Lêi cam ®oan
T«i xin cam ®oan b¶n luËn v¨n lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc,
®éc lËp cña t«i. C¸c sè liÖu, kÕt qu¶ nªu trong luËn v¨n lµ trung
thùc vµ cã nguån gèc râ rµng.
T¸c gi¶ luËn v¨n
Tr¬ng xu©n Lîi
môc lôc
LêI CAM §OAN
DANH MôC C¸C CH÷ VIÕT T¾T
DANH MôC B¶NG BIÓU, S¥ §å
Më ®Çu.............................................................................................................. 1
Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ
kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c¸c doanh nghiÖp x©y dùng..............3
1.1. Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh
doanh t¹i c¸c doanh nghiÖp x©y dùng:...................................................3
1.1.1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ:.............................................................3
1.1.2. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i doanh thu:.........................................................7
1.1.3. Kh¸i niÖm vµ ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ®èi víi c¸c
DNXD:..................................................................................................9
1.2. Tæ chøc KÕ to¸n tµi chÝnh chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh
doanh t¹i c¸c dNXD:......................................................................................11
1.2.1. Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ :......................................................................11
1.2.2. Tæ chøc kÕ to¸n doanh thu:..................................................................19
1.2.3. Tæ chøc kÕ to¸n kÕt qu¶ kinh doanh:...................................................26
1.3. KÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh:..........28
1.3.1. Néi dung kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh:.......29
1.3.2. Tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶:.......................40
1.3.3. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n ®Ó thu thËp th«ng tin:....................................44
Ch¬ng 2: thùc tr¹ng vÒ kÕ to¸n chi phÝ , doanh thu vµ kÕt
qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty x©y dùng lòng l«........................47
2.1. §Æc ®iÓm t×nh h×nh chung cña c«ng ty:...........................................47
2.1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c«ng ty vµ ®Þnh híng cña c«ng ty trong
nh÷ng n¨m tiÕp theo:...........................................................................47
2.1.2. Mét sè c«ng tr×nh tiªu biÓu ®· triÓn khai thi c«ng trong nh÷ng n¨m gÇn
®©y:..................................................................................................... 47
2.1.3. Ngµnh nghÒ kinh doanh cña c«ng ty:...................................................48
2.2. §Æc ®iÓm s¶n phÈm cña c«ng ty:.........................................................49
2.3. §Æc ®iÓm qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c«ng ty:.....................................50
2.4. C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty:...............................................................51
2.5. Tæ chøc C«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty:..........................................54
2.5.1. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty:...................................................54
2.5.2. ChÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông t¹i c«ng ty:......572.6. Thùc tr¹ng kÕ
to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh
t¹i C«ng ty:................................................................................58
2.6.1. Tæ chøc KTTC chi phÝ, doanh thu, kÕt qu¶ t¹i
c«ng ty:........................................................................................58
2.6.2. Tæ chøc KTQT chi phÝ, doanh thu, kÕt qu¶ t¹i c«ng ty:.......................77
2.7. nhËn xÐt vÒ kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh
t¹i c«ng ty :.................................................................................................... 82
2.7.1. u ®iÓm:................................................................................................. 82
2.7.2. Mét sè h¹n chÕ cßn tån t¹i:..................................................................84
Ch¬ng 3: c¸c gi¶i ph¸p ®Ó Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ,
doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty x©y dùng
lòng l«.......................................................................................................... 90
3.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt
qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty:.....................................................................90
3.2. c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ, doanh
thu vµ kÕt qu¶ t¹i c«ng ty:.......................................................................91
3.3. néi dung hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ t¹i
c«ng ty :........................................................................................................... 93
3.3.1. Hoµn thiÖn KTTC chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ t¹i c«ng ty:...............93
3.3.2. Hoµn thiÖn KTQT chi phÝ, doanh thu, kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty :
.......................................................................................................... 103
3.4. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p:.............................................107
3.4.1. VÒ phÝa nhµ níc:................................................................................107
3.4.2. VÒ phÝa c«ng ty:.................................................................................108
KÕt luËn...................................................................................................... 110
NhËn xÐt cña c¸n bé híng dÉn khoa häc
DANH MôC TµI LIÖU THAM KH¶O
DANH MôC PHô LôC
danh môc b¶ng biÓu, h×nh vÏ
Trang
S¬ ®å 2.1. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n t¹i c«ng ty....................................................57
S¬ ®å 2.2. Quy tr×nh xö lý d÷ liÖu phÇn mÒm......................................................58
S¬ ®å 3.1
1
më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi:
Ngµy nay, tríc xu híng héi nhËp kinh tÕ toµn cÇu ®· vµ ®ang diÔn ra rÊt
m¹nh mÏ theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u, ®Æc biÖt lµ khi ViÖt Nam ®· trë thµnh
thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi ®· ®Æt c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam tríc mét thö th¸ch to lín, víi nh÷ng c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt
h¬n trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Sù c¹nh tranh nµy kh«ng chØ diÔn ra gi÷a c¸c
doanh nghiÖp quèc doanh, doanh nghiÖp t nh©n trong níc mµ ¸p lùc c¹nh tranh
lín h¬n tõ phÝa c¸c tËp ®oµn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi. V× vËy, muèn
tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× viÖc sö dông nh÷ng chi phÝ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i hîp lý ®Ó tr¸nh thÊt tho¸t, l·ng phÝ, tiÕt
kiÖm tíi møc thÊp nhÊt nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, kÕt qu¶ kinh
doanh lµ chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nã
liªn quan chÆt chÏ ®Õn chi phÝ bá ra vµ lîi nhuËn ®em l¹i.
ViÖc x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸
thµnh s¶n phÈm, lµ tiÒn ®Ò ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp, ¶nh hëng ®Õn tÝnh trung thùc, hîp lý cña th«ng tin b¸o c¸o kÕ to¸n vµ
cuèi cïng ¶nh hëng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp lu«n
quan t©m ®Õn chi phÝ bá ra, doanh thu thùc hiÖn ®îc vµ kÕt qu¶ t¹o ra. Mét trong
nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong nÒn
kinh tÕ thÞ trêng ®ã chÝnh lµ tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh
doanh t¹i doanh nghiÖp.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi:
- HÖ thèng hãa c¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh
doanh t¹i c¸c doanh nghiÖp x©y dùng.
