LUẬN VĂN:
Hoàn thiện hình thức trả lương
theo sản phẩm tại Công ty Cổ
phần Thương mại Thiệu Yên
Lời mở đầu
Đứng trước sự thay đổi từng ngày của khoa học công nghệ và sự cạnh tranh
khốc liệt của nền kinh tế thị trường, nguồn nhân lực đã thực sự trở thành tài sản quý
giá đối với các công ty. Bởi vì một công ty chỉ có thể tồn tại và phát triển được nếu
dựa trên cơ sở phát huy hiệu quả của người lao động trong công ty mình.
Một trong những yếu tố cơ bản nhằm duy trì, củng cố và phát triển nguồn nhân
lực tại công ty là việc trả đúng, trả đủ tiền lương cho người lao động. Trong thực tế,
mỗi công ty đều phải lựa chọn cho mình những hình thức trả lương cho phù hợp. Tuy
nhiên, cho dù hình thức trả lương nào thì chúng cũng có những ưu và nhược điểm
riêng của nó. Vì vậy, việc áp dụng và không ngừng hoàn thiện hình thức trả lương là
vấn đề cần thiết đối với các công ty.
Sau thời gian thực tập, tìm hiểu tại Công ty Cổ phần Thương mại Thiệu Yên,
em nhận thấy về cơ bản, việc lựa chọn hình thức trả lương cho người lao động là phù
hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của Công ty. Tuy nhiên, ban lãnh đạo Công ty
luôn quan tâm đến việc hoàn thiện hình thức trả lương này nhằm phát huy những ưu
điểm và hạn chế những nhược điểm của nó. Đứng trước thực tế đó, em đã chọn đề tài:
“ Hoàn thiện hình thức trả lương theo sản phẩm tại Công ty Cổ phần Thương mại
Thiệu Yên” cho quá trình thực tập của mình.
CHƯƠNG I : GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI
THIỆU YÊN
1. Quỏ trỡnh hỡnh thành và phỏt triển :
Công ty CP_TM Thiệu Yên phát triển vững mạnh đến ngày nay có tiền thân phát
triển như sau:
Trong thời kỳ chuyển dịch cơ chế thị trường chuyển từ bao cấp sang cơ chế thị
trường cùng với sự biến động tình hình Chính trị-Kinh tế thể giới, nhất là sự ảnh
hưởng lớn sau khi Liên Xô sụp đỗ và kéo theo nó là một loạt các nước XHCN ,làm
cho nền kinh tế Nước ta gặp không ít khó khăn .Dẫn đến nhiều doanh nghiệp cận kề
với bờ vực phá sản ,giải thể .Trước tình hình khó khăn đó ,để cứu cho doanh nghiệp
không bị phá sản ,giải thể .Ba đơn vị đó là : Công ty Vật Tư ,Công ty Ngoại
Thương ,Công ty XNK Thương Nghiệp quyết định sáp nhập lại thành một công ty để
duy trì phát triển sản xuất kinh doanh .
+ Tháng 06/1991 sau khi các bên bàn thống nhất và đi đến quyết định thành lập
công ty Thương Mại Thiệu Yên ,dưói sự quản lý của Nhà nước.Từ tháng 06/1991 đến
tháng 10/2000 cùng với sự giảm biên chế ,bố trí lại nhân sự ,đơn vị đã dần đi vào ổn
định sản xuất kinh doanh và đạt được những kết quả đáng ghi nhận .Được UBND
huyện Yên Định ,UBND tỉnh Thanh Hoá tặng giấy khen và bằng khen .
+ Sau 10 năm đi vào ổn định và phát triển kinh doanh thương mại, cùng với sự
mở cửa của cơ chế quản lý nền kinh tế nhà nước. Nhiều đơn vị đã chuyển đổi cổ phần
tự hạch toán thu chi, độc lập về kinh tế dưới sự quản lý của nhà nước, đáp ứng thời kì
phát triển kinh tế mở cửa và hội nhập kinh tế đất nước.
+ Ngày 01/10/2000, đơn vị được nhất trí của các ban ngành quản lý có liên quan
chính thức kinh doanh từ hoạt đông sản xuất –kinh doanh dưới sự quản lý của nhà
nước sang hình thức tự độc lập sản xuất –kinh doanh dưới sự quản lý của nhà nước, để
bắt kịp với cơ chế thị trường và phát triển kinh tế thương mại. Chuyển tên từ Cty
Thương Mại Thiệu Yên thành Cty Cổ Phần Thương Mại Thiệu Yên.
Tên đơn vị : Công ty cổ phần thương mại Thiệu Yên.
Trụ sở chính : Thị trấn Quán Lào_huyện Yên Định_tỉnh Thanh Hoá.
Mó số thuế :2800115860.
Tài khoản :421101000011 tại Ngân hàng No&PTNT Yên Định_Thanh Hoá
Điện thoại : (037) 3869221
; Fax : (037) 3869527 ; Email………
* Thành phần nhân sự .
Công ty có tông số 75 nhân viên ; trong đó có 15 người là lao động hợp đồng .
Tất cả các cán bộ công nhân viên phục vụ và làm việc tại công ty đều có năng lực,
sức khoẻ, trình độ chuyên môn tốt nghiệp từ cao đẳng trở lên.
