Tài liệu Thu hút bạn đọc đến thư viện nhiều hơn thông qua mô hình thư viện thân thiện, thư viện xanh ở trường th hoa lộc

MỤC LỤC STT 1 1.1 1.2 1.3 1.4 2 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.4 3 3.1 3.2 Tên đề mục Phần mở đầu Lí do chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Nội dung sáng kiến kinh nghiệm Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Thực trạng công tác thư viện ở trường Tiểu học Hoa Lộc Kết quả khảo sát khảo sát của thực trang trên Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề Nghiên cứu nhu cầu đọc, hứng thú đọc của bạn đọc để xây dựng vốn tài liệu và tổ chức “thư viện xanh” trong nhà trường Trang bị cơ sở vật chất và tổ chức hoạt động tại phòng đọc của học sinh Trang bị cơ sở vật chất cho thư viện xanh Tổ chức hoạt động trong thư viện xanh Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường Kết luận, kiến nghị Kết luận Kiến nghị Trang 2 2 3 3 3 4 4 5 5 5 6 6 8 10 11 12 13 13 14 1 1.Mở đầu 1.1. Lí do chọn đề tài Nhà trường là trung tâm văn hóa giáo dục, có nhiệm vụ:“Làm tốt việc chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ ngay từ tuổi thơ ấu đến lúc trưởng thành, nhằm tạo cơ sở ban đầu rất quan trọng của con người Việt Nam mới, người lao động làm chủ tập thể và phát triển toàn diện” [2]. Vì vậy sách, báo là một trong những cơ sở vật chất quan trọng trong nhà trường. “Sách, báo không chỉ là một thứ sản phẩm văn hóa - vật chất có tính đặc trưng, trong đó chứa đựng những giá trị tư tưởng và văn hóa, trí tuệ và tình cảm mà nhân dân thế giới và mỗi dân tộc đã tích lũy và khẳng định, những giá trị ấy truyền lại cho nhiều thế hệ” (Xã luận báo Nhân dân, số ra ngày 19-3-1984). Đối với nhà trường, thư viện chẳng những là cơ sở vật chất trọng yếu, nó “đảm bảo đủ số lượng và chất lượng sách giáo khoa, sách giáo viên và sách tham khảo” (Quy định 568/TVTH của Bộ Giáo dục), mà còn là “trung tâm sinh hoạt văn hóa khoa học”, “thư viện góp phần nâng cao chất lượng và không ngừng nâng cao năng lực giảng dạy của giáo viên, mở rộng kiến thức và xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, đồng thời tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư tưởng chính trị và xây dựng nếp sống văn hóa mới” [3] trong nhà trường. Nhiệm vụ của thư viện trường học là phục vụ cho việc giảng dạy và học tập góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng giáo dục. Để nâng cao chất lượng hoạt động của thư viện, người cán bộ thư viện cần có những biện pháp tổ chức sắp xếp, bảo quản, giữ gìn, cung cấp và luân chuyển sách một cách hiệu quả nhất. Sách trong thư viện nhà trường phải giáo dục được đạo đức cho học sinh, giúp các em mở mang kiến thức, hiểu biết về thế giới tự nhiên xã hội, bồi dưỡng về tư tưởng tiến bộ, hoàn thiện những hành động cao đẹp. Đồng thời, sách thư viện phải cung cấp nhiều tư liệu quý báu, nhiều kiến thức uyên bác cho cán bộ giáo viên nhằm giúp nâng cao chất lượng giảng dạy, thêm nhiều phương pháp truyền đạt hiệu quả. Thư viện phải thực sự là nơi lưu trữ và cung cấp hiệu quả nhất, nhiều phương tiện cần thiết để phục vụ hỗ trợ cho quá trình giảng dạy và học tập trong nhà trường. Để một cuốn sách hay đến tay học sinh là một việc làm không hề đơn giản. Bởi lẽ, hiện nay, đứng trước sự phát triển như vũ bảo của công nghệ thông tin, nào là games, chat..., với nhiều trò chơi ngày càng da dạng, phong phú, hấp dẫn đã lôi cuốn giới trẻ vào tham gia rất nhiều. Vì vậy việc ham mê đọc sách đọc, báo của các em ngày càng hạn chế. Trong nhiều năm qua, thư viện trường Tiểu học Hoa Lộc đã luôn đổi mới công tác phục vụ bạn đọc nhằm mục đích lôi cuốn bạn đọc đến với thư viện ngày càng đông hơn, song