Lêi më ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngêi ta b¾t ®Çu ®Ò cËp nhiÒu ®Õn vÊn ®Ò c¹nh
tranh díi c¸c gãc ®é kh¸c nhau. Mèi quan t©m ®ã b¾t ®Çu tõ thùc tÕ lµ n¨ng
lùc c¹nh tranh cña hÇu hÕt c¸c hµng ho¸ do c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n
xuÊt cßn yÕu kÐm trªn c¶ thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ. VÊn ®Ò c¹nh tranh l¹i
cµng trë lªn bøc xóc khi ¸p lùc c¹nh tranh do qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i
trong khu vùc vµ toµn cÇu ngµy cµng gia t¨ng.Trong khi ®ã nhiÒu doanh
nghiÖp níc ta l¹i cha c¶m nhËn vµ s½n sµng ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc cña
cuéc c¹nh tranh khèc liÖt ®ã. NÕu t×nh h×nh nµy kh«ng ®îc c¶i thiÖn, n¨ng lùc
c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®îc n©ng cao, tôt hËu xa cña nÒn kinh
tÕ ViÖt Nam víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi kh«ng chØ dõng l¹i ë
nguy c¬ mµ sÏ trë thµnh thùc tÕ. ChÝnh v× vËy n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh
cña c¸c doanh nghiÖp cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
kinh tÕ.
C«ng nghiÖp thÐp lu«n cã mét vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh CNHH§H ®Êt níc. Cïng víi nh÷ng thµnh tùu cña h¬n 16 n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ
níc ta, ngµnh c«ng nghiÖp thÐp ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng, cã
møc t¨ng trëng liªn tôc cao, ®¸p øng nhu cÇu vÒ s¶n phÈm thÐp x©y dùng cho
nÒn kinh tÕ. Còng gièng nh nhiÒu ngµnh kinh tÕ kh¸c, c«ng nghiÖp thÐp ®ang
®øng tríc nh÷ng thêi c¬ vµ th¸ch thøc do qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ vµ ®Æc
biÖt khi mµ qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang diÔn ra víi tèc ®é
vµ cêng ®é nhanh vµ m¹nh h¬n bao giê hÕt. §Ó thµnh c«ng, nhiÖm vô quan
träng vµ khÈn cÊp mang tÝnh sèng cßn ®èi víi ngµnh thÐp lµ n©ng cao søc c¹nh
tranh Ýt nhÊt ngay t¹i thÞ trêng trong níc. Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam lµ mét
doanh nghiÖp nhµ níc, ®ãng vai trß trung t©m trong ngµnh c«ng nghiÖp thÐp
ViÖt Nam. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam
trong giai ®o¹n hiÖn nay thùc sù lµ mét ®ßi hái cÊp thiÕt. NhËn thøc ®îc tÇm
quan träng cña vÊn ®Ò nµy, t«i ®· m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi nghiªn cøu : §Çu
t n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam lµm ®Ò tµi
luËn v¨n tèt nghiÖp.
§Ò tµi nµy tËp trung ®¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh ®Çu t n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh t¹i Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam trong giai ®o¹n võa qua tõ ®ã thÊy ®îc
nh÷ng u vµ nhîc ®iÓm ®Ó ®a ra nh÷ng ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn trong
thêi gian tíi.
1
Néi dung cña ®Ò tµi gåm 3 ch¬ng :
Ch¬ng I : C¬ së lý luËn vÒ ®Çu t vµ c¹nh tranh
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh vµ t×nh h×nh ®Çu t
n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam
Ch¬ng III: Ph¬ng híng vµ mét sè gi¶i ph¸p ®Çu t nh»m n©ng cao
kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam trong thêi gian tíi
Lêi cuèi, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o
Tõ Quang Ph¬ng vµ c¸c chó, c¸c anh phßng KÕ to¸n tµi chÝnh - Tæng c«ng ty
thÐp ViÖt Nam ®· gióp em hoµn thµnh bµi viÕt nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ ®Çu t vµ c¹nh tranh
I. C¬ së lý luËn vÒ ®Çu t ph¸t triÓn trong doanh nghiÖp.
1. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t vµ ®Çu t ph¸t triÓn trong doanh nghiÖp.
1.1. Kh¸i niÖm ®Çu t.
Trªn gi¸c ®é tµi chÝnh: §Çu t lµ chuçi c¸c ho¹t ®éng chi tiªu ®Ó chñ ®Çu
t nhËn vÒ mét chuçi c¸c dßng thu nh»m hoµn vèn vµ sinh lêi .
Trªn gi¸c ®é tiªu dïng :§Çu t lµ c¸c h×nh thøc hi sinh (h¹n chÕ tiªu
dïng) hiÖn t¹i ®Ó thu ®îc møc tiªu dïng cao h¬n trong t¬ng lai .
§èi víi c¸c nhµ kinh tÕ: §Çu t trong doanh nghiÖp lµ viÖc chi dïng vèn
nh»m thay ®æi quy m« dù tr÷ hiÖn cã.
Theo nghÜa chung nhÊt: §Çu t lµ viÖc bá vèn hoÆc chi dïng vèn cïng
víi c¸c nguån lùc kh¸c trong hiÖn taÞ ®Ó tiÕn hµnh mét ho¹t ®éng nµo ®ã (t¹o
ra) hoÆc khai th¸c sö dông mét tµi s¶n nh»m thu vÒ c¸c kÕt qu¶ cã lîi trong t¬ng lai .
1.2. Kh¸i niÖm ®Çu t ph¸t triÓn .
2
§Çu t ph¸t triÓn lµ h×nh thøc ®Çu t trong ®ã ngêi cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó
tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nh»m t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ,lµm t¨ng tiÒm
lùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ mäi ho¹t ®éng x· héi kh¸c, lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó
t¹o viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng cho mäi ngêi d©n trong x· héi .§ã chÝnh lµ
viÖc bá tiÒn ra ®Ó x©y dùng, söa ch÷a nhµ cöa vµ c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng, mua s¾m
trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ l¾p ®Æt chóng trªn nÒn bÖ vµ båi dìng ®µo t¹o
nguån nh©n lùc, ®Çu t cho viÖc nghiªn cøu khoa häc ,thùc hiÖn c¸c chi phÝ thêng xuyªn g¾n liÒn víi sù ho¹t ®éng cña c¸c tµi s¶n nµy nh»m duy tr× tiÒm lùc
míi cho nÒn kinh tÕ x· héi .
2. Vèn ®Çu t vµ nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn doanh nghiÖp.
2.1. Kh¸i niÖm vÒ vèn ®Çu t .
Vèn ®Çu t lµ nguån lùc tÝch luü ®îc cña x· héi ,cña c¸ c¬ së s¶n xuÊt
kinh doanh, tiÕt kiÖm cña d©n vµ huy ®éng cña nhµ níc, ®îc biÓu hiÖn díi
d¹ng tiÒn tÖ c¸c lo¹i ,hiÖn vËt h÷u h×nh hiÖn vËt v« h×nh vµ c¸c hiÖn vËt kh¸c .
Trªn gi¸c ®é vi m«:
Vèn ®Çu t lµ nguån lùc tù tÝch luü cña c¬ së bao gåm tµi s¶n thõa kÕ, lîi
nhuËn gi÷ l¹i vèn gãp.
2.2. Nguån vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp.
2.2.1. Nguån vèn trong níc
2.2.1.1. Vèn ®Çu t cña Nhµ níc .
Vèn ng©n s¸ch Nhµ níc.
§©y lµ nguån vèn Nhµ níc cÊp cho c¸c ®¬n vÞ doanh nghiÖp quèc
doanh ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t ®ßi hái vèn lín thêi gian thu håi vèn l©u vµ
Ýt lîi nhuËn, chñ yÕu mang l¹i lîi Ých cho x· héi, Nguån vèn nµy thêng ®îc sö
dông cho c¸c dù ¸n kÕt cÊu h¹ tÇng, hç trî c¸c dù ¸n cña doanh nghiÖp ®Çu t
vµo c¸c lÜnh vùc cÇn cã sù tham gia cña Nhµ níc. Chi cho c«ng t¸c lËp vµ thùc
hiÖn quy ho¹ch c¸c dù ¸n quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ vïng
l·nh thæ, quy ho¹ch x©y dùng ®« thÞ vµ n«ng th«n. Trong thêi kú bao cÊp.
Nhµ níc qu¶n lý b»ng c¸c chØ tiªu ph¸p lÖnh tõ ®Çu vµo ®Õn ®Çu ra. §èi
víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vèn ng©n s¸ch ®îc cÊp ph¸t trùc tiÕp hµng
n¨m kh«ng theo dù ¸n do vËy ®· g©y l·ng phÝ trong khi c¸c dù ¸n l¹i kh«ng
®¹t hiÖu qu¶ cao .
