Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu ..........................................................................................................4
Ch¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c¹nh tranh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ...............................5
I /. Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh ............................5
1.C¹nh tranh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ vai trß cña c¹nh tranh .................................5
1.1 - Kh¸i niÖm c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh .....................................5
1.2 - Vai trß cña c¹nh tranh ...................................................................................5
2. C¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh. ...................................................................................7
2.1 - C¨n cø vµo chñ thÓ tham gia thÞ trêng. ........................................................7
2.2 – C¨n cø vµo ph¹m vi ngµnh kinh tÕ.
2.3 - C¨n cø vµo møc ®é c¹nh tranh.
2.4 – C¨n cø vµo tÝnh chÊt cña c¹nh tranh.
II /. C¸c nh©n tè ¶nh hëng vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸:
1. M« h×nh Micheal Porter vÒ 5 lùc lîng c¹nh tranh
2. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Doanh nghiÖp.
2.1- C¸c nh©n tè kh¸ch quan.
2.1.1- M«i trêng Kinh tÕ quèc d©n.
2.1.2 – M«i trêng ngµnh.
2.2 - C¸c nh©n tè chñ quan.
2.2.1 - Hµng ho¸ vµ c¬ cÊu hµng ho¸ trong kinh doanh.
2.2.2 – YÕu tè gi¸ c¶.
2.2.3 - ChÊt lîng hµng ho¸.
2.3.4 - Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn.
2.3.5 – DÞch vô sau b¸n hµng.
2.3.6 – Ph¬ng thøc thanh to¸n.
2.3.7 – YÕu tè thêi gian.
3. Mét sè chØ tiªu tæng hîp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
III /. Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ trong ®iÒu
kiÖn hiÖn nay.
Mét lµ: Hµng ho¸ ph¶i ®îc thÝch nghi ho¸ theo c¸c ®Æc trng vËt lý cña nã.
Hai lµ: Hµng ho¸ ph¶i tÝch nghi ho¸ theo c¸c ®Æc trng dÞch vô cña nã.
Ba lµ: ThÝch nghi ho¸ theo c¸c ®Æc trng cã tÝnh biÓu tîng cña hµng ho¸.
IV /. Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
1C¸c biÖn ph¸p n©ng cao lîi thÕ c¹nh tranh.
X¸c ®Þnh c¸c chiÕn lîc c¹nh tranh.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña C«ng ty May XuÊt KhÈu
trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc Thêi trang giai ®o¹n 1999 – 2003
I /. Kh¸i qu¸t vÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty
-1-
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
1. Nh÷ng thuËn lîi , khã kh¨n.
1.1- ThuËn lîi .
1.2 – Khã kh¨n.
2- KÕt qu¶ kinh doanh trong c¸c n¨m qua. §¸nh gi¸.
II /. Thùc tr¹ng c¹nh tranh cña mÆt hµng.
1. §èi thñ c¹nh tranh.
2.Ph©n tÝch c¹nh tranh theo mét sè yÕu tè chñ yÕu
2.1- ChÊt lîng
2.2- Gi¸ c¶
2.3- TÝnh ®a d¹ng kiÓu d¸ng
2.4 –DÞch vô , ph¬ng ph¸p phôc vô kh¸ch hµng
2.5-C¸c vÊn ®Ò kh¸c
III/.§¸nh gi¸ chung thùc tr¹ng vµ kh¸ch quan c¹nh tranh
1.Nh÷ng mÆt m¹nh
2.Nh÷ng mÆt yÕu
3.VÊn ®Ò ®Æt ra víi c«ng ty
Ch¬ng III : Ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
c«ng ty may xuÊt khÈu trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc thêi trang
I/. Môc tiªu vµ ph¬ng híng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña C«ng ty trong
thêi gian tíi
1.§Þnh híng ph¸t triÓn cña nghµnh may mÆc tíi n¨m 2010
2.Môc tiªu vµ ph¬ng híng ho¹t ®éng cña C«ng ty may xuÊt khÈu giai ®o¹n
2005 – 2010
2.1- VÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu
2.2- VÒ ph¸t triÓn thÞ trêng
2.3- VÒ tæ chøc , ®µo t¹o
3.Ph¬ng híng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty trong ho¹t ®éng
xuÊt khÈu nghµnh may mÆc thêi trang
II/.Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty may xuÊt khÈu
1.VÒ phÝa c«ng ty
1.1- §Èy m¹nh vµ n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng Marketing më réng thÞ
trêng xuÊt khÈu
1.1.1- T¨ng cêng ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ trêng nh»m x¸c ®Þnh nhu cÇu, thÞ
hiÕu kh¸ch hµng ...............................................................................................
1.1.2- Nghiªn cøu , ph©n tÝch ®èi thñ c¹nh tranh
1.1.3- §Èy m¹nh ho¹t ®éng khuyÕch tr¬ng qu¶ng c¸o
1.2- Sö dông chÝnh s¸ch gi¸ c¶ cã hiÖu qu¶
1.3- Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu
1.4- N©ng cao chÊt lîng hµng ho¸ vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng
1.5- Tæ chøc c«ng t¸c nghiªn cøu mÉu mèt
1.6- N©ng cao tr×nh ®é ngêi lao ®éng
1.7- Më réng c¸c mèi liªn kÕt kinh tÕ
1.8- N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn , chi phÝ lîi nhuËn
2.VÒ phÝa nhµ níc
............................ 2.1- Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi xuÊt khÈu hµng may mÆc
-2-
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
............................................................................. 2.2- C¶i tiÕn chÝnh s¸ch thuÕ
............................................................................... 2.3- Hoµn chÝnh s¸ch tû gi¸
.................................................................. 2.4- Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông
-3-
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
lêi nãi ®Çu
ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ
thÞ trêng lµ mét bíc ngoÆt lín cã tÝnh chÊt c¬ b¶n ®Ó nÒn kinh tÕ níc ta cã thÓ
®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn kÞp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. Sù chuyÓn ®æi
nµy ®· kÐo theo sù chuyÓn híng trong viÖc lËp kÕ ho¹ch, chiÕn lîc kinh doanh
cña mçi doanh nghiÖp. C¬ chÕ míi nµy ®· më ra mét thêi kú míi ®Çy c¬ héi ph¸t
triÓn nhng còng nhiÒu th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ còng nh
c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam.
Ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ trêng mäi doanh nghiÖp ph¶i tù m×nh vËn
®éng, tù quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò vÒ kinh doanh cña m×nh, kh«ng cã sù ph©n c«ng,
chØ ®¹o trùc tiÕp nh trong c¬ chÕ cò, v× vËy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã tÝnh
linh ho¹t cao. ChÝnh v× sù sèng cßn vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp mµ ®· cã
sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau. C¹nh tranh tõ ®ã ®· ra ®êi gãp
phÇn gióp cho c¸c doanh nghiÖp kh¼ng ®Þnh søc m¹nh chÝnh, t¨ng nhanh doanh
thu, lîi nhuËn. Ngîc l¹i, ®ã còng lµ yÕu tè lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp kinh
doanh kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng cã søc c¹nh tranh.
Khi nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngµy cµng ®a
d¹ng, sè lîng c¸c doanh nghiÖp xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu th× c¹nh tranh ngµy
cµng gay g¾t. Mçi doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o cho sù tån t¹i cña m×nh ®· ®a ra
nh÷ng chiÕn lîc c¹nh tranh t¸o b¹o nh»m kh«ng ngõng t¨ng cêng kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cho m×nh. MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp kh«ng bao giê tù tho¶ m·n víi
thÞ trêng chiÕm lÜnh ®îc (®iÒu nµy rÊt nguy hiÓm cã thÓ sÏ kÐo theo sù diÖt vong
cña doanh nghiÖp) nªn lu«n t×m c¸ch v¬n lªn, më réng thÞ trêng. Vµ v× vËy,
x©y dùng mét chiÕn lîc c¹nh tranh víi nh÷ng c«ng cô, biÖn ph¸p thÝch hîp
nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng.
Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt quèc
tÕ, v× nã vît khái biªn giíi quèc gia nªn yÕu tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp l¹i cµng nhiÒu. §Ó ®øng v÷ng trªn thÞ trêng quèc tÕ,
trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cã nhiÒu khèc liÖt h¬n th× vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi mçi
doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu cµng lín.
XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña c¹nh tranh ®èi víi mçi doanh nghiÖp,
nhÊt lµ trªn thÞ trêng thÕ giíi, cïng víi qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ trong thêi gian
thùc tËp t¹i C«ng ty may xuÊt khÈu , em ®· chän ®Ò tµi: " Søc c¹nh tranh vµ c¸c
gi¶i ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña C«ng ty may xuÊt khÈu trong thÞ trêng
quèc tÕ " lµm ®Ò tµi cho chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cña m×nh.
-4-
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
Ch¬ng i
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c¹nh tranh vµ n©ng cao kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh
I - Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
1- C¹nh tranh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ vai trß cña c¹nh tranh
1.1 - Kh¸i niÖm c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
Sù trao ®æi hµng ho¸ ph¸t triÓn rÊt sím trong lÞch sö ph¸t triÓn loµi ngêi,
nhng chØ ®Õn khi xuÊt hiÖn trao ®æi th«ng qua vËt ngang gi¸ lµ tiÒn tÖ c¹nh
tranh míi xuÊt hiÖn. Khi nghiªn cøu s©u vÒ nÒn s¶n xuÊt TBCN vµ c¹nh tranh
TBCN, M¸c ®· ph¸t hiÖn ra quy luËt c¬ b¶n cña sù c¹nh tranh lµ quy luËt ®iÒu
chØnh tû suÊt lîi nhuËn vµ qua ®ã ®· h×nh thµnh nªn hÖ thèng gi¸ c¶ thÞ
trêng. Quy luËt nµy dùa trªn sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ vµ chi phÝ s¶n xuÊt vµ
kh¶ n¨ng cã thÓ b¸n hµng ho¸ díi gi¸ trÞ cña nã nhng vÉn thu ®îc lîi
nhuËn. Ngµy nay, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¹nh tranh vÉn lµ ®iÒu kiÖn vµ
yÕu tè kÝch thÝch kinh doanh lµ m«i trêng vµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t
triÓn, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ sù ph¸t triÓn cña x· héi nãi chung.