việc ham muốn đọc sách của bạn đọc vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Thực hiện Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, để các hoạt động giáo dục trong nhà trường đảm bảo an toàn, thân thiện và hiệu quả thì vai trò của thư viện trong nhà trường là hết 2 sức quan trọng. Thư viện phải làm thế nào để thu hút được nhiều bạn đọc, tạo thuận lợi cho giáo viên và học sinh khi tham gia đọc sách, phát triển văn hóa đọc trong nhà trường và nâng cao chất lượng dạy và học. Song song với hoạt động giáo dục của phong trào thi đua đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” thì tại trường Tiểu học Hoa Lộc mô hình thư viện xanh, thư viện thân thiện được ra đời nhằm đáp ứng các yêu cầu đó. Xuất phát từ nhận thức trên, cũng như tìm hiểu thực tiễn thực trạng công tác thu hút bạn đọc ở trường tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một vài kinh nghiệm thu hút bạn đọc đến thư viện thông qua mô hình thư viện xanh, thư viện thân thiện ở trường Tiểu học Hoa Lộc” để viết sáng kiến kinh nghiệm. 1.2. Mục đích nghiên cứu. Việc nghiên cứu đề tài “Một vài kinh nghiệm thu hút bạn đọc đến thư viện thông qua mô hình thư viện xanh, thư viện thân thiện ở trường Tiểu học Hoa Lộc” nhằm mục đích tạo ra nhiều không gian đọc trong nhà trường, từ đó khơi dậy niềm đam mê đọc sách, tìm tòi, nghiên cứu tài liệu tham khảo để trau dồi kiến thức, rèn luyện các kỹ năng đọc sách có hiệu quả, để bạn đọc luôn cảm thấy mỗi giờ lên thư viện là một niềm vui, đúng như câu nói: “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”... Thực hiện thư viện xanh, thư viện thân thiện hỗ trợ đắc lực cho việc dạy và học. Với không gian thư viện xanh, thư viện thân thiện là nơi tạo điều kiện thuận tiện nhất cho học sinh cũng như giáo viên chủ động khám phá và tìm tòi kiến thức. Đồng thời phát huy tối đa nguồn tài sản của thư viện, số lượng sách trong thư viện được luân chuyển thường xuyên, liên tục. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. Đề tài “Một vài kinh nghiệm thu hút bạn đọc đến thư viện thông qua mô hình thư viện xanh, thư viện thân thiện ở trường Tiểu học Hoa Lộc” đề cập đến những biện pháp xây dựng mô hình thư viện xanh, thư viện thân thiện mà bản thân tôi đã tìm tòi, học hỏi và áp dụng trong thực tiễn công tác thư viện của mình tại trường tiểu học Hoa Lộc trong những năm học qua. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết: Nghiên cứu các tài liệu bồi dưỡng về nghiệp vụ thư viện nói chung và thư viện trường học nói riêng. Các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về công tác thư viện trường học. - Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế: Trước khi thực hiện đề tài này, tôi đã phỏng vấn trực tiếp bạn đọc khi đến thư viện, phát phiếu khảo sát về nhu cầu đọc của bạn đọc, đi tham quan học tập ở một số thư viện trường học trong và ngoài tỉnh. - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Thông qua phiếu điều tra khảo sát, sổ thống kê bạn đọc để thu thập, xử lý số liệu. 3 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm. 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm. Bạn đọc là một bộ phận không thể thiếu trong các yếu tố tạo thành thư viện. Vốn tài liệu chỉ thực sự phát huy được giá trị khi nó được bạn đọc sử dụng. Phục vụ bạn đọc là mục tiêu cuối cùng của bất bật kỳ một thư viện nào. Hoạt động của thư viện nhằm thu hút, tuyên truyền giới thiệu và đưa ra phục vụ các dạng tài liệu, giúp đỡ người tới thư viện trong việc lựa chọn và sử dụng tài liệu một cách thích hợp. Công tác này được tiến hành bởi sự kết hợp các quá trình liên quan chặt chẽ với nhau của việc phục vụ đọc, mượn tài