Tài liệu đánh giá hiệu quả hoạt động của cán bộ 248 trong công tác khuyến nông cơ sở tại huyện đại từ

Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info ®¹i häc th¸I nguyªn tr−êng ®¹i häc n«ng l©m ------------------- NguyÔn thÞ hµ giang Chuyªn ®Ò: ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸n bé 248 trong c«ng t¸c khuyÕn n«ng c¬ së t¹i huyÖn ®¹i tõ Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ®¹i häc HÖ ®µo t¹o : ChÝnh quy Chuyªn ngµnh : KhuyÕn n«ng Khoa : KhuyÕn n«ng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Kho¸ : 2004-2008 Gi¶ng viªn h−íng dÉn : TS. §inh Th¸i Nguyªn, 2008 Ngäc Lan Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info Môc lôc Trang Phần 1. ®Æt vÊn ®Ò ........................................................................................1 1.1. TÝnh cấp thiết của chuyªn đề ......................................................................7 1.2. Mục tiªu nghiªn cứu...................................................................................8 Mục tiªu cụ thể ..................................................................................................8 PhÇn 2. Tæng quan tµi liÖu ........................................................................9 2.1. C¬ së lý luËn ...............................................................................................9 2.1.1. LÞch sö ph¸t triÓn khuyÕn n«ng ...............................................................9 2.1.1.1. Trªn thÕ giíi..........................................................................................9 2.1.1.2. LÞch sö h×nh thµnh khuyÕn n«ng ë ViÖt Nam.....................................10 2.1.2. Kh¸i niÖm, néi dung vµ vai trß cña khuyÕn n«ng ®èi víi ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam .................................................................................................11 2.1.2.1. §Þnh nghÜa khuyÕn n«ng ....................................................................11 2.1.2.2. Néi dung cña khuyÕn n«ng.................................................................13 2.1.2.3. Vai trß cña khuyÕn n«ng ....................................................................14 2.1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn khuyÕn n«ng..............................................16 2.2. T×nh h×nh thùc tiÔn vÒ hÖ thèng khuyÕn n«ng ë ViÖt Nam ......................17 2.2.1. HÖ thèng khuyÕn n«ng ë ViÖt Nam.......................................................17 2.2.2. Mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ hÖ thèng khuyÕn n«ng ë ViÖt Nam ..19 2.2.3. HÖ thèng khuyÕn n«ng Th¸i Nguyªn ....................................................21 2.2.4. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®−îc trong c«ng t¸c khuyÕn n«ng tØnh Th¸i Nguyªn......23 PhÇn 3. §èi t−îng, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ............28 3.1. Đối tượng, địa điểm, thời gian: ................................................................28 3.2. Nội dung nghiªn cứu: ...............................................................................28 3.3. Phương ph¸p nghiªn cứu: .........................................................................28 PhÇn 4. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn ................................................................30 Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info 4.1. Điều kiện tự nhiªn, kinh tế x· hội và hoạt động sản xuất n«ng nghiệp tại huyện Đại Từ ...................................................................................................30 4.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn .................................................................................30 4.1.2. §iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi ...................................................................31 4.1.3. T×nh h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn §¹i Tõ...............................31 4.2. Kh¸i qu¸t về hệ thống khuyến n«ng huyện Đại Từ..................................33 4.2.1. HÖ thèng khuyến n«ng Đại Từ ..............................................................33 4.2.2. Chức năng, nhiệm vụ cña c¸n bé khuyÕn n«ng huyÖn §¹i Tõ..............35 4.2.3. KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ tr×nh ®é vµ n¨ng lùc cña c¸n bé KN Tr¹m KN §¹i Tõ. .............................................................................................................36 4.3. Thực trạng hoạt động của c¸n bộ 248 tại huyện Đại Từ ..........................37 4.3.1. Chuyªn m«n ®µo t¹o cña c¸n bé 248 cña huyÖn §¹i Tõ .......................38 4.3.2. §¸nh gi¸ cña n«ng d©n vÒ c¸n bé 248...................................................39 4.3.3. Nh÷ng vÊn ®Ò bÊt cËp vÒ viÖc sö dông c¸n bé 248 t¹i huyÖn §¹i Tõ....42 4.4. Ph©n tÝch mặt mạnh, yếu, cơ hội th¸ch thức trong c«ng t¸c khuyến n«ng cơ sở của c¸n bộ 248 hiện tại của huyện Đại Từ.............................................44 4.5. Định hướng và giải ph¸p n©ng cao năng lực cho c¸n bộ 248 và