3
KÓ tõ khi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng th× nguån vèn ng©n
s¸ch kh«ng cßn ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh mµ chØ ®ãng vai trß ®Þnh híng hç trî
ph¸t triÓn .
2.2.1.2 Vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc .
Nguån vèn nµy lµ mét h×nh thøc qu¸ ®é chuyÓn tõ ph¬ng thøc cÊp ph¸t
ng©n s¸ch sang ph¬ng thøc tÝn dông ®èi víi c¸c dù ¸n cã kh¶ n¨ng thu håi vèn
trùc tiÕp. Nh÷ng doanh nghiÖp sö dông nguån vèn nµy ph¶i thùc hiÖn nguyªn
t¾c vay tr¶ .
T¸c dông cña nguån vèn nµy :
Gi¶m ®¸ng kÓ sù bao cÊp cña Nhµ níc nhng l¹i cã thÓ hç trî cho doanh
nghiÖp ph¸t triÓn .
Chi phèi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸.
KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ngµnh, vïng, lÜnh vùc theo ®Þnh
híng chiÕn lîc cña m×nh ,thùc hiÖn môc tiªu t¨ng trëng kinh tÕ , ph¸t triÓn x·
héi .
2.2.1.3. Vèn ®Çu t tõ doanh nghiÖp Nhµ níc .
§©y lµ nguån vèn së h÷u vµ tiÕt kiÖm cña doanh nghiÖp nhµ níc Nguån
vèn nµy cã thÓ do doanh nghiÖp ph¸t hµnh cæ phiÕu míi hoÆc hç trî
cña Nhµ níc tõ Ng©n s¸ch ChÝnh phñ .
2.2.1.4. Nguån vèn cña khu vùc t nh©n.
Nguån vèn nµy ®Çu t gi¸n tiÕp vµo nÒn kinh tÕ th«ng qua thÞ trêng
vèn ,chñ yÕu vµo c¸c lÜnh vùc th¬ng m¹i , dÞch vô .
Quy m« cña nguån vèn nµy phô thuéc vµo thu nhËp cña c¸c hé ,tËp
qu¸n tiªu dïng cña d©n c .
2.2.1.5. ThÞ trêng vèn .
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i thu gom mäi nguån vèn cña d©n c ,c¸c tæ
chøc tµi chÝnh ,c¸c doanh nghiÖp ,chÝnh quyÒn c¸c cÊp.
Tuy nhiªn ë ViÖt Nam hÞªn nay thÞ trêng chøng kho¸n cha ph¸t triÓn v× vËy
viÖc huy ®éng tõ thÞ trêng chøng kho¸n rÊt h¹n chÕ .
2.2.2.Nguån vèn níc ngoµi .
Nguån vèn nµy diÔn ra díi nhiÒu h×nh thøc, mçi h×nh thøc cã mét ®Æc
®iÓm riªng, môc tiªu vµ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn riªng. Nguån vèn huy ®éng tõ níc
ngoµi bao gåm vèn ®Çu t gi¸n tiÕp vµ vèn ®Çu tõ trùc tiÕp .
4
2.2.2.1 Vèn ®Çu t gi¸n tiÕp :
Lµ vèn cña ChÝnh Phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ
®îc thùc hiÖn díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau, lµ viÖn trî hoµn l¹i, kh«ng hoµn
l¹i, cho vay u ®·i víi thêi h¹n dµi vµ l·i suÊt thÊp, kÓ c¶ vay theo h×nh thøc
th«ng thêng. Mét h×nh thøc phæ biÕn cña ®Çu t gi¸n tiÕp tån t¹i díi lo¹i h×nh
ODA- viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cña c¸c níc c«ng nghÞªp ph¸t triÓn.Vèn
®Çu t gi¸n tiÕp thêng lín cho nªn cã t¸c dông m¹nh, nhanh ®èi víi viÖc gi¶i
quyÕt døt ®iÓm c¸c nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ.
2.2.2.2. Vèn ®Çu t trùc tiÕp (FDI).
Lµ vèn cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n níc ngoµi ®Çu t sang níc kh¸c
vµ trùc tiÕp qu¶n lý hoÆc tham gia qu¶n lý qu¸ tr×nh sö dông vµ thu håi vèn bá
ra. Vèn nµy thêng kh«ng ®ñ lín ®Ó gi¶i quyÕt døt ®iÓm c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x·
héi cña níc nhËn ®Çu t. Tuy nhiªn víi nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp, níc nhËn ®Çu
t kh«ng ph¶i no tr¶ nî, l¹i cã thÓ dÔ dµng cã ®îc c«ng nghÖ ( do ngêi ®Çu t
®em vµo gãp vèn vµ sö dông), trong ®ã cã c¶ c«ng nghÖ cÊm xuÊt theo con ®êng ngo¹i th¬ng, v× lý do c¹nh tranh hay cÊm vËn ®èi víi níc nhËn ®Çu t ,häc
tËp ®îc kinh nghiÖm qu¶n lý, t¸c phong lµm viÖc theo lèi c«ng nghiÖp cña níc
ngoµi, gi¸n tiÕp cã chç ®øng trªn thÞ trêng thÕ giíi nhanh chãng ®îc thÕ giíi
biÕt ®Õn th«ng qua con ®êng lµm ¨n víi nhµ ®Çu t, Níc nhËn ®Çu t trùc tiÕp
ph¶i chia sÎ lîi Ých kinh tÕ do ®Çu t ®em l¹i víi ngêi ®Çu t theo møc ®é gãp
vèn cña hä .
3. Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng ®Çu t.
TiÒn vèn vËt t lao ®éng cÇn thiÕt cho mét c«ng cuéc ®Çu t thêng lµ rÊt
lín .
Thêi gian kÓ tõ khi b¾t ®Çu tiÕn hµnh mét c«ng cuéc ®Çu t cho ®Õn khi
c«ng cuéc ®Çu t b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ x· héi thêng
kÐo dµi .
Thêi gian vËn hµnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t còng thêng kÐo dµi vµ nhiÒu khi lµ
vÜnh viÔn .
C¸c thµnh qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t nÕu lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng vËt
kiÕn tróc nh nhµ m¸y, hÇm má, c¸c c«ng tr×nh thuû lîi hay ®êng x¸ ..Th× sÏ
vËn ®éng ë ngay n¬i mµ nã ®îc t¹o dùng lªn do ®ã c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa lý, ®Þa
h×nh t¹i ®ã cã ¶nh hëng lín ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t còng nh qu¸ tr×nh
khai th¸c c¸c kÕt qu¶ ®Çu t sau nµy .
Víi ®Æc ®iÓm ®Çu t kÐo dµi vèn lín thêi gian vËn hµnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu
t kÐo dµi do ®ã ho¹t ®éng ®Çu t thêng chÞu møc ®é rñi ro cao, do tÇm quan
träng cña ho¹t ®éng ®Çu t, ®Æc ®iÓm sù phøc t¹p vÒ mÆt kü thuËt, hËu qu¶ vµ
5
hiÖu qu¶ tµi chÝnh, kinh tÕ x· héi cña ho¹t ®éng ®Çu t ®ßi hái ®Ó tiÕn hµnh mét
c«ng cuéc ®Çu t ph¶i cã sù chuÈn bÞ cÈn thËn vµ nghiªm tóc. Sù chuÈn bÞ nµy
®îc thÓ hiÖn ë viÖc so¹n th¶o c¸c dù ¸n ®Çu t cã nghÜa lµ mäi c«ng cuéc ®Çu t
ph¶i ®îc thùc hiÖn theo dù ¸n míi ®¹t hiÖu qu¶ mong muèn.
4. §Çu t vµ vai trß cña ®Çu t trong doanh nghiÖp .
4.1. §Çu t trong doanh nghiÖp .
§Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh còng nh c¸c ho¹t ®éng bæ trî
kh¸c, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã c¸c c¬ së vÒ vèn, tµi s¶n vËt chÊt, nh©n lùc.
C¸c c¬ së ®ã cã ®îc chÝnh lµ nhê ho¹t ®éng ®Çu t cña doanh nghiÖp .
§Çu t trong doanh nghiÖp lµ viÖc doanh nghiÖp chi dïng vèn vµ c¸c
nguån lùc kh¸c trong hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh mét ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ
®îc kÕt qu¶ trong t¬ng lai lín h¬n chi phÝ ®· bá ra .