- Trªn c¬ së ph©n tÝch lý luËn vµ nghiªn cøu thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ,
doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh t¹i C«ng ty x©y dùng Lòng L«, ®¸nh gi¸ nh÷ng
kÕt qu¶, h¹n chÕ thùc tr¹ng ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ,
doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh t¹i C«ng ty x©y dùng Lòng L«.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi:
- Tr×nh bµy c¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh
doanh t¹i c¸c doanh nghiÖp x©y dùng.
- Trªn c¬ së ph©n tÝch lý luËn vµ nghiªn cøu thùc tr¹ng vÒ kÕ to¸n chi phÝ,
doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh t¹i C«ng ty x©y dùng Lòng L«, tõ ®ã ®a ra c¸c
2
gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh t¹i
C«ng ty x©y dùng Lòng L«.
4. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi:
- VÒ mÆt lý luËn: LuËn v¨n ®· gãp phÇn lµm râ c¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n
chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c¸c doanh nghiÖp x©y dùng theo c¸c
chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam.
- VÒ mÆt thùc tiÔn: Kh¶o s¸t, nghiªn cøu thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ, doanh
thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh t¹i C«ng ty x©y dùng Lòng L«. Trªn c¬ së ph©n tÝch
mÆt m¹nh, mÆt yÕu tõ ®ã ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m x©y dùng vµ hoµn
thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nµy.
5. KÕt cÊu cña luËn v¨n:
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, luËn v¨n gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh
t¹i c¸c doanh nghiÖp x©y dùng
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh t¹i
C«ng ty x©y dùng Lòng L«.
Ch¬ng 3: C¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶
kinh doanh t¹i C«ng ty x©y dùng Lòng L«.
Ch¬ng 1
C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu
vµ kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c¸c
doanh nghiÖp x©y dùng
1.1. Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ, doanh thu vµ kÕt
qu¶ kinh doanh t¹i c¸c doanh nghiÖp x©y dùng:
1.1.1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ:
1.1.1.1. kh¸i niÖm chi phÝ:
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i sö dông,
huy ®éng c¸c nguån lùc nh lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn ®Ó thùc hiÖn viÖc s¶n xuÊt,
chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc lao vô, lu©n chuyÓn lu th«ng hµng hãa,
thùc hiÖn ho¹t ®éng ®Çu t. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c
kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
3
doanh.
Trong qu¶n lý, ngêi ta thêng quan t©m ®Õn viÖc doanh nghiÖp ®· chi ra
trong kú nh÷ng lo¹i chi phÝ nµo vµ víi sè lîng lµ bao nhiªu ®Ó ®¹t ®îc møc doanh
thu nµo ®ã ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã hiÖu
qu¶.
Theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam, ChuÈn mùc sè 01" chuÈn mùc chung":
chi phÝ lµ tæng gi¸ trÞ c¸c kho¶n lµm gi¶m lîi Ých kinh tÕ trong kú kÕ to¸n d íi
h×nh thøc c¸c kho¶n tiÒn chi ra, c¸c kho¶n khÊu trõ tµi s¶n hoÆc ph¸t sinh c¸c
kho¶n nî lµ gi¶m vèn chñ së h÷u kh«ng bao gåm c¸c kho¶n ph©n phèi cho cæ
®«ng hoÆc chñ së h÷u".
ViÖc nghiªn cøu vµ nhËn thøc chi phÝ cßn phô thuéc vµo quan ®iÓm trong
tõng lo¹i kÕ to¸n kh¸c nhau:
Theo quan ®iÓm cña kÕ to¸n tµi chÝnh: th× chi phÝ lµ nh÷ng kho¶n phÝ tæn
ph¸t sinh g¾n liÒn víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó t¹o s¶n phÈm, dÞch vô nhÊt
®Þnh. Chi phÝ ®îc x¸c ®Þnh b»ng tiÒn cña nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao
®éng vËt hãa.. trªn c¬ së ph¸p lý ch¾c ch¾n.
Nh vËy, kh¸i niÖm chi phÝ g¾n liÒn víi viÖc sö dông thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó ®o lêng c¸c kho¶n hao phÝ ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp, chi phÝ lu«n g¾n liÒn víi mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh, ®ã lµ môc
®Ých kiÕm lêi cña doanh nghiÖp, chi phÝ lu«n g¾n liÒn víi mét thêi kú s¶n xuÊt
kinh doanh(SXKD) nhÊt ®Þnh, chi phÝ thùc tÕ chi ra cho ho¹t ®éng SXKD.
Chi phÝ g¾n liÒn víi ph¹m vi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp bao gåm: chi phÝ
mua hµng, chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, chi
phÝ tµi chÝnh, chi phÝ kh¸c.
§Æc biÖt, ®èi víi Doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng:
Chi phÝ x©y l¾p biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé lao ®éng sèng, lao ®éng vËt
hãa vµ c¸c chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp x©y l¾p ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t
®éng x©y l¾p trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng, ®ñ chi phÝ cña
ho¹t ®éng x©y l¾p cô thÓ lµ chi phÝ cña tõng c«ng tr×nh, H¹ng môc c«ng
tr×nh(HMCT) g¾n liÒn víi tõng hîp ®ång x©y dùng lµ rÊt quan träng. §©y lµ mét
nh©n tè cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ SXKD cña doanh nghiÖp
x©y dùng(DNXD).
Theo chuÈn mùc kÕ to¸n sè 15" hîp ®ång x©y dùng", chi phÝ liªn quan trùc
tiÕp ®Õn tõng hîp ®ång x©y dùng bao gåm:
- Chi phÝ nh©n c«ng t¹i c«ng trêng, bao gåm c¶ chi phÝ gi¸m s¸t t¹i c«ng trêng.
4
- Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu bao gåm c¶ thiÕt bÞ cho c«ng tr×nh
- Chi phÝ khÊu hao m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c¸c TSC§ kh¸c sö dông ®Ó thùc
hiÖn hîp ®ång
- Chi phÝ vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, th¸o dì m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu, vËt
liÖu ®Õn vµ ®i khái c«ng tr×nh.
- Chi phÝ thuª xëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång.
