Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
B×nh minh cña thÕ kû míi ®ang ®a tíi cho nÒn kinh tÕ ®Êt níc ta nh÷ng
thö th¸ch vµ c¬ héi to lín. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiªn ®¹i ho¸ ®Êt níc víi
sù ra ®êi cña mét lo¹t nh÷ng nghµnh s¶n xuÊt míi, sù gia t¨ng ®Çu t níc ngoµi
vµo ViÖt Nam… ®ang t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt – kinh
doanh nãi chung vµ b¶o hiÓm nãi riªng.Bªn c¹nh ®ã, yªu cÇu cña qu¸ tr×nh gia
nhËp tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ WTO còng ®· ®Æt ra nh÷ng c¬ héi lín cho sù
ph¸t triÓn cña khu vùc b¶o hiÓm phi nh©n thä ëViÖt Nam., ®Æc biÖt lµ b¶o hiÓm
ho¶ ho¹n.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mét lo¹t c¸c vô ch¸y lín trªn thÕ giíi nh vô
ch¸y næ hai toµ nhµ th¬ng m¹i Mü trong vô khñng bè 11/9/2001 hay vô ch¸y toµ
nhµ Trung t©m th¬ng m¹i Quèc tÕ ngµy 29/10/2002 ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh
®· lµm cho ngêi d©n cµng hiÓu râ h¬n møc ®é thiÖt h¹i v« cïng to lín cña ho¶
ho¹n còng nh tÇm quan träng cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ ý thøc qu¶n lý rñi ro cña
c¸c c«ng ty b¶o hiÓm.
Qua thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i B¶o Minh Hµ Néi, em thÊy r»ng bªn
c¹nh c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm kh¸c, nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cã mét vÞ trÝ t¬ng ®èi quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh c¶u C«ng ty víi hiÖu qu¶ kinh
doanh kh¸ cao. NÕu thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng triÓn khai nghiÖp vô nµy th× kh«ng
nh÷ng gãp phÇn n©ng cao ®îc doanh thu, lîi nhuËn cho C«ng ty mµ cßn gióp
C«ng ty cã mét vÞ trÝ v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng b¶o hiÓm. V× tr×nh ®é hiÓu biÕt cã
h¹n nªn em xin ®i s©u vµo t×m hiÓu: “T×nh h×nh triÓn khai b¶o hiÓm ho¶ ho¹n
vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt t¹i B¶o Minh Hµ Néi giai ®o¹n 2000 – 2005” Bµi viÕt
gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Lý thuyÕt c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt.
Ch¬ng 2: T×nh h×nh triÓn khai b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt
t¹i B¶o Minh Hµ Néi giai ®o¹n2000 – 2005.
Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t
®éng kinh doanh nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt t¹i B¶o
Minh Hµ Néi.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o, Th¹c sü T«n ThÞ Thanh HuyÒn còng
víi c¸c anh chÞ Phßng Tµi s¶n vµ kü thuËt cña B¶o Minh Hµ Néi ®· tËn t×nh chØ
b¶o, híng dÉn em hoµn thµnh bµi viÕt nµy.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I
Lý thuyÕt c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc
biÖt
I. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ vai trß cña b¶o hiÓm ho¶
ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt.
I.1.TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc
biÖt
Ph¸t hiÖn ra löa ®· ®¸nh dÊu mét bíc ph¸t triÓn vÜ ®¹i trong qu¸ tr×nh chinh
phôc tù nhiªn vµ tù hoµn thiÖn m×nh cña con ngêi, ®a con ngêi tõ giai ®o¹n m«ng
muéi d· man tíi giai ®o¹n v¨n minh, tiÕn bé.Cho tíi nay, löa vÉn ®ãng mét vai
trß quan träng, kh«ng chØ trong ®êi sèng sinh ho¹t mµ cßn trong tÊt c¶ c¸c lÜnh
vùc s¶n xuÊt kinh doanh cña nÒn kinh tÕ.Tuy nhiªn, löa còng cã mÆt tr¸i cña nã,
®ã lµ ho¶ ho¹n.Ho¶ ho¹n ®îc coi lµ mét lo¹i rñi ro mang tÝnh chÊt th¶m ho¹ v×
hËu qu¶ mµ cã g©y ra lµ v« cïng to lín vµ cã thÓ kÐo dµi trong nhiÒu n¨m.C¸c vô
ho¶ ho¹n kh«ng chØ x¶y ra ë c¸c níc chËm ph¸t triÓn mµ ngay c¶ c¸c níc cã nÒn
kinh tÕ ph¸t triÓn nh Mü, Anh, Ph¸p…n¬i mµ nÒn khoa häc c«ng nghÖ ®· ®¹t tíi
®Ønh cao cña sù hiÖn ®¹i vµ an toµn th× ho¶ ho¹n vÉn x¶y ra ngµy mét t¨ng vÒ sè
lîng vµ møc ®é nghiªm träng.Theo íc tÝnh mçi n¨m trªn ThÕ giíi x¶y ra kho¶ng
5 triÖu vô ch¸y víi thiÖt h¹i lªn tíi hµng tr¨m tû USD. Nh ë Mü, c¸c vô ch¸y ®·
g©y thiÖt h¹i kho¶ng 1,5 tû USD mçi n¨m, hay ë Anh lµ kho¶ng 1,8 tû USD.ë
ViÖt Nam, trong vßng 30 n¨m tõ khi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ký s¾c lÖnh phßng
ch¸y ch÷a ch¸y (4/10/1961) th× ®· x¶y ra 566.036 vô ch¸y (kh«ng kÓ ch¸y do
chiÕn tranh) lµm chÕt 2.574 ngêi ,bÞ th¬ng 4.479 ngêi, g©y thiÖt h¹i íc tÝnh 948
tû ®ång.Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn h¬n th× sè lîng c¸c
vô ch¸y còng ngµy cµng gia t¨ng, ®Æc biÖt lµ c¸c vô ch¸y lín. N¨m 1992 – 1993
c¶ níc ®· x¶y ra 1710 vô ch¸y, lµm chÕt 213 ngêi, bÞ th¬ng 348 ngêi vµ íc tÝnh
thiÖt h¹i kho¶ng 114,746 tû ®ång. Riªng trong n¨m 1996, ®· x¶y ra kho¶ng 961
vô ch¸y, lµm chÕt vµ bÞ th¬ng 162 ngêi , thiÖt h¹i kho¶ng 43,8 tû ®ång.C¸c vô
ho¶ ho¹n ®iÓn h×nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ph¶i kÓ ®Õn nh :
* Vô ch¸y chî §ång Xu©n – Hµ Néi ngµy 4/7/1994 ®· g©y thiÖt h¹i kho¶ng
140 tû ®ång.
* Vô ch¸y kinh hoµng trong lÞch sö ho¶ ho¹n ViÖt Nam ngµy 26/6/1996 t¹i
kho x¨ng dÇu 131 Thuû Nguyªn, H¶i Phßng do sÐt g©y thiÖt h¹i lªn tíi 31 tû
®ång.
* Vô ch¸y nhµ m¸y giÇy §ång Nai ngµy 15/9/1998 g©y thiÖt h¹i kho¶ng 12,5
tû ®ång .
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
* N¨m 2000 vô ch¸y t¹i c«ng ty Phó Tµi tæn thÊt íc tÝnh 12,5 tû ®ång, vô ch¸y
t¹i c«ng ty may H¶i S¬n thiÖt h¹i 7,5 tû ®ång, Muraya ViÖt Nam thiÖt h¹i 6,25 tû
®ång…
* Vô ch¸y lín nhÊt trong n¨m 2001 lµ vô ch¸y Vising Pack thiÖt h¹i kho¶ng
1,2 – 1,4 triÖu USD.
* N¨m 2002 còng lµ mét n¨m kinh hoµng víi mét lo¹t c¸c vô ch¸y lín nh: vô
ch¸y rõng U Minh kÐo dµi hµng th¸ng kh«ng chØ g©y thiÖt h¹i lín vÒ kinh tÕ mµ
cßn ¶nh hëng nghiªm träng tíi m«i trêng sèng vµ c¶nh quan; vô ch¸y nhµ m¸y
toµn lùc ViÔn §«ng víi sè tiÒn båi thêng lªn tíi 28 tû ®ång; vô ch¸y toµ nhµ
trung t©m th¬ng m¹i quèc tÕ t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh ngµy 29/10/2002 víi
thiÖt h¹i íc tÝnh kho¶ng 12,5 tû ®ång.
* Theo thèng kª n¨m 2003, tæng sè tiÒn båi thêng cho nghiÖp vô b¶o hiÓm
ch¸y lµ kho¶ng 6,5 triÖu USD, cao h¬n 15% so víi n¨m 2002, víi c¸c vô ch¸y:
c«ng ty Interfood lµ kho¶ng 4,6 triÖu USD, c«ng ty Tainnan víi sè tiÒn båi thêng
kho¶ng 1,1 triÖu USD…
* N¨m 2004 cã mét sè vô tæn thÊt ®iÓn h×nh nh Pou Yuen (1,5 triÖu USD),
bót bi Thiªn Long (7,2 tû ®ång), giµy Thîng Th¨ng (3,5 triÖu USD)…
Nh vËy cã thÓ thÊy r»ng thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra kh«ng chØ lµ ®èi víi tµi
s¶n mµ cßn lµ tÝnh m¹ng con ngêi vµ c¶nh quan m«i trêng sinh th¸i.Do ®ã nhÊt
thiÕt cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ®èi phã víi ho¶ ho¹n. Con ngêi ®· sö
dông rÊt nhiÒu c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau nh c¸c biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a
ch¸y, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é kiÕn thøc vµ ý thøc, th«ng tin tuyªn truyÒn vÒ
phßng ch¸y ch÷a ch¸y.Tuy nhiªn, phßng ho¶ vµ b¶o hiÓm ®Õn nay vÉn ®îc coi lµ
hai c¸ch gi¶i quyÕt tèt nhÊt ®Ó h¹n chÕ thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra, gi¶m bít tæn
thÊt.