Néi dung cña ho¹t ®éng ®Çu t trong doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn
c¸c ®èi tîng bao gåm :
*§Çu t ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng.
C«ng nghÖ cã vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Nã lµ chÝa kho¸ ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nht tranh cña
mäi doanh nghiÖp. C«ng nghÖ hiÖn ®¹i sÏ gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng,
n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, tiªu hao nhiªn liÖu gi¶m, lao ®éng gi¶m, qu¶n
lý gi¶m.
§Çu t ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ lµ mét h×nh thøc ®Çu t ph¸t
triÓn nh»m hiÖn ®¹i ho¸ d©y chuyÒn c«ng nghÖ, t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh
doanh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm.
*§Çu t vµo nguån nh©n lùc .
Con ngêi võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc cña ph¸t triÓn. §iÒu ®ã nãi
lªn tÇm quan träng sè mét trong chiÕn lîc ®Çu t ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña
doanh nghiÖp. Nh÷ng chiÕn lîc ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi qu¶n lý sÏ
trë thµnh giÊy tr¾ng nÕu nh kh«ng cã nh÷ng ngêi tèt thùc hiÖn chóng.
§Çu t vµo nh©n lùc lµ viÖc bá tiÒn ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o,
®µo t¹o l¹i cho ngêi lao ®éng nh»m n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, gióp hä
thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc ®îc giao mét c¸ch tèt nhÊt. Ngoµi c«ng viÖc ®µo
t¹o chuyªn m«n ra doanh nghiÖp cßn ph¶i thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®Çu t nh»m
c¶i thiÖn m«i trêng, ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ngêi lao ®éng, ®ång thêi tiÕn hµnh
c¸c ho¹t ®éng hç trî, trî cÊp cho ngêi lao ®éng. Ngoµi ra cã thÓ cö lao ®éng
sang níc ngoµi häc tËp ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho hä.
6
Cïng víi viÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i cho ngêi lao ®éng th× doanh nghiÖp
ph¶i thêng xuyªn tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p tinh gi¶m lao ®éng. Cã nh vËy
doanh nghiÖp míi cã kh¶ n¨ng n©ng cao søc c¹nh tranh vµ ®øng v÷ng trªn thÞ
trêng.
*§Çu t vµo dù tr÷ .
§èi víi mçi doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× trong mäi c«ng
cuéc ®Çu t kh«ng thÓ thiÕu viÖc ®Çu t cho hµng dù tr÷. §©y lµ viÖc bá tiÒn ®Ó
®Çu t x©y dùng nhµ xëng cïng víi viÖc mua hµng ho¸ ®Ó dù tr÷ khi cÇn thiÕt
tøc lµ khi hµng ho¸ trªn thÞ trêng cã gi¸ t¨ng cao khi ®ã doanh nghiÖp sÏ tiÕn
hµnh b¸n hµng ho¸ ®ã vµ lóc ®ã doanh nghiÖp sÏ cã ®îc lîi nhuËn cao ®ång
thêi doanh nghiÖp cã thÓ gi÷ ®îc thÞ phÇn cña m×nh còng nh gi÷ ®îc kh¸ch
hµng cña m×nh.
*§Çu t vµo tµi s¶n v« h×nh.
Cã thÓ nãi ®èi víi mçi doanh nghiÖp ngoµi nh÷ng tµi s¶n h÷u h×nh
chóng cã thÓ mang l¹i nh÷ng kho¶n lîi nhuËn trùc tiÕp cho doanh nghiÖp th×
cã thÓ nãi cã mét thø tµi s¶n còng gãp mét phÇn kh«ng nhá gióp cho doanh
nghiÖp cã thÓ kiÕm ®îc rÊt nhiÒu lîi nhuËn ®ã lµ tµi s¶n v« h×nh. Tµi s¶n v«
h×nh ®ã chÝnh lµ th¬ng hiÖu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lµ uy tÝn cña doanh
nghiÖp , lµ mÉu m· hµng ho¸, lµ bÝ quyÕt c«ng nghÖ vµ nh÷ng kinh nghiÖp
qu¶n lý. Mµ nh÷ng thø nµy kh«ng thÓ ngÉu nhiªn mµ cã vµ nã còng ph¶i ®îc
®Çu t mét c¸ch thÝch ®¸ng nh nh÷ng hiÖn vËt h÷u h×nh kh¸c nÕu c¸c doanh
nghiÖp biÕt quan t©m ®óng møc cho ®Çu t vµo tµi s¶n v« h×nh th× kh«ng nh÷ng
doanh nghiÖp sÏ cã ®îc lîi nhuËn lín mµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp còng kh«ng ngõng ®îc n©ng cao trªn thÞ trêng.
TÊt c¶ c¸c néi dung trªn ®Òu hÕt søc quan träng vµ chóng cã mèi liªn hÖ
t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau. Ch¼ng h¹n ®Çu t ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ th× cïng
víi nã lµ viÖc ®Çu t ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu sö dông, vËn
hµnh c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ ®ã mét c¸ch cã hiÖu qu¶, ph¸t huy tèi ®a nh÷ng
tÝnh n¨ng u viÖt cña m¸y mãc thiÕt bÞ ®ã.
4.2. Vai trß cña ®Çu t trong doanh nghiÖp
§Çu t cã vai trß rÊt quan träng trong doanh nghiÖp ,nã quyÕt ®Þnh sù ra
®êi ,tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Cã thÓ kh¸i qu¸t l¹i mét sè vai trß
cña ®Çu t trong doanh nghiÖp nh sau .
§Çu t t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp .
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ nguån lùc ®Ó doanh nghiÖp
tiÕp tôc dÊn bíc trªn con ®êng héi nhËp kinh tÕ. C¸c chÝnh s¸ch ®Çu t cho s¶n
7
phÈm ,®Çu t cho ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ ...lµ nh÷ng nh©n tè quan träng ®i
®Çu ®Ó thóc ®Èy t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
§Çu t t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm dÞch vô. §Ó cã ®îc s¶n
phÈm dÞch vô cã chÊt lîng ngµy cµng cao hoÆc ngµy cµng ®æi míi hµm lîng
c«ng nghÖ trong s¶n phÈm, ph¶i cã sù ®Çu t chi dïng vèn cho viÖc nghiªn cøu
s¸ng t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng ngµy cµng cao h¬n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu
®a d¹ng cña con ngêi .
§Çu t gãp phÇn ®æi míi c«ng nghÖ, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt trong s¶n
xuÊt. Nhê cã ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ, con ngêi sÏ kh«ng ph¶i
lµm nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc, nguy hiÓm. Tû träng lao ®éng gi¶n ®¬n gi¶m
dÇn thay vµo ®ã lµ lao ®éng phøc t¹p, lao ®éng mang nhiÒu yÕu tè chÊt x¸m.
Tõ ®ã n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh hµng ho¸ s¶n phÈm.
§Çu t gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng ngu«n lùc,nhê cã ®Çu t ph¸t triÓn
trong doanh nghiÖp, nguån lao ®éng ngµy cµng ®îc n©ng cao tr×nh ®é tay
nghÒ, ph¬ng ph¸p qu¶n lý ®Ó phï hîp víi tr×nh ®é ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ
c«ng nghÖ.
5. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t trong doanh nghiÖp:
Trong doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh mét ho¹t ®éng ®Çu t, th«ng thêng ngêi ta c¨n cø vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau, cô thÓ bao gåm c¸c yÕu tè sau:
Tû suÊt sinh lêi cña vèn ®Çu t, tû suÊt sinh lêi cña vèn ®Çu t hay cßn
gäi lµ lîi nhuËn thuÇn thu ®îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t. §Çu t vµ lîi nhuËn thuÇn thu
®îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t cã mèi quan hÖ ®ång biÕn, c¸c nhµ ®Çu t sÏ gia t¨ng
quy m« ®Çu t nÕu nh lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t t¨ng vµ ngîc l¹i,
nÕu lîi nhuËn thu ®îc gi¶m.
6. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ®Çu t ë doanh nghiÖp .
6.1. KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t .
KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t ®îc thÓ hiÖn ë khèi lîng vèn ®Çu t ®· thùc
hiÖn ,ë tµi s¶n cè ®Þnh ®îc huy ®éng hoÆc n¨ng lùc s¶n xuÊt kinhdoanh phôc
vô t¨ng thªm ,
6.1.1. Kh¸i niÖm vèn ®Çu t thùc hiÖn.
Khèi lîng vèn ®Çu t thùc hiÖn lµ tæng sè tiÒn ®· chi ®Ó tiÕn hµnh c¸c
ho¹t ®éng cña c¸c c«ng cuéc ®Çu t bao gåm c¸c chi phÝ cho c«ng t¸c x©y l¾p,
chi phÝ cho c«ng t¸c mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c¸c chi phÝ kh¸c theo quy
®Þnh cña thiÕt kÕ dù to¸n vµ ®îc ghi trong dù ¸n ®îc duyÖt .
