Tài liệu Vai trò của đoàn thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện yên thế, tỉnh bắc giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM -------------------- NGUYỄN MẠNH TÙNG VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN THAM GIA XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THẾ, TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM -------------------- NGUYỄN MẠNH TÙNG VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN THAM GIA XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THẾ, TỈNH BẮC GIANG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ : 60.34.04.10 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN HỮU NGOAN HÀ NỘI, NĂM 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tôi. Số liệu và kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa từng được sử dụng trong bất cứ luận văn, luận án nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đều đã được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày 15 tháng 5 năm 2015 Học viên thực hiện Nguyễn Mạnh Tùng Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Học viện Nông Nghiệp Việt Nam, các thầy cô giáo, đặc biệt là các thầy cô giáo trong khoa Kinh tế &PTNT, những người đã trang bị cho tôi những kiến thức cơ bản và những định hướng đúng đắn trong học tập và tu dưỡng đạo đức, tạo tiền đề tốt để tôi học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Hữu Ngoan người thầy giáo đã dành nhiều thời gian và tâm huyết, tận tình hướng dẫn chỉ bảo cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn Huyện ủy, UBND huyện Yên Thế; các cơ quan ban, ngành, đoàn thể của huyện, các đơn vị hoạt động sự nghiệp, hoạt động kinh tế đóng trên địa bàn; Đảng ủy, UBND các xã, thị trấn;, tổ chức Đoàn thanh niên các cấp và những đoàn viên, thanh niên, người dân địa phương đã cung cấp những thông tin cần thiết và giúp đỡ tôi trong tìm hiểu, nghiên cứu đề tài tại địa bàn. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân và bạn bè đã quan tâm giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện cho tôi trong học tập, tiến hành nghiên cứu và hoàn thành đề tài này. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 15 tháng 5 năm 2015 Học viên thực hiện Nguyễn Mạnh Tùng Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 3 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ii LỜI CẢM ƠN iii MỤC LỤC iv DANH MỤC VIẾT TẮT vii DANH MỤC BẢNG viii PHẦN I MỞ ĐẦU 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 3 1.2.1. Mục tiêu chung 3 1.2.2 Mục tiêu cụ thể 3 1.3. Đối tượng, phạm vi, nội dung nghiên cứu của đề tài 3 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu: 3 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu 3 PHẦN II CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 4 2.1. 4 Cơ sở lý luận 2.1.1. Giới thiệu về chương trình nông thôn mới và tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. 4 2.1.2. Vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong xây dựng nông thôn mới 13 2.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến vai trò của Đoàn Thanh niên trong t 21 m 2.2 24 . 2.2 24 .1. 2.2 34 .2. 2.2 37 .3. PH 40 Ầ 3.1 40 Đặ 3.1 40 .1 3.1 43 .2. Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 4 3.2. Phương pháp nghiên cứu 48 3.2.1. Phương pháp tiếp cận 48 3.2.2 48 Chọn điểm nghiên cứu: 3.2.3. Thu thập số liệu 48 3.2.4. Phương pháp tổng hợp/ xử lý thông tin 51 3.2.5. Phương pháp phân tích thông tin 52 3.2.6. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu 54 PHẦN IV KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 55 4.1. Thực trạng vai trò của Đoàn thanh niên trong thực hiện chương trình Nông thôn mới tại địa bàn huyện Yên Thế tỉnh Bắc Giang. 