Ngµy nay, khi khoa häc c«ng nghÖ ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn th× c¸c c«ng
cô phßng ch¸y ch÷a ch¸y còng ®îc c¶i tiÕn, ®æi míi vµ hoµn thiÖn h¬n. Tuy
nhiªn, tèc ®é ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt nhanh h¬n rÊt nhiÒu
so víi kü thuËt c«ng nghÖ vÒ an toµn, mµ trong khi ®ã ngµy cµng cã nhiÒu c¸c vô
ho¶ ho¹n mµ nguyªn nh©n l¹i chÝnh lµ mÆt tr¸i cña c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Bªn c¹nh
®ã, nguån vèn cho c¸c biÖn ph¸p an toµn thêng rÊt nhá so víi c¸c nguån vèn chi
cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt.Kh«ng nh÷ng thÕ, ngµy nay con ngêi sö dông ngµy cµng
nhiÒu nguyªn nhiªn liÖu dÔ ch¸y nh gas, x¨ng dÇu, c¸c lo¹i ho¸ chÊt…nªn nguy
c¬ ch¸y x¶y ra lµ rÊt cao.Thªm vµo ®ã, lîng chÊt th¶i vµo bÇu khÝ quyÓn ngµy
cµng lín ®· g©y nªn hiÖn tîng hiÖu øng nhµ kÝnh, El Nino…lµm xuÊt hiÖn h¹n
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
h¸n, ch¸y rõng ë kh¾p n¬i, ®iÓn h×nh lµ c¸c vô ch¸y rõng kÐo dµi hµng th¸ng ë
Indonexia vµ Malaixia…g©y thiÖt h¹i nÆng nÒ vÒ kinh tÕ, con ngêi vµ m«i trêng.
MÆt kh¸c, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp, c¸
nh©n ph¶i tù chñ vÒ tµi chÝnh.C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngµy cµng gia t¨ng, khèi lîng hµng ho¸ giao dÞch ngµy cµng lín, c«ng nghÖ s¶n xuÊt ngµy cµng phong phó
vµ ®a d¹ng…®ßi hái hä ph¶i ®Çu t mét sè lîng tiÒn lín. NÕu x¶y ra ho¶ ho¹n, hä
sÏ ph¶i ®¬ng ®Çu víi rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ tµi chÝnhvµ thËm chÝ cã thÓ bÞ ph¸
s¶n.Trong khi ®ã, nÕu tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n, ngay sau khi x¶y ra ho¶
ho¹n, hä ®· cã thÓ nhanh chãng æn ®Þnh ®êi sèng s¶n xuÊt vµ tiÕp tôc kinh doanh
nhê vµo kho¶n tiÒn båi thêng nhËn ®îc tõ phÝa c¸c nhµ b¶o hiÓm.
V× vËy, cã thÓ nãi ho¶ ho¹n thùc sù lµ th¶m ho¹ ®èi víi loµi ngêi, vµ mÆc
dï con ngêi ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra nhng hiÖu
qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p nµy ®em l¹i lµ kh«ng kh¶ quan l¾m. Do vËy, bªn c¹nh viÖc
tÝch cùc phßng ch¸y ch÷a ch¸y th× b¶o hiÓm ho¶ ho¹n chÝnh lµ mét gi¸ ®ì cho
mçi c¸ nh©n, mçi doanh nghiÖp tham gia b¶o hiÓm.
Vµo thêi Trung ®¹i råi Phôc hng, ë Ch©u ¢u vÉn cha cã hÖ thèng phßng
ch¸y h÷u hiÖu h¬n hÖ thèng sö dông tõ thêi c¸c Hoµng ®Õ La M· trÞ v×. Vµo ban
®ªm, c¸c ®éi tuÇn tra ®îc giao nhiÖm vô ®i däc c¸c phè ®Ó kiÓm tra vµ ph¸t hiÖn
thÊy nhµ nµo cã nguy c¬ ch¸y lµ hä b¸o ngay cho chñ nhµ. Cßn nÕu cã ho¶ ho¹n
x¶y ra, ngêi bÞ thiÖt h¹i cã thÓ ®îc phêng héi gióp ®ì víi ®iÒu kiÖn hä lµ héi
viªn.Tuy nhiªn, c¸c kho¶n nµy chØ cã ý nghÜa t¬ng trî lµ chÝnh vµ cha ®îc xem
nh mét kho¶n båi thêng thùc sù. Phêng héi ®Çu tiªn kiÓu nµy do c¸c nhµ bu«n
thµnh phè Rowen (Ph¸p) thnµh lËp n¨m 1374. Nhng lóc ®ã, viÖc h¹n chÕ, kh¾c
phôc hËu qu¶ do ch¸y g©y ra cßn gÆp nhiÒu trë ng¹i v× ngêi d©n vÉn cho r»ng ho¶
ho¹n còng nh n¹n ®ãi, chiÕn tranh vµ c¸c dÞch bÖnh kh¸c lµ nh÷ng rñi ro kh«ng
thÓ tr¸nh khái.
HiÖp héi b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®Çu tiªn ra ®êi lµ ë §øc n¨m 1591 mang tªn
Feuer Casse.Mét thêi gian ng¾n sau cã xuÊt hiÖn mét sè c¸c c«ng ty kh¸c n÷a
nhng còng kh«ng ®Ó l¹i dÊu Ên g× lín cho tíi gi÷a thÕ kû 17. §ã lµ vµo n¨m
1666, mét vô ho¶ ho¹n khñng khiÕp t¹i ngay thñ ®« Lu©n §«n diÔn ra trong 7
ngµy 8 ®ªm ®· thiªu huû 13 200 ng«i nhµ, 87 nhµ thê vµ v« sè c¸c tµi s¶n gi¸ trÞ
kh¸c. §Õn lóc nµy, ngêi d©n Anh míi thùc sù nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña
viÖc thiÕt lËp hÖ thèng phßng ch¸y ch÷a ch¸y vµ båi thêng cho ngêi bÞ thiÖt h¹i.
Møc ®é nghiªm träng cña th¶m ho¹ nµy ®· ®¸nh thøc ®îc ý thøc céng ®ång chia
sÎ rñi ro h¶o ho¹n cña hä vµ tõ ®ã ®· dÉn ®Õn sù ra ®êi cña c«ng ty b¶o hiÓm
ch¸y ®Çu tiªn ë Anh.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ngay tõ n¨m 1667, c¸c nhµ chøc tr¸ch thµnh phè Lu©n §«n ®· më v¨n
phßng ch¸y ®Çu tiªn víi tiÒn th©n lµ nh÷ng lÝnh cøu ho¶ Lu©n §«nØTong thêi
gian x©y l¹i thµnh phè, Nicolas Bavbon - mét nhµ vËt lý ngêi Anh chuyÓn ng¹ch
sang lÜnh vùc x©y dùng, ®· b¾t ®Çu nhËn b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cho c¸c ng«i nhµ
x©y dùng l¹i.C«ng ty nµy ®Çu tiªn ®îc ®iÒu hµnh theo kiÓu c«ng ty t nh©n nhng
sau ®ã , n¨m 1680, ®· ®îc ®æi thµnh c«ng ty cæ phÇn lÊy tªn lµ The Fire
Office.N¨m 1684, mét c«ng ty b¶o hiÓm ho¶ ho¹n kh¸c lµ Friendly Society Fire
Office ra ®êi ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c t¬ng hç vµ hÖ thèng phÝ cè ®Þnh, ngêi ®îc b¶o hiÓm còng ph¶i chÞu mét phÇn thiÖt h¹i x¶y ra. Sau ®ã, c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm kh¸c còng ra ®êi ë Anh nh: Hand in hand (1696), Sun Fire Office (1710),
Union (1714), Lon Don (1714)…vµ hÇu hÕt vÉn cßn ho¹t ®éng cho ®Õn nay.
TiÕp ®ã, mét lo¹t c¸c c«ng ty b¶o hiÓm h¶o ho¹n kh¸c còng ®îc thµnh lËp
trªn kh¾p thÕ giíi.Nh ë §øc, ngay tõ n¨m 1677 ®· thµnh lËp quü b¶o hiÓm ho¶
ho¹n ®Çu tiªn cña m×nh.ë Ph¸p c«ng ty b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®Çu tiªn do hai anh
em Prien thµnh lËp n¨m 1686 mang tªn lµ Company I’Assurance Centre
I’Incendia.C«ng ty b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®Çu tiªn ®îc thµnh lËp ë Mü lµ mét c«ng
ty b¶o hiÓm t¬ng hç do Benjamin Franklin vµ mét sè thµnh viªn kh¸c cïng s¸ng
lËp n¨m 1752 lÊy tªn lµ The Philadelphia Contributionship chuyªn b¶o hiÓm
ch¸y cho nhµ cöa.
Ngµy nay, xuÊt ph¸t tõ chÝnh nhu cÇu thùc tÕ, nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶
ho¹n hÇu hÕt ®· ®îc tiÕn hµnh ë mäi níc trªn ThÕ giíi vµ ®· trë thµnh mét
nghiÖp vô truyÒn thèng víi sè phÝ hµng n¨m thu ®îc lµ rÊt cao.VÝ dô nh ë NhËt,
sè phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n thu ®îc hµng n¨m lªn tíi h¬n 10 tû USD, chiÕm 15,5%
doanh thu cña c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm phi nh©n thä; cßn phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n
ë Mü hµng n¨m còng chiÕm kho¶ng gÇn 2% trong tæng sè phÝ b¶o hiÓm tµi
s¶n…HiÖn nay, nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn vµ trë
thµnh mét nghiÖp vô kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi bÊt cø mét c«ng ty b¶o hiÓm phi
nh©n thä nµo.