liệu, phục vụ thông tin tra cứu. Các nhà văn nổi tiếng đã nói: “Phải đọc sách báo để thu thập từ trong đó kiến thức loài người đã tích luỹ được" (M. GORKI) . "... Sách cung cấp cho ta mọi sự hiểu biết, mà hiểu biết là một sức mạnh lớn lao"(N. CRUP-KAI-A). Việc tổ chức phục vụ tài liệu cho người đọc là một hoạt động của thư viện nhằm thúc đẩy, phát triển và thoả mãn nhu cầu, hứng thú đọc tài liệu thông qua việc tuyên truyền, hướng dẫn và cung cấp tài liệu dưới nhiều hình thức. Các hình thức tổ chức và phương pháp phục vụ người đọc ở trong và ngoài thư viện sẽ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách, vốn tài liệu của thư viện được khai thác, sử dụng và thư viện có thể tìm hiểu và nắm được nhu cầu đọc, nhu cầu tin của người đọc, chính điều đó là cơ sở các hoạt động khác trong thư viện. Kỹ năng đọc sách tốt sẽ giúp bạn đọc nắm bắt được thông tin một cách nhanh nhất. Tìm ra những thông tin có tính chọn lọc cao phục vụ mục đích, yêu cầu của mình. Ngày nay sống giữa một xã hội công nghệ thông tin hiện đại, việc người dùng tin có thể tìm hiểu, tra cứu bất kỳ lĩnh vực nào của xã hội đều diễn ra rất thuận lợi nhờ các công cụ tìm kiếm trên Internet, báo mạng, các tạp chí ra hàng ngày, tin tức cập nhật từng phút. Vì vậy để thu hút bạn đọc đến với thư viện ngày càng đông cần đảm bảo các nội dung công tác phục vụ bạn đọc: - Nghiên cứu nhu cầu, hứng thú đọc. - Hướng dẫn bạn đọc sử dụng thư viện - Tổ chức phục vụ bạn đọc trong và ngoài thư viện - Tuyên truyền giới thiệu các loại hình tài liệu - Hướng dẫn cách tra cứu tài liệu - Hướng dẫn phương pháp đọc sách - Phục vụ thông tin theo yêu cầu bạn đọc Với phong trào “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” thì thư viện trường học được biết đến với tên và nội dung mới: “Thư viện trường học thân thiện”. 4 Thư viện trường học thân thiện là nơi để cán bộ, giáo viên, nhân viên và các em học sinh có thể vui chơi, đọc sách, thể hiện năng khiếu, sở trường của bản thân, thể hiện tính đoàn kết, thân ái; là nơi trao đổi và tìm hiểu thông tin qua các phương tiện Internet. Dựa theo những nội dung trên và một số tiêu chuẩn khác, ngoài việc xây dựng các nội dung tại phòng thư viện, thư viện trường Tiểu học Hoa Lộc đã bám sát tình hình thực tế của nhà trường để tổ chức hoạt động mô hình thư viện trường học thân thiện, “thư viện xanh” trong năm học 2018 2019 với mục đích tăng thêm các điểm đọc sách cho giáo viên và học sinh; tạo môi trường thân thiện cho học sinh. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 2.2.1. Thực trạng công tác thư viện ở trường Tiểu học Hoa Lộc: * Thuận lợi: - Trường Tiểu học Hoa Lộc là trường tiểu học đạt chuẩn Quốc gia Mức độ 1 đầu tiên của huyện Hậu Lộc (giai đoạn 1996 - 2000) vào năm 1998 và đạt chuẩn Quốc gia Mức độ 2 năm học 2018 - 2019. Nhà trường nhiều năm liền đạt danh hiệu trường tiên tiến cấp tỉnh. - Thư viện trường Tiểu học Hoa Lộc được sự quan tâm đầu tư của ngành cấp trên, của Nhà trường, cung cấp số lượng sách phục vụ cho việc đọc và nghiên cứu của giáo viên và học sinh kịp thời. - Chủng loại sách tuy chưa nhiều nhưng cũng có một số cuốn sách rất hay và thu hút được nhiều bạn đọc. Đặc biệt học sinh của trường đa phần đều ham mê đọc sách và hơn thế nữa Ban giám hiệu là những thầy cô thực sự yêu thích đọc sách, rất quan tâm đến hoạt động thư viện. - Không gian phòng đọc khá thoáng mát và rộng rãi, khuôn viên nhà trường xanh, sạch, đẹp, nhiều cây bóng mát. - Phụ trách thư viện nhiệt tình, năng nổ, hòa nhã, vui vẻ, thường xuyên quan tâm đến công tác bạn đọc. Luôn đổi mới hình thức phục vụ vì vậy bạn đọc rất ham muốn đến thư viện. - Ban giám hiệu luôn chú trọng đầu tư vào việc xây