Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1
Lêi më ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña
Nhµ níc. ChÝnh s¸ch ®a ph¬ng hãa c¸c quan hÖ ®èi ngo¹i, mét mÆt t¹o tiÒn ®Ò
cho nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn, mÆt kh¸c còng cã nhiÒu th¸ch thøc vµ ¸p lùc
cho c¸c doanh nghiÖp tham gia thÞ trêng. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ c¹nh tranh
®îc trªn thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¹o ra ®îc uy tÝn vµ h×nh ¶nh cho s¶n
phÈm, thÓ hiÖn qua: chÊt lîng, mÉu m·, gi¸ c¶… trong ®ã chÊt l îng vµ gi¸ c¶
lµ vÊn ®Ò then chèt. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó thùc hiÖn ®îc môc
tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn vµ t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh, trong
®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ cã tÝnh toµn cÇu th× c¸c th«ng tin vÒ kinh tÕ c¸c
doanh nghiÖp ®Òu ph¶i quan t©m.
Cïng víi c¸c C«ng ty in nãi chung. C«ng ty Cæ phÇn bao b× vµ in n«ng
nghiÖp nãi riªng ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng, l©u dµi vµ æn ®Þnh. Ho¹t ®éng trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng nµy C«ng ty còng kh«ng tr¸nh khái sù c¹nh tranh gay
g¾t, C«ng ty lu«n s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm theo ®¬n ®Æt hµng.
Qua qu¸ tr×nh häc tËp em ®îc c¸c thÇy, c« truyÒn ®¹t lý thuyÕt, c¸c kh¸i
niÖm, c¸c nguyªn t¾c, c¸c c¸ch ph©n lo¹i, c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n, c¸c tr×nh
tù h¹ch to¸n, tæng hîp, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸… nhiÖm vô còng nh ®¹o ®øc
nghÒ nghiÖp, nh÷ng kiÕn thøc ®ã lµ nÒn t¶ng, lµ kim chØ nam cho qu¸ tr×nh ®i
thùc tËp cña em. Qua ®ã ®· gióp em hiÓu vµ nh×n nhËn c¸c vÊn ®Ò tõ lý thuyÕt
®Õn thùc hµnh mét c¸ch toµn diÖn. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò
trªn, trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty Cæ phÇn vµ in n«ng nghiÖp em chän
®Ò tµi: "Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
t¹i C«ng ty Cæ phÇn bao b× vµ in n«ng nghiÖp". Thêi gian thùc tËp tuy ng¾n
nhng em ®· häc hái ®îc nhiÒu kinh nghiÖm trong c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n.
Néi dung chuyªn ®Ò tèt nghiÖp, ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3
phÇn:
PhÇn 1: C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
PhÇn 2: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i C«ng ty Cæ phÇn bao b× vµ in n«ng nghiÖp.
PhÇn 3: Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty cæ phÇn bao b× vµ in n«ng
nghiÖp.
Qua bµi viÕt nµy em xin tr©n träng c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña ThÇy
gi¸o Tr¬ng Anh Dòng cïng c¸c c¸n bé phßng tæ chøc hµnh chÝnh, phßng kÕ
to¸n - tµi vô cña C«ng ty ®· híng dÉn ®Ó em hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
nµy.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
2
PhÇn 1
C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
1.1. Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra cho s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú. HoÆc chi phÝ lµ nh÷ng phÝ tæn vÒ nguån lùc tµi
s¶n cô thÓ sö dông trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó tiÕn hµnh s¶n
xuÊt, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ba yÕu tè c¬ b¶n:
- T liÖu lao ®éng: Nhµ xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ, tµi s¶n cè ®Þnh, ...
- §èi tîng lao ®éng: Nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, ....
- Lao ®éng cña con ngêi
Cïng víi qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n trªn trong s¶n xuÊt doanh
nghiÖp ®ång thêi ph¶i chi ra nh÷ng chi phÝ t¬ng øng. T¬ng øng víi viÖc sö
dông tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) lµ chi phÝ vÒ khÊu hao (TSC§). T¬ng øng víi
viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu,...lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu.
T¬ng øng vÒ viÖc sö dông lao ®éng lµ tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng,...
mäi chi phÝ trªn ®Òu ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh thêng xuyªn trong suèt
qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ®Ó phôc vô cho qu¶n lý vµ
h¹ch to¸n kinh doanh, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng
thêi kú nh : hµng th¸ng, hµng quÝ, hµng n¨m, vµ chØ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ
doanh nghiÖp bá ra trong kú th× míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña kú ®ã.
1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt:
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung kinh tÕ
kh¸c nhau, môc ®Ých sö dông còng kh¸c nhau. ®Ó qu¶n lý ®îc chi phÝ cÇn ph¶i
hiÓu vµ vËn dông c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c nhau. Mçi c¸ch ph©n lo¹i chi
phÝ ®Òu cung cÊp nh÷ng th«ng tin víi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau tõ ®ã gióp c¸c
nhµ qu¶n lý ra ®îc c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp cho doanh nghiÖp cña m×nh.
1.1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ
C¨n cø vµo c¸c tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ ®Ó s¾p xÕp nh÷ng
chi phÝ cã néi dung kinh tÕ ban ®Çu gièng nhau vµo cïng mét nhãm chi phÝ.
C¸ch ph©n nµy kh«ng ph©n biÖt n¬i chi phÝ ph¸t sinh vµ môc ®Ých sö dông cña
chi phÝ. Môc ®Ých cña c¸ch ph©n lo¹i nµy ®Ó biÕt ®îc chi phÝ s¶n xuÊt cña
doanh nghiÖp gåm nh÷ng lo¹i nµo, sè lîng, gi¸ trÞ tõng lo¹i chi phÝ lµ bao
nhiªu. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè cung cÊp th«ng tin chi tiÕt vÒ hao
phÝ cña tõng yÕu tè chi phÝ sö dông trong doanh nghiÖp. §©y lµ c¬ së ®Ó lËp
c¸c kÕ ho¹ch vÒ vèn, kÕ ho¹ch vÒ cung cÊp vËt t, kÕ ho¹ch quü l¬ng vµ ph©n
tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy s¶n xuÊt
®îc chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ vÒ c¸c lo¹i
nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ mµ doanh
nghiÖp ®· sö dông cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú.
- Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé tiÒn l¬ng, tiªn c«ng ph¶i tr¶,
tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trong doanh nghiÖp.