ph¸t triển hệ thống khuyến n«ng cơ sở tại huyện Đại từ.................................................45 PhÇn 5. kÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ..........................................................48 5.1. Kết luận.....................................................................................................48 5.2. KhuyÕn nghị .............................................................................................49 Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info B¶ng c¸c tõ, c¸c côm tõ viÕt t¾t 1. KN KhuyÕn n«ng 2. KN & PTNT KhuyÕn n«ng vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n 3. PTNT Ph¸t triÓn n«ng th«n 4. NN & PTNT N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n 5. UBND ñy ban nh©n d©n 6. CIDSE Tæ chøc ph¸t triÓn vµ hîp t¸c quèc tÕ 7. SNV Tæ chøc ph¸t triÓn Hµ Lan 8. CP ChÝnh phñ 9. T¦ Trung −¬ng 10. TTXVN Th«ng tÊn x· ViÖt Nam 11. KNVCS KhuyÕn n«ng viªn c¬ së 12. KNV KhuyÕn n«ng viªn 13. TBKT TiÕn bé kü thuËt 14. TTKN Trung t©m khuyÕn n«ng 15. TTKNQG Trung t©m KhuyÕn n«ng Quèc gia 16. TP Thµnh phè Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info Lêi nãi ®Çu Víi ph−¬ng ch©m “häc ®i ®«i hµnh, “lý thuyÕt b¾n liÒn víi thùc tiÔn, nhµ tr−êng g¾n liÒn víi x· héi“. Tr−êng §¹i häc N«ng L©m Th¸i Nguyªn hµng n¨m ®· tæ chøc cho sinh viªn n¨m cuèi ®i thùc tËp tèt nghiÖp. §©y lµ c¬ héi quý b¸u ®Ó c¸c sinh viªn tiÕp cËn vµ lµm quen víi c«ng viÖc sÏ lµm sau khi ra tr−êng. §−îc vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tiÔn. Tõ ®ã, n©ng cao kiÕn thøc vµ kü n¨ng cho b¶n th©n. §−îc sù ®ång ý vµ t¹o ®iÒu kiÖn cña Ban gi¸m hiÖu Nhµ tr−êng, Ban chñ nhiÖm khoa KhuyÕn n«ng & PTNT t«i ®· tiÕn hµnh thùc hiÖn chuyªn ®Ò tèt nghiÖp : “§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng khuyÕn n«ng cña c¸n bé 248 trong ho¹t ®éng khuyÕn n«ng c¬ së t¹i huyÖn §¹i Tõ“. §©y còng lµ lÊn ®Çu tiªn thùc hiÖn mét chuyªn ®Ò. V× vËy chuyªn ®Ò cßn nhiÒu thiÕu sãt, t«i rÊt mong nhËn ®−îc sù gãp ý vµ phª b×nh tõ qóy thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n sinh viªn ®Ó chuyªn ®Ò cña t«i ®−îc hoµn thiÖn h¬n. T«i xin ch©n träng göi lêi c¶m ¬n tíi Ban gi¸m hiÖu Nhµ tr−êng, Ban chñ nhiÖm khoa KN & PTNT. §Æc biÖt c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« gi¸o TS. §inh Ngäc Lan gi¶ng viªn khoa KN & PTNT, lµ ng−êi ®· truyÒn ®¹t cho t«i nh÷ng kiÕn thøc bæ Ých trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn chuyªn ®Ò. T«i xin ®−îc bµy tá tÊm lßng biÕt ¬n ®Õn ban l·nh ®¹o, c¸n bé nh©n viªn Tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn §¹i Tõ, c¸n bé 248 vµ bµ con n«ng d©n 3 x· Hïng S¬n, Kh«i Kú vµ Hµ Th−îng cña huyÖn §¹i Tõ ®· cung cÊp nh÷ng sè liÖu cÇn thiÕt vµ gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu nghiªn cøu t¹i ®Þa bµn. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Th¸i Nguyªn, th¸ng 6 n¨m 2008 Sinh viªn NguyÔn ThÞ Hµ Giang Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info Danh môc b¶ng Trang Bảng 2.1: Kết quả c«ng t¸c đưa giống đậu tương mới vào sản xuất (2003 – 2005) với sự tham gia của HTKN tỉnh Th¸i Nguyªn ......................................... Bảng 2.2: Kết quả chương tr×nh trồng c©y nh©n d©n tỉnh Th¸i Nguyªn (2003 – 2005) với sự tham gia của hệ thống khuyến n«ng tỉnh Th¸i Nguyªn ..................... B¶ng 4.1: DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l−îng c¸c c©y trång chÝnh cña huyÖn .... 27 B¶ng 4.2: T×nh h×nh ch¨n nu«i cña huyÖn §¹i Tõ qua 3 n¨m (2005 – 2007 ) ........................................................................................................................ 27 B¶ng 4.3: Sè l−îng c¸c tæ chøc KN cÊp c¬ së trªn ®Þa bµn huyÖn §¹i Tõ .... 30 B¶ng 4.4 Sè l−îng vµ tr×nh ®é ®µo t¹o cña c¸n bé KN huyÖn §¹i Tõ giai ®o¹n 2005 - 2007..................................................................................................... 31 B¶ng 4.5. Tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé KN huyÖn §¹i Tõ giai ®o¹n 2005 – 2007 ........................................................................................................... 32 B¶ng 4.6. Chuyªn m«n ®µo t¹o cña c¸n bé 248 huyÖn §¹i Tõ....................... 33 B¶ng 4.7. §¸nh gi¸ cña n«ng d©n vÒ kü n¨ng lµm viÖc cña c¸n bé 248 ........ 34 B¶ng 4.8. §¸nh gi¸ cña n«ng d©n vÒ c¸c buæi tËp huÊn cña c¸n bé 248........ 35 B¶ng 4.9 : §¸nh gi¸ cña n«ng d©n vÒ møc ®é nhiÖt t×nh cña c¸n bé 248....... 36 B¶ng 4.10: §¸nh gi¸ cña n«ng d©n vÒ n¨ng lùc c¸n bé 248........................... 