LUẬN VĂN
Quản trị nhân lực trong hội nhập
kinh tế quốc tế
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
om
L I NÓI ð U
Ngày nay, cùng v i s phát tri n không ng ng c a khoa h c k thu t
và quá trình toàn c u hoá di n ra m nh m , nh ng y u t c nh tranh truy n
th ng c a các doanh nghi p như v n, nguyên v t li u, công ngh ,… ñã d n
n.c
tr nên bão hoà. Thay vào ñó, m t ngu n l c m i, m t y u t c nh tranh m i
mang tính quy t ñ nh ñ i v i s t n t i và phát tri n c a các doanh nghi p ñó
chính là con ngư i - ngu n nhân l c.
M t khi m c ñ c nh tranh tăng ñ t bi n v chi u r ng (s lư ng c a
ñ i th c nh tranh và ngu n c nh tranh ñ n t nhi u phía) và chi u sâu (tính
nv
ña d ng, giá c và ch t lư ng c a s n ph m trên th trư ng).S thi u quan tâm
ho c không quan tâm ñúng m c ñ i v i y u t nhân s có th d n ñ n tình
tr ng "h t hơi" hay b lo i kh i "vòng chi n" trong môi trư ng c nh tranh
kh c li t. Xét ñ n cùng thì nhân l c chính là tác nhân t o ra v n và ñ xu t
ww
w.
Be
e
nh ng ý tư ng m i, ñ ng th i cũng ñ m nh n vai trò l a ch n và ng d ng
các công ngh tiên ti n và th c thi các ch tiêu nh m nâng cao thành tích c a
doanh nghi p. Trong nhi u trư ng h p vón và công ngh có th huy ñ ng
ñư c nhưng ñ xây d ng m t ñ i ngũ nhân s nhi t tình, t n tâm, có kh năng
thích h p và làm vi c hi u qu thì ph c t p và t n kém hơn r t nhi u. Vì th ,
ñ có th t n t i và phát tri n trong môi trư ng c nh tranh ngày càng kh c li t
ñ c bi t là trư c ngư ng c a h i nh p kinh t qu c t hi n nay, m t doanh
nghi p (b t lu n l n hay nh ) ñ u ph i phát huy kh năng ñáp ng c a ngu n
nhân l c qua t t c các giai ño n phát tri n c a doanh nghi p.
Trong ph m vi bài vi t này, em xin ñ c p ñ n m t s n i dung cơ b n
c a công tác qu n tr ngu n nhân l c c a các doanh nghi p trư c ngư ng c a
h i nh p kinh t qu c t . N i dung c a bài vi t bao g m:
Chương I: M t s lý lu n ngu n nhân l c và qu n tr ngu n nhân l c
Chương II: Th c tr ng Qu n tr ngu n nhân l c c a các doanh
nghi p Vi t Nam trong giai ño n h i nh p KTQT.
Nguy n Th Công
1
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
Qu n tr ngu n nhân l c là m t v n ñ r ng và ph c t p, ñòi h i m c
om
ñ chi ti t c th và chính xác cao. Nhưng do còn nhi u h n ch v ki n th c
và kinh nghi m nên bài vi t c a em ch c ch n s còn nhi u h n ch và thi u
sót. Kính mong ñư c s góp ý và giúp ñ c a th y cô và các b n ñ nh ng bài
vi t sau c a em ñư c hoàn thi n hơn.
Em xin chân thành c m ơn cô giáo Nguy n Th Bích ðào ñã nhi t tình
ww
w.
Be
e
nv
n.c
giúp ñ em hoàn thành bài vi t này.
Nguy n Th Công
2
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
CHƯƠNG I
LÝ LU N V NGU N NHÂN L C VÀ QU N TR
NGU N NHÂN L C
om
M TS
1.1. Khái ni m và vai trò c a qu n tr ngu n nhân l c
n.c
1.1.1. Nh ng khái ni m cơ b n v qu n tr ngu n nhân l c
Ngu n nhân l c
"Ngu n nhân l c là ngu n l c v con ngư i và ñư c nghiên c u dư i
nhi u khía c nh. Trư c h t v i tư cách là ngu n cung c p s c lao ñ ng cho xã
h i.
nv
Ngu n nhân l c v i tư cách là m t y u t c a s phát tri n kinh t - xã
h i là kh năng lao ñ ng c a xã h i ñư c hi u theo nghĩa h p hơn, bao g m
nhóm dân cư trong ñ tu i lao ñ ng có kh năng lao ñ ng. V i cách hi u này
ngu n nhân l c tương ñương v i ngu n lao ñ ng.
ww
w.
Be
e
Ngu n nhân l c còn có th hi u là t ng h p các cá nhân nh ng con
ngư i c th tham gia vào quá trình lao ñ ng, là t ng th các y u t v th
ch t và tinh th n ñư c huy ñ ng vào quá trình lao ñ ng. V i cách hi u này
ngu n nhân l c bao g m nh ng ngư i t gi i h n ñ tu i lao ñ ng tr lên (
nư c ta là tròn 15 tu i).
Các cách hi u trên ch khác nhau v vi c xác ñ nh quy mô ngu n nhân
l c, song ñ u th ng nh t v i nhau ñó chính là ngu n nhân l c nói lên kh
năng lao ñ ng c a xã h i. Ngu n nhân l c ñư c xem xét trên giác ñ s lư ng
và ch t lư ng, s lư ng ngu n nhân l c ñư c bi u hi n thông qua các ch tiêu
như quy mô và t c ñ tăng trư ng ngu n nhân l c. Các ch tiêu này có quan
h m t thi t v i ch tiêu quy mô và t c ñ tăng dân s càng cao thì quy mô và
t c ñ tăng ngu n nhân l c càng l n và ngư c l i.