6.1.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh khèi lîng vèn ®Çu t thùc hiÖn .
8
n
m
i 1
i 1
I= Qxi * Pxi Qli * Pli Cin W VAT
Qxi :Khèi lîng c«ng t¸c x©y dùng hoµn thµnh thø i
Qli :Khèi lîng c«ng t¸c l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ ®· hoµn thµnh thø i
Pxi :§¬n gi¸ tÝnh cho mét ®¬n vÞ khèi lîng cña c«ng t¸c x©y dùng ®·
hoµn thµnh thø i .
Pli :§¬n gi¸ tÝnh cho mét ®¬n vÞ khèi lîng c«ng t¸c l¾p ®Æt m¸y mãc
thiÕt bÞ ®· hoµn thµnh
Cin :Chi phÝ chung ®îc tÝnh theo tû lÖ %so víi chi phÝ nh©n c«ng
trong dù to¸n x©y l¾p, kho¶n chi phÝ nµy ®îc quy ®Þnh theo tõng lo¹i c«ng
tr×nh.
W
:L·i ®Þnh møc ®îc tÝnh theo tû lÖ % so víi gia thµnh c«ng t¸c x©y
dùng do Nhµ níc quy ®Þnh cho tõng lo¹i c«ng tr×nh .
VAT : thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
6.1.3. Kh¸i niÖm tµi s¶n cè ®Þnh huy ®éng.
Tµi s¶n cè ®Þnh huy ®éng lµ c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh ®èi tîng cña x©y dùng cã thÓ ph¸t huy t¸c dông mét c¸ch ®éc lËp (nghÜa lµ lµm ra
s¶n phÈm hoÆc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cho x· héi ®îc ghi trong kÕ
ho¹ch ®Çu t) vµ ®Õn giê ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh x©y dùng mua s¾m vµ ®· lµm
xong thñ tôc nghiÖm thu, sö dông vµ cã thÓ ®a vµo ho¹t ®éng ®îc ngay.
6.1.4. Ph¬ng ph¸p tÝnh :
F=Ivb + Ivr - C - Ive
F
:Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh ®îc huy ®éng trong kú
Ivb :Lîng vèn ®Çu t ®îc thùc hiÖn ë c¸c kú tríc nhng cha ®îc huy
®éng vµ ph¶i chuyÓn sang kú nghiªn cøu (x©y dùng dë dang ®Çu kú
Ive :Vèn ®Çu t ®îc thùc hiÖn ë trong kú nghiªn cøu nhng cha ®îc huy
®éng vµ ph¶i chuyÓn sang kú sau (x©y dùng dë dang cuèi kú )
C
:Chi phÝ trong kú vµ kh«ng lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh
Ivr :Vèn ®Çu t thùc hiÖn trong kú
*Mét sè chØ tiªu kh¸c
ChØ tiªu hÖ sè huy ®éng tµi s¶n cè ®Þnh
HÖ sè huy ®éng TSC§ =
F
Ivb Ivr
HÖ sè nµy nã ph¶n ¸nh trªn mét tæng vèn lín cã bao nhiªu %vèn ®Çu t
h×nh thµnh lªn tµi s¶n cè ®Þnh. HÖ sè nµy cµng lín cµng tèt cã nghÜa lµ t×nh
tr¹ng trµn lan trong thùc hiÖn ®Çu t ®îc kh¾c phôc, t×nh tr¹ng ø ®äng vèn cµng
Ýt, vèn b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông, chØ tiªu nµy lu«n nhá h¬n 1
9
ChØ tiªu vÒ t×nh tr¹ng thi c«ng .
ive=
Ive
Ivr
ive :lµ møc vèn ®Çu t thùc hiÖn cha ®îc huy ®éng ë cuèi kú so víi toµn
bé vèn ®Çu t thùc hiÖn trong kú chØ tiªu nµy cµng nhá cµng tèt chøng tá viÖc
thi c«ng døt ®iÓm .
6.2. HiÖu qu¶ ®Çu t .
6.2.1. HiÖu qu¶ tµi chÝnh cña ho¹t ®éng ®Çu t trong doanh nghiÖp.
HiÖu qu¶ tµi chÝnh (Etc) cña ho¹t ®éng ®Çu t lµ møc ®é ®¸p øng nhu
cÇu ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ n©ng cao ®êi sèng cña ngêi
lao ®éng trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt ,kinh doanh dÞch vô trªn c¬ së sè vèn ®Çu t
mµ c¬ së ®· sö dông so víi c¸c kú kh¸c, c¸c c¬ së kh¸c hoÆc so víi ®Þnh møc
chung. Chóng ta cã thÓ biÓu diÔn kh¸i niÖm nµy th«ng qua c«ng thøc sau :
C¸c kÕt qu¶ mµ c¬ së thu ®îc
do thùc hiÖn ®Çu t
Etc =
Sè vèn ®Çu t mµ c¬ së ®· thùc hiÖn
®Ó t¹o ra c¸c kÕt qu¶ trªn
Etc ®îc coi lµ cã hiÖu qu¶ khi Etc Etc0
Trong ®ã :
Etc0 lµ chØ tiªu hiÖu qu¶ tµi chÝnh ®Þnh møc, hoÆc c¸c kú kh¸c mµ c¬ së
®· ®¹t ®îc chän lµm c¬ së so s¸nh, hoÆc cña ®¬n vÞ kh¸c ®· ®¹t tiªu chuÈn
hiÖu qu¶ .
C¸c kÕt qu¶ do ho¹t ®éng ®Çu t ®em l¹i rÊt ®a d¹ng, vµ lµ ®iÒu tÊt yÕu
cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t .C¸c kÕt qu¶ ®ã cã thÓ lµ lîi nhuËn thuÇn,lµ møc
t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng, lµ sè lao ®éng cã viÖc lµm do ho¹t ®éng ®Çu t t¹o ra,
lµ møc t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng cña c¬ së thùc hiÖn ®Çu t.
ChØ tiªu gi¸ trÞ s¶n xuÊt t¨ng thªm trªn tæng vèn ®Çu t
(GTSXTT/V§T).
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n xuÊt t¨ng thªm trªn 1 ®¬n vÞ vèn ®Çu
t. ChØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt, chøng tá ho¹t ®éng ®Çu t cña doanh nghiÖp
cã hiÖu qu¶ .
Ph¬ng ph¸p tÝnh:
GTSXi - GTSXi-1
Tû lÖ GTSXTT so víi V§T =
V§Ti
Trong ®ã:
10
GTSXi : Lµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt n¨m i.
GTSXi-1: Lµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt n¨m i-1.
V§Ti : Lµ vèn ®Çu t n¨m i.
ChØ tiªu lîi nhuËn t¨ng thªm trªn tæng vèn ®Çu t (LNTT/V§T).
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh lîi nhuËn t¨ng thªm trªn 1 ®¬n vÞ vèn ®Çu t cã
nghÜa lµ víi 1 ®¬n vÞ vèn ®Çu t cã thÎ t¹o ra bao nhiªu ®¬n vÞ lîi nhuËn t¨ng
thªm. ChØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt, nã còng ph¶n ¸nh ®îc hiÖu qu¶ ho¹t
®éng ®Çu t cña doanh nghiÖp .
Ph¬ng ph¸p tÝnh:
LNi - LNi-1
Tû lÖ LNTT so víi V§T =
V§Ti
Trong ®ã:
LNi : Lµ lîi nhuËn n¨m i.
LNi-1 : Lµ lîi nhuËn n¨m i-1.
Tuy nhiªn ®Ó tÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t cña doanh nghiÖp ta
kh«ng thÓ tÝnh chØ mét trong c¸c chØ tiªu ®ã mµ ph¶i tÝnh tÊt c¶ c¸c chØ tiªu
®ã ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng nhËn xÐt kh¸ch quan h¬n vÒ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu
t.
6.2.2 HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ho¹t ®éng ®Çu t trong doanh nghiÖp:
HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ho¹t ®éng ®Çu t lµ chªnh lÖch gi÷a c¸c lîi
Ých mµ nÒn kinh tÕ vµ x· héi thu ®îc víi c¸c chi phÝ mµ nÒn kinh tÐ x· héi bá
ra khi thùc hiÖn ®Çu t .