Tãm l¹i, cã thÓ hiÓu: " C¹nh tranh lµ cuéc ®Êu tranh gay g¾t, quyÕt liÖt
gi÷a c¸c chñ thÓ hiÖn ®¹i trªn thÞ trêng víi nhau nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu
kiÖn s¶n xuÊt thuËn lîi vµ n¬i tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô cã lîi nhÊt, ®ång thêi
t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn ".
Nh vËy, khi nãi ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ta cã thÓ
hiÓu: "Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ kh¶ n¨ng vÒ n¨ng lùc mµ
doanh nghiÖp cã thÓ duy tr× vÞ trÝ cña nã mét c¸ch l©u dµi vµ cã ý thøc, ý chÝ
trªn thÞ trêng c¹nh tranh ®¶m b¶o thùc hiÖn mét tû lÖ lîi nhuËn ®¶m b¶o cho
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp".
HiÖn nay, ngêi ta ®· tÝnh to¸n ®îc r»ng ®Ó ®¶m b¶o cho yªu cÇu nªu
trªn th× tû lÖ lîi nhuËn ®¹t ®îc ph¶i Ýt nhÊt b»ng tû lÖ cho viÖc tµi trî cho
nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp. V× thÕ, nÕu mét doanh nghiÖp tham gia thÞ
trêng mµ kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh hay kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu th× sÏ
kh«ng thÓ tån t¹i ®îc. Qu¸ tr×nh duy tr× søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp
ph¶i lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi, nÕu kh«ng nãi vÜnh viÔn nh lµ qu¸ tr×nh duy tr×
sù sèng.
1.2 - Vai trß cña c¹nh tranh :
Nh chóng ta ®· biÕt, c¹nh tranh lµ mét biÓu hiÖn ®Æc trng cña nÒn kinh
tÕ hµng ho¸, ®¶m b¶o tù do trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®a d¹ng ho¸ h×nh
thøc së h÷u, trong c¹nh tranh nãi chung vµ c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ
nãi riªng, c¸c doanh nghiÖp lu«n ®a ra c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc vµ s¸ng t¹o
nh»m ®øng v÷ng trªn thÞ trêng vµ sau ®ã t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh.
§Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cè g¾ng t¹o ra nhiÒu u thÕ
-5-
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
cho s¶n phÈm cña m×nh vµ tõ ®ã cã thÓ ®¹t ®îc môc ®Ých cuèi cïng lµ lîi
nhuËn.
Khi s¶n xuÊt kinh doanh mét lîi nhuËn hµng ho¸ nµo ®ã, lîi nhuËn mµ
doanh nghiÖp thu ®îc ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
Pr = P.Q - C.Q
Trong ®ã: + Pr: Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp
+ P: Gi¸ b¸n hµng ho¸.
+ Q: Lîng hµng ho¸ b¸n ®îc
+ C: Chi phÝ mét ®¬n vÞ hµng ho¸.
Nh vËy ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn tèi ®a doanh nghiÖp cã c¸c c¸ch nh: t¨ng
gi¸ b¸n P, t¨ng lîng b¸n Q, gi¶m chi phÝ C vµ ®Ó lµm ®îc nh÷ng viÖc nµy
doanh nghiÖp ph¶i lµm t¨ng vÞ thÕ cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng b»ng c¸ch ¸p
dông c¸c thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ, c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn,
hiÖn ®¹i nh»m t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt, mÉu m· ®Ñp... vµ tèn Ýt chi
phÝ nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng chiÕn lîc Marketing
thÝch hîp nh»m qu¶ng b¸ s¶n phÈm, hµng ho¸ cña m×nh tíi kh¸ch hµng gióp
hä cã thÓ n¾m b¾t ®îc sù cã mÆt cña nh÷ng hµng ho¸ ®ã vµ nh÷ng ®Æc tÝnh,
tÝnh chÊt, gi¸ trÞ vµ nh÷ng dÞch vô kÌm theo cña chóng.
ChØ khi nÒn kinh tÕ cã sù c¹nh tranh thùc sù th× c¸c doanh nghiÖp míi cã
sù ®Çu t nh»m n©ng cao sù c¹nh tranh vµ nhê ®ã s¶n phÈm hµng ho¸ ngµy
cµng ®îc ®a d¹ng, phong phó vµ chÊt lîng ®îc tèt h¬n. §ã chÝnh lµ tÇm
quan träng cña c¹nh tranh ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh.
Cã c¹nh tranh, hµng ho¸ sÏ cã chÊt lîng ngµy cµng tèt h¬n, mÉu m· ngµy
cµng ®Ñp h¬n, phong phó h¬n, ®a d¹ng h¬n vµ ®¸p øng tèt h¬n nh÷ng yªu cÇu
cña ngêi tiªu dïng trong x· héi. Ngêi tiªu dïng cã thÓ tho¶i m¸i, dÔ dµng
trong viÖc lùa chän c¸c s¶n phÈm phï hîp víi tói tiÒn vµ së thÝch cña m×nh.
Nh÷ng lîi Ých mµ hä thu ®îc tõ hµng ho¸ ngµy cµng ®îc n©ng cao, tho¶
m·n ngµy cµng tèt h¬n c¸c nhu cÇu cña hä nhê cã c¸c dÞch vô tríc, trong vµ
sau khi b¸n hµng, ®îc quan t©m nhiÒu h¬n. §©y lµ nh÷ng lîi Ých lµm ngêi
tiªu dïng cã ®îc tõ c¹nh tranh.
Bªn c¹nh ®ã, c¹nh tranh cßn ®em l¹i nh÷ng lîi Ých kh«ng nhá cho nÒn
kinh tÕ ®Êt níc. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¹nh tranh c¸c doanh nghiÖp ®·
kh«ng ngõng nghiªn cøu, t×m hiÓu vµ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµo
s¶n xuÊt kinh doanh nhê ®ã mµ t×nh h×nh s¶n xuÊt cña ®Êt níc ®îc ph¸t
triÓn, n¨ng suÊt lao ®éng ®îc n©ng cao. §øng ë gãc ®é lîi Ých x· héi, c¹nh
tranh lµ mét h×nh thøc mµ Nhµ níc sö dông ®Ó chèng ®éc quyÒn, t¹o c¬ héi
®Ó ngêi tiªu dïng cã thÓ lùa chän ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt,
gi¸ rÎ.
C¹nh tranh bao giê còng mang tÝnh sèng cßn, gay g¾t vµ nã cßn gay g¾t
h¬n khi c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ. HiÖn nay thÞ trêng quèc tÕ cã
nhiÒu doanh nghiÖp cña nhiÒu quèc gia kh¸c nhau víi nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ lîi
thÕ riªng ®· t¹o ra mét søc Ðp c¹nh tranh m¹nh mÏ, kh«ng cho phÐp c¸cdoanh
nghiÖp hµnh ®éng theo ý muèn cña m×nh mµ buéc doanh nghiÖp ph¶i quan t©m
®Õn viÖc thóc ®Èy kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh theo hai xu híng:
-6-
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
T¨ng chÊt lîng cña s¶n phÈm vµ h¹ chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy
c¸c doanh nghiÖp ph¶i biÕt khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc m×nh
®Ó t¹o ra sù kh¸c biÖt cho s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, doanh nghiÖp ph¶i chó träng
®Çu t c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, kh«ng ngõng ®a c¸c tiÕn bé khoa häc c«ng
nghÖ kü thuËt vµo s¶n xuÊt nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng
s¶n phÈm. Nh÷ng ®iÒu nµy sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cho quèc gia, c¸c nguån
lùc sÏ ®îc tËn dông triÖt ®Ó cho s¶n xuÊt, tr×nh ®é KHKT cña ®Êt níc sÏ
kh«ng ngõng ®îc c¶i thiÖn.
Nh vËy, cã thÓ nãi c¹nh tranh lµ ®éng lùc ph¸t triÓn c¬ b¶n nh»m kÕt hîp
mét c¸ch hîp lý gi÷a lîi Ých doanh nghiÖp vµ lîi Ých x· héi. C¹nh tranh t¹o ra
m«i trêng tèt cho doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶.Tuy nhiªn, trong cuéc
c¹nh tranh khèi liÖt nµy kh«ng ph¶i bÊt kú doanh nghiÖp nµo còng cã lîi, cã
doanh nghiÖp bÞ huû diÖt do kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, cã doanh nghiÖp sÏ
thùc sù ph¸t triÓn nÕu hä biÕt ph¸t huy tèt nh÷ng tiÒm lùc cña m×nh. Nhng
c¹nh tranh kh«ng ph¶i lµ sù huû diÖt mµ lµ sù thay thÕ, thay thÕ c¸c doanh
nghiÖp lµm ¨n thua lç, sö dông l·ng phÝ nguån lùc x· héi b»ng doanh nghiÖp
ho¹t ®éng hiÖu qu¶, nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña x· héi, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ®Êt
níc ph¸t triÓn.
Tãm l¹i: C¹nh tranh chÝnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña mçi quèc
gia còng nh cña tõng doanh nghiÖp.
