Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Æt vÊn ®Ò
Thµnh c«ng trong viÖc chÆn ®øng l¹m ph¸t phi m· n¨m 1989 nhê ¸p dông
c«ng cô l·i suÊt ng©n hµng (®a l·i suÊt huy ®éng tiÒn göi tiÕt kiÖm lªn cao vît
tèc ®é l¹m ph¸t), ®· cho thÊy tÇm quan träng cña viÖc sö dông c¸c c«ng cô cña
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« nh»m ®¹t c¸c môc tiªu ng¾n h¹n
æn ®Þnh thÞ trêng. Trong nÒn kinh tÕ t¨ng trëng nhanh cña níc ta lu«n thêng trùc
nguy c¬ t¸i l¹m ph¸t cao, do ®ã mét c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« hiÖu nghiÖm nh
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®îc tËn dông tríc tiªn v¬Ý hiÖu suÊt cao còng lµ ®iÒu tÊt yÕu.
Tuy nhiªn gÇn ®©y ë ViÖt nam cã dÊu hiÖu cña sù l¹m dông c¸c c«ng cô cña
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong nhiÖm vô kiÒm chÕ l¹m ph¸t. §iÒu nµy thÓ hiÖn sù yÕu
kÐm trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña chóng tíi . V× vËy ®øng
tríc nguy c¬ tiÒm Èn cña l¹m ph¸t, viÖc nghiªn cøu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh»m kiÓm
so¸t l¹m ph¸t lµ v« cïng cÇn thiÕt.
Trong ®Ò tµi "Sö dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh»m kiÓm so¸t l¹m ph¸t" em
xin tr×nh bµy ba phÇn chÝnh.
PhÇn I:
L¹m ph¸t vµ vai trß cña CSTT trong viÖc kiÓm so¸t
l¹m ph¸t
PhÇn II:
Thùc tr¹ng cña viÖc sö dông CSTT trong viÖc kiÓm
so¸t l¹m ph¸t nh÷ng n¨m qua.
PhÇn III:
Gi¶i ph¸p
L¹m ph¸t ¶nh hëng trùc tiÕp tíi ®êi sèng kinh tÕ x· héi, cho nªn ¶nh hëng
®Õn mçi c¸ nh©n trong x· héi. MÆt kh¸c viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi "Sö dông CSTT
trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t" gióp cho b¶n th©n em n¾m v÷ng nh÷ng kiÕn thøc
c¬ b¶n cña ngµnh TC-NH, nh»m phôc vô tèt cho viÖc häc tËp. Do ®ã ®Ò tµi "Sö
dông CSTT trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t" cã ý nghÜa thiÕt thùc ®èi víi b¶n th©n.
Bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Mong thÇy c« híng dÉn
thªm. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
1
B. Néi dung
I/ L¹m ph¸t vµ vai trß cña CSTT trong viÖc kiÓm so¸t
l¹m ph¸t
1. Nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ l¹m ph¸t
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c kh¸i niÖm vµ nhËn thøc b¶n chÊt kinh tÕ cña l¹m
ph¸t còng lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña t duy ®i tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, ®i tõ hiÖn
tîng bÒ ngoµi ®Õn b¶n chÊt bªn trong, ®Õn c¸c thuéc tÝnh cña l¹m ph¸t, lµ qu¸
t×nh sµng läc nh÷ng hiÓu biÕt sai vµ ®óng, lÉn lén gi÷a hiÖn tîng vµ b¶n chÊt,
gi÷a nguyªn nh©n vµ kÕt qu¶ ®Ó ph¶n ¸nh ®óng ®¾n b¶n chÊt cña tÝnh quy luËt
cña l¹m ph¸t.
Theo trêng ph¸i l¹m ph¸t "lu th«ng tiÒn tÖ" (®¹i diÖn lµ Milt¬n Priedman)
hä cho r»ng l¹m ph¸t tiÒn tÖ lµ ®a nhiÒu tiÒn thõa (bÊt kÓ lµ kim lo¹i hay tiÒn
giÊy) vµ lu th«ng lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ t¨ng lªn. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng
kh«ng ph¶i bÊt cø sè lîng tiÒn nµo t¨ng lªn trong lu th«ng víi nhÞp ®iÖu nhanh
h¬n s¶n xuÊt còng ®Òu lµ l¹m ph¸t, nÕu nh nhµ níc kh«ng gi¶m bít néi dung
vµng hoÆc gi¸ trÞ tîng trng trong ®ång tiÒn ®Ó bï ®¾p cho béi chi ng©n s¸ch.
K.Mazx ®· chØ ra r»ng ý nghÜ vÒ l¹m ph¸t cña häc thuyÕt nµy lµ qu¸ ®¬n gi¶n.
Nh÷ng ngêi theo häc thuyÕt nµy ®· dïng logic h×nh thøc ®Ó kÕt hîp mét c¸ch
m¸y mãc hiÖn tîng t¨ng sè lîng tiÒn víi hiÖn tîng t¨ng gi¸ ®Ó rót ra b¶n chÊt
kinh tÕ cña l¹m ph¸t.
Trêng ph¸i l¹m ph¸t "cÇn d thõa tæng qu¸t" (hay “cÇu kÐo") mµ ®¹i diÖn lµ
J.Keynes cho r»ng. L¹m ph¸t lµ "cÇu d thõa tæng qu¸t cho ph¸t hµnh tiÒn ra qu¸
møc s¶n xuÊt trong thêi kú toµn dông dÉn ®Õn møc gi¸ chung t¨ng. Chóng ta
nhËn thøc ®îc r»ng nãi l¹m ph¸t lµ "cÇu d thõa tæng qu¸t" lµ kh«ng chÝnh x¸c, v×
trong giai ®o¹n khñng ho¶ng ë thêi kú CNTB ph¸t triÓn mÆc dï cã khñng ho¶ng
s¶n xuÊt thõa mµ kh«ng cã l¹m ph¸t. Cßn ë ViÖt Nam trong n¨m 1991 cã t×nh
tr¹ng cung lín h¬n cÇu mµ vÉn cã l¹m ph¸t gi¸ c¶ vµ l¹m ph¸t tiÒn tÖ. Tuy
Keynes ®· tiÕn s©u h¬n trêng ph¸i l¹m ph¸t lu th«ng tiÒn tÖ lµ kh«ng lÊy hiÖn tîng bÒ ngoµi, kh«ng coi ®iÒu kiÖn cña l¹m ph¸t lµ nguyªn nh©n cña l¹m ph¸t nhng l¹i m¾c sai lÇm vÒ mÆt logÝc lµ ®em kÕt qu¶ cña l¹m ph¸t quy vµo b¶n chÊt
cña l¹m ph¸t. Kh¸i niÖm cña Keynes vÉn cha nªu ®îc ®óng b¶n chÊt kinh tÕ - x·
héi cña l¹m ph¸t.