Nguy n Th Công
3
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
V ch t lư ng ngu n nhân l c, ñư c xem xét trên m t trình ñ văn hóa,
om
s c kh e, trình ñ chuyên môn nghi p v , năng l c ph m ch t….2
Ngày nay ngu n nhân l c ñư c ñánh giá là y u t quan tr ng nh t t o
nên s ti n b và phát tri n c a xã h i.
Nhìn chung các doanh nghi p lo i trung bình và l n ñ u có b ph n
qu n tr ngu n nhân l c. B ph n này ch y u xây d ng các ch ñ , ñưa ra
n.c
các tài li u tư v n và nh ng quy ñ nh c th liên quan ñ n nhà qu n tr ngu n
nhân l c. B ph n ph trách ngu n nhân l c có nhi m v ph c v các b
ph n tr c thu c bên dư i. Tuy xét m t cách t ng th thì qu n tr ngu n nhân
l c trong doanh nghi p không ch là công vi c c a m t b ph n mà là ho t
nv
ñ ng chung c a t t c các b ph n trong doanh nghi p.
Ví d : Trong vi c tuy n m i các cán b nhân viên, b ph n ph trách
ngu n nhân l c có th l a ch n nh ng ng viên th a mãn các yêu c u tuy n
d ng, nhưng cu i cùng nh ng ngư i ñó có ñư c tuy n hay không ph i ñư c
ww
w.
Be
e
ñơn v dùng ngư i ñ ng ý và ph i ñư c giám ñ c phê duy t. B ph n ph
trách ngu n nhân l c không có quy n quy t ñ nh cán b nhân viên m i. Sau
khi ñã ñư c tuy n d ng thì m i th t c do b ph n tr c ti p qu n tr ngu n
nhân l c th c hi n.
T ñó ta th y, qu n tr ngu n nhân l c trong doanh nghi p qua ba bư c
sau:
• Th nh t: Nhà qu n tr c p cao nh t ñưa ra m c tiêu, k ho ch và
chính sách ñ ng th i ñưa ra cách th c gi i quy t v n ñ ngu n nhân l c.
• Th hai: Ngư i qu n tr ngu n nhân l c ch u trách nhi m gi i thích
thuy t minh và yêu c u thi hành các m c tiêu, k ho ch, chính sách v ngu n
nhân l c
các b ph n có nhu c u.
• Th ba: Ngư i ph trách ngu n nhân l c nh n và thi hành c th các
m c tiêu, k ho ch, chính sách c a c p trên ñưa ra.
Qu n tr ngu n nhân l c
2
Gi¸o tr×nh chÝnh s¸ch kinh tÕ - x héi, NXB Khoa häc kü thuËt, H Néi 2000, tr 380
Nguy n Th Công
4
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
Vào nh ng năm 1920, qu n tr ngu n nhân l c là nhi m v ch y u c a
om
các nhà qu n tr c p th p, bao g m nh ng ho t ñ ng c th như thuê, ho c sa
th i lao ñ ng ñ ñ m b o ti n hành m t k ho ch nào ñó trong t ch c. V i s
phát tri n c a khoa h c, ñ n nh ng năm 1980, nh ng nhà qu n tr ngu n
nhân l c ñư c ñ t
v trí c p cao và chi ph i tr c ti p ñ n qu n tr chi n lư c
c a t ch c. Ngày nay qu n tr ngu n nhân l c là m t trong nh ng nhi m v
n.c
quan tr ng hàng ñ u c a các doanh nghi p, nó quy t ñ nh s t n t i và phát
tri n c a các doanh nghi p.
Như v y, qu n tr ngu n nhân l c bao hàm c nghĩa r ng và nghĩa h p
Theo nghĩa r ng: Qu n tr ngu n nhân l c là quá trình khai thác, t
nv
ch c, s d ng khoa h c k thu t hi n ñ i và lý lu n v qu n tr nh m th c
hi n m c tiêu chi n lư c c a t ch c, b ng cách thư ng xuyên tìm ki m, t o
ngu n nhân l c, ti n hành ñi u ph i, lãnh ñ o , ki m tra, ñôn ñ c th c hi n
ch ñ ti n lương, thư ng ph t h p lý nh m khai thác và s d ng ngu n nhân
ww
w.
Be
e
l c có hi u qu .
Theo nghĩa h p: Qu n tr ngu n nhân l c là quá trình cơ quan qu n lý
th c hi n nh ng công vi c c th như: Tuy n ngư i, bình xét, phân công công
vi c, gi i quy t ti n lương b i dư ng, ñánh giá ch t lư ng cán b công nhân
viên, nh m th c hi n t t m c tiêu, k ho ch c a t ch c.
"Qu n tr ngu n nhân l c liên quan ñ n con ngư i và nh ng nhân t
xác ñ nh m i quan h gi a con ngư i v i t ch c s d ng con ngư i ñó. T i
m t th i ñi m nào ñó trong quá trình ho t ñ ng c a nó, m t t ch c có th
c n ít ho c là nhi u nhân l c tùy thu c vào yêu c u c a các ho t ñ ng trong t
ch c. Qu n tr ngu n nhân l c b o ñ m cho t ch c có nh ng nhân l c có k
năng, ñư c s p x p vào nh ng v trí phù h p theo ñòi h i công vi c trong t
ch c.