dựng cơ sở vật chất. Tích cực tham mưu các nhà hảo tâm hỗ trợ sách cho thư viện. Luôn quan tâm đến công tác tổ chức tuyên truyền giới thiệu sách, báo, công tác phục vụ bạn đọc. * Khó khăn: Với cơ sở vật chất còn hạn chế, bàn ghế của thư viện còn tận dụng bàn học sinh cũ, chưa đạt theo tiêu chuẩn. Các tủ sách trưng bày của thư viện tính thẩm mỹ chưa cao, số lượng tài liệu của thư viện còn hạn chế, chưa đa dạng. Đó là những khó khăn trong quá trình thực hiện các mô hình thư viện thân thiện, “thư viện xanh” của trường Tiểu học Hoa Lộc. 2.2.2. Kết quả khảo sát của thực trang trên: 5 Năm học 2018 - 2019 là năm đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình phấn đấu xây dựng trường Tiểu học Hoa Lộc đạt chuẩn quốc gia Mức độ 2. Trong năm học này nhà trường có 410 học sinh và 24 cán bộ, giáo viên. Thư viện nhà trường có: + Sách giáo khoa: 1022 cuốn + Sách nghiệp vụ: 650 cuốn + Sách tham khảo: 1058 cuốn + Sách thiếu nhi: 851 cuốn + Báo, tạp chí các loại: có 5 loại báo và 2 tập san. + Bản đồ và tranh ảnh giáo dục: đạt 100% theo quy định của Bộ Giáo dục, mỗi lớp có 1 bộ. + Phòng thư viện gồm 1 phòng được ngăn đôi thành một phòng đọc dành cho học sinh và một phòng làm kho chứa với diện tích là 75m2. + Số lần bạn đọc đến thư viện còn ít. Từ thực trạng trên, đứng trước yêu cầu đặt ra của người làm công tác thư viện và trước những thuận lợi, khó khăn trên thì sáng kiến này giúp cho giáo viên và học sinh tiếp cận với sách ở mọi thời điểm, ở mọi nơi mà không nhất thiết phải vào thư viện đọc sách theo phương thức truyền thống. Đặc biệt, tạo cảm giác thoải mái và hứng thúc đọc sách cho bạn đọc, đưa những quyển sách hay, sách quý đến tay bạn đọc một cách thích thú, đồng thời nhằm nâng cao chất lượng công tác phục vụ bạn đọc, thu hút bạn đọc đến thư viện ngày càng đông và đem lại lợi ích góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. 2.3.1. Nghiên cứu nhu cầu đọc, hứng thú đọc của bạn đọc để xây dựng vốn tài liệu và tổ chức “thư viện xanh” trong nhà trường. Một trong những yếu tố tạo nên sự thành công của công tác với người đọc đó là nắm vững được đặc điểm tâm sinh lí và nhu cầu đọc, hứng thú đọc sách báo của từng lứa tuổi, từng đối tượng. Bởi vì tâm sinh lí và nhu cầu đọc, hứng thú đọc có ảnh hưởng rất lớn đến sự lựa chọn và lĩnh hội thông tin của người đọc. Nghiên cứu, nắm vững được đặc điểm tâm sinh lí, nhu cầu và hứng thú đọc CBGV và học sinh sẽ giúp việc phục vụ bạn đọc có hiệu quả hơn, tiến hành việc hướng dẫn đọc có kết quả; giúp tuyên truyền sách đúng đối tượng; giúp cán bộ thư viện kiểm tra công tác của mình… Chính vì tầm quan trọng đó, qua thực tế công tác của mình, ngay từ đầu năm học, thư viện trường Tiểu học Hoa Lộc đã phát phiếu nhu cầu đọc cho học sinh nắm bắt được nhu cầu đọc của học sinh, để từ đó cán bộ thư viện đã phân loại hiệu quả và đáp ứng được kịp thời nhu cầu đọc cho học sinh. Không chỉ có vậy cán bộ thư viện còn luôn theo dõi sát sao các hoạt động của Đội cũng như căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý của các em học sinh [1]. Cụ thể như sau: Ở lớp 1, đặc điểm tâm sinh lí của các em là chưa đọc thông, viết thạo nên việc đọc một cuốn sách có nhiều chữ là rất khó khăn nên các em không có hứng thú khi cầm đến những cuốn sách đó. Các em chỉ thích nghe kể chuyện, thích xem các truyện tranh, chuyện chữ to, màu sắc đẹp đẽ. Vì vậy chọn những sách 6 có hình ảnh đẹp, ngôn ngữ trong sáng, dễ hiểu là một yếu tố rất quan trọng. Ở lứa tuổi này, hứng thú của các em chưa hình thành rõ rệt do đó các em chọn sách qua hình vẽ hấp dẫn ở bìa. Vì vậy khi giới thiệu sách cho các em, phải làm cho các em vui thích để ngay từ đầu các em tin cậy