2 - C¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh :
Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c¹nh tranh dùa theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau,
nhng ngµy nay trong ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ngêi ta dùa theo c¸c tiªu thøc sau:
2.1 - C¨n cø vµo chñ thÓ tham gia thÞ trêng :
Dùa vµo tiªu thøc nµy ngêi ta chia c¹nh tranh thµnh 3 lo¹i:
- C¹nh tranh gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua
Lµ mét c¹nh tranh diÔn ra theo quy luËt mua rÎ b¸n ®¾t. Trªn thÞ trêng
ngêi b¸n muèn b¸n s¶n phÈm cña m×nh víi gi¸ cao nhÊt, nhng ngêi mua
l¹i muèn mua hµng ho¸ víi gi¸ thÊp nhÊt cã thÓ. Gi¸ c¶ cuèi cïng ®îc chÊp
nhËn lµ gi¸ c¶ thèng nhÊt gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua sau mét qu¸ tr×nh mÆc
c¶ víi nhau.
- C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi mua víi nhau
Lµ cuéc c¹nh tranh dùa trªn sù c¹nh tranh mua. Khi sè lîng hµng ho¸
b¸n ra (cung) nhá h¬n nhu cÇu cÇn mua cña ngêi mua (cÇu) tøc lµ hµng ho¸
khan hiÕm th× cuéc c¹nh tranh trë nªn quyÕt liÖt, gi¸ c¶ sÏ t¨ng lªn v× ngêi
mua s½n sµng chÊp nhËn gi¸ cao ®Ó mua ®îc hµng ho¸ cÇn mua.
- C¹nh tranh gi÷a ngêi b¸n víi ngêi b¸n:
Lµ mét cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau, thñ tiªu lÉn nhau
®Ó giµnh kh¸ch hµng vµ thÞ trêng, cuéc c¹nh tranh dÉn ®Õn lµ gi¸ c¶ gi¶m
xuèng vµ cã lîi cho thÞ trêng. Trong khi ®ã ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp khi
tham gia thÞ trêng kh«ng chÞu ®îc søc Ðp sÏ ph¶i bá thÞ trêng, nhêng thÞ
phÇn cña m×nh cho c¸c doanh nghiÖp cã søc c¹nh tranh m¹nh h¬n.
2.2 - C¨n cø vµo ph¹m vi ngµnh kinh tÕ :
- C¹nh tranh trong néi bé ngµnh
-7-
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
Lµ mét cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong cïng mét ngµnh,
cïng s¶n xuÊt mét lo¹i hµng ho¸ nh»m môc ®Ých tiªu thô hµng ho¸ cã lîi h¬n
®Ó thu lîi nhuËn siªu ng¹ch b»ng c¸c biÖn ph¸p c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao
n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt lµm cho gi¸ trÞ hµng ho¸ c¸ biÖt do
doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra nhá h¬n gi¸ trÞ x· héi. KÕt qu¶ cuéc c¹nh tranh nµy
lµm cho kü thuËt s¶n xuÊt ph¸t triÓn h¬n.
- C¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh
Lµ mét cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp hay ®ång minh gi÷a c¸c
doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh víi nhau nh»m giµnh giËt lîi nhuËn cao nhÊt.
Trong qu¸ tr×nh nµy xuÊt hiÖn sù ph©n bæ vèn ®Çu t mét c¸ch tù nhiªn gi÷a
c¸c ngµnh kh¸c nhau, kÕt qu¶ h×nh thµnh tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n.
2.3 - C¨n cø vµo møc ®é c¹nh tranh :
- C¹nh tranh hoµn h¶o:
Lµ h×nh thøc c¹nh tranh mµ trªn thÞ trêng cã nhiÒu ngêi b¸n vµ kh«ng
ngêi nµo cã u thÕ ®Ó cung cÊp mét sè lîng s¶n phÈm quan träng mµ cã thÓ
¶nh hëng tíi gi¸ c¶. C¸c s¶n phÈm lµm ra ®îc ngêi mua xem lµ ®ång nhÊt
tøc lµ Ýt cã sù kh¸c nhau vÒ quy c¸ch, phÈm chÊt, mÉu m·. Ngêi b¸n tham
gia trªn thÞ trêng chØ cã c¸ch thÝch øng víi gia c¶ trªn thÞ trêng, hä chñ yÕu
t×m c¸ch gi¶m chi phÝ vµ s¶n xuÊt mét møc s¶n phÈm ®Õn møc giíi h¹n mµ t¹i
®ã chi phÝ cËn biªn b»ng doanh thu cËn biªn.
- C¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o:
Lµ cuéc c¹nh tranh trªn thÞ trêng mµ phÇn lín s¶n phÈm cña hä lµ kh«ng
®ång nhÊt víi nhau, mçi s¶n phÈm cã thÓ cã nhiÒu nh·n hiÖu kh¸c nhau. Mçi
nh·n hiÖu ®Òu mang h×nh ¶nh hay uy tÝn kh¸c nhau mÆc dï kh¸c biÖt gi÷a c¸c
s¶n phÈm lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Ngêi b¸n cã uy tÝn ®éc ®¸o ®ãi víi ngêi mua
do nhiÒu lý do kh¸c nhau nh kh¸ch hµng quen, g©y ®îc lßng tin. Ngêi b¸n
l«i kÐo kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh b»ng nhiÒu c¸ch: Qu¶ng c¸o, cung cÊp dÞch
vô, tÝn dông u ®·i trong gi¸ c¶... ®©y lµ lo¹i c¹nh tranh rÊt phæ biÕn trong giai
®o¹n hiÖn nay.
- C¹nh tranh ®éc quyÒn:
Lµ c¹nh tranh trªn thÞ trêng ë ®ã chØ cã mét sè ngêi b¸n s¶n phÈm thuÇn
nhÊt hoÆc nhiÒu ngêi b¸n mét lo¹i s¶n phÈm kh«ng ®éc nhÊt. Hä cã thÓ kiÓm
so¸t gÇn nh toµn bé sè lîng s¶n phÈm hay hµng ho¸ b¸n ra trªn thÞ trêng.
ThÞ trêng cã sù pha trén gi÷a ®éc quyÒn vµ c¹nh tranh ®îc gäi lµ thÞ trêng
c¹nh tranh ®éc quyÒn. §iÒu kiÖn ra nhËp hoÆc rót khái thÞ trêng c¹nh tranh
®éc quyÒn cã nhiÒu c¶n trë: Do vèn ®µu t lín hay do ®éc quyÒn bÝ quyÕt
c«ng nghÖ. Trong thÞ trêng nµy kh«ng cã c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ mµ mét sè
ngêi b¸n toµn quyÒn quyÕt ®Þnh gi¸. Hä cã thÓ ®Þnh gi¸ cao h¬n hoÆc thÊp
h¬n tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm tiªu dïng cña s¶n phÈm, cèt sao cuèi cïng hä thu
®îc lîi nhuËn tèi ®a.
2.4 - C¨n cø vµo tÝnh chÊt cña c¹nh tranh, ngêi ta chia thµnh :
- C¹nh tranh lµnh m¹nh:
C¹nh tranh lµnh m¹nh lµ cuéc c¹nh tranh mµ c¸c chñ thÓ tham gia kinh
doanh trªn thi trêng dïng chÝnh tiÒm n¨ng, néi lùc cña m×nh ®Ó c¹nh tranh
víi c¸c ®èi thñ. Nh÷ng néi lùc ®ã lµ kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh, vÒ nguån nh©n lùc,
-8-
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô, vÒ uy tÝn, h×nh ¶nh cña C«ng ty... trªn thÞ
trêng hay cña tÊt c¶ nh÷ng g× tùu chung trong hµng ho¸ bao gåm c¶ hµng
ho¸ cøng (hµng ho¸ hiÖn vËt) vµ hµng ho¸ mÒm (dÞch vô)
- C¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh
Lµ c¹nh tranh kh«ng b»ng chÝnh néi lùc thùc sù cña doanh nghiÖp mµ
dïng nh÷ng thñ ®o¹n, m¸nh líi, mu mÑo nh»m c¹nh tranh mét c¸ch kh«ng
c«ng khai th«ng qua viÖc trèn tr¸nh c¸c nghÜa vô mµ Nhµ níc yªu cÇu vµ
luån l¸ch qua nh÷ng kÏ hë cña ph¸p luËt.
II - C¸c nh©n tè ¶nh hëng vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ®Õn kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu
hµng ho¸:
1 - M« h×nh Micheal Porter vÒ 5 lùc lîng c¹nh tranh
Trong nÒn c¹nh tranh kinh tÕ thÞ trêng, bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ho¹t
®éng trªn thÞ trêng còng ®Òu ph¶i chÞu mét ¸p lùc c¹nh tranh nhÊt ®Þnh, mµ
hiÖn tr¹ng cuéc c¹nh tranh phô thuéc vµo 5 lùc lîng c¹nh tranh c¬ b¶n, ®îc
biÓu diÔn bëi m« h×nh sau:
C¸c ®èi thñ
tiÒm n¨ng
Nguy c¬ ®e do¹ tõ nh÷ng
ngêi míi vµo cuéc
Ngêi
cung øng
QuyÒn lùc
th¬ng lîng
cña ngêi
cung øng
C¸c ®èi thñ c¹nh
tranh trong nghµnh
Cuéc c¹nh tranh
gi÷a c¸c ®èi thñ
Nguy
c¬ ®e
do¹ tõ
Søc Ðp gi¸ c¶
cña ngêi
mua
Ngêi
mua
nh÷ng s¶n
phÈm vµ dÞch
vô thay thÕ
S¶n phÈm thay thÕ
M« h×nh 5 lùc lîng c¹nh tranh cña Michael Porter lµ mét m« h×nh ®îc
nhiÒu nhµ ph©n tÝch vËn dông ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh
nghiÖp hoÆc cña mét ngµnh c«ng nghiÖp.