Nguy n Th Công
5
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
Vì v y, qu n tr ngu n nhân l c là m t quá trình tuy n m , l a ch n,
om
duy trì, phát tri n và t o m i ñi u ki n có l i cho ngu n nhân l c trong t
ch c nh m ñ t ñư c m c tiêu ñã ñ t ra c a t ch c ñó.3
Cũng có th hi u theo m t cách ñơn gi n và ng n g n: Qu n tr ngu n
nhân l c là phương th c khi n cho nhân viên làm vi c m t cách hi u qu và
hài lòng v i công vi c c a h .
n.c
Xét trên góc ñ qu n tr , vi c khai thác và qu n tr ngu n nhân l c l y
giá tr con ngư i làm tr ng tâm, v n d ng ho t ñ ng khai thác và qu n lý
nh m gi i quy t nh ng tác ñ ng l n nhau gi a nhân viên v i công vi c, gi a
nhân viên v i nhân viên và gi a nhân viên v i t ch c. Khai thác và qu n lý
nv
ngu n nhân l c c n ñ t ñư c k t qu nâng cao hi u su t c a t ch c, nâng cao
s c c nh tranh. M t khác, ph i nâng cao ñ i s ng c a nhân viên làm cho h
c m th y tho i mái và g n bó v i công vi c.
Song dù xét t góc ñ nào thì qu n tr ngu n nhân l c v n là t t c các
ww
w.
Be
e
ho t ñ ng c a m t t ch c ñ thu hút, xây d ng, phát tri n, s d ng ñánh giá,
b o toàn, và gi gìn m t l c lư ng lao ñ ng phù h p v i yêu c u công vi c
c a t ch c c v m t s lư ng và ch t lư ng.
M c tiêu cơ b n c a b t kỳ t ch c nào cũng là s d ng m t cách có
hi u qu ngu n nhân l c ñ ñ t ñư c m c tiêu c a t ch c ñó. Qu n tr ngu n
nhân l c là nh m c ng c , duy trì ñ y ñ s lư ng và ch t lư ng lao ñ ng c n
thi t cho t ch c ñ ñ t ñư c m c tiêu mà t ch c ñ t ra.
Ch c năng qu n tr ngu n nhân l c
M t cách khái quát, ch c năng qu n tr ngu n nhân l c có hai m t ñó
là: Ch c năng qu n tr và ch c năng nghi p v trong qu n tr ngu n nhân l c.
Cán b nhân viên trong b t kỳ doanh nghi p nào cũng ñ u có th chia thành
hai lo i là: "Nhân viên qu n tr " và "nhân viên nghi p v ". Nhân viên qu n tr
có quy n h n nh t ñ nh, có th ch huy và lãnh ñ o m t s nhân viên khác, h
làm ch c năng qu n tr . Nhân viên nghi p v không có quy n h n như v y, h
3
Gi¸o tr×nh Khoa häc qu¶n lý II, NXB Khoa häc kü thuËt H Néi, 2002, tr 379, 380.
Nguy n Th Công
6
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
hành c a ngư i khác, h làm ch c năng nghi p v .
om
ph i ch p hành nh ng nhi m v , quy ñ nh, dư i s lãnh ñ o ch huy ñi u
Xét t m c tiêu c n ñ t c a qu n tr ngu n nhân l c ta th y qu n tr
ngu n nhân l c có năm ch c năng cơ b n sau:
• Ch c năng thu hút:
T c là s d ng các chính sách và bi n pháp nh t ñ nh ñ thu hút ngu n
n.c
nhân l c, ch y u là gi i thi u phân tích ch c v , biên ch ch c v , l p k
ho ch cung c u ngu n nhân l c cho doanh nghi p, tuy n ngư i, kh o sát,
thông báo tuy n, thu th p và b trí công vi c cho nhân viên. Trư c h t ph i
thu hút ngu n nhân l c c n thi t, sau r i m i nói ñ n qu n tr ngu n nhân l c
nv
m t cách hi u qu .
• Ch c năng ñi u ch nh ph i h p:
ðây còn g i là ch c năng nh t th hóa, t o nên s ph i h p tương ñ ng
gi a các b ph n nhân viên v i nhau. Th ng nh t hoàn quy n cùng doanh
ww
w.
Be
e
nghi p v các m t t ch c, tư tư ng, tình c m, tâm lý, nh n th c cá nhân
ñ ng nh t v i ý ni m c a t ch c, hành ñ ng c a cá nhân phù h p v i quy
ñ nh c a t ch c. Qu n tr ngu n nhân l c hi n ñ i nh n m nh s phát tri n
c a con ngư i trong t ch c. Xu th phát tri n cá nhân m nh s d n ñ n mâu
thu n gi a cá nhân v i cá nhân, gi a cá nhân v i t ch c và ch c năng ñi u
ch nh ph i h p c a qu n tr ngu n nhân l c ph i gi i quy t ñư c mâu thu n
này.
• Ch c năng ñ ng viên:
B ng nh ng chính sách thích ñáng như khen thư ng nh ng ngư i c ng
hi n nhi u cho t ch c, nh m m c ñích n ñ nh ñ i ngũ nhân viên cho doanh
nghi p, khuy n khích s tích c c c a m i ngư i, phát ñ ng và duy trì thi ñua,
nâng cao năng su t lao ñ ng cho t ch c. C th , là d a vào thành tích công
vi c ñ t ñư c c a nhân viên ñ bình xét m t cách công b ng và h p lý t ñó
tr lương, khen thư ng m t cách tương x ng.
• Ch c năng ñi u ch nh kh ng ch :
Nguy n Th Công
7
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
ðó là quá trình qu n lý ho t ñ ng th c hi n m t cách h p lý, công b ng
om
ñ i v i các nhân viên, bao g m hai ch c năng: ði u ch nh và kh ng ch .
Trong qu n lý ph i ñ ra và th c hi n ch ñ bình xét h p lý và có h th ng.