XuÊt ph¸t tõ gãc ®é doanh nghiÖp, lîi Ých kinh tÕ x· héi cña ho¹t ®éng
®Çu t ®îc thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu sau :
ChØ tiªu nép ng©n s¸ch t¨ng thªm /vèn ®Çu t .
ChØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt chøng tá ho¹t ®éng ®Çu t cña doanh
nghiÖp cã hiÖu qu¶ vµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn ngµy mét tèt h¬n nghÜa vô
®èi v¬Ý Nhµ níc ®ã chÝnh lµ møc ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch Nhµ níc .
Ph¬ng ph¸p tÝnh:
Møc NNSi - Møc NNSi-1
Tû lÖ NNSTT so víi vèn ®Çu t =
V§Ti
Trong ®ã:
NNSi : Lµ møc nép ng©n s¸ch n¨m i.
NNSi-1: Lµ møc nép ng©n s¸ch n¨m i-1.
*Sè chç lµm viÖc t¨ng lªn /Vèn ®Çu t .
11
ChØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt, chøng tá doanh nghiÖp ®· gãp phÇn vµo
viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.ChØ tiªu nµy còng ph¶n ¸nh sè
chç lµm viÖc t¨ng thªm trªn mét ®¬n vÞ vèn ®Çu t. tøc lµ víi mét ®¬n vÞ vèn
®Çu t kú nµy sÏ t¹o ra bao nhiªu chç viÖc lµm t¨ng thªm.
*Sè ngo¹i tÖ thu ®îc t¨ng thªm/V§T
*Møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng sau khi ®Çu t so víi tríc khi ®Çu t .
*Møc n©ng cao tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cña ngêi lao ®éng .
*T¹o thÞ trêng míi vµ møc ®é chiÕm lÜnh thÞ trêng do tiÕn hµnh ®Çu t .
*N©ng cao tr×nh ®é kü thuËt cña s¶n xuÊt
*N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cña lao ®éng qu¶n lý .
*C¸c t¸c ®éng ®Õn m«i trêng .
*C¸c t¸c ®éng kh¸c.
II. C¬ së lý luËn vÒ c¹nh tranh .
1. Kh¸i niªm vÒ c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh .
Cã thÓ nãi c¹nh tranh chØ xuÊt hiÖn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Ngµy
nay cã lÏ kh«ng ai cßn nghi ngê vÒ sù ph¸t triÓn tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr êng ë níc ta v× vËy c¹nh tranh ®· ®îc nh×n nhËn nh lµ mét ®éng lùc thóc ®Èy
ph¸t triÓn kinh tÕ. C¹nh tranh còng chØ diÔn ra khi ®îc ph¸p luËt thõa nhËn vµ
b¶o hé tÝnh ®a d¹ng cña c¸c lo¹i h×nh së h÷u, khi cã tù do ho¸ th¬ng m¹i vµ
theo ®ã lµ tù do kinh doanh vµ quyÒn tù chñ cña c¸c c¸ nh©n ®îc thõa nhËn vµ
b¶o ®¶m. C¹nh tranh chØ xuÊt hiÖn khi kh«ng cã ®éc quyÒn díi bÊt kú h×nh
thøc nµo. TÊt c¶ nh÷ng tiÒn ®Ò ®ã ®· h×nh thµnh ë níc ta tõ khi chuyÓn sang c¬
chÕ thÞ trêng vµ tõ khi ®¶ng vµ Nhµ níc ta chñ tr¬ng thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t
triÓn.
Cã thÓ cã nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ c¹nh tranh, song nh×n chung
c¹nh tranh lµ sù ganh ®ua hay ch¹y ®ua gi÷a c¸c thµnh viªn trong mét thÞ trêng hµng ho¸, s¶n phÈm cô thÓ nh»m môc ®Ých l«i kÐo vÒ phÝa m×nh ngµy
cµng nhiÒu kh¸ch hµng ,th× trêng vµ thÞ phÇn cña mét thÞ trêng. Nh vËy vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ, c¹nh tranh ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së cña tiÒn ®Ò ®ã lµ cã sù
hiÖn diÖn cña c¸c thµnh viªn, cã cuéc ch¹y ®ua v× môc tiªu kinh tÕ gi÷a c¸c
thµnh viªn vµ chóng ®Òu diÔn ra trªn cïng mét thÞ trêng hµng ho¸ cô thÓ .
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ kh¶ n¨ng mµ doanh nghiÖp cã
thÓ duy tr× vÞ trÝ cña nã mét c¸ch l©u dµi trªn thÞ trêng, b¶o ®¶m thùc hiÖn mét
tû lÖ lîi nhuËn thÊp nhÊt b»ng tû lÖ ®ßi hái cho viÖc tµi trî nh÷ng môc tiªu
cña doanh nghiÖp.
12
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®îc c¸c nhµ kinh tÕ häc diÔn ®¹t theo nhiÒu quan
®iÓ kh¸c nhau:
Theo Fafchams: Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp lµ kh¶
n¨ng do¹nh nghiÖp ®ã cã thÓ s¶n xuÊt s¶n phÈm víi víi chi phÝ biÕn ®æi trung
b×nh thÊp h¬n gi¸ cña nã trªn thÞ trêng.Theo c¸ch hiÓu nµy, do¹nh nghiÖp nµo
cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã chÊt lîng t¬ng tù doanh nghiÖp kh¸c nhng chi phÝ thÊp h¬n ®îc coi lµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n.
Theo Randall: Kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ kh¶ n¨ng dµnh ®îc vµ duy tr× ®îc
thÞ phÇn trªn thÞ trêng kh¸c mµ kh«ng ph©n biÖt n¬i bè trÝ s¶n xuÊt cña doanh
nghiÖp ®ã.
Nh×n chung c¸c kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh cña c¸c nhµ kinh tÕ häc tuy ®îc diÔn ®¹t kh¸c nhau, song ®Òu cã chung hai khÝa c¹nh lµ kh¶ n¨ng chiÕm
lÜnh thÞ trêng vµ lîi nhuËn.
2. C¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh.
Tuú theo c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau th× cã c¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh kh¸c
nhau .
C¨n cø vµo chñ thÓ tham gia thÞ trêng :
C¹nh tranh gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua: Lµ cuéc c¹nh tranh diÔn ra theo
quy luËt mua rÎ b¸n ®¾t .
C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi mua víi nhau: Lµ cuéc c¹nh tranh theo quy
luËt cung cÇu.Ch¼ng h¹n khi cung nhá h¬n cÇu th× cuéc c¹nh tranh gi÷a nh÷ng
ngêi mua víi nhau trë lªn rÊt quyÕt liÖt. Nã sÏ lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ t¨ng
lªn.
C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi b¸n víi nhau: §©y còng lµ cuéc c¹nh tranh
gau go quyÕt liÖt nhÊt ®Ó dµnh lÊy kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh. Cuéc c¹nh tranh
nµy sÏ quyÕt ®Þnh doanh nghiÖp nµo tån t¹i vµ doanh nghiÖp nµo sÏ bÞ ®µo th¶i
khái thÞ trêng. ChÝnh v× lÏ ®ã tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu muèn dµnh giËt lîi
thÕ c¹nh tranh vÒ phÝa m×nh. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i
lç lùc phÊn ®Êu, t×m ra híng ®i riªng cho m×nh.
C¨n cø vµo møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr êng ngêi ta chia c¹nh tranh
ra c¸c lo¹i h×nh sau
C¹nh tranh hoµn h¶o: Lµ lo¹i h×nh c¹nh tranh trong ®ã cã nhiÒu ngêi
mua vµ ngêi b¸n ®éc lËp víi nhau .TÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ hµng ho¸ trao ®æi coi lµ
gièng nhau. C¸c doanh nghiÖp tham gia trªn thÞ trêng nµy chñ yÕu t×m biÖn
ph¸p c¾t gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó hëng lîi nhuËn tõ chªnh lÖch gi¸
®Çu vµo.
13
C¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o: Lµ c¹nh tranh trªn thÞ trêng mµ phÇn lín
c¸c s¶n phÈm lµ kh«ng ®ång nhÊt víi nhau. Ngêi b¸n cã thÓ Ên ®Þnh gi¸ linh
ho¹t theo khu vùc b¸n s¶n phÈm, kh¸ch hµng vµ møc lîi nhuËn mong muèn.
Tãm l¹i, c¹nh tranh lµ cuéc ch¹y ®ua quyÕt liÖt gi÷a c¸c chñ thÓ ho¹t
®éng trong thÞ trêng nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ tiªu thô
hµng ho¸ cã lîi nhÊt vÒ phÝa m×nh.C¹nh tranh ®îc coi lµ ®éng lùc cña qu¸
tr×nh ph¸t triÓn.