ë ViÖt Nam, ngay tõ thêi Ph¸p thuéc ®· cã mét c«ng ty b¶o hiÓm ho¶ ho¹n
t¹i miÒn Nam ®îc thµnh lËp.MÆc dï B¶o ViÖt ®îc thµnh lËp tõ n¨m 1964 nhng
do trong c¬ chÕ bao cÊp, Nhµ níc ®øng ra bï ®¾p mäi thiÖt h¹i cho c¸c doanh
nghiÖp khi hä gÆp rñi ro, nªn b¶o hiÓm nãi chung vµ b¶o hiÓm h¶o ho¹n nãi
riªng kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn.Tríc yªu cÇu ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i
tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh vµ thiÖt h¹i kinh doanh khi níc ta chuyÓn sang
nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®· chÝnh thc ®îc triÓn khai
theo quyÕt ®Þnh sè 06/TCQ§ ngµy 17/1/1989. Sau mét thêi gian thùc hiÖn, ®Ó
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
phï hîp víi thùc tÕ, Bé Tµi ChÝnh ®· ra quyÕt ®Þnh sè 142/TCQ§ ban hµnh quy
t¾c vµ biÓu phÝ míi.Ngµy 12/4/1993, Bé Tµi ChÝnh l¹i cã quyÕt ®Þnh sè
212/TCQ§ ban hµnh biÓu phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt víi møc
phÝ tèi ®a ®Ó thay cho biÓu phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n theo quyÕt ®Þnh sè
142/TCQ§.
V× vËy, ngay tõ n¨m 1990 ®· cã 16 c«ng ty b¶o hiÓm c¸c ®Þa ph¬ng tiÕn
hµnh triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n víi gi¸ trÞ b¶o hiÓm lªn tíi 6200 tû
®ång vµ trë thµnh nghiÖp vô b¶o hiÓm cã gi¸ trÞ b¶o hiÓm ban ®Çu lín nhÊt. §Õn
n¨m 1994 th× nghiÖp vô nµy ®· ®îc tiÕn hµnh ë hÇu hÕt 53 tØnh thµnh trong c¶ níc víi tæng gi¸ trÞ tham gia b¶o hiÓm lªn tíi 27000 tû ®ång. §Æc biÖt theo th«ng
t sè 82/TCCN cña Bé Tµi ChÝnh ngµy 31/12/1991 híng dÉn viÖc thùc hiÖn chØ thÞ
332/H§BT vÒ b¶o toµn vèn kinh doanh ®èi víi cac doanh nghiÖp Nhµ níc ®·
quy ®Þnh b¾t buéc: C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i mua b¶o hiÓm tµi s¶n ®Ó t¹o
nguån bï ®¾p cho nh÷ng thiÖt h¹i cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam vµ phÝ b¶o
hiÓm sÏ ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh.VÊn ®Ò nµy cßn ®îc ®Ò cËp ®Õn rÊt cô thÓ trong
NghÞ ®Þnh 59/CP. Nh vËy viÖc triÓn khai lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy sÏ cã nhiÒu lîi
thÕ.
N¨m 1989, sau khi B¶o ViÖt triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th×
®Õn n¨m 1994 – 1995 hµng lo¹t c¸c c«ng ty kh¸c ra ®êi nh : B¶o Minh, Pjico,
B¶o Long…còng ®· triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm nµy.Trong giai ®o¹n tõ 1995
®Õn nay, sù gãp mÆt cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm díi c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp
Nhµ níc, liªn doanh, cæ phÇn…®· ®¸nh dÊu mét b íc ngoÆt míi vÒ sù ph¸t triÓn
®a d¹ng cña thÞ trêng, lµm cho thÞ trêng b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ViÖt Nam ngµy cµng
thªm s«i ®éng.
Nh÷ng n¨m ®Çu míi triÓn khai nghiÖp vô nµy c¸c c«ng ty b¶o hiÓm non
trÎ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ nghiÖp vô nµy thùc sù cha ph¸t triÓn l¾m. Nam
1991, sè ®¬n b¶o hiÓm cÊp ra míi chØ lµ 413 ®on. Nhng ®Õn n¨m 1994, sè ®¬n
nµy ®· lµ 2000 ®¬n.Vµ ®Õn n¨m 1998 , doanh thu trªn toµn thÞ trêng ®· b¾t ®Çu
t¨ng tõ 11.719.000 USD lªn ®Õn 14.266.000 USD. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh
tiÒn tÖ n¨m 1997 ®· lµm doanh thu phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n gi¶m ®i ®¸ng kÓ trong
nh÷ng n¨m tiÕp theo.Nhng dÕn n¨m 2000 doanh thu phÝ b¶o hiÓm ®· phôc håi vµ
tiÕp tôc t¨ng trëng.Theo thèng kª, doanh thu phÝ b¶o hiÓm ®¹t ®îc vît dù kiÕn
cña c¸c doanh nghiÖp lµ 1,7%.
N¨m 2001 lµ mét n¨m ®Çy nh÷ng th¸ch thøc vµ thuËn lîi ®èi víi nghiÖp vô
b¶o hiÓm ho¶ ho¹n. Sù ra ®êi cña luËt kinh doanh b¶o hiÓm ®· t¹o hµnh lang
ph¸p lý thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm nãi chung. Nhng bªn c¹nh
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®ã hµng lo¹t nh÷ng khã kh¨n, víng m¾c tån t¹i tõ nh÷ng n¨m tríc ®ã vµ ®Æc thï
cña nghiÖp vô ®· lµm tèc ®é ph¸t triÓn cña nghiÖp vô nµy chËm h¬n so víi c¸c
nghiÖp vô kh¸c. Sù kiÖn ngµy 11/9/2001 mµ hËu qu¶ ®Ó l¹i cña nã còng lµm
nhiÒu c«ng ty t¸i b¶o hiÓm bÞ ph¸ s¶n vµ còng lµm gi¶m kh¨ n¨ng nhËn t¸i.V×
vËy, nãi chung t×nh h×nh tæn thÊt n¨m 2001 cã t¨ng nhÑ, tû lÖ tæn thÊt íc tÝnh
kho¶ng 31%, t¨ng 5% so víi n¨m 2000.
Cã thÓ nãi n¨m 2002 lµ n¨m ph¸t triÓn rùc rì cña b¶o hiÓm phi nh©n thä
víi tèc ®é t¨ng trëng lµ 42%, cao nhÊt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, trong ®ã
nghiÖp vô b¶o hiÓm ch¸y ®¹t doanh thu kho¶ng 300 tû ®ång, t¨ng 15% so víi
n¨m 2001.
N¨m 2003, sù æn ®Þnh cña t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ ®· ®¶m b¶o cho sù
ph¸t triÓn cña mäi nghµnh trong nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
liªn quan ®Õn b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®Òu ®¹t tû lÖ t¨ng trëng cao.Tæng phÝ b¶o hiÓm
ch¸y trong n¨m nµy còng t¨ng nhÑ kho¶ng 17% so víi n¨m ngo¸i.Tuy nhiªn, tèc
®é t¨ng trëng nµy còng cßn chËm so víi tèc ®é t¨ng trëng chung cña khu vùc
b¶o hiÓm phi nh©n thä.
N¨m 2004 lµ n¨m cã nhiÒu biÕn ®éng lín ®èi víi nghµnh b¶o hiÓm ViÖt
Nam. Vô tiªu cùc Pjico ®· lµm tæn h¹i ®Õn uy tÝn cña toµn nghµnh b¶o hiÓm nãi
chung. B¶o hiÓm ho¶ ho¹n trong n¨m nµy vÇn t¨ng tuy tèc ®é cã gi¶m , kho¶ng
7% so víi n¨m 2003.
N¨m 2005 còng lµ mét n¨m ®Çy khã kh¨n vµ thö th¸ch ®èi víi khu vùc
b¶o hiÓm phi nh©n thä nãi chung vµ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n nãi riªng. Tríc yªu cÇu
®Ó gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ WTO, Nhµ níc ®· chÝnh thøc më cöa cho
c¸c tæ chøc cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®Çu t vµo lÜnh vùc b¶o hiÓm phi nh©n thä, víi
sù xuÊt hiÖn cña mét sè c«ng ty b¶o hiÓm níc ngoµi nh AAA…Tuy nhiªn, ®©y
còng lµ n¨m cã ®Çu t níc ngoµi ®¹t møc cao nhÊt tõ tríc tíi nay, vµ ®ã chÝnh lµ
mét thuËn lîi lín cho sô ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm tµi s¶n kü thuËt,
trong ®ã cã b¶o hiÓm ho¶ ho¹n. N¨m 2005, tèc ®é ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm ho¶
ho¹n ®¹t kho¶ng 12%.
Nh vËy, cã thÓ nãi b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®· dÇn dÇn ®i vµo tiÒm thøc cña ngêi
ViÖt Nam, ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®ßi hái tÊt yÕu cña kh«ng chØ c¸c doanh nghiÖp
nãi riªng mµ cña toµn x· héi nãi chung.Vµ ®ã còng lµ c¬ së ®Ó b¶o hiÓm ho¶
ho¹n ngµy cµng cñng cè thªm vÞ trÝ v÷ng ch¾c cña m×nh trong c¬ cÊu chung cña
nghµnh b¶o hiÓm ViÖt Nam.