Trêng ph¸i l¹m ph¸t gi¸ c¶ hä cho r»ng l¹m ph¸t lµ sù t¨ng gi¸. Thùc chÊt
l¹m ph¸t chØ lµ mét trong nhiÒu nguyªn nh©n cña t¨ng gi¸. Cã nh÷ng thêi kú gi¸
mµ kh«ng cã l¹m ph¸t nh: thêi kú "c¸ch m¹ng gi¸ c¶" ë thÕ kû XVI ë ch©u ¢u,
thêi kú hng thÞnh cña mét chu kú s¶n xuÊt, nh÷ng n¨m mÊt mïa... t¨ng gi¸ chØ lµ
hÖ qu¶ lµ mét tÝn hiÖu dÔ thÊy cña l¹m ph¸t nhng cã lóc t¨ng gi¸ l¹i trë thµnh
nguyªn nh©n cña l¹m ph¸t. L¹m ph¸t x¶y ra lµ do t¨ng nhiÒu c¸i chø kh«ng ph¶i
chØ ®¬n thuÇn do t¨ng gi¸. V× vËy quan ®iÓm cña trêng ph¸i nµy ®· lÉn lén gi÷a
hiÖn tîng vµ b¶n chÊt, lµm cho ngêi ta dÔ ngé nhËn gi÷a t¨ng gi¸ vµ l¹m ph¸t.
K.Marx ®· cho r»ng "l¹m ph¸t lµ sù trµn ®Çy c¸c kªnh, c¸c luång lu th«ng
nh÷ng tê giÊy b¹c thõa lµm cho gi¸ c¶ (møc gi¸) t¨ng vät vµ viÖc ph©n phèi l¹i
s¶n phÈm x· héi gi÷a c¸c giai cÊp trong d©n c cã lîi cho giai cÊp t s¶n. ë ®©y
2
Marx ®· ®øng trªn gãc ®é giai cÊp ®Ó nh×n nhËn l¹m ph¸t, dÉn tíi ngêi ta cã thÓ
hiÓu l¹m ph¸t lµ do nhµ níc do giai cÊp t b¶n g©y ra, ®Ó bãc lét mét lÇn n÷a giai
cÊp v« s¶n. Quan ®iÓm nµy cã thÓ xÕp vµo quan ®iÓm l¹m ph¸t "lu th«ng tiÒn tÖ"
song ®Þnh nghÜa nµy hoµn h¶o h¬n v× nã ®Ò cÊp tíi b¶n chÊt kinh tÕ - x· héi cña
l¹m ph¸t. Tuy nhiªn nã cã nhîc ®iÓm lµ cho r»ng l¹m ph¸t chØ lµ ph¹m trï kinh
tÕ cña nÒn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa vµ cha nªu ®îc ¶nh hëng cña l¹m ph¸t trªn
ph¹m vi quèc tÕ.
Trªn ®©y lµ c¸c quan ®iÓm cña c¸c trêng ph¸i kinh tÕ häc chÝnh. Nãi chung
c¸c quan ®iÓm ®Òu cha hoµn chØnh, nhng ®· nªu ®îc mét sè mÆt cña hai thuéc
tÝnh c¬ b¶n cña l¹m ph¸t. Bµn l¹m ph¸t lµ vÊn ®Ò réng vµ ®Ó ®Þnh nghÜa ®îc nã
®ßi hái ph¶i cã sù ®Çu t s©u vµ kü cµng. ChÝnh v× thÕ b¶n th©n còng chØ m¹nh d¹n
nªu ra c¸c quan ®iÓm vµ suy nghÜ cña m×nh vÒ l¹m ph¸t mét c¸ch ®¬n gi¶n chø
kh«ng ®Çy ®ñ bèn yÕu tè chñ yÕu "b¶n chÊt, nguyªn nh©n c¸c hËu qu¶ KTXH vµ
h×nh thøc biÓu hiÖn".
- Chóng ta cã thÓ dÔ chÊp nhËn quan ®iÓm cña trêng ph¸i gi¸ c¶, (ë níc ta
vµ nhiÒu níc quan niÖm nµy t¬ng ®èi phæ biÕn). Së dÜ nh vËy lµ v× thÕ kû XX lµ
thÕ kû l¹m ph¸t, l¹m ph¸t hÇu nh diÔn ra ë tuyÖt ®¹i bé phËn c¸c níc mµ sù t¨ng
gi¸ l¹i lµ tÝn hiÖu nh¹y bÐn, dÔ thÊy cña l¹m ph¸t. Nh vËy chóng ta sÏ hiÓu ®¬n
gi¶n lµ "l¹m ph¸t lµ sù t¨ng gi¸ kÐo dµi, lµ sù thõa c¸c ®ång tiÒn trong lu th«ng,
lµ viÖc nhµ níc ph¸t hµnh thªm tiÒn nh»m bï ®¾p béi chi ng©n s¸ch". Hay l¹m
ph¸t lµ chÝnh s¸ch ®Æc biÖt nhanh chãng vµ tèi ®a nhÊt trong c¸c h×nh thøc ph©n
phèi l¹i gi¸ trÞ vËt chÊt x· héi mµ giai cÊp cÇm quyÒn sö dông ®Ó ®¸p øng nhu
cÇu chi tiªu. Nhng nãi chung l¹m ph¸t lµ mét hiÖn tîng cña c¸c nÒn kinh tÕ thÞ
trêng. §Þnh nghÜa l¹m ph¸t cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò ®Ó chóng ta cã thÓ nghiªn cøu
mét c¸ch s©u s¾c. Nhng khi x¶y ra l¹m ph¸t (võa ph¶i, phi m·, hay siªu l¹m
ph¸t) th× t¸c ®éng cña nã sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp tíi ®êi sèng kinh tÕ x· héi.
