nghiên cứu 1 1.3 Đối tượng nghiên cứu 2 1.4 Phương pháp nghiên cứu 2 2 2.1 2.2 Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 2 2 3 2.3 Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 4 2.3.1 Thực hiện tốt công tác tham mưu bổ sung cơ sở vật chất, tài liệu cho thư viện. 4 2.3.2 Nghiên cứu nhu cầu hứng thú đọc của học sinh để xây dựng vốn tài liệu và tổ chức phục vụ học sinh trong nhà trường. 8 2.3.3 2.3.4 Xây dựng kế hoạch đọc sách và văn hóa đọc sách cho học sinh. Tuyên truyền, giới thiệu sách, báo đến bạn đọc. 9 13 2.3.5 Hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách, báo thư viện. 16 2.3.6 Sử dụng tổ cộng tác viên thư viện trường học. 17 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. 18 Kết luận, kiến nghị 19 - Kết luận 19 - Kiến nghị 20 2.4 3 1. Mở đầu. 1.1. Lí do chọn đề tài. 0 Để tiếp thu những kiến thức văn minh của nhân loại, việc thường xuyên đọc sách đóng vai trò không nhỏ. Đọc sách đã góp phần làm giàu thêm về trí tuệ, phong phú về tâm hồn, cao đẹp về phẩm hạnh, lành mạnh về lối sống của mỗi con người trong xã hội ngày nay. Đúng như V.A.SuKhomlinsky đã nói: “Không thể trở thành một con người chân chính mà lại không có sách”. Bàn về tầm quan trọng của sách đối với đời sống xã hội, VI.LÊNIN cũng đã nhận định: “không có sách thì không có tri thức, không có tri thức thì không có chủ nghĩa cộng sản’’ Sách, báo có ý nghĩa vô cùng quan trọng vì nó là người bạn gần gũi nhất, là học liệu cần thiết nhất của thầy và trò. Học sinh cần có sách giáo khoa, sách bài tập, sách tham khảo để học tập và luyện tập. Giáo viên cần có tài liệu để giảng dạy và bồi dưỡng chuyên môn, không ngừng nâng cao kiến thức. Ngoài sách, các loại báo, tạp chí, truyện tranh…cũng là nguồn tài liệu tham khảo hết sức quan trọng đối với giáo viên và học sinh trong nhà trường. Thực hiện triết lý học tập suốt đời với tư tưởng tự học là một trong những mục tiêu giáo dục được thực hiện ngay từ bậc học phổ thông. Thư viện bằng các hoạt động nghiệp vụ của mình góp phần hình thành cho học sinh thói quen đọc sách thường xuyên, kỹ năng đọc sách, kỹ năng tìm kiếm thông tin, tiếp nhận thông tin với tinh thần chủ động, sáng tạo trong học tập. Qua đó các em phát triển tư duy độc lập, tự nâng cao vốn tri thức của mình, rèn luyện kỹ năng tự học. Để thư viện có thể thực hiện tốt điều này, trước tiên cần phải xây dựng hệ thống thư viện một cách toàn diện, từ cơ sở vật chất, trang thiết bị cho đến các loại sách báo tạp chí...nhằm thu hút nhiều bạn đọc. Để phát huy một cách tốt nhất cơ sở vật chất trọng yếu và là trung tâm sinh hoạt văn hóa của nhà trường thì việc tuyên truyền, giới thiệu và hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách báo thư viện là một khâu nghiệp vụ hết sức quan trọng. Làm tốt khâu nghiệp vụ này là đã góp phần rất lớn vào việc hoàn thành nhiệm vụ giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh, giúp cho các em đến với một sân chơi bổ ích và lý thú. Và từ sân chơi này, các em có thể tự mình khám phá bao điều mới mẻ ẩn sau những trang sách, bài báo hoặc rèn luyện cho mình phương pháp tự học, tự bồi dưỡng, chiếm lĩnh tri thức một cách chủ động và sáng tạo. Chính vì vậy mà tôi chọn nghiên cứu và đưa ra “Biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động thư viện ở trường Tiểu học Nga Lĩnh” với mong muốn các hoạt động thư viên trở lên có hiệu quả góp phần vào việc giúp giáo viên và học sinh giảng dạy và học tập tốt hơn. 1.2. Mục đích nghiên cứu. - Kinh nghiệm giúp giáo viên, học sinh nhận thức được vai trò và vị trí của thư viện. Xây dựng được phương pháp học tập và cách đọc sách, làm việc khoa học. Biết sử dụng sách báo, tạp chí có trong thư viện một cách có hiệu quả, có hệ thống trong công tác học tập và giảng dạy trong nhà trường. - Nhằm nâng cao chất lượng công tác phục vụ bạn đọc ở thư viện trường Tiểu học Nga Lĩnh huyện Nga Sơn. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. 1 - Hứng thú đọc sách, văn hóa đọc của giáo viên và học sinh của trường Tiểu học Nga Lĩnh. - Công tác phục vụ bạn đọc của thư viện nhà trường. - Các giải pháp để nâng cao chất lượng hoạt động thư viện nhà trường. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu lý luận: Đọc và nghiên cứu một số tài liệu về các hoạt động của thư viện ở trường tiểu học. - Phương pháp điều tra: Qua điều tra bằng văn bản và cả bằng phỏng vấn hoặc trao đổi ngẫu nhiên trong giao tiếp. - Phương pháp khảo sát: Khảo sát toàn bộ húng thú đọc sách của giáo viên, học sinh. - Phương pháp thống kê, xử lí số liệu: là hệ thống các phương pháp dùng để thu thập, xử lý và phân tích các số liệu và rút ra kết luận về những vấn đề liên quan đến chất lượng hoạt động thư viện ở trường tiểu học 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm. 