I.2. Vai trß cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
B¶o hiÓm lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ quan träng trªn c¬ së x©y dùng quü b¶o
hiÓm díi h×nh thøc nhÊt ®Þnh ®Ó båi thêng hoÆc tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho nh÷ng tæn
thÊt vÒ con ngêi vµ tµi s¶n x¶y ra do tai n¹n, rñi ro bÊt ngê.Trong khi ®ã, ho¶
ho¹n lµ lo¹i rñi ro cã thÓ x¶y ra ë bÊt cø n¬i ®©u, bÊt cø thêi ®iÓm nµo vµ thiÖt
h¹i do nã g©y ra thêng rÊt lín vµ phøc t¹p.B¶o hiÓm ho¶ ho¹n chÝnh lµ sù b¶o
®¶m cho nh÷ng tæn thÊt trùc tiÕp do ch¸y g©y ra. NÕu nh÷ng tæn thÊt do ch¸y g©y
ra thuéc ph¹m vi b¶o hiÓm th× ngêi ®îc b¶o hiÓm sÏ ®îc nhËn ®îc mét kho¶n
tiÒn båi thêng tõ c¸c nhµ b¶o hiÓm . ChÝnh v× vËy, ho¹t ®éng b¶o hiÓm nãi chung
vµ ho¹t ®éng b¶o hiÓm ho¶ ho¹n nãi riªng cã nh÷ng t¸c dông to lín thÓ hiÖn ë
c¸c khÝa c¹nh sau:
I.2.1. §èi víi c¸ nh©n vµ tæ chøc tham gia b¶o hiÓm
B¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ mét lo¹i h×nh b¶o hiÓm tµi s¶n nh»m ¸p dông ®èi víi
c¸c xÝ nghiÖp, kh¸ch s¹n, nhµ m¸y, v¨n phßng, nhµ hµng… thuéc mäi thµnh phÇn
kinh tÕ .Gi¸ trÞ bao rhiÓm ch¸y thêng lµ rÊt lín, khi x¶y ra rñi ro th× tæn thÊt
kh«ng chØ lµ mét ®¬n vÞ nhá mµ cã khi lµ ®èi víi toµn bé tµi s¶n cña doanh
nghiÖp.V× vËy, viÖc c¸c ®¬n vÞ nµy tham gia b¶o hiÓm lµ tÊt yÕu vµ cã nh vËy míi
®¶m b¶o æn ®Þnh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nµy .
Khi quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng më réng nh hiÖn nay th× gi¸ trÞ tµi s¶n cña
c¸c doanh nghiÖp còng ngµy cµng t¨ng lªn.V× vËy, khi cã rñi ro x¶y ra, thiÖt h¹i
sÏ thËt kh«n lêng vµ sÏ ¶nh hëng l©u dµi kh«ng chØ tíi b¶n th©n doanh nghiÖp ®ã
mµ cßn ¶nh hëng tíi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kh¸c cã liªn quan.Khi ®ã, sù ra ®êi
cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm sÏ kh«ng nh÷ng gióp c¸c doanh nghiÖp æn ®Þnh t×nh
h×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn gióp c¸c chñ thÓ kh¸c trong nÒn kinh tÕ æn
®Þnh cuéc sèng. Th«ng qua viÖc båi thêng mét c¸ch chÝnh x¸c, nhanh chãng, kÞp
thêi vµ tho¶ ®¸ng, b¶o hiÓm ®· gióp c¸c doanh nghiÖp nhanh chãng kh¾c phôc ®îc hËu qu¶ thiÖt h¹i .V× vËy cã thÓ nãi b¶o hiÓm lµ l¸ ch¾n kinh tÕ ®Ó æn ®Þnh
kinh doanh vµ b¶o toµn vèn cho c¸c doanh nghiÖp khi x¶y ra c¸c sù cè b¶o hiÓm.
MÆt kh¸c, quü b¶o hiÓm nhµn rçi sÏ ®îc c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®em ®i ®Çu t sinh
lêi võa ®Ó b¶o toµn vµ còng võa nh»m thu lîi nhuËn, ®Ó ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng
quü b¶o hiÓm.
ë kh«ng Ýt quèc gia trªn thÕ giíi ngêi ta coi ho¶ ho¹n kh«ng kh¸c g× giÆc
ngo¹i x©m v× thiÖt h¹i ho¶ ho¹n g©y ra lµ v« cïng to lín vµ kh«ng thÓ lêng tríc
®îc.§Æc biÖt, ho¶ ho¹n cßn mang tÝnh chÊt tÝch luü rñi ro, nh÷ng thiÖt h¹i do
ch¸y g©y ra kh«ng chØ ®Ó l¹i hËu qu¶ tríc m¾t cßn mµ vÒ l©u vÒ dµi.Do vËy, nÕu
chØ ®Ó mét c¸ nh©n hoÆc mét doanh nghiÖp thùc hiÖn kh¾c phôc hËu qu¶ thiÖt h¹i
lµ kh«ng thÓ lµm ®îc.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ó ®Ò phßng vµ h¹n chÕ hËu qu¶ do ch¸y g©y ra, ngêi ta sö dông hai biÖn
ph¸p chÝnh lµ phßng ch¸y ch÷a ch¸y vµ b¶o hiÓm.Bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p phßng
ch¸y ch÷a ch¸y truyÒn thèng th× viÖc tham gia b¶o hiÓm còng ®îc coi nh lµ mét
trong nh÷ng biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y tèt nhÊt hiÖn nay.Trong ®iÒu kiÖn
kinh tÕ thÞ trêng, viÖc chi tr¶ båi thêng tõ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cã ü nghÜa v«
cïng to lín .V× nh tríc ®©y,c¸c doanh nghiÖp cha tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n,
khi x¶y ra sù cè, hä chØ nhËn ®îc mét kho¶n bï ®¾p, cøu trî tîng trng rÊt nhá
cña Nhµ níc vµ còng chØ ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc.Cßn trong
qu¸ tr×nh t nh©n ho¸ ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn nh hiÖn nay, bÊt cø doanh nghiÖp
nµo còng cã thÓ tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ khi x¶y ra sù cè b¶o hiÓm th× hä
còng nhanh chãng nhËn ®îc c¸c kho¶n båi thêng lín ®Ó cã thÓ æn ®Þnh vµ tiÕp
tôc s¶n xuÊt kinh doanh.Cßn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, khi chuyÓn ®æi
c¬ chÕ thÞ trêng, hä sÏ kh«ng cßn cã nhiÒu sù hç trî cña Nhµ níc nh tríc ®ay n÷a
nªn trong trêng hîp x¶y ra rñi ro, hä kh«ng ®îc quyÒn khi gi¶m vèn.V× vËy, cã
thÓ nãi b¶o hiÓm lµ l¸ ch¾n cuèi cïng ®Ó ®¶m b¶o cho sù b¶o toµn vèn cña c¸c
doanh nghiÖp khi sù cè b¶o hiÓm x¶y ra.
B¶o hiÓm lµ chç dùa tinh thÇn cho mäi ngêi, mäi tæ chøc gióp hä yªn t©m
trong cuéc sèng, trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.B¶o hiÓm còng thÓ hiÖn
tÝnh céng ®ång, t¬ng trî, nh©n v¨n s©u s¾c.ViÖc tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cßn
gióp t¹o t©m lý yªn t©m trong s¶n xuÊt kinh doanh, gióp c¸c nhµ thÇu vµ c¸c nhµ
®Çu t m¹nh d¹n h¬n trong ®Çu t .Do ®ã, nã còng gi¸n tiÕp gãp phÇn t¹o thªm
c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. Nã còng ®ång thêi gi¶i to¶ ®îc sù lo l¾ng
bÊt æn cña ngêi d©n sèng xunh quanh khu vùc thêng xuyªn cã ho¶ ho¹n hoÆc cã
nguy c¬ x¶y ra ho¶ ho¹n cao .
H¬n n÷a, b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cßn gãp phÇn ®Ò phßng c¸c rñi ro cã thÓ x¶y
ra, gi¶m bít nçi lo cho mçi c¸ nh©n, mçi doanh nghiÖp v× th«ng qua viÖc tham
gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n, chÝnh ngêi tham gia sÏ cã ý thøc h¬n vÒ viÖc tù b¶o vÖ
tµi s¶n cña m×nh còng nh cña c¶ céng ®ång. Ngoµi ra, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm khi
tiÕn hµnh kinh doanh nghiÖp vô b¶o hiÓm ch¸y, hä còng kh«ng muèn rñi ro tæn
thÊt x¶y ra ®Ó ph¶i båi thêng nªn hä lu«n tÝch cùc t×m kiÕm c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®Ò
phßng h¹n chÕ tæn thÊt.B»ng mét kho¶n trÝch theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh rõ nguån
phÝ thu ®îc, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm sÏ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®ã mét c¸ch hiÖu
qu¶ th«ng qua c«ng t¸c thèng kª t×nh h×nh tæn thÊt hµng n¨m, x¸c ®Þnh nguyªn
nh©n g©y ch¸y, t vÊn cac khu vùc cã nguy c¬ cao x¶y ra ho¶ ho¹n, hç trî c¸c
doanh nghiÖp tham gia b¶o hiÓm cã ®îc c¸c biÖn ph¸p ®Ò phßng h¹n chÕ mét
c¸ch h÷u hiÖu nhÊt.Hä còng cã thÓ ®µo t¹o nh÷ng chuyªn gia ®¸nh gi¸ rñi
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ro.Nh÷ng chuyªn gia nµy mét mÆt gióp c¸c doanh nghiÖp biÕt c¸ch ®Ò phßng h¹n
chÕ tæn thÊt mµ cßn gîi ý gióp c¸c hä ¸p dông c¸c trang thiÕt bÞ phßng ch¸y ch÷a
ch¸y thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh c¶u c«ng ty. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty b¶o
hiÓm cßn thêng xuyªn kiÓm tra ®«n ®èc, t¹o c¬ së vËt chÊt vµ s½n sµng hç trî
kinh phÝ ®Ó c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y tèt
h¬n.
