Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ níc, thêi gian qua n«ng
nghiÖp vµ n«ng th«n níc ta nãi chung, Hµ Nam nãi riªng ®· cã nh÷ng chuyÓn
biÕn lín vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ. Tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n
cña n«ng nghiÖp tØnh Hµ Nam ®¹t 5%/n¨m. Tõ mét tØnh thiÕu l¬ng thùc ®Õn
nay ®· cã ®ñ l¬ng thùc tiªu dïng vµ cã dù tr÷ ®¶m b¶o an ninh l¬ng thùc vµ
cã s¶n phÈm hµng ho¸.
Cïng víi nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, thÞ trêng tiªu thô n«ng s¶n ®· bíc ®Çu më réng vµ ph¸t triÓn, t¸c ®éng tÝch cùc trë
l¹i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò tiªu thô
n«ng s¶n hµng ho¸ ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay. Mét sè n«ng s¶n lµm ra
tiªu thô chËm, gi¸ c¶ kh«ng æn ®Þnh lµm thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña ngêi s¶n
xuÊt vµ kh«ng khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng. V× vËy em chän ®Ò tµi: "Mét sè
gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n trªn ®Þa bµn tØnh
Hµ Nam ®Õn n¨m 2010" vµ mong muèn gãp phÇn t×m hiÓu thÞ trêng hµng
ho¸ n«ng s¶n, ®Þnh híng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn thÞ trêng cho nh÷ng n¨m tíi vµ
®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n
trªn ®Þa bµn tØnh Hµ Nam.
§Ò tµi ®îc chia lµm ba ch¬ng sau:
Ch¬ng I: Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸ n«ng
s¶n trªn ®Þa bµn tØnh Hµ Nam.
Ch¬ng II: T×nh h×nh s¶n xuÊt, tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n trªn ®Þa bµn
tØnh Hµ Nam giai ®o¹n 1996 - 2002.
Ch¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸ n«ng
s¶n cña tØnh Hµ Nam ®Õn n¨m 2010.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I
Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô
hµng ho¸ n«ng s¶n trªn ®Þa bµn tØnh Hµ Nam
®Õn n¨m 2010.
I. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸
n«ng s¶n.
1. Quan niÖm vÒ tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n.
NÕu xÐt ho¹t ®éng tiªu thô nh mét hµnh vi th× ho¹t ®éng tiªu thô n«ng
s¶n lµ sù chuuyÓn giao h×nh th¸i gi¸ trÞ cña s¶n phÈm hµng ho¸ tõ hµng sang
tiÒn ( H -T) nh»m tho¶ m·n nhu cÇu kh¸ch hµng vÒ mét gi¸ trÞ sö dông nhÊt
®Þnh. Kh«ng cã mua th× kh«ng cã b¸n, song xÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ, xÐt b¶n th©n
chóng H -T vµ T-H th× lµ sù chuyÓn ho¸ cña mét gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh , tõ mét
h×nh th¸i nµy sang h×nh th¸i kh¸c , nhng H -T l¹i lµ sù thùchiÖn gi¸ trÞ thÆng
d chøa ®ùng trong H. Nh vËy , nÕu hiÓu theo quan niÖm nµy th× tiªu thô s¶n
phÈm lµ sù chuyÓn giao quyÒn së h÷u s¶n phÈm cho ngêi mua vµ ngêi b¸n
thu ®îctiÒn tõ b¸n s¶n phÈm hay quyÒn thu tõ ngêi mua.
NÕu xÐt ho¹t ®éng tiªu thô nh m«t kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh th× tiªu thô hµng ho¸ lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ
kinh doanh. Tiªu thô s¶n phÈm thùc hiÖn môc ®Ých lµ tiªu thô cña s¶n xuÊt vµ
tiªu dïng, ®a s¶n phÈm tõ n¬i s¶n xuÊt tíi n¬i tiªu dïng. Nã lµ kh©u lu th«ng
hµng ho¸, lµ cÇu nèi trung gian gi÷a mét bªn lµ s¶n xuÊt, ph©n phèi vµ mét
bªn lµ tiªu dïng.
NÕu xÐt ho¹t ®éng tiªu thô lµ mét qu¸ tr×nh th× ho¹t ®éng tiªu thô s¶n
phÈm lµ mét qu¸ tr×nh bao gåm tõ viÖc nghiªn cøu nhu cÇu thÞ trêng, biÕn
nhu cÇu ®ã thµnh nhu cÇu mua thùc sù cña ngêi tiªu dïng, tæ chøc s¶n xuÊt,
chuÈn bÞ s¶n phÈm, tæ chøc b¸n vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô kh¸ch hµng sau khi
b¸n.
Theo hiÖp héi kÕ to¸n quèc tÕ, tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô, lao
vô ®· thùc hiÖn cho kh¸ch hµng lµ viÖc chuyÓn dÞch quyÒn së h÷u s¶n phÈm
hµng ho¸, dÞch vô ®· thùc hiÖn cho kh¸ch hµng, ®ång thêi thu ®îc tiÒn hµng
ho¸.
Nh vËy, tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ lµ tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p vÒ mÆt tæ
chøc, kinh tÕ vµ kÕ ho¹ch nh»m thùc hiÖn viÖc nghiªn cøu thÞ trêng, tæ chøc
tiÕp nhËn s¶n phÈm hµng ho¸ vµ xuÊt b¸n theo nhu cÇu cña kh¸ch hµng víi
chi phÝ thÊp nhÊt.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay, ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸
cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp. Tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ lµ kh©u quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh
c«ng hay thÊt b¹i cña mçi doanh nghiÖp. Cã tiªu thô ®îc s¶n phÈm míi t¨ng
®îc vßng quay cña vèn, t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Qua
tiªu thô s¶n phÈm thùc hiÖn ®îc gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm. Sau khi tiªu
thô ®îc s¶n phÈm doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng thu ®îc c¸c kho¶n chi phi bá ra
mµ cßn thu ®îc lîi nhuËn.
C¸c mÆt hµng n«ng s¶n chñ lùc cña ViÖt Nam nh : g¹o, ®Ëu t¬ng, l¹c,
h¹t ®iÒu, cµ phª, chÌ, thÞt, rau qu¶ t¬i vµ rau qu¶ chÕ biÕn... ®îc s¶n xuÊt vµ
tiªu thô ë ViÖt Nam víi c¸c møc ®é kh¸c nhau ®· t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt vµ
tiªu thô trªn ®Þa bµn tØnh Hµ Nam.
2. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô.
Hµ Nam lµ tØnh n»m trong vïng ch©u thæ s«ng Hång, ®Êt ®ai mÇu mì
®îc bao bäc bëi hai con s«ng lín lµ s«ng Hång vµ s«ng §¸y, cã nhiÒu ®iÒu
kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ
nÒn s¶n xuÊt chÝnh cña tØnh, chiÕm tíi h¬n 45,6% trong c¬ cÊu GDP cña tØnh.
MÊy n¨m võa qua nhê chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý, ¸p dông nh÷ng thµnh tùu
khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, thay ®æi gièng vµ biÖn ph¸p th©m canh t¨ng
vô, n«ng nghiÖp Hµ Nam ®· cã nh÷ng tiÕn bé râ rÖt. Tæng s¶n lîng l¬ng thùc
n¨m 2002 ®¹t 424.000 tÊn, b×nh qu©n 450kg/ ngêi/n¨m. Ch¨n nu«i gia sóc
gia cÇm, thuû s¶n ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn.
Trong nh÷ng n¨m qua, cïng víi møc t¨ng trëng kinh tÕ cao, tû lÖ hé
®ãi nghÌo cña Hµ Nam ®· gi¶m tõ 15,4% n¨m 2000 cßn díi 10% vµo n¨m
2002. Tuy nhiªn, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cña Hµ Nam lµ 256.800
®ång/ngêi/th¸ng, chØ b»ng 87,05% so víi møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi
cña c¶ níc vµ b»ng 91,6% cña cïng ®ång b»ng s«ng Hång.