2. T¸c ®éng cña l¹m ph¸t
Trªn thùc tÕ, nhiÒu níc chøng tá kh«ng thÓ triÖt tiªu ®îc l¹m ph¸t trong
kinh tÕ thÞ trêng dï ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn rÊt cao cña lùc lîng s¶n xuÊt . NÕu gi÷
®îc l¹m ph¸t ë møc ®é nÒn kinh tÕ chÞu ®îc, cho phÐp cã thÓ më thªm viÖc lµm,
huy ®éng thªm c¸c nguån lùc phôc vô cho sù t¨ng trëng kinh tÕ, th× còng lµ mét
thùc tÕ ®iÒu hµnh thµnh c«ng c«ng cuéc chèng l¹m ph¸t ë nhiÒu níc. Nhng møc
®é l¹m ph¸t lµ bao nhiªu th× phï hîp. NÕu tû lÖ t¨ng trëng cao, tû lÖ l¹m ph¸t
qu¸ thÊp th× dÉn tíi t×nh tr¹ng c¸c ng©n hµng ø ®äng vèn, lµm ¶nh hëng tíi sù
ph¸t triÓn cña ®Êt níc. V× thÕ trong trêng hîp ®ã ngêi ta ph¶i cè g¾ng t¨ng tû lÖ
l¹m ph¸t lªn. Khi chÝnh phñ kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë møc ®é mµ nÒn kinh tÕ chÞu ®îc (tû lÖ l¹m ph¸t díi 10%) th× võa kh«ng g©y ®¶o lén lín, c¸c hÖ qu¶ cña l¹m
ph¸t ®îc kiÓm so¸t, võa søc che ch¾n hoÆc chÞu ®ùng ®îc cña nÒn kinh tÕ vµ cña
c¸c tÇng líp x· héi. H¬n n÷a, mét sù hy sinh nµo ®ã do møc l¹m ph¸t ® îc kiÓm
so¸t ®ã mang l¹i ®îc ®¸nh ®æi b»ng sù t¨ng trëng , ph¸t triÓn kinh tÕ më ra nhiÒu
viÖc lµm h¬n, thu nhËp danh nghÜa cã thÓ ®îc t¨ng lªn cho mçi ngêi lao ®éng
nhê cã ®ñ viÖc lµm h¬n trong tuÇn, trong th¸ng hoÆc t¨ng thªm ngêi cã viÖc lµm,
cã thu nhËp trong gia ®×nh vµ c¶ tÇng líp lao ®éng do gi¶m thÊt nghiÖp . §Õn lît
nã, thu nhËp b»ng tiÒn t¨ng lªn th× t¨ng thªm søc kÝch thÝch cña nhu cÇu cña tiÒn
tÖ vµ søc mua ®èi víi ®Çu t, t¨ng trëng tæng s¶n phÈm trong níc (GDP). Nhng
khi tû lÖ l¹m ph¸t ®Õn 2 con sè trë lªn (l¹m ph¸t phi m· hoÆc siªu l¹m ph¸t) th×
3
hÇu nh t¸c ®éng rÊt xÊu tíi nÒn kinh tÕ nh sù ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i mét
c¸ch bÊt hîp lý gi÷a c¸c nhãm d©n c hoÆc c¸c tÇng líp trong x· héi vµ c¸c chñ
thÓ trong c¸c quan hÖ vÒ mÆt tiÒn tÖ trªn c¸c chØ tiªu mang tÝnh chÊt danh nghÜa
(chØ tiªu kh«ng tÝnh ®Õn yÕu tè l¹m ph¸t, kh«ng tÝnh ®Õn sù trît gi¸ cña ®ång
tiÒn). MÆt kh¸c tû lÖ l¹m ph¸t cao ph¸ ho¹i vµ ®×nh ®èn nÒn s¶n xuÊt x· héi do
lóc ®ã ®é rñi ro cao, kh«ng ai d¸m tÝnh to¸n ®Çu t l©u dµi, nh÷ng ho¹t ®éng kinh
tÕ ng¾n h¹n tõng th¬ng vô, tõng ®ît, tõng chuyÕn diÔn ra phæ biÕn, Trong x· héi
xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng ®Çu c¬ tÝch tr÷, dÉn tíi khan hiÕm hµng ho¸ . §iÒu ®ã l¹i lµm
gi¸ cµng t¨ng, vµ x· héi r¬i vµo vßng luÈn quÈn, l¹m ph¸t cµng t¨ng dÉn tíi mÊt
æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ x· héi. Tû lÖ l¹m ph¸t cao cßn cã ¶nh hëng xÊu tíi quan hÖ
kinh tÕ quèc tÕ. Tãm l¹i khi l¹m ph¸t cao tíi møc hai con sè (ë ViÖt nam gi÷a
nh÷ng n¨m 80 ®· x¶y ra t×nh tr¹ng l¹m ph¸t tíi møc 3 con sè) trë lªn, th× cã ¶nh
hëng xÊu tíi x· héi. Do ®ã chÝnh phñ ph¶i cã gi¶i ph¸p kh¾c phôc, kiÒm chÕ, vµ
kiÓm so¸t l¹m ph¸t. Cã rÊt nhiÒu gi¶i ph¸p ®Ó kiÓm so¸t l¹m ph¸t nhng ë ®Ò tµi
nµy t«i chØ nªu ra gi¶i ph¸p sö dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó kiÓm so¸t l¹m ph¸t.
3. Kh¸i niÖm vÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ, lµ mét bé phËn trong tæng thÓ hÖ thèng chÝnh s¸ch kinh
tÕ cña nhµ níc ®Ó thùc hiÖn viÖc qu¶n lý vÜ m« ®èi víi nÒn kinh tÕ nh»m ®¹t ®îc
c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi trong tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh.
ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ cã thÓ ®îc hiÓu theo nghÜa réng vµ nghÜa th«ng thêng.
Theo nghÜa réng th× chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh toµn bé khèi lîng
tiÒn trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nh»m t¸c ®éng ®Õn 4 môc tiªu lín cña kinh tÕ vÜ
m«, trªn c¬ së ®ã ®¹t ®îc môc tiªu c¬ b¶n lµ æn ®Þnh tiÒn tÖ, gi÷ v÷ng søc mua
cña ®ång tiÒn, æn ®Þnh gi¸ c¶ hµng ho¸. Theo nghÜa th«ng thêng lµ chÝnh s¸ch
quan t©m ®Õn khèi lîng tiÒn cung øng t¨ng thªm trong thêi kú tíi (thêng lµ mét
n¨m) phï hîp víi møc t¨ng trëng kinh tÕ dù kiÕn vµ chØ sè l¹m ph¸t nÕu cã, tÊt
nhiªn còng nh»m æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ æn ®Þnh gi¸ c¶ hµng ho¸ .
Chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, nÕu nh chÝnh s¸ch tµi chÝnh chØ tËp trung
vµo thµnh phÇn. KÕt cÊu c¸c møc chi phÝ thuÕ kho¸ cña nhµ níc, th× chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ quèc gia l¹i tËp trung vµo møc ®é kh¶ n¨ng thanh to¸n cho toµn bé nÒn
KTQD, bao gåm viÖc ®¸p øng khèi lîng cÇn cung øng cho lu th«ng, ®iÒu khiÓn
hÖ thèng tiÒn tÖ vµ khèi lîng tÝn dông ®¸p øng vèn cho nÒn kinh tÕ , t¹o ®iÒu
kiÖn vµ thóc ®Èy ho¹t ®éng cña thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng vèn theo nh÷ng quü
®¹o ®· ®Þnh, kiÓm so¸t hÖ thèng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, cïng víi viÖc x¸c
®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i hîp lý nh»m æn ®Þnh vµ thóc ®Èy kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ kinh tÕ
ngo¹i th¬ng nh»m môc tiªu cuèi cïng lµ æn ®Þnh tiÒn tÖ, gi÷ v÷ng søc mua cña
®ång tiÒn, æn ®Þnh gi¸ c¶ hµng ho¸ .
ChÝnh v× vËy chÝnh s¸ch tiÕn tÖ t¸c ®éng nh¹y bÐn tíi l¹m ph¸t vµ ®©y lµ
gi¶i ph¸p kh¸ h÷u hiÖu trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t.
4. Vai trß cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t.
§Ó thÊy râ t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tíi tû lÖ l¹m ph¸t ta sÏ ®i t×m
hiÓu tõng c«ng cô mét cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
4.1. Dù trò b¾t buéc.
4
Trong ho¹t ®éng tÝn dông vµ thanh to¸n, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã kh¶
n¨ng biÕn nh÷ng kho¶n tiÒn göi ban ®Çu thµnh nh÷ng kho¶n tiÒn göi míi cho c¶
hÖ thèng, kh¶ n¨ng sinh ra béi sè tÝn dông, tøc lµ kh¶ n¨ng t¹o tiÒn. §Ó khèng
chÕ kh¶ n¨ng nµy, ng©n hµng trung ¬ng buéc c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i trÝch
mét phÇn tiÒn huy ®éng ®îc theo mét tû lÖ quy ®Þnh göi vµo ng©n hµng trung ¬ng kh«ng ®îc hëng l·i. Do ®ã c¬ chÕ ho¹t ®éng cña c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc
nh»m khèng chÕ kh¶ n¨ng t¹o tiÒn, h¹n chÕ møc t¨ng béi sè tÝn dông cña c¸c
ng©n hµng th¬ng m¹i.
Tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc lµ tû lÖ gi÷a sè lîng phong tiÖn thanh to¸n cÇn khèng
chÕ (bÞ "v« hiÖu ho¸" vÒ mÆt thanh to¸n) trªn tæng sè tiÒn göi nh»m ®iÒu chØnh
kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ kh¶ n¨ng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
Khi l¹m ph¸t cao, ng©n hµng trung ¬ng n©ng tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc, kh¶ n¨ng
cho vay vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c¸c ng©n hµng bÞ thu hÑp (do sè nh©n tiÒn tÖ
gi¶m), khèi lîng tÝn dông trong nÒn kinh tÕ gi¶m (cung tiÒn gi¶m) dÉn tíi l·i
suÊt t¨ng, ®Çu t gi¶m do ®ã tæng cÇu gi¶m vµ lµm cho gi¸ gi¶m (tû lÖ l¹m ph¸t
gi¶m). Ngîc l¹i nÕu ng©n hµng trung ¬ng h¹ thÊp tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc tøc lµ t¨ng
kh¶ n¨ng t¹o tiÒn, th× cung vÒ tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i còng t¨ng
lªn, khèi lîng tÝn dông vµ khèi lîng thanh to¸n cã xu híng t¨ng, ®ång thêi t¨ng
xu híng më réng khèi lîng tiÒn. Lý luËn t¬ng tù nh trªn th× viÖc t¨ng cung tiÒn
sÏ dÉn tíi t¨ng gi¸ (tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng). Nh vËy c«ng cô DTBB mang tÝnh hµnh
chÝnh ¸p ®Æt trùc tiÕp , ®Çy quyÒn lùc vµ cùc kú quan träng ®Ó c¾t c¬n sèt l¹m
ph¸t, kh«i phôc ho¹t ®éng kinh tÕ trong trêng hîp nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cha æn
®Þnh vµ khi c¸c c«ng cô thÞ trêng më t¸i chiÕt khÊu cha ®ñ m¹nh ®Ó cã thÓ ®¶m
tr¸ch ®iÒu hoµ møc cung tiÒn tÖ cho nÒn kinh tÕ. Nhng c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc
qu¸ nh¹y c¶m, v× chØ thay ®æi nhá trong tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc ®· lµm cho khèi lîng tiÒn t¨ng lªn rÊt lín khã kiÓm so¸t. MÆt kh¸c mét ®iÒu bÊt lîi n÷a lµ khi sö
dông c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc ®Ó kiÓm so¸t cung øng tiÒn tÖ nh viÖc t¨ng dù tr÷
b¾t buéc cã thÓ g©y nªn vÊn ®Ò kh¶ n¨ng thanh kho¶n ngay ®èi víi mét ng©n
hµng cã dù tr÷ vît møc qu¸ thÊp, thay ®æi tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc kh«ng ngõng
còng g©y nªn t×nh tr¹ng kh«ng æn ®Þnh cho c¸c ng©n hµng.ChÝnh v× vËy sö dông
c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc ®Ó kiÓm so¸t cung tiÒn tÖ qua ®ã kiÓm so¸t l¹m ph¸t Ýt ®äc sö dông trªn thÕ giíi (®Æc biÖt lµ nh÷ng níc ph¸t triÓn , cã nÒn kinh tÕ æn
®Þnh)
4.2. T¸i chiÕt khÊu
T¸i chiÕt khÊu lµ ph¬ng thøc ®Ó ng©n hµng trung ¬ng ®a tiÒn vµo lu th«ng,
thùc hiÖn vai trß ngêi cho vay cuèi cïng. Th«ng qua viÖc t¸i chiÕt khÊu, ng©n
hµng trung ¬ng ®· t¹o c¬ së ®Çu tiªn thóc ®Èy hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i
thùc hiÖn viÖc t¹o tiÒn, ®ång thêi khai th«ng thanh to¸n. T¸i chiÕt khÊu lµ ®Çu
mèi t¨ng tiÒn trung ¬ng, t¨ng khèi lîng tiÒn tÖ vµo lu th«ng. Do ®ã ¶nh hëng trùc
tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn khèi lîng tiÒn vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Tuú
theo t×nh h×nh tõng giai ®o¹n, tuú thuéc yªu cÇu cña viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ trong giai ®o¹n Êy, cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch "níi láng" hay "th¾t chÆt" tÝn
dông mµ ng©n hµng trung ¬ng quy ®Þnh l·i suÊt thÊp hay cao. L·i suÊt t¸i chiÕt
khÊu ®Æt ra tõng thêi kú ph¶i cã t¸c dông híng dÉn, chØ ®¹o l·i suÊt tÝn dông
trong nÒn kinh tÕ cña giai ®o¹n ®ã. Khi ng©n hµng trung ¬ng n©ng l·i suÊt t¸i
chiÕt khÊu buéc c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i còng ph¶i n©ng l·i suÊt tÝn dông cña
5
m×nh lªn ®Ó kh«ng bÞ lç vèn. Do l·i suÊt tÝn dông t¨ng lªn, gi¶m "cÇu" vÒ tÝn
dông vµ kÐo theo gi¶m cÇu vÒ tiÒn tÖ (nhu cÇu vÒ gi÷ tiÒn cña nh©n d©n gi¶m ®i).