- Chi phi khÊu hao TSC§: Bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao
TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
3
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : Bao gåm toµn bé sè tiÒn mµ doanh
nghiÖp ®· chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua tõ bªn ngoµi nh : tiÒn ®iÖn, tiÒn níc,
tiÒn bu phÝ, ...phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm toµn bé sè chi phÝ kh¸c dïng cho
ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi bèn yÕu tè trªn.
Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè nµy cã t¸c dông lín trong viÖc qu¶n lý chi
phÝ s¶n xuÊt, nã cho biÕt kÕt cÊu tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó
ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt; lËp b¸o c¸o
chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh; cung cÊp tµi
liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t,
kÕ ho¹ch quÜ l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng cho kú sau.
1.1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých vµ c«ng dông
C¨n cø vµ môc ®Ých vag c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra
c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ chØ bao gåm c¸c chi
phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung
kinh tÕ nh thÕ nµo. toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc chia thµnh
c¸c kho¶n môc chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (CPNVLTT): Kho¶n chi phÝ nµy
bao gåm toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu, n¨ng lîng
tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm hay lao vô, dÞch vô.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT): Kho¶n môc nµy bao gåm
tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt nh: B¶o hiÓm
x· héi(BHXH), kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§) b¶o hiÓm y tÕ (BHYT) cña c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung ( CPSXC): Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong
ph¹m vi ph©n xëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt ngoµi CPNVLTT, CPNCTT nh:
Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng gåm l¬ng chÝnh l¬ng phô vµ c¸c kho¶n
tÝnh theo l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng.
Chi phÝ vËt liÖu gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu dïng ®Ó söa ch÷a b¶o dìng tµi s¶n cè ®Þnh, c¸c chi phÝ c«ng cô, dông cô, ....ë ph©n xëng.
Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông t¹i ph©n xëng, bé phËn s¶n
xuÊt.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh ®iÖn níc, ®iÖn tho¹i sö dông cho s¶n
xuÊt vµ qu¶n lý ë ph©n xëng.
C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
1.1.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh
Theo lÜnh vùc kinh doanh c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh SXKD
cña doanh nghiÖp ®îc ph©n thµnh:
- Chi phÝ s¶n xuÊt: Lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n
phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc dÞch vô trong ph¹m vi ph©n xëng.
- Chi phÝ b¸n hµng : Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc tiªu
thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô. C¸c chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh ë doanh
nghiÖp thêng bao gåm:
* Chi phÝ nh©n viªn: Gåm l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
cña nh©n viªn b¸n hµng, ®ãng gãi vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n s¶n phÈm.
Chi phÝ vËt liÖu bao b×: VËt liÖu ®ãng gãi b¶o qu¶n, nhiªn liÖu sö dông
cho vËn chuyÓn hµng ho¸ ®i tiªu thô,...
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
4
Chi phÝ khÊu hao TSC§ sö dông cho tiªu thô s¶n phÈm nh kho tµng,
cöa hµng, dông cô c©n ®ong, v.v...
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho tiªu thô hµng ho¸ nh vËn
chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n hµng ho¸,....
Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho tiªu thô hµng ho¸ nh chi phÝ giíi
thiÖu, qu¶ng c¸o, chi phÝ chµo hµng, chi phÝhéi nghÞ kh¸ch hµng,....
- Chi phÝ qu¶n lý: Gåm c¸c chi phÝ phôc vô cho viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh
s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë
doanh nghiÖp.
- Chi phÝ tµi chÝnh: Gåm c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng
®Çu t tµi chÝnh, liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh, liªn doanh,
liªn kÕt, cho vay, cho thuª tµi s¶n, chiÕt khÊu thanh to¸n tr¶ cho kh¸ch
hµng, c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n,....
- Chi phÝ kh¸c: Gåm c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng
kh¸c cha ®îc kÓ ®Õn ë trªn.
1.1.2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch øng xö cña chi phÝ
C¸ch ph©n lo¹i nµy phôc vô cho kÕ to¸n qu¶n trÞ còng nh viÖc theo dâi
biÕn ®éng cña chi phÝ tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch øng xö cña chóng.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ ®îc chia ra thµnh:
- BiÕn phÝ: Lµ chi phÝ cã sù thay ®æ vÒ lîng t¬ng quan tû lÖ thuËn víi
sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú.
- §Þnh phÝ: Lµ chi phÝ kh«ng ®æi thay ®æi vÒ tæng sè dï cã sù thay ®æi
trong møc ®é ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hoÆc khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao
vô s¶n xuÊt trong kú.
- Chi phÝ hçn hîp: Lµ nh÷ng chi phÝ bao gåm c¶ biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ.
T¹i møc ®é ho¹t ®éng nµo ®ã chi phÝ hçn hîp chi phÝ hçn hîp lµ ®Þnh phÝ; t¹i
mét møc ®é ho¹t ®éng kh¸c nã cã thÓ bao gåm c¶ ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ, mang
c¶ ®Æc ®iÓm cña ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông lín ®èi víi qu¶n trÞ kinh doanh, ph©n tÝch
®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh.
1.1.2.5. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p qui n¹p
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ trong kú bao gåm.
- Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp ®Õn
®èi tîng chôi chi phÝ, cã thÓ qui n¹p trùc tiÕp vµo tõng ®èi tîng chÞu chi
- Chi phÝ gi¸n tiÕp : Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi
tîng chÞu chi phÝ. Nh÷ng chi phÝ nµy thêng ph¶i tËp hîp chung sau ®ã lùa
chän tiªu thøc ph©n bæ ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng liªn quan.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp
hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n, hîp lý.
1.1.2.6. Ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn chi phÝ cßn ®îc ph©n lo¹i thµnh:
- Chi phÝ kiÓm so¸t ®îc vµ chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®îc: Lµ nh÷ng
kho¶n môc chi phÝ ph¶n ¸nh ph¹m vi quyÒn h¹n cña c¸c nhµ qu¶n trÞ ®èi víi
c¸c lo¹i chi phÝ ®ã.
- Chi phÝ thÝch ®¸ng vµ chi phÝ kh«ng thÝch ®¸ng: Chi phÝ thÝch ®¸ng
lµ chi phÝ cã thÓ ¸p dông cho mét quyÕt ®Þnh cã mèi liªn hÖ víi ph¬ng ¸n ®îc
lùa chän cña nhµ qu¶n lý. Ngîc l¹i, nÕu måt chi phÝ ph¸t sinh xong kh«ng cÇn
biÕt ®Õn tiÕn tr×nh hµnh ®éng cña nhµ qu¶n lý cã thÓ thùc hiÖn ®îc hay kh«ng,
th× khi ®ã chi phÝ kh«ng thÓ gióp g× trong viÖc quyÕt ®Þnh xem tiÕn tr×nh ho¹t
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
5
®éng nµo lµ tèt nhÊt. Chi phÝ nh vËy kh«ng thÓ tr¸nh ®îc vµ do ®ã nã kh«ng
thÝch ®¸ng víi quyÕt ®Þnh cña ngêi qu¶n lý.