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm. 2.1.1. Quan điểm về thư viện và bạn đọc. - Thư viện là nơi thông tin được tổ chức một cách có trật tự, nơi dễ dàng tìm thấy thông tin chúng ta cần hoặc muốn. Thư viện chỉ có giá trị khi nó có thông tin và có người biến thông tin đó trở nên hữu ích. - Bạn đọc là một bộ phận không thể thiếu trong các yếu tố tạo thành thư viện. Vốn tài liệu chỉ thực sự phát huy được giá trị khi nó được bạn đọc sử dụng. Phục vụ bạn đọc là mục tiêu cuối cùng của bất kỳ một thư viện nào. Hoạt động của thư viện nhằm thu hút, tuyên truyền, giới thiệu giúp đỡ người tới thư viện lựa chọn và sử dụng tài liệu một cách thích hợp. Công tác này được tiến hành bởi sự kết hợp các quá trình liên quan chặt chẽ với nhau của việc phục vụ đọc, mượn tài liệu, phục vụ thông tin tra cứu. Tuyên truyền, giới thiệu sách là hành động truyền bá thông tin với mục đích thúc đẩy thái độ, suy nghĩ, tâm lý và ý kiến của giáo viên, học sinh theo chiều hướng có lợi cho phong trào đọc sách trong nhµ trêng. Mục tiêu tối hậu của tuyên truyền, giới thiệu hiện đại không dừng lại ở thay đổi suy nghĩ hay thái độ của giáo viên, học sinh, mà cần phải tạo thành hành động tích cực hoạt động thư viện. 2.1.2. Vị trí của thư viện. - Thư viện là nơi tập trung đầy đủ sách, có khả năng và phương tiện để phục vụ tốt nhất, tiết kiệm nhất những yêu cầu, những thắc mắc của giáo viên, học sinh trong việc dạy và học. - Thư viện là chiếc cầu nối giữa người đọc và tri thức. Để nâng cao chất lượng giảng dạy thầy phải học, đọc. Để nâng cao chất lượng học và bổ sung kiến thức trò phải học, đọc. Vì vậy công tác tuyên truyền thu hút bạn đọc phải gắn liền với việc dạy và học. Phải lấy mục tiêu đào tạo và nhiệm vụ năm học của nhà trường làm mục tiêu và nhiệm vụ của thư viện nhà trường. 2.1.3. Tầm quan trọng của việc tuyên truyền đọc sách. 2 - Tuyên truyền là công tác trung tâm của mỗi thư viện bằng cách dùng mọi hình thức, nhanh chóng luân chuyển để thỏa mãn nhu cầu đọc của giáo viên và học sinh. Các công tác khác trong thư viện như: bổ sung, đăng ký, phân loại… đều có mục đích cuối cùng là phục vụ bạn đọc. Nếu thư viện có nhiều tài liệu hay mà cán bộ thư viện không biết tuyên truyền, giới thiệu thì giáo viên và học sinh không biết tới tài liệu này. Như vậy, có thể nói thư viện chưa hoàn thành nhiệm vụ. - Để đánh giá hoạt động của thư viện, người ta phải đánh giá, xem xét bạn đọc được phục vụ như thế nào, sách báo để mượn đọc có dễ dàng và đúng yêu cầu hay không. Đặc biệt là xem thư viện đã có tác dụng như thế nào đến việc nâng cao chất lượng dạy học, đã góp phần vào việc giáo dục và gây thói quen đọc sách ra sao. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. * Về phía nhà trường. Thư viện trường Tiểu học Nga Lĩnh được công nhận là thư viện tiên tiến năm 2010 nên thư viện đã đi vào hoạt động thường xuyên và có chất lượng. Giáo viên và học sinh đã có nền nếp trong việc đọc scahs báo và tham khảo các tài liệu phục vụ cho công tác giảng dạy và học tập. Song việc đọc của giáo viên và học sinh vẫn chưa mang lại hiệu quả cao. Thư viện nhà trường vẫn chưa phát huy hết vai trò, chức năng trong việc cung cấp thông tin phục vụ cho công tác giảng dạy và học tập góp phần nâng cao chất lượng trong nhà trường. * Về phía giáo viên. Trường Tiểu hoc Nga Lĩnh là trường chuẩn Quốc gia mức độ II. Nhà trường tổ chức dạy học 2 buổi/ngày nên giáo viên trong trường tương đối bận, thời gian chủ yếu dành cho công tác chuyên môn và các hoạt động đoàn thể. Do vậy, giáo viên ít có thời gian lên thư viện nhà trường để tìm tòi, mượn sách, báo để đọc, để tham khảo phục vụ cho bài dạy. Vì thế trong thư viện nhà trường, có thời điểm nhiều loại tài liệu có giá trị nhưng ít được sử dụng. Mặt khác giáo viên có lên thư viện cũng chỉ chủ yếu mượn sách giáo khoa, sách giáo viên và một vài tài liệu phục vụ cho công tác giảng dạy ngay tại lớp. Việc mượn để đọc, để nghiên cứu thêm ở nhà còn rất hạn chế. Các loại sách báo tạp chí ít được cán bộ giáo viên lựa chọn để đọc. * Về phía học sinh. - Thời gian dành cho đọc sách trên thư viện chưa nhiều, chưa kích thích được sự ham đọc sách cho học sinh, học sinh học hai buổi/ngày nên không có nhiều thời gian lên thư viện. Những năm đầu, nhà trường chưa xây dựng kế hoạch tổ chức cho học sinh lên đọc sách tại thư viện. Nên học sinh chỉ có một số em lên đọc theo ý thích, tập trung vào đối tượng học sinh khá giỏi. - Học sinh cũng chỉ mượn đọc một số loại truyện tranh, báo thiếu niên nhi đồng. Các loại truyện đạo đức, sách phục vụ cho việc học tập ít được học sinh quan tâm. * Kết quả khảo sát vào cuối năm học 2016-2017. 3 - Số lượng giáo viên và học sinh tham gia đọc sách tại thư viện: Tỷ lệ HS đọc và thường Tỷ lệ GV tham gia đọc và Tổng số xuyên mượn sách tại thư mượn thường xuyên CBGV viện SL % SL % 268 HS 21 135 50,4 13 61,9 - Mức độ hài lòng của giáo viên và học sinh về quy trình và chất lượng phục vụ của thư viện: SL Chất lượng phục vụ Quy trình phục vụ Đối được Tốt Chưa tốt Hợp lý Chưa hợp lý tượng Ghi chú điều SL % SL % SL % SL % tra GV 21 7 33,3 14 66,7 5 23,8 16 76,2 HS 150 63 42,0 87 58,0 59 39,3 91 60,7 HS K4+5 Tổng số học sinh Từ kết quả thực trạng và bảng số liệu trên cho thấy: Số lượng giáo viên và học sinh tham gia đọc và mượn sách tại thư viện thường xuyên chưa nhiều. Văn hoá đọc trong nhà trường chưa thực sự phát triển, nhất là đối tượng học sinh. Thư viện chưa phát huy được vai trò, tác dụng của mình. Qua tìm hiểu tôi thấy nổi lên ở một số nguyên nhân sau: Một là: Hình thức tuyên truyền về văn hóa đọc cho giáo viên và học sinh chưa phong phú đa dạng nên cả giáo viên và học sinh chưa nhận thức hết được tầm quan trọng của đọc sách. Hai là: Cơ sở vật chất, không gian phòng đọc chưa bắt mắt để tạo dấu ấn đối với bạn đọc. Ba là: Chưa xây dựng cụ thể kế hoạch đọc sách và văn hóa đọc sách thư viện. Việc tuyên truyền sách báo, tạp chí chưa thật tốt để cuốn hút bạn đọc. Bốn là: Việc hướng dẫn bạn đọc đọc sách chưa đạt hiệu quả cao trong thư viện trường học. Chưa phát huy được vai trò của tổ cộng tác viên. Vì vậy, vấn đề đặt ra là làm thế nào để nâng cao văn hoá đọc, làm thế nào để sách đến được với mọi cán bộ giáo viên, học sinh trong trường, làm thế nào để phát huy được vai trò của thư viện trong việc cung cấp thông tin, phục vụ cho nhu cầu giảng dạy và học tập góp phần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập là nhiệm vụ đặt ra cho người làm công tác thư viện. Chính vì thế tôi đã tìm tòi, học hỏi, trau dồi kiến thức chuyên môn nghiệp vụ đặc biệt là việc tuyên truyền và giới thiệu sách đến bạn đọc. Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn áp dụng các biện pháp sau: 2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. 2.3.1. Thực hiện tốt công tác tham mưu bổ sung cơ sở vật chất, tài liệu cho thư viện. a. Về cơ sở vật chất. Cơ sở vật chất trong thư viện là yếu tố cơ bản quyết định chất lượng thư viện đó. Các trang thiết bị trong thư viện phải phù hợp với lứa tuổi, chiều cao 4 của bạn đọc. Đối với lứa tuổi tiểu học - các em còn nhỏ, chiều cao còn hạn chế nên các trang thiết bị trong thư viện phải phù hợp với các em: vừa tầm, dễ tìm, dễ lấy. Sau khi khảo sát các trang thiết bị có trong thư viện, tôi đã đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường cho mua sắm, tu bổ cải tạo các trang thiết bị phù hợp với lứa tuổi các em học sinh tiểu học: Cụ thể * Các giá sách. - Giá sách ở trong kho sách là các giá bằng gỗ (có kích thước, chiều cao, chiều rộng) theo đúng tiêu chuẩn kích thước quy định. - Giá sách ngoài phòng đọc của học sinh được làm bằng gỗ có chiều cao vừa phải 1m đến 1,2m. Được chia ra các ngăn nhỏ để các loại sách. Có tủ kính treo tường và giá gỗ quay để giới thiệu sách mới và giới thiệu sách theo chủ đề. * Bàn ghế. - Bàn ghế của học sinh được thiết kế bằng gỗ hình hình chữ nhật và được đánh bóng cho đẹp mắt. Cơ sở vật chất trong phòng đọc b. Về vốn tài liệu. Để nắm bắt được trong kho sách của mình có số lượng mỗi loại là bao nhiêu và mỗi loại có bao nhiêu đầu sách, bao nhiêu thể loại: tôi đã tiến hành kiểm kê toàn bộ kho sách - sau khi kiểm kê tôi thấy số lượng cụ thể như sau : - Sách giáo khoa: số lượng 1560 cuốn - Sách nghiệp vụ: số lượng 1120 cuốn - Sách tham khảo: số lượng 2995 cuốn - Truyện thiếu nhi: số lượng 2119 cuốn - Tạp chí: số lượng 470 cuốn Tổng cộng : 7284 cuốn Rà soát theo các tiêu chuẩn quy định, tôi thấy số lượng sách giáo khoa, sách nghiệp vụ, sách tham khảo, truyện thiếu nhi, báo, tạp chí đã đủ so với yêu cầu về số lượng: nhưng để thư viện hoạt động được tốt và thu hút bạn đọc đến với thư viện thì các loại sách phải được bổ sung mới thường xuyên nhằm đưa kho sách đến mục tiêu đảm bảo chất lượng và cập nhật những thông tin mới. Tôi tham mưu và đề xuất với Ban giám hiệu, phối kết hợp với các đoàn thể trong nhà trường để tăng vốn sách như sau: 5 - Phát động phong trào "Góp một cuốn sách nhỏ để được đọc nhiều cuốn sách hay" phong trào phát động trong toàn trường giáo viên và học sinh cùng tham gia. Để phong trào được tập trung và chất lượng sách quyên góp đảm bảo chất lượng, số lượng, tôi kết hợp với đồng chí tổng phụ trách soạn thảo bảng thông báo và có quy định cụ thể. Hinh ảnh học sinh quyên góp sách - Để động viên phong trào và khen thưởng những lớp, cá nhân làm tốt chúng tôi đề nghị với Ban giám hiệu nhà trường khen thưởng kịp thời và có phần thưởng xứng đáng cho các cá nhân và các lớp đạt số lượng quyên góp nhiều nhất và có nhiều sách hay nhất. - Tham mưu để làm tốt xã hội hóa công tác thư viện với hội phụ huynh toàn trường và các doanh nghiệp cơ quan đóng trên địa bàn của xã phường, nhằm thu hút thêm nguồn vốn (tiền và sách) để tăng vốn sách tài liệu cho thư viện. Công tác xã hội hoá về nguồn sách bổ sung vào Thư viện nhà trường - Thực hiện chi tiêu kinh phí bổ sung sách vào thư viện theo quy định. Khi bổ sung sách tôi lựa chọn các danh mục sách được phép đưa vào thư viện và 6 những sách phát hành mới nhất phù hợp với cấp học, môn học phù hợp với chương trình cải cách mới, phù hợp với lứa tuổi, sức khỏe của học sinh. c. Sắp xếp thư viện gọn gàng, ngăn nắp. Để tổ chức sắp xếp kho sách phù hợp với thư viện trường Tiểu học và phù hợp với lứa tuổi học sinh tôi đã tiến hành một số biện pháp nghiệp vụ đã được tập huấn. - Đối với các sách tham khảo, sách nghiệp vụ sách giáo khoa tôi tiến hành xử lý nghiệp vụ theo quy định của công tác nghiệp vụ thư viện, đăng ký, phân loại vào sổ cá biệt từng loại sách, mô tả ấn phẩm, tổ chức sắp xếp sách trong kho theo từng kho sách, tổ chức sắp xếp phích phân loại theo từng môn loại ở tủ mục lục để giáo viên và các em học sinh dễ tra cứu, chọn sách theo yêu cầu, nhu cầu. - Đối với các sách truyện thiếu nhi tôi áp dụng phân loại theo mã màu (vì đối tượng học sinh tiểu học nhất là các em học sinh lớp một, lớp hai các em còn nhỏ mới tiếp xúc với con chữ, con số, nhiều hình thức nghiệp vụ thư viện còn rất mới mẻ với các em) vì vậy phân loại truyện theo mã màu sẽ rất thuận tiện cho các em khi đến thư viện và lựa chọn sách. Tôi tiến hành phân loại truyện theo mã màu (có quy định cụ thể cho từng loại truyện). Ví dụ: - ĐV1 tác phẩm văn học thiếu nhi - định mã màu là màu đỏ - ĐV2 khoa học thiếu nhi - định mã màu là màu xanh cốm... - ĐV3 thơ thiếu nhi - định mã màu là hồng nhạt - ĐV4 kịch thiếu nhi - định mã màu là màu xanh lơ - ĐV5 truyện ngắn, truyện dài - định mã màu là màu hồng phấn - ĐV6 ký sự - định mã màu là màu xanh nõn chuối - ĐV7 thư tín - định mã màu là màu tím - ĐV8 truyện dân gian - định mã màu là màu cam - ĐV9 truyện tranh - định mã màu là màu vàng nhạt - ĐV10 các thể loại khác - định mã mầu là màu hồng đậm. Hệ thống tủ giá được phân loại theo nghiệp vụ Thư viện Sau khi phân loại truyện theo mã màu, tôi tiến hành các thao tác dán mã màu cho từng cuốn truyện (để mã màu được bền và sắp xếp trên giá đều, đẹp: 7 trước khi dán tôi kẻ vạch quy định và có dán băng dính trắng để giữ chắc mã màu) Lập bảng hướng dẫn sử dụng mã màu treo