I.2.2. §èi víi Nhµ níc vµ nÒn kinh tÕ
C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm lµ c¸c trung gian tµi chÝnh lín nªn tõ nguån
quü t¹m rçi huy ®éng ®îc tõ sù ®ãng gãp ngêi tham gia b¶o hiÓm hä sÏ sö dông
mét c¸ch hÕt søc linh ho¹t vµ n¨ng ®éng.Nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi ®ã sÏ ®îc
c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®em vµo kinh doanh nh cho vay, mua tr¸i phiÕu, kinh
doanh bÊt ®éng s¶n, tham gia thÞ trêng chøng kho¸n , ®Çu t vµo c¸c dù ¸n....c¸c
ho¹t ®éng kinh tÕ còng nhê ®ã mµ s«i ®éng, hiÖu qu¶ h¬n, nÒn kinh tÕ cña mét
níc lu«n ch¾c ch¾n cã mét nguån vèn ®Çu t ®¸ng kÓ .Nh vËy cã thÓ nãi doanh
nghiÖp b¶o hiÓm ®· t¹o ra mét bµn tay v« h×nh thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
Bªn c¹nh ®ã, b¶o hiÓm ch¸y cßn cã ý nghÜa quan träng trong viÖc gi÷ g×n
trËt tù an ninh, an toµn x· héi v× nã tr¸nh ®îc sù bÊt æn, lo l¾ng cho chÝnh ngêi ®îc b¶o hiÓm vµ c¶ hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng vµ c¸c quü tµi chÝnh trung gian
kh¸c.Bëi v×, khi c¸c doanh nghiÖp vay vèn ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, hä
lu«n ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó chøng minh kh¶ n¨ng thanh kho¶n ®èi víi c¸c
ng©n hµng.Vµ nÕu doanh nghiÖp ®ã tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th× hä hoµn toµn
cã thÓ ®a ra b¶n hîp ®ång b¶o hiÓm ®ã nh mét b»ng chøng ®¶m b¶o ®Ó vay
vèn.C¸c ng©n hµng còng nh c¸c trung gian tµi chÝnh cã thÓ yªn t©m cho vay vèn
lµ v× hä biÕt r»ng nÕu cã rñi ro x¶y ra víi doanh nghiÖp hä cho vay vèn th× c¸c
doanh nghiÖp ®ã sÏ nhËn ®îc båi thêng tõ phÝa c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vµ do ®ã cã
kh¶ n¨ng tr¶ ®îc nî h¬n c¸c doanh nghiÖp kh«ng tham gia b¶o hiÓm .
Nh tríc ®©y, khi x¶y ra ho¶ ho¹n lµ Nhµ níc buéc ph¶i g¸nh v¸c c¸c
kho¶n chi khæng lå ®ã.Nhng khi c¸c doanh nghiÖp ®· tham gia b¶o hiÓm ho¶
ho¹n th× Nhµ níc ®· cã thÓ tiÕt kiÖm ®îc c¸c kho¶n chi kh¾c phôc hËu qu¶ tæn
thÊt, tr¸nh ®îc nh÷ng biÕn ®éng chi tiªu ¶nh hëng tíi ng©n s¸ch nhµ níc. H¬n
n÷a, b¶o hiÓm ch¸y còng gãp phÇn t¨ng thu ngo¹i tÖ cho Nhµ níc khi mµ ho¹t
®éng t¸i b¶o hiÓm ®îc thùc hiÖn tèt gi÷a c¸c nhµ b¶o hiÓm trong níc vµ quèc tÕ.
ThÞ trêng b¶o hiÓm ph¸t triÓn sÏ thu hót nhiÒu h¬n sù tham gia b¶o hiÓm cña c¸c
nhµ xuÊt nhËp khÈu trong vµ ngoµi níc còng nh sù chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t.
§èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam, viÖc thu hót ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi ®ãng mét vai trß hÕt søc to lín.Trong khi ®ã, nh÷ng chñ ®Çu t nµy ®·
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
quen víi viÖc tham gia b¶o hiÓm ch¸y sÏ rÊt an t©m khi ®Çu t vµo ViÖt Nam nÕu
c¸c c«ng ty b¶o hiÓm trong níc cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c dÞch vô ®Ó hä tham gia b¶o
hiÓm ch¸y ®èi víi lÜnh vùc mµ hä kinh doanh. Nh vËy, viÖc triÓn khai b¶o hiÓm
ho¶ ho¹n chÝnh lµ mét kªnh thu hót ®Çu t hiÖu qu¶, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ
thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta.
Tãm l¹i, b¶o hiÓm ch¸y ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc æn ®Þnh vµ ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi.Th«ng qua viÖc gióp c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt c¸c biÖn
ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y, ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, tõ ®ã gióp doanh nghiÖp
cã thÓ yªn t©m ®Çu t, më réng s¶n xuÊt. §ång thêi còng gióp ngêi d©n xung
quanh tr¸nh ®îc sù lo l¾ng, hoang mang ®Ó æn ®Þnh cuéc sèng, t¹o mét nÕp sèng
v¨n minh vµ an toµn. Nguån phÝ thu ®îc sÏ ®îc ®Çu t trë l¹i nÒn kinh tÕ, lµm
phong phó thªm c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao
®éng trong x· héi.
B¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm tµi s¶n nh»m ¸p dông ®èi víi c¸c
nhµ m¸y, xÝ nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi.Khi tiÕn hµnh triÓn
khai b¶o hiÓm ho¶ ho¹n, mÆc dï c¸c níc trªn thÕ giíi cã kh¸c nhau vÒ t×nh h×nh
kinh tÕ chÝnh trÞ, x· héi, v¨n ho¸ nhng ®Òu ph¶i tÝnh ®Õn c¸c ®Æc ®iÓm chung
sau :
Gi¸ trÞ ®îc b¶o hiÓm thêng rÊt lín nh c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, c¸c m¸y
mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng, v¨n phßng, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, hµng ho¸, vËt t trong kho,
bÓ x¨ng…§©y lµ nh÷ng tµi s¶n rÊt cã gi¸ trÞ, cã khi lªn tíi hµng chôc, hµng tr¨m
tû ®ång.Trong khi ®ã th× mÆc dï ®· hÕt søc c¶nh gi¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt
vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn th× rñi ro ho¶
ho¹n vÉn rÊt dÔ x¶y ra, kh«ng thÓ lêng tríc ®îc.Thªm vµo ®ã, thiÖt h¹i do ho¶
ho¹n lµ rÊt lín, kh«ng chØ lµ mét ®¬n vÞ nhá mµ cã khi lµ toµn bé tµi s¶n cña
doanh nghiÖp hay tæ chøc.
§èi tîng vµ ph¹m vi b¶o hiÓm trong nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ kh¸
réng. §èi tîng b¶o hiÓm hÇu hÕt lµ tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u vµ qu¶n lý hîp
ph¸p cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, c¸c tæ chøc vµ c¸c c¸ nh©n
thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi. Ph¹m vi b¶o hiÓm còng rÊt phong
phó, bao gåm c¸c rñi ro chÝnh nh ch¸y, næ, sÐt..mµ nh÷ng rñi ro ®ã rÊt dÔ x¶y ra
trong cuéc sèng hµng ngµy.
NghiÖp vô b¶o hiÓm cã tÝnh kü thuËt trong ho¹t ®éng rÊt phøc t¹p, thÓ hiÖn
ë mäi kh©u cña nghiÖp vô nh :c¸ch x¸c ®Þnh ph©n chia rñi ro, c¸ch tÝnh phÝ, gi¸m
®Þnh, båi thêng…
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Cã rÊt nhiÒu yÕu tè lµm ¶nh hëng ®Õn biÓu phÝ v× ®èi tîng cña b¶o hiÓm
ho¶ ho¹n lµ rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ møc ®é rñi ro.Trªn thùc tÕ, mét sè yÕu
tè c¬ b¶n ¶nh hëng ®Õn biÓu phÝ nh :vËt liÖu x©y dùng, c¸ch ph©n chia ®¬n vÞ rñi
ro, phßng ch¸y ch÷a ch¸y, bao b× ®ãng gãi, chñng lo¹i hµng hãa…C¸c yÕu tè
nµy trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ¶nh háng ®Õn viÖc gia t¨ng hoÆc gi¶m thiÓu møc ®é
rñi ro ch¸y.Trong trêng hîp rñi ro ch¸y ®îc gi¶m cµng nhiÒu th× ngêi ®îc b¶o
hiÓm cµng ®îc gi¶m phÝ, nhµ b¶o hiÓm gi¶m kh¶ n¨ng ph¶i båi thêng, ho¹t ®éng
kinh tÕ còng nhê ®ã mµ kh«ng bÞ ngõng trÖ.
II. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n
vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt
II.1.Mét sè kh¸i niÖm liªn quan
II.1.1.Ch¸y
L«m«n«x«p lµ ngêi ®Çu tiªn ®· chøng minh b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh ch¸y
lµ sù ho¸ hîp gi÷a c¸c chÊt ch¸y víi kh«ng khÝ. §Õn n¨m 1773, nhµ ho¸ häc ngêi Ph¸p Lavoadie ®· kh¼ng ®Þnh râ h¬n ch¸y lµ mét ph¶n øng ây ho¸, lµ sù ho¸
hîp gi÷a chÊt ch¸y víi oxy cña kh«ng khÝ.
Theo nghiªn cøu cña c¸c nhµ khoa häc trªn thÕ giíi hiÖn nay th× b¶n chÊt
cña ch¸y lµ ph¶n øng ho¸ häc cã to¶ nhiÖt vµ ph¸t ra ¸nh s¸ng. Nh vËy, cã 3 dÊu
hiÖu ®Ó nhËn biÕt ra ch¸y lµ : cã ph¶n øng ho¸ häc, cã to¶ nhiÖt vµ ph¸t ra ¸nh
s¸ng.
II.1.2.Ho¶ ho¹n
Trong ®¬n b¶o hiÓm ch¸y tiªu chuÈn kh«ng ®Þnh nghÜa râ ho¶ ho¹n lµ nh
thÕ nµo v× ngêi ta ®Òu hiÓu nã theo nghÜa th«ng dông. Theo nghÜa th«ng dông, sÏ
®îc hiÓu lµ ho¶ ho¹n khi bao gåm ®Çy ®ñ c¶ 3 yÕu tè sau:
- Ph¶i thùc sù ph¸t ra löa
- Löa ®ã kh«ng ph¶i lµ löa chuyªn dïng
- Löa ®ã ph¶i lµ bÊt ngê hay ngÉu nhiªn ph¸t ra chø kh«ng ph¶i
lµ cè ý, cã chñ ®Þnh cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, ho¶
ho¹n do sù bÊt cÈn cña ngêi ®îc b¶o hiÓm vÉn thuéc ph¹m
vi tr¸ch nhiÖm båi thêng.