36 B¶ng 4.11. §¸nh gi¸ cña c¸n bé 248 vÒ chÕ ®é l−¬ng vµ phô cÊp..................38 Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info Phần 1 ®Æt vÊn ®Ò 1.1. TÝnh cấp thiết của chuyªn đề Khuyến n«ng Th¸i Nguyªn ®· thành lập ®−îc 17 năm dưới sự hỗ trợ của CIDSE và SNV. Hệ thống khuyến n«ng Th¸i Nguyªn là một trong những hệ thống mạnh nhất ở miền bắc ViÖt Nam. Kết quả nổi bật nhất của hoạt động khuyến n«ng tØnh Th¸i Nguyªn trong những năm qua lµ h×nh thành ®−îc hệ thống khuyến n«ng từ tỉnh xuống đến cấp cơ sở, với nhiều h×nh thức hoạt động linh hoạt và mang tÝnh hiệu quả cao. Đặc biệt, phải nãi đến đội ngũ c¸n bộ 248 làm c«ng t¸c khuyến n«ng tại c¸c x· dựa trªn kết luận số 248-KL/ TU ngày 08/06/2002 của Đảng bộ tỉnh Th¸i Nguyªn. Tỉnh ký hợp đồng lao động với c¸c kỹ sư kinh tế, kỹ sư n«ng nghiệp và c¸c kỹ sư kỹ thuật rồi cử họ xuống c¸c x·, phường làm c«ng t¸c khuyến n«ng. Mỗi x· nhận từ 1-2 kỹ sư trªn nguyªn tắc “x· sử dụng, huyện quản lý, tỉnh trả lương” theo ng©n s¸ch cña x·. Trªn thực tế, tại một số địa bàn c¸n bộ khuyến n«ng 248 đãng vai trß quan trọng trong c«ng t¸c khuyến n«ng cơ sở, họ là cầu nối giữa n«ng d©n và khuyÕn n«ng cấp trªn. Họ là người đưa ®Õn cho người n«ng d©n những kỹ thuật mới, giống c©y trồng, vật nu«i mới, phương ph¸p mớià ngoài ra, họ cßn trực tiếp tham ra tổ chức, gi¸m s¸t, đ¸nh gi¸ c¸c « tr×nh diễn, thử nghiệm tại cơ sở. Tuy nhiªn, cho đến nay vẫn chưa cã một hướng dẫn cụ thể nào về chức năng, nhiệm vụ cụ thể của c¸n bộ 248 và cũng chưa cã một c«ng tr×nh nào nghiªn cứu đ¸nh gi¸ về phương thức và hiệu quả hoạt động của c¸n bộ 248 trong c«ng t¸c khuyến n«ng. Huyện Đại Từ là một huyện miền nói nằm ở phÝa T©y Bắc của tỉnh Th¸i Nguyªn, c¸ch thành phố Th¸i Nguyªn 25 km. Tổng diện tÝch đất tự nhiªn toàn huyện là 57.890 ha: Trong đã đất n«ng nghiệp chiếm 26,87%; đất l©m nghiệp chiếm 45,13%; đất chưa sử dụng chiếm 17,35%; cßn lại là đất phi n«ng nghiệp chiÕm 10,65%. HuyÖn §¹i Tõ hiÖn cã 29 x· vµ 2 thÞ trÊn víi tæng d©n sè toµn huyÖn trªn 16.000 ng−êi. MËt ®é d©n sè b×nh qu©n trªn 227 ng−êi/km2. Cã 8 d©n téc chung sèng, chñ yÕu lµ Kinh, Tµy, Nïng, Dao, S¸n D×u ph©n bè kh¸ ®ång ®Òu trªn toµn ®Þa bµn huyÖn. Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info Hiện nay, hệ thống khuyến n«ng của huyện §¹i Tõ gồm cã trạm khuyến n«ng huyện và hệ thống khuyến n«ng cấp x·, th«n bản. Trong đã, khuyến n«ng cơ sở với lực lượng chủ chốt là c¸n bộ 248 đang chiếm một vị trÝ quan trọng trong việc chuyển giao tiến bộ kỹ thuật đến với người n«ng d©n và c¸c hoạt động khuyến n«ng kh¸c. V× vậy, được sự ph©n c«ng của khoa KN & PTNT - trường §ại học N«ng L©m Th¸i Nguyªn, chóng t«i tiến hành thực hiện chuyªn đề thực tập tốt nghiệp: “иnh gi¸ hiệu quả hoạt động của c¸n bộ 248 trong c«ng t¸c khuyến n«ng cơ sơ tại huyện Đại Từ” 1.2. Mục tiªu nghiªn cứu Môc tiªu chung иnh gi¸ được hiệu quả hoạt động của c¸n bộ 248 trong c«ng t¸c khuyến n«ng cơ sở của huyện và t×m ra c¸c giải ph¸p hữu hiệu nhằm n©ng cao hiệu quả hoạt động của c«ng t¸c khuyến n«ng cấp cơ sở. Mục tiªu cụ thể • иnh gi¸ thực trạng và hiệu quả hoạt động của c¸n bộ 248 trong c«ng t¸c khuyến n«ng. • иnh gi¸ được mặt mạnh – yếu, cơ hội – th¸ch thức trong c«ng t¸c khuyến n«ng cấp cơ sở của c¸n bộ 248. • T×m ra giải ph¸p n©ng cao năng lực cho c¸n bộ 248 và ph¸t triển hệ thống khuyến n«ng cơ sở tại huyện Đại Từ. Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info PhÇn 2 Tæng quan tµi liÖu 2.1. C¬ së lý luËn 2.1.1. LÞch sö ph¸t triÓn khuyÕn n«ng 2.1.1.1. Trªn thÕ giíi Trªn thÕ giíi, khuyÕn n«ng ra ®êi tõ rÊt sím, nã b¾t nguån tõ nh÷ng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp. Tíi n¨m 1775, gi¸o s− Heinr Badaozzi ®· dËy m«n n«ng nghiÖp vµ ®Ò cËp nhiÒu vÊn ®Ò trong n«ng nghiÖp. N¨m 1843 ë Mü ®· ph¸t triÓn ®µo t¹o khuyÕn n«ng vµ ®Õn n¨m 1907 ë Mü ®· cã 42 tr−êng trªn 39 bang cã ®µo t¹o khuyÕn n«ng vµ cã bé m«n, khoa khuyÕn n«ng. ë ch©u ¸, ngay sau khi héi nghÞ ®Çu tiªn vÒ khuyÕn n«ng khu vùc Ch©u ¸ ®−îc tæ chøc t¹i Malila (Philippin) n¨m1955 phong trµo khuyÕn n«ng ®· cã b−íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, tæ chøc khuyÕn n«ng trong c¸c n−íc khu vùc ®· ®−îc h×nh thµnh. - T¹i Trung Quèc, ®· cã khoa khuyÕn n«ng ë tr−êng §¹i häc Kim L¨ng tõ n¨m 1933. Trung Quèc rÊt coi träng x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn, ®−a c¸n bé ®i thùc tÕ ë c¬ së. Tíi nay hä cã ñy ban khuyÕn n«ng Quèc gia – Côc phæ cËp kü thuËt n«ng nghiÖp; ë cÊp tØnh cã côc khuyÕn n«ng; d−íi tØnh cã khuyÕn n«ng ph©n khu; cÊp c¬ së lµ khuyÕn n«ng th«n x·. Ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· cã nh÷ng b−íc ®ét ph¸ trong s¶n xuÊt lóa lai, nu«i trång thñy s¶n, thó y vµ chÕ biÕn n«ng s¶n. - T¹i Th¸i Lan, tuy m·i ®Õn 20/10/1967 chÝnh phñ Th¸i Lan míi cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp tæ chøc khuyÕn n«ng, nh−ng ho¹t ®éng khuyÕn n«ng ë Th¸i Lan rÊt m¹nh, cã m¹ng l−íi c¸n bé khuyÕn n«ng ®Õn tËn lµng x·. ë Bé N«ng nghiÖp thñy s¶n cã côc khuyÕn n«ng.Trong côc cã c¸c phßng hµnh chÝnh, tæ chøc, tµi chÝnh, kÕ ho¹ch, phßng c©y l−¬ng thùc, kinh doanh dÞch vô c©y n«ng nghiÖp, phßng gièng, phßng th«ng tin ®µo t¹o, phßng ph¸t triÓn n«ng th«n. Ngoµi ra khuyÕn n«ng ë Th¸i Lan cßn cã 6 trung t©m vïng (ChiÒng Mai, Kinkhen, Rachabun, Chainat, Rayon, Songkla). ë tØnh cã trung t©m khuyÕn n«ng, cÊp huyÖn cã tr¹m khuyÕn n«ng. - T¹i Ên §é, c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®−îc ®Æc biÖt coi träng ë vïng n«ng d©n nghÌo, nh÷ng vïng cßn Ýt ph¸t triÓn. Ng−êi ta g¾n khuyÕn n«ng vµo c¸c Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info ch−¬ng tr×nh quèc gia vÒ gièng lóa, ng«, ®Ëu cã