bên ngoài phòng đọc học sinh để các em nhận biết được các màu quy định từng loại truyện. Từ đó các em chọn sách theo đúng yêu cầu mà mình thích nhanh chóng thuận tiện (cũng như khi đọc xong các em lại cất sách vào đúng nơi quy định) d. Trang trí trong thư viện: Học sinh tiểu học ở lứa tuổi này với các em "học mà chơi, chơi mà học" vì vậy tổ chức sắp xếp sách trên giá, chỗ để các em ngồi đọc rất cần thiết đảm bảo phù hợp với lứa tuổi, tâm lý. Nắm bắt được điều đó, tôi đề nghị với Ban giám hiệu nhà trường cho mua sắm các trang thiết bị bàn ghế, giá tủ ở phòng đọc học sinh phải phù hợp với các em. Bàn ghế giá tủ phải được làm bằng các chất liệu gỗ có sơn các loại màu, trên tường trang trí một số khẩu hiệu tranh ảnh sinh động để thu hút các em. Trên các giá sách lựa chọn các tiêu đề dễ hiểu, dễ nhớ, trang trí hoa văn nghệ thuật như "Em yêu văn học" "Thế giới truyện cổ tích" "Em thích truyện tranh" "Em tìm hiểu, khám phá khoa học"... và trong các ngăn sách đặt các cuốn sách đã được phân loại dán mã màu theo quy định. Một góc trang trí trong phòng đọc thư viện. Vì có sự tham mưu tốt của cán bộ thư viện và có sự quan tâm, sát sao của Ban giám hiệu nhà trường, đến nay nhà trường đã có một thư viện đạt chuẩn, sạch đẹp, có đủ sách để phục vụ cho giáo viên và học sinh trong trường. 2.3.2. Nghiên cứu nhu cầu hứng thú đọc của học sinh để xây dựng vốn tài liệu và tổ chức phục vụ học sinh trong nhà trường. Để nắm được hứng thú đọc sách của học sinh, tôi đã vận dụng rất nhiều hình thức. Tôi trực tiếp gần gũi học sinh, trò chuyện, hỏi han các em để tìm hiểu về nhu cầu đọc. Tìm hiểu thông qua giáo viên chủ nhiệm lớp và giáo viên Tổng phụ trách Đội. Đồng thời trên cuộc họp phụ huynh của trường, tôi cũng tham 8 khảo ý kiến của các phụ huynh để nắm bắt một cách chính xác nhu cầu, hứng thú đọc sách của học sinh trong trường. Mặt khác, vào ngày thứ 2 đầu tuần của tháng 9, trong tiết chào cờ, tôi phát cho học sinh mẫu phiếu điều tra. Hướng dẫn cho học sinh cách nghiên cứu, đọc phiếu, tôi tổ chức cho các em điền các thông tin theo ý thích của mình vào phiếu. Sau đó, tôi thu nạp kết quả theo hình thức cho học sinh bỏ phiếu điều tra vào hòm phiếu. Với hình thức điều tra trực tiếp này, tôi thu nhận Thư viện đang thu thập, tìm hiểu được kết quả tương đối chính xác về hứng thú đọc của học sinh. nhu cầu đọc của các em. Đây là phiếu điều tra được thực hiện ngay tại trường nên các em không tham khảo được ý kiến của cha mẹ, anh chị mà đó chính là ý thích của các em. Sau khi tổng hợp, tôi thu được kết quả như sau: Thể loại Số lượng Tỷ lệ% Ghi chú Cổ tích 55 19,6 Truyện vui bốn phương 50 17,9 Truyện Bác Hồ 51 18,3 Tạp chí tuổi thơ... 30 10,8 Báo hoa học trò 31 11,1 Toán tuổi thơ 32 11,2 Tài liệu tham khảo khác 31 11,1 Từ kết quả trên cho thấy, số lượng học sinh thích đọc các loại truyện nhiều hơn các thể loại khác. Trong các loại truyện thì truyện cổ tích các em vẫn thích hơn. Số lượng các em đọc tạp chí để tìm hiểu thế giới xung quanh còn ít. Do vậy cán bộ thư viện phải tăng cường công tác tuyên truyền, giới thiệu những cái hay, cái đẹp, những ích lợi của các thể loại báo, tạp chí... để hướng các em vào các hoạt động đọc nhằm tăng cường vốn kiến thức cho học sinh nhưng vẫn đảm bảo được tính giải trí của văn hoá đọc trong thư viện. Ngoài ra, thư viện cũng phải tăng cường các loại sách báo tạp chí phù hợp với nhu cầu đại đa số học sinh và nhu cầu phục vụ học tập, giảng dạy của giáo viên trong nhà trường. 2.3.3. Xây dựng kế hoạch đọc sách và văn hóa đọc sách cho học sinh. a. Xây dựng kế hoạch đọc sách. - Xây dựng kế hoạch đọc sách trên cơ sở nghiên cứu chương trình học của từng lớp và nhu cầu đọc của học sinh. Kế hoạch đọc sách phải nằm trong kế hoạch của nhà trường, phải nêu lên được từng chủ điểm đọc, các sách tương ứng với chủ điểm, thời gian đọc. - Trước thời điểm thi học kỳ nửa tháng (2 tuần) tôi tiến hành giới thiệu cho các em mượn các loại sách như: Giải bài tập, câu hỏi ôn tập, một số đề kiểm tra...Các giai đoạn khác tôi lại lại giới thiệu các đầu sách có nội dung liên quan 9 đến chủ điểm mới. Chính vì vậy việc đọc sách theo kế hoạch đã giúp học sinh mở rộng vốn kiến thức. Từ đó các em biết vận dụng vào việc học tập của mình và đạt kết quả cao trong các kỳ thi. Do đó, ngay từ đầu năm học cán bộ thư viện phải xây dựng các loại kế hoạch cụ thể như kế hoạch hoạt động thư viện tuần, tháng, năm ...và phải trình kế hoạch này lên ban giám hiệu nhà trường. Sau khi nhận được sự góp ý, nhất trí của ban giám hiệu, thư viện coi đó là chương trình hành động để thực hiện trong năm. Mặt khác, tôi kết hợp với tổ chức Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh tuyên truyền, hướng học sinh và giáo viên đọc sách theo từng chủ điểm riêng của tháng nhằm tuyên truyền nội dung các chủ điểm đến giáo viên và học sinh. Sau đây là trích nội dung chính kế hoạch hoạt động thư viện tháng 11. KẾ HOẠCH PHỤC VỤ BẠN ĐỌC THÁNG 11 NĂM 2017 Chủ đề: “Tổ chức tuyên truyền, giới thiệu tài liệu nhân kỷ niệm 36 năm ngày nhà giáo Việt Nam 20- 11” I. NHIỆM VỤ CÔNG TÁC THÁNG 11 NĂM 2017. Tuần Nội dung công việc Biện pháp thực hiện - Lựa chọn sách và tài liệu để - Phục vụ bạn đọc phân hiệu chuyển ra phân hiệu phục vụ giáo A viên và học sinh. - Phối hợp với tổ cộng tác viên thư - Tiếp tục trang trí thư viện viện trang trí thư viện theo hướng 9 thân thiện. (29/1002/11) - Mở cửa thường xuyên phục vụ - Phục vụ bạn đọc theo lịch bạn đọc - Cập nhật thường xuyên vào sổ - Theo dõi bạn đọc sử dụng tài theo dõi, dựa vào danh mục sử liệu dụng. -Bổ sung sách thiếu nhi, sách - Dựa vào