D a vào k t qu ki m tra ñ bình xét, ñi u ñ ng, khen thư ng, k lu t, h
c p…
• Ch c năng khai thác:
n.c
ðây là ch c năng chính c a qu n tr ngu n nhân l c. ðó là công vi c
b i dư ng và nâng cao các t ch t cũng như k năng làm vi c c a nhân viên.
Trong t ch c, làm cho h phát huy ñư c h t kh năng c a mình, th c hi n
t i ña giá tr cá nhân c a h , có nh ng giao ư c thi ñua, th c hi n k ho ch
nv
s n xu t gi a t ch c và cá nhân. B i dư ng giáo d c thư ng xuyên cho các
nhân viên quan tâm ñ n ñ i s ng c a h nh m s d ng h m t cách có hi u
qu .
S d ng nhân viên có hi u qu là m t m c tiêu quan tr ng c a qu n tr
ww
w.
Be
e
ngu n nhân l c, ñ u tư ít nh t mà hi u qu l i nhi u và nhanh nh t. Ch c n
phát huy ñ y ñ tính tích c c và ti m năng c a nhân viên là có th khai thác
ñư c năng su t lao ñ ng c a h m t cách t t nh t. M t khi s d ng ñúng và
h p lý nhân viên s t o cho h tinh th n tho i mái, tính tích c c lao ñ ng s
tăng lên.
1.1.2. Vai trò c a qu n tr ngu n nhân l c
S phát tri n kinh t - xã h i ph thu c r t l n vào vi c khai thác, qu n
lý và s d ng h p lý hi u qu các ngu n l c c a ñ t nư c bao g m các ngu n
tài nguyên thiên nhiên, ngu n v n, trình ñ khoa h c công ngh và ti m l c
v con ngư i hay ngu n nhân l c. Trong ñó ngu n nhân l c là y u t quy t
ñ nh, là nhân t c a s phát tri n và m c tiêu cu i cùng c a s phát tri n là
nh m ph c v ngày càng t t hơn cu c s ng c a con ngư i. Như v y, con
ngư i v a là ñ ng l c v a là cái ñích cu i cùng c a s phát tri n.
M i ho t ñ ng s n xu t ra c a c i v t ch t và tinh th n xét ñ n cùng
ñ u xu t phát t ho t ñ ng c a con ngư i. Con ngư i phát minh, sáng ch và
Nguy n Th Công
8
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
s d ng tư li u lao ñ ng tác ñ ng vào ñ i tư ng lao ñ ng ñ t o ra các s n
om
ph m ph c v cho mình và cho xã h i. Ngu n nhân l c chính là ngu n "n i
l c" n u bi t phát huy, nó có th nhân lên s c m nh c a các ngu n l c khác.
Nư c ta có ngu n tài nguyên thiên nhiên phong phú, có lo i tái t o
ñư c có lo i không tái t o ñư c. Nh ng tài nguyên ñó ñã ñang ñóng góp quan
tr ng làm thay ñ i b m t kinh t c a ñ t nư c. Tuy nhiên vi c khai thác,
n.c
qu n lý, s d ng và tái t o các ngu n tài nguyên thiên nhiên l i do chính con
ngư i quy t ñ nh. Ngày nay ti n b khoa h c k thu t và công ngh ñang góp
ph n quan tr ng thúc ñ y s phát tri n c a ñ t nư c. Nhưng ñ có th s d ng
và phát huy ñư c nh ng thành t u ñó ñòi h i ph i có ñ i ngũ lao ñ ng có
nv
trình ñ chuyên môn k thu t cao, t c là ph i có ñ i ngũ lao ñ ng phù h p
ñáp ng ñư c yêu c u ngày càng cao c a quá trình s n xu t. N u không có
ñ i ngũ lao ñ ng phù h p thì c tài nguyên thiên nhiên l n các thành t u khoa
h c k thu t hi n ñ i cũng th phát huy ñư c vai trò và s c m nh c a nó.
ww
w.
Be
e
Kinh nghi m c a các nư c phát tri n trên th gi i cho th y nư c nào
bi t chăm lo s d ng có hi u qu ngu n nhân l c, bi t phát huy nhân t con
ngư i thì nư c ñó có th ñ t ñư c t c ñ phát tri n kinh t nhanh chóng m c
dù không giàu tài nguyên thiên nhiên và trình ñ khoa h c, k thu t chưa phát
tri n. Nh t B n, Hàn Qu c, ðài Loan… là nh ng ví d ñi n hình.
Trong ñi u ki n l c lư ng s n xu t phát tri n không ng ng như hi n
nay, trình ñ qu n lý và trình ñ khoa h c công ngh ngày càng hi n ñ i, th
gi i ñang chuy n sang n n "kinh t tri th c" thì vai trò c a con ngư i l i càng
tr nên quan tr ng. S giàu có c a các qu c gia trong th k XXI s ñư c xây
d ng ch y u trên n n t ng văn minh v trí tu c a con ngư i, khác v i trư c
ñây là d a vào s giàu có c a tài nguyên thiên nhiên. Các ngu n l c khác là
ñi u ki n quan tr ng, nhưng không có s c c nh tranh t thân mà ph i ñư c
k t h p v i ngu n nhân l c ñ phát huy tác d ng và nâng cao hi u qu kinh t
trong s n xu t kinh doanh.
Nguy n Th Công
9
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
Như v y có th nói, ngu n nhân l c là y u t quan tr ng nh t quy t
om
ñ nh s t n t i, phát tri n và ti n b c a ñ t nư c cũng như c a các doanh
nghi p.