2. Cơ cấu và đặc điểm bố trí đội ngũ lao động.
Qua khảo sát thực tế, cơ cấu tổ chức của công ty được thể hiện qua sơ đồ s
HĐQT
Ban Giám Đốc
Phòng Kế Hoạch
Các Trạm TM
Phòng Kế Toán
Các Cửa Hàng
Kế Toán
2.1 Bộ máy quản lý
Bộ máy quản lý cấp cao của Công ty bao gồm HĐQT,một giám đốc, hai phó
giám đốc và các phòng ban trực thuộc. Như vậy, người quản lý cao nhất là HĐQT.
Giám đốc là người sử dụng tất cả các phương pháp kinh tế, hành chính, tổ chức... để
điều khiển quản lý Công ty và chịu trách nhiệm chính về mọi mặt hoạt động của Công
ty trước HĐQT. Theo mô hình trên ta thấy:
+ Giám đốc Công ty: Là người điều hành quản lý chung, giữ vị trí quan trọng
nhất và chịu trách nhiệm toàn diện về hoạt động, quản lý của Công ty trước pháp luật
và HĐQT.
- Phòng kế toán sắp xếp từ 6 đến 7 người, có chức năng thực hiện, giám sát bằng
tiền thông qua hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư cơ sở vật chất, quản lý tài sản,
vật tư, tiền vốn của Công ty dưới sự lãnh đạo của kế toán trưởng Công ty. Giúp việc
cho kế toán trưởng là có một phó phòng kế toán, các kế toán viên có nhiệm vụ hoàn
thành công việc được giao, đồng thời phối hợp với các nhân viên kế toán dưới các
trạm và các đơn vị kinh doanh.
Phòng kế toán ngoài chuyên môn nghiệp vụ được ban giám đốc giao cụ thể còn
kiêm luôn các vấn đề về quản lý nhân sự, tổ chức lao động, thi hành các quyết định
của HĐQT và ban giám đốc đề ra.
- Phòng kế hoạch sắp xếp từ 1 đến 2 người. có nhiệm vụ tham mưu cho Giám đốc
tổng hợp kế hoạch toàn diện của Công ty như: Kế hoạch lưu chuyển hàng hoá, thống
kê tổng hợp số liệu thực hiện so với kế hoạch đề, giúp Giám đốc điều hành kinh
doanh và thực hiện chế độ báo cáo.
Thực hiện hợp đồng trực tiếp mua bán với khách hàng, bán buôn trực tiếp, tìm
hiểu mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá cho Công ty. Chịu trách nhiệm về
hoạt động kinh doanh trước ban Giám đốc.
- Mỗi trạm sắp xếp từ 3 đến 4 người; trong đó có 1 trạm trưởng và 1 kế toán.
- Mỗi cửa hàng sắp xếp từ 4 đến 5 người; trong đó có 1 cửa hàng trưởng và 1 kế
toán.
- Đơn vị tổ chức nhân sự kinh doanh theo vụ( 1 năm có 3 vụ : vụ Xuân, vụ Mùa,
vụ Đông ). Căn cứ vào tình hình kinh doanh ban Giám đốc bố trí lại nhân sự sau khi
kết thúc một vụ, tổng kết đánh giá kết quả sản xuất –kinh doanh của từng đơn vị để bố
trí cho phù hợp vá đảm bảo nhiệm vụ kinh doanh cho vụ tới.
2.2 Các đơn vị trực thuộc
Cty CP-TM Thiệu Yên bao gồm :04 phòng ban, 07 trạm cửa hàng, 01 cửa hàng
Honda uỷ nhiệm và 03 cửa hàng Điện máy _Điện lạnh.
- Phòng ban giám đốc.
- Phòng kế toán trưởng.
Ngoài chuyên môn nghiệp vụ được ban giám đốc giao cụ thể thì phòng còn có
nhiệm vụ :
Tuyển dụng nhân sự cho công ty.
Quản lý hồ sơ của các nhân viên trong công ty.
Quản lý khen thưởng, kỷ luật.
- Phòng tài chính kế toán
Trực tiếp hạch toán kế toán, hạch toán thống kê và thanh toán theo quy định của
Nhà nước.
Xây dựng chỉ tiêu kế hoạch tài chính, quyết toán kế hoạch thu, chi tài chính,
quỹ tiền lương.
Tổng hợp, lưu trữ hồ sơ tài liệu về hạch toán kế toán, quyết toán và các báo cáo
theo quy định.
Thực hiện các khoản nộp ngân sách Nhà nước theo quy định.
Thực hiện nghiệp vụ thanh toán.
Chấp hành chế độ báo cáo, thống kê và kiểm tra chuyên đề.
- Phòng kế hoạch –kinh doanh
Tiếp nhận các đơn đặt hàng và giải quyết các đơn đặt hàng.
Vạch ra các kế hoạch, chiến lược kinh doanh.
Quản lý toàn bộ cỏc hoạt động kinh doanh của công ty.
- Trạm thương mại Vĩnh Lộc –Huyện Vĩnh Lộc.
- Trạm thương mại Kiểu-Yên Phong –Yên Định.
-Trạm thương mại Quán lào –Thị Trấn Quán lào ;Yên Định.
- Trạm thương mại Thiệu Hoá -Thị trấn Vạn Hà ;Thiệu Hoá.