nhu cầu của bạn đọc để tham khảo bổ sung lần 2. - Phục vụ ban đọc theo lịch tại - Chuẩn bị tài liệu theo chủ điểm 10 phòng cho từng khối lớp. (05-09/11) - Phối hợp với Đội kiểm tra tình - Kiểm tra hoạt động thư viện hình hoạt động thư viện tại điểm tại điểm trường trường. - Lựa chọn sách chủ đề về ngày 20/11, sưu tầm các bài viết hay về Tiếp tục tuyên truyền giới thầy cô, những tấm gương thầy cô thiệu sách tháng 11 11 tiêu biểu để tuyên truyền giới (12-16/11) thiệu tới bạn đọc - Tiếp tục phục vụ bạn đọc tại Đọc theo chủ điểm ngày 20/11. phòng đọc 10 12 - Giới thiệu sách mới cho bạn (19-23/11) đọc . Giúp bạn đọc nắm bắt các tài liệu mới tìm đọc tại phòng thư viện. II. NỘI DUNG TUYÊN TRUYỀN VÀ CÁC ĐẦU SÁCH CẦN TUYÊN TRUYỀN. Tuần Tuần 9 Tuyên truyền cho học sinh các loại sách báo, tạp chí có nội dung về phong Nội trào thi đua chào mừng ngày nhà dung giáo Việt Nam. Các loại sách bài tập nâng cao phục vụ phong trào thi đua. - Phát động thi Các loại đua sách báo - Tập hợp các cần loại báo như: tuyên Báo giáo dục, truyền. Báo tuổi hồng, Toán tuổi thơ... - Các loại sách nâng cao Toán, TV... Tuần 10 Tuyên truyền cho học sinh các loaị sách nói về tấm lòng của thầy cô giáo đối với các em học sinh. Đối với phụ huynh và đối với phong trào giáo dục nói chung. - Truyện Cô giáo giúp học sinh nghèo. - Truyện Cô giáo vùng cao. - Truyện Ông trạng thả diều - Truyện Thầy Nguyễn Ngọc Kí... Tuần 11 Sưu tầm các loại thơ, truyện, tranh ảnh, các bài văn về thầy cô cho học sinh tham khảo. Tuần 12 Tuyên truyền về các câu chuyện cảm động về học sinh tôn sư trọng đạo của các năm học trước cũng như trên sách báo. - Thơ Cô giáo lớp em - Cô giáo của em. - Hát: Bụi phấn Ở trường cô dạy em thế. - Tranh tặng hoa cho thầy cô nhân ngày 20- 11 - Truyện: Người thầy cũ - Đọc báo tường về ngày 20-11 của các năm học trước và của năm học này... b. Xây dựng văn hóa đọc sách. Đọc sách thường xuyên và cần thiết đối với mỗi học sinh. Thông qua đọc sách, học sinh tạo cho mình một thói quen tốt để tự học, tự đọc, tự nghiên cứu một cách có hiệu quả góp phần nâng cao và phát triển văn hoá đọc, phục vụ thiết thực cho học tập, nghiên cứu khoa học, rèn luyện bồi dưỡng năng lực, kỹ năng sống và làm việc một cách có hiệu quả nhất. Hoạt động của thư viện trường học chỉ thực sự khởi sắc bễn vững khi làm tốt vai trò đào tạo người đọc, bao gồm cả giáo viên và học sinh, theo nghĩa "xây dựng được văn hoá đọc trong nhà trường". Nâng cao kĩ năng đọc của học sinh là một nhiệm vụ của thư viện trường học, để làm tốt việc này cần thành lập tổ công tác thư viện, mỗi lớp một em tham gia, ngoài việc giúp thư viện làm chuyên đề, tổ công tác thư viện còn là cầu nối đắc lực, hiệu quả giữa thư viện và bạn đọc, các thành viên trong tổ thường đọc trước những cuốn sách mới có nội dung phù hợp, sau đó giới thiệu cho bạn đọc khác. Với hình thức này lượng sách được luân chuyển kịp thời và 11 tăng nhanh đáng kể. Ngoài ra tổ công tác còn tư vấn cho bạn đọc khi đọc và mượn sách, tư vấn cho cán bộ thư viện khi bổ sung sách mới. Người cán bộ thư viện cần xây dựng phương pháp đọc sách có hiệu quả qua các buổi chuyên đề, hướng dẫn học sinh tuỳ theo mục đích và khoảng thời gian cho phép, khi đọc sách cần phân chia thành 04 loại sau: - Đọc lướt. - Đọc cả cuốn. - Đọc có ghi chép (đọc có nghiên cứu) - Đọc có suy nghĩ và ghi nhớ. * Đọc lướt: Là bước đầu tiên tìm hiểu sơ bộ về một cuốn sách để xác định xem có cần đọc cuốn sách đó hay không? Nếu cần thì đọc ở mức độ nào? Đọc lướt đối với học sinh áp dụng trong điều kiện co hẹp về thời gian như thời gian nghỉ ra chơi giữa giờ, các em nên xem qua để nắm bắt nội dung chính của cuốn sách một cách sơ bộ, khái quát mà không cần mất nhiều thời gian. Để có thể đọc lướt, đọc nhanh một cách có hiệu quả nên thực hiện như sau: - Xem mục lục của sách. - Đọc lời nói đầu, lời tựa. - Đọc phần kết luận. * Đọc cả cuốn: Cách đọc này thường được các em học sinh áp dụng khi các em có nhu cầu hứng thú tìm hiểu sâu về tác phẩm nào đó, các em không thể đọc lướt mà phải đọc trọn vẹn cả cuốn. Trước khi đọc cả cuốn, cần phải đọc lướt để nắm sơ bộ về cuốn sách đó. Việc đọc cả cuốn giúp các em có thể đánh giá và nhận xét những chi tiết nhỏ trong nội dung của cuốn sách và hiểu được đúng ý của tác giả thể hiện qua tác phẩm Ví dụ: Đọc cả cuốn “Dế Mèn phưu lưu ký” của tác giả Tô Hoài sẽ giúp các em cảm nhận được cái hay của tác phẩm, hiểu được các nhân vật như Dế Mèn, Dế Trũi, Bọ Ngựa... trong câu chuyện và cái tài ở lối viết văn của tác giả Tô Hoài... Đọc trọn vẹn một cuốn sách đòi hỏi phải có nhiều thời gian. Cả hai phương pháp đọc trên chỉ giúp các em hiểu sơ bộ, đại khái về tác phẩm, chưa thể hiểu sâu, hiểu kỹ tác phẩm được. Muốn hiểu sâu và hiểu kỹ hơn đòi hỏi các em phải áp dụng phương pháp đọc nghiên cứu (có ghi chép) * Đọc có ghi chép (nghiên cứu): Đọc có ghi chép là phương pháp đọc quan trọng nhất, cơ bản nhất thường được áp dụng đối với giáo viên và học sinh giỏi khi mà họ tìm hiểu những cuốn sách áp dụng cho bài giảng hay bài học của mình. Đặc trưng của phương pháp đọc nghiên cứu là đọc phải luôn luôn suy nghĩ sáng tạo và biết vận dụng vào thực tế (vào quá trình giảng dạy và học tập). Bởi vậy, phương pháp này thường được giáo viên sử dụng, học sinh giỏi có kỹ năng về cách đọc này sẽ rất thuận lợi cho việc chọn lọc, tiếp thu tri thức. Phương pháp này cần phải đạt được bốn yêu cầu cơ bản sau: - Hiểu và nắm được nội dung đã đọc. - Phải suy nghĩ về những điều đã đọc. - Phải ghi chép những điều cần ghi nhớ. - Phải tự hỏi xem cuốn sách vừa đọc đã dạy ta điều gì mới mẻ, bổ ích ? 