* Nguy c¬ ®e do¹ tõ nh÷ng ngêi míi vµo cuéc
Lµ sù xuÊt hiÖn cña c¸c doanh nghiÖp míi tham gia vµo thÞ trêng nhng
kh¶ n¨ng më réng s¶n xuÊt, chiÕm lÜnh thÞ trêng (thÞ phÇn) cña c¸c doanh
nghiÖp kh¸c. §Ó h¹n chÕ mèi ®e do¹ nµy, c¸c nhµ qu¶n lý thêng dùng nªn
c¸c hµng rµo nh:
- Më réng khèi lîng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Ó gi¶m chi phÝ.
-9-
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
- Kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm.
- §æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi hÖ thèng ph©n phèi.
- Ph¸t triÓn c¸c dÞch vô bæ sung.
Ngoµi ra cã thÓ lùa chän ®Þa ®iÓm thÝch hîp nh»m khai th¸c sù hç trî cña
ChÝnh phñ vµ lùa chän ®óng dadøn thÞ trêng nguyªn liÖu, thÞ trêng s¶n
phÈm
* QuyÒn lùc th¬ng lîng cña ngêi cung øng
Ngêi cung øng cã thÓ chi phèi ®Õn doanh nghiÖp lµ do sù thèng trÞ hoÆc
kh¶ n¨ng ®éc quyÒn cña mét sè Ýt nhµ cung øng. Nhµ cung øng cã thÓ ®e do¹
tíi nhµ s¶n xuÊt do tÇm quan träng cña s¶n phÈm ®îc cung øng, do ®Æc tÝnh
kh¸c biÖt ho¸ cao ®é cña ngêi cung øng víi ngêi s¶n xuÊt, do sù thay ®æi
chi phÝ cña s¶n phÇm mµ nhµ s¶n xuÊt ph¶i chÊp nhËn vµ tiÕn hµnh, do liªn kÕt
cña nh÷ng ngêi cung øng g©y ra...
Trong bu«n b¸n quèc tÕ, nhµ cung øng cã vai trß lµ nhµ xuÊt khÈu nguyªn
vËt liÖu. Khi doanh nghiÖp kh«ng thÓ khai th¸c nguån nguyªn vËt liÖu néi ®Þa,
nhµ cung øng quèc tÕ cã vÞ trÝ cµng quan träng. MÆc dï cã thÓ cã c¹nh tranh
gi÷a c¸c nhµ cung øng vµ doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän nhµ cung øng tèt nhÊt
th× quyÒn lùc th¬ng lîng cña nhµ cung øng bÞ h¹n chÕ vÉn kh«ng ®¸ng kÓ.
Trong mèi quan hÖ nµy, ®Ó ®¶m b¶o lîi nhuËn cho doanh nghiÖp tríc kh¶
n¨ng t¨ng cao chi phÝ ®Çu vµo, ®¶m b¶o søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm, doanh
nghiÖp ph¶i biÕt ®îc quyÒn lùc th¬ng lîng cña ngêi cung øng thµnh
quyÒn lùc cña m×nh.
* QuyÒn lùc th¬ng lîng cña ngêi mua
Ngêi mua cã quyÒn th¬ng lîng víi doanh nghiÖp (ngêi b¸n) th«ng
qua søc Ðp gi¶m gi¸, gi¶m khèi lîng hµng mua tõ doanh nghiÖp, hoÆc ®a ra
yªu cÇu chÊt lîng ph¶i tèt h¬n víi cïng mét møc gi¸...
C¸c nh©n tè t¹o nªn quyÒn lùc th¬ng lîng cña ngêi mua gåm: Khèi
lîng mua lín, sù ®e do¹ cña qu¸ tr×nh liªn kÕt nh÷ng ngêi mua khi tiÕn
hµnh th¬ng lîng víi doanh nghiÖp, do sù tËp trung lín cña ngêi ®èi víi
s¶n phÈm cha ®îc dÞ biÖt ho¸ hoÆc c¸c dÞch vô bæ sung cßn thiÕu...
QuyÒn lùc th¬ng lîng cña ngêi mua sÏ rÊt lín nÕu doanh nghiÖp kh«ng
n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng thay ®æi vÒ nhu cÇu cña thÞ trêng, hoÆc khi doanh
nghiÖp thiÕu kh¸ nhiÒu th«ng tin vÒ thÞ trêng (®Çu vµo vµ ®Çu ra). C¸c doanh
nghiÖp kh¸c sÏ lîi dông ®iÓm yÕu nµy cña doanh nghiÖp ®Ó tung ra thÞ trêng
nh÷ng s¶n phÈm thÝch hîp h¬n, víi gi¸ c¶ ph¶i ch¨n h¬n vµ b»ng nh÷ng
ph¬ng thøc dÞch vô ®éc ®¸o h¬n.
* Nguy c¬ ®e do¹ vÒ nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô thay thÕ
Khi gi¸ c¶ cña s¶n phÈm, dÞch vô hiÖn t¹i t¨ng lªn th× kh¸c hµng cã xu
híng sö dông s¶n phÈm vµ dÞch vô thay thÕ. §©y lµ nh©n tè ®e do¹ sù mÊt
m¸t vÒ thÞ trêng cña doanh nghiÖp. C¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®a ra thÞ trêng
nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ cã kh¶ n¨ng biÖt ho¸ cao ®é so víi s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp, hoÆc t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn u ®·i vÒ dÞch vô hay c¸c ®iÒu kiÖn vÒ
tµi chÝnh.
NÕu s¶n phÈm thay thÕ cµng gièng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, th× mèi
®e do¹ ®èi víi doanh nghiÖp cµng lín. §iÒu nµy sÏ lµm h¹n chÕ gi¸ c¶, sè
- 10 -
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
lîng hµng b¸n vµ ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. NÐu cã Ýt s¶n
phÈm t¬ng øng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp sÏ cã c¬ héi t¨ng
gi¸ vµ t¨ng thªm lîi nhuËn.
* C¹nh tranh gi÷a c¸c ®èi thñ trong ngµnh
C¹nh tranh gi÷a c¸c C«ng ty trong mét ngµnh c«ng nghiÖp ®îc xem lµ
vÊn ®Ò cèt lâi nhÊt cña ph©n tÝch c¹nh tranh. C¸c hµng trong ngµnh c¹nh tranh
khèc liÖt víi nhau vÒ gi¸ c¶, sù kh¸c biÖt vÒ s¶n phÈm, hoÆc sù ®æi míi s¶n
phÈm gi÷a c¸c h·ng hiÖn ®ang cïng tån t¹i trong thÞ trêng. Sù c¹nh tranh
ngµy cµng gay g¾t khi ®èi thñ ®«ng ®¶o vµ gÇn nh c©n b»ng nhau, khi t¨ng
trëng cña ngµnh lµ thÊp, khi c¸c lo¹i chi phÝ ngµy cµng t¨ng, khi c¸c ®èi thñ
c¹nh tranh cã chiÕn lîc ®a d¹ng...
Cã mét ®iÒu thuËn lîi vµ còng lµ bÊt lîi cho c¸c ®èi thñ trong cïng ngµnh
lµ kh¶ n¨ng n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng thay ®æi, c¶i tiÕn trong s¶n xuÊt - kinh
doanh, hoÆc c¸c th«ng tin vÒ thÞ trêng. C¸c doanh nghiÖp sÏ cã kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cao nÕu cã sù nh¹y bÐn, kÞp thêi vµ ngîc l¹i cã thÓ mÊt lîi thÕ
c¹nh tranh bÊt cø lóc bµo hä tá ra thiÕu thËn träng vµ nh¹y bÐn.
Doanh nghiÖp ë c¸c quèc gia kh¸c nhau (trõ c¸c doanh nghiÖp ë níc së
t¹i) khi cïng tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ trêng níc ngoµi sÏ cã
mét phÇn bÊt lîi nh nhau do c¸c quy ®Þnh h¹n chÕ cña ChÝnh phñ níc së t¹i.
ChÝnh v× thÕ, doanh nghiÖp nµo m¹nh vÒ tµi chÝnh hoÆc khoa häc kü thuËt
hoÆc trªn c¶ hai ph¬ng diÖn sÏ cã ®îc lîi thÕ rÊt lín. Kh¸c víi ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh trong níc, doanh nghiÖp khi tham gia thÞ trêng níc
ngoµi cÇn cã sù trî gióp cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong cïng quèc gia ®Ó cã
thªm kh¶ n¨ng chèng ®ì tríc sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp thuéc quèc
gia kh¸c. Lóc ®ã cã thÓ coi sù c¹nh tranh trong ngµnh lµ sù c¹nh tranh gi÷a
c¸c quèc gia.
Søc Ðp c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm cho gi¸ c¶ c¸c yÕu tè ®Çu
ra vµ nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo biÕn ®éng theo c¸c xu híng kh¸c nhau. T×nh h×nh
nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i linh ho¹t ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng cña m×nh
nh»m gi¶m th¸ch thøc, t¨ng thêi c¬ giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh. Muèn
vËy doanh nghiÖp cÇn nhanh chãng chiÕm lÜnh thÞ trêng, ®a ra thÞ trêng
nh÷ng s¶n phÈm míi chÊt lîng cao, mÉu m· vµ gi¸ c¶ phï hîp.