- Chi phÝ thiÕt kÕ vµ trî gióp kü thuËt liªn quan trùc tiÕp ®Õn hîp ®ång.
- Chi phÝ dù tÝnh ®Ó söa ch÷a vµ b¶o hµnh c«ng tr×nh
- Chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c
Nh vËy, cã thÓ nãi b¶n chÊt chi phÝ SXKD trong ho¹t ®éng x©y l¾p hay chi
phÝ cña hîp ®ång x©y dùng lµ chi phÝ ph¸t sinh trong kh©u s¶n xuÊt vµ cÊu thµnh
nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p do DNXD thùc hiÖn.
1.1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ:
Ph©n lo¹i chi phÝ lµ sù ph©n chia c¸c chi phÝ s¶n xuÊt thµnh c¸c lo¹i chi phÝ
dùa vµo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau, nh»m cung cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ mét c¸ch
chi tiÕt, cô thÓ, kÞp thêi phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý vµ ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh
tÕ phï hîp.
Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt nh: ph©n lo¹i chi phÝ theo kh¶ n¨ng
quy n¹p chi phÝ vµo c¸c ®èi tîng kÕ tãan tËp hîp chi phÝ, ph©n lo¹i chi phÝ theo
ho¹t ®éng vµ c«ng dông kinh tÕ, ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ víi c¸c
kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ
gi÷a chi phÝ víi møc ®é ho¹t ®éng,...nhng ë ®©y t¸c gi¶ chØ ®Ò cËp ®Õn hai c¸ch
ph©n lo¹i chñ yÕu sau:
a) Trong ho¹t ®éng x©y l¾p, chi phÝ thêng ®îc ph©n lo¹i thµnh c¸c
kho¶n môc chi phÝ nh sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp(CPNVLTT): lµ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn
liÖu, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p hoÆc sö dông cho s¶n xuÊt
s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô cña doanh nghiÖp x©y l¾p(nÕu cã). trong ho¹t
®éng x©y l¾p lµ nh÷ng chi phÝ vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, cÊu kiÖn, c¸c bé phËn
kÕt cÊu c«ng tr×nh, vËt liÖu lu©n chuyÓn tham gia cÊu thµnh thùc thÓ c«ng tr×nh
x©y l¾p hoÆc gióp cho viÖc thùc hiÖn vµ hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p nh: s¾t
thÐp, xi m¨ng, ®¸ sái, tÊm xi m¨ng ®óc s½n, cèp pha, ®µ gi¸o,...chi phÝ nµy thêng
chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh c«ng tr×nh, HMCT x©y l¾p.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp(CPNCTT): Ph¶n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp
tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x©y l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, thùc
5
hiÖn dÞch vô, lao vô cña DNXD(nÕu cã)
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng(CPSDMTC): lµ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi
c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y, l¾p c«ng tr×nh trong nh÷ng trêng hîp
doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y, l¾p c«ng tr×nh theo ph¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa
thñ c«ng, võa b»ng m¸y.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung(CPSXC): lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc tæ
chøc, phôc vô vµ qu¶n lý thi c«ng cña c¸c ®éi x©y l¾p ë c¸c c«ng trêng x©y dùng,
chi phÝ ®i vay nÕu ®îc vèn hãa tÝnh gi¸ trÞ tµi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt dë dang.
CPSXC lµ chi phÝ tæng hîp bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c nhau thêng cã mèi
quan hÖ gi¸n tiÕp víi c¸c ®èi tîng x©y l¾p. Ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy cã t¸c
dông lµ c¬ së ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo kho¶n môc chi
phÝ, phôc vô cho x©y dùng chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh, qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo ®Þnh møc.
b) Ph©n lo¹i chi phÝ theo ho¹t ®éng vµ c«ng dông kinh tÕ.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ SXKD ®îc chia thµnh hai lo¹i: chi phÝ ho¹t
®éng SXKD th«ng thêng vµ chi phÝ kh¸c
Chi phÝ ho¹t ®éng SXKD th«ng thêng:
Bao gåm chi phÝ t¹o ra doanh thu cña häat ®éng SXKD. c¨n cø vµo chøc
n¨ng, c«ng dông cña chi phÝ, c¸c kho¶n chi phÝ nµy ®îc chia thµnh:
Chi phÝ s¶n xuÊt: lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt hãa
vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o
s¶n phÈm, lao vô dÞch vô trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. chi
phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ s¶n xuÊt chung:
-
Chi phÝ vËt liÖu
Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
Chi phÝ dông cô
Chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt:
6
Chi phÝ b¸n hµng(CPBH): lµ chi phÝ lu th«ng vµ chi phÝ tiÕp thÞ ph¸t sinh
trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa, lao vô, dÞch vô. Lo¹i chi phÝ nµy cã:
chi phÝ qu¶ng c¸o, giao hµng, giao dÞch, hoa hång b¸n hµng, chi phÝ nh©n viªn
b¸n hµng vµ chi phÝ kh¸c g¾n liÒn ®Õn b¶o qu¶n vµ tiªu thô s¶n phÈm, hµng hãa.
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp(CPQLDN): lµ c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan
®Õn viÖc phôc vô vµ qu¶n lý SXKD cã tÝnh chÊt chung toµn doanh nghiÖp. bao
gåm;
- Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý
- Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý
- Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
- Chi phÝ dù phßng
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
Chi phÝ tµi chÝnh: lµ nh÷ng chi phÝ vµ c¸c kho¶n lç liªn quan ®Õn ho¹t
®éng vÒ vèn nh: chi phÝ liªn doanh, chi phÝ ®Çu t tµi chÝnh, chi phÝ liªn quan ®Õn
vay vèn, lç liªn doanh...
Chi phÝ kh¸c:
Chi phÝ kh¸c lµ c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng ngoµi ho¹t
®éng SXKD th«ng thêng cña doanh nghiÖp nh c¸c chi phÝ vµ c¸c kho¶n lç do c¸c
sù kiÖn hay c¸c nghiÖp vô bÊt thêng mµ doanh nghiÖp kh«ng thÓ dù kiÕn tríc ®îc
nh: chi phÝ thanh lý, nhîng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh, tiÒn ph¹t do vi ph¹m hîp
®ång, ...