55 4.1.1. Tình hình triển khai chương trình nông thôn mới tại huyện Yên Thế 55 4.1.2. Vai trò của Đoàn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang 58 4.1.3. Kết quả bước đầu đạt được trong thực hiện chủ trương xây dựng nông thôn mới tại huyện Yên Thế 4.2. 84 Các yếu tố ảnh hưởng đến vai trò của Đoàn thanh niên trong việc thực hiện chương trình nông thôn mới 87 4.2.1 Trình độ, nhận thức của đoàn viên, thanh niên: 87 4.2.2 Sự nhiệt tình của đội ngũ cán bộ Đoàn 90 4.2.3 Kinh phí dành cho các hoạt động của Đoàn còn hạn chế 90 4.2.4 Sự tạo điều kiện của các cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương 91 4.2.5 Công tác tuyên truyền về xây dựng nông thôn mới 91 4.2.6 Tính minh bạch trong thực hiện chương trình nông thôn mới ở địa phương 4.3 92 Định hướng và giải pháp nâng cao vai trò của Đoàn Thanh niên trong xây dựng NTM ở huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang trong thời gian tới 93 4.3.1. Định hướng nâng cao vai trò của Đoàn Thanh niên 93 4.3.2. Một số giải pháp chủ yếu tăng cường, nâng cao hiệu quả vai trò của Đoàn thanh niên trong thực hiện chương trình nông thôn mới Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế 94 Page 5 PH Ầ 5.1 . 5.2 . TÀ I PH Ụ 10 0 10 0 10 2 10 4 10 6 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 6 DANH MỤC VIẾT TẮT Viết tắt Diễn giải BCH BCĐ BQL CSHT CNH-HĐH Ban chấp hành Ban chỉ đạo Ban quản lý Cơ sở hạ tầng Công nghiệp hóa-hiện đại hóa CNTT CN-XD CSHT CSXH CTMTQG Công nghệ thông tin Công nghiệp-xây dựng Cơ sở hạ tầng Chính sách xã hội Chương trình mục tiêu quốc gia ĐVTN HĐND HTX KHCN KHKT NHCS-XH NN&PTNT NS-VSMT NTTS Đoàn viên thanh niên Hội đồng nhân dân Hợp tác xã Khoa học công nghệ Khoa học kĩ thuật Ngân hàng chính sách xã hội Nông nghiệp và phát triển nông thôn Nước sạch – vệ sinh môi trường Nuôi trồng thủy sản NTM MTQG TTN Nông thôn mới Mục tiêu quốc gia Thanh thiếu nhi TNTN TTCN TTAT THPT THCS Thanh niên tình nguyện Tiểu thủ công nghiệp Trật tự an toàn Trung học phổ thông Trung học cơ sở TH THCN TNCS LHTN UBND Tiểu học Trung học chuyên nghiệp Thanh niên cộng sản Liên hiệp thanh niên Ủy ban nhân dân Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page vii DANH MỤC BẢNG STT 3.1 Tì n 3.2 Tì n 3.3 S ố 3.4 P h 4.1 Đ oà 4.2 Tì n lý th 4.3 S ự si n 4.4 S ố 4.5 S ố tr o 4.6 S ự p h 4.7 K ết n ô 4.8 K . ết 4.9 S ố 4.1 Tr 0 ìn c á 4.1 K 1 in Tên bảng Trang 4 2 4 5 5 1 5 3 6 5 6 7 6 9 7 1 7 3 7 7 7 9 8 1 8 3 8 9 9 1 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page viii PHẦN I MỞ ĐẦU 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới là một chương trình tổng thể phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, an ninh quốc phòng ở các địa phương. Xây dựng nông thôn mới là cốt lõi của việc thực hiện Nghị quyết số 26 NQ/TW của BCH Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông thôn và nông dân, thể hiện sự quan tâm, chăm lo của Đảng, Nhà nước để phát triển khu vực nông thôn. Với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, xây dựng nông thôn mới chính là một cuộc cách mạng phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, sự tham gia của người dân, giúp người dân nhận thức rõ trách nhiệm, quyền lợi nhằm chủ động tham gia phát triển nông nghiệp - nông thôn đóng vai trò chiến lược trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ tổ quốc, là cơ sở và lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế xã hội, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm an ninh quốc