Dùa trªn m« h×nh Micheal Porter vÒ 5 lùc lîng c¹nh tranh chóng ta cã thÓ
®a ra c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Doanh nghiÖp.
2 – C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
Doanh nghiÖp :
2.1- C¸c nh©n tè kh¸ch quan :
2.1.1- M«i trêng Kinh tÕ quèc d©n :
a) Nhãm nh©n tè kinh tÕ :
- Tèc ®é t¨ng trëng cao cña níc së t¹i lu«n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh
nghiÖp ho¹t ®éng trªn c¸c lÜnh vùc sù t¨ng lªn vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ
trêng quèc tÕ, khi t¨ng trëng cao kh¶ n¨ng tÝch tô tËp trung t b¶n cao do
®ã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh
nghiÖp ngµy cµng cao.
- 11 -
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
- Tû gi¸ hèi ®o¸i ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
Khi tû gi¸ hèi ®o¸i gi¶m, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp sÏ t¨ng
lªn trªn thÞ trêng quèc tÕ v× khi ®ã gi¸ b¸n cña doanh nghiÖp thÊp h¬n ho¸
b¸n cña ®èi thñ c¹nh tranh cña níc kh¸c, vµ ngîc l¹i tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng sÏ
lµm cho gi¸ b¸n hµng ho¸ cao h¬n ®èi thñ c¹nh tranh ®ång nghÜa víi viÖc kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng quèc tÕ gi¶m.
- L·i suÊt Ng©n hµng ¶nh hëng m¹nh ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c
doanh nghiÖp. Khi c¸c doanh nghiÖp vay vèn ng©n hµng víi l·i suÊt cao sÏ
lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng lªn tõ ®ã gi¸ t¨ng lªn, do ®ã kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp sÏ gi¶m so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, ®Æc biÖt lµ c¸c
®èi thñ cã tiÒm lùc vÒ vèn
b ) Nh©n tè chÝnh trÞ, ph¸p luËt:
ChÝnh trÞ vµ ph¸p luËt lµ c¬ së nÒn t¶ng cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng
trong lÜnh vùc xuÊt khÈu bëi c¸c doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng trªn thÞ trêng
quèc tÕ víi lîi thÕ m¹nh trong c¹nh tranh lµ lîi thÕ so s¸nh gi÷a c¸c níc.
ChÝnh trÞ æn ®Þnh, ph¸p luËt râ rµng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh
nghiÖp khi tham gia c¹nh tranh vµ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶.
Ch¼ng h¹n bÊt kú mét sù u ®·i vÒ thuÕ xuÊt khÈu nµo còng ¶nh hëng
®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong níc.
c ) Nhãm nh©n tè vÒ khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ:
Nhãm nh©n tè nµy t¸c ®éng mét c¸ch quyÕt ®Þnh ®Õn 2 yÕu tè c¬ b¶n nhÊt
t¹o nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng lµ chÊt lîng vµ gi¸
c¶. Khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i sÏ lµm cho chi phÝ c¸ biÖt cña c¸c doanh
nghiÖp gi¶m, chÊt lîng s¶n phÈm chøa hµm lîng khoa häc c«ng nghÖ cao,
khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ ¶nh hëng tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp theo híng sau:
- T¹o ra nh÷ng thÕ hÖ c«ng nghÖ tiÕp theo nh»m trang bÞ vµ trang bÞ l¹i
toµn bé c¬ së vËt chÊt kü thuËt.
- Gióp c¸c doanh nghiÖp trong qóa tr×nh thu nhËp, xö lý, lu tr÷ vµ truyÒn
th«ng tin mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c nhÊt.
- N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i,
n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp
d ) C¸c nh©n tè vÒ v¨n ho¸ x· héi :
Phong tôc tËp qu¸n thÞ hiÕu lèi sèng, thãi quen tiªu dïng, t«n gi¸o tÝn
ngìng ¶nh hëng ®Õn c¬ cÊu nhu cÇu cña thÞ trêng doanh nghiÖp tham gia
vµ tõ ®ã ¶nh hëng ®Õn chÝnh s¸ch kinh doanh cña doanh nghiÖp khi tham gia
vµo c¸c thÞ trêng kh¸c nhau.
e ) C¸c nh©n tè tù nhiªn:
C¸c nh©n tè tù nhiªn bao gåm tµi nguyªn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý cña quèc
gia, m«i trêng thêi tiÕt khÝ hËu... c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp theo híng tÝch cùc hay tiªu cùc. Ch¼ng h¹n tµi
nguyªn thiªn nhiªn phong phó, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi sÏ gióp doanh nghiÖp
gi¶m ®îc chi phÝ, cã ®iÒu kiÖn khuyÕch tr¬ng s¶n phÈm, më réng thÞ
- 12 -
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
trêng... Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu do ®iÒu kiÖn tù nhiªn g©y ra
lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
2.1.2 - M«i trêng ngµnh:
a) Kh¸ch hµng:
Kh¸ch hµng sÏ t¹o ¸p lùc lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp
b»ng viÖc ®ßi hái chÊt lîng s¶n phÈm cao h¬n, gi¸ rÎ h¬n, dÞch vô b¸n hµng
tèt h¬n.... vµ do ®ã, ®Ó duy tr× vµ tån t¹i trªn thÞ trêng, buéc c¸c doanh
nghiÖp ph¶i tho¶ m·n tèt c¸c nhu cÇu cña kh¸ch hµng trong ®iÒu kiÖn cho
phÐp ®iÒu nµy sÏ lµm t¨ng cêng ®é vµ tÝnh chÊt c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
b ) Sè lîng c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh hiÖn cã vµ sè lîng doanh
nghiÖp tiÒm Èn:
Sè lîng doanh nghiÖp c¹nh tranh vµ ®èi thñ ngang søc sÏ t¸c ®éng rÊt lín
®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Khi sè lîng ®èi thñ c¹nh tranhth×
thÞ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh sÏ gi¶m khi ®ã doanh nghiÖp thèng
lÜnh thÞ trêng hay lµ doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao nhÊt, doanh
nghiÖp ph¶i ®Èy m¹nh h¬n n÷a cêng ®é c¹nh tranh, ngµy cµng n©ng cao kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña m×nh. H¬n n÷a c¹nh tranh sÏ ngµy cµng gay g¾t quyÕt liÖt
h¬n nÕu nh cã sù xuÊt hiÖn thªm mét vµi doanh nghiÖp míi tham gia c¹nh
tranh. Khi ®ã, c¸c doanh nghiÖp cò víi lîi thÕ vÒ s¶n phÈm, vèn, chi phÝ cè
®Þnh vµ m¹ng líi kªnh ph©n phèi.. sÏ ph¶n øng quyÕt liÖt ®èi víi doanh
nghiÖp míi. Tuy nhiªn nÕu c¸c doanh nghiÖp míi cã u thÕ h¬n vÒ c«ng nghÖ,
chÊt lîng s¶n phÈm, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®Ó giµnh thÞ phÇn cã hiÖu qu¶
h¬n th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp míi sÏ cao h¬n nÕu c¸c
doanh nghiÖp kh«ng sö dông h÷u hiÖu c«ng cô trong c¹nh tranh.
e ) C¸c ®¬n vÞ cung øng ®Çu vµo :
C¸c nhµ cung øng ®Çu vµo cã thÓ g©y ra nh÷ng khã kh¨n lµm gi¶m kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong nh÷ng trêng hîp sau:
- Nguån cung cÊp mµ doanh nghiÖp cÇn chØ cã mét hoÆc mét vµi doanh
nghiÖp ®éc quyÒn cung øng.
- NÕu doanh nghiÖp kh«ng cã nguån cung øng nµo kh¸c th× doanh nghiÖp
sÏ yÕu thÕ h¬n trong mèi t¬ng quan thÕ vµ lùc ®èi víi nhµ cung øng hiÖn cã.
- NÕu nhµ cung cÊp cã ®ñ kh¶ n¨ng, ®ñ c¸c nguån lùc ®Ó khÐp kÝn s¶n
xuÊt, cã hÖ thèng m¹ng ph©n phèi hoÆc m¹ng líi b¸n lÎ th× cã thÕ lùc ®¸ng
kÓ ®èi víi doanh nghiÖp víi t c¸ch lµ kh¸ch hµng.
TÊt c¶ nh÷ng khã kh¨n ®èi víi doanh nghiÖp cã thÓ gÆp ph¶i ë trªn sÏ
gi¶m ®Õn sù phô thuéc cña doanh nghiÖp vµo c¸c ®¬n vÞ cung øng ®Çu vµo cã
thÓ g©y ¶nh hëng m¹nh ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
§Ó gi¶m bít c¸c t¸c ®éng kh«ng tèt tõ c¸c nhµ cung øng, c¸c doanh
nghiÖp ph¶i x©y dùng cho m×nh mét hay nhiÒu ngêi cung øng, nghiªn cøu
t×m hiÓu nguån ®Çu vµo thay thÕ khi cÇn thiÕt vµ cÇn cã chÝnh s¸ch dù tr÷
hµng ho¸ hîp lý.
d) Søc Ðp cña s¶n phÈm thay thÕ :
Sù ra ®êi cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ lµ mét yÕu tè nh»m ®¸p øng sù biÕn
®éng cña nhu cÇu thÞ trêng theo xu híng ngµy cµng ®a d¹ng phong phó vµ
- 13 -
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
cao cÊp h¬n vµ chÝnh nã lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm bÞ
thay thÕ.
§Æc biÖt nhiÒu s¶n phÈm thay thÕ ®îc s¶n xuÊt trªn nh÷ng d©y chuyÒn kü
thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn h¬n, do ®ã cã sù c¹nh tranh cao h¬n. s¶n phÈm thay
thÕ ph¸t triÓn sÏ lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng
cã s¶n phÈm thay thÕ.