Vai trò c a qu n tr ngu n nhân l c trong các doanh nghi p
Qu n tr ngu n nhân l c ñóng vai trò trung tâm trong vi c thành l p các
t ch c, giúp cho các t ch c t n t i và phát tri n trong môi trư ng c nh tranh
n.c
ngày càng gay g t hi n nay, ñ c bi t trư c ngư ng c a h i nh p kinh t qu c
t , khi ph i ñ i m t v i hàng lo t các công ty, t p ñoàn l n m nh trên th gi i.
T m quan tr ng c a qu n tr ngu n nhân l c xu t phát t vai trò quan tr ng
c a con ngư i. Con ngư i là y u t c u thành nên t ch c, v n hành t ch c
nv
và quy t ñ nh s thành b i c a t ch c. Ngu n nhân l c là m t trong nh ng
ngu n l c không th thi u ñư c c a t ch c nên qu n tr ngu n nhân l c
chính là m t lĩnh v c quan tr ng c a qu n lý trong m i t ch c. M t khác,
qu n tr ngu n nhân l c khác cũng s không có hi u qu n u doanh nghi p
ww
w.
Be
e
doanh nghi p không qu n tr t t ngu n nhân l c, vì suy ñ n cùng m i ho t
ñ ng qu n tr ñ u ñư c th c hi n b i con ngư i.
T t c các doanh nghi p ñ u là các t ch c kinh t xã h i, ñ u có m c
ñích rõ ràng và bao gi cũng d a vào nh ng thay ñ i c a hoàn c nh ñ xác
ñ nh chi n lư c cho doanh nghi p mình. M i ho t ñ ng c a doanh nghi p ñ u
do con ngư i hoàn thành c th . Chính con ngư i ch không ph i doanh
nghi p ñã ñ ra các chính sách, ý tư ng kinh doanh, t o ra nh ng s n ph m
m i, t ch c s n xu t, khai thác th trư ng và ph c v khách hàng có hi u
qu . Do ñó ph i làm sao cho ho t ñ ng c a ngu n nhân l c phù h p v i yêu
c u c a doanh nghi p, th ng nh t v i chi n lư c c a doanh nghi p, ñó yêu c u
c a doanh nghi p , th ng nh t v i chi n lư c c a doanh nghi p, ñó yêu c u cơ
b n nh t c a qu n tr ngu n nhân l c. Tác gi Jame William Walker nói v
ngu n nhân l c cơ b n c a doanh nghi p như sau: T ch c ph i ñ m b o có
ñư c các thành ph n v s lư ng cán b , công nhân viên m t cách h p lý, t
ch c h l i và qu n lý h m t cách có hi u qu nh m th a mãn nhu c u c a
Nguy n Th Công
10
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
khách hàng. Toàn b nh ng ho t ñ ng v ngu n nhân l c trong doanh nghi p
om
ph i t o thành m t h th ng, b o ñ m s nh t trí v i chi n lư c c a doanh
nghi p.
Qu n tr ngu n nhân l c ñ ra phương hư ng hành ñ ng cho doanh
nghi p nh m có ñư c và duy trì ưu th c nh tranh. Thông qua vi c xác ñ nh
nh ng v n ñ v ngu n nhân l c và chi n lư c ngu n nhân l c, qu n lý
n.c
ngu n nhân l c có th liên h ch t ch v i chi n lư c c a doanh nghi p.
Hoàn c nh trong và ngoài, nh ng
bi n ñ i và v n ñ tương quan v i
doanh nghi p, quan ñi m v giá tr ,
m c tiêu và chi n lư c
ði m k t h p
V n ñ ngu n nhân l c, chi n lư c
ngu n nhân l c
Phương án và hành ñ ng
ww
w.
Be
e
Qu n tr ngu n nhân l c
nv
Chi n lư c doanh nghi p
Sơ ñ : M i quan h gi a qu n tr ngu n nhân l c v i chi n lư c doanh nghi p
Qu n tr ngu n nhân l c xoay quanh chi n lư c doanh nghi p, giúp
cho vi c xác ñ nh, ñi u ñ ng và ch d n m i ho t ñ ng ngu n nhân l c ñ u
ñư c tri n khai xoay quanh nh ng v n ñ
nh hư ng tr c ti p nh t ñ n doanh
nghi p. Nó là m t m i k t dính có th n i li n m i ho t ñ ng ngu n nhân
l c, làm cho ngư i qu n lý hi u ñư c ý nghĩa c a ho và b n thân h ph i luôn
có nh ng tính toán k càng.
Vai trò c a qu n tr ngu n nhân l c th hi n qua các v n ñ sau:
• Xác ñ nh nh ng cơ h i t t và nh ng tr ng i trong th c hi n m c tiêu
c a doanh nghi p.
• ðưa ra t m nhìn r ng cho ngư i qu n lý cũng như ñ i ngũ cán b
công nhân viên c a doanh nghi p.
• Kích thích cách suy nghĩ m i m , nh ng ý tư ng sáng t o m i trư c
nh ng v n ñ trư c m t.
Nguy n Th Công
11
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
• B i dư ng tinh th n kh n trương và tích c c hành ñ ng
om
• Ki m tra quá trình ñ u tư vào ho t ñ ng qu n lý
• Xây d ng phương trâm hành ñ ng lâu dài vào nh ng v n ñ tr ng
ñi m trong t ng giai ño n.
• ðưa ra ñi m chi n lư c trong qu n tr doanh nghi p và khai thác s
n.c
d ng nhân viên qu n lý.
VD v qu n tr ngu n nhân l c c a CTCP Vi n thông FPT. (FPT
Telecom).