phòng, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ môi trường sinh thái đất nước. Xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, trong đó thanh niên có vai trò xung kích đi đầu trong các hoạt động, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm. Với phương châm hành động “Mỗi thanh niên một việc tốt, mỗi cơ sở Đoàn một hoạt động thiết thực tham gia xây dựng nông thôn mới”, Đoàn Thanh niên đã đi đầu vận động thanh niên nông thôn tham gia học tập, nâng cao trình độ, tổ chức và xây dựng các phong trào thanh niên tại địa phương; từng Đoàn viên thật sự là người tuyên truyền trong quá trình xây dựng nông thôn mới; các hoạt động cụ thể của thanh niên được tổ chức để trực tiếp tham gia xây dựng nông thôn mới và để tuyên truyền, vận động mọi tầng lớp nhân dân địa phương cùng tham gia. Thanh niên được đánh giá là có sức khỏe và mạnh dạn tham gia các phong trào phát triển kinh tế – xã hội của địa phương để từ đó vươn lên thoát nghèo, tiến tới làm giàu; là lực lượng xung kích, đi đầu ủng hộ và thực hiện hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; là lực lượng luôn tích cực tiếp thu, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu cây trồng – vật nuôi và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 1 Sau 3 năm đề án đi vào cuộc sống chương trình nông thôn mới đã trở thành một phong trào rộng khắp trong cộng đồng. Nhiều địa phương trong đó có huyện Yên Thế - tỉnh Bắc Giang, dựa theo Bộ tiêu chí về nông thôn mới, đã lựa chọn những xã thực hiện thí điểm cho địa phương mình và bước đầu đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Huyện Yên Thế tỉnh Bắc Giang đã triển khai thực hiện Đề án quy hoạch xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020; huy động hàng trăm tỷ đồng triển khai chương trình, thực hiện lập quy hoạch xây dựng nông thôn mới cho 19/19 xã. Người dân nhiều địa phương tích cực ủng hộ phong trào xây dựng nông thôn mới, tự nguyện hiến đất, vật liệu xây dựng, tham gia ngày công,… để triển khai chương trình; bộ mặt nông thôn ở một số địa phương đã bước đầu khởi sắc; hệ thống chính trị ở cơ sở được củng cố; an ninh chính trị và trật tự xã hội ổn định. Bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, việc triển khai xây dựng nông thôn mới còn bộc lộ nhiều khuyết điểm, tồn tại như: Nhận thức của một bộ phận cán bộ, nhân dân về cách làm, mục đích, ý nghĩa của Chương trình chưa đầy đủ vẫn còn thờ ơ chưa vào cuộc, chưa ủng hộ chương trình; công tác tuyên truyền, vận động người dân về chủ trương chưa đồng nhất, hiệu quả chưa cao; cơ chế chính sách chưa đồng bộ, không phù hợp với tình hình thực tế triển khai tại cơ sở, một số cơ chế chính sách liên quan đến trình tự, thủ tục trong quản lý đầu tư, thanh toán chậm được ban hành… Có thể nói, các xã xây dựng có hiệu quả chưa bền vững mà lý do cơ bản là sự tham gia của người dân là thụ động, đặc biệt là sự tham gia của thanh niên là chưa cao, trong khi lực lượng thanh niên là đội ngũ quan trọng đi đầu trong các hoạt động. Làm thế nào để đưa phong trào xây dựng nông thôn mới trở thành một phong trào rộng lớn, phát huy đầy đủ vai trò của các tổ chức đoàn thể, mỗi cộng đồng dân cư và của cả hệ thống chính trị ở cơ sở, phát huy tối đa nội lực và nguồn lực từ bên ngoài đặc biệt là vai của thanh niên vì lực lượng thanh niên là đội ngũ quan trọng đi đầu trong các hoạt động. Vì vậy cần phải xác định giải pháp, cách thức làm tăng vai trò của thanh niên trong hoạt động xây dựng Nông thôn mới. Xuất phát từ những yêu cầu trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Vai trò của Đoàn thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang”. Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 2 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 1.2.1. Mục tiêu chung Đánh giá thực trạng vai trò của Đoàn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới; xác định các yếu tố ảnh hưởng, từ đó đề xuất một số giải pháp chủ yếu để nâng cao vai trò của tổ chức Đoàn huyện Yên Thế. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Góp phần hệ thống hóa lý luận và thực tiễn về vai trò của Đoàn thanh niên. - Đánh giá thực trạng vai trò của Đoàn thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Yên Thế tỉnh Bắc Giang trong thời gian qua. - Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến vai trò của Đoàn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Yên Thế tỉnh Bắc Giang. - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò của Đoàn thanh niên trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện vào thời gian tới. 1.3. Đối tượng, phạm vi, nội dung nghiên cứu của đề tài 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu: Lý luận và thực tiễn về vai trò của Đoàn thanh niên trong việc tham gia xây dựng nông thôn mới ở huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Đối tượng khảo sát: Các cá nhân, cơ quan, đơn vị trong địa bàn và các vấn đề kinh tế, tổ chức có liên quan đến đề tài. 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu 1.3.2.1. Phạm vi thời gian Nghiên cứu thực trạng vai trò của Đoàn thanh niên trong các mô hình xây dựng nông thôn mới tại huyện Yên Thế từ khi có mô hình nông thôn mới, đề xuất giải pháp đến năm 2020. 1.3.2.2. Phạm vi không gian Phạm vi nghiên cứu của đề tài là 19 xã thực hiện chương trình Nông thôn mới của huyện Yên Thế. 1.3.2.3. Nội dung nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu lý luận và thực tiễn về vai trò của Đoàn thanh niên trong các hoạt động xây dựng mô hình nông thôn mới trên địa bàn huyện Yên Thế tỉnh Bắc Giang. Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 3 PHẦN II CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 2.1. Cơ sở lý luận 2.1.1. Giới thiệu về chương trình nông thôn mới và tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. 2.1.1.1. Chương trình nông thôn mới: a. Khái niệm nông thôn mới. “Nông thôn thường đồng nghĩa với làng, xóm, thôn hay làng xã, một đơn vị quần cư - hành chính có từ lâu đời trong kết cấu nông thôn Việt Nam. Có thể hiểu: “Làng xã” là một cộng đồng dân địa vực, có ranh giới lãnh thổ tự nhiên và hành chính xác định; tự cấp, tự túc về kinh tế; có một không gian khép kín thống nhất (ruộng, nghề, chợ); tương đối độc lập về phong tục tập quán văn hóa và tự trị về mặt chính trị” ( Phan Xuân Sơn và Nguyễn Cảnh , 2008). Trong quá trình hình thành và phát triển, khái niệm “nông thôn” được mở rộng nội hàm so với “làng” với nội dung: Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là Uỷ ban nhân dân xã. Nghị quyết số 26-NQ/TW Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung Ương Đảng khóa X ngày 05/08/2008 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã đưa ra mục tiêu tổng quát: “Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng được tăng cường” [trang 32]. Như vậy, nông thôn mới cần đảm bảo năm nội dung cơ bản sau: Một, làng xã văn minh sạch đẹp, hạ tầng hiện đại; hai, sản xuất phải phát triển bền vững theo hướng kinh tế hàng hóa; ba, đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn ngày càng được nâng cao; bốn, bản sắc văn hóa dân tộc được gìn giữ và phát triển; năm, xã hội nông thôn an ninh tốt, quản lý dân chủ. b. Chương trình nông thôn mới Mô hình phát triển nông thôn mới ở nước ta hiện nay là tổng