12 Ghi chép lại khi đọc sách là một việc hết sức cần thiết đối với bất kỳ ai. Mendeleep từng nói “Ý nghĩ mà không được ghi chép lại thì chỉ là kho báu bị giấu biệt” cho nên ghi chép trong quá trình đọc sách là luyện cho ta kỹ năng để tìm hiểu vấn đề một cách rõ ràng có hệ thống. Việc trình bày bằng văn bản, ghi chép trong quá trình đọc sẽ giúp các em nâng cao được ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết, luyện tập được cách trình bày khi đọc; nhờ có ghi chép mà các em hiểu sâu, hiểu có hệ thống hơn về các cuốn sách mà các em đã đọc. Ngạn ngữ có câu “Ai đọc có ghi chép là đã đọc hai lần” chính vì thế mà việc ghi tóm tắt nội dung sách là một trong những cách tốt nhất để rèn luyện suy nghĩ và tích luỹ thông tin và nó cũng là hình thức tốt nhất để các em tự kiểm tra năng lực của mình khi đọc. Hoạt động đọc có ghi chép giúp cho người đọc không buồn tẻ, không cô đơn, vừa đọc, vừa đối thoại với chính mình. Đây là cách đọc có hiệu quả nhất dùng cho việc học tập trong các nhà trường phổ thông. Sau khi đọc xong người đọc thấy ngay kết quả của mình là những tri thức đã gặt hái được đó là tri thức của chính mình. * Đọc có suy nghĩ và ghi nhớ: Đọc có suy nghĩ và ghi nhớ là hình thức tích luỹ vốn tri thức như cách nói “Là sạc điện vào bình ắc quy”. Điều kiện chuẩn bị cho việc đọc sách là cần thiết, để đọc cách đọc này có hiệu quả cao thì không gian đọc cần thoáng mát đủ ánh sáng, chỗ ngồi thoả mái, không gian yên tĩnh. Trong khi đọc cần có thời gian nghỉ ngơi giữa giờ, giữa buổi hợp lý vì biết giải lao đúng lúc sẽ làm tăng hiệu quả đọc sách. Với 04 cách đọc nêu trên đã và đang được áp dụng cho đối tượng học sinh và giáo viên đem lại hiệu quả đáng kể góp phần nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường Tóm lại: Xây dựng kế hoạch đọc sách và xây dựng văn hóa đọc sách là một biện pháp rất tốt để giới thiệu sách báo và thu hút đông đảo giáo viên và học sinh tham gia. Qua đó giúp học sinh mở rộng kiến thức, nâng cao năng lực học tập và rèn luyện. Chính vì vậy, kế hoạch đọc sách và văn hóa đọc phải được triển khai từ đầu năm học. 2.3.4. Tuyên truyền, giới thiệu sách, báo đến bạn đọc. Trong trường học, việc giới thiệu và tuyên truyền sách, báo cho giáo viên và học sinh chiếm vị trí quan trọng trong công tác thư viện, nó được đặt lên hàng đầu. Đây là hoạt động phải được thực hiện thường xuyên, khoa học và hợp lý nhằm giới thiệu những cuốn sách, bài báo mới có nội dung phục vụ thiết thực cho việc dạy và học nhất là quá trình thực hiện đổi mới phương pháp dạy học. Chính vì vậy, theo tôi để phát huy tối đa của việc tuyên truyền, giới thiệu sách báo đến bạn đọc, người cán bộ thư viện phải thực hiện những nội dung sau: a. Lựa chọn sách, báo phù hợp. Hàng năm, chuần bị tổng kết năm học và chuẩn bị cho năm học mới, bản thân tôi đã thống kê các loại sách, báo- tạp chí, có kế hoạch cụ thể tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường, với hội cha mẹ học sinh lựa chọn mua bổ sung các loại sách tham khảo, sách giáo viên, sách giáo khoa theo danh mục sách do Sở Giáo dục và Đào tạo phát hành nhằn củng cố phong phú vốn tài tiệu phục vụ cán bộ giáo viên và học sinh. 13 Việc lựa chọn sách, báo có tác dụng rất lớn cho công tác tuyên truyền, giới thiệu sách báo đến bạn đọc. Muốn làm tốt công tác này, người cán bộ thư viện phải nắm bắt nhu cầu của bạn đọc và các sự kiện liên quan đến bạn đọc. Như chúng ta đã biết, trong nhà trường nhiệm vụ chính của thầy và trò là giảng dạy và học tập. Vì vậy, sách, báo tuyên truyền, giới thiệu có nội dung phù hợp phục vụ cho nhiệm vụ trên. Sách được giới thiệu và tuyên truyền là những sách được mọi người quan tâm, có tính thời sự, sách còn mới, có giá trị cao. Làm được như vậy chúng ta mới thu hút bạn đọc tự đến với sách, kích thích bạn đọc tự tìm tòi tài liệu để thỏa mản nhu cầu của mình. Ví dụ: - Đối với giáo viên, ngoài những sách nghiệp vụ, sách giáo khoa để giảng dạy và học tập thì cán bộ thư viện tìm tòi giới thiệu cho giáo viên những sách tham khảo hay những chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi để giáo viên có tài liệu học tập nâng cao chất lượng giảng dạy của mình. - Đối với những em học sinh giỏi, cán bộ thư viện giới thiệu cho các em những sách nâng cao, sách bài tập khó để các em mở rộng thêm kiến thức. - Đối với học sinh trung bình thì ngoài những sách giáo khoa để học trên lớp còn giới thiệu cho các em các sách bài tập, các sách tham khảo để các em luyện tập, bổ sung, củng cố lại kiến thức của mình. - Khi có loại sách hoặc tài liệu mới nhập, cán bộ thư viện phải đọc trước, nghiên cứu kĩ để nắm bắt nội dung. Sau đó chắt lọc những ưu điểm của sách giới thiệu đến bạn đọc. Có làm như vậy thì buổi giới thiệu của cán bộ thư viện mới có sức hấp dẫn bạn đọc. * Tóm lại: Hiệu quả cuối cùng của việc tuyên truyền, giới thiệu sách báo như thế nào phụ thuộc rất lớn đến công việc lựa chọn sách, báo tài liệu của người cán bộ Thư viện. b. Lựa chọn phương pháp và hình thức tuyên truyền. Phương pháp và hình thức tuyên truyền sách báo có tác động trực tiếp rất lớn đến bạn đọc. Theo tôi, với đối tượng các em là học sinh, phương pháp tối ưu nhất cho việc tuyên truyền, giới thiệu sách, báo thì tuyên truyền bằng phương pháp thuyết trình. Phương pháp này gần gũi với việc lên lớp của giáo viên, nó tác động trực tiếp đến bạn đọc, gây hứng thú đọc sách, khắc phục đựợc một phần tình trạng thiếu sách hiện nay. Phương pháp này rất thông dụng có thể thực hiện mọi lúc, mọi nơi, không kể thời gian nhiều hay ít. Ví dụ: - Đối học sinh ta áp dụng việc giới thiệu mỗi ngày một cuốn sách cho các em vào 15 phút đầu giờ thông qua phương tiện truyền thanh của nhà trường. Đồng thời cán bộ thư viện kết hợp với Đoàn đội, giáo viên chủ nhiệm tổ chức các buổi ngoại khóa giới thiệu sách hoặc tổ chức các cuộc thi kể chuyện theo sách, thi vui đọc sách ... cho các em nhân các ngày lễ lớn. Nhờ thay đổi hình thức này mà thư viện đã thu hút được rất nhiều giáo viên, học sinh đến mượn sách, báo. Cán bộ thư viện phải gợi mở, hướng dẫn bạn đọc tìm sách, phân tích nội dung từng cuốn sách, nói rõ tác dụng nghệ thuật cũng như tác dụng đạo đức nhằm gây hứng thú trong độc giả, khơi dậy sự tò mò cho người đọc, để giáo viên tích cực tìm tài liệu đọc sách báo ở thư viện nhà trường. 