Công ty Vi n thông FPT là m t công ty khoa h c k thu t cao, khi m i
thành l p, s phát tri n nghi p v tùy thu c vào s lư ng ngư i làm vi c, có
nv
s ngư i làm vi c như th nào thì phát tri n nghi p v như th
y. Nhưng khi
doanh nghi p phát tri n l n m nh không ng ng, ñ n th i kỳ phát tri n th
hai, doanh nghi p b t ñ u ñ nh ra chi n lư c phát tri n t ng th c a mình,
ñ ng th i cũng có hư ng suy nghĩ m i cho qu n lý và s p x p ngu n nhân
ww
w.
Be
e
l c.
Công ty hi u r ng, doanh nghi p kinh doanh làm d ch v vi n thông
công ngh cao (Internet, ñi n tho i di ñ ng…) mu n t n t i và phát tri n ph i
thích ng ñư c s c nh tranh trên th trư ng. C nh tranh này chính là c nh
tranh s n ph m, c nh tranh s n ph m chính là c nh tranh k thu t, mà c nh
tranh k thu t, l i gián ti p th hi n b ng c nh tranh nhân tài. Công ty mu n
không th t b i trong s c nh tranh gay g t c a th trư ng ph i nhanh chóng có
bi n pháp thu hút, qu n lý và s d ng nhân tài, nh t là nhân tài cao c p hi n
có trong xã h i.
Trên cơ s nh n th c như v y, công ty FPT cho r ng: Công ty trư c h t
ph i gây n tư ng t t trên th trư ng, ph i dùng m i chính sách và cho nhân
tài vì s phát tri n c a công ty. Sau ñó, căn c vào m c tiêu chi n lư c lâu dài
c a công ty ñ b i dư ng và s p x p nhân tài. Bi n pháp c th c a công ty
như sau:
Nguy n Th Công
12
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
+ Khi tuy n ch n nhân tài, ngh nghi p cá nhân ph i phù h p v i yêu
công ty thì ph i do tr c ti p giám ñ c tư v n.
om
c u c a công ty, ph i kh o sát toàn di n, ñ i v i nhân tài cao c p c n thi t cho
+ Nhân viên c p cao gi i thi u nhân tài ph i gi i quy t nhanh "ph n
ng can thi p" b ng cách: Gi i thi u các thông tin v ngư i ñó ñ m i ngư i
hi u giám ñ c giúp cho t ng giám ñ c có cơ s khi th m v n ñ t o cho ngư i
n.c
ñó có cơ h i ñư c ký h p ñ ng, làm cho anh ta nhanh chóng nh p cu c ñ
làm vi c cho công ty.
+ V m t v t ch t, công ty t o cho nhân tài c p cao m t không gian ñ y
ñ .
nv
Ví d : Giám ñ c nhân s ñư c công ty c p nhà , phương ti n ñi l i…
+ Trong không gian ho t ñ ng c a nhân tài cao c p, h có ch quy n
th c s . M t khi ch c v c a h ñã ñư c xác ñ nh, thì trong lĩnh v c h ph
trách m i th có th ph thu c vào phong cách c a h , ñ làm vi c theo mô
ww
w.
Be
e
hình riêng c a h nh m phát huy tài năng s trư ng c a h m t cách t t nh t.
+ ð cho các nhân tài chuyên nghi p gi ñ "không gian cá tính" c a
mình, nh t là nh ng nhân tài có kh năng ñ c bi t như tính cách hơi kỳ d
khác ngư i, công ty không ñư c s c u toàn trách c mà ph i tìm cách s
d ng tài năng c a h , ch p nh n s kỳ d c a h ñ không ng ng nâng cao
trình ñ chuyên môn chuyên nghi p.
+ Ph i thư ng xuyên làm trong s ch môi trư ng, ki m tra khám ch a
b nh ñ nh kỳ cho nhân viên. Công ty ph i h t s c tránh ch th y nguyên t c
mà coi nh khuynh hư ng cá nhân. Th c hi n các bu i giao lưu g p g gi a
các cán b , công nhân viên cùng c p và khác c p.
Chính sách qu n lý ngu n nhân l c c a công ty c ph n vi n thông
FPT ñã ñ t cơ s v ng ch c cho s phát tri n m nh m c a công ty như hi n
nay.
1.2. N i dung c a ho t ñ ng qu n tr ngu n nhân l c
1.2.1.Quan ñi m v qu n tr ngu n nhân l c
Nguy n Th Công
13
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
* Quan ñi m truy n th ng
om
Trư c ñây trong quá trình qu n lý doanh nghi p, v n ñ qu n lý con
ngư i không ñư c coi tr ng, con ngư i ch ñư c coi như nh ng v t khác, như
m t y u t c n thi t ñ th c hi n m c tiêu c a doanh nghi p. Còn ñ c tính v
tính năng ñ ng và sáng t o mà ch có
con ngư i, thì chưa ñư c nh n th c
ñ y ñ và chưa ñư c kh ng ñ nh. Trong t ch c, qu n lý nhân s ch ñư c coi
n.c
là công vi c c p th p, không c n nhi u k thu t và không c n ngư i ph trách
ñ c bi t. Ho t ñ ng c a qu n lý nhân s ch h n ch
nh ng công vi c c
th , chi ti t như tuy n ngư i, phân công công vi c, phát lương, qu n lý h
sơ…
nv
Sau nh ng năm 70 c a th k XX, ñ u tiên là m t s nhà kinh doanh
m i d n d n nh n ra vai trò c a con ngư i có s khác bi t so v i nh ng y u
t khác, ñó là: tính "năng ñ ng" và tính "sáng t o" c a con ngư i mà không gì
có th thay th ñư c. Trong th gi i ngày nay, ngư i ta r t chú tr ng ñ n s
ww
w.