- Chi phÝ c¬ héi: Lµ lîi nhuËn tiÒm tµng bÞ mÊt ®i khi chän ph¬ng ¸n
hµnh ®éng nµy ®Ó thay thÕ mét ph¬ng ¸n hµnh ®éng kh¸c.
1.1.3. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ
1.1.3.1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: Lµ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ phôc
vô cho nhu cÇu h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. TËp hîp ®Çy ®ñ
vµ chÝnh x¸c chi phÝ theo ®óng ®èi tîng vai trß quan träng trong qu¶n lý vµ
trong h¹ch to¸n. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ c¨n cø vµ c¸c yÕu tè
sau:
- §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ
- Yªu cÇu th«ng tin cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp
- Tr×nh ®é vµ nhu cÇu qu¶n lý
- Tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña bé m¸y kÕ to¸n
§èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc
tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ.
1.1.3.2. C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ
+ Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp tËp hîp chi phÝ: Lµ nh÷ng chi phÝ cã thÓ x¸c
®Þnh ®îc ®èi tîng chÞu chi phÝ ngay tõ khi ph¸t sinh. C¨n cø vµo chøng tõ ban
®Çu, kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n phï hîp theo tõng lo¹i vµ chi tiÕt theo
tõng ®èi tîng tËt hîp chi phÝ.
+ Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: Trong trêng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®îc
møc chi phÝ cho tõng ®èi tîng riªng biÖt khi ph¸t sinh chi phÝ. C¸c chi phÝ nµy
khi ph¸t sinh ®îc tËp hîp vµo tµi kho¶n chung, sau ®ã ph©n bæ cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ theo c¸c tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp.ViÖc ph©n bæ c¸c chi
phÝ nµy ®îc thùc hiÖn theo c¸c bíc sau:
C
Bíc 1: X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ theo c«ng thøc H = —
T
Trong ®ã:
H: HÖ sè ph©n bæ
C: Chi phÝ cÇn ph©n bæ
T: Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ cña c¸c ®èi tîng (T = Ʃt¡)
t¡: Tiªu chuÈn ph©n bæ cña ®èi tîng ¡.
Bíc 2: X¸c ®Þnh møc chi phÝ ph©n bæ cho ®èi tîng ¡ (c¡) : c¡= t¡ x H
1.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n
phÈm, lao vô hoµn thµnh. ChØ tiªu gi¸ thµnh g¾n liÒn víi tõng lo¹i s¶n phÈm,
chø kh«ng tÝnh cho thµnh phÈm ®ang cßn n»m trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt.
Gi¸ thµnh cã hai chøc n¨ng chñ yÕu: Lµ thíc ®o bï ®¾p chi phÝ vµ
chøc n¨ng lËp gi¸ .Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó hoµn thµnh mét
khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc trong mét kú nhÊt ®Þnh ph¶i ®îc bï ®¾p b»ng
chÝnh tiÒn thu ®îc tõ viÖc b¸n nh÷ng thµnh phÈm ®ã. Vµ môc ®Ých s¶n
xuÊt,nguyªn t¾c kinh doanh cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng lµ c¸c
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
6
kho¶n thu kh«ng nh÷ng bï ®¾p ®îc nh÷ng chi phÝ ®· bá ra mµ ph¶i ®¶m b¶o
cã l·i.Tõ ®ã ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm ph¶i dùa trªn gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh võa mang tÝnh chñ quan, võa mang tÝnh kh¸ch quan trªn
mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh. Tõ ®ã, cÇn ph¶i xem xÐt gi¸ thµnh trªn nhiÒu gãc ®é
kh¸c nhau nh»m sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt chØ tiªu gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh lµ biÓu
hiÖn b»ng tiÒn lîng lao ®éng ®îc kÕt tinh trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. V× vËy
nã mang tÝnh kh¸ch quan do sù di chuyÓn vµ kÕt tinh gi¸ trÞ t liÖu s¶n xuÊt søc
lao ®éng lµ tÊt yÕu. MÆt kh¸c, gi¸ thµnh lµ mét ®¹i lîng ®îc tÝnh trªn c¬ së chi
phÝ s¶n xuÊt ra trong mét kú nhÊt ®Þnh nªn nã mang nh÷ng yÕu tè chñ quan.
V× vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp ph¶n ¸nh
nh÷ng tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm nhng còng ®ång thêi lµ thíc
®o n¨ng lùc vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh
kÕt qña kinh doanh cña doanh nghiÖp, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ kú kinh
doanh.
1.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
§Ó gióp cho viÖc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n c«ng
ty ®· ph©n biÖt ®îc hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh chñ yÕu nh sau:
+ C¨n cø vµo thêi gian vµ nguån sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh theo c¸ch
ph©n lo¹i nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chi lµm 3 lo¹i:
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ
s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch.
Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi
phÝ hiÖn hµnh. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi
tiÕn hµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt vµ s¶n lîng thùc tÕ ph¸t sinh. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ tÝnh to¸n ®îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
+ C¨n cø theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ theo c¸ch ph©n lo¹i nµy
gi¸ thµnh s¶n phÈm gåm hai lo¹i:
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt hay cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng: Bao gåm c¸c
chi phÝ liªn ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh ë ph©n xëng
s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc sö dông ®Ó ghi sæ kÕ to¸n thµnh phÈm
nhËp kho hoÆc giao th¼ng cho kh¸ch hµng vµ lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn
hµng b¸n, l·i gép ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Gi¸ thµnh toµn bé hay cßn gäi lµ gi¸ thµnh ®Çy ®ñ: Bao gåm c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n
phÈm ®ã.
VÒ viÖc ph©n lo¹i gi¸ thµnh kÕ to¸n c«ng ty ¸p dông theo ph¹m vi ph¸t
sinh chi phÝ.
1.2.3. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.2.3.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
Muèn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tríc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm, nöa thµnh phÈm, c«ng viÖc,
lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ cÇn ®îc tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh
®¬n vÞ.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn
trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh
cÇn ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, c¸c lo¹i s¶n phÈm vµ
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
7
lao vô mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ c«ng cô sö dông cña
chóng ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cho thÝch hîp nh sau:
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt
NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ thµnh phÈm hoÆc nöa thµnh phÈm.
NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song th× ®èi
tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm hoµn chØnh, chi tiÕt, hoÆc phô
tïng.
NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh s¶n xuÊt.
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt s¶n phÈm.
NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng lo¹t th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng
lo¹t s¶n phÈm s¶n xuÊt.
NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng
s¶n phÈm ®¬n chiÕc.
NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng th× ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng.
- C¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp: Tr×nh ®é
qu¶n lý cµng cao th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cµng chi tiÕt, chÝnh x¸c vµ
ngîc l¹i.
1.2.3.2. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
A* Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (gi¶n ®¬n)
Trong c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, s¶n xuÊt ra Ýt
chñng lo¹i s¶n phÈm, chu k× s¶n xuÊt ng¾n, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo
tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
Tæng gi¸
thµnh =
s¶n
phÈm
CPSX k× tríc chuyÓn
sang
+
CPSX
chi ra
trong kú
-
CPSX
chuyÓn
sang kú sau
-
C¸c kho¶n
gi¶m chi
phÝ
B* Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ: Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong
c¸c doanh nghiÖp mµ viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu ph©n xëng. Mçi ph©n xëng thùc hiÖn viÖc s¶n xuÊt hoµn chØnh mét hoÆc mét sè bé
phËn cña s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo tõng ph©n xëng. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tõng bé phËn s¶n
phÈm. Gi¸ thµnh thµnh phÈm b»ng tæng céng gi¸ thµnh cña c¸c bé phËn hîp
thµnh.
Ztp = Zı + Z₂ +.... + Zn
C*. Ph¬ng ph¸p hÖ sè
§îc sö dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm
hoÆc mét lo¹i s¶n phÈm víi nhiÒu phÈm cÊp kh¸c nhau trªn cïng mét d©y
chuyÒn s¶n xuÊt .Trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt nµy c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng thÓ
tËp hîp riªng ®îc theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh (lo¹i s¶n phÈm hoÆc tõng
phÈm cÊp s¶n phÈm).
Tr×nh tù h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p hÖ sè
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
8
Bíc 1: X¸c ®Þnh tæng gi¸ thµnh cña c¶ nhãm s¶n phÈm b»ng ph¬ng
ph¸p gi¶n ®¬n
Bíc 2: Quy ®æi sè lîng s¶n phÈm tõng lo¹i trong nhãm thµnh s¶n phÈm
tiªu chuÈn theo hÖ sè quy ®Þnh.
Sè lîng s¶n phÈm
quy chuÈn
=
Sè lîng s¶n phÇm mçi
thø s¶n phÈm trong
nhãm
HÖ sè quy ®Þnh cho
tõng thø s¶n phÈm
trong nhãm
x
Bíc 3: X¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm tiªu chuÈn
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm =
tiªu chuÈn
Tæng gi¸ thµnh cña c¶ nhãm
Tæng sè lîng s¶n phÈm tiªu chuÈn
Bíc 4: X¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ tõng thø s¶n phÈm trong nhãm
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ
tõng thø s¶n phÈm
=
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n
phÈm tiªu chuÈn
x
HÖ sè quy ®æi cña
tõng thø s¶n phÈm
D* Ph¬ng ph¸p tØ lÖ
Ph¬ng ph¸p nµy sö dông trong c¸c doanh nghiÖp mµ mçi ph©n xëng
®ång thêi s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã qui c¸ch, phÈm cÊp kh¸c nhau .
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ph©n xëng s¶n xuÊt. §èi tîng tÝnh
thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm cña c¶ nhãm trong cïng ph©n xëng ®îc thùc hiÖn nh ph¬ng
ph¸p hÖ sè. C¨n cø vµo tØ lÖ gi÷a tæng gi¸ thµnh thùc tÕ víi tæng gi¸ thµnh ®Þnh
møc hoÆc kÕ ho¹ch ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ tõng lo¹i s¶n phÈm. Gi¸
thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm trong nhãm ®îc x¸c ®Þnh nh:
Gi¸ thµnh thùc tÕ
®¬n vÞ s¶n phÈm
tõng lo¹i
=
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
(®Þnh møc) ®¬n vÞ
s¶n phÈm tõng lo¹i
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
x
TØ lÖ
gi¸ thµnh
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trong ®ã:
TØ lÖ gi¸ =
thµnh
=
9
Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹i s¶n phÈm
Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña c¸c lo¹i s¶n phÈm
x 100
n
�(q
i 1
i
x zi )
Trong ®ã:
qi: Sè lîng thµnh phÈm lo¹i i
zi: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (®Þnh møc) ®¬n vÞ s¶n phÈm i
Ngoµi c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trªn cßn cã c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh
gi¸ thµnh trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp nh sau:
1) TËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng: Ph¬ng ph¸p
nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm theo ®¬n dÆt hµng hoÆc
theo hîp ®ång. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng
ph¸p nµy lµ tõng ®¬n ®Æt hµng. C¸ch tÝnh gi¸ thµnh nµy kh«ng quan t©m ®Õn
tÝnh chÊt ®¬n gi¶n hay phøc t¹p cña quy tr×nh s¶n xuÊt
2) Ph©n bíc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Ph¬ng ¸n nµy thêng ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt
phøc t¹p nh luyÖn kim, c¬ khÝ, dÖt,....Trong c¸c doanh nghiÖp nµy c«ng nghÖ
s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp ®îc chia ra thµnh nhiÒu c«ng ®o¹n nèi tiÕp nhau
theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Thêng mçi ph©n xëng ®¶m nhËn mét bíc chÕ
biÕn vµ chÕ t¹o ra mét lo¹i b¸n thµnh phÈm. B¸n thµnh phÈm ®îc s¶n xuÊt ra
cña c«ng ®o¹n tríc ®îc tiÕp tôc ®a vµo chÕ biÕn ë c«ng ®o¹n tiÕp sau, bíc cuèi
cïng chÕ t¹o ra thµnh phÈm. Ph¬ng ¸n tÝnh gi¸ thµnh nµy cã hai c¸ch tÝnh nh
sau:
+ Ph¬ng ¸n ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm ( gäi t¾t lµ
ph¬ng ¸n ph©n bíc cã b¸n thµnh phÈm): Trong trêng hîp b¸n thµnh phÈm
cã thÓ ®em b¸n ra ngoµi nh hµng ho¸ th× cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh
phÈm. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh nh sau:
Bíc 1: Më phiÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo tõng bíc chÕ biÕn (tõng ph©n xëng). PhiÕu nµy ë ph©n xëng cuèi cïng chÝnh lµ phiÕu
tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm. Cã mÉu nh sau:
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
10
BiÓu sè 1:
PhiÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh ph©n xëng 1
Tªn s¶n phÈm: B¸n s¶n phÈm
Th¸ng....n¨m .....