2.2 - C¸c nh©n tè chñ quan
2.2.1 - Hµng ho¸ vµ c¬ cÊu hµng ho¸ trong kinh doanh :
§iÒu quan träng nhÊt ®èi víi ho¹t ®éng cña mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh lµ ph¶i tr¶ lêi ®îc c¸c c©u hái c¬ b¶n: s¶n xuÊt c¸i g× ?.
s¶n xuÊt nh thÕ nµo ?, s¶n xuÊt cho ai?. Cßn ®èi víi doanh nghiÖp th¬ng
m¹i th× ®iÒu quan träng trong kinh doanh lµ cung cÊp c¸i g×? cho ai?vµ ë ®©u?.
Nh vËy cã nghÜa lµ cÇn x©y dùng cho m×nh mét chÝnh s¸ch s¶n phÈm, hµng
ho¸. Khi tham gia ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp cã hµng hoa ®em ra
thÞ trêng vµ ph¶i lµm sao ®Ó cho hµng ho¸ cña m×nh thÝch øng ®îc víi thÞ
trêng, nh»m t¨ng kh¶ n¨ng tiªn thô, më réng thÞ trêng, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp.
§Ó cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ trªn thÞ trêng, doanh nghiÖp ph¶i
thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng kinh doanh. Thùc chÊt cña ®a d¹ng ho¸
®ã lµ qu¸ tr×nh më réng hîp lý danh môc hµng ho¸, t¹o nªn mét c¬ cÊu hµng
ho¸ cã hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. Hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ph¶i lu«n
®îc hoµn thiÖn kh«ng ngõng ®Ó cã thÓ theo kÞp nhu cÇu thÞ trêng b»ng c¸ch
c¶i tiÕn c¸c th«ng sè chÊt lîng, mÉu m·, bao b× ®ång thêi tiÕp tôc duy tr× c¸c
hµng ho¸ ®ang lµ thÕ m¹nh cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra doanh nghiÖp còng
cÇn nghiªn cøu t×m ra c¸c hµng ho¸ míi nh»m ph¸t triÓn vµ më réng thÞ
trêng tiªu thô hµng ho¸. §a d¹ng ho¸ hµng ho¸ kinh doanh kh«ng chØ lµ ®Ó
®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng, thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn mµ cßn lµ mét biÖn ph¸p
ph©n t¸n rñi ro trong kinh doanh khi mµ t×nh h×nh c¹nh tranh trë nªn gay g¾t,
quyÕt liÖt.
§i ®«i víi thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng, ®Ò ®¶m b¶o ®øng v÷ng trong
®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t, doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn träng t©m ho¸
hµng ho¸ vµo mét sè lo¹i hµng ho¸ nh»m cung cÊp cho mét nhãm ngêi hoÆc
mét vïng thÞ trêng nhÊt ®Þnh cña m×nh. Trong ph¹m vi nµy doanh nghiÖp cã
thÓ phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch tèt h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c ®èi thñ c¹nh
tranh, do ®ã doanh nghiÖp ®· t¹o dùng ®îc mét bøc rµo ch¾n, ®¶m b¶o gi÷
v÷ng ®îc phÇn thÞ trêng cña m×nh.
Ngoµi ra, doanh nghiÖp còng cÇn thùc hiÖn chiÕn lîc kh¸c biÖt ho¸ hµng
ho¸, t¹o ra c¸c nÐt ®éc ®¸o riªng cho m×nh ®Ó thu hót, t¹o sù hÊp dÉn cho
kh¸ch hµng vµo c¸c hµng ho¸ cña m×nh, n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp.
Nh vËy hµng ho¸ vµ c¬ cÊu hµng ho¸ mét c¸ch tèi u lµ mét trong nh÷ng
yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
2.2.2- YÕu tè gi¸ c¶ :
Gi¸ c¶ cña mét hµng ho¸ trªn thÞ trêng ®îc h×nh thµnh th«ng qua quan
hÖ cung cÇu. Ngêi b¸n vµ ngêi mua tho¶ thuËn mÆc c¶ víi nhau ®Ó ®i tíi
møc gi¸ cuèi cïng ®¶m b¶o hai bªn cïng cã lîi. Gi¸ c¶ ®ãng vai trß quyÕt
- 14 -
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
®Þnh mua hay kh«ng mua cña kh¸ch hµng.Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã s
c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp, kh¸ch hµng cã quyÒn mua vµ lùa chän
nh÷ng g× cho lµ tèt nhÊt vµ cïng mét lo¹i hµng ho¸ víi chÊt lîng t¬ng
®¬ng nhau ch¾c ch¾n hä sÏ lùa chän møc gi¸ thÊp h¬n, khi ®ã lîng b¸n cña
doanh nghiÖp sÏ t¨ng lªn.
Gi¸ c¶ ®îc thÓ hiÖn nh lµ vò khÝ c¹nh tranh th«ng qua viÖc ®Þnh gi¸ cña
hµng ho¸: §Þnh gi¸ thÊp (gi¸ x©m nhËp, giíi thiÖu) ®Þnh gi¸ ngang gi¸ thÞ
trêng hay ®Þnh gi¸ cao. ViÖc ®Þnh gi¸ cÇn ph¶i xem xÐt c¸c yÕu tè sau:
Lîng cÇu ®èi víi hµng ho¸ vµ tÝnh tíi sè tiÒn mµ d©n c cã thÓ ®Ó dµnh cho
lo¹i hµng ho¸ ®ã, chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. Ph¶i nhËn
d¹ng ®óng thÞ trêng c¹nh tranh ®Ó tõ ®ã cã c¸ch ®Þnh gi¸ thÝch hîp cho mçi
lo¹i thÞ trêng. Víi mét møc gi¸ ngang gi¸ thÞ trêng gióp cho doanh nghiÖp
gi÷ ®îc kh¸ch hµng ®Æc biÖt lµ kh¸ch hµng truyÒn thèng. NÕu doanh nghiÖp
t×m ra ®îc c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh th× lîi nhuËn thu ®îc sÏ t¨ng lªn, hiÖu
qu¶ kinh doanh sÏ cao. Ngîc l¹i, víi mét møc gi¸ thÊp h¬n gi¸ thÞ trêng sÏ
thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng vµ t¨ng lîng b¸n, doanh nghiÖp sÏ cã c¬ héi
th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng míi. Møc gi¸ doanh nghiÖp ¸p ®Æt cao h¬n
gi¸ thÞ trêng chØ sö dông ®îc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã tÝnh ®éc quyÒn,
®iÒu nµy gióp cho doanh nghiÖp thu ®îc rÊt nhiÒu lîi nhuËn (lîi nhuËn siªu
ng¹ch).
§Ó chiÕm lÜnh ®îc u thÕ trong c¹nh tranh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã sù
lùa chän c¸c chÝnh s¸ch gi¸ thÝch hîp cho tõng lo¹i hµng ho¸, tõng giai ®o¹n
trong chu kú sèng cña s¶n phÈm hay tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng vïng thÞ
trêng.
2.2.3 - ChÊt lîng hµng ho¸
NÕu nh tríc kia gi¸ c¶ ®îc coi lµ yÕu tè quan träng nhÊt trong c¹nh
tranh, th× ngµy nay nã ph¶i nhêng chç cho chØ tiªu chÊt lîng hµng ho¸. Trªn
thùc tÕ, c¹nh tranh b»ng gi¸ lµ " biÖn ph¸p nghÌo nµn " v× nã lµm gi¶m lîi
nhuËn thu ®îc, mµ ngîc l¹i cïng mét lo¹i hµng ho¸, chÊt lîng hµng ho¸
nµo ®¸p øng ®îc nhu cÇu kh¸ch hµng th× hä còng s½n sµng mua víi mét møc
gi¸ cao h¬n, nhÊt lµ trong thêi ®¹i ngµy nay khi mµ khoa häc kü thuËt ®ang
trong giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh, ®êi sèng cña nh©n d©n ®îc n©ng cao h¬n
tríc. ChÊt lîng hµng ho¸ lµ hÖ thèng néi t¹i cña hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh
b»ng c¸ th«ng sè cã thÓ do ®îc hoÆc so s¸nh ®îc, tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn
kü thuËt vµ nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh cña ngêi tiªu dïng vµ x· héi. ChÊt
lîng h¸ng ho¸ ®îc h×nh thµnh tõ kh©u thiÕt kÕ tíi tæ chø s¶n xuÊt vµ ngay
c¶ khitiªu thô hµng ho¸ vµ chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè: C«ng nghÖ, d©y
chuyÒn s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu, tr×nh ®é qu¶n lý...
ChÊt lîng hµng ho¸ kh«ng chØ lµ bÒn tèt, ®Ñp mµ nã cßn do kh¸ch hµng
quyÕt ®Þnh. Muèn ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng th× mét mÆt ph¶i thêng xuyªn chó
ý tíi tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mÆt kh¸c,chÊt lîng hµng ho¸
kh«ng nh÷ng ®îc ®¶m b¶o tríc khi b¸n mµ cßn ph¶i ®îc ®¶m b¶o ngay c¶
sau khi b¸n hµng b»ng c¸c dÞch vô b¶o hµnh. ChÊt lîng hµng ho¸ thÓ hiÖn
tÝnh quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp ë chç.
- 15 -
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
+ N©ng cao chÊt lîng hµng ho¸ sÏ lµm t¨ng khèi lîng hµng ho¸ b¸n ra,
kÐo dµi chu kú sèng cña s¶n phÈm.