nh÷ng trung t©m vïng nh− trung t©m Anandniketan Ashsam ë bang Gugiasat suèt h¬n 30 n¨m qua ®· tËp trung h¬n 3 triÖu n«ng d©n nghÌo cña mÊy bé téc ®Þnh canh vµ ®Þnh c−. - T¹i Hoa Kú, theo luËt Smit-lever n¨m 1944, toµn liªn bang cã mét c¬ quan khuyÕn n«ng qu¶n lý ®¹o luËt cña liªn bang vµ lµm viÖc chØ ®¹o rÊt phong phó, ®a d¹ng nh−: lµm v−ên gia ®×nh, thÞ tr−êng, ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh, ch−¬ng tr×nh thanh niªnà Trong dÞch vô khuyÕn n«ng c¸c chuyªn gia ngµnh cña khuyÕn n«ng th−êng lµ thµnh viªn cña c¸c së, viÖn, c¸c chuyªn gia nµy võa lµm nghiªn cøu võa gi¶ng d¹y ë c¸c tr−êng võa cã thÓ lµm khuyÕn n«ng. Qua viÖc t×m hiÓu vÒ mét sè nÐt cña khuyÕn n«ng trªn mét vµi quèc gia cho thÊy, hÇu hÕt c¸c quèc gia ®Òu rÊt coi träng c«ng t¸c khuyÕn n«ng, tæ chøc khuyÕn n«ng cã qui cñ vµ chÆt chÏ. 2.1.1.2. LÞch sö h×nh thµnh khuyÕn n«ng ë ViÖt Nam Cïng víi sù ph¸t triÓn khuyÕn n«ng trªn thÕ giíi, khuyÕn n«ng ViÖt Nam còng ®−îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn t−¬ng ®èi sím. C¸c vua Hïng c¸ch ®©y 2000 n¨m ®· trùc tiÕp dËy d©n lµm n«ng nghiÖp: gieo h¹t, cÊy lóa, më c¸c cuéc thi ®Ó c¸c hoµng tö, c«ng chóa cã c¬ héi træ tµi, chÕ biÕn c¸c mãn ¨n b»ng n«ng s¶n t¹i chç. C«ng chóa ThiÒu Hoa lµ ng−êi ®Çu tiªn d¹y d©n ch¨n t»m dÖt lôa. ë thêi TiÒn Lª ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®Ó ®éng viªn n«ng d©n tÝch cùc tham gia s¶n xuÊt. TriÒu vua Lª Th¸i T«ng (1492) mçi x· cã mét x· tr−ëng phô tr¸ch n«ng nghiÖp vµ ®ª ®iÒu, ®Æc biÖt lµ lÇn ®Çu tiªn sö dông tõ “khuyÕn n«ng” trong bé luËt Hång §øc. D−íi chÕ ®é Sµi Gßn cò (1960), thµnh lËp Nha khuyÕn n«ng chuyªn lo ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn n«ng th«n. Tõ sau C¸ch m¹ng th¸ng 8/1945 – 1958, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®Æc biÖt quan t©m tíi n«ng nghiÖp, Ng−êi kªu gäi quèc d©n “t¨ng gia s¶n xuÊt, t¨ng gia s¶n xuÊt ngay, t¨ng gia s¶n xuÊt n÷a! ®ã lµ nh÷ng viÖc cÊp b¸ch cña chóng ta lóc nµy”. (Tµi liÖu tËp huÊn ph−¬ng ph¸p KN, 2007) [2]. Tõ n¨m 1958 – 1975: N«ng nghiÖp miÒn B¾c ViÖt Nam ph¸t triÓn trong sù t¸c ®éng trùc tiÕp cña m« h×nh Hîp t¸c x· n«ng nghiÖp. Tõ tæ ®æi c«ng (1956) ®Õn hîp t¸c x· bËc thÊp (1960); hîp t¸c x· cÊp cao (1968); hîp t¸c x· toµn x· (1974). Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info Thêi kú 1976 – 1988: N«ng nghiÖp ViÖt Nam ®−îc thèng nhÊt thµnh mét mèi, Nhµ n−íc ta ®· cã nhiÒu chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp: Ngµy 13/01/1981 chØ thÞ 100 CT/T¦ cña Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng vÒ “c¶i tiÕn c«ng t¸c kho¸n, më réng kho¸n s¶n phÈm ®Õn nhãm vµ ng−êi lao ®éng trong hîp t¸c x·”. Th¸ng 12 n¨m 1986 §¹i héi VI §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®Ò ra ®−êng lèi ®æi míi trong l·nh ®¹o vµ qu¶n lý kinh tÕ. Vµ NghÞ quyÕt 10 cña Bé ChÝnh trÞ Trung −¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam khãa VI (05/05/1988) vÒ “®æi míi qu¶n lý trong n«ng nghiÖp” ra ®êi nh»m gi¶i phãng s¶n xuÊt trong n«ng th«n ®Õn tõng hé n«ng d©n, kh¼ng ®Þnh hé x· viªn lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñà(Tµi liÖu tËp huÊn ph−¬ng ph¸p KN, 2007) [2]. KhuyÕn n«ng ViÖt Nam chÝnh thøc ®−îc h×nh thµnh vµ ®i vµo ho¹t ®éng kÓ tõ khi cã NghÞ ®Þnh 13/CP cña ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 02/03/1993 vÒ c«ng t¸c khuyÕn n«ng. HTKN ®−îc h×nh thµnh tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng. C«ng t¸c khuyÕn n«ng cßn rÊt míi mÎ nh−ng ®· thu ®−îc nhiÒu thµnh tùu, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi, gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ t¹o ®−îc mèi liªn kÕt x· héi hãa khuyÕn n«ng réng r·i. Ngµy 26/04/2005 ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 56/2005/N§-CP vÒ khuyÕn n«ng – khuyÕn ng−. §©y lµ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy quan träng ®èi víi c«ng t¸c KN nãi chung vµ tæ chøc khuyÕn n«ng nãi riªng. 2.1.2. Kh¸i niÖm, néi dung vµ vai trß cña khuyÕn n«ng ®èi víi ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam 2.1.2.1. §Þnh nghÜa khuyÕn n«ng KhuyÕn n«ng lµ mét thuËt ng÷ khã ®Þnh nghÜa mét c¸ch chÝnh x¸c, v× khuyÕn n«ng ®−îc tæ chøc b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, ®Ó phôc vô nhiÒu môc ®Ých réng r·i, do ®ã cã nhiÒu quan niÖm vµ ®Þnh nghÜa vÒ khuyÕn n«ng, nh−ng tõ nh÷ng sù hiÓu biÕt kh¸c nhau ®ã, chóng ta còng cã thÓ ®−a ra nh÷ng ®iÓm chung nhÊt vÒ khuyÕn n«ng, sau ®©y lµ mét sè quan niÖm, kh¸i niÖm vÒ khuyÕn n«ng: Theo ch÷ H¸n, “khuyÕn” cã nghÜa lµ khuyªn ng−êi ta cè g¾ng søc trong c«ng viÖc, cßn “khuyÕn n«ng” nghÜa lµ khuyªn më mang ph¸t triÓn trong n«ng nghiÖp ThuËt ng÷ “Extension” cã nghÜa “më mang, triÓn khai” ®−îc sö dông ®Çu tiªn ë n−íc Anh n¨m 1866, sau ®ã ®−îc më réng tíi c¸c Héi gi¸o dôc kh¸c ë Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info Anh vµ c¸c n−íc kh¸c. Khi ghÐp víi tõ “Agriculture” thµnh “Agriculture Extension” th× dÞch lµ “khuyÕn n«ng” Theo B.E Swanson vµ J.B. Claar: “KhuyÕn n«ng lµ ph−¬ng ph¸p ®éng, nhËn th«ng tin cã lîi tíi ng−êi d©n vµ gióp hä thu ®−îc nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng vµ nh÷ng quan ®iÓm cÇn thiÕt nh»m sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ th«ng tin hoÆc kü thuËt nµy”. Theo A.W Van den Ban vµ H.S Hawkins: “KhuyÕn n«ng, khuyÕn l©m lµ mét sù giao tiÕp th«ng tin tØnh t¸o nh»m gióp n«ng d©n h×nh thµnh c¸c ý kiÕn hîp lý vµ t¹o ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n” Theo Thomas, G. Floes: “KhuyÕn n«ng lµ mét tõ tæng qu¸t ®Ó chØ tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ng th«n, ®ã lµ mét hÖ thèng gi¸o dôc ngoµi nhµ tr−êng, trong ®ã cã ng−êi giµ vµ ng−êi trÎ häc b»ng c¸ch thùc hµnh” (Tµi liÖu tËp huÊn ph−¬ng ph¸p KN, 2007) [2] Theo Tæ chøc l−¬ng thùc thÕ giíi FAO: “KhuyÕn n«ng lµ c¸ch ®µo t¹o rÌn luyÖn tay nghÒ cho n«ng d©n, ®ång thêi gióp hä hiÓu ®−îc c¸c chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch vÒ n«ng nghiÖp, nh÷ng kiÕn thøc vÒ kü thuËt, kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý kinh tÕ, nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr−êng ®Ó hä cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña gia ®×nh vµ céng ®ång nh»m ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ, gãp phÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n míi”. (Bµi gi¶ng KhuyÕn n«ng, 2004) [5]. Qua nhiÒu ®Þnh nghÜa trªn ta cã thÓ tãm t¾t l¹i vµ cã thÓ hiÓu theo hai nghÜa: - KhuyÕn n«ng hiÓu theo nghÜa réng, lµ kh¸i niÖm chung ®Ó chØ tÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng hç trî sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, khuyÕn n«ng lµ ngoµi viÖc h−íng dÉn cho n«ng d©n tiÕn bé kü thuËt míi, cßn ph¶i gióp hä liªn kÕt víi nhau ®Ó chèng l¹i thiªn tai, tiªu thô s¶n phÈm, hiÓu biÕt c¸c chÝnh s¸ch, luËt lÖ Nhµ n−íc, gióp n«ng d©n ph¸t triÓn kh¶ n¨ng tù qu¶n lý, ®iÒu hµnh, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng x· héi nh− thÕ nµo cho ngµy cµng tèt h¬n. - KhuyÕn n«ng hiÓu theo nghÜa hÑp, lµ mét tiÕn tr×nh gi¸o dôc kh«ng chÝnh thøc mµ ®èi t−îng cña nã lµ ng−êi n«ng d©n. TiÕn tr×nh nµy ®em ®Õn cho n«ng d©n nh÷ng th«ng tin vµ nh÷ng lêi khuyªn nh»m gióp hä tù gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò hoÆc nh÷ng khã kh¨n trong cuéc sèng. KhuyÕn n«ng hç trî ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ canh t¸c ®Ó kh«ng ngõng c¶i thiÖn chÊt l−îng cuéc sèng cña n«ng d©n vµ gia ®×nh hä. KhuyÕn n«ng lµ sö Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info dông c¸c c¬ quan n«ng l©m ng−, c¸c trung t©m khoa häc n«ng l©m ng− ®Ó phæ biÕn, më réng c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu tíi n«ng d©n b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó hä cã thÓ ¸p dông nh»m thu ®−îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n. (Bµi gi¶ng KhuyÕn n«ng, 2004[5]). 2.1.2.2. Néi dung cña khuyÕn n«ng Theo NghÞ ®Þnh 56/2005/N§-CP ra ®êi ngµy 26/04/2005 khuyÕn n«ng ViÖt Nam hiÖn cã c¸c néi dung sau: * Th«ng tin tuyªn truyÒn - Tuyªn truyÒn chñ tr−¬ng ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc, tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, th«ng tin thÞ tr−êng, gi¸ c¶, phæ biÕn ®iÓn h×nh tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt, qu¶n lý, kinh doanh, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, thñy s¶n. - XuÊt b¶n, h−íng dÉn vµ cung cÊp th«ng tin ®Õn ng−êi s¶n xuÊt b»ng c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, héi nghÞ, héi th¶o, héi thi, héi chî, triÓn l·m vµ c¸c h×nh thøc th«ng tin tuyªn truyÒn kh¸c. * Båi d−ìng, tËp huÊn vµ ®µo t¹o - Bồi dưỡng, tập huấn và truyền nghề cho người sản xuất để n©ng cao kiến thức, kỹ năng sản xuất, quản lý kinh tế trong n«ng nghiệp, thuỷ sản. - §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cho ng−êi ho¹t ®éng khuyÕn n«ng, khuyÕn ng−. - Tæ chøc tham quan, kh¶o s¸t, häc tËp, trong vµ ngoµi n−íc. * X©y dùng m« h×nh vµ chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ - X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn vÒ c¸c tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ phï hîp víi tõng ®Þa ph−¬ng, nhu cÇu cña ng−êi s¶n xuÊt. - X©y dùng c¸c m« h×nh c«ng nghÖ cao trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, thñy s¶n. - ChuyÓn giao kÕt qu¶ khoa häc c«ng nghÖ tõ c¸c m« h×nh tr×nh diÔn ra diÖn réng. * T− vÊn vµ dÞch vô - T− vÊn, hç trî chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ: ®Êt ®ai, thñy s¶n, thÞ tr−êng, khoa häc c«ng nghÖ, ¸p dông kinh nghÖm tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt, qu¶n lý, kinh doanh vÒ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, thñy s¶n. - DÞch vô trong c¸c lÜnh vùc: ph¸p luËt, tËp huÊn, ®µo t¹o, cung cÊp th«ng tin, chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ, xóc tiÕn th−¬ng m¹i, thÞ tr−êng, gi¸ c¶ ®Çu t−, tÝn dông, x©y dùng dù ¸n, cung øng vËt t− kü thuËt, thiÕt bÞ vµ c¸c Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info ho¹t ®éng kh¸c cã liªn quan ®Õn n«ng nghiÖp, thñy s¶n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - T− vÊn, hç trî viÖc khëi sù doanh nghiÖp nhá vµ lËp dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, thñy