§¬n vÞ tÝnh: ®ång
thµnh
Gi¸ trÞ s¶n
Gi¸ thµnh Gi¸
CPSX
®¬n
vÞ
phÈm
dë
b¸n
thµnh
Chi phÝ
trong kú
b¸n thµnh
dang
phÈm
phÈm
Nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp xxx
xxx
xxx
xxx
Nh©n c«ng trùc tiÕp
xxx
xxx
xxx
xxx
Chi phÝ s¶n xuÊt chung
xxx
xxx
xxx
xxx
Tæng céng
xxx
xxx
xxx
xxx
Bíc 2: TÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú, tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh ®¬n vÞ b¸n thµnh phÈm theo tõng bíc chÕ biÕn.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ë bíc chÕ biÕn cuèi cïng ®îc tÝnh theo
ph¬ng ¸n kÕt chuyÓn tuÇn tù nh sau:
Gi¸ thµnh
b¸n thµnh
phÈm bíc 1
Chi phÝ
Chi phÝ
= nguyªn, vËt + chÕ biÕn
liÖu chÝnh
bíc 1
Chi phÝ s¶n
C¸c kho¶n
- xuÊt dë dang - gi¶m chi
bíc 1
phÝ
Gi¸ thµnh
b¸n thµnh
phÈm bíc 2
Gi¸ thµnh
Chi phÝ
= BTP bíc 1 + chÕ biÕn
chuyÓn sang
bíc 2
Chi phÝ s¶n
C¸c kho¶n
- xuÊt dë dang - gi¶m chi
bíc 2
phÝ
Vµ ®îc sö dông biÓu tÝnh sau:
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
11
BiÓu 2 :
PhiÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
ph©n xëng II (bíc 2)
Tªn s¶n phÈm: Thµnh phÈm
Th¸ng n¨m
§¬n vÞ: ®ång
CPSX
trong kú
Chi phÝ
BTP bíc 1 chuyÓn
sang
Nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ s¶n xuÊt
chung
Tæng céng
Gi¸ thµnh
thµnh phÈm
bíc n
=
Gi¸ trÞ SP dë
dang
Gi¸ thµnh
thµnh phÈm
Gi¸ thµnh
®¬n vÞ TP
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
Gi¸ thµnh BTP bíc
n -1 chuyÓn sang
+
Chi phÝ chÕ
biÕn bíc n
-
Chi phÝ s¶n xuÊt
dë dang bíc n
+ Ph¬ng ¸n ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm (gäi t¾t
lµ ph¬ng ¸n ph©n bíc kh«ng cã b¸n thµnh phÈm): ¸p dông trong trêng hîp
b¸n thµnh phÈm kh«ng b¸n ra bªn ngoµi hoÆc nhu cÇu qu¶n lý kh«ng ®ßi hái
ph¶i tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm. Trong ph¬ng ¸n nµy ë mçi bíc chÕ biÕn
chØ cÇn tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho thµnh phÈm vµ s¶n phÈm dë dang.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ®îc tÝnh b»ng c¸ch tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt
ë c¸c bíc chÕ biÕn ph©n bæ cho thµnh phÈm.
Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng
¸n nµy nh sau:
Bíc 1: Më phiÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng bíc chÕ biÕn.
Bíc 2: Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng bíc chÕ biÕn cho thµnh phÈm ë
bíc cuèi cïng.
Chi phÝ
vËt liÖu
chÝnh
trong TP
=
Gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh xuÊt dïng
Sè lîng BTP bíc 1 + Sè lîng SPDD bíc 1
Sè lîng
x BTP bíc 1
trong TP
3)TÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt æn ®Þnh, c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®îc x©y
dùng phï hîp víi thùc tÕ s¶n xuÊt. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ¸n nµy lµ kiÓm tra ph¸t hiÖn mäi chªnh
lÖch so víi ®Þnh møc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ,
tõng ®èi tîng gi¸ tÝnh thµnh vµ theo tõng nguyªn nh©n.
Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
12
Gi¸ thµnh
Chªnh lÖch
Chªnh lÖch
Gi¸ thµnh
thùc tÕ cña
=
CPSX
do
thay
CPSX
tho¸t li
®Þnh møc
s¶n phÈm
®æi ®Þnh møc
®Þnh møc
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Þnh møc chi phÝ cã thÓ thay ®æi do c¸c nguyªn
nh©n nh :
- Thay ®æi gi¸ c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña x¶n suÊt
- Do tiÕn bé kü thuËt lµm thay c«ng nghÖ vµ vËt liÖu dïng vµo s¶n xuÊt
ViÖc ¸p dông c«ng nghÖ, thiÕt bÞ míi lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, t¨ng
n¨ng xuÊt lao ®éng vµ cã thÓ sö dông c¸c nguyªn, vËt liÖu thay thÕ rÎ h¬n,...
Khi c¸c ®Þnh møc kinh tÕ thay ®æi cÇn kÞp thêi tÝnh l¹i gi¸ thµnh theo ®Þnh
møc míi.
Chªnh lÖch tho¸t li ®Þnh møc thêng do c¸c nguyªn nh©n tiÕt kiÖm hoÆc
l·ng phÝ vËt t,....C¸c nguyªn nh©n lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ®îc h¹ch to¸n
ph¸t hiÖn kÞp thêi ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc.
1.3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm
C¶ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu lµ c¸c hao phÝ vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. Nhng nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ nãi ®Õn toµn
bé c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vÊt ho¸ mµ doanh nghiÖp chi ra
trong mét thêi kú kh«ng kÓ chi phÝ ®ã chi cho bé phËn nµo vµ cho s¶n xuÊt
s¶n phÈm g×. Ngîc l¹i nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm ngêi ta chØ quan t©m ®Õn
c¸c chi phÝ ®· chi ra cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt hoµn thµnh mét khèi lîng
s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn xong mét c«ng viÖc dÞch vô mµ kh«ng quan t©m ®Õn
chi phÝ ®ã ®îc chi ra vµo thêi kú nµo. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp .
Tæng gi¸
CPSX kú trCPSX chi
CPSX
C¸c kho¶n
thµnh s¶n = íc chuyÓn + ra trong chuyÓn
gi¶m
phÈm
sang
kú
sang kú sau
chi phÝ
Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ tæng gi¸ thµnh ®îc kh¸i qu¸t b»ng
s¬ ®å sau:
Chi phÝ s¶n xuÊt dë
dang ®Çu kú
Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú
Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt dë
dang cuèi kú
1.4.Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc h¹ch to¸n theo c¸c bíc sau:
Bíc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông. Trêng hîp chi phÝ ph¸t sinh kh«ng tËp hîp trùc tiÕp th× kÕ to¸n
tËp hîp chung sau ®ã ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng liªn quan.