Do ®ã ®Çu t gi¶m ®i dÉn tíi tæng cÇu gi¶m vµ lµm cho gi¸ gi¶m (tû lÖ l¹m ph¸t
gi¶m). Trêng hîp ngîc l¹i tøc lµ ng©n hµng trung ¬ng kÝch thÝch t¨ng cung cÇu
tiÒn tÖ vµ lµm cho gi¸ t¨ng (tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng). ë c¸c níc c«ng cô nghiÖp vô
trùc tiÕp ®Ó thùc hiÖn t¸i chiÕt khÊu lµ th¬ng phiÕu, hoÆc c¸c lo¹i tÝn phiÕu lµ
nh÷ng c«ng cô rÊt th«ng dông trªn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ thÞ trêng vèn nhng ë níc ta
cha cã c«ng cô truyÒn thèng ®Ó thùc hiÖn viÖc chiÕt khÊu vµ t¸i chiÕt khÊu. MÆt
kh¸c c«ng cô t¸i chiÕt khÊu võa cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt kh¶ n¨ng thanh to¸n võa
cã kh¶ n¨ng më réng khèi lîng tÝn dông cho nÒn kinh tÕ. Cho nªn cã thÓ vÝ c«ng
cô t¸i chiÕt khÊu lµ c¸Ý b¬m hai chiÒu võa hót võa ®Èy. Khi b¬m ®¶y ra lµ cung
thªm tiÒn cho nÒn kinh tÕ, khi cã hiÖn tîng thiÓu ph¸t. Vµ b¬m hót vµo thu håi lîng tiÒn khi nÒn kinh tÕ cã hiÖn tîng l¹m ph¸t.
Tuy nhiªn khi NHTW Ên ®Þnh l·i suÊt chiÕt khÊu t¹i mét møc nµo ®ã sÏ x¶y
ra nh÷ng biÕn ®éng lín trong kho¶ng c¸ch gi÷a l·i suÊt thÞ trêng vµ l·i suÊt chiÕt
khÊu v× khi ®ã l·i suÊt cho vay thay ®æi. Nh÷ng biÕn ®éng nµy dÉn ®Õn nh÷ng
thay ®æi ngoµi ý ®Þnh trong khèi lîng cho vay chiÕt khÊu vµ do ®ã thay ®æi trong
cung øng tiÒn tÖ lµm cho viÖc kiÓm so¸t cung øng tiÒn tÖ vÊt v¶ h¬n. §©y chÝnh
lµ h¹n chÕ cña c«ng cô t¸i chiÕt khÊu trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t.
4.3. Ho¹t ®éng thÞ trêng më.
NÕu nh c«ng cô l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu lµ c«ng cô thô ®éng cña NHTW, tøc
lµ NHTW ph¶i chê NHTM ®ang cÇn vèn ®a th¬ng phiÕu, kú phiÕu... ®Õn ®Ó xin
"t¸i cÊp vèn" th× nghiÖp vô thÞ trêng më lµ c«ng cô chñ ®éng cña ng©n hµng
trung ¬ng ®Ó ®iÒu khiÓn khèi lîng tiÒn, qua ®ã ®· kiÓm so¸t ®îc l¹m ph¸t.
Qua nghiÖp vô thÞ trêng më, NHTW chñ ®éng ph¸t hµnh tiÒn trung ¬ng vµo
lu th«ng hoÆc rót bít tiÒn khái lu th«ng b»ng c¸ch mua b¸n c¸c lo¹i tr¸i phiÕu
ng©n hµng quèc gia nh»m t¸c ®éng tríc hÕt ®Õn khèi lîng tiÒn dù tr÷ trong quü
dù tr÷ cña c¸c NHTM vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh, h¹n chÕ tiÒm n¨ng tÝn dông vµ
thanh to¸n cña c¸c ng©n hµng nµy, qua ®ã ®iÒu khiÓn khèi lîng tiÒn trong thÞ trêng tiÒn tÖ chóng ta. Khi nghiªn cøu phÇn tríc ®· biÕt r»ng khèi lîng tiÒn tÖ ¶nh
hëng trùc tiÕp tíi tû lÖ l¹m ph¸t , viÖc thay ®æi cung tiÒn tÖ sÏ lµm thay ®æi tû lÖ
l¹m ph¸t.