- Trạm thương mại ga Thanh Hoá -Phú Sơn ;TP Thanh Hoá.
- Trạm thương mại ga Nghĩa Trang –Hoằng Hoá.
- Trạm thương mại Nghệ An –TP Vinh ; Nghê An.
- Cửa hàng Honda uỷ nhiệm –Thị trấn Quán Lào.
- Cửa hàng Điện máy-Điện Lạnh Vĩnh Long; Vĩnh Lộc.
- Cửa hàng Điện máy -Điện Lạnh Kiểu ;Yên Trường –Yên Định.
- Cửa hàng Điện máy -Điện Lạnh Quán lào –Thị trấn Quán lào.
3 . Chức năng và nhiệm vụ của công ty
Là một đơng vị chuyên kinh doanh các mặt hàng :
+ Hàng phân bón ,giống cây trồng ,thức ăn gia súc ,hàng công nghệ phẩm .
+ Điện tử -Điện máy -Điện lạnh .
+ Dịch vụ ăn uống .
+ Kinh doanh vật liệu xây dựng .
+ Xây dựng các công trình dân dụng ,giao thông ,thuỷ lợi nhỏ .
+ Kinh doanh xe máy ,ô tô ,máy móc phục vụ nông nghiệp .
4. Phương thức tiêu thụ hàng hoá của công ty
- Công ty tham gia cả hai hoạt động kinh doanh:
Kinh doanh xuất nhập khẩu
Kinh doanh nội địa
Theo cách nhìn khác, công ty tham gia cả hai phương thức kinh doanh là bán
buôn bán lẻ.
Điều này là rễ hiểu bởi trong chủ trương mở rộng tự do, tự chủ kinh doanh hiện
nay, cũng như sự ra đời của luật doanh nghiệp năm 99, hầu hết các doanh nghiệp hiện
nay đều áp dụng đầy đủ các phương thức hoạt động kinh doanh thu lãi từng đồng một.
5. Bài toán Quản lý bỏn hàng tại công ty
Đây là một công ty kinh doanh nhiều mặt hàng, do đó việc giải quyết tốt bài toán
Quản lý bỏn hàng là một công việc mang tính quyết định đối với công ty.
Hoạt động bán hàng của công ty được diễn ra khi khách hàng có đơn đặt hàng và
nhu cầu về một loại hàng hóc hay dịch vụ nào đó mà công ty kinh doanh. Khách hàng
có thể tuỳ chọn loại hàng hóa phù hợp với nhu cầu, sở thích của mình và công việc
hoặc lựa chọn tại catalogue của công ty. Ngoài ra, tại phũng trưng bày của công ty có
sẵn các chủng loại mặt hàng được bày bán, theo kích cỡ màu sắc… để khách hàng có
thể tuỳ chọn. Nếu khách hàng muốn đặt hàng một loại sản phẩm mà công ty chưa có,
khách hàng có thể đặt hàng và thống nhất thời gian với công ty để công ty liên hệ với
nhà sản xuất. Khi giao hàng, nếu khách hàng chấp nhận các tiêu chuẩn đúng với mong
muốn thỡ sẽ tiến hành thanh toán tiền với bộ phận thanh toán của công ty.
6. Thị trường tiêu thụ hàng hoá của công ty.
Vì là một công ty kinh doanh các mặt hàng đáp ứng nhu cầu cuộc sống, sinh hoạt và
sản xuất nhỏ nên thị trường tiêu thụ chủ yếu của công ty là thị trường trong nước. Tuy
nhiên trong những năm gàn đây chính sách mở cửa đã thúc đẩy công ty mở rộng thị
trường sang một số nước như :Trung Quốc, Lào…
7. Chiến lược kinh doanh của công ty.
- Công ty xác định kinh doanh là hoạt động lâu dài lên luôn mở rộng tìm kiếm thị
trường tiêu thụ hàng hoá trong và ngoài nước, thành lập thêm các chi nhánh tại các địa
phương chứa đựng nhiều cơ hội nhằm nâng cao việc khai thác thị trường, mở rộng
kinh doanh cũng như không ngừng hoàn thiện năng lực kinh doanh cho chính bản thân
công ty.
- Sự nâng cấp và thành lập liên tục các trạm bán buôn, bán lẻ trong những năm gần
đây chứng tỏ một chiến lược kinh doanh dài hạn của công ty và tìm kiếm thị trường
một cách khốc liệt, triệt để nhằm thu lợi nhuận cao.
CHƯƠNG II : TIỀN LƯƠNG VÀ HèNH THỨC TRẢ LƯƠNG THEO SẢN
PHẨM
I ) KHÁI NIỆM VỀ TIỀN LƯƠNG, TIỀN LƯƠNG THEO SẢN PHẨM
1) Khái niệm về tiền lương :
1.1. Tiền lương:
Tiền lương theo bộ luật lao động của nước cộng hoà XHCNVN qui định thì :
Tiền lương của người lao động do hai bên thoả thuận trong hợp đồng lao động và
được trả theo năng suất lao động, chất lượng và hiệu quả công việc.Trong đó, mức
lương của người lao động không được thấp hơn mức lương tối thiểu do nhà nước qui
định và được trả cho người lao động cố định theo một đơn vị thời gian, có thể theo
ngày, theo tháng, hoặc theo tuần.