Bíc 2: Ph©n bæ c¸c chi phÝ chung vµ chi phÝ cña bé phËn s¶n xuÊt phô
cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp.
Bíc 3: TÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
13
1.5. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn
1.5.1. H¹ch to¸n c¸c chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
a. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
TK 621 - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
Bªn Nî: - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho s¶n xuÊt
Bªn Cã : - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho hoÆc kÕt
chuyÓn cho kú sau
- KÕt chuyÓn gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu sö dông trong kú vµo gi¸
thµnh s¶n phÈm.
Tµi kho¶n 621 kh«ng cã sè d cuèi kú vµo ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi
tîng sö dông.
b. Tr×nh tù h¹ch to¸n
- XuÊt kho nguyªn, vËt liÖu ®Ó trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm:
Nî TK 621
Cã TK 152 Gi¸ thùc tÕ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng
- Mua ngoµi nguyªn, vËt liÖu xuÊt th¼ng cho s¶n xuÊt
Nî TK 621: Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu sö dông
Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 111, 112, 331,....sè tiÒn ph¶i tr¶ ngêi b¸n
- Cuèi th¸ng nhËp l¹i nguyªn, vËt liÖu kh«ng sö dông hÕt tr¶ l¹i kho:
Nî TK 152
Cã TK 621
Gi¸ thùc tÕ nguyªn, vËt liÖu nhËp kho
1.5.2. H¹ch to¸n c¸c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
a. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
TK 622: - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Bªn Nî: - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt sÈn phÈm hoÆc
thùc hiÖn c«ng viÖc dÞch vô.
Bªn Cã: - Ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo gi¸
thµnh s¶n phÈm.
TK 622 Kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng sö
dông.
b. Tr×nh tù h¹ch to¸n
C¨n cø vµo " B¶ng tÝnh l¬ng vµ BHXH" ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp
ghi:
Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Cã TK 334: C¸c kho¶n l¬ng vµ phô cÊp l¬ng, tiÒn c«ng....
Cã TK 338: C¸c kho¶n tÝnh theo l¬ng
1.5.3. TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ qu¶n lý phôc vô s¶n xuÊt vµ
nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c ph¸t sinh ë ph©n xëng s¶n xuÊt chÝnh cña doanh
nghiÖp
Ngoµi c¸c chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh ë c¸c ph©n xëng ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ
s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t
sinh chi phÝ, theo tõng ph©n xëng. NÕu trong c«ng ty cã nhiÒu ph©n xëng s¶n
xuÊt th× ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ph©n xëng.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
14
Cuèi th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp kÕt chuyÓn toµn bé ®Ó tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë ph©n xëng nµo th× kÕt
chuyÓn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc dÞch vô cña ph©n xëng ®ã.
NÕu ph©n xëng s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm , nhiÒu c«ng viÖc th× ph¶i
tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp.
C«ng thøc sö dông ®Ó tÝnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho ®èi tîng
chÞu chi phÝ nh sau:
Møc CPSX
chung ph©n
bæ cho tõng
®èi tîng
=
Tæng CPSX chung cÇn ph©n bæ
Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ
*
Tiªu chuÈn ph©n
bæ cña tõng ®èi
tîng
Tiªu chuÈn ph©n bæ cô thÓ cña tõng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung nh sau:
- Chi phÝ khÊu hao TSC§: Nh÷ng trêng hîp kh«ng tÝnh riªng ®îc cho
tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ th× ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ
khÊu hao TSC§ thêng dïng lµ: Giê m¸y ch¹y thùc tÕ hoÆc ®Þnh møc chi phÝ
khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, lîng nguyªn, vËt liÖu sö dông ....
- Chi phÝ n¨ng lîng dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm: NÕu ph¶i ph©n bæ thêng sö dông c¸c tiªu chuÈn nh: §Þnh møc chi phÝ n¨ng lîng hoÆc sè giê m¸y
lµm viÖc thùc tÕ kÕt hîp víi c«ng suÊt tiªu hao cña m¸y.
- Nh÷ng chi phÝ cßn l¹i ®îc tËp hîp vµ ph©n bæ cho ®èi tîng chÞu chi
phÝ theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ph©n bæ cã thÓ lµ tiÒn l¬ng
c«ng nh©n s¶n xuÊt, ®Þnh møc chi phÝ, giê c«ng c«ng nh©n s¶n xuÊt,.....
a. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú.
Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ vµ kÕt
chuyÓn vµo TK liªn quan.
TK 627: Kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc chi tiÕt thµnh 6 TK cÊp 2:
TK 6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK 6272 - Chi phÝ vËt liÖu
TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
TK 6274 - Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 6277 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 6278 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
b. Tr×nh tù h¹ch to¸n mét sè nghiÖp vô chñ yÕu:
- C¨n cø vµo b¶ng tæng hîp thanh to¸n l¬ng, b¶ng thanh to¸n tiÒn ¨n ca
tÝnh tiÒn l¬ng chÝnh, tiÒn l¬ng phô, phô cÊp l¬ng, tiÒn ¨n ca ph¶i tr¶ cho nh©n
viªn ph©n xëng trong kú, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
- TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tiÒn l¬ng thùc tÕ
ph¶i tr¶ nh©n viªn ph©n xëng tÝnh vµo chi phÝ.
Nî TK 6271- Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
Cã TK 338 - Ph¶i tr¶ , ph¶i nép kh¸c (3382, 3383, 3384)
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
15
- C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho vËt liÖu sö dông cho qu¶n lý, phôc vô s¶n
xuÊt ë ph©n xën, kÕ to¸n tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho, ghi:
Nî TK 6272 - Chi phÝ vËt liÖu
Cã TK 152 - Nguyªn liÖu, vËt liÖu.
- C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho c«ng cô, dông cô dïng cho s¶n xuÊt chung
lo¹i ph©n bæ mét lÇn, kÕ to¸n tÝnh ra gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng cô dông cô xuÊt
kho, ghi:
Nî TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
Cã TK 153 - C«ng cô dông cô.
- Ph©n bæ c¸c chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú:
Nî TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
Cã TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
- TrÝch tríc c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
- C¨n cø vµo b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§ sö dông cho ph©n xëng s¶n xuÊt kÕ to¸n ghi:
Nî TK 6274 - Chi phÝ khÊu hao TSC§.