ở cán bộ thư viện. Các em ở lớp 2 và 3 bước đầu có nhu cầu đọc sách, nhưng chủ yếu vẫn là những truyện tranh có hình ảnh minh họa, truyện cổ tích ngắn. Chính vì đặc điểm tâm sinh lí đó mà ở lứa tuổi học sinh các lớp 1, 2 và 3 tôi chọn hình thức tuyên truyền miệng là “đọc to nghe chung”. Hình thức này rất cần cho lứa tuổi này vì các em chưa nắm được kỹ thuật đọc, chưa có khả năng giữ lại trong trí nhớ những lời nói và không tự sắp xếp hoàn chỉnh được từng ý, từng phần. Các em chưa thể phân tích được từ ngữ, chưa hiểu được sự phản ánh của các quy luật khách quan của thế giới. Trong khi đọc, tôi đã sử dụng hình ảnh minh họa: ảnh nhà văn, ảnh các nhân vật trong truyện để minh họa cho các em. Sau khi “đọc to nghe chung”, tôi đặt ra các câu hỏi để dẫn dắt các em vào tình tiết đáng chú ý của tác phẩm, đồng thời giải thích những từ khó hiểu giúp các em năm bắt được nội dung, ý nghĩa giáo dục của truyện. Học sinh lớp 4 – 5 thích đọc sách về Bác Hồ, thích đọc truyện tranh, truyện các thiếu niên anh hùng, truyện lịch sử, cổ tích, và báo thiếu niên tiền phong, báo ảnh của địa phương. Các em tiếp thu sách bằng trực giác, nhưng đã hiểu nội dung tư tưởng của sách, có những học sinh lớp 5 đã biết quan tâm tới quá khứ của đất nước, tiểu sử các nhân vật nổi tiếng, một số lại muốn đọc truyện khoa học viễn tưởng. Ở tuổi này, các em đã hình thành tính tập thể, dễ dàng tiếp xúc với người lớn, muốn được mọi người tin cậy và được gánh vác trách nhiệm chung. Cán bộ thư viện cần lưu ý đặc điểm đó để thu hút các em vào các hoạt động thư viện. Vì vậy tôi đã mạnh dạn đề xuất với Ban giám hiệu đưa các em vào tổ cộng tác viện thư viện (mỗi lớp chọn 3 – 5 em trong đội cờ đỏ). Đây là thành phần tích cực nhất trong việc thu hồi, bảo quản và sử dụng sách cho mượn. Kết quả nhu cầu hứng thú đọc của học sinh: Thể loại truyện Truyện cổ tích Truyện tranh Truyện Bác Hồ Truyện lịch sử Truyện khoa học tự nhiên Truyện văn học Số lượng 350 300 350 200 230 212 Tỷ lệ (%) 85,4 73,2 85,4 48,7 56,1 51,7 Đối với đối tượng bạn đọc là cán bộ, giáo viên trong nhà trường thì nhu cầu, hứng thú đọc sách, báo của họ đa dạng hơn. Vì thế, việc giới thiệu cho đối tượng bạn đọc này ngoài những sách, báo có nội dung nói về phương pháp giảng dạy, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, tôi còn chọn những sách có nội dung nâng cao kiến thức, bồi dưỡng học sinh giỏi, các văn bản pháp quy, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, của Bộ và các tài liệu hướng dẫn của Ngành, bậc học; các sách phục vụ cho nhu cầu mở rộng nâng cao kiến thức xã hội, lịch sử… 7 Cũng dựa vào đặc điểm tâm sinh lý của từng lứa tuổi, đối tượng bạn đọc mà khi hướng dẫn bạn đọc sử dụng các loại mục lục tra cứu để mượn sách, báo, tôi đã chọn những loại mục lục phù hợp cho từng đối tượng. Cụ thể: Đối với các em lớp 1, 2 và 3 tôi hướng dẫn các em sử dụng danh mục sách (do tôi tự sắp xếp theo từng môn học trong nhà trường để thiết kế) để tìm những sách, báo mình muốn mượn, đọc. Đối với các em lớp 4 – 5 và CBGV, tôi hướng dẫn họ sử dụng phích mục lục và thư mục để tra cứu tài liệu. Việc hướng dẫn sử dụng các loại mục lục theo từng đối tượng như vậy nhằm giúp CBGV và học sinh có tìm tài liệu mà mình cần một cách chính xác và nhanh chóng. 