Be
e
sáng t o c a con ngư i, n u qu n lý con ngư i có nh ng chuy n bi n m i,
làm cho ti m năng c a m i cá nhân ñư c phát huy ñ y ñ thì ch ng nh ng cá
nhân mà c t ch c và toàn xã h i ñ u có l i. Mu n làm ñư c ñi u ñó thì các
t ch c ph i coi con ngư i là y u t ñ c bi t quan tr ng không gì có th thay
th ñư c. H ph i ñư c coi tr ng và tôn tr ng, trên cơ s ñó t ch c m i có
th khai thác và s d ng h m t cách có hi u qu .T ñó xu t hi n khái ni m
v ngu n nhân l c và qu n tr ngu n nhân l c. Qu n tr ngu n nhân l c so v i
qu n lý nhân l c truy n th ng không ch khác nhau v tên g i mà còn khác
nhau r t l n v b n ch t. S d ng hình th c qu n tr ngu n nhân l c này ñã
mang l i l i ích r t l n cho các doanh nghi p.
* Quan ñi m hi n ñ i
Qu n tr ngu n nhân l c hi n ñ i có ch c năng r ng hơn qu n tr
ngu n nhân l c truy n th ng, t công vi c n m cán b nhân viên có tính s
v hành chính chuy n thành xây d ng c m t h th ng quy ho ch, khai thác,
s d ng và qu n lý nh m th c hi n m c tiêu c a t ch c. Do ñó, qu n tr
Nguy n Th Công
14
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
ngu n nhân l c hi n ñ i khác cơ b n
tính chi n lư c, tính hoàn ch nh và
om
phát tri n lâu dài.
Qu n tr ngu n nhân l c hi n ñ i coi con ngư i là ngu n l c hàng ñ u
c a t ch c, r t chú tr ng khai thác ngu n l c này, do ñó r t có tính ch ñ ng.
Hi n nay vi c giáo d c và ñào t o thư ng xuyên ñ i v i ngu n nhân l c ngày
càng ñư c coi tr ng ñ u tư cho vi c này ngày m t tăng cao. Nhi u doanh
n.c
nghi p có ti ng trên th gi i ñã ñ u tư xây d ng trư ng b i dư ng ñào t o
nghi p v cho riêng mình. N i dung b i dư ng, ñào t o nghi p v ngày càng
r ng. S ngư i ñư c b i dư ng, ñào t o ngày càng tăng nhanh. Phương th c
khai thác ngu n nhân l c cũng ngày càng ña d ng và phong phú. Ngoài ra,
trong doanh nghi p.
nv
các t ch c r t chú tr ng ñ n vi c s d ng có hi u qu ñ i ngũ nhân viên
Cơ quan qu n tr ngu n nhân l c tr thành cơ quan l i hi u qu kinh t
cho t ch c. Trư c kia, cơ quan nhân s truy n th ng ch t n t i như m t b
ww
w.
Be
e
ph n c u thành c a t ch c. Cách th c làm cho công tác này có hi u qu ch
y u là h th p t i ña chi phí cho vi c qu n lý nhân s .
Qu n tr ngu n nhân l c hi n ñ i thì thông qua th c hi n nhi u ch c
năng qu n lý mà mang l i hi u qu kinh t cho t ch c. K t qu cu i cùng c a
khai thác ngu n nhân l c là mang l i hi u qu kinh t l n và lâu dài cho t
ch c. Vi c ch n ch nh h p lý, ñi u ñ ng b trí, ñ ng viên khích l , có thù lao
thư ng ph t, nâng cao tính tích c c lao ñ ng c a nhân viên, phát huy ưu th
t ng h p c a ngu n nhân l c mang l i hi u qu kinh t cao cho t ch c. V
m t ti t ki m chi phí giá thành cho qu n tr thì qu n tr ngu n nhân l c hi n
ñ i cũng hi u qu hơn nhi u so v i qu n lý nhân l c truy n th ng.
Qu n tr ngu n nhân l c hi n ñ i ti n hành vi c qu n lý cán b , nhân
viên v nhân b n. ð ng th i coi cán b công nhân viên là "ngư i xây d ng",
khác v i qu n lý nhân s truy n th ng coi cán b công nhân viên là "ngư i
kinh t ". Qu n tr ngu n nhân l c hi n ñ i cho r ng m c tiêu ñ u tiên c a t
ch c là th a mãn nhu c u phát tri n t thân c a con ngư i. B ng hình th c
Nguy n Th Công
15
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
qu n lý như v y, khi qu n lý nhân viên c n ph i th c hi n qu n lý "nhân cách
om
hóa", chú ý ñ n c m giác t tin trong công vi c c a nhân viên và nâng cao
ch t lư ng cu c s ng c a h . H n ch ñ n m c th p nh t s kh ng ch , s o
ép, ñ ng th i giúp ñ tư v n cho h giúp cho m i nhân viên ñ u trư ng thành
và phát tri n trong t ch c
Ví d :
n.c
Cho h ñi ñào t o, b i dư ng, t o cho h cơ h i phát tri n, giúp cho h
phong cách và cách th c làm vi c, tư v n cho h v công vi c và cu c s ng…
Tóm l i, khai thác và qu n tr ngu n nhân l c hi n ñ i có tính chi n
lư c và ch ñ ng hơn nhi u so v i quá trình nhân l c truy n th ng.
nv
B ng kê dư i ñây cho th y ñ hơn s khác nhau gi a qu n tr ngu n
nhân l c hi n ñ i v i qu n lý nhân l c truy n th ng.
Các m c
Quan ni m
Qu n tr ngu n nhân l c
Qu n lý nhân l c truy n th ng
Coi cán b công nhân viên Coi cán b , công nhân viên là
ww
w.