Cã TK 214 - Hao mßn TSC§.
- C¨n cø vµo ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n vÒ c¸c kho¶n dÞch vô sö dông cho
s¶n xuÊt chung nh: TiÒn ®iÖn, tiÒn níc, tiÒn ®iÖn tho¹i, tiÒn söa ch÷a TSC§ thêng xuyªn, ... kÕ to¸n ghi:
Nî TK 6277 - Chi dÞch vô mua ngoµi
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 331 - Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n
Cã TK 111 - TiÒn mÆt
Cã TK 112 - TiÒn göi ng©n hµng.
- C¨n cø vµo c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt chung
nh :PhiÕu chi tiÒn mÆt, giÊy b¸o nî cña ng©n hµng, giÊy thanh to¸n t¹m øng,
kÕ to¸n ghi:
Nî TK 627 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
Cã TK 111 - TiÒn mÆt
Cã TK 112 - TiÒn göi ng©n hµng
Cã TK 141 - T¹m øng.
- Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n ghi gi¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, c¨n cø vµo
chøng tõ cã liªn quan, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 111, 112: C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ thu b»ng tiÒn.
Nî TK 1388: Gi¸ trÞ ®ßi båi thêng cña ngêi ph¹m lçi.
Nî TK 1528: Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi.
Cã TK 627: C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Cuèi kú, ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµo chi
phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo møc c«ng suÊt b×nh thêng , ghi:
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK 627 - ( Chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh)
S¬ ®å 1: H¹ch to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
TK 334,338
16
TK 627
Chi phÝ nh©n viªn
TK 152, 153
TK 111, 152, 138,....
C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ
TK 154
Chi phÝ vËt liÖu, dông cô
Ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn CPSXC
theo møc b×nh thêng
TK 242, 335
Ph©n bæ hoÆc trÝch tríc chi phÝ
TK 214
TK 632
TrÝch khÊu hao TSC§ dïng vµo SX Chi phÝ s¶n xuÊt chung lín h¬n
møc b×nh thêng
TK111, 112, 331,....
C¸c chi phÝ kh¸c
1.5.4. H¹ch to¸n c¸c chi phÝ tr¶ tríc
Chi phÝ tr¶ tríc gåm hai lo¹i: Chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n chi phÝ tr¶ tríc
trong 12 th¸ng); Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n (Chi phÝ tr¶ tríc cho kho¶ng thêi gian
h¬n 12 th¸ng).
* Chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n:
Chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n (hay chi phÝ chê ph©n bæ) lµ c¸c kho¶n chi phÝ
thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha tÝnh hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña kú
mµ ®îc tÝnh cho hai hay nhiÒu kú h¹ch to¸n sau ®ã. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi
phÝ ph¸t sinh mét lÇn qu¸ lín hoÆc do b¶n th©n chi phÝ ph¸t sinh cã t¸c dông
tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña nhiÒu kú h¹ch to¸n. Thuéc chi phÝ tr¶ tríc cã thÓ
gåm c¸ckho¶n sau:
- Gi¸ trÞ c«ng cô dông cô xuÊt dïng thuéc lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn.
- Gi¸ trÞ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh ngoµi kÕ ho¹ch.
- Gi¸ trÞ bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª
- DÞch vô mua ngoµi tr¶ tríc…
§Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ph¸t sinh trong kú.
+ Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ tr¶ tríc ph¸t sinh trong kú
+ Bªn Cã: C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ®· ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh
trong kú.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
17
+ D Nî: C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha ph©n
bæ vµo chi phÝ kinh doanh.
TK142 ®îc chi tiÕt thµnh 2 tiÓu kho¶n:
TK 1421: Chi phÝ tr¶ tríc
TK 1422: Chi phÝ chê ph©n bæ
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
S¬ ®å: H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc
TK 111, 112, 331,334
TK 142
Chi phÝ tr¶ tríc
thùc tÕ ph¸t sinh
TK 641, 642
KÕt chuyÓn CPBH, CPQL
TK 627,641,642
Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo c¸c
kú h¹ch to¸n
TK 911
KÕt chuyÓn CPBH, CPQL vµo
* Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
®Þnh
kÕtlÇn
qu¶qu¸ lín vµ cã
Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n lµ nh÷ng chi tµi
phÝkho¶n
ph¸tx¸c
sinh
mét
liªn quan ®Õn nhiÒu niªn ®é h¹ch to¸n. C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
gåm:
+ Chi phÝ tr¶ tríc vÒ thuª ho¹t ®éng TSC§ (QuyÒn sö dông ®Êt, nhµ xëng, kho tµng, v¨n phßng lµm viÖc, cöa hµng vµ tµi s¶n kh¸c ) phôc vô cho
ho¹t ®éng kinh doanh nhiÒu n¨m tµi chÝnh.
+ Chi phÝ tr¶ tríc phôc vô cho ho¸t ®éng kinh doanh cña nhiÒu n¨m tµi
chÝnh
+ Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ qu¶ng c¸o ph¸t sinh trong giai
®o¹n tríc ho¹t ®éng.
+ Chi phÝ nghiªn cøu cã gi¸ trÞ lín
+ Chi phÝ cho giai ®o¹n triÓn khai kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ghi nhËn lµ
TSC§ v« h×nh.
+ Chi phÝ ®µo t¹o c¸c bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n kü thuËt.
Chi phÝ di chuyÓn ®Þa ®iÓm kinh doanh hoÆc tæ chøc l¹i doanh nghiÖp.
+ Lîi thÕ th¬ng m¹i trong trêng hîp mua l¹i doanh nghiÖp, s¸p nhËp
doanh nghiÖp cã tÝnh chÊt mua l¹i.
+ Chi phÝ mua c¸c lo¹i b¶o hiÓm ( b¶o hiÓm ch¸y, næ, b¶o hiÓm tr¸ch
nhiÖm d©n sù chñ ph¬ng tiÖn vËn t¶i, b¶o hiÓm th©n xe, b¶o hiÓm tµi s¶n, ...)
vµ c¸c lo¹i lÖ phÝ mµ doanh nghiÖp mua vµ tr¶ mét lÇn cho nhiÒu niªn ®é kÕ
to¸n.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
18
+ C«ng cô, dông cô xuÊt dïng mét lÇn víi gi¸ trÞ lín vµ b¶n th©n c«ng
cô, dông cô tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh trªn mét n¨m tµi chÝnh ph¶i
ph©n bæ dÇn vµo c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ trong nhiÒu n¨m.