C¹nh tranh lu«n cã môc tiªu l©u dµi lµ thu hót vÒ phÝa m×nh ngµy cµng
nhiÒu kh¸ch hµng nªn buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô ngµy cµng
ph¶i t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt h¬n vµ gi¸ thµnh ph¶i h¹ thÊp. V×
vËy, c¹nh tranh lµ c¬ héi cho doanh nghiÖp c¶i tiÕn, ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ,
¸p dông nh÷ng céng nghÖ míi vµo trong s¶n xuÊt do vËy c¹nh tranh lµ nguån
gèc, lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ cao.
3. N¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
N¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp do nhiÒu yÕu tè h×nh thµnh nªn,
c¸c yÕu tè ®ã cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau t¹o thµnh mét thÓ thèng nhÊt
gióp doanh nghiÖp cã thÕ ®øng v÷ng ch¾c tríc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ trêng,
tríc sù c¹nh tranh gay g¾t dµnh giËt kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh cña c¸c ®æi thñ
c¹nh tranh. C¸c yÕu tè gãp phÇn t¹o lªn n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp bao gåm.
T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt.
T×nh h×nh ph©n phèi vµ tiªu thô s¶n phÈm.
Tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ.
Tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý vµ lao ®éng.
Kh¶ n¨ng qu¶ng c¸o vµ tiÕp thÞ s¶n phÈm.
T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt.
Víi mét doanh nghiÖp ta kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh
cña doanh nghiÖp ®ã cao khi mµ t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña
doanh nghiÖp thÊp kÐm. N¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¶n ¸nh quy
m« s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®ã lµ lín hay nhá, møc ®é hiÖn ®¹i ra sao. Víi
mét doanh nghiÖp bÊt kú khi mµ n¨ng lùc s¶n xuÊt thÊp th× cã thÓ nãi kh¶
n¨ng ®øng v÷ng trªn thÞ trêng cña doanh nghiÖp ®ã lµ rÊt khã kh¨n.
14
T×nh h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nã còng ph¶n ¸nh ®îc tèc ®é t¨ng
trëng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi nã còng ph¶n ¸nh ®îc quy m« s¶n
xuÊt më réng hay thu hÑp, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh hay chËm.
T×nh h×nh ph©n phèi vµ tiªu thô s¶n phÈm.
Khi mµ s¶n ph¶m cña doanh nghiÖp cã thÓ tiªu thô mét c¸ch dÔ dµng,
®ång thêi s¶n phÈm ®îc ph©n bè mét c¸ch tèt nhÊt, kh¸ch hµng a chuéng s¶n
phÈm vµ nh vËy s¶n phÈm cã thÕ ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng, thÞ phÇn cña
doanh nghiÖp ngµy cµng t¨ng. Nhê viÖc b¸n ®îc nhiÒu hµng doanh nghiÖp cã
thÓ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn.
Ngîc l¹i nÕu nh doanh nghiÖp kh«ng b¸n ®îc s¶n phÈm tøc lµ s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh khi ®ã thÞ phÇn cña
doanh nghiÖp sÏ bÞ mÊt dÇnvµ dµnh chç cho c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. S¶n
phÈm cña doanh nghiÖp ®Õn mét lóc nµo ®ã còng sÏ bÞ giÖt vong vµ doanh
nghiÖp khã cã thÓ tån t¹i. §iÒu ®ã cho thÊy, viÖc ph©n phèi s¶n phÈm ®èi víi
mét doanh nghiÖp lµ hÕt søc quan träng nã lµ ch×a kho¸ ®Ó doanh nghiÖp nªn
më réng hay thu hÑp s¶n xuÊt ®ång thêi lµ mét nh©n tè quan träng ¶nh hëng
®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
Tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ
Cã thÓ nãi ®©y lµ mét nh©n tè quan träng bËc nhÊt trùc tiÕp ¶nh hëng
®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
C«ng nghÖ míi hiÖn ®¹i sÏ t¹o ra s¶n phÈm míi cã chÊt lîng tèt h¬n,
mÉu m· ®Ñp h¬n, gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp, søc c¹nh tranh cao.
Ngîc l¹i c«ng nghÖ l¹c hËu kh«ng nh÷ng tiªu hao nhiÒu nguyªn nhiªn
liÖu mµ cßn cã thÓ g©y « nhiÔm m«i trêng, chi phÝ s¶n xuÊt lín s¶n phÈm
kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh, kh¸ch hµng khã chÊp nhËn s¶n phÈm. Khi ®ã s¶n
phÈm rÊt khã tiªu thô, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm gi¶m, do vËy n¨ng
lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp còng sÏ gi¶m.
MÆt kh¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i sÏ t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng,
lao ®éng Ýt do vËy chi phÝ ®Çu vµo gi¶m.
Ngµy nay khi mµ khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn th× hµm lîng chÊt x¸m
trong s¶n phÈm còng ngµy mét t¨ng lªn do vËy doanh nghiÖp nÕu kh«ng cã
chiÕn lîc ®Çu t mét c¸ch hîp lý cho m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ th× doanh
nghiÖp kh«ng thÓ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh do vËy doanh nghiÖp
khã cã thÓ ph¸t triÓn ®îc. Nh vËy tr×nh ®é c«ng nghÖ cã thÓ nãi lµ nh©n tè
trung t©m t¹o lªn n¨ng lùc c¹nh tranh cho mçi doanh nghiÖp.
Tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý vµ lao ®éng.
15
NÕu nh m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ lµ nh©n tè trung t©m t¹o nªn n¨ng
lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp th× con ngêi l¹i cã mét vai trß cµng quan
träng ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho doanh nghiÖp. Mäi m¸y mãc thiÕt
bÞ c«ng nghÖ dï cã hiÖn ®¹i ®Õn møc nµo ®i ch¨ng n÷a, nÕu nh kh«ng cã sù
tham gia cña con ngêi th× c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ ®ã còng trë thµnh giÊy
tr¾ng.
Con ngêi tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh qu¶n lý s¶n xuÊt vµ trùc tiÕp
t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt muèn ph¸t triÓn, quy m« s¶n xuÊt
muèn më réng th× ph¶i cã nh÷ng c¸n bé qu¶n lý cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao,
cã ®éi ngò lao ®éng cã tay nghÒ tèt. Do tÇm quan träng ®ã ngµy nay c¸c
doanh nghiÖp ®Òu rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò ®µo t¹o, ®µo t¹o laÞ cho ngêi lao
®éng nh»m gióp hä n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n ®Ó cã thÓ sö dông mét c¸ch
tèt nhÊt c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®ång thêi n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý
®ã còng lµ nh©n tè quan träng ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh
tranh cña m×nh.
Kh¶ n¨ng qu¶ng c¸o vµ tiÕp thÞ s¶n phÈm
S¶n phÈm muèn tiªu thô tèt th× s¶n phÈm ®ã ph¶i ®îc th«ng b¸o, giíi
thiÖu cho kh¸ch hµng ®îc biÕt. Ph¶i lµm nh thÕ nµo ®Ó khi mµ kh¸ch hµng míi
tiÕp xóc víi s¶n phÈm ®· c¶m nhËn ®îc h×nh ¶nh cu¶ doanh nghiÖp, ®· thÝch
thó víi s¶n phÈm ®ã, c¶m thÊy yªn t©m vÒ s¶n phÈm vµ ra quyÕt ®Þnh mua s¶n
phÈm ®ã. Muèn nh vËy kh«ng nh÷ng chiÕn lîc qu¶ng c¸o s¶n phÈm ph¶i tèt
mµ cßn ph¶i ®éc ®¸o, kh¸c biÖt víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
MÆt kh¸c, s¶n phÈm muèn tiªu thô ®îc ®ång thêi tiªu thô trong thêi
gian dµi th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng chÕ ®é tiÕp thÞ s¶n phÈm, khuyÕn
m·i ®Ó t¹o ra nh÷ng lîi Ých cho ngêi tiªu dïng bëi lîi Ých cho ngêi tiªu dïng
còng sÏ lµ lîi Ých cña doanh nghiÖp. Khi mµ ngêi tiªu dïng a chuéng s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp sÏ lµm ¨n cã l·i vµ cã hiÖu qu¶ h¬n,
s¶n phÈm cã vÞ thÕ trªn thÞ trêng vµ doanh nghiÖp ngµy cµng chiÕm lÜnh ®îc
thÞ trêng, n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp sÏ kh«ng ngõng ®îc n©ng
cao.