s¶n vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n, t×m kiÕm mÆt b»ng s¶n xuÊt, tuyÓn dông, ®µo t¹o lao ®éng, huy ®éng vèn, phï hîp víi quy ho¹ch ph¸t triÓn n«ng th«n theo vïng l·nh thæ vµ ®Þa ph−¬ng. - T− vÊn, hç trî, ph¸t triÓn, øng dông c«ng nghÖ sau thu ho¹ch, chÕ biÕn n«ng l©m, thñy s¶n, nghÒ muèi. - T− vÊn, hç trî qu¶n lý, sö dông n−íc s¹ch n«ng th«n vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n. - T− vÊn, hç trî ®æi míi tæ chøc, c¶i tiÕn qu¶n lý, hîp lý hãa s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, cña tæ chøc kinh tÕ tËp thÓ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n. * Hîp t¸c quèc tÕ vÒ khuyÕn n«ng, khuyÕn ng− - Tham gia c¸c ho¹t ®éng vÒ khuyÕn n«ng, khuyÕn ng− trong c¸c ch−¬ng tr×nh hîp t¸c quèc tÕ. - Trao ®æi kinh nghiÖm khuyÕn n«ng, khuyÕn ng− víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n−íc ngoµi vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ. 2.1.2.3. Vai trß cña khuyÕn n«ng * Vai trß cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng - KhuyÕn n«ng cã vai trß trong sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ng th«n. N−íc ta cã trªn 76% d©n sè sèng ë c¸c vïng n«ng th«n, víi 70% lao ®éng x· héi ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng n«ng s¶n thiÕt yÕu cung cÊp cho toµn bé x· héi nh− l−¬ng thùc, thùc phÈmà vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chiÕm 37%-40% gi¸ trÞ s¶n phÈm x· héi. V× vËy, vai trß cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng lµ rÊt cÇn thiÕt, gióp cho nÒn n«ng nghiÖp cña n−íc ta ph¸t triÓn m¹nh, n©ng cao ®êi sèng cña n«ng d©n. - Vai trß cña khuyÕn n«ng trong qu¸ tr×nh tõ nghiªn cøu ®Õn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. Nhµ nghiªn cøu.ViÖn nghiªn cøu. Tr−êng §¹i häc KhuyÕn n«ng N«ng d©n Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info - Vai trß cña khuyÕn n«ng ®èi víi Nhµ n−íc. KhuyÕn n«ng, khuyÕn l©m lµ mét trong nh÷ng tæ chøc gióp Nhµ n−íc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch chiÕn l−îc vµ ph¸t triÓn n«ng l©m nghiÖp, n«ng th«n vµ n«ng d©n. Trùc tiÕp hay gãp phÇn cung cÊp th«ng tin vÒ nh÷ng nhu cÇu nguyªn väng cña ng−êi d©n ®Õn c¬ quan Nhµ n−íc. Trªn c¬ së ®ã, Nhµ n−íc ho¹ch ®Þnh, c¶i tiÕn ®Ò ra ®−îc c¸c chÝnh s¸ch phï hîp. (Bài giảng Khuyến n«ng, 2004) [5]. * Vai trß cña c¸n bé khuyÕn n«ng Khi nãi ®Õn vai trß cña KN ta ph¶i kÓ ®Õn vai trß cña c¸n bé khuyÕn n«ng. C«ng t¸c khuyÕn n«ng cã ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ cao hay kh«ng lµ phô thuéc rÊt lín vµo ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng. V× ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng chÞu tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin, gióp n«ng d©n hiÓu ®−îc vµ d¸m quyÕt ®Þnh vÒ mét vÊn ®Ò cô thÓ (nh−: gieo trång mét lo¹i gièng míi, ¸p dông mét c¸ch lµm ¨n míià). Khi n«ng d©n ®· quyÕt ®Þnh, ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng ph¶i chuyÓn giao kiÕn thøc ®Ó n«ng d©n ¸p dông thµnh c«ng c¸ch lµm ¨n míi ®ã. Nh− vËy, vai trß cña c¸n bé khuyÕn n«ng lµ ®em kiÕn thøc ®Õn cho d©n vµ gióp hä sö dông kiÕn thøc ®ã. Ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng ®−îc ®µo t¹o ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô, ®−îc trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vµ kiÕn thøc kü thuËt ®Ó gióp ®ì n«ng d©n. Tuy nhiªn, khi lµm nhiÖm vô khuyÕn n«ng, ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng ph¶i dùa vµo ®−êng lèi, chÝnh s¸ch hiÖn hµnh cña §¶ng vµ Nhµ n−íc vÒ ph¸t triÓn n«ng th«n. Theo quan ®iÓm khuyÕn n«ng míi, th× ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng th−êng Ýt bÞ rµng buéc bëi nh÷ng chØ tiªu kÕ ho¹ch cô thÓ cña tõng ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng (bao nhiªu hé trång, nu«i, ®¹t n¨ng suÊt bao nhiªuà). §iÒu quan träng h¬n lµ tõ c¸c môc tiªu, nhiÖm vô cña ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng th× ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng ph¶i chñ ®éng, nç lùc cè g¾ng ®éng viªn, tæ chøc ng−êi d©n tham gia tÝch cùc vµo ho¹t ®éng khuyÕn n«ng. Muèn vËy, ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng ph¶i th−êng xuyªn hç trî vµ ®éng viªn n«ng d©n ph¸t triÓn nh÷ng tiÒm n¨ng, vµ s¸ng kiÕn cña hä ®Ó chñ ®éng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò trong cuéc sèng. Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info Mçi c¸n bé khuyÕn n«ng cã nh÷ng vai trß quan träng sau ®èi víi n«ng d©n: 1. Ng−êi ®µo t¹o 5. Ng−êi cè vÊn 9. Ng−êi cung cÊp 2. Ng−êi tæ chøc 6. Ng−êi b¹n 10. Ng−êi th«ng tin 3. Ng−êi l·nh ®¹o 7. Ng−êi t¹o ®iÒu kiÖn 11. Ng−êi hµnh ®éng 4. Ng−êi qu¶n lý 8. Ng−êi m«i giíi 12. Ng−êi träng tµi §iÒu nµy, cho chóng ta thÊy vai trß rÊt ®a d¹ng cña ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ng th«n. V× thÕ, ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng ph¶i hiÓu ®−îc tÇm quan träng cña m×nh vµ lu«n s½n sµng ®¸nh gi¸ c¸c t×nh huèng, ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò ®Ó nhËp vai mét c¸ch ®óng ®¾n vµ linh ho¹t. 2.1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn khuyÕn n«ng Trong bÊt kú lÜnh vùc nµo khi tiÕn hµnh tæ chøc ho¹t ®éng ®Òu Ýt nhiÒu chÞu sù chi phèi cña mét hay nhiÒu yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn kÕt qu¶. Trong ho¹t ®éng khuyÕn n«ng, th−êng th× c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n khuyÕn n«ng ®−a ra tæ chøc thùc hiÖn chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng lµ: - Ng−êi c¸n bé khuyÕn n«ng: §©y lµ nguyªn nh©n mang tÝnh chñ quan th−êng th× tr×nh ®é cña c¸n bé khuyÕn n«ng cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn c«ng viÖc. Tr×nh ®é cña c¸n bé khuyÕn n«ng cao, nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc th× sÏ rÊt thuËn lîi trong viÖc chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt, ph−¬ng thøc lµm ¨n míi cho ng−êi n«ng d©n. Ng−îc l¹i, tr×nh ®é h¹n chÕ sÏ dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµm viÖc kh«ng cao. - Tr×nh ®é cña ng−êi s¶n xuÊt: Còng gièng nh− c¸n bé khuyÕn n«ng, tr×nh ®é cña ng−êi s¶n xuÊt cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc, nÕu tr×nh ®é cña ng−êi s¶n xuÊt cao sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc tiÕp nhËn c¸c tiÕn bé mµ khuyÕn n«ng mang l¹i, hä còng nhanh nhËy h¬n tr−íc nh÷ng c¸i míi, tõ ®ã cã nh÷ng ®iÒu chØnh thÝch øng víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt míi. - Phong tôc tËp qu¸n cña vïng: §©y lµ yÕu tè mang tÝnh truyÒn thèng ë c¸c ®Þa ph−¬ng, nÕu mét ch−¬ng tr×nh dù ¸n khuyÕn n«ng triÓn khai kh«ng phï hîp víi phong tôc tËp qu¸n vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña ®Þa ph−¬ng rÊt dÔ thÊt b¹i. V× vËy, tr−íc khi tiÕn hµnh triÓn khai c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n khuyÕn n«ng cÇn ph¶i nghiªn cøu xem xÐt kü phong tôc tËp qu¸n vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ë ®Þa ph−¬ng. Tõ ®ã cã nh÷ng lùa chän néi dung c¸c ch−¬ng tr×nh phï hîp råi míi tiÕn hµnh tæ chøc thùc hiÖn. Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info - ChÊt l−îng ®Çu vµo cña c¸c ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng: ChÊt l−îng ®Çu vµo cña ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng ®Æc biÖt lµ gièng ph¶i ®¶m b¶o chÊt l−îng. Khi nhËp c¸c yÕu tè ®Çu vµo cÇn ®−îc kiÓm tra kü tr−íc khi ®em s¶n xuÊt, tr¸nh nhËp c¸c gièng kÐm chÊt l−îng hoÆc bÞ háng sÏ g©y hiÖu qu¶ kÐm cho c¸c ch−¬ng tr×nh, lµm mÊt lßng tin cña ng−êi n«ng d©n. - Thêi tiÕt vµ khÝ hËu: §©y lµ nguyªn nh©n mang tÝnh kh¸ch quan, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Òu chÞu ¶nh h−ëng rÊt lín cña thêi tiÕt khÝ hËu. Do ®ã, c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n khuyÕn n«ng cã ®¹t kÕt qu¶ cao hay kh«ng còng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn thêi tiÕt khÝ hËu tèt hay xÊu. - Nguån vèn cho ho¹t ®éng khuyÕn n«ng: Vèn lµ nh©n tè rÊt quan träng cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt. §Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng vèn lµ rÊt cÇn thiÕt. §Æc biÖt ®èi víi ng−êi n«ng d©n hä th−êng gÆp khã kh¨n vÒ vèn nªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®−a c¸c tiÕn bé kü thuËt míi do khuyÕn n«ng mang tíi. - C¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc cã liªn quan ®Õn khuyÕn n«ng: §©y lµ nguyªn nh©n ë tÇm vÜ m«, ngoµi c¸c chÝnh s¸ch vÒ khuyÕn n«ng th× c¸c chÝnh s¸ch kh¸c cã liªn quan nh−: chÝnh s¸ch ®Êt ®ai, chÝnh s¸ch tÝn dông, chÝnh s¸ch thuÕ còng cã nh÷ng t¸c ®éng ¶nh h−ëng ®Õn ho¹t ®éng khuyÕn n«ng. 2.2. T×nh h×nh thùc tiÔn vÒ hÖ thèng khuyÕn n«ng ë ViÖt Nam 2.2.1. HÖ thèng khuyÕn n«ng ë ViÖt Nam HÖ thèng tæ chøc khuyÕn n«ng ViÖt Nam ®· chÝnh thøc ra ®êi vµo n¨m 1993, ngay sau khi cã QuyÕt ®Þnh 13/CP ®−îc ban hµnh. Tr¶i qua 15 n¨m ho¹t ®éng, hÖ thèng khuyÕn n«ng ®· ®−îc h×nh thµnh, cñng cè vµ ho¹t ®éng th«ng suèt tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng. * Tæ chøc khuyÕn n«ng Trung −¬ng. Côc khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m ra ®êi vµo n¨m 1993 võa lµm nhiÖm vô qu¶n lý n«ng nghiÖp vÒ trång trät, ch¨n nu«i võa triÓn khai c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng. Bé NN & PTNT ®· thÊy ®−îc sù bÊt cËp khi trªn cïng mét ®¬n vÞ võa tiÕn hµnh song song nhiÖm vô qu¶n lý n«ng nghiÖp vµ dÞch vô c«ng (khuyÕn n«ng). Vµ hÇu nh− nhiÖm vô qu¶n lý n«ng nghiÖp bÞ lu mê tr−íc c¸c ho¹t ®éng dÞch vô c«ng vÒ khuyÕn n«ng. ChÝnh v× vËy, ngµy 18/07/2003 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 86/CP cho phÐp t¸ch b¹ch khuyÕn n«ng, Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info khuyÕn l©m thµnh hai ®¬n vÞ trùc thuéc Bé N«ng nghiÖp vµ Trung t©m KhuyÕn n«ng Quèc gia. HiÖn nay, Trung T©m KhuyÕn n«ng KhuyÕn ng− Quèc gia lµ ®¬n vÞ sù nghiÖp trùc thuéc Bé NN & PTNT víi mét sè chøc n¨ng nhiÖm vô chÝnh: ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch khuyÕn n«ng, khuyÕn ng−; h−íng dÉn vÒ tæ chøc vµ ph−¬ng ph¸p; chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n khuyÕn n«ng; t− vÊn vÒ chÝnh s¸ch ph¸p luËt; tæ chøc s¶n xuÊt thÞ tr−êng; x©y dùng ch−¬ng tr×nh, gi¸o tr×nh h−íng dÉn tËp huÊn kü thuËt vµ nghiÖp vô cho c¸n bé, khuyÕn n«ng viªn vµ n«ng d©n; th«ng tin tuyªn truyÒn vÒ ho¹t ®éng khuyÕn n«ng. Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Trung t©m khuyÕn n«ng Quèc gia Së NN - PTNT tØnh, thµnh phè Trung t©m khuyÕn n«ng, Thµnh phè UBND huyÖn, quËn Tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn KhuyÕn n«ng c¬ së UBND x·, ph−êng KN viªn x·, th«n HTX NN CL bé NN C¸c héi C¸c §oµn thÓ Hé n«ng d©n ( Nguån : http ://www.khuyennongvn.gov.vn.) Doanh nghiÖp Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info H×nh 2.1 : S¬ ®å tæ chøc khuyÕn n«ng ViÖt Nam * HÖ thèng khuyÕn n«ng cÊp tØnh. Theo NghÞ ®Þnh 13/CP th× mçi tØnh thµnh lËp mét trung t©m khuyÕn n«ng trùc thuéc Së NN & PTNT. Mçi trung t©m cã tõ 3 – 5 phßng chøc n¨ng, biªn chÕ tõ 15 – 20 ng−êi tïy tõng tØnh. HiÖn nay cã 64 tØnh thµnh trªn c¶ n−íc ®· thµnh lËp Trung t©m KhuyÕn n«ng tØnh víi tæng sè 1.431 c¸n bé viªn chøc khuyÕn n«ng. * HÖ thèng khuyÕn n«ng cÊp huyÖn. HiÖn nay, 520/637 huyÖn trªn c¶ n−íc cã tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn (chiÕm 82%) trùc thuéc TTKN tØnh hay UBND huyÖn víi tæng sè 2.813 ng−êi. Phô cÊp tr¸ch nhiÖm cho c¸c tr¹m tr−ëng hay phã tr¹m tr−ëng t−¬ng ®−¬ng nh− tr−ëng hay phã tr−ëng phßng cña Trung t©m KhuyÕn n«ng tØnh. * HÖ thèng khuyÕn n«ng cÊp x·. Tïy theo ®iÒu kiÖn tõng ®Þa ph−¬ng cã thÓ thµnh lËp c¸c côm khuyÕn n«ng, mçi côm khuyÕn n«ng bao båm tõ 3 – 4 x· gÇn kÒ nhau. Trong mét côm cã thÓ bè trÝ 3 - 4 c¸n bé khuyÕn n«ng (biªn chÕ cña tr¹m KN, cã chuyªn m«n kh¸c nhau: trång trät, ch¨n nu«i, l©m nghiÖp à) ®Ó cã thÓ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chuyªn m«n trong ®Þa ph−¬ng, trong ®Þa bµn hä phô tr¸ch.ë mét sè tØnh nh− Hµ Giang, Yªn b¸ià®· cã c¸n bé khuyÕn n«ng x· phô tr¸ch vÒ n«ng nghiÖp. HiÖn nay 10.500 x· cã nh©n viªn khuyÕn n«ng (chiÕm 70%) víi tæng sè 15.246 ng−êi. 2.2.2. Mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ hÖ thèng khuyÕn n«ng ë ViÖt Nam §¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch hÖ thèng khuyÕn n«ng nh»m ®−a ra nh÷ng ®iÒu chØnh phï hîp h¬n víi yªu cÇu thùc tiÔn. V× vËy, ®· cã nhiÒu nghiªn cøu trong vµ ngoµi ngµnh vÒ hÖ thèng khuyÕn n«ng. Bé NN & PTNT, Trung t©m KhuyÕn n«ng Quèc gia, Së ban ngµnh vµ TTKN c¸c tØnh ®Òu cã nh÷ng ®Ò ¸n ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶, tæ chøc l¹i vµ hoµn thiÖn hÖ thèng khuyÕn n«ng: * Tæ chøc CIDSE tõ n¨m 1991 ®· hîp t¸c vµ hç trî tØnh Th¸i Nguyªn thùc hiÖn dù ¸n n©ng cao n¨ng lùc vµ cñng cè HTKN tõ tØnh cho ®Õn cÊp x·, vµ th«n b¶n nh»m ®¸p øng tèt h¬n c¸c dÞch vô KN ®Õn víi n«ng d©n. Tµi liÖu b¹n ®ang xem thuéc b¶n quyÒn website: Http://36Kn.Info * Trung t©m Khuyến n«ng Phó Yªn: X©y dùng ®éi ngò c¸n bé khuyÕn n«ng viªn c¬ së: Trung t©m khuyến n«ng ®· x©y dựng đội ngũ khuyến n«ng viªn cơ sở (KNVCS) cho 09 huyện, thành phố trong tỉnh. Số khuyến n«ng viªn (KNV) được hợp đồng là 189 người, b×nh qu©n mỗi x· sẽ cã 02 KNV, ưu tiªn cho c¸c x· vïng s©u, vïng xa. Với đội ngũ KNVCS như vậy, về cơ bản tỉnh Phó Yªn bước đầu đ· h×nh thành nªn hệ thống tổ chức khuyến n«ng từ tỉnh đến cơ sở. ¤ng Vâ Minh Thức – Gi¸m đốc Sở NN & PTNT cho biết: Việc h×nh thành nªn đội ngũ khuyến n«ng viªn cấp cơ sở sẽ gióp cho việc thực hiện nh©n rộng c¸c m« h×nh khuyến n«ng tại địa phương. (NhËt Minh, 2008). * KhuyÕn n«ng c¬ së gióp n«ng d©n xãa nghÌo, l“m gi“u hiÖu qu¶: Tỉnh Vĩnh Phóc chỉ cßn 13% số hộ nghÌo (theo tiªu chÝ mới) và kh«ng cßn hộ đãi; hiện số hộ sản xuất giỏi ở cả 3 cấp của tỉnh cã gần 50.000 hộ. Toàn tỉnh cã trªn 940 trang trại và chủ hộ sản xuất lớn với b×nh qu©n mức thu nhập 100 triệu đồng/năm trở lªn và cã gần 11.000 hộ cho b×nh qu©n thu nhập từ 45 đến 50 triệu đồng/năm trở lªn... Đạt được kết quả này là cã sự đãng gãp rất quan trọng của hệ thống khuyến n«ng cơ sở. Tỉnh Vĩnh Phóc hiện cã 450 khuyến n«ng viªn ở 150/152 x·, phường, thị trấn cã sản xuất n«ng nghiệp. Khuyến n«ng viªn trực tiếp tham gia cïng c¸n bộ khuyến n«ng tỉnh, huyện để x©y dựng c¸c m« h×nh, chuyển giao kỹ thuật sản xuất n«ng nghiệp cho n«ng d©n. Vĩnh Phóc đ· thành c«ng lớn trong Zebu hãa đàn bß với gần 60% tổng đàn bß được lai tạo. Như vậy, đ· mang lại hiệu quả tốt trong chăn nu«i. Từ chương tr×nh nạc hãa đàn lợn, m« h×nh nu«i lợn tập trung sạch bệnh, nu«i lợn lai, nu«i lợn choai siªu nạc xuất khẩu, nhờ vậy đ· đưa đàn lợn của tỉnh hiện nay lªn 550.000 con, trong đã số lợn lai chiếm trªn 70% tổng đàn..., nhờ vậy đ· đem lại hiệu quả kh¸ cho n«ng d©n. C¸n bộ khuyến n«ng cơ sở tại c¸c địa phương cßn trực tiếp "cầm tay, chỉ việc" cho trªn 40.000 lượt n«ng d©n được tập huấn kỹ thuật th©m canh lóa, chăn nu«i gia sóc, gia cầm... C¸n bộ khuyến n«ng cơ sở tại c¸c địa phương trong tỉnh cũng là hạt nh©n của 100 c©u lạc bộ khuyến n«ng để chuyển giao c¸c tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất n«ng nghiệp hiệu quả. (TTXVN, 17/05/2008). * TTKN Cµ Mau: “HiÖu qu¶ tõ ®Ò ¸n x©y dùng m¹ng l−íi c¸n bé kü thuËt s¶n xuÊt c¬ së: Sau hơn 2 năm triển khai thực hiện đề ¸n, nh×n chung vai trß nhiệm vụ của c¸n bộ kü thuËt s¶n xuÊt c¬ së (khuyến n«ng viªn) đ· tham