1.1.2. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i doanh thu:
1.1.2.1. Kh¸i niÖm doanh thu:
Theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam sè 14: " Doanh thu lµ tæng gi¸ trÞ c¸c lîi
Ých kinh tÕ doanh nghiÖp ®· thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc trong kú kÕ to¸n, ph¸t sinh
tõ ho¹t ®éng SXKD th«ng thêng cña doanh nghiÖp, gãp phÇn lµm t¨ng vèn chñ
së h÷u"
T¹i c¸c DNXD doanh thu b¸n hµng lµ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, hµng hãa, lao
vô, dÞch vô mµ doanh nghiÖp ®· b¸n, ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng(®· ® îc thùc
hiÖn) bao gåm c¶ phô thu, phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n(nÕu cã). Gi¸ trÞ cña hµng
hãa ®îc tháa thuËn ghi trong hîp ®ång kinh tÕ vÒ mua b¸n vµ cung cÊp s¶n
phÈm hµng hãa, lao vô, dÞch vô ®· ®îc ghi trªn hãa ®¬n b¸n hµng hoÆc ghi trªn
7
c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan tíi viÖc b¸n hµng hoÆc cung cÊp dÞch vô.
§èi víi s¶n phÈm x©y l¾p ®· bµn giao hoÆc ®· b¸n(®· x¸c ®Þnh ®îc tiªu thô)
trong kú th× tæng c¸c lîi Ých kinh tÕ cña doanh nghiÖp ®· thu ®îc tõ ho¹t ®éng ®ã
®îc gäi lµ doanh thu x©y dùng cña doanh nghiÖp.
1.1.2.2. Ph©n lo¹i doanh thu:
§èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh
thu vµ kÕ to¸n doanh thu, doanh thu cã thÓ ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c
nhau: theo ph¬ng thøc tiªu thô, theo khu vùc, theo tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh
doanh,...
§èi víi c¸c DNXD doanh thu thêng ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau:
- Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô: lµ toµn bé c¸c kho¶n tiÒn ®· thu
®îc hoÆc sÏ thu ®îc tõ c¸c giao dÞch vµ nghiÖp vô ph¸t sinh nh b¸n s¶n phÈm do
doanh nghiÖp s¶n xuÊt, b¸n hµng hãa mua vµo vµ b¸n bÊt ®éng s¶n ®Çu t; cung
cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng theo tháa thuËn hîp ®ång.
- Doanh thu b¸n hµng néi bé lµ lîi Ých kinh tÕ thu ®îc tõ viÖc b¸n hµng hãa,
s¶n phÈm, cung cÊp dÞch vô gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n phô thuéc trong
cïng mét c«ng ty, tæng c«ng ty tÝnh theo gi¸ b¸n néi bé.
- Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh: lµ toµn bé sè tiÒn ®· thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc tõ tiÒn l·i, tiÒn b¶n quyÒn, cæ tøc, lîi nhuËn ®îc chia vµ doanh thu ho¹t ®éng
tµi chÝnh kh¸c cña doanh nghiÖp.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp, doanh thu b¸n hµng vµ
cung cÊp dÞch vô, doanh thu néi bé sÏ ®îc ph©n lo¹i chi tiÕt thµnh: Doanh thu
b¸n hµng hãa vµ doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm, s¶n phÈm x©y l¾p. Doanh thu
b¸n c¸c thµnh phÈm, s¶n phÈm x©y l¾p cã thÓ ph©n lo¹i chi tiÕt theo tõng lo¹i s¶n
phÈm b¸n ra nh: Doanh thu b¸n c¸c s¶n phÈm x©y l¾p vµ doanh thu b¸n c¸c s¶n
phÈm kh¸c.
Trong c¸c DNXD viÖc x¸c ®Þnh doanh thu ngoµi viÖc tu©n thñ theo ®óng
c¸c quy ®Þnh ®îc nªu trong chuÈn mùc kÕ to¸n sè 14" doanh thu vµ thu nhËp
kh¸c" cßn ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh ®îc nªu trong chuÈn mùc kÕ to¸n sè 15"
hîp ®ång x©y dùng".
1.1.3. Kh¸i niÖm vµ ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ®èi víi c¸c
DNXD:
1.1.3.1. kh¸i niÖm:
§èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung tiÕn hµnh ho¹t ®éng SXKD t¹o ra c¸c
s¶n phÈm vµ cung cÊp dÞch vô nh»m thâa m·n nhu cÇu thÞ trêng víi môc tiªu lµ
lîi nhuËn.
8
Lîi nhuËn lµ kÕt qu¶ cña c¶ mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh.
Sau mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ cña tõng
ho¹t ®éng trªn c¬ së so s¸nh doanh thu, thu nhËp víi chi phÝ cña tõng ho¹t ®éng.
KÕt qu¶ SXKD cña doanh nghiÖp lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh th«ng thêng vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp trong mét
thêi kú nhÊt ®Þnh biÓu hiÖn b»ng sè tiÒn l·i hay lç.
KÕt qu¶ kinh doanh th«ng thêng lµ kÕt qu¶ tõ ho¹t ®éng t¹o ra doanh thu
cña doanh nghiÖp. Nã lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn vÒ b¸n hµng vµ cung
cÊp dÞch vô, doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ trÞ gi¸ vèn hµng b¸n(c¶ s¶n phÈm,
hµng hãa vµ dÞch vô), chi phÝ tµi chÝnh, CPBH, CPQLDN.
KÕt qu¶ kh¸c lµ kÕt qña tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c, kh«ng t¹o ra doanh thu cña
doanh nghiÖp. Nã lµ sè chªnh lÖch gi÷a thu nhËp kh¸c vµ chi phÝ kh¸c.
§èi víi c¸c DNXD, kÕt qu¶ kinh doanh x©y l¾p lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh
doanh chÝnh cña doanh nghiÖp, lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu, gi¸ thµnh s¶n
xuÊt cña s¶n phÈm x©y l¾p, chi phÝ tµi chÝnh, CPBH vµ CPQLDN ph©n bæ cho
s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao.