Trong nghiÖp vô thÞ trêng më, ng©n hµng trung ¬ng ®iÒu khiÓn c¶ khèi lîng
tiÒn tÖ vµ l·i suÊt tÝn dông th«ng qua "gi¸ c¶" mua vµ b¸n tr¸i phiÕu. TÊt c¶
nh÷ng cuéc can thiÖp vµo khèi lîng tiÒn b»ng c«ng cô thÞ trêng më ®Òu ®îc tiÕn
hµnh dêng nh lµ lÆng lÏ vµ v« h×nh, "kh«ng can thiÖp th« b¹o", ®iÒu khiÓn m¹nh
mµ kh«ng chøa ®ùng "mét chót mÖnh lÖnh". Mét mÆt nghiÖp vô thÞ trêng më cã
thÓ dÔ dµng ®¶o ngîc l¹i. Khi cã mét sai lÇm trong lóc tiÕn hµnh nghiÖp vô thÞ trêng më, nh khi thÊy cung tiÒn tÖ t¨ng hoÆc gi¶m qu¸ nhanh ng©n hµng th¬ng m¹i
cã thÓ lËp tøc ®¶o ngîc l¹i b»ng c¸ch b¸n tr¸i phiÕu hoÆc mua tr¸i phiÕu vµ ngîc
l¹i.
§©y lµ c«ng cô cùc kú quan träng cña nhiÒu NHTW, vµ ®îc coi lµ vò khÝ
s¾c bÐn nhÊt ®em l¹i sù æn ®Þnh kinh tÕ nãi chung, æn ®Þnh l¹m ph¸t nãi riªng.
6
Nhng ë níc ta ®ang ë trong thêi kú ®Æt nÒn mãng. Bëi v× nghiÖp vô nµy ®ßi
hái ph¶i cã m«i trêng ph¸p lý nhÊt ®Þnh. Trong thêi kú l¹m ph¸t ®Õn 3 con sè,
ViÖt nam ®· ¸p dông chÝnh s¸ch l·i suÊt ®Ó ®Èy lïi l¹m ph¸t rÊt nhanh chãng.
(nhê vµo ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña l¹m ph¸t ë ViÖt nam). Chóng ta sÏ nghiªn cøu
xem chÝnh s¸ch l·i suÊt t¸c ®éng tíi l¹m ph¸t nh thÕ nµo.
4.4. L·i suÊt.
L·i suÊt lµ mét c«ng cô quan träng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Nã ®îc ¸p dông
nhÊt qu¸n trong mét l·nh thæ vµ ®îc ng©n hµng nhµ níc ®iÒu hµnh chÆt chÏ vµ
mÒm dÎo tuú theo tõng thêi kú cho phï hîp víi nhu cÇu huy ®éng vèn vµ cung
øng vèn. Nh vËy chóng ta cã thÓ thÊy r»ng l·i suÊt t¸c ®éng lµm thay ®æi cÇu tiÒn
tÖ trong d©n c, vµ lµm thay ®æi tû lÖ l¹m ph¸t. ThËt vËy, khi cã l¹m ph¸t. Ng©n
hµng nhµ níc sÏ t¨ng l·i suÊt tiÒn göi. ChÝnh v× thÕ ngêi d©n vµ c¸c c«ng ty sÏ
®Çu t vµo ng©n hµng (göi tiÒn vµo ng©n hµng) cã lîi h¬n lµ ®Çu t vµo s¶n xuÊt
kinh doanh. Nh vËy cÇu tiÒn gi¶m do ®ã tæng ®Çu t gi¶m, lµm cho tæng cÇu gi¶m
dÉn tíi gi¸ gi¶m. Nhng chóng ta biÕt r»ng in= ii + ir trong ®ã in lµ tû lÖ l·i suÊt
danh nghÜa, il: tû lÖ l·i suÊt thùc tÕ vµ i i lµ tû lÖ l¹m ph¸t, do ®ã khi cã l¹m ph¸t
cao, ¸p dông chÝnh s¸ch l·i suÊt ë ®©y chÝnh lµ viÖc t¨ng tû lÖ l·i suÊt danh nghÜa
cao h¬n h¼n tû lÖ l¹m ph¸t (®Ó duy tr× l·i suÊt thùc d¬ng) qua ®ã míi t¹o ®îc cÇu
tiÒn danh nghÜa t¬ng øng víi cÇu tiÒn thùc tÕ. Tãm l¹i khi l·i suÊt tiÒn göi cao th×
®éng viªn ®îc nhiÒu ngêi göi tiÒn vµo NHTM vµ ngîc l¹i. NHTM mua tÝn phiÕu
NHNN víi l·i suÊt kinh doanh cã l·i th× sÏ gi¶m ®îc khèi lîng tÝn dông. NÕu l·i
suÊt tiÒn (cho vay) cao sÏ lµm n¶n lßng ngêi vay v× kinh doanh b»ng vèn vay
NHTM kh«ng cã lîi nhuËn. Nh vËy dïng c«ng cô l·i suÊt cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m
khèi lîng tÝn dông cña NHTM ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ (æn
®Þnh tû lÖ l¹m ph¸t). Tuú tõng thêi ®iÓm mµ chÝnh s¸ch l·i suÊt ®îc ¸p dông
thµnh c«ng trong viÖc chèng l¹m ph¸t. ë ViÖt nam ®· ¸p dông rÊt thµnh c«ng
chÝnh s¸ch l·i suÊt vµo nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 80 trong viÖc gi¶m tû lÖ l¹m ph¸t
tõ 3 con sè xuèng cßn mét con sè do nÒn kinh tÕ ë níc ta lóc ®ã lµ nÒn kinh tÕ
tuy ®· më cöa nhng cha më h¼n, do ®ã chØ cã t¸c ®éng trong níc ®Çu t b»ng ViÖt
nam ®ång chø quèc tÕ Ýt ®Çu t vµo. ChÝnh v× thÕ ngµy nay kh«ng thÓ ¸p dông
chÝnh s¸ch l·i suÊt víi tû lÖ l·i suÊt rÊt cao ®Ó gi¶m tû lÖ l¹m ph¸t mµ ph¶i quan
t©m ®Õn mèi quan hÖ gi÷a l·i suÊt trong níc vµ l·i suÊt níc ngoµi . Trong viÖc
kiÓm so¸t l¹m ph¸t ®©y lµ c«ng cô cæ ®iÓn, c¸c níc ngµy cµng Ýt sö dông h¬n.
Tuy ®©y lµ mét c«ng cô rÊt quan träng trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t vµ huy
®éng vèn còng nh cung cÊp vèn.
4.5. H¹n møc tÝn dông:
Ngoµi nh÷ng c«ng cô c¬ b¶n trªn, ng©n hµng nhµ níc cßn sö dông c«ng cô
h¹n møc tÝn dông ®Ó ®iÒu hµnh, lµm cho khèi lîng tÝn dông ®èi víi NHTM
kh«ng vît qu¸ møc cho phÐp ®Ó tõ ®ã b¶o ®¶m møc l¹m ph¸t ®· ®îc phª duyÖt.