Tiền lương là một bộ phận cơ bản trong hệ thống thù lao để trả cho người lao
động. Tiền lương được gọi là thù lao cơ bản, tiền lương khác với các loại thù lao dưới
dạng khuyến khích: Tiền hoa hồng, tiền thưởng, phân chia năng suất, lợi nhuận …hay
các phúc lợi: BHXH, các chương trình giải trí, phương tiện đi lại …Đó là : Tiền lương
được trả đều đặn thường xuyên, mang tính chất ổn định và đó là phần thu nhập chính
để đảm bảo cho cuộc sống của người lao động.
1.2. Tiền lương tối thiểu:
Tiền lương tối thiểu là mức tiền lương thấp nhất áp dụng trả cho người lao động
làm công việc giản đơn nhất, ở mức độ nhẹ nhàng nhất trong điều kiện lao động bình
thường. Mức lương tối thiểu đựơc ấn định theo giá sinh hoạt, đảm bảo bù đắp sức lao
động giản đơn và một phần tích luỹ tái sản xuất sức lao động mở rộng và dược qui
định cho từng thời kỳ nhất định.
Mức lương tối thiểu bao gồm mức lương tối thiểu chung áp dụng chung thống
nhất trong cả nước, mức lương tối thiểu vùng áp dụng cho từng vùng lãnh thổ nhất
định và mức lương tối thiểu ngành áp dụng cho từng ngành kinh tế- kỹ thuật nhất định.
Mức lương tối thiểu dùng làm căn cứ để xác định các mức lương cho các loại
lao động khác.
1.3. Tiền lương danh nghĩa, tiền lương thực tế:
Tiền lương danh nghĩa là lượng tiền mà người lao động nhận được sau một thời
gian làm việc nhất định theo ngày, tuần hay tháng với số lượng hay chất lượng sản
phẩm sản xuất ra. Tiền lương danh nghĩa phụ thuộc vào thời gian làm việc, số lượng
sản phẩm sản xuất ra đạt tiêu chuẩn về chất lượng và đơn giá tiền lương cho từng sản
phẩm nhất định.
Tiền lương thực tế: Đó là lượng hàng hoá thực tế mà người lao động sử dụng
tiền lương của mình để mua. Do vậy tiền lương thực tế phụ thuộc vào giá cả hàng hoá
trên thị trường.
2) Bản chất của tiền lương:
2.1.Trong nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung :
Tiền lưong được hiểu là một phần của thu nhập quốc dân nhà nước phân phối
một cách có kế hoạch cho người lao động theo số lượng và chất lượng lao động. Như
vậy tiền lương chịu sự chi phối trực tiếp của nhà nước, do đó tiền lương đó tiền lương
được phân phối một cách bình quân, không khuyến khích người lao động nâng cao
trình độ chuyên môn, nhiệt tình với công việc. Đồng thời tiền lương cũng không quan
tâm đến hiệu quả của quá trình sản xuất kinh doanh.
2.2. Trong nền kinh tế thị trường:
Khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, khi sức lao động được xem là hàng hoá,
tiền lương là giá cả sức lao động. Hay tiền lương là số lượng tiền tệ mà người sử dụng
lao động trả cho người lao động theo giá trị hao phí sức lao động trên cơ sở hợp đồng
lao động. Tiền lương không chỉ dùng để phân phối mà tiền lương dùng để trao đổi, nó
mang phạm trù giá trị. Như vạy trong nền kinh tế thị trường tiền lương đã được coi là
yếu tố của sản xuất.Tiền lương không chỉ để tái sản xuất sức lao động, mà còn là đầu
tư cho người lao động.
Tiền lương mang bản chất kinh tế, phản ánh các quan hệ kinh tế vì lượng tiền
mà trả cho người lao động là lượng tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao
động. Ngoài ra tiền lương là bộ phận của chi phí sản xuất kinh doanh. Vì vậy tiền
lương cần phải tính toán và quản lý chặt chẽ.
Mặt khác tiền lương còn mang bản chất các quan hệ kinh tế xã hội: Do tính chất
đặc biệt của xã hội mà tiền lương không chỉ phản ánh các quan hệ kinh tế mà còn
phản ánh rất quan trọng liên quan đến đời sống và trật tự xã hội, tiền lương càng quán
triệt được tính công bằng, thì các quan hệ xã hội càng được củng cố.
3) Vai trò của tiền lương và những nguyên tắc cơ bản:
3.1. Tiền lương có vai trò quan trọng đối với cả người lao động và doanh nghiệp.
Tiền lương là nguồn thu nhập chủ yếu của người lao động, giúp cho họ trang
trải các chi tiêu, các nhu cầu sinh hoạt của bản thân và gia đình. Ngoài ra tiền lương
còn phản ánh địa vị của gia đình trong xã hội. Vì vậy tiền lương cao sẽ khuyến khích
người lao động học tập và nâng cao trình độ lành nghề, nâng cao chất lượng lao động
và nâng cao sự đóng góp của họ đối với tổ chức và gia đình. Vì thế người lao động rất
tự hào về mức lương cao, muốn được tăng lương.