1.1.3.2. §iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh víi ho¹t ®éng x©y Dùng:
Theo chuÈn mùc sè 15" hîp ®ång x©y dùng", kÕt qu¶ cña hîp ®ång x©y
dùng ®îc íc tÝnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy khi:
§èi víi hîp ®ång víi gi¸ cè ®Þnh, kÕt qña cña hîp ®ång x©y dùng ®îc íc
tÝnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy khi thâa m·n ®ång thêi bèn ®iÒu kiÖn sau:
- Tæng doanh thu cña hîp ®ång tÝnh to¸n ®îc mét c¸ch ®¸ng tin cËy
- Doanh nghiÖp thu ®îc lîi Ých kinh tÕ tõ hîp ®ång
- Chi phÝ hoµn thµnh hîp ®ång vµ phÇn c«ng viÖc ®· hoµn thµnh t¹i thêi
®iÓm lËp b¸o c¸o tµi chÝnh ®îc tÝnh to¸n mét c¸ch ®¸ng tin cËy.
- C¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn hîp ®ång cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc râ rµng vµ
tÝnh to¸n mét c¸ch ®¸ng tin cËy ®Ó tæng chi phÝ cña hîp ®ång cã thÓ so s¸nh ®îc
víi tæng dù to¸n.
§èi víi hîp ®ång x©y dùng víi chi phÝ phô thªm, kÕt qu¶ cña hîp ®ång
x©y dùng ®îc íc tÝnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy khi ®ång thêi thâa m·n hai ®iÒu kiÖn
sau:
- Doanh nghiÖp thu ®îc lîi Ých kinh tÕ tõ hîp ®ång
- C¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn hîp ®ång cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc râ rµng vµ
tÝnh to¸n mét c¸ch ®¸ng tin cËy kh«ng kÓ cã ®îc hoµn tr¶ hay kh«ng.
Nh vËy, ®Ó x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ SXKD cña c¸c DNXD th× kÕt qu¶ íc tÝnh
cña c¸c hîp ®ång x©y dùng ph¶i thâa m·n c¸c ®iÒu kiÖn nãi trªn
9
H¬n n÷a ®Ó x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ SXKD th«ng thêng cña doanh nghiÖp x©y
dùng ph¶i x¸c ®Þnh ®îc: Doanh thu vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô; c¸c kho¶n
gi¶m trõ doanh thu; gi¸ vèn hµng b¸n; doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh; chi phÝ tµi
chÝnh; CPBH; CPQLDN;
§Ó x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ kh¸c th× DNXD ph¶i x¸c ®Þnh ®îc thu nhËp kh¸c
vµ chi phÝ kh¸c.
Nh vËy theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n ban hµnh theo
quyÕt ®Þnh 15/2006/Q§-BTC ban hµnh ngµy 20 th¸ng 03 n¨m 2006
cña Bé tµi chÝnh:
Doanh
thu
C¸c
Doanh
Chi
KÕt
b¸n
kho¶n
Gi¸
thu
Chi
Chi
phÝ
qu¶ tõ
hµng
gi¶m
vèn
ho¹t
phÝ
phÝ
qu¶n
ho¹t =
vµ
- trõ - hµng + ®éng - tµi - b¸n lý
®éng
cung
doanh
b¸n
tµi
chÝnh
hµng
doanh
SXKD
cÊp
thu
chÝnh
nghiÖp
dÞch
vô
KÕt qu¶ tõ ho¹t
®éng kh¸c
=
Thu nhËp kh¸c
KÕt qu¶ c¸c ho¹t ®éng doanh
nghiÖp tríc thuÕ thu nhËp
doanh nghiÖp
KÕt qu¶ c¸c ho¹t
®éng doanh nghiÖp
sau thuÕ TNDN
=
=
-
kÕt qu¶ tõ ho¹t
®éng SXKD
KÕt qu¶ c¸c ho¹t
®éng doanh nghiÖp
tríc thuÕ TNDN
-
Chi phÝ kh¸c
+
kÕt qu¶ tõ
ho¹t ®éng kh¸c
Chi phÝ
thuÕ TNDN
hiÖn hµnh
-
Chi phÝ
thuÕ
TNDN
ho·n l¹i
Sau khi x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ SXKD doanh nghiÖp sau thuÕ ThuÕ thu nhËp
doanh nghiÖp(TNDN), doanh nghiÖp tiÕn hµnh ph©n phèi vµ sö dông nã(bï ®¾p
c¸c kho¶n lç tõ n¨m tríc, trÝch lËp c¸c quü, ®Ó l¹i ®Ó t¸i ®Çu t s¶n xuÊt,..).
Tuy nhiªn trong ph¹m vi luËn v¨n chØ ®Ò cËp s©u ®Õn kÕt qu¶ tõ ho¹t ®éng kinh
doanh th«ng thêng lµ mét bé phËn ¶nh hëng lín ®Õn viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
10
doanh sau thuÕ TNDN.
1.2. Tæ chøc KÕ to¸n tµi chÝnh chi phÝ, doanh thu vµ kÕt
qu¶ kinh doanh t¹i c¸c dNXD:
1.2.1.Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ :
1.2.1.1.Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ:
Cã hai ph¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt: ph¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp vµ ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp.
a. Ph¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp:
¸p dông trong trêng hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cã quan hÖ trùc tiÕp víi tõng
®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt. Ph¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp ®ßi hái ph¶i tæ chøc
ghi chÐp ban ®Çu(chøng tõ gèc) theo tõng ®èi tîng, trªn c¬ së ®ã, kÕ to¸n tËp hîp
sè liÖu tõ c¸c chøng tõ gèc theo tõng ®èi tîng liªn quan, ghi trùc tiÕp vµo c¸c tµi
kho¶n cÊp 1, cÊp 2 hoÆc c¸c chi tiÕt theo ®óng ®èi tîng. Ph¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp
b¶o ®¶m viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng chi phÝ víi møc ®é
chÝnh x¸c cao.
b. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp:
¸p dông trong trêng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu
®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mµ kh«ng thÓ tæ chøc viÖc ghi chÐp ban ®Çu
riªng rÏ theo tõng ®èi tîng ®îc. Ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i ghi chÐp ban ®Çu
c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan tíi nhiÒu ®èi tîng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh
chi phÝ, trªn c¬ së ®ã tËp hîp c¸c chøng tõ kÕ to¸n theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh
chi phÝ(tæ, ®éi s¶n xuÊt, c«ng trêng...). Sau ®ã chän tiªu thøc ph©n bæ ®Ó tÝnh
to¸n ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan.