II.1.3.Næ
Cã hai lo¹i næ chÝnh sau:
* Næ lý häc:
Næ lý häc lµ næ do ¸p suÊt trong mét thÓ tÝch t¨ng lªn qua cao, vá thÓ tÝch
kh«ng chÞu næi ¸p lùc nªn bÞ næ. C¸c nhµ khoa häc coi hiÖn tîng næ nµy lµ mét
viÖc san b»ng bÊt th×nh l×nh sù kh¸c nhau vÒ ¸p lùc gi÷a hai khèi khÝ h¬i.
* Næ ho¸ häc:
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Næ ho¸ häc lµ hiÖn tîng næ do ch¸y qu¸ nhanh g©y ra.Næ ho¸ häc cã ®Çy ®ñ
3 yÕu tè cña hiÖn tîng ch¸y lµ :cã ph¶n øng ho¸ häc, cã to¶ nhiÖt vµ ph¸t ra ¸nh
s¸ng.VËy, thùc chÊt næ ho¸ häc lµ hiÖn tîng ch¸y víi tèc ®é nhanh , to¶ ra nhiÒu
søc nãng vµ sinh ra nhiÒu h¬i.
Næ ho¸ häc thêng g©y thiÖt h¹i cã tÝnh c¬ häc cho m«i trêng xung quanh nh
ph¸ huû hay lan sang rÊt m¹nh.
II.1.4.§¬n vÞ rñi ro
§¬n vÞ rñi ro lµ nhãm tµi s¶n t¸ch biÖt khái nhãm tµi s¶n kh¸c víi kho¶ng
c¸ch kh«ng cho phÐp löa ch¸y lan tõ nhãm nµy sang nhãm kh¸c.
§¬n vÞ rñi ro cßn cã thÓ lµ mét hay mét nhãm ng«i nhµ. C¸c ng«i nhµ ®îc coi lµ t¸ch rêi nhau vÒ mÆt kh«ng gian th× kho¶ng trèng ph©n c¸ch gi÷a hai
ng«i nhµ Ýt nhÊt b»ng chiÒu cao cña ng«i nhµ cao h¬n.Theo quy ®Þnh chung hiÖn
nay th× kho¶ng c¸ch gÇn nhÊt lµ kh«ng díi 12m.
Kho¶ng trèng tèi thiÓu theo quy ®Þnh chung lµ :
- Gi÷a c¸c kho b·i ngoµi trêi cã chøa nguyªn vËt liÖu dÔ ch¸y lµ 20m
- Gi÷a c¸c khèi nhµ trong ®ã cã chøa c¸c vËt liÖu dÔ ch¸y víi c¸c ng«i
nhµ kh¸c lµ 15m
- Gi÷a c¸c ®èi tîng kh¸c lµ 10m.
Têng ng¨n c¸ch ®¬n vÞ rñi ro ®îc hiÓu lµ cÊu tróc x©y dùng ®Ó ph©n chia
ng«i nhµ thµnh tõng ®¬n vÞ rñi ro, do ®ã lo¹i têng nµy ph¶i cã kü thuËt chèng
ch¸y cao h¬n têng chèng ch¸y, vÝ dô nh giíi h¹n chÞu löa kh«ng díi 2,5 giê..
II.1.5.Tæn thÊt toµn bé
Trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cã hai lo¹i tæn thÊt toµn bé lµ tæn thÊt toµn bé
thùc tÕ vµ tæn thÊt toµn bé íc tÝnh.
Tæn thÊt toµn bé thùc tÕ lµ tµi s¶n ®îc b¶o hiÓm bÞ ph¸ huû hay h háng
hoµn toµn hoÆc sè lîng cßn nguyªn nhng gi¸ trÞ kh«ng cßn.
Tæn thÊt toµn bé íc tÝnh lµ tµi s¶n ®îc b¶o hiÓm bÞ ph¸ huû hay h háng
®Õn møc nÕu söa ch÷a phôc håi th× chi phÝ söa ch÷a phôc håi ®ã cãn lín h¬n hay
b»ng sè tiÒn b¶o hiÓm .
II.2. §èi tîng b¶o hiÓm
§èi tîng cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ tÊt c¶ tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u vµ
qu¶n lý hîp ph¸p cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, c¸c tæ chøc vµ c¸
nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi.§èi tîng cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n
lµ rÊt phong phó, cã thÓ ®îc chia thµnh nh sau :
- C«ng tr×nh x©y dùng, vËt kiÕn tróc ®· ®a vµo sö dông.
- M¸y mãc trang thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn lao ®éng
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm
- VËt t, hµng ho¸ trong kho
- C¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c nh :kho, chî, cña hµng, v¨n phßng, kh¸ch s¹n
ViÖc ph©n chia ®èi tîng b¶o hiÓm nh trªn kh«ng nh÷ng gióp cho c¸c c«ng
ty b¶o hiÓm ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro chÝnh x¸c h¬n mµ cßn gióp cho viÖc tÝnh
phÝ b¶o hiÓm ®¬n gi¶n vµ hîp lý h¬n. §ång thêi, nã còng gióp cho ngêi tham gia
b¶o hiÓm dÔ dµng h¬n trong viÖc x©y dùng c¸c ph¬ng ¸n phßng ch¸y ch÷a ch¸y.
ThiÖt h¹i do ch¸y kh«ng chØ lµ c¸c tæn thÊt vËt chÊt trùc tiÕp mµ nã cßn cã
c¶ nh÷ng tæn thÊt gi¸n tiÕp phi vËt chÊt nh c¸c tæn thÊt g©y ra cho ngêi thø ba
thuéc vÒ tr¸ch nhiÖm d©n sù cña ngêi ®îc b¶o hiÓm.Tæn thÊt ®ã cã thÓ lµ thiÖt
h¹i vÒ kinh doanh, thiÖt h¹i cho ngêi xung quanh…Do ®ã, trªn thùc tÕ, c«ng ty
b¶o hiÓm cßn cã thÓ nhËn b¶o hiÓm thªm : tr¸ch nhiÖm d©n sù, thiÖt h¹i kinh
doanh…víi ®iÒu kiÖn lµ c¸c thiÖt h¹i nµy lµ do hËu qu¶ cña ch¸y.
II.3. Ph¹m vi b¶o hiÓm
Ph¹m vi b¶o hiÓm lµ giíi h¹n c¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm vµ giíi h¹n tr¸ch
nhiÖm cña c«ng ty b¶o hiÓm.Khi x¶y ra rñi ro ch¸y, ngêi ®îc b¶o hiÓm sÏ ®îc
båi thêng nh÷ng thiÖt h¹i vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan sau:
- Nh÷ng thiÖt h¹i do nh÷ng rñi ro ®îc b¶o hiÓm ghi trong giÊy chøng nhËn
b¶o hiÓm hoÆc danh môc kÌm theo giÊy chóng nhËn b¶o hiÓm nÕu ngêi ®îc b¶o
hiÓm ®· nép phÝ vµ nh÷ng thiÖt h¹i ®ã x¶y ra tríc 16h ngµy cuèi cïng cña thêi
h¹n b¶o hiÓm ghi trong giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm, g©y ra cho tµi s¶n.
- Nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó h¹n chÕ tæn thÊt tµi s¶n ®îc b¶o hiÓm trong vµ
sau khi ch¸y nh: chi phÝ ch÷a ch¸y, chi phÝ b¶o qu¶n trong vµ sau khi ch¸y.
- Nh÷ng chi phÝ dän dÑp hiÖn trêng sau khi ch¸y.
Khi rñi ro ch¸y x¶y ra, muèn x¸c ®Þnh c¸c tæn thÊt ®ã lµ thuéc ph¹m vi
b¶o hiÓm hay kh«ng ®Ó tõ ®ã cã ph¬ng ¸n ®Òn bï chÝnh x¸c vµ tho¶ ®¸ng, cac
nhµ b¶o hiÓm ph¶i x¸c ®Þnh râ c¸c rñi ro b¶o hiÓm vµ c¸c rñi ro kh«ng ®îc b¶o
hiÓm.
II.3.1.Rñi ro ®îc b¶o hiÓm
Trong b¶o hiÓm h¶o ho¹n th× c¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm bao gåm :
* Rñi ro chÝnh : “ch¸y” – Rñi ro A. Thùc chÊt rñi ro nµy bao gåm : ch¸y, sÐt
vµ næ.
+ Ch¸y sÏ ®îc b¶o hiÓm trong trêng hîp héi tô ®Çy ®ñ 3 yÕu tè sau:
- Ph¶i thùc sù cã ph¸t ra löa.
- Löa ®ã kh«ng ph¶i löa chuyªn dïng
- Löa ®ã ph¶i lµ ngÉu nhiªn hay bÊt ngê ph¸t ra
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Khi ®· cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè trªn vµ cã nh÷ng thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt th×
thiÖt h¹i ®ã sÏ ®îc båi thêng, dï ®ã lµ do ch¸y hay do nhiÖt hay khãi g©y ra.
+SÐt: lµ t¸c ®éng trùc tiÕp cña tia chíp vµo tµi s¶n ®îc b¶o hiÓm.Ngêi ®îc b¶o hiÓm chØ ®îc båi thêng khi tµi s¶n bÞ ph¸ huû trùc tiÕp do sÐt hoÆc do sÐt
®¸nh g©y ch¸y.NÕu sÐt ®¸nh mµ kh«ng g©y ch¸y hay kh«ng ph¸ huû trùc tiÕp tµi
s¶n th× kh«ng thuäc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm båi thêng .VÝ dô nh sÐt ®¸nh ph¸ huû
trùc tiÕp c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö th× c¸c thiÕt bÞ nµy vÉn ®îc båi thêng nhng nÕu sÐt
®¸nh vµo mét tr¹m biÕn thÕ ®iÖn vµ lµm cho dßng ®iÖn t¨ng ®ét ngét , dÉn ®Õn
thiÖt h¹i cho c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö nµy th× c«ng ty b¶o hiÓm kh«ng ph¶i båi thêng
trong trêng hîp nµy.