Đối với doanh nghiệp tiền lương được coi là một yếu tố đầu vào, là một bộ
phận của chi phí sản xuất. Do đó nếu tăng lương hoặc giảm tiền lương thì sẽ ảnh
hưởng đến giá cả. Nếu giá tăng thì thị phần sẽ giảm. Đồng thời tiền lương còn là động
lực để duy trì người lao động trong tổ chức, là công cụ để quản lý người lao động. Nói
cách khác, tiền lương là đòn bẩy quan trọng để kích thích sản xuất phát triển, nâng cao
hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.
3.2. Những nguyên tắc cơ bản của công tác quản lý tiền lương .
3.2.1. Trả lương ngang nhau cho những lao động như nhau .
Nguyên tắc này dựa theo nguyên tắc phân phối theo lao động dùng thước đo
dựa trên năng suất lao đọng, chất lượng lao động và thời gian hao phí. Nguyên tắc này
được thực hiện nó sẽ đảm bảo tính công bằng, khuyến khích người lao động làm việc,
học tập nâng cao trình độ trong làm việc.
3.2.2. Đảm bảo năng suất lao động tăng nhanh hơn tiền lương bình quân.
Xuất phát điểm là năng suất lao động không ngừng tăng lên là quy luật kinh tế
của mọi hình thái kinh tế xã hội và tiền lương của người lao động cũng phải tăng lên
do tác động của nhiều yếu tố. Do đó tăng năng suất lao động và tiền lương bình quân
có mối quan hệ mật thiết với nhau. Tăng năng suất lao động lớn hơn tiền lương bình
quân là điều kiện để phát triển doanh nghiệp.
3.2.3. Đảm bảo tính hợp lý về tiền lương giữa những người lao động làm các nghề
khác nhau trong doanh nghiệp .
Việc đảm bảo tính hợp lý về tiền lương giữa những người làm công việc khác
nhau sẽ có tác dụng tạo tâm lý tốt cho người lao động trong doanh nghiệp thúc đẩy
tinh thần làm việc của họ, họ yên tâm làm việc.
4) Những nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương:
4.1. Môi trường bên ngoài:
4.1.1.Lương bổng trên thị trường:
Bất cứ một tổ chức nào cũng đứng trong xu thế cạnh tranh với các tổ chức khác
về chất lượng giá cả, thị trường. Tiền lương là một phần của chi phí, vì vậy nó cũng
làm tác động đến giá cả, vì vậy việc quan tâm đến mức lương trên thị trường, đặc biệt
là các doanh nghiệp có cùng ngành nghề, từ đó lập kế hoạch về mức lương cho doanh
nghiệp mình, từ đó đồng thời cũng làm tăng khả năng cạnh tranh sản phẩm của mình
trên thị trường, mặt khác tiền lương hợp lý còn có tác dụng giữ người lao động ở lại
doanh nghiệp mình. Tuy nhiên tiền lương cũng không được quá cao hay quá thấp so
với thị trường.
4.1.2. Chi phí sinh hoạt:
Tiền lương phải phù hợp với chi phí sinh hoạt, phải đảm bảo cho người lao
động đủ chi phí sinh hoạt hàng ngày để đảm bảo tái sản xuất sức lao động và phần nào
đó có tích luỹ, có như vậy thì người lao động mới có thể làm việc được và làm việc
một cách an toàn cho bản thân họ và đảm bảo về năng suất chất lượng của công việc.
4.1.3. Các yếu tố về công đoàn trong tổ chức và các giải pháp công đoàn ở các tổ
chức khác.
Hiện nay ở nhiều công ty vai trò của công đoàn chỉ đóng một vai trò thứ yếu
trong các vấn đề về lương bổng và đãi ngộ. Tuy nhiên nếu có sự kết hợp giữa bộ phân
lao động tiền lương với tổ chức công đòan trong các lĩnh vực : Các tiêu chuẩn để xếp
loại lao động, các hình thức trả lương cho người lao động trong doanh nghiệp, các
mức trênh lệch lương. Nếu công ty muốn áp dụng các kế hoạch trả lương kích thích
sản xuất thành công, công ty cũng phải bàn bạc với họ. Có công đoàn ủng hộ, các kế
hoạch này dễ thành công.
4.1.4. Tác động của nền kinh tế :
Mức lương của doanh nghiệp luôn biến động tỷ lệ thuận với biến động của nền
kinh tế, khi nền kinh tế biến động thì cũng làm cho nền kinh tế bị ảnh hưởng,tức là khi
nền kinh tế suy thoái thì mức lương thấp và ngược lại khi nền kinh tế ổn định thì hoạt
động sản xuất của doanh nghiệp không bị ảnh hưởng xấu, có nghĩa là nguồn lao động
của doanh nghiệp không bi dôi dư, nh vậy mức lương của người lao động sẽ tương đối
ổn định.
4.1.5. Luật pháp:
Chính sách tiền lương của từng công ty là khác nhau, nhưng đều phải tuân theo
những qui định của nhà nứơc chính sách của nhà nước đặt ra: Qui định về mức lương
tối thiểu, chủng tộc, giới tính, tôn giáo...