Nh vËy cã thÓ nãi víi mçi doanh nghiÖp muèn n©ng cao n¨ng lùc c¹nh
tranh cña m×nh trªn thÞ trêng th× doanh nghiÖp kh«ng chØ quan t©m ®Çu t ®Õn
mét trong nh÷ng yÕu tè trªn mµ ph¶i biÕt quan t©m ®©u t ®óng møc tÊt c¶ c¸c
yÕu tè ®ã bëi chóng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, cã nh vËy n¨ng lùc c¹nh tranh
cña doanh nghiÖp míi thùc sù v÷ng m¹nh trªn thÞ trêng.
III.
nghiÖp.
§Çu t n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
16
1. §Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh ,®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ ,c«ng nghÖ .
C«ng nghÖ lµ tËp hîp c¸c c«ng cô, ph¬ng tiÖn dïng ®Ó biÕn ®æi c¸c nguån lùc
s¶n xuÊt thµnh s¶n phÈm nh»m môc ®Ých sinh lêi. C«ng nghÖ gåm hai phÇn lµ
phÇn cøng vµ phÇn mÒm. PhÇn cøng cña c«ng nghÖ lµ m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng
cô, dông cô. PhÇn mÒm cña c«ng nghÖ lµ kü n¨ng, bÝ quyÕt c«ng nghÖ, kinh
nghiÖm qu¶n lý. §Çu t ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ lµ mét h×nh thøc
cña ®Çu t ph¸t triÓn nh»m hiÖn ®¹i ho¸ d©y chuyÖn c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ
c«ng nghÖ, t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh còng nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña s¶n phÈm. §Ó ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu ®a d¹ng vµ phong phó
cña kh¸ch hµng vµ ®èi phã víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh t¹o chç ®øng v÷ng ch¾c
trªn thÞ trêng, doanh nghiÖp c©n ph¶i quan t©m ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng
ngÖ, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
Khi ®Çu t ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan
ph©n tÝch thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp còng nh ph©n tÝch c¸c yÕu tè liªn quan
®Õn m¸y mãc thiÕt bÞ .
C¸c yÕu tè trong néi bé doanh nghiÖp ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng lùa chän
c«ng nghÖ ®ã lµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, quy m« vèn cã thÓ huy
®éng vµ ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt ®Æc thï cña ngµnh. Mét nh©n tè n÷a còng
rÊt quan träng cÇn ph¶i xem xÐt lµ tr×nh ®é cña ®éi ngò l·nh ®¹o, nhÊt lµ n¨ng
lùc l·nh ®¹o, kü thuËt vµ tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cu¶ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n
xuÊt.
2. §Çu t n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm.
ChÊt lîng s¶n phÈm lµ mét nh©n tè hÕt søc quan träng ®Ó cã thÓ n©ng
cao kh¶ n¨ng canh tranh cña doanh nghiÖp. ChÊt lîng s¶n phÈm ®¶m b¶o, ®¹t
tiªu chuÈn quy ®Þnh th× kh¸ch hµng sÏ a chuéng h¬n. §Æc biÖt lµ khi nÒn kinh
tÕ ph¸t triÓn nh hiÖn nay th× yªu cÇu cña kh¸ch hµng ®èi víi s¶n phÈm sÏ cao
h¬n buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m c¸ch n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸ s¶n
phÈm cña m×nh. Ch¼ng h¹n t¨ng cêng ®Çu t chiÒu s©u, ®æi míi m¸y mãc thiÕt
bÞ c«ng nghÖ ®Ó t¨ng hµm lîng chÊt s¸m trong s¶n phÈm, thùc hiÖn ®o lêng,
kiÓm tra c¸c tiªu chuÈn kü thuËt cña s¶n phÈm tríc khi xuÊt xëng. Do vËy cã
thÓ nãi ®Çu t n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm lµ mét c«ng viÖc rÊt quan träng ®èi
víi mçi doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
3. §Çu t n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc.
Trong thêi ®¹i ngµy nay, trÝ tuÖ, tri thøc ®· trë thµnh yÕu tè bao chïm
quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt, ®Æc trng cña thêi ®¹i vµ ¶nh hëng to lín ®Õn sù ph¸t triÒn
cña tÊt c¶ c¸c quèc gia. Quèc gia nµo n¾m ®îc nhiÒu tri thøc, quèc gia ®ã sÏ ë
17
vÞ trÝ chi phèi nÒn kinh tÕ toµn cÇu ,khu vùc nµo héi tô®îc nhiÒu tri thøc nhÊt
khu vùc ®ã sÏ trë thµnh trung t©m cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ChÝnh ®iÒu nµy ®·
t¹o ra nh÷ng thêi c¬, nh÷ng vËn héi lín cho bÊt kú quèc gia nµo biÕt ®Çu t cã
hiÖu qu¶ lµm t¨ng nhanh chÊt lîng cña nguån lùc con ngêi trong qu¸ tr×nh
c¹nh tranh. Bªn c¹nh ®ã nã còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc míi, nh÷ng nguy c¬
tôt hËu, l¹c hËu ngµy cµng xa®èi víi c¸c quèc gia ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn.
ViÖt Nam ®ang ë vµo giai ®o¹n ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c«ng nghiªp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. ChÝnh v× thÕ nh©n tè con ngêi ngµy cµng ®îc coi träng
h¬n bao giê hÕt. §Çu t n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc lµ mét ®ßi hái
kh¸ch quan vµ v« cïng cÊp b¸ch trong giai ®o¹n hiÖn nay.
4. §Çu t cho c«ng t¸c tiÕp thÞ b¸n hµng
Ho¹t ®éng kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng kh«ng thÓ thiÕu c¸c
ho¹t ®éng marketing. C¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ph¶i
n¾m v÷ng nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng cña ho¹t ®éng marketing. §ã lµ
marketing mix. Nã bao gåm chiÕn lîc s¶n phÈm, chiÕn lîc ph©n phèi, chiÕn lîc gi¸ c¶ vµ chiÕn lîc chiªu thÞ. Trong ®ã chiÕn lîc chiªu thÞ lµ rÊt quan träng,
cã ¶nh hëng lín ®Õn quyÕt ®Þnh mua hµng cña ngêi tiªu dïng. Ho¹t ®éng
chiªu thÞ bao gåm 4 yÕu tè :qu¶ng c¸o, b¸n hµng trùc tiÕp, khuyÕn m·i vµ
quan hÖ c«ng chóng. Mçi yÕu tè ®Òu cã nh÷ng vai trß ®Æc trng riªng nhng
chóng lu«n lu«n kÕt hîp l¹i trong mét lç lùc nh»m th«ng b¸o cho ngêi tiªu
dïng vÒ sù cã mÆt cña nh÷ng s¶n phÈm vµ nh¾c nhë hä tiªu dïng nh÷ng s¶n
phÈm ®ã. Mét chiÕn lîc chiªu thÞ thÝch hîp bao giê còng mang l¹i cho doanh
nghiÖp nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n gióp gia t¨ng doanh sè, sù a thÝch vµ trung
thµnh víi nh·n hiÖu.
XuÊt ph¸t tõ vai trß quan träng ®ã, ®Çu t cho ho¹t ®éng chiªu thÞ (qu¶ng
caã, b¸n hµng, khuyÕn m·i ..) lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp
trong thêi ®¹i kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay. Quan t©m ®Çu t ®óng møc, cã träng
t©m cho c«ng t¸c nµy lµ c¸ch ®Ó doanh nghiÖp cã vÞ thÕ c¹nh tranh h¬n so víi
c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c trÒn cïng mét thÞ trêng.
IV. Sù cÇn thiÕt ®Çu t n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
ngµnh thÐp ViÖt Nam
1. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh thÕp ViÖt Nam.
Ngµnh s¶n xuÊt thÐp ë ViÖt Nam ®· ®îc §¶ng vµ Nhµ níc ta quan t©m
x©y dùng tõ rÊt sím. Ngay sau khi hoµ b×nh lÆp l¹i trªn miÒn B¾c, §¶ng vµ
ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh x©y dùng khu liªn hiÖp gang thÐp Th¸i Nguyªn do
Trung Quèc gióp ®ì vµo n¨m 1959 vµ ®· cho ra ®êi mÎ gang ®Çu tiªn n¨m
1963.
18
N¨m 1973, nhµ m¸y luyÖn vµ c¸n thÐp Gia Sµng c«ng suÊt 30.000 tÊn/
n¨m do CHDC §øc gióp ®ì ®· ra ®êi, gãp phÇn bæ xung, hoµn thiÖn d©y
chuyÒn luyÖn vµ c¸n, ®¶m b¶o c«ng suÊt thiÕt kÕ 10 v¹n tÊn/n¨m cho c¶ khu
liªn hiÖp gang thÐp Th¸i Nguyªn .