thể những đặc Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 4 điểm, cấu trúc tạo thành một kiểu tổ chức nông thôn theo tiêu chí mới, đáp ứng yêu Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 5 cầu mới đặt ra cho nông thôn trong điều kiện hiện nay: Kiểu nông thôn được xây dựng mới có tính tiên tiến về mọi mặt. (Nghị quyết số 26-NQ/TW Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X, 2008) * Mục tiêu xây dựng nông thôn mới Một trong những mục tiêu của xây dựng nông thôn mới là tăng cường sự tham gia của các tổ chức đoàn thể và cộng đồng, đóng vai trò quan trọng, để việc xây dựng nông thôn mới đi đúng trọng tâm, trọng điểm; giải quyết tốt những khó khăn, bức xúc của người dân trong sản xuất, phát triển kinh tế nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của người dân, góp phần rút ngắn khoảng cách giàu nghèo giữa nông thôn và thành thị, hướng tới sự phát triển nông thôn bền vững. Mục tiêu cụ thể của mô hình xây dựng nông thôn mới bao gồm: Một là, xây dựng cho cộng đồng nông thôn một diễn đàn, nơi họ có cơ hội tham gia sinh hoạt, thảo luận, phát huy được quyền dân chủ trong các hoạt động phát triển của mình, đồng thời khơi dậy các ý tưởng phát triển thôn, bản thông qua việc tham gia xây dựng nông thôn mới của các tổ chức đoàn thể và cộng đồng người dân tại địa phương. Hai là, nâng cao năng lực cho cán bộ, đoàn viên, hội viên và người dân, sao cho họ có đủ năng lực, chủ động trong tổ chức sản xuất kinh doanh, tự xây dựng kế hoạch và gia quyết định tùy thuộc và điều kiện và thế mạnh của địa phương cho các hoạt động phát triển thôn, bản. Ba là, hỗ trợ trực tiếp các hộ dân nông thôn về kiến thức, kỹ năng xây dựng kế hoạch, bố trí sản xuất - dịch vụ hợp lý, áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào tổ chức sản xuất và kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm, hỗ trợ cung cấp giống, vốn cho hoạt động sản xuất có tính mùa vụ để tăng thu nhập bền vững. Bốn là, hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng thiết yếu gắn liền với sự tham gia đóng góp vật chất, công sức hay tiền của nhân dân vào chương trình xây dựng nông thôn mới, sự tham gia của họ phải được thực hiện ngay từ việc lựa chọn những vấn đề, những công trình được cộng đồng cho là bức xúc nhất liên quan đến sản xuất và đời sống. Sự lựa chọn này thường rất chính xác vì chỉ có họ hàng ngày mới đối mặt với những vấn đề bức xúc thực tế của cuộc sống và sản xuất, họ sẽ xác định đúng những vấn đề cần thiết nhất để đầu tư xây dựng, nhằm nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng công trình và duy trì sự bền vững của công trình. Tạo Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 6 thói quen tự chủ trong các hoạt động đầu tư, tiếp nhận và sử dụng nguồn vốn đầu tư từ bên ngoài, do đó không còn tư tưởng lệ thuộc, ỷ lại vào Nhà nước bị xóa bỏ. Năm là, còn tìm kiếm các phương pháp, các nguồn lực từ bên ngoài hỗ trợ cho quá trình phát triển như việc thu hút hỗ trợ đầu tư về tài chính và kỹ thuật từ các chương trình, dự án và các nguồn vốn hợp pháp khác trên điạ bàn để thực hiện các mô hình (Nghị quyết số 26-NQ/TW Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X, 2008). * Nguyên tắc xây dựng nông thôn mới 1. Xây dựng nông thôn mới được thực hiện theo phương châm dựa vào nội lực và cộng đồng địa phương. Nhà nước chỉ hỗ trợ một phần làm động lực để phát huy sự đóng góp của các tổ chức đoàn thể và cộng đồng người dân. Nguyên tắc này nhằm phát huy tối đa sức dân, huy động tối đa sự tham gia của cộng đồng trong mọi hoạt động của làng, xã. 2. Các hoạt động cụ thể của xây dựng nông thôn mới do chính