ViÖc tÝnh to¸n ph©n bæ gåm 2 bíc:
- TÝnh hÖ sè ph©n bæ: H = C/T
Trong ®ã:
H lµ hÖ sè ph©n bæ
C lµ tæng chi phÝ ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ
T lµ tæng tiªu chuÈn dïng ph©n bæ
- Ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng cã liªn quan:
Cn = Tn x H
Trong ®ã:
Cn lµ chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng
Tn lµ tiªu chuÈn ph©n bæ cña ®èi tîng n.
1.2.1.2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ:
a. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu sö
dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p hoÆc sö dông cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc
11
hiÖn dÞch vô, lao vô cña DNXD.
Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu ph¶i tÝnh theo gi¸ thùc tÕ xuÊt sö dông. Gi¸
thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p
sau: gi¸ ®Ých danh, gi¸ b×nh qu©n liªn hoµn, nhËp tríc xuÊt tríc, nhËp sau xuÊt tríc, gi¸ b×nh qu©n kú tríc,...
Chän ph¬ng ph¸p nµo, ®¬n vÞ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n trong suèt niªn
®é kÕ to¸n.
CPNVLTT trong s¶n xuÊt gåm nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ vËt liÖu phô dïng
trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p.
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh bao gåm nh÷ng thø nguyªn liÖu, vËt liÖu,
nöa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt kÕt cÊu... mµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
nã cÊu thµnh thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm nh g¹ch ngãi, c¸t, ®¸, xi m¨ng, s¾t , bª
t«ng ®óc s½n... c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh thêng ®îc x©y dùng ®Þnh møc
chi phÝ vµ còng tiÕn hµnh qu¶n lý theo ®Þnh møc.
Thêng chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh cã liªn quan trùc tiÕp víi tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nh c«ng tr×nh, HMCT.... do ®ã ®îc tËp hîp theo ph¬ng ph¸p
trùc tiÕp.
Trêng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh sö dông cã liªn quan tíi nhiÒu ®èi
tîng chi phÝ th× ph¶i dïng ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. KhÝ ®ã tiªu chuÈn ph©n
bæ hîp lý nhÊt lµ ®Þnh møc tiªu hao chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh.
- Chi phÝ vËt liÖu phô(vËt liÖu kh¸c):
Chi phÝ vËt liÖu phô bao gåm nh÷ng thø vËt liÖu mµ khi tham gia vµo s¶n
xuÊt nã kÕt hîp víi vËt liÖu chÝnh lµm thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng bÒ ngoµi cña
s¶n phÈm, gãp phÇn t¨ng thªm chÊt lîng, thÈm mü cña s¶n phÈm, kÝch thÝch thÞ
hiÕu sö dông s¶n phÈm hoÆc ®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt tiÕn hµnh thuËn lîi,
hoÆc phôc vô cho nhu cÇu kü thuËt c«ng nghÖ hoÆc phôc vô cho viÖc ®¸nh gi¸
b¶o qu¶n s¶n phÈm.
VËt liÖu kh¸c trong s¶n xuÊt x©y l¾p nh bét m¸u, ®inh, d©y...
ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c trong ho¹t ®éng x©y l¾p còng t¬ng tù
nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh. Tuy nhiªn c¸c lo¹i vËt liÖu phô trong s¶n xuÊt
x©y l¾p thêng gåm nhiÒu lo¹i phøc t¹p, thêng liªn quan tíi nhiÒu ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ kh¸c nhau, nªn thêng ph¶i ph©n bæ.
§èi víi vËt liÖu phô cã ®Þnh møc chi phÝ th× c¨n cø vµo ®Þnh møc chi p hÝ ®Ó
lµm tiªu chuÈn ph©n bæ. trêng hîp kh«ng x¸c ®Þnh møc chi phÝ vËt liÖu phô th× sÏ
chän tiªu chuÈn ph©n bæ phï hîp, thêng dïng tiªu chuÈn ph©n bæ lµ møc tiªu hao
12
thùc tÕ cña vËt liÖu chÝnh hoÆc ph©n bæ theo giê m¸y, ca m¸y thi c«ng nÕu chi phÝ
vËt liÖu phô ®îc sö dông ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng cña m¸y mãc thi c«ng.
Trong s¶n xuÊt x©y l¾p, trêng hîp ®èi víi c¸c c«ng tr×nh cÇu ®êng giao
th«ng, dïng nhiªn liÖu ®Ó nÊu nhùa ®êng, chi phÝ nhiªn liÖu sÏ ®îc tÝnh vµo
kho¶n môc CPNVLTT. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ nhiªn liÖu còng gièng nh ®èi
víi vËt liÖu phô.
Khi kÕ to¸n kho¶n môc CPNVLTT, cÇn chó ý kh«ng ®îc tÝnh vµo kho¶n
môc nµy ®èi víi trêng hîp DNXD nhËn thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n cña bªn giao
thÇu(bªn A), hoÆc do bªn A ñy quyÒn cho B mua ®Ó l¾p ®Æt vµo c«ng tr×nh nhËn
thÇu(trõ trêng hîp nhËn thÇu theo ph¬ng thøc ch×a khãa trao tay). Khi nhËn sè
thiÕt bÞ nµy DNXD ghi nî TK 152(1526), cã TK 331. khi bµn giao l¹i thiÕt bÞ nµy
cho bªn A, Bªn B ph¶i ghi bót tãan ngîc l¹i vµ tiÕn hµnh quyÕt to¸n riªng vÒ sè
thiÕt bÞ nµy. Kh«ng ®îc h¹ch to¸n gi¸ trÞ thiÕt bÞ vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt x©y l¾p
c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n(XDCB) nhËn thÇu.
- Tµi kho¸n sö dông ®Ó kÕ to¸n kho¶n môc CPNVLTT:
Tµi kho¶n 621- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông
trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, thùc hiÖn dÞch
vô, lao vô cña DNXD.
Bªn Nî: trÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho ho¹t
®éng x©y l¾p, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, kinh doanh dÞch vô trong kú h¹ch to¸n.