14 Hội thi kể chuyện theo sách năm học 2017- 2018 - Thư viện thường xuyên tổ chức giới thiệu cho học sinh những cuốn sách có nội dung về các ngày lễ kỉ niệm lớn như: 20/10, 20/11, 22/12, 09/1, 3/2, 26/3…, để các em tìm hiểu. Đồng thời qua đó giáo dục cho các em hiểu biết thêm về truyền thống của dân tộc ta qua các ngày lễ. - Cứ vào đầu tuần cán bộ thư viện đưa sách xuống từng lớp cho các em mượn về nhà cuối tuần thu lại và chuyển sang lớp khác. Như thế, sách được luân chuyển từ lớp này sang lớp khác để các em có thời gian đọc thêm Ví dụ: Sáng thứ hai, tuần I của tháng cán bộ thư viện cho cộng tác viên lớp 5A lên phòng thư viện nhận sách về phát cho lớp. Hết tuần lớp nộp lại, qua tuần II sách của lớp 5A chuyển qua lớp 5B và ngược lại. - Đối với các thông tin trên báo, tạp chí có thể cập nhật hàng ngày thông qua phương tiện truyền thanh của nhà trường tuyên truyền, giới thiệu kịp thời đến các em hoặc đưa vào bảng kiến thức hay của nhà trường để bạn đọc tham khảo. Đài phát thanh Măng non đang hoạt động. 15 - Đối với giáo viên: ngoài những buổi giới thiệu sách trên thì thông qua các buổi sinh hoạt tập thể, các cuộc họp, hội nghị...cán bộ thư viện kết hợp giới thiệu sách hay, sách mới. Cán bộ thư viện giới thiệu sách trên cuộc họp hội đồng và giờ ngoại khoá. Ngoài ra, cán bộ thư viện là người nòng cốt trong các buổi giới thiệu sách thì các cộng tác viên của thư viện gồm giáo viên và học sinh là mạng lưới tuyên truyền, giới thiệu sách báo hiệu quả nhất. Họ là những người cùng cán bộ thư viện truyền tải thông tin đến bạn đọc một cách nhanh nhất. Kết hợp việc tuyên truyền, giới thiệu sách báo, cán bộ thư viện trưng bày các sách mới, sách hay ở tủ trưng bày sách trong thư viện để bạn đọc tiện theo dõi. Ngoài các biện pháp trên, cuối năm cán bộ thư viện tham mưu nhà trường khen thưởng cho các cá nhân hoặc tập thể lớp có nhiều đóng góp cho thư viện. Từ đó khích lệ tinh thần đọc sách cho các em học sinh. 2.3.5. Hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách, báo thư viện. Hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách, báo không chỉ bạn đọc nắm được kü năng đọc sách báo đơn giản mà nhằm mục tiêu giáo dục nhất định. Thư viện cần xác định nhiệm vụ cụ thể đối với từng lứa tuổi, từng nhóm, thậm chí đối với từng giáo viên và học sinh cá biệt. Muốn làm tốt công tác này cán bộ thư viện phải xác định rõ các nhiệm vụ sau đây: - Hướng dẫn bạn đọc sử dụng đọc sách theo chủ đề Đối với thư viện trường học, muốn phát huy tốt tác dụng của thư viện, người cán bộ thư viện cần hướng dẫn chu đáo bạn đọc các loại sách báo phục vụ trực tiếp yêu cầu giáo dục toàn diện của nhà trường các loại sách tham khảo, sách giáo khoa, sách nghiệp vụ... phù hợp với chương trình học tập trong nhà trường, các loại sách báo nhằm mở rộng kiến thức góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập trong nhà trường. Ngoài ra còn có các loại sách phục vụ việc rèn luyện tư tưởng, đạo đức, tác phong ý chí, và tình cảm lành mạnh của học sinh. - Hướng dẫn đọc sách theo nhóm đối tượng. (Vì ở Biện pháp 2 em đã nghiên cứu tìm hiểu hứng thú, sở thích rồi) Ở từng lứa tuổi, từng đối tượng bạn đọc có nhu cầu sử dụng sách, báo khác nhau. Nắm bắt được nhu cầu của bạn đọc, bản thân tôi đã hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách phù hợp đáp ứng được yêu cầu của từng nhóm đối tượng đọc sách. 16 Với bạn đọc là đối tượng giáo viên tuỳ từng thời điểm cụ thể, phân loại các loại tài liệu phù hơp để giúp bạn đọc nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Ví dụ: + Để chào mừng các ngày lễ lớn bản thân đã xây dựng được các thư mục sách theo chủ đề, giới thiệu đến với cán bộ giáo viên giúp cho họ nhận biết thêm về nội dung của các cuốn sách nói về chủ đề như: ngày phụ nữ Việt Nam, ngày nhà giáo Việt Nam, ngày thành lập quân đội nhân dân Việt Nam, Ngày thành lập Đảng, Đoàn… + Để chuẩn bị cho các đợt thi giáo viên giỏi trường, huyện, tỉnh bản thân cũng đã chủ động lên kế hoạch tuyên truyền giới thiệu các loại sách, báo, tạp chí để cho cán bộ giáo viên biết và đón đọc. Góp phần nâng cao nghiệp vụ chuyên môn và kết quả đã giúp giáo viên đạt giải ở các kỳ thi giáo viên giỏi. Trong các tiết đọc sách tại phòng đọc thư viện, ngoài việc giới thiệu sách mới đối với các bạn đọc là học sinh, tôi còn phân loại đối tượng học sinh phù hợp với từng loại tài liệu và từng thời điểm khác nhau. Ví dụ: + Đối với học sinh giỏi hướng dẫn các em sử dụng các loại sách tham khảo, sách bồi dưỡng nưng cao góp phần nưng cao chất lượng học sinh giỏi. + Đối với học sinh trung bình hướng dẫn các em sử dụng các loại sách bài tập, sách bồi dưỡng giúp các em củng cố vững thêm kiến thức. + Đối với học sinh yếu hướng dẫn các em đọc các câu chuyện nội dung viết về các tấm gương hiếu học, con ngoan trò giỏi. Hướng các em sử dụng sách giáo khoa vở bài tập và các tài liệu bồi dưỡng học sinh yếu góp phần