2.3.2. Trang bị cơ sở vật chất và tổ chức hoạt động tại phòng đọc của học sinh. Tại phòng đọc của học sinh, nhà trường đã trang trí các pano, khẩu hiệu với những nội dung và hình ảnh đáng yêu, ngộ nghĩnh mang tính giáo dục cao tạo nên một không gian đọc thân thiện, gần gũi, thoải mái với các em. Tài liệu được sắp xếp theo từng môn loại như: sách tham khảo, truyện cổ tích, truyện danh nhân, báo - tạp chí... nhằm giúp học sinh chọn và tìm sách mình muốn đọc một cách thuận tiện, dễ dàng và nhanh chóng. Bên cạnh đó, trong phòng đọc nhà trường đã chuẩn bị một số máy tính có nối mạng Internet nhằm giúp học sinh có thể tra cứu, lấy thông tin trên mạng hoặc xem các nội dung cần thiết phục vụ cho hoạt động học tập. Các hoạt động của học sinh trong phòng đọc có sự hướng dẫn, giúp đỡ của giáo viên thư viện và cộng tác viên thư viện. Các em tự tìm cho mình vị trí thích hợp và tự lựa chọn tài liệu mà mình cần một cách thuận tiện, tuy nhiên cần nghiêm túc, không làm ảnh hưởng đến hoạt động của các bạn khác tại phòng đọc. 8 9 Một số hình ảnh tại phòng đọc 2.3.3. Trang bị cơ sở vật chất cho thư viện xanh. Để có được không gian thư viện xanh ngoài sân trường vừa đẹp mắt, hấp dẫn lại vừa tiện dụng, nhà trường đã huy động các nguồn tài trợ ủng hộ và sự vào cuộc tích cực của hội cha mẹ học sinh cùng toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trong nhà trường. Cụ thể: - Hội cha mẹ học sinh cùng với nhà trường nghiên cứu và xây dựng khu nhà vòm với diện tích 30m2 làm nơi cho các em đọc sách mà không sợ mưa nắng. Ngoài ra tại các gốc cây trong sân trường, nhà trường đã thiết kế các dây hoa để treo giỏ sách lưu động có thể mang ra và thu về mỗi ngày. Tại các khu 10 vực có sách, tài liệu, bố trí ghế ngồi thuận lợi cho việc đọc sách và có thể thư giãn trong sau mỗi giờ học căng thẳng. Hình ảnh khu nhà vòm - Cán bộ thư viện, giáo viên và học sinh: Cùng sưu tầm và sáng tạo ra những giỏ sách đơn giản, dễ tìm, dễ sử dụng mà lại thân thiện với môi trường. Nhà trường đã huy động giáo viên, học sinh sưu tầm những giỏ hoa đã qua sử dụng và trang trí lại bằng những dây kim tuyến, dán thêm những bức tranh, hình vẽ ngộ nghĩnh tạo thành những giỏ sách đầy sáng tạo. Giúp cho học sinh có thể tự lấy sách ra đọc rồi lại tự bỏ sách vào “giỏ”. Quá trình này tập thể giáo viên và các em học sinh đã tranh thủ những thời gian trống, ngày nghỉ và làm trong nhiều ngày với tinh thần tích cực, tự giác và hết sức hào hứng. Hình ảnh giỏ sách được treo ở các gốc cây 11 2.3.4. Tổ chức hoạt động trong thư viện xanh. Khi đã xây dựng được cơ sở vật chất cho thư viện xanh thì việc tổ chức hoạt động thư viện ngoài trời cũng là cả một vấn đề cần lưu ý. Thư viện xanh đòi hỏi phải có sự tổ chức tốt để có thể quản lý được lượng sách báo ngoài thư viện xanh mà ai cũng có thể lấy được đồng thời sử dụng có hiệu quả. Ngoài sự quản lý của giáo viên thư viện, nhà trường đã phát huy vai trò của tổ cộng tác viên thư viện [4] mà thành phần tích cực nhất là Đội Cờ đỏ. Cụ thể: Giáo viên thư viện: Phân loại từng khu vực để sách cho dễ sử dụng, trực tiếp xuất sách và để vào những vị trí sách đã quy định, kiểm soát sách hằng ngày và thay sách hằng tuần để học sinh luôn luôn có sách mới để đọc. Tổng phụ trách Đội: Phân công học sinh trong Đội Cờ đỏ phụ trách từng khu vực sách. Đặc biệt Tổng phụ trách Đội giúp thư viện xây dựng ý thức tự giác của bạn đọc thông qua việc tuyên truyền trong các giờ chào cờ, các buổi sinh hoạt tập thể. Đội cờ đỏ: Hằng ngày Đội Cờ đỏ có trách nhiệm hướng dẫn các bạn đọc sách và bảo quản sách; mang sách ra và thu về sau mỗi ngày (đối với sách ở khu vực không có mái che). Bạn đọc: Có thể đọc sách ở bất cứ lúc nào ngoài giờ lên lớp, tự lựa chọn loại sách mà mình yêu thích, đọc sách xong cần cất sách vào đúng nơi quy định, không tự chuyển sách sai khu vực quy định, tránh làm rách sách, cần tự giác giữ gìn sách. Hình ảnh học sinh đọc sách ở thư viện xanh trong giờ ra chơi 12 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. Trong thời gian thử nghiệm, áp dụng các giải pháp nêu trên, chúng tôi đã thu