+ Hµng ho¸ chÊt lîng cao sÏ lµm t¨ng uy tÝn cña doanh nghiÖp kÝch thÝch
kh¸ch hµng mua hµng vµ në réng thÞ trêng.
+ ChÊt lîng hµng ho¸ cao sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi, c¶i thiÖn t×nh
h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
2.2.4 - Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn
Trong kinh doanh th¬ng m¹i hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp sÏ kh«ng ®¹t
®îc hiÖu qu¶ cao nÕu chØ nghÜ r»ng: "Cã hµng ho¸ chÊt lîng cao, gi¸ rÎ lµ
®ñ ®Ó b¸n hµng". Nhng gi¸ trÞ cña hµng ho¸, dÞch vô, thËm chÝ c¶ nh÷ng
lîiÝch ®¹t ®îc khi tiªu dïng s¶n phÈm còng ph¶i ®îc th«ng tin tíi kh¸ch
hµng hiÖn ®¹i, kh¸ch hµng tiÒm n¨ng, còng nh nh÷ng ngêi cã ¶nh hëng tíi
viÖc mua s¾m. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt c¸c
ho¹t ®éng cña xóc tiÕn th¬ng m¹i.
C«ng t¸c tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn lµ tËp hîp nhiÒu néi dung kh¸c nhau
nh»m t¨ng kh¶ n¨ng tiªu thô, më réng thÞ trêng, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña doanh nghiÖp...
* C«ng t¸c tæ chøc ho¹t ®éngxóc tiÕn gåm mét sè néi dung sau
- Qu¶ng c¸o.
- KhuyÕn m¹i
- Héi chî triÓn l·m.
- B¸n hµng trùc tiÕp.
- Quan hÖ c«ng chóng vµ c¸c ho¹t ®éng khuyÕch tr¬ng kh¸c.
Qu¶ng c¸o lµ viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn tin (§µi, b¸o, truyÒn
h×nh..) vÒ hµng ho¸, dÞch vô cña doanh nghiÖp ®Õn ngêi tiªu dïng nh»m lµm
cho kh¸ch hµng chó ý tíi sù cã mÆt cña doanh nghiÖp vµ s¶n phÈm dÞch vô sÏ
®îc cung cÊp. Qu¶ng c¸o ph¶i t¹o ra sù kh¸ biÖt gi÷a hµng ho¸ cña doanh
nghiÖp víi hµng ho¸ h¸c trªn thÞ trêng, lµm t¨ng gi¸ cña hµng ho¸ b¸n ra.
Qu¶ng c¸o ph¶i g©y ®îc Ên tîng cho kh¸ch hµng, t¸c ®éng vµo t©m lý
kh¸ch hµng... ®Ó lµm n¶y sinh nhu cÇu mua s¾m cña hä, tõ ®ã lµm t¨ng quy
m« kinh doanh cña doanh nghiÖp (nhê t¨ng lîng b¸n). Vµ mét t¸c dông n÷a
cña qu¶ng c¸o lµ n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, lµ mét
ph¬ng tiÖn c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh.
Bªn c¹nh ho¹t ®éng trªn, hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp cßn thùc hiÖn c¸c
ho¹t ®éng nh chiªu hµng, tham gia héi chî, tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng... ®Ó
giíi thiÖu vÒ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp m×nh.
C«ng t¸c tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn tèt t¸c ®éng m¹nh ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp.
- Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn tèt gióp cho doanh nghiÖp t¨ng lîng b¸n.
t¨ng doanh thu, lîi nhuËn, thu håi vèn nhanh.
- Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn tèt sÏ t¹o ra uy tÝn cña s¶n phÈm trªn thÞ
trêng, lµm cho kh¸ch hµng biÕn ®Õn vµ hiÓu râ kü n¨ng c«ng dông cña s¶n
phÈm.
- 16 -
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
-Tæ chøc tèt ho¹t ®éng xóc tiÕn gióp cho doanh nghiÖp t×m ®îc nhiÒu b¹n
hµng míi, khai th¸c ®îc nhiÒu thÞ trêng, kÝch thÝch s¶n xuÊt kinh doanh
ph¸t triÓn.
C«ng ty May XuÊt KhÈu ®· cã mét sè ho¹t ®éng xóc tiÕn nh cho ra ®êi
c¸c catalogue giíi thiÖu s¶n phÈm cña C«ng ty, cö c¸n bé ®i tham dù c¸c héi
chî, triÓn l·m quèc tÕ nh»m t×m kiÕm thªm kh¸ch hµng, giíi thiÖu mÆt hµng...
vµ ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng mõng.
2.2.5 - DÞch vô sau b¸n hµng
§Ó n©ng cao uy tÝn vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi ngêi tiªu dïng vÒ
hµng ho¸ cña doanh nghiÖp, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c dÞch
vô sau b¸n hµng.
Néi dung ho¹t ®éng dÞch vô sau b¸n hµng gåm: Híng dÉn c¸ch sö dông
hµng ho¸, l¾p ®Æt, söa ch÷a, b¶o hµnh, b¶o ®¶m c¸c dÞch vô thay thÕ...
T¸c ®éng cña dÞch vô sau b¸n hµng:
- T¹o ®îc uy tÝn cho hµng ho¸ vµ doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
- Duy tr× vµ më réng thÞ trêng.
- B¸n thªm c¸c thiÕt bÞ thay thÕ lµm t¨ng doanh thu lîi nhuËn.
Qua dÞch vô sau b¸n hµng doanh nghiÖp n¾m b¾t ®îc hµng ho¸ cña m×nh
cã ®¸p øng ®îc nhu cÇu, thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng kh«ng, ®Ó tõ ®ã ngµy
cµng hoµn thiÖn vµ ®æi míi s¶n phÈm cña m×nh. Do vËy, dÞch vô sau b¸n hµng
lµ mét biÖn ph¸p rÊt tèt t¨ng uy tÝn trong c¹nh tranh.
2.2.6 - Ph¬ng thøc thanh to¸n
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp sö dông c¸c ph¬ng thøc
thanh to¸n kh¸c nhau nh: Thanh to¸n chËm, tr¶ gãp, thanh to¸n qua ng©n
hµng, më L/C... gióp cho ho¹t ®éng mua b¸n ®îc diÔn ra thuËn lîi h¬n,
nhanh chãng h¬n, cã lîi cho c¶ ngêi b¸n vµ ngêi mua. ViÖc lùa chän
ph¬ng thøc thanh to¸n hîp lý sÏ cã t¸c ®éng kÝch thÝch ®èi víi kh¸ch hµng,
t¨ng khèi lîng tiªu thô vµ do ®ã t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
2.2.7 - YÕu tè thêi gian
Sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña khoa häc kü thuËt trong giai ®o¹n hiÖn nay
lµm thay ®æi nhanh chãng nÕp nghÜ, së thÝch hay nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng,
còng nh sù rót ng¾n chu kú sèng cña s¶n phÈm. §èi víi c¸c doanh nghiÖp
yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh thµnh c«ng trong kinh doanh hiÖn ®¹i chÝnh lµ
thêi gian vµ tèc ®é chø kh«ng ph¶i lµ yÕu tè truyÒn thèng nh nguyªn vËt liÖu
hay lao ®éng.
Nh÷ng thay ®æi nhanh chãng cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®· lµm cho c¸c
cuéc c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn gay g¾t, khèi liÖt h¬n vµ trong c«ng cuéc
ch¹y ®ua nµy ai biÕt n¾m b¾t thêi c¬ vµ ®i tríc th× ngêi ®ã sÏ th¾ng. Muèn
vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc tèt ho¹t ®éng thu thËp vµ xö lý th«ng tin
thÞ trêng, ph¶i biÕt n¾m b¨t thêi c¬, lùa chän mÆt hµng theo yªu cÇu cña thÞ
trêng, nhanh chãng tæ cøhc kinh doanh, tiªu thô, thu håi vèn tríc khi chu
kú s¶n phÈm kÕt thóc.
HiÖn nay, ë nhiÒu níc ph¸t triÓn c¹nh tranh b»ng thêi gian lµ mét biÖn
ph¸p rÊt quan träng mang tÝnh sèng cßn cña doanh nghiÖp. §i tríc mét bíc
trong c¹nh tranh lµ ®· dµnh ®îc mét chiÕn th¾ng quan träng trong viÖc thu
- 17 -
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
hót kh¸ch hµng, më réng thÞ trêng, t¨ng tÝnh c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
Do vËy khi x©y dùng mét chiÕn lîc kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp thêng ®Ò
cËp tíi vÊn ®Ò "Tèc ®é thÞ trêng"; "c¹nh tranh dùa trªn thêigian" vµ chó
träng tíi chu kú sèng cña s¶n phÈm, tho¶ m·n nhu cÇu thÞ trêng, thêi gian
®Çu t, thêi gian thu håi vèn, tèc ®é tiªu thô s¶n phÈm.
Ngoµi c¸c yÕu tè trªn vèn vµ quy m« doanh nghiÖp...còng sÏ t¸c ®éng lín
tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp còng nh viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng
c¹nh tranh. Uy tÝn cña doanh nghiÖp còng lµ mét yÕu tè rÊt quan träng, ®ã lµ
c¬ së ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ dÔ dµng giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh v× hä
®· cã mét lîng kh¸ch hµng quen thuéc tÝn nhiÖm. Uy tÝn cña doanh nghiÖp
®îc h×nh thµnh sau mét thêi gian dµi ho¹t ®éng trªn thÞ trêng vµ nã lµ mét
tµi s¶n v« h×nh mµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt gi÷ g×n vµ ph¸t huy tµi s¶n ®ã.