Bªn Cã:
+ TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thùc tÕ sö dông kh«ng hÕt ®îc nhËp l¹i kho
+ kÕt chuyÓn hoÆc tÝnh ph©n bæ trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thùc tÕ sö dông
cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú vµo tk 154-chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
vµ chi tiÕt cho c¸c ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p, gi¸ thµnh s¶n
phÈm, dÞch vô lao vô...
TK 621 kh«ng cã sè d cuèi kú
Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng
c«ng tr×nh, HMCT,...
- S¬ ®å kÕ to¸n tµi kho¶n CPNVLTT (Phô lôc sè 1.1)
b. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ cho lao ®éng trùc tiÕp tham gia
vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x©y l¾p vµ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng
nghiÖp, cung cÊp dÞch vô lao vô trong DNXD, chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp thuéc
13
ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p, bao gåm c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng thuéc
quyÒn qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ lao ®éng thuª ngoµi theo tõng lo¹i c«ng viÖc.
CPNCTT nÕu tÝnh tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm hoÆc tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian,
nhng cã liªn hÖ trùc tiÕp víi tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cô thÓ th× dïng ph¬ng
ph¸p tËp hîp trùc tiÕp. §èi víi CPNCTT s¶n xuÊt tr¶ theo thêi gian cã liªn quan
tíi nhiÒu ®èi tîng vµ kh«ng h¹ch to¸n trùc tiÕp ®îc, c¸c kho¶n tiÒn l¬ng phô
cña c«ng nh©n x©y l¾p th× ph¶i dïng ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn
®îc dïng ®Ó ph©n bæ hîp lý lµ ph©n bæ theo giê c«ng ®Þnh møc hoÆc theo tiÒn l ¬ng ®Þnh møc, hay ph©n bæ theo giê c«ng thùc tÕ.
- Tµi kho¶n sö dông: TK 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Bªn Nî: - CPNCTT tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm: tiÒn
l¬ng, tiÒn c«ng lao ®éng vµ c¸c kho¶n trÝch trªn tiÒn l¬ng theo quy ®Þnh (riªng
®èi víi ho¹t ®éng x©y l¾p, kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch trªn l¬ng vÒ BHXH,
BHYT, KPC§)
Bªn Cã: - kÕt chuyÓn CPNCTT vµo bªn nî tk 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh dë dang.
Tk 622 kh«ng cã sè d cuèi kú.
- S¬ ®å kÕ to¸n tµi kho¶n CPNCTT (Phô lôc sè 1.2)
c. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng:
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng(CPSDMTC) ®îc chia thµnh hai lo¹i:
- Chi phÝ thêng xuyªn: gåm c¸c chi phÝ x¶y ra hµng ngµy mét c¸ch thêng
xuyªn cho qu¸ tr×nh sö dông m¸y thi c«ng ®iÒu khiÓn vµ c«ng nh©n phôc vô m¸y
thi c«ng; tiÒn khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ xe m¸y thi c«ng; c¸c chi phÝ vÒ thuª
m¸y, chi phÝ söa ch÷a thêng xuyªn xe m¸y thi c«ng.
- Chi phÝ t¹m thêi lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh mét lÇn cã liªn quan ®Õn viÖc
l¾p, th¸o ,vËn chuyÓn , di chuyÓn m¸y vµ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ nh÷ng c«ng tr×nh
t¹m phôc vô cho viÖc sö dông m¸y nh : l¸n che m¸y ë c«ng trêng, bÖ ®Ó m¸y ë
khu vùc thi c«ng.
C¸c chi phÝ thêng xuyªn ®îc tÝnh trùc tiÕp mét lÇn vµo CPSDMTC trong kú,
cßn chi phÝ t¹m thêi kh«ng h¹ch tãan 1 lÇn vµo chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng mµ
®îc tÝnh ph©n bæ dÇn theo thêi gian sö dông c¸c c«ng tr×nh t¹m hoÆc theo thêi
gian thi c«ng trªn c«ng trêng.
H¹ch to¸n CPSDMTC phô thuéc vµo h×nh thøc sö dông m¸y thi c«ng:
tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt chuyªn thùc hiÖn c¸c khèi lîng thi c«ng b»ng
m¸y hoÆc giao m¸y thi c«ng cho c¸c ®éi, xÝ nghiÖp x©y l¾p:
14
- Tæ chøc ®éi xe, m¸y thi c«ng riªng, ®îc ph©n cÊp h¹ch to¸n vµ cã tæ chøc
kÕ to¸n riªng th× toµn bé chi phÝ liªn quan tíi ho¹t ®éng cña xe, m¸y thi c«ng sÏ
®îc tËp hîp trùc tiÕp cho ®éi xe, m¸y thi c«ng ®ã
- DNXD kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt hoÆc cã tæ chøc ®éi m¸y
thi c«ng riªng biÖt nhng kh«ng tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng cho ®éi.
C¸c thiÕt bÞ phôc vô cho thi c«ng cã thÓ lµ m¸y thuéc quyÒn së h÷u cña
c«ng ty, cã thÓ c«ng ty thuª ngoµi thÓ hiÖn qua hîp ®ång thuª m¸y.
§Ó ph¶n ¸nh CPSDMTC kÕ to¸n sö dông TK 623 - Chi phÝ sö dông
m¸y thi c«ng. Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông xe,
m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh trong tr êng hîp
doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p theo ph¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng
võa kÕt hîp b»ng m¸y.
- Tµi kho¶n sö dông: TK 623 - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Bªn Nî: c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng(chi phÝ nguyªn liÖu cho
m¸y ho¹t ®éng, chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng
nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ b¶o dìng, söa ch÷a m¸y thi c«ng...)
Bªn Cã: kÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµo bªn nî Tk 154- chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
Tµi kho¶n 623 kh«ng cã sè d cuèi kú.