4.2. Các yếu tố bên trong tổ chức:
4.2.1. Chính sách của công ty:
tiền lương vừa là chi phí vừa là một loại tài sản của doanh nghiệp. Chi phí phản
ánh qua lao động, tài sản vì thúc đẩy nhân viên nỗ lực. Vì vậy chính sách của công ty
ảnh hưởng rất lớn đến tiền lương, tuỳ từng công ty mà chính sách của tiền lương là
giảm chi phí hạ gía thành, hay chính sách là dùng tiền lương làm động lực thu hút
nhân tài, hay là kết hợp cả hai. Chính sách về tiền lương của công cy có thể thay đổi
theo từng thời kỳ nhất định tuỳ thuộc vào tình hình thực tế của công ty. Chính sách
tiền lương phù hợp sẽ có sẽ tác động tốt đến tiền lương và tình hình thực tế của công
ty.
4.2.2. Cơ cấu tổ chức của công ty:
Một công ty có nhiều cấp quản trị thì quản trị cấp cao nhất thường quyết định
cơ cấu lương bổng, điều này ảnh hưởng không tốt đến tiền lương vì họ không đi sâu
vào nhân viên, không hiểu được mức độ phức tạp một cách chi tiết, măt khác nếu để
các lãnh đạo trực tuyến lập kế hoạch về tiền lương thì hệ thống tiền lương sẽ hợp lý
hơn .
Ngoài ra bầu không khí văn hoá của công ty ảnh hưởng đến phương pháp tuyển
mộ người lao động, thái độ làm việc đến đánh giá thực hiện công việc và do đó nó ảnh
hưởng đến việc sắp xếp lương bổng.
4.3. Yếu tố về công việc:
Công việc là yếu tố chính quyết định đến tiền lương. Bản chất công việc xác
định các yếu tố về trình độ, kỹ năng và trình độ của người lao đông để có thể làm
được công vệc đó (Thông qua phân tích công việc và mô tả công việc). Công việc mà
đòi hỏi kỹ năng kinh nghiệm và tinh thần trách nhiệm càng cao thì đòi hỏi ở người lao
động càng lớn và vì vậy tiền lương cũng tỷ lệ thuận.
Để xác định mức độ thực hiện công việc để tính lương cho người lao động được
chính xác thì công ty thực hiện dựa vào bảng đánh giá công việc.Để đánh giá thực
hiện công việc, cần phải lựa chon những yếu tố căn bản hiện diện trong mọi công việc,
đó là các yếu tố kỹ năng, sức cố gắng, trách nhiệm và các điều kiện làm việc. Từ
những yếu tố này nhà phân tích sẽ đối chiếu với tất cả các công việc khác nhau. Mỗi
công việc đòi hỏi một mức độ kỹ năng, sức cố gắng, trách nhiệm khác nhau, vì vậy
nhà phân tích phải dựa vào bảng phân tích để xác định mức độ hoàn thành công việc
của từng người khác nhau để tiến hành trả lương một cách công bằng.
4.4. Các yếu tố về cá nhân người lao động.
Các yếu tố về cá nhân người lao động bao gồm sự thực hiện công việc, kinh
nghiệm, thâm niên công tác, ý thích cá nhân. Các yếu tố này có ảnh hưởng rất lớn kết
quả của thực hiện lao động của người lao động, do đó ảnh hưởng rát lớn đến tiền
lương.
- Sự hoàn thành công tác: Đó là khối lượng công việc mà người lao động thực
hiện được trong một đơn vị thời gian nhất định, nó quyết định đến tiền lương của
người lao động.Do đó cấp quản tri phải áp dụng hệ thống lương dựa vào sự hoàn
thành công việc, phương pháp này đãi ngộ người lao động theo năng suất của họ.
Ngoài ra phương pháp này cũng kích thich người lao động nỗ lực hết mình.
- Thâm niên công tác: Hiện nay ở Việt Nam yếu tố thâm niên công tác vẫn được
rất coi trọng trong việc phân chia lương và thăng tiến, do vậy yếu tố này cũng ảnh
hưởng đến tiền lương của người lao động.
- Kinh nghiệm làm việc: Kinh nghiệm là một yếu tố ảnh hưởng đến lương bổng
và đãi ngộ, kinh nghiêm làm việc giúp người lao động thực hiện công việc dễ dàng do
họ đã được làm quen với công việc. Hiện nay hầu hết các cơ quan tổ chức trên thế giới
đều dựa vào yếu tố này để tuyển chọn và xét lương bổng. Tuy nhiên, kinh nghiệm
cũng có mặt khong tốt nếu kinh nghiệm có cả mặt xấu, do vậy khi xét lương bổng thì
cấp quản lý phải quan tâm hạn chế những nhược điểm này.
- ý thích cá nhân: ý thích cá nhân có ảnh hưởng đến tiền lương của người lao
động, việc người lao động được làm công việc mà mình yêu thích thì sẽ có tác động
đến sư hăng say trong công việc và kich thích sự sách tạo của người lao động, từ đó
dẫn đến người lao động đạt năng suất cao trong công việc. Do vậy cấp quản trị phải
chú ý đến sở thích của từng người mà bố trí công việc cho hợp lý để phát huy khả
năng làm việc của người lao động.
- Các yếu tố khác thuộc về cá nhân người lao động có ảnh hưởng đến tiền lương
của người lao động như: Sự trung thành của nhân viên, tính tiềm năng ... Tuy nhiên
khi áp dụng để tính lương thì đòi hỏi cấp quản trị phải khéo léo tránh tình trạng thiên
vị dẫn tới sự không công bằng trong trả lương cho người lao động.