người dân của địa phương tự đề xuất và thiết kế trên cơ sở bàn bạc dân chủ, công khai và quyết định thông qua cộng đồng. Chính quyền các cấp chỉ đóng vai trò hướng dẫn kỹ thuật, tổng hợp các đề xuất, kiến nghị, phê duyệt kế hoạch phát triển và tạo điều kiện thuận lợi cho họ thực hiện vai trò làm chủ thông qua cộng đồng. 3. Xây dựng nông thôn mới phải đảm bảo phát triển nông thôn bền vững, có tầm nhìn lâu dài, hài hòa với môi trường, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của địa phương (Nghị quyết số 26-NQ/TW Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung Ương Đảng khóa X, 2008). * Nội dung chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới Theo Quyết định số 800/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 04/6/2012, Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới là một chương trình tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội, chính trị và an ninh quốc phòng, gồm 11 nội dung sau: 1. Quy hoạch xây dựng nông thôn mới 2. Phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội 3. Chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập. 4. Giảm nghèo và an sinh xã hội. Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 7 5. Đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất có hiệu quả ở nông thôn Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 8 6. Phát triển giáo dục - đào tạo ở nông thôn 7. Phát triển y tế, chăm sóc sức khỏe cư dân nông thôn 8. Xây dựng đời sống văn hóa, thông tin và truyền thông nông thôn 9. Cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn 10. Nâng cao chất lượng tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể chính trị - xã hội trên địa bàn. 11. Giữ vững an ninh, trật tự xã hội nông thôn (Quyết định số 800/QĐ- TTg Thủ tướng Chính phủ, 2010). * Tiêu chí nông thôn mới cho các tỉnh trung du, miền núi phía bắc Ngày 16/4/2009, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 491/QĐ-TTg, ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới bao gồm 19 tiêu chí và được chia thành 5 nhóm cụ thể: nhóm tiêu chí về quy hoạch; về hạ tầng kinh tế - xã hội; về kinh tế và tổ chức sản xuất; về văn hóa - xã hội - môi trường và về hệ thống chính trị. Theo đó, Bộ tiêu chí xây dựng chỉ tiêu chung cho cả nước và các chỉ tiêu cụ thể phù hợp với đặc điểm, điều kiện kinh tế - xã hội cụ thể của mỗi vùng. Để được công nhận là xã nông thôn mới theo Quyết định số 491/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ thì các xã thuộc các tỉnh Trung du, miền núi phía bắc (trong đó, có tỉnh Bắc Giang) phải đạt được 19 chỉ tiêu cơ bản. Ngày 20/02/2013, Thủ tướng chính phủ ban hành quyết định 342/ QĐ- TTg sửa đổi tiêu chí của Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Theo đó, 5 tiêu chí được sửa đổi là tiêu chí số 7 về chợ giao thông, tiêu chí số 10 về thu nhập, tiêu chí số 12 về cơ cấu lao động, tiêu chí số 14 về giáo dục và tiêu chí số 15 về y tế. Theo đó, bộ tiêu chí về xây dựng nông thôn mới cho các xã thuộc các tỉnh Trung du, miền núi phía bắc (trong đó,Ccó tỉnh Bắc Giang) gồm: ST T N T ên t h ỉ 1 Qu y ho ạc h và th ực Qu y ho ạc Qu y ho Qu y Đ ạ t Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 9 tra ng cá 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 G Tỷ i lệ a km o đư t Tỷ h lệ ô đư n Tỷ g lệ km đư Tỷ lệ km THệ hthố ủng yTỷ lệ lĐkm Hệ thố Tỷ ệlệ nhộ T Tỷ r lệ ư trư ờ ờn C Nh ơà vă s Tỷ ở lệ thô C Ch hợ ợ the BCó ưđiể Có uint N Nh hà àTỷ ở lệ TTh hu u nh I 1k 0 0 % 5 0 % 1 0 0 % 5 0 % Đ ạ t 5 0 % Đ ạ9 5 % 7 0 % Đ ạ t 1 0 0 Đ ạ t Đ ạĐ Kạ h7 5 I t 1 , 2 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page 8