+ L·i mua hµng tr¶ chËm, tr¶ gãp, l·i thuª TSC§ thuª tµi chÝnh.
+ Chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ ph¸t sinh mét lÊn qu¸ lín ph¶i ph©n bæ
nhiÒu n¨m.
+ C¸c kho¶n kh¸c
a. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
Bªn Nî: Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n ph¸t sinh
Bªn cã: C¸c kho¶n chi tr¶ tríc dµi h¹n ph©n bæ vµo chi phÝ ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
Sè d Nî: C¸c kho¶n chi phÝ tríc dµi h¹n cha tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña n¨m tµi chÝnh.
b. Tr×nh tù h¹ch to¸n mét sè ho¹t ®éng chñ yÕu:
- Khi ph¸t sinh c¸c kho¶m chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ ®µo
t¹o nh©n viªn, chi phÝ qu¶ng c¸o ph¸t sinh trong giai ®o¹n tríc ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp míi thµnh lËp, chi phÝ cho giai ®o¹n nghiªn cøu, chi phÝ chuyÓn
dÞch ®Þa ®iÓm.
+ NÕu chi phÝ ph¸t sinh kh«ng lín th× ghi nhËn toµn bé vµo chi phÝ
SXKD trong kú, ghi:
Nî TK 641 - Chi phÝ qu¶ng c¸o
Nî TK 642 - Chi phÝ thµnh lËp, ®µo t¹o nh©n viªn, nghiªn cøu,......
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ ( nÕu cã )
Cã TK 111, 112, 152, 153, 331, 334....
+ NÕu chi phÝ ph¸t sinh lín ph¶i ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ SXKD cña
nhiÕu n¨m tµi chÝnh th× khi ph¸t sinh chi phÝ ®îc tËp hîp vµo TK 242 - chi phÝ
tr¶ tríc dµi h¹n , ghi:
Nî TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ (NÕu cã )
Cã c¸c TK 111, 112, 152, 153, 331, 334, 338,....
+ §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n vµo chi phÝ SXKD,
ghi:
Nî c¸c TK 641, 642
Cã TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n.
+ Khi tr¶ tríc tiÒn thuª TSC§, thuª c¬ së h¹ tÇng theo ph¬ng thøc thuª
ho¹t ®éng vµ phôc vô ho¹t ®éng kinh doanh cho nhiÒu n¨m, ghi:
Nî TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
Nî TK 133 - thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã c¸c TK 111, 112, ....
+ §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n bæ theo tiªu thøc ph©n bæ hîp lý chi phÝ thuª
TSC§, thuª c¬ së h¹ tÇng vµo chi phÝ SXKD, ghi:
Nî c¸c TK 635, 642
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
19
Cã TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n.
1.5.5. H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶
Chi phÝ ph¶i tr¶ hay cßn gäi lµ chi phÝ tr¶ tríc lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ
thùc tÕ cha ph¸t sinh nhng ®îc tÝnh tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt- kinh doanh cña
kú h¹ch to¸n. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ n»m trong kÕ ho¹ch dù to¸n chi phÝ
cña doanh nghiÖp. ViÖc tÝnh tríc c¸c chi phÝ nµy vµo chi phÝ SXKD sÏ tr¸nh ®îc t¨ng ®ét biÕn cña chi phÝ s¶n xuÊt - kinh doanh cña kú ph¸t sinh chi phÝ,
®ång thêi ph¶n ¸nh ®óng vµ ®Çy ®ñ c¸c chi phÝ thùc tÕ chi ra. C¸c chi phÝ phaØ
tr¶ trong doanh nghiÖp thêng bao gåm:
- TiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt
- Chi phÝ söa ch÷a TSC§ theo kÕ ho¹ch
- ThiÖn h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch
- Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm theo kÕ ho¹ch
- L·i tiÒn vay cha ®Õn h¹n tr¶
a. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
Bªn Nî: Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh
Bªn Cã: C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®îc tÝnh tríc vµo chi phÝ trong kú
theo kÕ ho¹ch.
D Cã: C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh nhng
thùc tÕ cha ph¸t sinh.
b. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶:
1* H¹ch to¸n trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp
Hµng th¸ng c¨n cø vµo kÕ ho¹ch trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng
nh©n s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
Khi tÝnh tiÒn l¬ng nghØ phÐp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt nghØ phÐp:
Nî TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
Cã TK 334 Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
2* TrÝch tríc chi phÝ söa ch÷a TSC§ theo kÕ ho¹ch
Nî TK 627: TÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung
Nî TK 641: TÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng
Nî TK 642 : TÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Nî TK 241: TÝnh vµo chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n
Cã TK 335- Chi phÝ ph¶i tr¶
- Khi c«ng viÖc söa ch÷a TSC§ theo kÕ ho¹ch hoµn thµnh, kÕ to¸n kÕt
chuyÓn chi phÝ söa ch÷a vµ gi¶m chi phÝ trÝch tríc:
NîTK 335: Chi phÝ söa ch÷a lín TSC§.
Cã TK 241( Chi tiÕt söa ch÷a TSC§): Chi phÝ s÷a ch÷a TSC§.
3* TrÝch tríc chi phÝ ngõng s¶n xuÊt theo thêi vô
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
20
Nî TK 627: TÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung
Nî TK 641: TÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng
Nî TK 642: TÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
- Khi ph¸t sinh chi phÝ ngõng s¶n xuÊt theo thêi vô:
Nî TK 335 - Chi phÝ ph¶i
Cã TK 111, 112, 152, 153,...
4* TÝnh tríc l·i tiÒn vay ph¶i tr¶ vµo chi phÝ s¶n xuÊt - kinh doanh:
Nî TK 635- Chi phÝ ho¸t ®éng tµi chÝnh
Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
- Khi tr¶ l·i tiÒn vay:
Nî TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
Cã TK 111, 112,
1.6. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë
dang
1.6.1. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
C¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc tËp hîp vµo TK 154 - Chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
S¬ ®å 2 : H¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai
thêng xuyªn
TK 621
TK 154
SD §K xxx
Cuèi kú kÕt chuyÓn CP NVL trùc tiÕp
TK152, 138
C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ
TK 622
Cuèi kú kÕt chuyÓn CPNC trùc tiÕp
TK 627
Cuèi kú ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn CPSXC
TK 155, 157,632
Gi¸ thµnh phÈm hoµn thµnh
Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµo cuèi kú nh sau:
- KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:
Nî TK 154
Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Cã TK 621
- KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:
Nî TK 154
Tæng chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Cã TK 622
- Ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 154
Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung
Cã TK 627
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
- Xem thêm -