H¹n møc tÝn dông lµ khèi lîng tÝn dông tèi ®a mµ NHTW cã thÓ cung øng cho
tÊt c¶ c¸c NHTM trong thêi kú nhÊt ®Þnh phï hîp víi møc t¨ng trëng kinh tÕ cña
thêi kú. §©y lµ mét chØ tiªu cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn khèi lîng tiÒn trung ¬ng ®îc cung øng thªm (hay gi¶m bít) ®èi víi c¸c NHTM. Khi h¹n møc tÝn dông
gi¶m, dÉn tíi cung tiÒn gi¶m do ®ã tæng ®Çu t gi¶m lµm cho tæng cÇu gi¶m vµ
cuèi cïng lµ gi¸ gi¶m. Víi môc tiªu æn ®Þnh ®ång tiÒn vµ chèng l¹m ph¸t ®îc coi
lµ môc tiªu sè 1, th× c«ng cô h¹n møc tÝn dông lµ cÇn thiÕt. Song viÖc sö dông
7
c«ng cô h¹n møc tÝn dông còng lµ vÊn ®Ò khã kh¨n kh«ng nhá cho c¸c ng©n
hµng th¬ng m¹i. TiÒn göi cña nh©n d©n kh«ng thÓ kh«ng thu nhËn hµng ngµy
hµng giê. NÕu nhËn tiÒn göi mµ kh«ng ®îc cho vay th× ch¼ng kh¸c nµo cã ®Çu
vµo mµ kh«ng cã ®Çu ra. Nh vËy ®Çu ra cña vèn huy ®éng bÞ bÕ t¾c bëi h¹n møc
tÝn dông. ViÖc x¸c ®Þnh h¹n møc tÝn dông lµ rÊt cÇn thiÕt, ®Ó thùc hiÖn môc tiªu
chèng l¹m ph¸t. Song nã còng cã nh÷ng mÆt tr¸i g©y khã kh¨n cho NHTM. CÇn
cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n ®ã.
II/ Thùc tr¹ng cña viÖc sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh
s¸ch tiÒn tÖ nh»m kiÓm so¸t L¹m ph¸t nh÷ng n¨m qua ë
ViÖt Nam.
1. Dù tr÷ b¾t buéc
T¹i ®iÒu 45 ph¸p lÖnh ng©n hµng nhµ níc ®· quy ®Þnh "NHNN quy ®Þnh tû
lÖ dù tr÷ b¾t buéc Ýt nhÊt ë møc 10% vµ nhiÒu nhÊt ë møc 35% trªn toµn bé tiÒn
göi ë c¸c tæ chøc tÝn dông. Trong trêng hîp cÇn thiÕt héi ®ång qu¶n trÞ ng©n
hµng nhµ níc quyÕt ®Þnh t¨ng tû lÖ dù tr÷ trªn møc 35% vµ NHNN tr¶ l·i møc
t¨ng ®ã. Trªn thùc tÕ c«ng cô nµy ®îc b¾t ®Çu sö dông tõ cuèi n¨m 1989 víi tæng
sè tiÒn c¸c NHTM ph¶i ký göi h¬n 100 tû ®ång, n¨m 1990 lµ 356 tû ®ång vµ c¸c
n¨m sau vÉn ®îc thùc hiÖn theo møc 10% tÝnh trªn sè tiÒn göi cña kh¸ch hµng.
Trong thêi gian ®Çu, tuy ph¸p lÖnh ng©n hµng ®· quy ®Þnh nh trªn nhng
thùc tÕ trong mét thêi gian dµi, tû lÖ 10% ®îc æn ®Þnh mét c¸ch cè ®Þnh, mÆc dï
chÝnh s¸ch tÝn dông tõ n¨m 1989 ®Õn nay ®· tr¶i qua nhiÒu thêi kú kh¸c nhau
theo chñ tr¬ng lóc th× th¾t chÆt, lóc th× níi láng (nh»m kiÓm so¸t l¹m ph¸t).
NghÜa lµ viÖc thùc hiÖn ®a tiÒn vµo lu th«ng ®iÒu khiÓn khèi lîng tiÒn lu th«ng
lu«n ®îc thùc hiÖn theo nh÷ng dù kiÕn nhÊt ®Þnh, b»ng nh÷ng c«ng cô kh¸c
nhau. Nhng c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc vÉn ®îc thùc hiÖn víi mét tû lÖ cè ®Þnh.
§Çu n¨m 1994, Ng©n hµng trung ¬ng ®· cã quy ®Þnh bæ sung : tû lÖ dù tr÷
b¾t buéc ®èi víi lo¹i tiÒn göi kh«ng kú h¹n lµ 13%, ®èi víi lo¹i tiÒn göi lµ 7%
nhng còng lµ ®Ó thi hµnh cho mét thêi gian dµi. Sù æn ®Þnh nh vËy ®· nãi lªn
r»ng, ë níc ta vµo thêi kú nµy míi bíc ®Çu sö dông c«ng cô nµy , nªn cha cã kh¶
n¨ng ®iÒu khiÓn nã mét c¸ch linh ho¹t theo t×nh h×nh tiÒn tÖ lu«n biÕn ®éng
trong lu th«ng, nªn cha thùc hiÖn ®Çy ®ñ vai trß ®iÒu khiÓn khèi lîng tiÒn lu
th«ng h¹n chÕ béi sè tÝn dông cña c¸c NHTM nh chøc n¨ng vèn cã cña c«ng cô
nµy. §Æc biÖt ë n¨m 1991-1992 c¸c ng©n hµng quèc doanh ngoµi sè vèn dù tr÷
tèi thiÓu theo luËt ®Þnh cßn cã mét lîng vèn tiÒn göi kh¸ lín taÞ NHTW. §iÒu
nµy trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh ®· v« hiÖu ho¸ c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc v×
nh vËy khi n©ng cao hay h¹ thÊp tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc th× hÇu nh còng ch¼ng ¶nh
hëng g× ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ khèi lîng tÝn dông cung øng. MÆt kh¸c mét
sè vÊn ®Ò tån t¹i vÒ mÆt nghiÖp vô vµ tæ chøc thùc hiÖn dù tr÷ b¾t buéc ®· gi¶m
tÝnh chÊt nhaþ c¶m cña c«ng cô.