Sau khi ®Êt níc thèng nhÊt, n¨m 1976 c«ng ty luyÖn kim ®en MiÒn
Nam ®îc thµnh lËp trªn c¬ së tiÕp qu¶n c¸c nhµ m¸y luyÖn c¸n thÐp mini cña
chÕ ®é cò ë thµnh phè HCM vµ Biªn Hoµ, víi tæng c«ng suÊt c¸n 80.000 tÊn
thÐp c¸n/n¨m.
Tõ n¨m 1976 ®Õn n¨m 1989, ngµnh thÐp gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do kinh
tÕ ®Êt níc l©m vµo khñng ho¶ng. MÆt kh¸c nguån thÐp nhËp khÈu tõ Liªn X«
vµ c¸c níc XHCN vÉn cßn dåi dµo, v× vËy ngµnh thÐp chØ duy tr× møc s¶n lîng
40.000-85.000 tÊn/n¨m.
Tõ n¨m 1989 –1995, thùc hiÖn chñ tr¬ng ®æi míi cña §¶ng, ngµnh
thÐp ®· ®îc kh¾c phôc khã kh¨n vµ b¾t ®Çu t¨ng trëng m¹nh, s¶n lîng thÐp
trong níc ®· vît ngìng 100.000 tÊn/n¨m. N¨m 1990, Liªn X« vµ khèi SEV
tan r·, nguån cung øng thÐp cho ViÖt Nam bÞ c¾t gi¶m còng lµ nh©n tè quan
träng thóc ®Èy ngµnh thÐp ph¶i ph¸t triÓn m¹nh ®Ó bï sù thiÕu hôt. N¨m 1990,
Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam thuéc Bé c«ng nghiÖp nÆng ®îc thµnh lËp, thèng
nhÊt qu¶n lý ngµnh s¶n xuÊt thÐp quèc doanh trong c¶ níc. §©y lµ thêi kú ph¸t
triÓn s«i ®éng, nhiÒu dù ¸n ®Çu t theo chiÒu s©u vµ liªn doanh víi níc ngoµi ®îc thùc hiÖn. C¸c ngµnh vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®ua nhau s¶n xuÊt
thÐp mini. S¶n lîng thÐp c¸n n¨m 1995 ®· t¨ng gÊp 4 lÇn n¨m 1990, ®¹t
450.000 tÊn/n¨m .
Th¸ng 4 n¨m 1995, Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam theo m« h×nh Tæng
c«ng ty 91 ®îc thµnh lËp trªn c¬ së hîp nhÊt Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam
thuéc Bé c«ng nghiÖp vµ tæng c«ng ty kim khÝ thuéc Bé th¬ng m¹i.
Thêi kú tõ n¨m 1996 ®Õn 2002, ngµnh ThÐp vÉn gi÷ ®îc tèc ®é t¨ng trëng kh¸ cao.TiÕp tôc ®Çu t ®æi míi vµ ®Çu t chiÒu s©u m¹nh mÏ. §· h×nh thµnh
vµ ®a vµo ho¹t ®éng 13 dù ¸n liªn doanh, trong ®ã cã 12 nhµ m¸y liªn doanh
c¸n thÐp vµ gia c«ng chÕ biÕn sau c¸n. S¶n lîng thÐp c¶ níc n¨m 1999 ®¹t 1,4
triÖu tÊn/n¨m gÊp h¬n 3 lÇn n¨m 1995 vµ gÊp 14 lÇn n¨m 1990.
Cã thÓ nhËn thÊy r»ng, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, h¬n 40 n¨m qua
ngµnh thÐp ViÖt Nam ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo sù
nghiÖp gi¶i phãng ®Êt níc vµ x©y dùng XHCH. Qu¸ tr×nh x©y dùng s¶n xuÊt
vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña ngµnh thÐp ViÖt Nam ®· ®µo t¹o ®îc mét ®éi ngò
c«ng nh©n, c¸n bé lµnh nghÒ, giµu kinh nghiÖm. §©y lµ vèn quý cña ngµnh
19
ThÐp, lµ nh©n tè quan träng trong sù ph¸t triÓn cña ngµnh thÐp ViÖt Nam. Bíc
sang thêi kú míi, thùc hiÖn chñ tr¬ng CNH-H§H ®Êt níc cña §¶ng vµ tham
gia héi nhËp quèc tÕ, ngµnh thÐp ViÖt Nam cÇn ®îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n
®Ó t¬ng xøng víi vÞ trÝ vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
VÒ c¬ cÊu s¶n xuÊt trong nghµnh thÐp hiÖn nay .
HiÖn nay ngµnh thÐp ViÖt Nam míi chØ s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm dµi
phôc vô chñ yÕu trong ngµnh x©y dùng (thÐp trßn tr¬n, trßn v»n d¹ng thanh
dµi 10÷40 mm, thÐp cuén d©y 6-10 vµ thÐp h×nh cì nhá vµ cì võa) vµ
gia c«ng s¶n xuÊt èng hµn, t«n m¹, h×nh uèn nguéi, c¾t xÎ.. tõ s¶n phÈm dÑt
nhËp khÈu. C¸c s¶n phÈm dµi s¶n xuÊt trong níc còng phÇn lín ®îc c¸n tõ
ph«i thÐp nhËp khÈu. Kh¶ n¨ng tù s¶n xuÊt ph«i thÐp trong níc cßn nhá bÐ,
chØ ®¸p øng ®îc kho¶ng 25%, cßn l¹i 75% nhu cÇu ph«i thÐp cho c¸c nhµ m¸y
ph¶i nhËp tõ bªn ngoµi. Trong níc cha cã c¸c nhµ m¸y c¸n s¶n phÈm dÑp
(tÊm, l¸ c¸n nãng, c¸n nguéi).
Ph«i thÐp vµ thÐp c¸n s¶n xuÊt trong níc cã chÊt lîng th«ng thêng vµ
cßn phô thuéc vµo chÊt lîng ph«i thÐp nhËp khÈu. Kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cßn
h¹n chÕ mµ s¶n phÈm chñ yÕu ®îc tiªu thô trong níc vµ thay thÕ nhËp khÈu.
Cha cã c¬ së tËp trung s¶n xuÊt thÐp ®Æc biÖt phôc vô chÕ t¹o c¬ khÝ. HiÖn nay
chØ s¶n xuÊt mét sè lo¹i thÐp ®Æc biÖt víi quy m« nhá ë mét sè nhµ m¸y c¬
khÝ vµ nhµ m¸y thÐp cña Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam.
Nh×n chung trong thêi gian qua, do h¹n chÕ vèn ®Çu t vµ do thÞ trêng
trong n¬c cßn nhá bÐ, ngµnh thÐp ViÖt Nam míi chØ ®Çu t tËp trung vµo c¸c
s¶n phÈm dµi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cÊp b¸ch trong níc. §©y lµ c¸c s¶n phÈm cã
thuËn lîi vÒ thÞ trêng, cÇn vèn ®Çu t Ýt, thêi gian x©y dùng nhµ m¸y ng¾n, hiÖu
qu¶ ®Çu t kh¸ cao thu hót ®îc nhiÒu ®èi t¸c níc ngoµi bá vèn kinh doanh. §èi
víi c¸c s¶n phÈm thÐp dÑt do nhu cÇu cßn thÊp trong khi ®ã ®Ó ®¶m b¶o hiÖu
qu¶ th× c«ng suÊt cña nhµ m¸y ph¶i ®ñ lín, vèn ®Çu t lín cho nªn Ýt hÊp dÉn
c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi tham gia liªn doanh mµ b¶n th©n ngµnh thÐp cha ®Î
søc ®Çu t. Do vËy nh×n chung c¬ cÊu s¶n xuÊt cña ngµnh thÐp hiÖn nay lµ thiÕu
®ång bé, mÊt c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt ph«i víi c¸n thÐp, gi÷a c¬ cÊu mÆt hµng
vµ c¬ cÊu chÊt lîng s¶n phÈm . V× vËy trong thêi gian tíi ngµnh thÐp cÇn ph¶i
cã nh÷ng chiÕn lîc ®Çu t theo chiÒu réng vµ ®Çu t theo chiÒu s©u ®Ó hiÖn ®¹i
ho¸ n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm t¨ng cêng søc c¹nh tranh, gi¶m
dÇn vµ tiÕn tíi kh¾c phôc sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu s¶n xuÊt hiÖn nay.
2. Vai trß ®Çu t n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp .
20
- Xem thêm -