Hµ Nam ®ang phÊn ®Êu: "§Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn n«ng th«n toµn
diÖn theo híng n©ng cao chÊt lîng t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt, võa ®¶m b¶o an ninh
l¬ng thùc, võa më réng s¶n xuÊt hµng ho¸, g¾n s¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi
c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu". Dù b¸o ®Õn n¨m 2010, s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp cña tØnh Hµ Nam chiÕm kho¶ng 20 ®Õn 26%GDP, tû träng c¬ cÊu
trong n«ng nghiÖp thay ®æi theo híng tû träng ch¨n nu«i t¨ng, s¶n lîng l¬ng
thùc tiªu dïng cßn kho¶ng 10000 tÊn ®Õn 150000 tÊn lóa hµng ho¸ vµ nhiÒu
lo¹i n«ng s¶n hµng ho¸ kh¸c.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Þnh híng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng nghiÖp vµ kinh tÕ
n«ng th«n trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 2001 - 2010 cña c¶ níc ®îc tr×nh bµy t¹i §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX lµ:" C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n theo híng ®Èy nhanh chuyÓn dÞch c¬ cÊu
ngµnh nghÒ, c¬ cÊu lao ®éng, h×nh thµnh nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸ lín phï
hîp víi nhu cÇu thÞ trêng vµ ®iÒu kiÖn sinh th¸i cña tõng vïng. §a nhanh tiÕn
bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, më réng thÞ trêng tiªu thô
n«ng s¶n trong vµ ngoµi níc, t¨ng cêng ®¸ng kÓ thÞ phÇn cña c¸c n«ng s¶n
chñ lùc trªn thÞ trêng thÕ giíi.
§èi víi Hµ Nam tuy lµ mét tØnh nhá, d©n sè kh«ng lín, n«ng s¶n hµng
ho¸ cha nhiÒu nhng vÊn ®Ò n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n cña
tØnh Hµ Nam ®· ®îc ®Ò cËp trong b¸o c¸o cña ban chÊp hµnh §¶ng bé tØnh
lÇn thø XVI lµ :" Më réng thÞ trêng, t¨ng nhanh hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhÊt lµ
xuÊt khÈu s¶n phÈm n«ng s¶n gãp phÇn ®Èy nhanh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ...".
N©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n gãp phÇn t¹o c«ng ¨n
viÖc lµm t¹i chç cho n«ng d©n, gi¶m khã kh¨n cho x· héi vµ h¹n chÕ sù
chuyÓn dÞch lao ®éng tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ vèn ®· vµ ®ang d thõa lao
®éng, t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi d©n g¾n bã h¬n víi m¶nh ®Êt mµ m×nh sinh
sèng.
N«ng nghiÖp gi÷ mét vai trß quan träng trong nÒn n«ng nghiÖp ViÖt
Nam, thÓ hiÖn th«ng qua tû träng GDP n«ng nghiÖp trong tæng GDP vµ c¸c
nguån lùc quèc gia.
B¶ng 1: GDP ph©n theo ngµnh kinh tÕ n¨m 2000.
Ngµnh kinh tÕ
GDP theo gi¸ C¬ cÊu GDP
T¨ng trëng GDP
hiÖn hµnh
(%)
(2001 - 2002)
(Tû ®ång)
(%)
Tæng sè c¶ níc
399.942
100
7,67
-N«ng, l©m, ng nghiÖp
101.724
25,43
4,22
- C«ng nghiÖp
137.750
34,49
11,47
- DÞch vô - Th¬ng M¹i
160.259
40,07
7,36
Nh×n toµn bé nÒn kinh tÕ, ®ãng gãp cña lÜnh vùc n«ng nghiÖp ®· gi¶m
t¬ng ®«i so víi ®ãng gãp trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. TiÒm n¨ng
ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ®· thu hót h¬n 200 dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp
cña níc ngoµi víi h¬n 2,4 tû USD vèn ®Çu t vµ h¬n 1,5 tû USD viÖn trî ph¸t
triÓn chÝnh thøc. Thµnh tÝch cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua chøng tá ®Çu
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
t vµo s¶n xuÊt lîng thùc vµ s¶n xuÊt n«ng s¶n ®Ó xuÊt khÈu lµ híng ®i ®óng
®¾n, gãp phÇn vµo ph¸t triÓn kinh tÕ vµ æn ®Þnh x· héi.
S¶n phÈm n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu tíi trªn 80 níc trªn
thÕ giíi. Mét sè n«ng s¶n ®· ®îc xuÊt khÈu trùc tiÕp sang c¸c thÞ trêng truyÒn
thèng vµ c¸c ®èi t¸c th¬ng m¹i lín. ChÊt lîng hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cña
ViÖt Nam ®· ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ.
II. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸
n«ng s¶n.
1. §iÒu kiÖn tù nhiªn.
1.1. VÞ trÝ ®Þa lý.
Hµ Nam lµ tØnh ®ång b»ng thuéc vïng §ång B»ng S«ng Hång cã quy
m« võa ph¶i, diÖn tÝch tù nhiªn 842,4 km2 gåm 5 huyÖn, 1 thÞ x· vµ 114 x·,
phêng míi ®îc t¸i lËp tõ ngµy 1/1/97. Hµ Nam n»m c¸ch Hµ Néi 58 km, lµ
cöa ngâ phÝa Nam cña thñ ®« Hµ Néi. Hµ Nam cã quèc lé 1A vµ ®êng s¾t
xuyªn ViÖt ch¹y qua, cã nhiÒu s«ng lín nh s«ng Hång, s«ng §¸y, s«ng NhuÖ,
s«ng Ch©u t¹o ra m¹ng líi giao th«ng thuû bé thuËn lîi cho viÖc giao lu gi÷a
c¸c tØnh trong c¶ níc.
Hµ Nam n»m ë vÞ trÝ gÇn trung t©m cña vïng §ång B»ng S«ng
Hång,phÝa B¾c gi¸p víi Hµ T©y, phÝa §«ng gi¸p víi Hng Yªn vµ Th¸i B×nh,
phÝa §«ng Nam gi¸p víi Nam §Þnh, phÝa Nam gi¸p víi Ninh B×nh vµ chØ cã
phÝa T©y gi¸p víi Hoµ B×nh - mét tØnh thuéc vïng T©y B¾c.
So víi c¸c tØnh xung quanh, trõ Hoµ B×nh, Hµ Nam ®Òu cã nh÷ng nÐt t¬ng ®ång víi c¸c tØnh cßn l¹i nh Hµ T©y, Hng Yªn, Th¸i B×nh vÒ nhiÒu ph¬ng
diÖn nh tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®Æc trng v¨n ho¸ x·
héi... XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nÐt t¬ng ®ång ®ã, kh¶ n¨ng bæ xung lÉn nhau gi÷a
Hµ Nam víi c¸c tØnh xung quanh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh sÏ
kh«ng lín. Tuy nhiªn, kh¶ n¨ng hîp t¸c gi÷a c¸c tØnh nµy trong s¶n xuÊt ®Ó
®¹t ®îc tÝnh kinh tÕ theo quy m« sÏ lµ híng quan träng cÇn quan t©m.
Víi kho¶ng c¸ch gÇn 60 km, møc ®é ¶nh hëng t¬ng t¸c gi÷a Hµ Néi vµ
Hµ Nam mang tÝnh trùc diÖn, ë møc ®é lín vµ ¶nh hëng ®ã sÏ ngµy cµng lín
h¬n cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®iÒu kiÖn giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c vµ nhu
cÇu giao lu cña d©n c. Víi vÞ trÝ trªn trôc giao lu chñ yÕu gi÷a B¾c vµ Nam
cña c¶ níc, Hµ Nam cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn ®îc nhanh h¬n so víi nhiÒu tØnh
kh¸c nh÷ng ¶nh hëng c¶ theo ý nghÜa tÝch cùc vµ tiªu cùc tõ bªn ngoµi trong
qu¸ tr×nh ph¸t triÓn mäi mÆt kinh tÕ - x· héi cña tØnh.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1.2. §Êt ®ai.
Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn lµ 84328,5 ha, trong ®ã ®Êt n«ng nghiÖp
chiÕm 47940 ha, ®Êt l©m nghiÖp chiÕm 550 ha, b×nh qu©n mét khÈu chØ cã
660 m2 ®Êt n«ng l©m nghiÖp. §Êt ®ai cña tØnh gåm hai lo¹i: §Êt ®åi vµ ®Êt
phï sa cæ, ®Þa h×nh phøc t¹p, ®Êt n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ thÊp, tròng, kh«ng
b»ng ph¼ng. Trong ®Êt n«ng nghiÖp, ®Êt trång c©y hµng n¨m chiÕm 93%(chñ
yÕu trång lóa, ng«, khoai, s¾n), ®Êt trång c©y l©u n¨m chiÕm 1,4%, cßn l¹i lµ
®Êt cá dïng vµo ch¨n nu«i vµ ®Êt vên liÒn nhµ. B×nh qu©n ®Êt trªn ®Çu ngêi
thÊp ®ßi hái ph¶i th©m canh, xen canh t¨ng vô... ®Ó t¨ng s¶n lîng c©y trång.
Nh×n chung ®Êt ®ai cña Hµ Nam phï hîp víi viÖc gieo trång c©y lóa vµ mét
sè c©y n«ng s¶n kh¸c.
1.3. Nguån níc.
Tµi nguyªn níc dåi dµo lµ lîi thÕ quan träng trong viÖc trång lóa níc.ChÊt lîng níc cña tØnh Hµ Nam ®îc coi lµ tèt, kh«ng cã ®é x©m nhËp
mÆn, giµu chÊt dinh dìng, thÝch hîp cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp.
HÖ thèng s«ng ngßi ch»ng chÞt lµ u thÕ lín cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë
Hµ Nam. Tuy nhiªn Hµ Nam l¹i n»m trong khu vùc tròng thÊp cña ®ång b»ng
s«ng Hång nªn dÔ x¶y ra óng lôt nÕu hÖ thèng tíi tiªu kh«ng ®¶m b¶o.
1.4. KhÝ hËu.
Hµ Nam n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, cã sè giê n¾ng cao
tõ 1170-1600 giê/n¨m. Lîng ma hµng n¨m tõ 1300 - 2200 mm. NhiÖt ®é
trung b×nh tõ 23 - 24,30C. Th¸ng nãng nhÊt lµ th¸ng 6, th¸ng 7( nhiÖt ®é
trung b×nh lªn tíi 300C). KhÝ hËu Hµ Nam thÝch hîp cho viÖc trång lóa. Mïa
®«ng l¹nh kh« cã thÓ ph¸t triÓn c©y ¸ nhiÕt ®íi nh: rau, khoai t©y. Cã thÓ ph¸t
triÓn vô ®«ng t¹o ra nhiÒu lo¹i rau qu¶ cã gi¸ trÞ.
2. §iÒu kiÖn x· héi.
2.1. Nguån nh©n lùc.
Víi d©n sè lµ 80 v¹n ngêi trong ®ã lao ®éng lµ 384000 ngêi (lao ®éng
n«ng nghiÖp lµ 309000 ngêi chiÕm 80% lùc lîng lao ®éng). Hµ Nam cã
nguån nh©n lùc dåi dµo, con ngêi Hµ Nam cã tr×nh ®é vµ kü n¨ng lao ®éng
tèt, g¾n bã víi nghÒ c«ng. §©y lµ mét lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp hµng ho¸.
B¶ng 2: D©n sè Hµ Nam giai ®o¹n 1996 - 2002
§¬n vÞ: 1000 ngêi
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1996
Tæng sè
Thµnh thÞ
Tû träng
N«ng th«n
Tû träng
731,4
50,4
6,89
680,5
93,11
1997
771,6
57,6
7,47
714
92,53
1998
779,4
60,9
7,81
718,5
92,19
1999
2000
2001
2002
786,6
62,3
7,92
724,3
92,08
792,5
62,6
7,90
729,9
92,10
809,3
63,0
7,83
734,6
92,17
815,8
64,3
7,8
751,5
92,2
Nguån: Sè liÖu thèng kª tØnh Hµ Nam.
Hµ Nam lµ mét tØnh n«ng nghiÖp, d©n sè ph©n bè chñ yÕu ë vïng n«ng
th«n, tû lÖ d©n sè ®« thÞ kh¸ thÊp. Trong thêi kú 1996 -2000, ®ång thêi víi sù
gi¶m tèc ®é t¨ng d©n sè lµ sù gi¶m ®¸ng kÓ tèc ®é t¨ng cña d©n sè n«ng th«n,
nhng tèc ®é t¨ng d©n sè thµnh thÞ còng bÞ suy gi¶m. §iÒu ®ã ph¶n ¸nh xu híng di chuyÓn cña Hµ Nam ra khái ®Þa bµn tØnh ®ang diÔn ra ë c¶ khu vùc
n«ng th«n vµ khu vùc thµnh thÞ. ChÝnh v× vËy, tû lÖ d©n sè ®« thÞ cña Hµ Nam
vèn ®· thÊp l¹i cµng thÊp h¬n nhiÒu so víi tû lÖ chung cña c¶ níc: n¨m 1995
tû lÖ d©n sè ®« thÞ cña Hµ Nam lµ 7,41% vµ cña c¶ níc lµ 16,66% ; n¨m 2000
lµ 7,83% vµ 20,14%.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
B¶ng 3: C¬ cÊu lao ®éng theo ngµnh nghÒ trªn ®Þa bµn tØnh Hµ Nam.
§¬n vÞ: ngêi
N¨m
N«ng-l©mC«ng nghiÖp vµ DÞch vô th¬ng
thuû s¶n
x©y dùng
m¹i
1996
271.246
45.590
28.056
2000
312.500
43.920
32.360
Tèc ®é t¨ng b×nh
qu©n19961,60
-0,44
1,56
2000(%)
Nguån: Sè liÖu thèng kª tØnh Hµ Nam.
Trong giai ®o¹n 1996 - 2000, d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng cña Hµ
Nam ®· gia t¨ng nhanh, tõ nhÞp ®é t¨ng b×nh qu©n 1,32%/n¨m trong giai
®o¹n 1991 - 1995 lªn nhÞp ®é t¨ng b×nh qu©n 1,71%/n¨m trong giai ®o¹n
1996 - 2000. VÒ c¬ cÊu lao ®éng theo lÜnh vùc kinh tÕ, trong giai ®o¹n 1996
-2000, tû träng lao ®éng trong ngµnh n«ng - l©m - thuû s¶n t¨ng tõ 78,65%
n¨m 1996 lªn 80,4% n¨m 2000, tû träng lao ®éng dÞch vô tõ 8,13% lªn
8,30%, trong khi ®o¸ tû träng lao ®éng ngµnh c«ng nghiÖp.
C¬ së vËt chÊt cho gi¸o dôc phæ th«ng cña tØnh ®îc ph¸t triÓn kh¸ tèt
so víi t×nh tr¹ng chung cña c¸c tØnh §ång B»ng S«ng Hång, ®Æc biÖt lµ ®èi
víi bËc häc phæ th«ng c¬ së vµ phæ th«ng trung häc. Tuy nhiªn, nÕu so s¸nh
chØ sè gi÷a sè lîng häc sinh c¸c bËc häc tõ phæ th«ng ®Õn ®¹i häc víi sè d©n
th× c¸c chØ sè cña Hµ Nam l¹i ë møc thÊp h¬n so víi vïng §ång B»ng S«ng
Hång vµ víi c¶ níc.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
B¶ng 4: Sè häc sinh vµ tû träng häc sinh so víi d©n sè n¨m 2000.