3 - Mét sè chØ tiªu tæng hîp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp
ViÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ rÊt quan träng ®èi
víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ®Ó x¸c ®Þnh ®îc kh¶ hiÖn t¹i cña b¶n th©n
doanh nghiÖp vµ x¸c ®Þnh søc m¹nh cña c¸c ®èi thñ cÇn quan t©m. Kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp thêng ®îc ®¸nh gi¸ qua c¸c chØ tiªu sau:
* Tèc ®é t¨ng trëng cña doanh nghiÖp tÝnh theo doanh thu
C«ng thøc x¸c ®Þnh:
DTt - DTt-l
GTt =
DTt-l
Trong ®ã:
Gtt: Tèc ®é t¨ng trëng theo doanh thu thêi kú nghiªn cøu
DTt: Doanh thu kú nghiªn cøu
DTt-l: Doanh thu kú tríc.
ý nghÜa: ChØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ møc ®é t¨ng lªn hoÆc gi¶m ®i cña thÞ phÇn
cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, ®ång nghÜa víi sù lín lªn hay gi¶m sót søc
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
* Tèc ®é t¨ng trëng cña doanh nghiÖp theo lîi nhuËn
C«ng thøc x¸c ®Þnh:
Prt - Prt-l
GTt =
Ret-l
Trong ®ã: Grt: Tèc ®é t¨ng trëng theo lîi nhuËn kú nghiªn cøu
Prt::Lîi nhuËn kú nghiªn cøu
Prt-l: Lîi nhuËn kú tríc ®ã
ý nghÜa: Cã ý nghÜa gièng víi chØ tiªu tèc ®é t¨ng trëng tÝnh theo doanh
thu nhng ph¶n ¸nh thùc chÊt vµ chÝnh x¸c h¬n vÒ mét doanh nghiÖp v× nã so
s¸nh vÒ tèc ®é t¨ng lîi nhuËn vµ lîi nhuËn míi thùc sù ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
* ChØ tiªu thÞ phÇn cña doanh nghiÖp
ThÞ phÇn cña doanh nghiÖp cã hai c¸ch x¸c ®Þnh th«ng dông víi nh÷ng t¸c
dông kh¸c nhau:
C¸ch 1:
- 18 -
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
Doanh thu cña doanh nghiÖp
Tæng doanh thu tiªu thô trªn thÞ trêng
ý nghÜa: ChØ tiªu nµy nãi lªn møc ®é réng lín cña thÞ trêng cña mét
doanh nghiÖp vµ vai trß vÝ trÞ cña doanh nghiÖp ®ã trªn thÞ trêng. Th«ng qua
sù biÕn ®éng cña chØ tiªu nµy, ta cã thÓ ®¸nh gi¸ møc ®é ho¹t ®éng cã hiÖu
qu¶ hay kh«ng cña doanh nghiÖp trong viÖc thùc hiÖn chiÕn dÞch thÞ trêng,
chiÕn lîc marketing, chiÕn lîc c¹nh tranh vµ hç trî cho viÖc ®Ò ra c¸c môc
tiªu cña doanh nghiÖp.
Tuy nhiªn, chØ tiªu trªn cã mét nhîc ®iÓm lµ khã thÓ ®¶m b¶o tÝnh chÝnh
x¸c khi x¸c ®Þnh nã, nhÊt lµ khi thÞ trêng mµ doanh nghiÖp ®ang tham gia
qu¸ réng lín v× nã g©y nhiÒu khã kh¨n trong viÖc tÝnh ®îc chÝnh x¸c doanh
thu thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp. MÆt kh¸c c«ng viÖc nµy ®ßi hái nhiÒu thêi
gian vµ chi phÝ.
C¸ch 2:
ChØ tiªu nµy ®¬n gi¶n vµ dÔ tÝnh to¸n h¬n nhiÒu so víi chØ tiªu trªn nªn nã
kh¾c phôc ®îc nh÷ng nhîc ®iÓm cña nh÷ng chØ tiªu trªn. Do c¸c ®èi thñ
ThÞ phÇn cña doanh nghiÖp =
Doanh thu cña doanh nghiÖp
ThÞ phÇn cña doanh nghiÖp =
Doanh thu cña ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh nhÊt
c¹nh tranh th× sÏ cã nhiÒu th«ng tin h¬n nªn lùa chän ph¬ng ph¸p nµy ngêi
ta cã thÓ lùa chän tõ 2 - 5 doanh nghiÖp m¹nh nhÊt tuú theo ®Æc ®iÓm mçi lÜnh
vùc c¹nh tranh.
ý nghÜa: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh s¸t thùc nhÊt kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp, tõ ®ã hç trî ®¾c lùc cho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn lîc s¶n
xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã cßn gióp cho doanh nghiÖp cã thªm th«ng tin
vÒ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh nhÊt vµ c¸c thÞ phÇn hä chiÕm gi÷ thêng lµ
nh÷ng khu vùc cã lîi nhuËn cao mµ rÊt cã thÓ doanh nghiÖp cÇn chiÕm lÜnh
trong t¬ng lai.
Nh÷ng chØ tiªu trªn lµ nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh chung
cña toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cßn nÕu xÐt
riªng vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®îc ®¸nh gi¸ qua c¸c
chØ tiªu sau:
* Tèc ®é t¨ng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu qua c¸c n¨m
EXt - EXt-l
EGt =
EXt-l
Trong ®ã:
EGt: Tèc ®é t¨ng Kim ng¹ch xuÊt khÈu kú nghiªn cøu
EXt: Kim ng¹ch xuÊt khÈu kú nghiªn cøu
EXt-l:: Kim ng¹ch xuÊt khÈu kú tríc.
ý nghÜa: Qua chØ tiªu nµy ta cã thÓ th¸y ®îc tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt
khÈu gi÷a hai n¨m liÒn nhau ®Ó biÕt xem kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña doanh
nghiÖp qua thêi gian lµ t¨ng hay gi¶m vµ t¨ng, gi¶m víi tû lÖ lµ bao nhiªu.
- 19 -
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thuû
NÕu t¨ng th× chøng tá kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp cã phÇn t¨ng
lªn, cßn nÕu gi¶m th× kh¶ n¨ng ®ã cã thÓ gi¶m vµ doanh nghiÖp cÇn t×n ra
nguyªn nh©n cña sù gi¶m sót ®ã ®Ó n¨m sau cã thÓ kh¾c phôc.
* ThÞ phÇn cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc
Còng nh chØ tiªu thÞ phÇn ë trªn, thÞ phÇn trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu bao
gåm hai c¸ch tÝnh:
C¸ch 1:
ThÞ phÇn cña doanh Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM cña doanh nghiÖp
nghiÖp so víi tæng = Tæng Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM cña c¸c DN
Kim ng¹ch xuÊt khÈu
trong níc
Trong ®ã: Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc
ý nghÜa: Cho biÕt ®é lín vÒ Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp so víi
kim ng¹ch chung cña toµn ngµnh trong níc, tõ ®ã thÊy ®îc vÞ thÕ cña doanh
nghiÖp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu chung cña toµn ngµnh. Sù biÕn ®éng cña chØ
tiªu qua c¸c n¨m sÏ gióp doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña m×nh trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu, cã sù t¨ng lªn hay gi¶m ®i vµ nguyªn
nh©n tõ ®©u.
Tuy nhiªn sè lîng doanh nghiÖp trong níc tham gia ho¹t ®éng xuÊt
khÈu hµng may mÆc ë trong níc lµ mét con sè kh«ng nhá vµ rÊt khã kiÓm
so¸t, nªn ®Ó cã ®îc sè liªu vÒ tæng Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc cña
tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong níc mét c¸ch chÝnh x¸c lµ rÊt khã nªn ta cã thÓ
tÝnh theo c¸ch thø hai nh sau:
C¸ch 2:
Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM cña doanh
ThÞ phÇn cña
nghiÖp
doanh nghiÖp so
=
víi ®èi thñ
Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM cña ®èi thñ
m¹nh nhÊt
m¹nh nhÊt
Trong ®ã: Kim ng¹ch xuÊt khÈu HMM: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc .
ý nghÜa: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh ®é lín Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may
mÆc cña doanh nghiÖp m×nh so víi mét sè ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh nhÊt trªn
thÞ trêng. Tõ ®©y cã thÓ so s¸nh ®îc thÞ phÇn cña doanh nghiÖp m×nh trªn
thÞ trêng víi thÞ phÇn cña mét sè doanh nghiÖp m¹nh kh¸c ®Ó ph©n tÝch xem
víi quy m«, tiÒm lùc hiÖn nay cña doanh nghiÖp nh vËy th× ho¹t ®éng xuÊt
khÈu cña C«ng ty ®· thùc sù hiÖu qu¶ cha. Ngoµi ra cßn biÕt thªm c¸c th«ng
tin vÒ ®èi thñ, thÞ phÇn xuÊt khÈu hä chiÕm gi÷ vµ lÊy ®ã lµm c¨n cø cho
doanh nghiÖp cã thÓ nghiªn cøu vµ t×m ra nh÷ng chiÕn lîc c¹nh tranh cho
phï hîp.
§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt ®èi víi mäi doanh
nghiÖp v× qua ®ã mçi doanh nghiÖp cã thÓ ®a ra nh÷ng môc tiªu, chiÕn lîc
c¹nh tranh thÝch hîp víi t×nh tr¹ng hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp m×nh. Ho¹t ®éng
xuÊt khÈu hµng may mÆc lµ mét ho¹t ®éng ®îc rÊt nhiÒu doanh nghiÖp trong
ngµnh may quan t©m vµ v× thÕ sè lîng c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh may
- 20 -
- Xem thêm -
.PDF 
53 
64 
124 