Tµi kho¶n 623 - Chi phÝ sö dông m¸y cã 6 tµi kho¶n cÊp hai:
Tµi kho¶n 6231- Chi phÝ nh©n c«ng
Tµi kho¶n 6232- Chi phÝ vËt liÖu
Tµi kho¶n 6233- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
Tµi kho¶n 6234- Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng
Tµi kho¶n 6237- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
Tµi kho¶n 6238- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
S¬ ®å kÕ to¸n tµi kho¶n CPSDMTC(Phô lôc sè 1.3)
d. Chi phÝ s¶n xuÊt chung:
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung(CPSXC) trong c¸c DNXD, kÕ to¸n sö
dông tµi kho¶n 627:
Néi dung kÕt cÊu cña tµi kho¶n 627
Bªn Nî: CPSXC ph¸t sinh trong kú, bao gåm: l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi
x©y dùng; tiÒn ¨n gi÷a ca cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, cña c«ng nh©n x©y
l¾p, kho¶n trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn ®îc tÝnh theo
tû lÖ(%) quy ®Þnh hiÖn hµnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y
l¾p, nh©n viªn sö dông m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi(thuéc biªn chÕ cña
15
doanh nghiÖp); khÊu hao TSC§ dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi vµ nh÷ng chi
phÝ kh¸c liªn quan tíi ho¹t ®éng cña ®éi(chi phÝ kh«ng cã thuÕ GTGT ®Çu vµo
nÕu ®îc khÊu trõ thuÕ).
Bªn Cã:
- C¸c kho¶n ghi gi¶m CPSXC
- KÕt chuyÓn CPSXC vµo bªn nî tµi kho¶n 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh dë dang.
TK 627 kh«ng cã sè d cuèi kú.
TK 627 cã 6 tµi kho¶n cÊp hai:
TK 627.1- Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK 627.2- Chi phÝ vËt liÖu
TK 627.3- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
TK 627.4- Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 627.7- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 627.8- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
CPSXC ®îc tËp hîp theo néi dung kho¶n môc quy ®Þnh. Tïy thuéc vµo c¸ch
thøc tæ chøc s¶n xuÊt cña c¸c tæ, ®éi x©y l¾p ë DNXD mµ kÕ to¸n tæ chøc kÕ to¸n
cho phï hîp.
S¬ ®å kÕ to¸n tµi kho¶n CPSXC (Phô lôc sè 1.4)
e. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ x¸c ®Þnh chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng
x©y l¾p dë dang cuèi kú:
§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
§èi tùîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ nh÷ng ph¹m vi, giíi h¹n ®Ó tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt nh»m ®¸p øng nhu cÇu kiÓm tra, gi¸m s¸t, tæng hîp chi phÝ vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Trong c¸c DNXD, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ c¸c c«ng tr×nh,
HMCT, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc x©y l¾p quy íc cña HMCT hay nhãm c«ng tr×nh
phï hîp víi c¸c hîp ®éng x©y dùng ®· ký kÕt hay ®¬n vÞ thi c«ng...
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ x¸c ®Þnh chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng
x©y l¾p dë dang cuèi kú:
- TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p thêng ®îc
tiÕn hµnh vµo cuèi kú kÕ to¸n hoÆc khi c«ng tr×nh hoµn thµnh toµn bé. ViÖc tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i theo tõng c«ng tr×nh, HMCT vµ theo kho¶n môc gi¸
thµnh quy ®Þnh dù to¸n x©y l¾p gåm: CPNVLTT, CPNCTT, CPSDMTC, CPSXC.
- §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú: lµ c«ng viÖc tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn
chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cho khèi lîng x©y l¾p(KLXL) dë dang cuèi kú theo
16
nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang cuèi kú
tïy thuéc vµo ph¬ng thøc thanh to¸n gi÷a Bªn A vµ Bªn B, kÕ to¸n cã thÓ ®¸nh
gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang theo c¸c ph¬ng thøc sau:
+ Trêng hîp tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh sau khi hoµn thµnh toµn bé c«ng tr×nh:
Khi c«ng tr×nh cha hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ bá ra tõ khi b¾t ®Çu thi
c«ng ®Õn kú b¸o c¸o lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang hay x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë
dang lµ lòy kÕ chi phÝ s¶n xuÊt ®Õn kú b¸o c¸o.
+ Trêng hîp x¸c ®Þnh tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®iÓm dõng kü thuËt th×
s¶n phÈm dë dang lµ c¸c KLXL cha ®¹t tíi ®iÓm dõng kü thuËt ®· quy ®Þnh vµ ®îc tÝnh theo chi phÝ thùc tÕ dùa trªn c¬ së ph©n bæ chi phÝ thùc tÕ cña c«ng tr×nh,
HMCT ®ã cho c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc ®· hoµn thµnh vµ c¸c giai ®o¹n thi c«ng
cßn dë dang theo gi¸ dù to¸n cña chóng.
§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë cuèi kú lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tÝnh chÝnh x¸c gi¸
thµnh c«ng tr×nh vµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh.
- §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n
154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
(S¬ ®å kÕ to¸n tµi kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang - Phô lôc sè
1.5)
1.2.2.Tæ chøc kÕ to¸n doanh thu:
Doanh thu ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ hîp lý cña c¸c kho¶n ®· thu hoÆc sÏ thu.
Trong c¸c DNXD, doanh thu ®îc ghi nhËn còng ph¶i theo gi¸ trÞ hîp lý cña
c¸c kho¶n ®· thu hoÆc sÏ thu vµ doanh thu b¸n hµng còng chØ ®îc ghi nhËn khi
thâa m·n c¸c ®iÒu kiÖn ®· quy ®Þnh trong chuÈn mùc kÕ to¸n.
1.2.2.1. §iÒu kiÖn ®Ó ghi nhËn doanh thu:
Theo chuÈn mùc sè 14" Doanh thu vµ thu nhËp kh¸c": Doanh thu b¸n hµng
®îc ghi nhËn khi ®ång thêi tháa m·n tÊt c¶ n¨m ®iÒu kiÖn sau:
(a) Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi
quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng hãa cho ngêi mua;
(b) Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng hãa nh ngêi së
h÷u hµng hãa hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng hãa;
(c) Doanh thu ®îc x¸c ®Þnh t¬ng ®èi ch¾c ch¾n;
(d) Doanh nghiÖp ®· thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n
hµng;
(e) X¸c ®Þnh ®îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n hµng.
1.2.2.2. Doanh thu cña hîp ®ång x©y dùng t¹i c¸c DNXD:
- Xem thêm -
.DOC 
95 
73 
52 