Phæ th«ng THCN
§H-C§ CNKT
Sè häc sinh (ngêi)
- C¶ níc
17866673
143389
421418
134271
-§ång B»ng S«ng Hång
3787599
36918
178308
42089
-Hµ Nam
178717
1139
565
1446
Tû träng so víi d©n sè(%)
-C¶ níc
23,00
0,19
0,55
0,18
-§ång B»ng S«ng Hång
22,26
0,22
1,06
0,25
-Hµ Nam
22,09
0,14
0,77
0,18
Nguån :Sè liÖu thèng kª c¶ níc - Niªn gi¸m thèng kª 2001.
Nh vËy, chØ sè gi÷a sè lîng häc sinh c¸c bËc häc tõ phæ th«ng ®Õn ®¹i
häc víi sè d©n th× c¸c chØ sè cña Hµ Nam ë møc thÊp h¬n so víi vïng §ång
B»ng S«ng Hång. VÒ ph¬ng diÖn ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, Hµ Nam lµ
tØnh cã truyÒn thèng ph¸t triÓn kh¸ tèt vµ cã sù vît tréi h¬n so víi nhiÒu ®Þa
ph¬ng kh¸c trong c¶ níc. VÊn ®Ò ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc nh»m
t¹o ra lîi thÕ so s¸nh cña tØnh Hµ Nam so víi c¸c tØnh kh¸c trong vïng §ång
B»ng S«ng Hång vµ c¶ níc ®ang lµ yªu cÇu cÊp thiÕt ®Æt ra cho tØnh trong giai
®o¹n tíi.
2.2. C¬ së h¹ tÇng.
Cïng víi xu híng ®Çu t vµ ph¸t triÓn nhanh vÒ c¬ së h¹ tÇng cña c¶ níc, Hµ Nam ®· ph¸t triÓn kh¸ tèt c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng, ®Æc biÖt c¬ së
h¹ tÇng n«ng th«n.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
B¶ng 5: C¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n vÒ c¬ së h¹ tÇng n¨m 2000.
C¶ níc
§B S«ng
Hång
99,9
99,9
99,6
99,9
100
34,2
§¬n vÞ:%
Hµ Nam
1.Tû lÖ x· cã ®iÖn
85,8
100
2.Tû lÖ x· cã ®êng « t« ®Õn x·
92,9
100
3.Tû lÑ x· cã ®êng « t« ®Õn th«n
79,8
100
4.Tû lÖ x· cã trêng tiÓu häc
98,9
100
6. Tû lÖ x· cã tr¹m y tÕ
89,3
100
7.Sè m¸y ®iÖn tho¹i trªn 1000 d©n 31,4
9,2
Nguån: Sè liÖu thèng kª c¶ níc.
HÖ thèng thuû lîi cña tØnh tuy ®· hoµn chØnh nhng do x©y dùng ®· l©u
nªn xuèng cÊp nghiªm träng, cha ®¶m b¶o tíi tiªu chñ ®éng. HÖ thèng gioa
th«ng thuû bé tr¶i kh¾p c¸c x·, huyÖn nhng còng cÇn ®îc n©ng cÊp. C¸c c¬ së
th«ng tin, ®iÖn ®· ®îc x©y dùng t¬ng ®èi ®Õn tÊt c¶ c¸c x·. C¸c dÞch vô n«ng
nghiÖp ®· ®¶m b¶o phôc vô ®îc nhu cÇu cña ngêi n«ng d©n. C¸c tiÕn bé khoa
häc kü thuËt tõng bíc ®îc ¸p dông phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña tØnh.
Nh vËy, nÕu xem c¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n vÒ c¬ së h¹ tÇng võa ph¶n ¸nh
tr×nh ®é ph¸t triÓn, võa lµ nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt phôc vô cho c«ng cuéc ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi, th× Hµ Nam cã lîi thÕ h¬n so víi møc trung b×nh cña c¶
níc vµ cña §ång B»ng S«ng Hång.
2.3. Kinh tÕ x· héi
Hµ Nam lµ mét tØnh míi ®îc t¸i lËp nªn ®iÓm xuÊt ph¸t kinh tÕ thÊp
h¬n mét sè tØnh ë ®ång b»ng s«ng Hång, nhiÒu chØ tiªu kinh tÕ thÊp so víi
møc trung b×nh cña c¶ níc. C¬ së vËt chÊt ký thuËt nhá bÐ, tr×nh ®é trang
thiÕt bÞ cßn l¹c hËu, s¶n phÈm lµm ra kÐm chÊt lîng, søc c¹nh tranh trªn thÞ
trêng kh«ng cao. HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng thiÕu ®ång bé....Hµ Nam l¹i n»m ë
vïng träng ®iÓm B¾c Bé, khu vùc ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®ä nhanh, tuy cã
®iÒu kiÖn héi nhËp song ph¶i ®èi ®Çu víi sù c¹nh tranh gay g¾t (c¶ thu hót
®Çu t lÉn tiªu thô hµng ho¸). §ã lµ nh÷ng yÕu tè h¹n chÕ sù ph¸t triÓn n«ng
nghiÖp trong ®ã cã n«ng s¶n hµng ho¸.
Trong giai ®o¹n 1996 -2002, Hµ Nam ®· ®¹t ®îc nhÞp ®é t¨ng trëng
GDP hµng n¨m ë møc cao h¬n so víi møc b×nh qu©n chung cña c¶ níc, nhng
do møc khëi ®Çu thÊp vµ møc t¨ng trëng qu¸ thÊp so víi c¶ níc vµo n¨m
1996, nªn GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi cña Hµ Nam hiÖn nay vÉn thÊp, chØ b»ng
50% so víi GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi c¶ níc. Møc gi¶m vÒ tû träng n«ng
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nghiÖp trong GDP cña Hµ Nam tuy kh¸ nhanh nhng c¬ cÊu gi÷a c¸c ngµnh
trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp chØ thay ®æi chót Ýt vµ tr«ng trät ( chñ yÕu lµ c©y
lóa) vÉn chiÕm tû träng cao trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nh vËy,
trong giai ®o¹n 1996 - 2002, mÆc dï c¬ cÊu kinh tÕ cña Hµ Nam cã chuyÓn
nhanh, nhng kh«ng cã sù c¶i thiÖn lín vÒ n¨ng lùc s¶n xuÊt, cha t¹o ®îc
nhiÒu kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ cã søc c¹nh tranh trªn
thÞ trêng trong níc vµ nhÊt lµ thÞ trêng xuÊt khÈu.
3. Nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cã liªn quan.
ChØ thÞ 100 vÒ viÖc ®æi míi ho¹t ®éng HTX vµ s¶n xuÊt, thùc hiÖn
kho¸n hé trong n«ng nghiÖp ®· më ®Çu sù ®æi míi trong chÝnh s¸ch n«ng
nghiÖp. NghÞ quyÕt 10/TW ®· lµm râ h¬n, x¸ lËp quyÒn tù chñ vµ quyÒn lîi
cña hé n«ng d©n trong s¶n xuÊt.LuËt ®Êt ®ai n¨m 1993 ®· x¸c lËp quyÒn cña
hé n«ng d©n trªn m¶nh ruéng cña hä trong thêi h¹n ®îc giao. LuËt ®Êt ®ai
söa ®æi n¨m 1998 x¸c ®Þnh thªm nh÷ng quyÒn c¬ b¶n cña ngêi sö dông ®Êt.