+ Næ: lµ hiÖn tîng ch¸y cùc nhanh, t¹o ra mét ¸p lùc lín kÌm theo mét
tiÕng ®éng m¹nh, ph¸t sinh bëi mét sù gi·n në nhanh vµ m¹nh cña c¸c chÊt r¾n,
chÊt láng, chÊt khÝ.Næ trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n bao gåm:
- Næ nåi h¬i phôc vô sinh ho¹t
- H¬i ®èt phôc vô sinh ho¹t, th¾p s¸ng hoÆc sëi Êm trong mét ng«i
nhµ kh«ng ph¶i nhµ xëng hay lµm c¸c c«ng viÖc sö dông h¬i ®èt.
- C¸c trêng hîp næ g©y ch¸y ®îc b¶o hiÓm, chØ cßn l¹i nh÷ng thiÖt
h¹i tæn thÊt do næ mµ kh«ng g©y ch¸y
- Tæn thÊt do næ mµ kh«ng g©y ch¸y th× kh«ng ®îc båi thêng, trõ
nh÷ng trêng hîp næ nåi h¬i phôc vô sinh ho¹t.
- Tæn thÊt do næ cã nguån gèc tõ ch¸y th× thiÖt h¹i ban ®Çu do ch¸y
g©y ra th× ®îc båi thêng nhng tæn th¸t do hËu qu¶ cña næ th× kh«ng ®îc båi thêng.
*C¸c rñi ro phô:
C¸c rñi ro phô nµy chØ cã thÓ ®îc b¶o hiÓm khi ®i kÌm c¸c rñi ro chÝnh,
vµ viÖc cã tham gia hay c¸c b¶o hiÓm c¸c rñi ro nµy hay kh«ng tuú thuéc vµo
quyÕt ®Þnh cña ngêi tham gia b¶o hiÓm.C¸c rñi ro phô bao gåm:
+ M¸y bay vµ c¸c ph¬ng tiÖn hµng kh«ng kh¸c hay c¸c thiÕt bÞ trªn
c¸c ph¬ng tiÖn ®ã r¬i vµo lµm cho tµi s¶n ®îc b¶o hiÓm bÞ thiÖt h¹i. C¸c thiÖt h¹i
lo¹i nµy ®Òu ®îc båi thêng dï kh«ng cã x¶y ra ho¶ ho¹n.
+ Næi lo¹n, b¹o ®éng d©n sù, ®×nh c«ng, bÓ xëng …
+ Löa ngÇm díi ®Êt: mäi thiÖt h¹i do löa ngÇm díi ®Êt g©y ra ®Òu ®îc
båi thêng dï cã x¶y ra ch¸y hay kh«ng.
+ §éng ®Êt: mäi tæn thÊt do ®éng ®Êt g©y ra ®Òu ®îc phÝa c«ng ty b¶o
hiÓm båi thêng dï ®éng ®Êt kh«ng g©y ra ch¸y.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+ Gi«ng b·o: Dï gi«ng b·o kh«ng g©y ra ch¸y nhng nh÷ng thiÖt h¹i
do gi«ng b·o g©y ra ®Òu ®îc båi thêng.
+ Vì trµn níc tõ c¸c bÓ chøa: nhng lo¹i trõ tµi s¶n bÞ ph¸ huû do níc
ch¶y, rß rØ tõ hÖ thèng thiÕt bÞ phßng ch¸y ch÷a ch¸y tù ®éng.
II.3.2.Rñi ro lo¹i trõ
Trªn thùc tÕ cã nh÷ng rñi ro mµ nhµ b¶o hiÓm kh«ng thÓ nhËn b¶o hiÓm
®îc.Nh÷ng ®iÓm lo¹i trõ trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®îc ¸p dông nh sau:
+ Nh÷ng thiÖt h¹i tæn thÊt do hµnh ®éng cè ý hay ®ång lo· cña ngêi ®îc
b¶o hiÓm g©y nªn.
+ Nh÷ng tæn thÊt do:næi lo¹n, ®×nh c«ng trõ khi nh÷ng rñi ro nµy ®· ®îc
b¶o hiÓm kÌm theo c¸c rñi ro chÝnh, cã tho¶ thuËn trong giÊy chøng nhËn b¶o
hiÓm.
+ Nh÷ng tæn thÊt cã liªn quan ®Õn phãng x¹, hay nhiÔm phãng x¹
+ Nh÷ng tæn thÊt vÒ hµng ho¸ nhËn uû th¸c, tiÒn b¹c, chøng kho¸n, b¶n
th¶o, sæ s¸ch kinh doanh, b¶n vÏ, tµi liÖu thiÕt kÕ… trõ khi ®· cã tho¶ thuËn lµ
tr¶ thªm phÝ b¶o hiÓm cho nh÷ng tæn thÊt trong trêng hîp nµy.
+ Tµi s¶n bÞ cíp hay mÊt c¾p nhng nÕu chøng minh ®îc lµ bÞ mÊt c¾p th×
vÉn ®îc båi thêng.
+ Nh÷ng thiÖt h¹i g©y ra cho bªn thø ba
+ Nh÷ng thiÖt h¹i tæn thÊt mang tÝnh chÊt hËu qu¶ díi bÊt kú h×nh thøc
nµo do ph¶i ngõng kinh doanh, « nhiÔm m«i trêng…trõ thiÖt h¹i vÒ tiÒn thuª nhµ
®îc x¸c nhËn trong giÊy b¶o hiÓm lµ ®îc b¶o hiÓm.
+ ChÊt næ kh«ng bao gåm nguyªn nhiªn liÖu x¨ng dÇu, ngêi, déng thùc
vËt sèng.
+ Nh÷ng tµi s¶n mµ vµo thêi ®iÓm x¶y ra tæn thÊt ®îc b¶o hiÓm theo ®¬n
b¶o hiÓm hµng h¶i, trõ phÇn thiÖt h¹i vît qu¸ sã tiÒn båi thêng theo ®¬n b¶o
hiÓm hµng h¶i.
+ Nh÷ng thiÖt h¹i tæn thÊt trong møc miÔn thêng.Th«ng thêng, trong ¸p
dông mc miÔn thêng cso khÊu trõ tèi thiÓu lµ 2% sè tiÒn b¶o hiÓm trªn mét ®¬n
vÞ rñi ro/vô tæn thÊt nhng tèi thiÓu kh«ng díi 100 USD/vô vµ tèi ®a lµ 2000
USD/vô.
II.4. Gi¸ trÞ b¶o hiÓm vµ sè tiÒn b¶o hiÓm
II.4.1.Gi¸ trÞ b¶o hiÓm
Gi¸ trÞ b¶o hiÓm (GTBH) ®îc hiÓu lµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®îc abá hiÓm.Gi¸
trÞ nµy cã thÓ lµ gi¸ trÞ thùc tÕ hoÆc gi¸ trÞ mua míi.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tµi s¶n trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n thêng cã gi¸ trÞ rÊt lín nh c«ng tr×nh,
kho tµng, bÕn b·i…V× cã nhiÒu lo¹i tµi s¶n kh¸c nhau nh vËy nªn viÖc x¸c ®Þnh
GTBH vµ sè tiÒn b¶o hiÓm trong b¶o hiÓm tµi s¶n ®«i khi rÊt phøc t¹p vµ khã
kh¨n. §Ó cã thÓ x¸c ®Þnh GTBH mét c¸ch chÝnh x¸c , ngêi ta ph©n chia tµi s¶n ra
thµnh 2 lo¹i:
- Nh÷ng tµi s¶n mang tÝnh kiªn cè vµ t¬ng ®èi tÜnh (nhµ xëng, v¨n phßng,
nhµ ë , m¸y mãc thiÐt bÞ…) , c¨n cø vµo 3 chØ tiªu sau:
+ Gi¸ trÞ ban ®Çu hoµn toµn- khÊu hao nÕu cã
+ Chi phÝ thùc tÕ céng dån
+ Tho¶ thuËn vÒ chi phÝ vµ gi¸ trÞ gi÷a c¸c bªn tham gia.
- Nh÷ng hµng ho¸ thêng xuyªn lu©n chuyÓn, khi x¸c ®Þnh GTBH ngêi ta
chia thµnh 2 lo¹i:
+ B¶o hiÓm theo gi¸ trÞ trung b×nh: V× hµng ho¸ trong c¸c kho b·i, cöa
hµng lu«n lu©n chuyÓn nªn kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ cña sè hµng ho¸ ®ã
trong mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh nªn trong trêng hîp nµy th× ngêi ®îc b¶o hiÓm sÏ
íc tÝnh vµ th«ng b¸o cho nhµ b¶o hiÓm gi¸ trÞ cña sè hµng ho¸ trung b×nh cã
trong kho, b·i…trong thêi h¹n b¶o hiÓm.Vµ gi¸ trÞ trung b×nh nµy ® îc coi lµ sè
tiÒn b¶o hiÓm.Gi¸ trÞ trung b×nh nµy còng ®îc lµm c¬ së ®Ó tÝnh phÝ b¶o hiÓm vµ
c«ng ty b¶o hiÓm còng båi thêng tæn thÊt thùc tÕ nhng kh«ng vît qu¸ gi¸ trÞ
trung b×nh ®· khai b¸o.