Tuy nhiªn, thêi gian qua NHNN còng ®· sö dông c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc
nh»m môc tiªu gãp phÇn ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú vµ ®·
®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë møc thÊp. §Õn
nay ®Ó chuÈn bÞ cho luËt NHNN cã hiÖu lùc thi hµnh kÓ tõ ngµy 1/10/1998, vÊn
®Ò cÇn ®Æt ra lµ ph¶i nghiªn cøu néi dung cña luËt NHNN nh»m ®a ra quy chÕ dù
8
tr÷ b¾t buéc phï hîp víi môc tiªu ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ giai ®o¹n míi
trong ®ã môc tiªu æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh kiÓm so¸t l¹m ph¸t lµ
quan träng nhÊt.
2. T¸i chiÕt khÊu
T¸i chiÕt khÊu lµ mét c«ng cô kh¸ nh¹y c¶m trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh khèi
lîng tiÒn tÖ vµ ®· ®îc nhµ níc cho phÐp sö dông t¹i ®iÒu 41 vµ 43 ph¸p lÖnh
NHNN ViÖt Nam. Nhng trong thùc tÕ ë níc ta nh÷ng n¨m qua do thõa hëng tiÒm
thÕ cña mét nÒn lu th«ng trong ®ã kh«ng ®îc phÐp tån t¹i tÝn dông th¬ng m¹i, v×
vËy cha cã c¸c c«ng cô truyÒn thèng trùc tiÕp ®Ó thùc hiÖn viÖc chiÕt khÊu vµ t¸i
chiÕt khÊu nh c¸c lo¹i kú phiÕu, th¬ng phiÕu... LuËt th¬ng m¹i níc ta míi ®îc
c«ng bè vµ tõ ngµy 1-1-1998 míi cã gi¸ trÞ thi hµnh, bëi vËy nghiÖp vô chiÕt
khÊu th¬ng phiÕu cña NHTM cha ®îc quy ®Þnh. Do ®ã viÖc t¸i chiÕt khÊu ®îc
thùc hiÖn dùa trªn c¨n cø c¸c chøng tõ do NHTM ®· cho vay, nhng cha ®Õn h¹n
c¸c doanh nghiÖp ph¶i tr¶ nî l·i. C¨n cø vµo chøng tõ ®ã NHNN cho c¸c NHTM
vay l¹i nh÷ng kho¶n nî mµ c¸c NHTM ®· cho c¸c doanh nghiÖp vay. Mét mÆt
NHTW cßn thùc hiÖn ph¬ng thøc "mua l¹i" c¸c dù ¸n ®· ®îc c¸c ng©n hµng
thÈm ®Þnh tríc khi ®Çu t nhng NHTM kh«ng ®ñ vèn. Trong thêi gian qua do cha
cã nh÷ng c«ng cô nghiÖp vô ®Ó thùc hiÖn c«ng cô l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu nªn
ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam ®· sö dông h×nh thøc cho vay cÇm cè. H×nh thøc
nµy ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch, c¸c NHTM vµ c¸c tæ chøc tÝn dông ®em mét sè
lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ ®Õn NHTW lµm vËt thÕ chÊp ®Ó vay tiÒn. Lo¹i tÝn dông nµy
nh»m gi¶i quyÕt khã kh¨n tµi chÝnh t¹m thêi cho c¸c NHTM. H×nh thøc mua l¹i
c¸c dù ¸n ®Çu t t¸i cÊp vèn theo h×nh thøc cho vay thÕ chÊp mét thêi gian dµi lµ
c«ng cô thay thÕ cho th¬ng phiÕu vµ kú phiÕu . Nh÷ng h¹n chÕ cña c«ng cô t¸i
chiÕt khÊu ë níc ta trong thêi gian qua ®ã lµ tÊt yÕu trong thêi kú ®Çu chuyÓn
sang kinh tÕ thÞ trêng . Tuy nhiªn cïng víi c¸c c«ng cô kh¸c cña chÝnh s¸ch tiÒn
tÖ c«ng cô t¸i chiÕt khÊu (cha hoµn thiÖn) ®· gãp phÇn ®a tû lÖ l¹m ph¸t ë níc ta
tõ møc 2 con sè ë c¸c n¨m tríc xuèng møc 1 con sè ë n¨m 1993.
9
3. Ho¹t ®éng thÞ trêng më
§©y lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng ®îc NHTW c¸c níc sö dông ®Ó
®iÒu hµnh cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. ThËm chÝ mét sè ng©n hµng coi ®©y lµ
c«ng cô s¾c bÐn nhÊt trong c¸c ho¹t ®éng cña m×nh.
Nhng ë ViÖt Nam, nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung
bao cÊp gåm suèt 4 thËp kû qua, phï hîp víi c¬ chÕ ®ã NHNN ViÖt Nam kh«ng
thÓ sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp (dù tr÷ b¾t buéc, thÞ trêng më, l·i suÊt t¸i chiÕt
khÊu) ®Ó ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. C«ng cô ®ã chØ cã thÓ vµ trªn thùc tÕ bíc
®Çu ®· ph¸t huy t¸c dông khi hÖ thèng NHVN ®· thùc sù ®æi míi. §iÒu 21 luËt
NHNN ViÖt nam ®îc quèc héi níc CHXHCN ViÖt nam kho¸ 10 kú häp thø 2
th«ng qua quy ®Þnh "NHNN thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ trêng më th«ng qua viÖc
mua b¸n tÝn phiÕu kho b¹c, chøng chØ tiÒn göi, tÝn phiÕu NHNN vµ c¸c lo¹i giÊy
tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c trªn thÞ trêng tiÒn tÖ ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc
gia. Quy ®Þnh trªn vÒ mÆt ph¬ng diÖn ph¸p lý luËt NHNN ViÖt Nam ®· më ra
cho c«ng cô thÞ trêng më mét lèi ®i kh¸ th«ng tho¸ng, kh«ng bÞ øc chÕ bíi khÝa
c¹nh nµo. Trªn thùc tÕ ë ViÖt Nam tõ n¨m 1996 ®· cã nh÷ng ®ît ho¹t ®éng cña
c¸c thÞ trêng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c, ngo¹i tÖ bªn ng©n hµng. Trong ®ã n¨m
1996 lµ 19 ®ît, n¨m 1997 lµ 35 ®ît ®Êu thÇu tr¸i phiÕu, khèi lîng tróng thÇu lµ
2912,5 tû ®ång trong ®ã c¸c c«ng ty b¶o hiÓm mua 828 tû ®ång, ¸n tæ chøc tÝn
dông mua 2.084,5 tû ®ång. §iