Cơ sở lý luận để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp về xây dựng giao thông. Thực trạng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty cổ phần công trình giao thông Thanh Hoá
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Tr-êng ®¹i häc b¸ch khoa Hµ Néi
---------------------
TrÞnh tuÊn sinh
N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
cña c«ng ty cæ phÇn giao th«ng thanh hãa
Chuyªn ngµnh: qu¶n trÞ kinh doanh
LuËn v¨n th¹c sÜ qu¶n trÞ kinh doanh
Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: TS. NguyÔn thµnh tr×
hµ néi - 2005
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
Môc lôc
Trang
1
Më ®Çu
Ch-¬ng 1: C¬ së lý luËn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vÒ x©y dùng
4
giao th«ng
1.1. Doanh nghiÖp vÒ x©y dùng giao th«ng
4
1.1.1. Kh¸i niÖm
4
1.2. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp x©y
dùng giao th«ng vµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng lªn nã
9
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c chØ tiªu
®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
9
1.2.2. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
14
1.2.3. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong
c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng
21
1.3. Yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp x©y dùng giao th«ng
26
1.3.1. Yªu cÇu kh¸ch quan
26
1.3.2. Nh÷ng yªu cÇu chñ quan bªn trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng
giao th«ng thóc ®Èy viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
29
Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty
33
c«ng tr×nh giao th«ng thanh hãa
2.1. Kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty cæ phÇn c«ng tr×nh giao th«ng Thanh Hãa
33
2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
33
2.1.2. Ngµnh nghÒ kinh doanh
33
2.1.3. Tæ chøc bé m¸y
33
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
2.2. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña
C«ng ty Cæ phÇn c«ng tr×nh giao th«ng Thanh Hãa
38
2.3. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty Cæ
phÇn c«ng tr×nh giao th«ng Thanh Hãa
40
2.3.1. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty Cæ phÇn
c«ng tr×nh giao th«ng Thanh Hãa
40
2.3.2. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty theo nhãm
chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn
45
2.4. Ph©n tÝch mét sè chØ tiªu kh¸c ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña c«ng ty
57
Ch-¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn c«ng
61
tr×nh giao th«ng thanh hãa
3.1. Xu h-íng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong giai
®o¹n héi nhËp quèc tÕ vµ c¹nh tranh trong n-íc
61
3.2. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
62
3.2.1. Nhãm 1: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng
62
3.2.2. Nhãm 2: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn
72
3.2.3. Nhãm 3: C¸c gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng chiÕn l-îc kinh doanh bÒn
v÷ng vµ marketing s¶n phÈm
86
KÕt luËn
100
tµi liÖu tham kh¶o
103
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t trong luËn v¨n
CTGT
: C«ng tr×nh giao th«ng
DN
: Doanh nghiÖp
TSC§
: Tµi s¶n cè ®Þnh
TSL§
: Tµi s¶n l-u ®éng
SXKD
: S¶n xuÊt kinh doanh
XDGT
: X©y dùng giao th«ng
VC§
: Vèn cè ®Þnh
VL§
: Vèn l-u ®éng
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
1
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
PhÇn Më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, theo xu h-íng ®æi míi nÒn kinh tÕ, §¶ng vµ
Nhµ n-íc ®· t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn cho viÖc ®æi míi m«i tr-êng kinh doanh, ®æi
míi c¬ cÊu kinh tÕ gióp c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh, n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng. Mét trong nh÷ng
biÖn ph¸p lín ®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu nµy lµ cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp nhµ
n-íc, t¹o cho c¸c doanh nghiÖp nµy mét søc sèng míi phï hîp víi nÒn kinh tÕ
thÞ tr-êng s«i ®éng vµ c¹nh tranh cao [26].
Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi nµy, nhiÒu doanh nghiÖp vÉn cßn
gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n do ch-a hoµn toµn thÝch nghi víi c¬ chÕ thÞ
tr-êng, ch-a t×m ®-îc nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó chñ ®éng n©ng cao hiÖu
qu¶ s¶n suÊt kinh doanh cña m×nh, ®ång thêi n©ng cao søc c¹nh tranh vµ héi
nhËp vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi riªng, kinh tÕ thÕ giíi nãi chung. Do ®ã,
vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®-îc ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong giai ®o¹n
hiÖn nay lµ ph¶i t×m tßi, nghiªn cøu nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu vµ phï hîp ®Ó
n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh [10, tr. 62-69].
C«ng ty cæ phÇn c«ng tr×nh giao th«ng Thanh Hãa lµ mét trong c¸c
doanh nghiÖp nh- vËy. XuÊt ph¸t lµ mét doanh nghiÖp nhµ n-íc míi ®-îc cæ
phÇn hãa, C«ng ty cæ phÇn c«ng tr×nh giao th«ng Thanh Hãa ®ang gÆp ph¶i
nh÷ng khã kh¨n kh«ng nhá trªn con ®-êng tù kh¼ng ®Þnh b¶n th©n, v-¬n lªn
thµnh mét c«ng ty kinh doanh cã hiÖu qu¶ víi søc c¹nh tranh cao, cã kh¶ n¨ng
héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng ty ®· ®¹t ®-îc
nh÷ng thµnh tÝch nhÊt ®Þnh, trong viÖc ®ãng gãp vµo viÖc n©ng cao c¸c chØ tiªu
kinh tÕ x· héi ë ®Þa ph-¬ng, trong viÖc kinh doanh vµ ch¨m lo ®êi sèng cho
ng-êi lao ®éng. Song nh×n chung hiÖu qu¶ kinh doanh cßn ch-a cao, cßn
nhiÒu bÊt cËp trong qu¶n lý, ®µo t¹o nh©n lùc, ®æi míi c«ng nghÖ. Do ®ã
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
2
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
nghiªn cøu nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ h÷u hiÖu vµ thÝch hîp nh»m n©ng cao hiÖu
qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét vÊn ®Ò cÊp thiÕt võa cã tÝnh lý luËn võa mang
tÝnh thùc tiÔn cao.
Lµ mét c¸n bé qu¶n lý cña ®Þa ph-¬ng, t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi:
“ N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn c«ng tr×nh
giao th«ng Thanh Hãa” lµm ®Ò tµi luËn v¨n th¹c sü qu¶n trÞ kinh doanh. §©y
lµ mét ®Ò tµi lín, liªn quan ®Õn nhiÒu mÆt ho¹t ®éng cña c«ng ty, song trong
ph¹m vi luËn v¨n cña m×nh t«i chØ ®i s©u vµo ph©n tÝch thùc tr¹ng s¶n xuÊt
kinh doanh trªn b×nh diÖn c¸c chØ tiªu kinh tÕ, t×m ra nguyªn nh©n cña nh÷ng
yÕu kÐm vµ nh÷ng thµnh tùu råi tõ ®ã m¹nh d¹n ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p phï
hîp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty.
2. Môc tiªu nghiªn cøu
LuËn v¨n chñ yÕu tËp trung nghiªn cøu nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ doanh
nghiÖp vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nh÷ng chØ tiªu cô
thÓ ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp.
Dùa vµo nh÷ng c¬ së lý luËn ®ã ph©n tÝch hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt kinh
doanh cña C«ng ty cæ phÇn c«ng tr×nh giao th«ng Thanh Hãa trong n¨m n¨m
gÇn ®©y nhÊt ®Ó thÊy thùc tr¹ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty
trong nh÷ng n¨m ®ã.
Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh chung, ®-a ra
nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty trong nh÷ng
n¨m tíi.
3. §èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
§èi t-îng nghiªn cøu: HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty cæ
phÇn c«ng tr×nh giao th«ng Thanh Hãa.
Ph¹m vi nghiªn cøu: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty cæ
phÇn c«ng tr×nh giao th«ng Thanh Hãa trong 5 n¨m tõ 2000 ®Õn 2004.
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
3
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu
Trong luËn v¨n sö dông chñ yÕu c¸c ph-¬ng ph¸p sau:
- Ph-¬ng ph¸p ®iÒu tra thùc ®Þa: §iÒu tra t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh
t¹i c«ng ty trªn hai ph-¬ng diÖn: th«ng qua c¸c sè liÖu b¸o c¸o vµ ghi chÐp t¹i
hiÖn tr-êng;
- Ph-¬ng ph¸p thèng kª: ¸p dông ph-¬ng ph¸p nµy ®Ó thèng kª nh÷ng
sè liÖu cÇn thiÕt liªn quan ®Õn ®Ò tµi, ph©n tÝch vµ tæ hîp c¸c sè liÖu ®ã.
- Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ tæng hîp: Ph©n tÝch nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc
tiÔn, ®Æc tr-ng c¬ b¶n cña c«ng ty vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng
ty, ph©n tÝch c¸c sè liÖu cô thÓ, so s¸nh c¸c sè liÖu ®ã theo nh÷ng tiªu chÝ nhÊt
®Þnh. Tæng hîp c¸c kÕt qña ®· ph©n tÝch ®Ó t×m ra kÕt kuËn
5. Nh÷ng ®ãng gãp cña ®Ò tµi
5.1. Gãp phÇn lµm râ thªm nh÷ng lý luËn vÒ doanh nghiÖp, doanh
nghiÖp cæ phÇn, ®Æc tr-ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp x©y dùng giao th«ng, lý
luËn vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
5.2. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh vµ hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh cña C«ng ty cæ phÇn c«ng tr×nh giao th«ng Thanh Hãa.
5.3. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p phï hîp cho C«ng ty n©ng cao hiÖu qu¶
SXKD vµ n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng.
6. KÕt cÊu cña luËn v¨n
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, luËn v¨n
chia lµm 3 ch-¬ng, tiÕt.
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
4
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
Ch-¬ng 1
C¬ së lý luËn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp
vÒ x©y dùng giao th«ng
1.1. Doanh nghiÖp vÒ x©y dùng giao th«ng
1.1.1. Kh¸i niÖm
Doanh nghiÖp lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc tæ chøc nh»m
t¹o ra s¶n phÈm vµ dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trªn thÞ tr-êng, th«ng
qua ®ã ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trªn c¬ së t«n träng ph¸p luËt cña nhµ n-íc vµ
quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ng-êi tiªu dïng [10, tr.6],[30,tr.15], [53, tr.6-7].
VÒ mÆt ph¸p lý th× “ doanh nghiÖp lµ tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi
s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®-îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh” .
HiÖn nay, trªn l·nh thæ ViÖt Nam cã nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c
nhau, nh- doanh nghiÖp nhµ n-íc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u
h¹n, c«ng ty hîp danh, doanh nghiÖp t- nh©n, c«ng ty liªn doanh, doanh
nghiÖp n-íc ngoµi, hîp t¸c x·.
Trong ph¹m vi ®Ò tµi liªn quan chóng t«i chØ quan t©m ®Õn lo¹i h×nh
doanh nghiÖp nhµ n-íc vµ c«ng ty cæ phÇn.
Doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ mét tæ chøc kinh tÕ do nhµ n-íc ®Çu t- vèn,
thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých,
nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi do nhµ n-íc giao. Vèn cña
doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ vèn do ng©n s¸ch cÊp vµ do doanh nghiÖp tù tÝch
luü. Doanh nghiÖp nhµ n-íc cã t- c¸ch ph¸p nh©n, cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô
d©n sù, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng, kinh doanh trong ph¹m vi sè
vèn do doanh nghiÖp qu¶n lý [30, tr.16], [53, tr.8-12].
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
5
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
C«ng ty cæ phÇn lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ vèn ®iÒu lÖ ®-îc
chia ra thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn [10, tr.10] [53, tr.34].
Nh÷ng ng-êi gãp vèn, n¾m gi÷ cæ phÇn gäi lµ cæ ®«ng. Cæ ®«ng cã thÓ
lµ tæ chøc, c¸ nh©n, sè l-îng cæ ®«ng tèi thiÓu cho mét doanh nghiÖp ph¶i lµ
ba, vµ kh«ng h¹n chÕ sè l-îng tèi ®a.
Cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nî vµ nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña doanh
nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp vµo doanh nghiÖp vµ cã quyÒn chuyÓn
nh-îng cæ phÇn cña m×nh cho ng-êi kh¸c, trõ tr-êng hîp cæ ®«ng së h÷u cæ
phÇn -u ®·i biÓu quyÕt kh«ng ®-îc chuyÓn nh-îng cæ phÇn cña m×nh cho
ng-êi kh¸c.
C«ng ty cæ phÇn cã quyÒn ph¸t hµnh cæ phiÕu cña m×nh trªn thÞ tr-êng
chøng kho¸n.
ë ViÖt Nam lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn vÉn cßn lµ mét lo¹i h×nh ®¬n vÞ
s¶n xuÊt kinh doanh míi mÎ, ®©y lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ
kinh tÕ tõ quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr-êng. NhiÒu c«ng ty cæ phÇn lµ
c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc cæ phÇn hãa trong c«ng cuéc ®æi míi, trong ®ã
nhµ n-íc vÉn chiÕm gi÷ mét tû lÖ nhÊt ®Þnh vèn ®iÒu lÖ. Tõ nh÷ng ph©n tÝch
trªn ®©y chóng t«i ®i ®Õn ®Þnh nghÜa sau:
C«ng ty cæ phÇn vÒ x©y dùng giao th«ng lµ doanh nghiÖp cæ phÇn,
chuyªn cho ho¹t ®éng kinh doanh x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng chñ yÕu
víi môc tiªu lîi nhuËn.
1.1.2. §Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp vÒ x©y dùng giao th«ng
1.1.2.1. §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y dùng giao th«ng [37, tr.12-13]
S¶n phÈm chÝnh cña doanh nghiÖp x©y dùng giao th«ng lµ mét bé phËn
rÊt quan träng cña c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®ã lµ c¸c
tuyÕn ®-êng, cÇu cèng, bÕn c¶ng... t¹o nªn huyÕt m¹ch giao th«ng néi ®Þa vµ
quèc tÕ phôc vô cho nhu cÇu giao th«ng, vËn t¶i hµng ho¸, hµnh kh¸ch.
S¶n phÈm XDGT cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau ®©y:
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
6
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
- S¶n phÈm x©y dùng giao th«ng chÞu ¶nh h-ëng cña ®iÒu kiÖn ®Þa lý,
tù nhiªn, kinh tÕ-x· héi cña n¬i tiªu thô: S¶n phÈm XDGT bao giê còng g¾n
liÒn mét ®Þa ®iÓm, mét ®Þa ph-¬ng nhÊt ®Þnh, v× vËy ph¶i phï hîp víi ®Æc
®iÓm, ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®Þa ph-¬ng ®ã. Nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã bao gåm: §Þa
lý, khÝ hËu, thêi tiÕt, m«i tr-êng, phong tôc tËp qu¸n cña ®Þa ph-¬ng. Nh÷ng
®Æc ®iÓm nµy chi phèi tíi viÖc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng SXKD cña doanh
nghiÖp XDGT nh-: Tæ chøc mÆt b»ng thi c«ng, lùa chän ph-¬ng ¸n thi c«ng,
tæ chøc khai th¸c vµ vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu tíi ch©n c«ng tr×nh.
- Trong khi nh÷ng s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh kh¸c
®-îc s¶n xuÊt hµng lo¹t trong ®iÒu kiÖn æn ®Þnh, trong nhµ x-ëng víi chñng
lo¹i, kÝch th-íc, mÉu m·, kü thuËt vµ c«ng nghÖ ®-îc tiªu chuÈn ho¸ th× s¶n
phÈm x©y dùng giao th«ng cã tÝnh ®¬n chiÕc, kh«ng lÆp l¹i. Lo¹i s¶n phÈm
nµy th-êng ®-îc s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng ®¬n chiÕc, ®-îc s¶n xuÊt ra ë
nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ kh¸c nhau, chi phÝ còng th-êng kh¸c nhau ®èi víi
cïng mét lo¹i s¶n phÈm. Kh¶ n¨ng trïng lÆp vÒ mäi ph-¬ng diÖn: Kü thuËt,
c«ng nghÖ, chi phÝ, m«i tr-êng.. th-êng kh«ng nhiÒu.
- S¶n phÈm x©y dùng giao th«ng cã thêi gian khai th¸c, sö dông dµi,
tr×nh ®é kü thuËt vµ mü thuËt cao: Kh¸c víi nh÷ng s¶n phÈm th«ng th-êng,
yªu cÇu vÒ ®é bÒn v÷ng (chÊt l-îng s¶n phÈm), thêi gian sö dông cña s¶n
phÈm XDGT th-êng rÊt lín. Mét sè lo¹i s¶n phÈm XDGT cã thêi gian sö
dông hµng tr¨m n¨m hoÆc l©u h¬n n÷a. Do ®Æc thï cña s¶n phÈm XDGT lµ khi
t¹o ra s¶n phÈm kh«ng chØ phôc vô cho nhu cÇu tr-íc m¾t mµ chñ yÕu lµ phôc
vô cho nhu cÇu ngµy cµng gia t¨ng trong t-¬ng lai, nªn khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt
s¶n phÈm ph¶i dù ®o¸n ®-îc nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh khai th¸c
sau nµy. ChÝnh v× vËy, nªn nhu cÇu x©y dùng th-êng cã xu h-íng x©y dùng
vÜnh cöu khi ®iÒu kiÖn cho phÐp. MÆt kh¸c mét s¶n phÈm XDGT khi sö dông
cßn cã t¸c dông t¹o nªn c¶nh quan ®Ñp cho ®Êt n-íc, thÓ hiÖn râ tr×nh ®é khoa
häc kü thuËt, khiÕu thÈm mü cña n-íc ®ã, v× vËy khi t¹o ra mét s¶n phÈm
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
7
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
XDGT, th× sù hiÓu biÕt vÒ v¨n hãa, phong tôc cã gi¸ trÞ rÊt lín gióp ng-êi thiÕt kÕ
t¹o ra ®-îc nh÷ng s¶n phÈm ®éc ®¸o kÕt hîp gi÷a tÝnh hiÖn ®¹i vµ tÝnh d©n téc.
- So víi nh÷ng s¶n phÈm th«ng th-êng th× ®Çu t- cho mét c«ng tr×nh
x©y dùng giao th«ng th-êng lín h¬n rÊt nhiÒu kÓ c¶ vÒ tiÒn vèn vµ thêi gian
s¶n xuÊt do ®ã ®Æc ®iÓm kh¸ næi bËt cña s¶n phÈm XDGT lµ chi phÝ s¶n xuÊt
lín vµ thêi gian s¶n xuÊt kÐo dµi. Gi¸ trÞ s¶n phÈm XDGT th-êng lín h¬n
nhiÒu vµ thêi gian s¶n xuÊt kÐo dµi h¬n nhiÒu so víi nh÷ng hµng ho¸ th«ng
th-êng. Muèn hoµn tÊt ®-îc s¶n phÈm víi hiÖu qu¶ cao, tr¸nh l·ng phÝ thêi
gian vµ tiÒn b¹c th× kh¶ n¨ng tæ chøc thi c«ng hîp lý, khoa häc lµ mét yªu cÇu
quan träng. Ph¶i cã biÖn ph¸p thi c«ng døt ®iÓm tõng h¹ng môc c«ng tr×nh,
tr¸nh t×nh tr¹ng thi c«ng dµn tr¶i, g©y ø ®äng vµ thÊt tho¸t vèn.
ChÝnh v× c¸c ®Æc ®iÓm phøc t¹p cña s¶n phÈm ®· chi phèi ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng nªn viÖc
nghiªn cøu nh÷ng ®Æc ®iÓm lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã biÖn
ph¸p tèi -u trong viÖc lùa chän ph-¬ng ¸n tæ chøc thi c«ng, tæ chøc qu¶n lý,
tæ chøc lao ®éng vµ sö dông ®iÒu kiÖn mÆt b»ng s½n cã...
1.1.2.2. §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng giao th«ng
Víi nh÷ng ®Æc thï s¶n phÈm nªu trªn th× qu¸ tr×nh kinh doanh s¶n xuÊt
chóng còng mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt cÇn ph¶i biÕt ®Õn khi nghiªn cøu
n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. §ã lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:
- Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh c«ng tr×nh giao th«ng kh«ng ¸p
dông chiÕn l-îc tiÕp thÞ s¶n phÈm th«ng th-êng v× s¶n phÈm lµm ra kh«ng cÇn
thiÕt ph¶i t×m thÞ tr-êng b¸n. S¶n xuÊt x©y dùng c«ng tr×nh chØ ®-îc tiÕn hµnh
khi cã ®¬n ®Æt hµng cña ng-êi mua s¶n phÈm. S¶n xuÊt x©y dùng giao th«ng
chØ ®-îc tiÕn hµnh khi chñ ®Çu t- chÊp nhËn vµ kÝ hîp ®ång giao thÇu, ®ång
nghÜa lµ nhµ thÇu chØ tiÕn hµnh khi cã hîp ®ång vµ ®-îc thùc hiÖn d-íi sù
gi¸m s¸t kü thuËt - chÊt l-îng cña ng-êi mua. Do ®ã vÒ thùc chÊt, tiÕp thÞ
trong kinh doanh x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng lµ tiÕp thÞ kh¶ n¨ng hoµn
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
8
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
thµnh cao nhÊt s¶n phÈm trong mét hoµn c¶nh vµ thêi gian cô thÓ (Nh- vèn,
nh©n lùc, thiÕt bÞ, n¨ng lùc tæ chøc, tr×nh ®é c«ng nghÖ thi c«ng...).
- Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mang tÝnh tuú biÕn rÊt cao, ®Æc ®iÓm nµy lµ do s¶n
phÈm g¾n liÒn víi n¬i tiªu thô, nªn ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt kh«ng æn ®Þnh, nhiÒu
khi tr¶i dµi toµn tuyÕn dÉn tíi viÖc lao ®éng lu«n ph¶i di chuyÓn vµ thiÕt bÞ thi
c«ng lu«n ph¶i thay ®æi cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ. §©y lµ ®Æc ®iÓm
n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò phøc t¹p vµ khã kh¨n trong tæ chøc, ®iÒu hµnh vµ qu¶n
lÝ ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt, x©y dùng c«ng tr×nh t¹m phôc vô thi
c«ng, phèi hîp ph-¬ng tiÖn xe m¸y thiÕt bÞ. V× vËy, ®Ò n©ng cao ®-îc hiÖu
qu¶ ®ßi hái ph¶i lu«n t¨ng c-êng tÝnh c¬ ®éng vÒ mÆt trang thiÕt bÞ, lùa chän
lo¹i h×nh tæ chøc qu¶n lý vµ chØ ®¹o t¸c nghiÖp phï hîp, chän ®Þa ®iÓm kho
trung chuyÓn vËt t- hîp lý khi doanh nghiÖp thi c«ng nhiÒu c«ng tr×nh.
- Nguy c¬ ø ®äng vèn rÊt cao: Do thêi gian x©y dùng c«ng tr×nh kÐo dµi
nªn th-êng g©y ø ®äng vèn trong c¸c khèi l-îng thi c«ng dë dang cña doanh
nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng. Do ®ã, ®ßi hái c«ng t¸c tæ chøc qu¶n
lý s¶n xuÊt chÆt chÏ, hîp lý vµ lu«n lùa chän tr×nh tù thi c«ng vµ phèi hîp thi
c«ng c¸c c«ng tr×nh gèi ®Çu hiÖu qu¶ vµ phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ,
thanh quyÕt to¸n tõng h¹ng môc ®· hoµn thµnh vµ bµn giao ®-a vµo sö dông.
- Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lu«n chÞu t¸c ®éng cña thiªn nhiªn vµ m«i tr-êng.
§©y lµ ®Æc ®iÓm g©y khã kh¨n kh«ng nhá mµ c¸c doanh nghiÖp v× nh÷ng t¸c
®éng nµy th-êng kh«ng thÓ l-êng tr-íc ®-îc, song hËu qu¶ cña nã l¹i hÕt søc
trÇm träng, nã lu«n lµm gi¶m hiÖu suÊt lao ®éng, nhiÒu khi lµm gi¸n ®o¹n qu¸
tr×nh s¶n xuÊt, gi¶m tiÕn ®é vµ lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt. Khi tiÕn hµnh s¶n
xuÊt doanh nghiÖp chän ph-¬ng ph¸p thi c«ng hîp lý, kÕt hîp thi c«ng trong
nhµ vµ ngoµi trêi ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ do thêi tiÕt: ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa
häc kü thuËt - ph-¬ng tiÖn thi c«ng hiÖn ®¹i, h¹n chÕ thÊp nhÊt c¸c l·ng phÝ vÒ
lao ®éng, nguyªn vËt liÖu do thêi tiÕt g©y ra.
- C«ng nghÖ thi c«ng phøc t¹p vµ trang thiÕt bÞ tèn kÐm: Trong x©y
dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng nhiÒu khi ®ßi hái c¸c trang thiÕt bÞ, m¸y mãc,
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
9
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
kü thuËt phøc t¹p, hiÖn ®¹i, ®¾t tiÒn. Nªn ph-¬ng ¸n ®Çu t- ph¶i ph©n tÝch
®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ dµi h¹n nh»m lùa chän ph-¬ng ¸n ®Çu t-, ®æi míi c«ng
nghÖ thi c«ng hîp lý nhÊt [37, tr.12-13].
Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng nªu trªn
®ßi hái c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý, tæ chøc thi c«ng ph¶i n¨ng ®éng, s¸ng
t¹o, vËn dông tèt nhÊt c¸c thµnh qu¶ vÒ lao ®éng - s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt,
c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt khoa häc vµ s¸ng t¹o vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt, nh»m
n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, mang l¹i lîi Ých
kinh tÕ cao nhÊt cho doanh nghiÖp x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng.
1.2. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp
x©y dùng giao th«ng vµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng lªn nã
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c chØ tiªu
®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
1.2.1.1. Kh¸i niÖm
HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ®-îc nhiÒu nhµ
nghiªn cøu quan t©m. §· cã nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh, ph¶n ¸nh nh÷ng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cã thÓ coi nh-:
- Møc ®é tiÕt kiÖm chi phÝ vµ møc t¨ng kÕt qu¶ kinh tÕ;
- ChØ tiªu x¸c ®Þnh b»ng tû lÖ so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ víi chi phÝ;
- Møc t¨ng cña kÕt qu¶ SXKD trªn mçi lao ®éng hay møc doanh lîi cña
vèn kinh doanh...
Trong ph¹m vi luËn v¨n nµy chóng t«i lùa chän ®Þnh nghÜa vÒ hiÖu qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh sau ®©y:
“ HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh
®é sö dông c¸c nguån nh©n tµi, vËt lùc cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶
cao nhÊt trong qu¸ tr×nh kinh doanh víi tæng chi phÝ thÊp nhÊt” [34,tr.13],
[18] [27] [44]. Nh- vËy, trong ngµnh giao th«ng nãi chung vµ x©y dùng c«ng
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
10
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
tr×nh giao th«ng nãi riªng, th× hiÖu qu¶ s¶n xuÈt kinh doanh c«ng tr×nh giao
th«ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é së h÷u c¸c nguån nh©n lùc,
tµi lùc, vËt lùc vµ tiÒn vèn cña doanh nghiÖp trong lÜnh vùc x©y dùng c«ng
tr×nh giao th«ng ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ cao nhÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh víi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp nhÊt. Cã nghÜa lµ tiÕt kiÖm tèi ®a
vËt t- thi c«ng v× trong ngµnh giao th«ng vËt t- chiÕm tû träng kh¸ cao so víi
s¶n l-îng, doanh thu mµ doanh nghiÖp trong lÜnh vùc x©y dùng c«ng tr×nh
giao th«ng thu ®-îc, mÆt kh¸c chi phÝ nhiªn liÖu vµ chi phÝ di chuyÓn theo ®Æc
thï c«ng viÖc còng rÊt cao, vËt t- vµ chi phÝ nhiªn liÖu chiÕm ®Õn 2/3 gi¸ trÞ
s¶n xuÊt kinh doanh quan träng hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp x©y dùng
c«ng tr×nh giao th«ng.
1.2.1.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
§Ó ®¸nh gi¸ ®-îc hiÖu qu¶ SXKD cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ
nghiªn cøu ®-a ra nhiÒu nhãm chØ tiªu kh¸c nhau, c¬ b¶n nhÊt lµ c¸c nhãm chØ
tiªu sau ®©y:
a. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp
Nhãm chØ tiªu nµy cho thÊy viÖc sö dông nguån nh©n lùc trong doanh
nghiÖp ®· ®em l¹i kÕt qu¶ nh- thÕ nµo trong kinh doanh cña doanh nghiÖp,
bao gåm c¸c chØ tiªu nh-:
- Møc doanh lîi cña mét lao ®éng (møc DL cña L§)
ChØ tiªu nµy cho thÊy b×nh qu©n mét lao ®éng trong doanh nghiÖp ®· mang l¹i
bao nhiªu lîi nhuËn trong mét k× kinh doanh vµ ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
Møc DL cña L§ =
Lîi nhuËn rßng trong kú
(1) [10, tr.50].
Sè L§ b × nh qu© n trong kú
- ChØ tiªu hiÖu suÊt tiÒn l-¬ng (CT hiÖu suÊt TL)
ChØ tiªu nµy cho thÊy khi doanh nghiÖp ph¶i tr¶ mét ®ång l-¬ng cho
c¸n bé, c«ng nh©n th× thu ®-îc bao nhiªu nhiªu ®ång trong doanh thu, hoÆc
lîi nhuËn. Nã ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
11
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
CT hiÖu suÊt TL =
§HBK - HN
Doanh thu ( HoÆc lîi nhuËn)
(2) [10, tr.51].
Tæng quü l- ¬ng
- N¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n trong mét k× kinh doanh (NSL§ b×nh qu©n).
ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn râ gi¸ trÞ cña mét c«ng nh©n, c¸n bé t¹o ra trong
mét kú kinh doanh, ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
NSL§b × nh qu© n =
Doanh thu
(3) [10, tr.50]
Sè l-îng c«ng nh© n, c¸n bé
Tãm l¹i: Nhãm chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh rÊt râ chÊt l-îng lao ®éng vµ chÊt
l-îng tæ chøc lao ®éng cña doanh nghiÖp, nã còng cho thÊy tr×nh ®é qu¶n lý,
bè trÝ lao ®éng cña doanh nghiÖp. §©y cã thÓ coi lµ mét trong nh÷ng nhãm chØ
tiªu quan träng nhÊt thÓ hiÖn hiÖu qu¶ SXKD cña mét doanh nghiÖp c«ng
tr×nh giao th«ng.
b. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn
§©y lµ nhãm chØ tiªu quan träng hµng ®Çu ®èi víi mçi doanh nghiÖp,
bëi v× môc ®Ých cao nhÊt cña doanh nghiÖp lµ t×m kiÕm lîi nhuËn, do ®ã sö
dông ®ång vèn bá ra sao cho cã hiÖu qu¶ cao nhÊt lµ mèi quan t©m hµng ®Çu
cña c¸c doanh nghiÖp. Nhãm chØ tiªu nµy thÓ hiÖn râ nhÊt hiÖu qu¶ SXKD cña
doanh nghiÖp, bao gåm c¸c chØ tiªu sau:
- TØ suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu (TS LN trªn doanh thu)
ChØ tiªu nµy cho biÕt trong mét ®ång doanh thu mµ doanh nghiÖp lµm ra
cã bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Nã ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
TSLN trªn doanh thu
Lîi nhuËn
(4) [10, 48]
Doanh thu
- TØ suÊt lîi nhuËn trªn vèn chñ së h÷u (TSLN trªn VCSH)
ChØ tiªu nµy cho thÊy mét ®ång vèn chñ së h÷u trong mét k× kinh doanh
t¹o ra bao nhiªu lîi nhuËn, ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
TSLN trª n VCSH =
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Lîi nhuËn
(5) [10, tr.48]
VCSH
Khoa KT & QL
12
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
- TØ suÊt lîi nhuËn trªn vèn kinh doanh (TSLN trªn VKD)
ChØ tiªu nµy cho thÊy kh¶ n¨ng sinh lîi cña mçi mét ®ång vèn bá ra
kinh doanh lµ bao nhiªu trong mét k× kinh doanh, nguån vèn nµy bao gåm c¶
vèn chñ së h÷u vµ c«ng nî ph¶i tr¶. Nã ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
TSLN trª n VKD =
Lîi nhuËn
(6) [10, tr.48]
VKD
- TØ suÊt lîi nhuËn trªn tæng tµi s¶n (TSLN trªn TTS)
ChØ tiªu nµy cho thÊy mét ®ång tµi s¶n cña doanh nghiÖp trong mét k×
kinh doanh sinh ra ®-îc bao nhiªu lîi nhuËn. Nã ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
TSLN trª n TTS =
Lîi nhuËn
(7) [10, tr.48]
TTS
- ChØ tiªu sinh lîi cña vèn l-u ®éng (CT sinh lîi cña VL§), cho thÊy
mçi ®ång VL§ cã thÓ t¹o ra bao nhiªu lîi nhuËn trong mét k× kinh doanh. Nã
®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
CT sinh lîi cña VL§=
Lîi nhuËn
(8) [10, tr.46]
VL§ b × nh qu© n trong kú
- HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l-u ®éng (HS ®¶m nhiÖm VL§)
ChØ tiªu nµy cho thÊy doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t- bao nhiªu ®ång VL§ ®Ó
cã ®-îc mét ®ång doanh thu, nã ®-îc tÝnh nh- sau
HS ® ¶ m nhiÖm VL§=
VL§ b × nh qu© n trong kú
(9) [10, tr.47]
Doanh thu thuÇn trong kú
- Sè vßng quay cña VL§
ChØ tiªu nµy cho biÕt tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l-u ®éng trong mét kú
kinh doanh lµ bao nhiªu, vèn cµng lu©n chuyÓn nhanh th× hiÖu qu¶ cña nã
cµng cao. Nã ®-îc tÝnh nh- sau:
Sè vßng quay cña VL§=
Doanh thu thuÇn
(10) [10, tr.47]
VL§ b × nh qu© n trong kú
- HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh (HQ sö dung VC§)
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
13
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
ChØ tiªu nµy nµy cho thÊy kh¶ n¨ng sinh lîi cña mét ®ång vèn cè ®Þnh
trong k× doanh, tøc lµ mét ®ång VC§ sinh ®-îc bao nhiªu dßng l·i. Nã ®-îc
tÝnh nh- sau:
HQ sö dông VC§=
Lîi nhuËn
(11) [10, tr.45]
VC§b × nh qu© n trong kú
- HiÖu suÊt sö dông VC§ (HS sö dông VC§)
ChØ tiªu nµy cho thÊy mét ®ång vèn cè ®Þnh trong k× kinh doanh t¹o ra
®-îc bao nhiªu ®ång doanh thu. Nã ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
HS sö dông VC§=
Doanh thu thuÇn trong kú
(12) [10, tr.45]
VC§b × nh qu© n trong kú
- HiÖu suÊt sö dông tµi s¶n cè ®Þnh (HS sö dông TSC§)
ChØ tiªu nµy cho thÊy mét ®ång nguyªn gi¸ TSC§ tham gia vµo kú kinh
doanh t¹o ra ®-îc bao nhiªu ®ång doanh thu thuÇn. Nã ®-îc tÝnh theo
c«ng thøc:
HQ sö dông TSC§=
Doanh thu thuÇn
(13) [10, tr.46]
Nguyªn gi¸ TSC§b × nh qu© n
- HÖ sè hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh (HS hao mßn TSC§)
ChØ tiªu nµy cho thÊy møc ®é hao mßn cao TSC§ t¹i thêi ®iÓm ®-îc
®¸nh gi¸. Nã ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
HS hao mßn TSC§=
Gi¸ trÞ khÊu hao kuü kÕ TSC§
(14) [10, tr.46]
Nguyªn gi¸ TSC§
- HiÖu qu¶ sö dùng TSC§ (HQ sö dông TSC§)
ChØ tiªu nµy cho thÊy mét ®ång trong nguyªn gi¸ TSC§ tham gia vµo k×
kinh doanh t¹o ra ®-îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Nã ®-îc tÝnh theo c«ng
thøc sau:
HQ sö dông TSC§=
Lîi nhuËn
(15) [10, tr.46]
Nguyªn gi¸ TSC§b × nh qu© n
- HÖ sè trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh cho mét c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
(HS trang bÞ TSC§)
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
14
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ b×nh qu©n cho mét c«ng nh©n trùc
tiÕp s¶n xuÊt. Nã ®-îc tÝnh nh- sau:
HS trang bÞ TSC§=
Nguyªn gi¸ TSC§b × nh qu© n
(16) [10, tr.45]
Sè c«ng nh© n trùc tiÕp SX
Ngoµi hai nhãm chØ tiªu c¬ b¶n trªn ®©y, hiÖu qu¶ SXKD cßn cã thÓ
®-îc ®¸nh gi¸ theo nhiÒu chØ tiªu kh¸c nh-, kh¶ n¨ng t×m kiÕm hîp ®ång c¶
vÒ sè l-îng vµ gi¸ trÞ, møc ®¶m b¶o m¸y mãc thiÕt bÞ cña vèn chñ së h÷u, c¸c
chØ tiªu kinh tÕ x· héi...
1.2.2. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña
c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
NÕu ta coi mét nÒn kinh tÕ lµ mét c¬ thÓ sèng th× mçi doanh nghiÖp
trong nÒn kinh tÕ lµ mét tÕ bµo sèng cña c¬ thÓ ®ã. Nã, tÊt yÕu ph¶i g¾n bã víi
c¸c tÕ bµo t-¬ng ®-¬ng kh¸c, chÞu t¸c ®éng cña c¸c c¬ quan t¹o lªn m«i
tr-êng mµ nã ®ang tån t¹i. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp XDGT, còng nh- tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh bÊt kú
nµo kh¸c ®Òu chÞu t¸c ®éng tõ nhiÒu phÝa cña m«i tr-êng kinh tÕ x· héi, sinh
th¸i. Víi t- c¸ch lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, nã ®ång thêi còng lµ mét thiÕt
chÕ ®Æc biÖt trong x· héi, doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn theo lÞch sö cña
x· héi loµi ng-êi, phï hîp víi ®iÒu kiÖn x· héi vµ tù nhiªn cña mçi quèc
gia cô thÓ, nã tu©n thñ c¸c quy ®Þnh, tËp tôc, tËp qu¸n vµ hiÕn ph¸p, ph¸p
luËt cña mçi quèc gia n¬i doanh nghiÖp ®¨ng ký ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña m×nh.[10, 31]
MÆt kh¸c, doanh nghiÖp sinh ra lµ ®Ó s¶n xuÊt, kinh doanh, do ®ã tÊt
yÕu nã còng kh«ng thÓ t¸ch rêi quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan ®ang diÔn ra s«i
®éng trong c¶ n-íc vµ trªn thÕ giíi, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp còng lu«n chÞu chÞu t¸c ®éng tõ nh÷ng biÕn ®éng trong nÒn kinh
tÕ quèc d©n vµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. §Õn l-ît m×nh nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ
thÕ giíi l¹i lu«n chÞu ¶nh h-ëng cña nh÷ng biÕn cè kh¸ch quan cña m«i
tr-êng sinh th¸i, cña thiªn nhiªn do ®ã c¸c yÕu tè nh- thiªn tai, b·o lôt, h¹n
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
15
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
h¸n, mÊt mïa... trªn thÕ giíi còng ¶nh h-ëng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn
c¸c doanh nghiÖp.
Nh- vËy, cã nhiÒu yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp. §øng tõ quan ®iÓm chñ quan, kh¸ch quan ta cã thÓ kh¸i qu¸t
c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ SXKD cña doanh nghiÖp thµnh hai nhãm:
Nhãm yÕu tè kh¸ch quan vµ nhãm yÕu tè chñ quan. Trong sè c¸c yÕu tè chñ
quan ta l¹i cã thÓ chia ra thµnh hai nhãm, nhãm yÕu tè thuéc vÒ kü thuËt s¶n xuÊt
vµ nhãm yÕu tè thuéc vÒ kü thuËt qu¶n lý. Tõ khÝa c¹nh t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè
ta cã thÓ chia ra hai nhãm: Nhãm yÕu tè t¸c ®éng trùc tiÕp vµ nhãm yÕu tè t¸c
®éng gi¸n tiÕp. Ta sÏ lÇn l-ît ph©n tÝch tõng nhãm yÕu tè nªu trªn.
1.2.21. Nhãm c¸c yÕu tè kh¸ch quan
Lµ tæ hîp c¸c nh©n tè kh¸ch quan tõ m«i tr-êng bªn ngoµi doanh
nghiÖp nh- chÝnh trÞ, x· héi, ph¸p luËt, m«i tr-êng sinh th¸i, kinh tÕ, c¹nh
tranh, tµi nguyªn, quèc tÕ...t¸c ®éng lªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
a. C¸c yÕu tè sinh th¸i
M«i tr-êng sinh th¸i cã t¸c ®éng rÊt m¹nh mÏ lªn nÒn kinh tÕ c¶ ë bËc
vÜ m« vµ vi m«. Nh÷ng yÕu tè tù nhiªn nh- thiªn tai, h¹n h¸n, b·o lôt th-êng
t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn nh÷ng hiÖu qu¶ SXKD cña mét nÒn kinh tÕ, mét sè
daonh nghiÖp vµ l¹i gi¸n tiÕp t¸c ®éng lªn nh÷ng nÒn kinh tÕ kh¸c, c¸c doanh
nghiÖp kh¸c. Vµ hËu qu¶ cña c¸c yÕu tè sinh th¸i ®«i khi lµ rÊt khñng khiÕp.
V× vËy, viÖc dù b¸o tr-íc nh÷ng yÕu tè nµy cã vai trß hµng ®Çu trong viÖc
n©ng cao hiÖu qu¶ SXKD, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y dùng giao
th«ng, mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp chÞu nhiÒu t¸c ®éng cña cña c¸c yÕu tè nµy
nhÊt, nh- ®· ph©n tÝch t¹i môc 1.1.2.
b. C¸c yÕu tè kinh tÕ
YÕu tè kinh tÕ lµ yÕu tè cã t¸c ®éng trùc tiÕp lªn hiÖu qu¶ SXKD cña
c¸c doanh nghiÖp. M«i tr-êng kinh tÕ quèc tÕ lu«n ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn
häat ®éng më réng thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp ¶nh h-ëng tíi lîi nhuËn do ®ã
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
16
N©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cña C«ng ty cæ phÇn Giao th«ng Thanh Hãa
§HBK - HN
t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c yÕu tè kinh tÕ nhl¹m ph¸t, biÕn ®éng tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch kinh tÕ, t¨ng tr-ëng c¹nh tranh... lu«n
lu«n t¸c ®éng m¹nh ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ
trùc tiÕp lµ t¸c ®éng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh vÒ cung cÇu cña doanh nghiÖp.
c. C¸c yÕu tè chÝnh trÞ
ChÝnh trÞ còng lµ mét t¸c nh©n cã t¸c ®éng trùc tiÕp lªn hiÖu qu¶ SXKD
cña c¸c doanh nghiÖp. M«i tr-êng chÝnh trÞ æn ®Þnh lu«n lµ tiÒn ®Ò cho viÖc
ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t-, ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. ChÝnh s¸ch
cña mçi quèc gia n¬i cã doanh nghiÖp ho¹t ®éng lu«n lu«n t¸c ®éng mét c¸ch
trùc tiÕp lªn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®ã. Nh÷ng biÕn ®éng vÒ chÝnh trÞ
còng lu«n kÐo theo nh÷ng nguy c¬ ph¸ s¶n cña nhiÒu doanh nghiÖp, v× vËy khi
lùa chän m«i tr-êng ®Çu t- yÕu tè chÝnh trÞ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cho c¸c
doanh nh©n.
d. C¸c yÕu tè ph¸p lý
C¸c yªó tè ph¸p lý còng cã vai trß quan träng kh«ng kÐm c¸c yÕu tè
chÝnh trÞ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. M«i tr-êng ph¸p lý
lµnh m¹nh võa t¹o ®iÒu kiªn cho c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh thuËn lîi c¸c
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, võa ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vi m«
theo h-íng phï hîp víi lîi Ých x· héi vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp. M«i tr-êng ph¸p lý thuËn lîi lu«n t¹o cho c¸c doanh nghiÖp
mét hµnh lang th«ng tho¸ng ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng SXKD vµ ng-îc l¹i.
e. C¸c yÕu tè v¨n hãa x· héi
C¸c yÕu tè v¨n hãa x· héi th-êng t¸c ®éng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp lªn
hiÖu qu¶ SXKD cña c¸c doanh nghiÖp: T×nh tr¹ng viÖc lµm, ®iÒu kiÖn x· héi,
tr×nh ®é gi¸o dôc, phong c¸ch sèng, truyÒn thèng vµ t©m lý x· héi... lµ c¸c yÕu
tè cã kh¶ n¨ng t¸c ®éng lªn hiÖu qu¶ SXKD theo c¶ hai h-íng, tÝch cùc vµ
tiªu cùc. Tr×nh ®é v¨n hãa, chuyªn m«n cao th× t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn hiÖu qu¶
s¶n xuÊt vµ ng-îc l¹i. Phong c¸ch sèng c«ng nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc
n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ng-îc l¹i. §Æc biÖt ®èi víi c¸c
TrÞnh TuÊn Sinh - QTDN 2005
Khoa KT & QL
- Xem thêm -