Khi ngêi n«ng d©n lµm chñ m¶nh ®Êt cña m×nh, hä t×m ®Õn c¸c gièng
c©y con míi vµ c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, t¨ng cêng ®Çu t th©m canh t¨ng
n¨ng suÊt. §Ó ®¸p øng yªu cÇu nµy, nghÞ ®Þnh 14/CP cña chÝnh phñ th¸ng 3
n¨m 1993 ®· x¸c ®Þnh cho hé n«ng d©n vay vèn vµ quyÕt ®Þnh sè
67/1999/Q§-TTg cña Thñ tíng ChÝnh phñ ngµy 30/9/1999 quy ®Þnh mét sè
chÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n,
®· t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng
nghiÖp.
Cïng víi c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ, vÒ tÝn dông, vÒ khuyÕn n«ng... vµ gÇn
®©y lµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn trang tr¹i, c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i n«ng s¶n
còng ®îc nhµ níc quan t©m ®æi míi : xo¸ bá t×nh tr¹ng c¸t cø, ng¨n s«ng cÊm
chî, më réng tù do lu th«ng hµng ho¸ n«ng s¶n trong níc; më réng quyÒn
xuÊt khÈu n«ng s¶n cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ; tÝch cùc chñ ®éng héi nhËp
vµo th¬ng m¹i khu vùc vµ quèc tÕ; c¶i tiÕn hµng rµo thuÕ quan vµ biÖn ph¸p
phi thuÕ quan.
III. Nh÷ng thuËn lîi vµ h¹n chÕ trong viÖc thùc hiÖn
nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ cña tØnh Hµ Nam.
1. Nh÷ng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ cña tØnh Hµ Nam.
Nh÷ng thµnh tùu ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tØnh Hµ Nam trong
giai ®o¹n võa qua lµ nh÷ng c¬ së kinh tÕ quan träng trong ph¸t triÓn thÞ trêng
cña tØnhvíi quy m« ngµy cµng lín h¬n cña c¶ cung vµ cÇu hµng ho¸, qua ®ã
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
t¹o ra m«i trêng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ tiªu thô
hµng ho¸ n«ng s¶n.
VÒ lý thuyÕt, sù ph¸t triÓn cña cung cã t¸c ®éng kÝch thÝch ®Õn sù h×nh
thµnh vµ ph¸t triÓn cña cÇu, nhng kh«ng ph¶i lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®èi víi cÇu,
ngîc l¹i, sù ph¸t triÓn cña cÇu sÏ quyÕt ®Þnh vÒ quy m« vµ c¬ cÊu cña cung.
Trong mèi quan hÖ t¬ng t¸c gi÷a cung vµ cÇu ®ã, mçi sù ph¸t triÓn cña yÕu tè
nµy sÏ t¹o nªn nh÷ng ¶nh hëng lan truyÒn, t¹o nªn hiÖu øng ph¸t triÓn cña
yÕu tè kh¸c trong giai ®o¹n tiÕp theo. Thùc tÕ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña
Hµ Nam trong giai ®o¹n võa qua cho thÊy ®· cã sù ph¸t triÓn ®¸ng kÓ cña c¶
yÕu tè cung vµ yÕu tè cÇu trªn thÞ trêng.
VÞ trÝ ®Þa lý cña Hµ Nam ®· vµ ®ang trë thµnh yÕu tè thuËn lîi h¬n cho
qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ.Trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i, mét trong nh÷ng
kh©u quan träng cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn tÝnh hiÖu qu¶ cña nã lµ qu¸ tr×nh
thùc hiÖn lu th«ng hµng ho¸ vµ chi phÝ kÌm theo, ®Æc biÖt lµ c¸c chi phÝ cho
vËn chuyÓn vµ chi phÝ ph¸t sinh do tæn thÊt trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. VÞ trÝ
cña Hµ Nam cïng víi thùc tÕ ph¸t triÓn cña c¸c tuyÕn giao th«ng g¾n víi Hµ
Nam võa qua cã thÓ cho phÐp Hµ Nam tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ lu th«ng hµng
ho¸ gi÷a Hµ Nam víi c¸c tØnh kh¸c.
Nguån nh©n lùc vµ chÊt lîng gi¸o dôc cña nguån nh©n lùc tØnh Hµ
Nam ®ang vµ sÏ lµ lîi thÕ chñ yÕu ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña Hµ
Nam. Ngµy nay cïng víi sù tiÕn bé cña khoa häc, kü thuËt vµ c«ng nghÖ th×
viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc còng trë nªn cÊp thiÕt h¬n ®èi víi c¸c nÒn
kinh tÕ vµ víi mçi doanh nghiÖp ®ang vµ sÏ tham gia vµo thÞ trêng cã tÝnh
c¹nh tranh ngµy cµng cao. D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng cña Hµ Nam ®ang
cã xu híng t¨ng nhanh, t¹o nªn lùc lîng lao ®éng t¬ng ®èi dåi dµo vµ cã tr×nh
®é gi¸o dôc kh¸ tèt.
Tuy nhiªn, lîi thÕ nµy cña Hµ Nam còng chØ ë d¹ng tiÒm n¨ng, trong
thùc tÕ hiÖn nay thËm chÝ nã cßn lµ ¸p lùc ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý khi ph¶i
gi¶i quyÕt viÖc lµm cã thu nhËp æn ®Þnh cho ngêi lao ®éng. V× vËy, ®Ó lîi thÕ
nµy cã thÓ trë thµnh hiÖn thùc, Hµ Nam cÇn tiÕp tôc coi träng sù nghiÖp gi¸o
dôc vµ quan träng h¬n lµ cã ®Þnh híng vµ c¸c chÝnh s¸ch thÝch hîp trong viÖc
®µo t¹o kü n¨ng, kiÕn thøc cho ngêi lao ®éng vµ nu«i dìng, thu hót nh©n tµi
vµo môc tiªu ph¸t triÓn chung cña tØnh.
2. Nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña tØnh Hµ Nam.
Khi tr×nh ®é ph¸t triÓn vÒ khoa häc c«ng nghÖ, kü n¨ng qu¶n lý thÊp lµ
trë ng¹i ban ®Çu k×m h·m sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng vµ c¸c ho¹t ®éng th¬ng
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
m¹i trªn ®Þa bµn tØnh Hµ Nam. Tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ nh÷ng yÕu tè ®Çu
vµo quan träng cña s¶n xuÊt, nhÊt lµ khi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cßn thÊp.
Sù s½n cã vÒ tµi nguyªn hay chi phÝ thÊp cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho s¶n xuÊt
cã thÓ sÏ t¹o nªn søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm. TÝnh ®a d¹ng vÒ tµi nguyªn
thiªn nhiªn cña Hµ Nam còng rÊt h¹n chÕ bëi ®é ph× cña ®Êt thÊp, ®é tròng
cña mÆt b»ng s¶n xuÊt kh«ng ®ång ®Òu g©y khã kh¨n cho viÖc më réng quy
m« s¶n xuÊt.
Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ph¸t triÓn kinh tÕ ®· ®¹t ®îc, Hµ Nam cßn
®ang ®øng tríc rÊt nhiÒu khã kh¨n, trë ng¹i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn
kinh tÕ - x· héi. NÒn kinh tÕ ®Þa ph¬ng vÉn ®ang ë ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp so víi
c¸c tØnh thuéc vïng ®ång b»ng s«ng Hång vµ so víi møc b×nh qu©n chung
cña c¶ níc. Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña tØnh sÏ gÆp kh«ng Ýt khã
kh¨n, bëi v× Hµ Nam kh«ng cã nhiÒu nguån tµi nguyªn cho phÐp chuuyÓn
dÞch nhanh chãng c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu kinh tÕ. ChØ tiªu huy ®éng ng©n
s¸ch tõ GDP, kh¶ n¨ng tÝch luü ®Çu t tõ GDP cña tØnh trong nhiÒu n¨m qua
lu«n ë t×nh tr¹ng thÊp so víi c¸c tØnh trong vïng vµ c¶ níc.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng II
T×nh h×nh s¶n xuÊt tiªu thô hµng ho¸ n«ng
s¶n cña tØnh Hµ Nam giai ®o¹n 1996-2002.
I. tæng quan t×nh h×nh kinh tÕ cña tØnh Hµ Nam giai ®o¹n
1996 - 2002.
1.Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña Hµ Nam giai ®o¹n 1996-2002.
Hµ Nam lµ mét tØnh n»m ë khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång, sù ph¸t
triÓn kinh tÕ - x· héi cña Hµ Nam liªn quan mËt thiÕt víi ph¸t triÓn khu vùc,
®Æc biÖt lµ c¸c tØnh l©n cËn nh Nam §Þnh, Ninh B×nh, Th¸i B×nh vµ Hng Yªn.
N«ng nghiÖp vÉn gi÷ mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ cña c¸c tØnh
l©n cËn Hµ Nam, thÓ hiÖn tû träng n«ng nghiÖp trong GDP vÉn chiÕm tõ 43%
- 50%. C¬ cÊu kinh tÕ mang tÝnh thuÇn n«ng ®éc canh. Sè lao ®éng ®ang sinh
sèng vµ lµm viÖc ë n«ng th«n ë c¸c tØnh nµy chiÕm trªn 85%. Trong sè lao
®éng thêng xuyªn lµm viÖc ë n«ng th«n th× cã tíi 80% sè lao ®éng lµm viÖc
chñ yÕu trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp.
Trong giai ®o¹n 1996-2002, t×nh h×nh kinh tÕ -x· héi cña Hµ Nam æn
®Þnh vµ cã bíc t¨ng trëng kh¸: GDP t¨ng b×nh qu©n 9,1%/n¨m, thu nhËp b×nh
qu©n ®Çu ngêi t¨ng 1,6 lÇn so víi n¨m 1996, ®êi sèng nh©n d©n tõng bíc ®îc
c¶i thiÖn, trËt tù x· héi ®îc ®¶m b¶o, quèc phßng an ninh ®îc gi÷ v÷ng. C¬
cÊu kinh tÕ dÇn ®îc chuyÓn dÞch ®óng híng: gi¶m tû träng n«ng nghiÖp vµ
t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô.
Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ b×nh qu©n cña Hµ Nam ®¹t 8,1%/n¨m, cao
h¬n so víi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ chung cña c¶ níc ( ®¹t 7,04%/n¨m) trong
giai ®o¹n 1996-2002. Tuy nhiªn, GDP tÝnh b×nh qu©n ®Çu ngêi cña Hµ Nam
so víi cña c¶ níc trong giai ®o¹n nµy l¹i cã xu híng gi¶m râ rÖt, tõ tû lÖ
58,78% so víi c¶ níc n¨m 1995 cßn 49,48% vµo n¨m 2002.
B×nh qu©n trong giai ®o¹n 1996 -2000 c«ng ty l¬ng thùc Hµ Nam xuÊt
khÈu ®îc 10.000-15.000 tÊn g¹o mét n¨m. Trong ®ã g¹o trªn ®Þa bµn tØnh víi
sè lîng nhá, n¨m 1998 xuÊt b¸n cho IR¾c ®îc 1.000 tÊn, n¨m 2000 xuÊt b¸n
®îc 2000 tÊn.
Cïng víi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ nhanh, Hµ Nam còng ®¹t ®îc tèc ®é
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nhanh h¬n so víi c¶ níc. Trong giai ®o¹n 19962002, tèc ®é t¨ng trëng GDP cña lÜnh vùc c«ng nghiÖp - x©y dùng ®¹t b×nh
qu©n 20,52%/n¨m, cña dÞch vô lµ 5,9%/n¨m vµ cña n«ng nghiÖp lµ
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
4,1%/n¨m. Do vËy, tû träng trong GDP cña lÜnh vùc n«ng nghiÖp ®· gi¶m tíi
trªn 11% vµ cña c«ng nghiÖp, x©y dùng t¨ng trªn 12% trong giai ®o¹n 19962000, trong khi ®ã cña c¶ níc t¬ng øng chØ lµ gÇn 3% vµ 8%. Tuy nhiªn, nÒn
kinh tÕ Hµ Nam chñ yÕu lµ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp.
B¶ng 5: C¬ cÊu GDP cña Hµ Nam vµ c¶ níc.
(gi¸ hiÖn hµnh )
§¬n vÞ:%
1996
1997
1998
1999
2000
2001
1.Hµ Nam
100
100
100
100
100
100
-N«ng nghiÖp
52,64 49,58
48,29 48,00
43,65
41,31
-C«ng nghiÖp -XD 16,26 18,83
19,11 20,05
25,69
28,51
-DÞch vô
31,1
31,59
32,6
31,95
30,66
30,18
2.C¶ níc
100
100
100
100
100
100
N«ng nghiÖp
27,2
27,8
25,8
25,8
25,4
24,3
-C«ng nghiÖp -XD 28,8
29,7
32,1
32,6
34,5
36,6
-DÞch vô
49,0
42,5
42,1
41,6
40,1
39,1
Nguån: Sè liÖu thèng kª c¶ níc vµ Hµ Nam.
Trong c¬ cÊu GDP cña tØnh, tû träng n«ng nghiÖp gi¶m tõ 52,64%
n¨m1996 xuèng cßn 43,65% n¨m 2000 vµ 41% n¨m 2002. Tuy gi¶m tû träng
trong c¬ cÊu GDP nhng gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngµy mét
t¨ng, c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng cña n«ng th«n ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, bé mÆt n«ng
th«n ngµy cµng dæi míi thÓ hiÖn:
- S¶n xuÊt n«ng nghiÖp liªn tôc ®îc mïa vµ n¨m sau cao h¬n n¨m tríc.
Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp t¨ng b×nh qu©n 6,1%/n¨m, s¶n xuÊt l¬ng
thùc ®¹t cao c¶ vÒ tæng s¶n lîng vµ n¨ng suÊt. N¨m 2001 n¨ng suÊt lóa ®· vît
10tÊn/ha/n¨m. Tõ tØnh thiÕu l¬ng thùc ®Õn nay ®· cã l¬ng thùc dù tr÷ vµ xuÊt
khÈu.
-Bíc ®Çu ®· t¹o ®îc nhiÒu m« h×nh trång c©y n«ng nghiÖp ng¾n ngµy,
c©y l¬ng thùc cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, m« h×nh ch¨n nu«i gia ®×nh,m« h×nh vên
c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n g¾n víi phñ xanh ®Êt trèng, ®åi träc theo ch¬ng tr×nh 327
lµm tiÒn ®Ò cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i trong ngµnh n«ng
nghiÖp.
- Ch¨n nu«i ®îc duy tr× vµ ph¸t triÓn. Tèc ®é ph¸t triÓn ®µn gia sóc, gia
cÇm hµng n¨m t¨ng tõ 2,7%-6,3%, s¶n lîng thuû s¶n cã tèc ®é t¨ng hµng
n¨m tõ 6,6%-15,4%.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-G¾n x©y dùng m« h×nh vên c©y ¨n qu¶, ®Æc s¶n, m« h×nh trång c©y
c«ng nghiÖp, c©y thùc phÈm cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, m« h×nh ch¨n nu«i gia
®×nh víi ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, khuyÕn khÝch hé gia ®×nh, c¸ nh©n
s¶n xuÊt kinh doanh giái ®· gãp phÇn lµm gi¶m tû lÖ ®ãi nghÌo trong khu vùc
n«nh th«n tõ 15,3% n¨m 1997 xuèng cßn 10% n¨m 2002.
-C¬ së vËt chÊt kü thuËt cho s¶n xuÊt, c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n ®îc
quan t©m vµ ®Çu t ®óng møc. Quan hÖ s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp ®îc cñng
cè phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch míi.
Tuy nhiªn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Hµ Nam vÉn cßn mét sè tån t¹i:
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong néi bé ngµnh cha râ nÐt theo híng CNHH§H; Cha cã vïng s¶n xuÊt tËp trung, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cßn thÊp; ®· cã
nhiÒu lo¹i hµng ho¸ n«ng s¶n nhng chÊt lîng thÊp, sè lîng cha nhiÒu; tiªu thô
s¶n phÈm cßn kÐm vµ ®Æc biÖt lµ cha cã c«ng nghiÖp chÕ biÕn hµng n«ng s¶n.
2.T×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh n«ng- l©m- ng nghiÖp.
N«ng- l©m - ng nghiÖp lµ lÜnh vùc kinh tÕ chñ yÕu cña Hµ Nam hiÖn
nay, chiÕm tíi trªn 40% trong GDP cña tØnh. Trong giai ®o¹n 1996-2000,
trong lÜnh vùc s¶n xuÊt nµy, tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n lîng cao nhÊt thuéc vÒ
ngµnh thñy s¶n ( b×nh qu©n t¨ng 9,0%/n¨m), tiÕp ®Õn lµ ngµnh l©m nghiÖp
(7,0%/n¨m ) vµ thÊp nhÊt lµ ngµnh n«ng nghiÖp (3,65%/n¨m). §iÒu ®ã ®·
mang l¹i sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n lîng cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong
lÜnh vùc nµy. Tuy nhiªn, do gi¸ trÞ s¶n lîng cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt l©m
nghiÖp, thuû s¶n chØ chiÕm tû träng nhá nªn sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu kh«ng lín
vµ tû träng cña ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vÉn chiÕm tíi trªn 96% trong
tæng gi¸ trÞ s¶n lîng chung.
B¶ng 6:
C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n lîng
n«ng - l©m - ng nghiÖp cña tØnh Hµ Nam.
§¬n vÞ:%
2002
100
96,64
1,34
2,02
1998
1999
2000
2001
Tæng sè
100
100
100
100
1. N«ng nghiÖp 97,21
96,29
96,67
96,4
2. L©m nghiÖp
1,17
1,63
1,43
1,33
3.Thuû s¶n
1,62
2,08
1,9
2,27
Nguån: Sè liÖu thèng kª Hµ Nam.
Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, gi¸ trÞ s¶n lîng trång trät vÉn chiÕm tû
träng lín nhÊt, theo sè liÖu n¨m 2002, trång trät chiÕm 76,54%, ch¨n nu«i
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chiÕm 22,56% vµ dÞch vô chØ chiÕm 0,9% trong tæng gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng
nghiÖp cña tØnh. §ång thêi tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n trong giai ®o¹n 1996
- 2002 cña gi¸ trÞ trång trät còng ®Ët ®îc cao nhÊt víi 3,7%/n¨m, tiÕp ®Õn lµ
3,23% /n¨m vµ dÞch vô lµ 3,28%. Nh vËy, trong n«ng nghiÖp vÉn cã xu híng
thiªn vÒ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm trång trät.
B¶ng 7:
HÖ sè gi÷a gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng nghiÖp t¨ng
thªm vµ tæng gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng nghiÖp cña tØnh Hµ Nam.
§¬n vÞ: %
1997
1998
1999
2000
2001 2002
C¸c ngµnh n«ng nghiÖp
62,26 63,00 63,53 63,37 63,11 63,24
-Trång trät
67,54 67,59 68,10 67,11 67,06 67,09
-Ch¨n nu«i
47,45 49,86 51,04 50,97 50,07 50,45
-DÞch vô
36,00 35,00 35,00 35,67 35,67 35,23
Nguån sè liÖu thèng kª Hµ Nam .
Cïng víi xu híng n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô c¸c s¶n phÈm n«ng
nghiÖp ë níc ta trong nh÷ng n¨m qua, hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
cña Hµ Nam ®· ®îc n©ng lªn.
Trong nhãm hµng n«ng s¶n, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña Hµ
Nam bao gåm: g¹o, l¹c nh©n, ®ay t¬, long nh·n...Tuy nhiªn, khèi lîng xuÊt
khÈu c¸c mÆt hµng thêng kh«ng æn ®Þnh qua c¸c n¨m vµ chiÕm tû lÖ nhá so
víi s¶n lîng s¶n xuÊt trõ mÆt hµng l¹c nh©n xuÊt khÈu.
II. Thùc tr¹ng s¶n xuÊt, tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n cña
tØnh Hµ Nam giai ®o¹n 1996-2002.
1. S¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô g¹o.
Lóa g¹o ®îc trång t¹i kh¾p c¸c huyÖn, thÞ trong tØnh víi diÖn tÝch, n¨ng
suÊt vµ s¶n lîng n¨m sau cao h¬n n¨m tríc.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
B¶ng 8: DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n lîng lóa cña Hµ Nam
ChØ tiªu
N¨m
1997
1998
1999
2000
2001
2002
DiÖn tÝch
(ha)
N¨ng suÊt
(t¹/ha)
70.973
73.366
74.332
75.036
75.823
76.256
S¶n lîng
(tÊn)
40,53
287.665
46,62
343.336
48,89
363.431
51,10
383.453
52,2
395.796
52,8
402.632
Nguån : Côc thèng kª Hµ Nam.
Trong vßng vµi n¨m trë l¹i ®©y, n¨m 2002 so víi n¨m 1997: DiÖn tÝch
t¨ng 7,4%, n¨ng suÊt t¨ng 30,3%, s¶n lîng t¨ng 39,9%.N¨ng suÊt lóa t¨ng
cao lµ do thêi tiÕt thuËn lîi vµ ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt nªn
dÉn ®Õn s¶n lîng t¨ng .DiÖn tÝch trång lóa nhiÒu nhÊt lµ huyÖn B×nh Lôc, sau
®ã ®Õn huyÖn Thanh Liªm, Ýt nhÊt lµ thÞ x· Phñ Lý . N¨ng suÊt lóa cao nhÊt lµ
huyÖn Duy Tiªn sau ®ã ®Õn Lý Nh©n vµ thÊp nhÊt lµ thÞ x· Phñ Lý.
Cïng víi viÖc t¨ng s¶n lîng lóa g¹o, s¶n lîng c¸c c©y mµu kh¸c còng
t¨ng, t¹o nªn sù gia t¨ng vÒ l¬ng thùc cña c¶ tØnh. HiÖn nay Hµ Nam ®· cã l¬ng thùc dù tr÷ vµ bíc ®Çu cã l¬ng thùc hµng ho¸ kho¶ng vµi ngµn tÊn nhng
l¹i n»m r¶i r¸c trong c¸c hé n«ng d©n, thuËn lîi cho viÖc b¶o qu¶n nhng l¹i
khã cho viÖc thu gom .
N¨ng lùc chÕ biÕn lóa g¹o cña tØnh cßn h¹n chÕ. ChØ cã mét sè d©y
chuyÒn xay x¸t lóa g¹o ®Ó tiªu thô trong tØnh víi c«ng nghÖ th« s¬ vµ l¹c hËu.
ChÊt lîng chÕ biÕn cha cao, tû lÖ g¹o nguyªn h¹t ®¹t 45-48%, d©n ®Õn hiÖu
qu¶ kinh tÕ thÊp. N¨m 2002, ®Ó n©ng chÊt lîng g¹o xuÊt khÈu, c«ng ty l¬ng
thùc Hµ Nam ®· l¾p ®Æt d©y chuyÒn xay x¸t, ®¸nh bãng g¹o ®Ó xuÊt khÈu víi
sè vèn ®Çu t trªn 1 tû ®ång.
B¶ng 9: Khèi lîng tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n cña tØnh Hµ Nam.
N«ng s¶n chÝnh
§¬n vÞ
N¨m
N¨m
N¨m
N¨m
tÝnh
1998
1999
2000
2001
L¬ng thùc
1000 tÊn
327,5
345,0
358,7
365
ThÞt c¸c lo¹i
1000 tÊn
16,3
15,5
12,8
10,5
Trøng c¸c lo¹i
TriÖu qu¶
74,8
77,6
82,5
87,6
Rau xanh
1000 tÊn
762
765
768
770
Qu¶ t¬i
1000 tÊn
7,5
9,8
12,5
13,8
L¹c
1000 tÊn
1,2
1,3
1,5
1,8
Nguån : Së N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Nam.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ViÖc tiªu thô g¹o cña Hµ Nam chñ yÕu ®îc thùc hiÖn trong néi ®Þa.
Mét phÇn g¹o cña Hµ Nam ®îc b¸n cho c¸c tØnh trung du miÒn nói phÝa B¾c,
mét phÇn b¸n cho Hµ Néi. ViÖc tiªu thô g¹o trong néi ®Þa chñ yÕu th«ng qua
c¸c t th¬ng, c«ng ty l¬ng thùc Hµ Nam tiªu thô mét phÇn. Trong n¨m 1998
c«ng ty l¬ng thùc Hµ Nam còng ®· xuÊt khÈu ®îc h¬n 1000 tÊn g¹o cña Hµ
Nam th«ng qua tæng c«ng ty l¬ng thùc miÒn B¾c .
C¸c h¹n chÕ trong viÖc xuÊt khÈu , chÕ biÕn, tiªu thô g¹o cña Hµ Nam:
-Hµ Nam cã nhiÒu lo¹i thãc g¹o, cã rÊt Ýt gièng ®¹t chÊt lîng cao.
Gièng cßn ch¹y theo n¨ng suÊt vµ phï hîp víi ®ång ®Êt tròng.
-Gi¸ thµnh s¶n xuÊt g¹o cña tØnh cao h¬n gi¸ thµnh cña mét sè tØnh l©n
cËn do ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, tr×nh ®é th©m canh. ViÖc tiªu thô bÞ ®éng do s¶n lîng lóa g¹o Ýt. Thªm vµo ®ã, n«ng d©n trong tØnh cßn nÆng vÒ t©m lý tÝch tr÷
lóa g¹o ®Ò phßng lóc thÊt b¸t. V× vËy rÊt khã cho viÖc thu mua vµ tiªu thô lóa
g¹o.
-Trong tØnh cha cã quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt lóa g¹o, cßn do hé n«ng
d©n m¹nh ai ngêi nÊy lµm. Cha cã hÖ thèng thu mua thãc g¹o tõ tØnh xuèng
®Õn x·. T×nh tr¹ng ph©n t¸n trong s¶n xuÊt vµ lu th«ng lµ nh÷ng trë ng¹i
chÝnh cho viÖc tiªu thô lóa g¹o cña tØnh.
-C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña chÕ biÕn g¹o, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn cßn th« s¬. MÊy n¨m nay do ®îc mïa liªn tiÕp nªn míi
cã l¬ng thùc ®Ó trë thµnh hµng ho¸. CÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn
khÝch s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô lóa g¹o cña tØnh.
2.S¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô ®ay.
§ay ®îc trång nhiÒu ë vïng b·i ®åi ven s«ng Hång thuéc huyÖn Duy
Tiªn, Lý Nh©n vµ mét sè vïng thuéc huyÖn B×nh Lôc.Trong mÊy n¨m gÇn
®©ydiÖn tÝch ®ay æn ®Þnh kho¶ng 800 ha, s¶n lîng ®ay cña tØnh t¨ng lªn do ®îc mïa ®ay.
B¶ng 10: DiÖn tÝch, s¶n lîng ®ay cña Hµ Nam .
ChØ tiªu
N¨m
1999
2000
2001
2002
DiÖn tÝch (ha)
S¶n lîng (tÊn)
822
807
1828
2339
831
2376
795
2432
Nguån: Côc thèng kª Hµ Nam
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Hµ Nam lµ mét trong nh÷ng tØnh trång nhiÒu ®ay cña c¶ níc. Hµng
n¨m lîng ®ay cña Hµ Nam kho¶ng 2000 tÊn díi d¹ng ®ay t¬ vµ ®ay bÑ. ViÖc
b¶o qu¶n chñ yÕu thùc hiÖn trong c¸c hé d©n. §ay cña Hµ Nam ®îc b¸n chñ
yÕu cho hai nhµ m¸y ®ay cña Nam §Þnh vµ Th¸i B×nh ®Ó s¶n xuÊt bao t¶i ®ay
®ãng hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu.
Trong viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®ay cña tØnh Hµ Nam cã mét sè vÊn ®Ò
næi lªn:
-ChÊt lîng ®ay cña tØnh ta cha ®¶m b¶o do gièng cò, kü thuËt chÕ biÕn
kÐm vµ thiÕu níc s¹ch.
-ThÞ trêng nguyªn liÖu ®ay thÊt thêng, phô thuéc chñ yÕu vµo viÖc xuÊt
khÈu c¸c lo¹i n«ng s¶n kh¸c cña c¶ níc nh: cµ phª, h¹t ®iÒu, l¹c...
-ViÖc s¶n xuÊt ®ay chñ yÕu do tËp qu¸n vµ ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai cña tõng
vïng huyÖn, x·. ViÖc s¶n xuÊt trång trät ®ay trong mÊy n¨m qua ®· ®em l¹i
hiÖu qu¶ kinh tÕ h¬n trång lóa. ViÖc trång ®ay chñ yÕu ®Ó tËn dông ®Êt ®ai ë
c¸c b·i ven s«ng Hång vµ tËn dông lùc lîng lao ®éng d«i d ë n«ng th«n.
-Quan hÖ cung cÇu vÒ mÆt hµng ®ay hoµn toµn theo c¬ chÕ thÞ trêng.
Gi÷a c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ®ay vµ c¸c hé n«ng d©n cha cã sù rµng buéc, cha
cã sù phèi hîp chÆt chÏ ®Ó ®¶m b¶o tiªu thô s¶n phÈm ®ay cho ngêi n«ng
d©n. V× vËy diÖn tÝch trång ®ay c¸ xu híng hÑp
3.S¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô l¹c.
DiÖn tÝch vµ s¶n lîng l¹c cña Hµ Nam trong giai ®o¹n nµy ®Òu t¨ng,
n¨m sau t¨ng so víi n¨m tríc. L¹c ®îc trång nhiÒu ë 2 huyÖn Kim B¶ng vµ
Duy Tiªn. DiÖn tÝch vµ s¶n lîng l¹c cña 2 huyÖn Kim B¶ng vµ Duy Tiªn
chiÕm gÇn 3/4 diÖn tÝch vµ s¶n lîng l¹c cña c¶ tØnh. So víi c¸c tØnh l©n cËn th×
Hµ Nam lµ tØnh cã diÖn tÝch trång l¹c vµ s¶n lîng l¹c thÊp nhÊt.
B¶ng 11: DiÖn tÝch, s¶n lîng l¹c cña Hµ Nam qua c¸c n¨m.
ChØ tiªu
DiÖn tÝch (ha)
S¶n lîng(tÊn)
N¨m
1999
692
920
2000
754
1327
2001
949
2084
2002
1042
2062
Nguån : Côc thèng kª Hµ Nam
Tríc ®©y t¹i Hµ Nam cã xÝ nghiÖp Ðp dÇu ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong
c¬ chÕ bao cÊp, nhng nh÷ng n¨m gÇn ®©y s¶n phÈm Ðp dÇu, dÇu l¹c kh«ng
20