5) Khái niệm tiền lương theo sản phẩm :
5.1. Khái niệm :
Trả lương theo sản phẩm là hình thức trả lương trong đó tiền lương được xác
định phụ thuộc vào mức lương theo cấp bậc công việc, mức lao động, đơn giá sản
phẩm và số sản phẩm thực tế sản xuất ra.
Theo hình thức này tiền lương mỗi người lao động được tính như sau:
Lsp=
(ĐGi * Qi)
Trong đó :
Lsp: Tiền lương thực tế người lao động nhận được
ĐGi: Đơn giá sản phẩm i
Qi: Số sản phẩm i mà người lao động sản xuất ra
i: = ( 1, n )
Hình thức trả lương theo sản phẩm có tác dụng khuyến khích người lao động
nâng cao tay nghề và trình độ nghề nghiệp để nâng cao năng suất lao động của mình
từ đó làm năng suất lao động của công ty tăng nhanh, tuy nhiên hình thức trả lương
này cũng có nhược điểm là dễ làm cho người lao động chạy theo số lượng sản phẩm
mà không chú ý đến chất lượng sản phẩm sản xuất ra, từ đó làm dãn đến tạo ra nhiều
sản phẩm không đạt tiêu chuẩn gây ảnh hưởng đến chất lương sản phẩm và uy tín của
công ty.
Do vậy khi áp dụng hình thức tiền lương này thì cấp quản trị phải chý ý tới việc
kiểm tra chất lượng sản phẩm trong quá trình thực hiện công việc của người lao động.
5.2. Đối tượng áp dụng :
Hình thức trả lương theo sản phẩm chủ yếu dùng để trả cho công nhân sản xuất
ra sản phẩm, các công việc có thể quan sát được rõ ràng cụ thể, có thể định mức được.
Như vậy hình thức trả lương này chỉ áp dụng cho công nhân sản xuất chính, nhân viên
bán hàng, công nhân phục vụ, tổ bốc xếp.
II) CÁC ĐIỀU KIỆN ÁP DỤNG HèNH THỨC TIỀN LƯƠNG THEO SẢN
PHẨM :
Để có thể áp dụng hình thức tiền lương theo sản phẩm đạt hiệu quả cao, phát huy được
hết khả năng làm việc của công nhân sản xuất, công nhân phục vụ, không bị lãng phí
nguyên vật liệu, đồng thời đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm thì công ty cần
phải đảm bảo một số các điều kiện sơ bản như: Định mức lao động có căn cứ khoa học,
tổ chức phục vụ nơi làm việc, việc kiểm tra chất lượng sản phẩm.
1) Tổ chức và phục vụ nơi làm việc:
1.1. Tổ chức nơi làm việc:
1.1.1. Khái niệm:
Tổ chức nơi làm việc là hệ thống các biện pháp nhằm thiết kế nơi làm việc,
trang bị cho nơi làm việc những thiết bị, dụng cụ cần thiết và sắp xếp bố trí chúng theo
một trật tự nhất định.
1.1.2. Nội dung của tổ chức nơi làm việc :
Bao gồm 3 nội dung sau
- Thiết kế nơi làm việc : Trong sản xuất hiện đại sản phẩm sản xuất ra ngày
càng luôn đổi mới, máy móc thiết bị cũng thường xuyên được hoàn thiện, do vậy cũng
phải thường xuyên cải tiến và thiết kế lại nơi làm việc cho phù hợp. Việc thiết kế nơi
làm việc được tiến hành theo trình tự sau:
Chọn thiết bị nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ cho phù hợp; chọn phương án bố
trí tối ưu cho từng nơi làm việc cụ thể.
Thiết kế các phương án và thao thác làm việc lao động hợp lý. Trên cơ sở đó
tính thời gian làm việc, đồng thời xác định luôn cả mức thời gian cho các bước công
việc.
Xây dựng hệ thống làm việc theo chức năng
Tính các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật của nơi làm việc như: Số lượng công nhân tại
nơi làm việc, lượng sản phẩm sản xuất ra cho một giờ mức tại nơi làm việc; Dự kiến
các yếu tố của điều kiện lao động tại các nơi làm việc.
- Trang bị nơi làm việc : Trang bị nơi làm việc là đảm bảo đầy đủ các loại máy
móc, thiết bị, dụng cụ...cần thiết cho nơi làm việc theo yêu cầu của nhiệm vụ sản xuất
và chắc năng lao động. Nơi làm việc cần được trang bị các loại sau:
Các thiết bị chính (thiết bị công nghệ) là những thiết bị để người công nhân
dùng để trực tiếp tác động vào đối tượng lao động .
Các thiết bị phụ: Là các thiết bị giúp cho người công nhân thực hiện quá trình
lao động với hiệu quả cao hơn. Các thiết bị phụ có thể dùng để bốc xếp, vận chuyển ...
Các trang bị công nghệ: Bao gồm các loại dụng cụ kiểm tra,
Các trang bị tổ chức: bàn ghế, giá đỡ…
Các trang bị thông tin liên lạc .
Các trang bị an toàn vệ sinh công nghiệp, phục vụ vệ sinh công nghiệp.
_ Bố trí nơi làm việc: Là sắp xếp một cách hợp lý trong không gian tất cả các
phương tiện vật chất cần thiết của sản xuất tại nơi làm việc, việc bố trí nơi làm việc bao
gồm 3 loại sau: Bố trí chung, bố trí bộ phận và bố trí riêng.