Be
e
là ngu n l c quan tr ng có gánh n ng v giá thành
giá tr
M c ñích
Th a mãn nhu c u phát B o ñ m th c hi n m c tiêu
tri n t
nhiên c a cán b ng n h n c a t ch c
nhân viên. B o ñ m th c
hi n l i ích lâu dài c a t
ch c.
Hình th c
L y con ngư i làm trung L y công vi c làm trung tâm
tâm
T m nhìn
R ng và xa
Tính ch t
Có tính chi n lư c, sách Có tính chi n thu t và nghi p
lư c
ð sâu
H p và ng n
v
Ch ñ ng, chú tr ng khai B ñ ng, chú tr ng qu n lý ch t
thác
Nguy n Th Công
16
ch
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
H th ng ñi u ch nh th ng ðơn l , phân tán
Công năng
N i dung
om
nh t
Gi n ñơn
Phong phú
ðav
c p quy t sách
c p ch p hành
th c Tham d , th u hi u
Phương
Kh ng ch
công tác
ð c l p, mâu thu n
v i b Hài hòa, h p tác
n.c
Quan h
ph n khác
Quan
h
gi a Giúp ñ , ph c v
Qu n lý, kh ng ch
b , công nhân
viên
Thái ñ
nv
qu n lý v i cán
M nh l nh, ñ c ñoán
ñ i x Tôn tr ng, dân ch
v i cán b công
ww
w.
Be
e
nhân viên
Tính ch t công Có th thách, có bi n hóa
Làm theo l , ghi chép
vi c
Thu c tính c a Là ngành s n xu t và mang Là ngành phi s n xu t, không
cơ quan làm vi c l i l i ích kinh t .
mang l i l i ích kinh t .
qu n lý
B ng : S khác nhau gi a qu n tr ngu n nhân l c hi n ñ i v i qu n lý
nhân s truy n th ng.
M t ñi m c n nói rõ n a là, khai thác và qu n tr ngu n nhân l c hi n
ñ i là ch c trách c a m i ngư i qu n lý, ch không ch là trách nhi m c a
nhân viên chuyên trách vi c khai thác và qu n tr ngu n nhân l c.
1.2.2. N i dung h th ng c a qu n tr ngu n nhân l c
* N i dung
Nguy n Th Công
17
K15 - QTKD
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
"Qu n tr ngu n nhân l c c a các doanh nghi p là m t quá trình bao
om
g m nh ng n i dung cơ b n sau:
- L p chi n lư c ngu n nhân l c: ðây là m t quá trình thi t l p ho c
l a ch n chi n lư c ngu n nhân l c và các chương trình ho c các ngu n l c
ñ th c hi n chi n lư c ñã ñ ra.
- ð nh biên: là m t trong nh ng ho t ñ ng quan tr ng nh t c a các nhà
chuy n ngu n nhân l c trong t ch c.
n.c
qu n lý, bao g m các ho t ñ ng tuy n m , l a ch n, làm hòa nh p và lưu
- Phát tri n ngu n nhân l c: Bao g m vi c ñánh giá s th c hi n công
vi c ñào t o b i dư ng và t o ñi u ki n phát tri n ngh nghi p cho ngu n
nv
nhân l c.
- Tr công cho ngư i lao ñ ng: Liên quan ñ n các kho n lương b ng và
ñãi ng , ch m i ph n thư ng mà m t cá nhân nh n ñư c ñ ñ i l y s c lao
ñ ng c a mình.
ww
w.
Be
e
* H th ng
H th ng qu n tr ngu n nhân l c có xu hư ng thay ñ i khi các t ch c
m r ng quy mô và tr nên ph c t p hơn. C n lưu ý r ng, b t c c p qu n lý
nào cũng có nhân viên dư i quy n và vì th t c p qu n lý cao nh t cho ñ n
c p qu n lý th p nh t ñ u ph i qu n tr ngu n nhân l c.
- V i các t ch c nh : h th ng qu n tr ngu n nhân l c hi m khi có
b ph n chuyên môn hóa qu n tr ngu n nhân l c. Ngư i qu n lý t ch c s
s p x p toàn b công vi c t s n xu t, bán hàng, tài chính cho ñ n tuy n ch n
nhân l c (bao g m thuê mư n và duy trì nhân l c trong t ch c)
Ch c năng qu n tr ngu n nhân l c
Ngư i qu n lý
Nguy n Th Công
Bán hàng
S n xu18
t
Tài K15 - QTKD
chính
om
Trư ng ðHKT - ðH QGHN
Sơ ñ 1: Qu n tr ngu n nhân l c trong t ch c quy mô nh
- ð i v i các t ch c có quy mô trung bình: Ch c năng qu n tr ngu n
n.c
nhân l c ñòi h i c n ph i ñư c tách ra ñ ph i h p t t c các ho t ñ ng qu n
tr ngu n nhân l c trong t ch c. M c dù v y, nh ng nhà qu n lý ph i th c
nv
hi n h u h t các ho t ñ ng qu n lý mà r t ít có s chuyên môn hóa.
Giám ñ c
Qu n lý
Qu n lý
Qu n lý
bán hàng
s n xu t
tài chính
nhân l c
ww
w.
Be
e
Qu n lý
Sơ ñ 2: Qu n tr ngu n nhân l c trong t ch c có quy mô trung bình
- ð i v i các t ch c có quy mô l n trung bình: Các nhà qu n tr ngu n
nhân l c ñã ñư c chuyên môn hóa theo các ho t ñ ng như: ð nh biên, phát
tri n ngu n nhân l c, tr công cho lao ñ ng…
Nguy n Th Công
19
K15 - QTKD
- Xem thêm -