vào nâng cao chất lượng học sinh. Cán bộ thư viện hướng dẫn các em đọc sách tại lớp và tại phòng đọc Thư viện Ngoài ra thư viện kết hợp với giáo viên từng bộ môn để nắm được nhu cầu và có kế hoạch phục vụ liên tục, chu đáo các đối tượng, cần giúp các em biết sử dụng thư viện, sử dụng hệ thống tra cứu thư viện, biết cách đọc sách, coi sách là người thầy thứ hai của mình. 3.3.6. Sử dụng tổ cộng tác viên thư viện trường học. Vào đầu năm học, tôi tham mưu với Hiệu trưởng thành lập tổ cộng tác viên thư viện trường học. Tổ cộng tác viên bao gồm các thành viên như cán bộ Kế toán, giáo viên Tổng phụ trách Đội, các đồng chí giáo viên đặc thù ít tiết và một số đồng chí giáo viên trẻ, năng động, sáng tạo và nhiệt tình, tâm huyết với công tác thư viện. 17 Ngoài các đồng chí cán bộ giáo viên, tôi còn lựa chọn các em học sinh ở các khối lớp. Thông thường đó là các em ở khối 4,5 có học lực khá giỏi, các em là cán bộ lớp có uy tín, nhiệt tình và ham đọc sách. Sau khi có danh sách, tôi trình Hiệu trưởng, xin Hiệu trưởng ra quyết định thành lập tổ cộng tác viên thư viện trường học. Đề nghị Hiệu trưởng tổ chức hội nghị, họp bàn và giao nhiệm vụ đến từng thành viên. Hội nghị cộng tác viên thư viện nhà trường Tổ cộng tác viên có vai trò hết sức quan trọng. Sau khi thư viện nhập về nhiều loại sách, tôi tổ chức, hướng dẫn cho các cộng tác viên phân loại sách, dán gáy và đóng dấu theo nghiệp vụ thư viện. Mặt khác, tôi tổ chức cho tổ cộng tác viên đọc trước để tìm hiểu về nội dung các cuốn sách mới. Trên cơ sở đó, tổ cộng tác viên tuyên truyền đến giáo viên và học sinh nhà trường. Cuối tuần, các cộng tác viên học sinh đến từng lớp thu sách đã mượn đầu tuần và cho mượn sách mới. Số sách thu về lại cho các lớp khác mượn. Hoạt động thu sách và cho mượn sách của cộng tác viên đều có sự hướng dẫn và giám sát của cán bộ thư viện. Vào những dịp cuối học kì I, cuối năm học, giáo viên và học sinh trả sách rất nhiều và dồn dập. Đây cũng là dịp tôi và các cộng tác viên phát huy vai trò tích cực của mình trong hoạt động thư viện. Ngoài các hoạt động trên, tôi còn phát huy vai trò của các cộng tác viên trong việc tuyên truyền và giới thiệu sách. Các cán bộ giáo viên và các học sinh này có nhiệm vụ tuyên truyền, đôn đốc học sinh lớp mình mượn, đọc các loại sách báo thường xuyên, theo chủ đề và có hệ thống. Các em học sinh này còn là phát thanh viên của lớp đọc sách, báo vào 15 phút sinh hoạt đầu giờ. Nhờ có tổ cộng tác viên thư viện trường học mà chất lượng phục vụ và hoạt động thư viện trong nhà trường đã thật sự phát triển. Đây cũng là một bước tiến trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của năm học. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản than, đồng nghiệp và nhà trường. Qua quá trình nghiên cứu và triển khai áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thư viện ở Trường tiểu học Nga Lĩnh đã cho thấy kết quả rất tốt. Đó là, hoạt động thư viện được nâng cao giúp giáo viên và học sinh có được vốn hiểu biết nhất định về kiến thức, thông tin, văn hoá xã hội. Góp phần làm phong phú thêm các tiết dạy của giáo viên và làm tăng vốn kiến thức cho học 18 sinh. Đồng thời không làm lãng phí khối kiến thức vô giá mà thư viện đem lại. Chất lượng hoạt động của thư viện được cải thiện góp phần vào thành công chung trong mọi hoạt động của nhà trường. * Kết quả khảo sát vào cuối năm học 2017-2018 - Thống kê từ nhật ký thư viện về việc tham gia đọc sách, báo tại thư viện, kết quả như sau: Tỷ lệ HS đọc và thường Tỷ lệ GV tham gia đọc và Tổng số Tổng số xuyên mượn sách tại thư mượn thường xuyên học sinh CBGV viện SL % SL % 265 HS 21 265 100 21 100 Nhìn vào bảng thống kê ta thấy: 100% giáo viên và học sinh đến tra cứu tài liệu, đọc sách thư viện. - Điều tra về mức độ hài lòng của giáo viên, học sinh về quy trình và chất lượng phục vụ của thư viện. SL Chất lượng phục vụ Quy trình phục vụ Đối được Tốt Chưa tốt Hợp lý Chưa hợp lý tượng Ghi chú điều SL % SL % SL % SL % tra GV 21 19 90,5 2 9,5 20 95,2 1 4,8 HS K4+5 HS 150 139 92,7 11 7,3 142 94,7 8 5,3 Qua bảng số liệu cho thấy mức độ hài lòng của giáo viên và học sinh khi đến thư viện đã tăng lên rõ rệt, đây là tiền đề quan trọng lôi cuốn giáo viên và học sinh đến với thư viện, đến với sách báo. 3. Kết luận và kiến nghị - Kết luận. Qua thời gian nghiên cứu, thử nghiệm và áp dụng biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thư viện ở trường Tiểu học Nga Lĩnh đã có những thành công nhất định. Bản thân rút ra được bài học kinh nghiệm sau: - Để công tác thư viện trong nhà trường có hiệu quả, trước hết ban giám hiệu nhà trường phải thấu hiểu được tầm quan trọng của công tác này. Từ đó có biện pháp chỉ đạo phù hợp. - Cán bộ thư viện thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giới thiệu và hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách báo thư viện. Bản thân tôi tự thấy để thành công trong việc tuyên truyền, giới thiệu và hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách, báo ở thư viện cán bộ thư viện cần phải: + Nhận thức đầy đủ về vị trí, tầm quan trọng của công tác tuyên truyền, giới thiệu và hướng dẫn bạn đọc sử dụng sách báo thư viện. Và thấy hết trách nhiệm của mình trong việc vận động tổ chức và hướng dẫn nhu cầu đọc sách, báo trong nhà trường. + Việc đọc sách báo trong nhà trường có tác dụng trau dồi, nâng cao kiến thức cho học sinh, giáo viên. Rèn luyện tính tự học, tự tìm tòi của học sinh. - Ngược lại người cán bộ thư viện phải ra sức rèn luyện, tu dưỡng về mọi mặt, phải là một tấm gương tốt về việc tự học tự bồi dưỡng. Nhanh nhạy, kịp 19