+ B¶o hiÓm theo gi¸ trÞ tèi ®a: c«ng ty b¶o hiÓm trong trêng hîp nµy sÏ
nhËn b¶o hiÓm cho tµi s¶n víi møc gi¸ trÞ tèi ®a t¹i thêi diÓm mµ chñ së h÷u tµi
s¶n cã gi¸ trÞ tèi ®a so víi c¸c thêi ®iÓm trong níc.V× trong trêng hîp nµy th× gi¸
trÞ tµi s¶n cã thÓ t¨ng ®ét biÕn nªn nhµ b¶o hiÓm vµ ngêi ®îc b¶o hiÓm cã thÓ gÆp
nhau ®Ó tho¶ thuËn thªm vÒ sè tiÒn b¶o hiÓm.
Trong trêng hîp nµy th× ngêi ®îc b¶o hiÓm còng íc tÝnh vµ th«ng b¸o cho
c«ng ty b¶o hiÓm gi¸ trÞ cña hµng ho¸ tèi ®a cã thÓ ®¹t ®îc vµo mét thêi ®iÓm
nµo ®ã trong thêi h¹n b¶o hiÓm.PhÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh trªn c¬ së gi¸ trÞ tèi ®a
nµy nhng kh«ng ®îc thu hÕt ngay toµn bé phÝ mµ chØ ®îc thu 75%. §Õn cuèi
n¨m b¶o hiÓm, ngêi ®îc b¶o hiÓm sÏ ph¶i quyÕt to¸n nèt sè tiÒn phÝ b¶o hiÓm
cßn l¹i dùa trªn gi¸ trÞ hµng ho¸ thùc tÕ hµng th¸ng hay hµng quý.Khi cã thiÖt h¹i
tæn thÊt th× c«ng ty b¶o hiÓm sÏ båi thêng thiÖt h¹i thiÖt h¹i thùc tÕ nhng kh«ng
vît qu¸ gi¸ trÞ tèi ®a ®· khai b¸o tríc ®ã.
NÕu thiÖt h¹i x¶y ra trong thêi h¹n b¶o hiÓm vµ ®· ®îc båi thêng vît qua
gi¸ trÞ tèi ®a b×nh qu©n th× lóc nµy viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm sÏ kh«ng dùa vµo gi¸
trÞ tèi ®a n÷a mµ sÏ dùa vµo sè tiÒn båi thêng ®· tr¶ (nghÜa lµ coi sè tiÒn båi th-
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
êng chÝnh lµ sè tiÒn b¶o hiÓm). Nªn trong mäi tr¬ng hîp th× sè tiÒn båi thêng
vÉn kh«ng ®îc vît qóa sè tiÒn b¶o hiÓm.Vµ nÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm båi thêng
nhiÒu lÇn th× tæng sè tiÒn båi thêng còng kh«ng ®îc vît qu¸ sè tiÒn b¶o hiÓm.
Tuy nhiªn, ®Ó kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh l¹i cuèi thêi h¹n b¶o hiÓm, sè tiÒn
b¶o hiÓm, phÝ b¶o hiÓm vµ tiÖn cho c«ng t¸c t¸i b¶o hiÓm th× c¸c nhµ b¶o hiÓm
vµ ngêi ®îc b¶o hiÓm nªn chän b¶o hiÓm theo gi¸ trÞ trung b×nh.
II.4.2.Sè tiÒn b¶o hiÓm
Sè tiÒn b¶o hiÓm lµ giíi h¹n båi thêng tèi ®a cña ngêi b¶o hiÓm trong trêng hîp tµi s¶n ®îc b¶o hiÓm bÞ tæn thÊt toµn bé.Ngßi ®îc b¶o hiÓm còng cã thÓ
tham gia b¶o hiÓm tµi s¶n cña m×nh víi sè tiÒn lín h¬n gi¸ trÞ b¶o hiÓm nhng
kh«ng vît qu¸ 110% gi¸ trÞ b¶o hiÓm. Còng nh nãi ë trªn, sè tiÒn b¶o hiÓm chÝnh
lµ c¨n cø ®Ó tÝnh phÝ b¶o hiÓm vµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh sè tiÒn b¶o hiÓm chÝnh lµ gi¸
trÞ b¶o hiÓm.
Trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th× c¸c nhµ b¶o hiÓm kh«ng chÊp nhËn b¶o
hiÓm theo kiÓu chän ®iÓm.NghÜa lµ kh«ng nhËn b¶o hiÓm cho bé phËn tµi s¶n,
nh÷ng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt cã nhiÒu rñi ro nhÊt v× kh¶ n¨ng ph¶i båi thêng cho
ngêi ®îc b¶o hiÓm lµ rÊt cao vµ rÊt dÔ x¶y ra trôc lîi b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, c«ng
ty b¶o hiÓm còng cã thÓ chÊp nhËn b¶o hiÓm tíi 50% gi¸ trÞ tµi s¶n.
II.5. PhÝ b¶o hiÓm vµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm
II.5.1.PhÝ b¶o hiÓm
PhÝ b¶o hiÓm lµ gi¸ c¶ cña dÞch vô b¶o hiÓm.ViÖc tÝnh møc phÝ b¶o hiÓm
cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi tÊt c¶ c¸c nhµ b¶o hiÓm v× møc gi¸ nµy võa ph¶i phï
hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng võa ph¶i ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ
b¶o hiÓm. PhÝ b¶o hiÓm thêng nép ngay mét lÇn sau khi ký kÕt hîp ®ång nhng
®Ó gi¶m bít g¸nh nÆng cho ngêi tham gia b¶o hiÓm trong trêng hîp phÝ b¶o hiÓm
qu¸ lín th× hai bªn cã thÓ tho¶ thuËn nép lµm nhiÒu kú (tèi ®a lµ 4 kú) vµ phÝ tr¶
cho kú nµo th× chØ cã hiÖu lùc víi kú ®ã.
PhÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n còng gièng nh hÇu hÕt phÝ b¶o hiÓm c¸c nghiÖp
vô kh¸c lµ bao gåm phÝ thuÇn vµ phô phÝ.
PhÝ b¶o hiÓm = PhÝ thuÇn + phô phÝ
Trong ®ã, phÝ thuÇn chÝnh lµ lo¹i phÝ h×nh thµnh nªn quü båi thêng vµ
møc phÝ nµy ®îc tÝnh dùa trªn x¸c xuÊt rñi ro.
Phô phÝ trong b¶o hiÓm ch¸y bao gåm nh÷ng kho¶n chi sau: chi qu¶n lý,
chi hoa hång, chi ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, c¸c lo¹i thuÕ vµ c¸c kho¶n chi
kh¸c….PhÇn phô phÝ chiÕm kho¶ng 30% tæng møc phÝ thu.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n còng ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn tû lÖ phÝ vµ gi¸ trÞ b¶o
hiÓm. C«ng thøc tÝnh phÝ b¶o hiÓm nh sau:
P=Sb *R
Víi Sb : STBH
R: tØ lÖ phÝ b¶o hiÓm
P : phÝ b¶o hiÓm
Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n thêng ®îc chia lµm 2 bé phËn: tû lÖ phÝ
thuÇn vµ tû lÖ phô phÝ.
R = R1 + R2
Víi R1 : Tû lÖ phÝ thuÇn
R2: Tû lÖ phô phÝ
Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng ®Õn biÓu phÝ v× ®èi tîng cña b¶o hiÓm ho¶
ho¹n lµ rÊt kh¸c nhau vÒ gi¸ trÞ vµ møc ®é rñi ro.Do vËy mµ kh«ng thÓ ¸p dông
mét biÓu phÝ cè ®Þnh cho tÊt c¶ mäi lo¹i tµi s¶n ®îc. Th«ng thêng th× c¸c c«ng ty
b¶o hiÓm sÏ ¸p dông c¸c tû lÖ phÝ kh¸c nhau cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh
kh¸c nhau vµ sau ®ã sÏ ®iÒu chØnh theo c¸c yÕu tè lµm t¨ng gi¶m phÝ.Trªn thùc tÕ
cã mét sè yÕu tè c¬ b¶n sau cã thÓ ¶nh hëng tãi tØ lÖ phÝ nh :VËt liÖu x©y dùng,
¶nh hëng cña c¸c tÇng nhµ, c«ng t¸c phßng ch¸y ch÷a ch¸y, c¸ch ph©n chia ®¬n
vÞ rñi ro, bao b× ®ãng gãi, chñng lo¹i hµng hãa, c¸ch thøc s¾p ®Æt….
II.5.2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tû lÖ phÝ b¶o hiÓm
a. Theo ph©n lo¹i
§©y lµ c¸ch kÕt hîp c¸c ®¬n vÞ cã thÓ so s¸nh víi nhau cïng mét lo¹i, sau
®ã tÝnh tû lÖ mçi lo¹i ph¶n ¸nh sè tæn thÊt vµ cac chi phÝ kh¸c cña lo¹i ®ã.Ph¬ng
ph¸p nµy phï hîp víi c¸c tµi s¶n t¬ng ®èi ®ång ®Òu nhau nh : nhµ ë, nhµ thê…
Khi x¸c ®Þnh tû lÖ phÝ theo c¸ch ph©n lo¹i nµy cÇn xem xÐt c¸c yÕu tè ¶nh h ëng
®Õn tû lÖ phÝ sau:
- VËt liÖu x©y b»ng g×.
- Kh¨ n¨ng phßng ch¸y ch÷a ch¸y
- Ngêi sö dông (chñ nhµ hay cho thuª)
- VËt bè trÝ xunh quanh, bªn ngoµi ( nh÷ng c«ng tr×nh ®Æc biÖt dÔ ch¸y ®Ó
gÇn löa lan nhanh tíi tµi s¶n ®îc b¶o hiÓm).
b. Theo danh môc
Bao gåm c¸c bíc:
Bíc 1: Rµ xÐt l¹i danh môc tµi s¶n tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n råi
ph©n lo¹i tõng lo¹i tµi s¶n theo danh môc kh¸c nhau do mçi lo¹i tµi s¶n th× cã
kh¶ n¨ng ch¸y næ lµ kh¸c nhau.
20