1.2. Phục vụ nơi làm việc:
1.2.1. Khái niệm:
Tổ chức phục vụ nơi làm việc là cung cấp cho nơi làm việc các loại phương
tiện vật chất kỹ thuật cần thiết và tạo các điều kiện thuận lợi để tiến hành quá trình lao
động. Hay nói cách khác tổ chức phục vụ nơi làm việc là tổ chức đáp ứng đầy đủ các
nhu cầu cho các nơi làm việc để quá trình lao động diễn ra một cách liên tục và có hiệu
quả cao.
Tổ chức phục vụ nơi làm việc là điều kiện không thể thiếu được của bất kỳ
quá trình sản xuất nào. Nếu tổ chức phục vụ nơi làm việc chu đáo sẽ cho phép sử dụng
tốt thời gian lao động của công nhân và công suất của máy móc thiết bị, góp phần cải
tiến các phương pháp và thao tác lao động, củng cố kỷ luật lao động và đẩy mạnh thi
đua trong tổ chức.
1.2.2. Các hình thức phục vụ nơi làm việc:
- Hình thức phục vụ tập trung: Là hình thức phục vụ trong đó tất cả các nhu
cầu phục vụ theo chức năng đều do các trung tâm phục vụ đáp ứng. Hình thức này chủ
yếu được áp dụng cho sản xuất hàng khối và sản xuất hàng loạt, hình thức này có ưu
điểm là cho phép sử dụng một cách có hiệu quả lao động và thiết bị phục vụ; Cho
phép tiến hành tự động hoá các khâu phục vụ do đó có thể nâng cao chất lượng phục
vụ.
- Hình thức phục vụ phân tán: Là hình thức phục vụ trong đó các hình thức
phục vụ chức năng phục vụ không tập trung thành các trung tâm mà các phân xưởng,
bộ phận sản xuất, tổ sản xuất tự đảm nhiệm lấy việc phục vụ của mình. Hình thức này
có ưu điểm là dễ quản lý và lãnh đạo nhưng có nhược điểm là hiệu quả kinh tế thấp,
tốn nhiều lao động. Hình thức này được áp dụng cho sản xuất hàng loạt nhỏ và đơn
chiếc, khi nhu cầu phục vụ không lớn và không ổn định .
- Hình thức phục vụ hỗn hợp: Là hình thức phục vụ trong đó có chức năng thì
phục vụ tập trung, có chức năng thì phục vụ phân tán. Hình thức này kết hợp được ưu
điểm của cả hai hình thức trên và là hình thức được áp dụng phổ biến nhất trong các
công ty hiện nay.
Trong tổ chức có 3 chế độ phục vụ như sau:
Chế độ phục vụ trực nhật: Là chế độ phục vụ được tiến hành khi có nhu cầu
phục vụ xuất hiện. Chế độ này đơn giản nhưng hiệu quả kinh tế thấp vì lãng phí thời
gian lao động và công suất máy móc thiết bị. Do đó nó được áp dụng cho loại hình sản
xuất hàng loạt nhỏ và đơn chiếc.
Chế độ phục vụ theo kế hoạch dự phòng: Là chế độ phục vụ trong đó mọi công
việc phục vụ được tiến hành theo một kế hoạch đã vạch ra từ trước phù hợp với kế
hoạch sản xuất sản xuất của công ty. Chế độ phục vụ này có đặc điểm là đảm bảo cho
sản xuất được nhịp nhàng liên tục, giảm dược tổn thất thời gian của công nhân chính
và của công suất máy móc thiết bị. Nó được áp dụng cho sản xuất hàng loạt lớn.
Chế độ phục vụ theo tiêu chuẩn là chế độ phục vụ mà mọi chức năng phục vụ
đều đã được tính toán và qui định thành tiêu chuẩn và tiến hành phục vụ theo tiêu
chuẩn đó, chế độ phục vụ này là chế độ phục vụ hoàn chỉnh nhất, đề phòng được hỏng
hóc thiết bị, loại trừ được lãng phí thời gian ở nơi làm việc và đạt hiệu quả kinh tế cao
hơn. Nó được áp dụng cho sản xuất hàng loạt khối và điều kiện là sản xuất liên tục và
ổn định.
1.2.3. Vai trò của tổ chức phục vụ nơi làm việc:
- Tổ chức phục vụ nơi làm việc là khâu đầu tiên, quan trọng, đồng thời diễn ra
trong suốt quá trình sản xuất ra sản phẩm, phải là công việc khó khăn vì sản phẩm
được sản xuất ra tại một địa điểm cố định, nên việc thiết kế, trang bị và bố trí nơi làm
việc được thực hiện và cải tiến dễ dàng.
- Tổ chức và phục vụ tốt nơi làm việc làm cho việc thực hiện trả lương theo
sản phẩm được thực hiện dễ dàng, giảm được thời gian hao phí lao động không cần
thiết và hạn chế được tới mức tối đa thời gian hao phí không làm ra sản phẩmcủa người
lao động
Như vậy để thực hiện được hình thức trả lương theo sản phẩm thì công ty cần
phải quan tâm tới việc tổ chức và phục vụ lơi làm việc một cách khoa học, đầy đủ nhất.
- Xem thêm -