được kết quả rất tốt trong hoạt động thư viện và góp phần rất lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. cụ thể: * Huy động nguồn sách: Từ công tác tuyên truyền, nhà trường đã huy động cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh ủng hộ được nguồn sách rất đáng kể cho thư viện nhà trường, phục vụ cho hoạt động của thư viện xanh, thư viện thân thiện: Chủng loại sách Tổng số sách CBGV ủng hộ (cuốn) Tổng số sách HS ủng hộ (cuốn) Sách truyện 200 1300 Sách tham khảo 150 520 Tổng cộng 350 1820 * Hoạt động thư viện: - Từ mô hình hoạt động thư viện mở rộng và thân thiện, thư viện nhà trường đã thu hút được 100% cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trong trường tham gia hằng ngày. Hoạt động thư viện thực sự sôi nổi và tạo ra không khí hào hứng, vui tươi, phấn khởi của cả phụ huynh cũng như CB, GV, NV và học sinh. Bạn đọc Số lượt bạn đọc đến thư viện Số lượt bạn đọc đến thư viện Năm học 2017 - 2018 Năm học 2018 - 2019 GV 568 1374 HS 3880 8458 CB, CNV 330 740 Tổng cộng 4778 10572 Như vậy so với năm học trước, số lượt bạn đọc đến thư viện đã tăng hơn hai lần. Số lượt giới thiệu sách của cán bộ thư viện cũng nhiều lên vì số sách mới được tăng lên hằng tuần và phương thức tiếp cận sách thuận lợi. - Phương pháp đọc sách của học sinh - phương pháp chủ động, tích cực đã mang lại hiệu quả cao hơn, các em đã biết khai thác triệt để các thông tin từ sách, báo từ đó nâng cao chất lượng học tập của các em. Thư viện đang dần dần trở thành “trung tâm văn hóa khoa học” trong nhà trường. - Tinh thần tự học, tự rèn luyện thể hiện rõ rệt ở từng học sinh trong toàn trường. 13 * Với bản thân: Sau khi thực hiện đề tài này, nhìn thấy mỗi giờ ra chơi, thay vì chơi các trò chơi nguy hiểm, các em học sinh lại chăm chú, say sưa đọc sách dưới gốc cây, trong phòng đọc, hay trong thư viện xanh; số lượt bạn đọc đến thư viện ngày càng tăng lên, phương pháp đọc sách của bạn đọc được xác định đúng khiến cho tôi thấy vui mừng, phấn khởi, bản thân càng thêm yêu nghề hơn vì đã góp phần nhỏ bé vào việc xây dựng một môi trường giáo dục thân thiện, tích cực từ đó nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. * Với đồng nghiệp: Cán bộ, giáo viên cùng tham gia vào công tác xây dựng thư viện xanh giúp mọi người phát huy tính sáng tạo trong việc tự làm đồ dùng. Hơn nữa việc đọc được nhiều tài liệu hơn giúp cho việc cải tiến phương pháp dạy học từ đó nâng cao chất lượng giáo dục của lớp, của trường. * Với nhà trường: Hoạt động của thư viện đã góp phần rất lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Chất lượng giáo dục toàn diện và mũi nhọn luôn nằm trong tốp đầu của huyện. Năm học 2018 - 2019 nhà trường đã được UBND tỉnh Thanh Hóa công nhận là trường tiểu học đạt chuẩn Quốc gia Mức độ 2, thư viện nhà trường được công nhận thư viện Tiên tiến. 3. Kết luận, kiến nghị. 3.1. Kết luận. Đọc sách là việc làm cần thiết, đọc sách nhiều giúp con người ta hướng tới Chân - Thiện - Mĩ, đem lại cho ta nhiều kiến thức quý báu. Trong thời đại ngày nay, thời đại mà công nghệ thông tin đang ngày càng chiếm ưu thế thì việc đọc sách ngày càng phải phát huy, phải gìn giữ, bởi đọc sách làm con người thông thái sáng suốt hơn. Đặc biệt trong môi trường giáo dục thì việc đọc sách nhiều là điều thật sự cần thiết đối với mỗi giáo viên trong công tác giảng dạy cũng như với học sinh trong quá trình học tập, nghiên cứu. Và đó cũng chính là điều mà tôi mong muốn bạn đọc hãy đến với thư viện nhiều hơn và hãy thật sự quan tâm tới chính bản thân mình bởi sự học là vô hạn. Muốn xây dựng thành công thư viện xanh, thân thiện ở trường tiểu học và sử dụng có hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường, trước tiên cần hiểu rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của thư viện trong trường học, ý nghĩa của việc sử dụng thư viện thân thiện, thư viện xanh trong nhà trường. Cụ thể: - Cần làm tốt công tác tuyên truyền, vận động tới từng cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh, các bậc cha mẹ học sinh, lãnh đạo địa phương và nhân dân trong toàn địa bàn về việc xây dựng thư viện thân thiện, thư viện xanh. - Huy động các nguồn lực ủng hộ (cả về nhân lực, tài lực, vật lực) cho việc xây dựng thư viện thân thiện, thư viện xanh. - Tổ chức hoạt động trong thư viện thân thiện, thư viện xanh thật sự khoa học và hiệu quả, vừa tạo ra không khí hào hứng, phấn khởi trong học sinh khi sử 14 dụng thư viện nhà trường, vừa tạo ra nếp sống văn hóa, việc tự quản và tinh thần trách nhiệm khi sử dụng của công một cách hoàn toàn tự giác. - Thường xuyên tuyên dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong việc xây dựng và sử dụng thư viện thân thiện, thư viện xanh trong nhà trường. Sau khi nghiên cứu và áp dụng đề tài trên tại trường mình, tôi nhận thấy rằng đề tài mà tôi nghiên cứu có ý nghĩa rất quan trọng trong việc đổi mới hoạt động thư viện trong trường học và phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng giáo dục của trường Tiểu học Hoa Lộc. Tôi nghĩ rằng, những giải pháp trên có thể áp dụng trong tất cả các trường tiểu học của huyện Hậu Lộc cũng như các trường tiểu học khác trong tỉnh và trên cả nước. Rất mong được sự góp ý của đồng nghiệp và các cấp quản lý giáo dục để đề tài nghiên cứu của tôi được hoàn thiện hơn, giúp tôi có thêm bài học kinh nghiệm, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. 3.1. Kiến nghị. Để nâng cao hiệu quả của mô hình thư viện thân thiện, thư viện xanh trong trường Tiểu học Hoa Lộc, tôi có một số kiến nghị như sau: - Đề nghị các cấp đầu tư thêm kinh phí mua sắm các trang thiết bị hiện đại, các tài liệu mới phục vụ cho hoạt động thư viện thân thiện, thư viện xanh trong trường học nhằm thu hút bạn đọc đến thư viện ngày càng nhiều hơn, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. - Phòng Giáo dục và Đào tạo thường xuyên mở lớp tập huấn về nghiệp vụ thư viện cho cán bộ phụ trách thư viện để các cán bộ thư viện giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm. - Cung cấp phần mềm Thư viện điện tử nhằm đa dạng hóa hơn, dễ dàng hơn các hình thức tiếp cận thông tin và phong phú thêm nguồn tài liệu trong thư viện. - Tạo điều kiện cho cán bộ thư viện trường học được hưởng các chế độ ưu đãi theo quy định. XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Hậu Lộc, ngày 10 tháng 05 năm 2019 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Nguyễn Minh Thu 15 16 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Trần Thị Minh Nguyệt, Hướng dẫn thiếu nhi đọc sách trong thư viện, NXB Giáo dục, H., 2008. 2. Nghị quyết số 14-NQ/TƯ ngày 11/01/1979 của Bộ Chính trị Trung ương Đảng về Cải cách giáo dục. 3. Quyết định số 61/1998/QĐ-BGD&ĐT ngày 06/11/1998 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của thư viện trường phổ thông. 4. Quyết định số 01/2003/QĐ-BGD&ĐT ngày 02/01/2003 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành quy định Tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông. 17 PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA NHU CẦU HỨNG THÚ ĐỌC CỦA HỌC SINH Em hãy đánh dấu “x” vào ô trống các thể loại truyện mà em thích. ☐Truyện cổ tích ☐Truyện tranh ☐Truyện Bác Hồ ☐Truyện lịch sử ☐Truyện khoa học tự nhiên ☐Truyện văn học Em hãy giải thích vì sao em thích các truyện đó? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 18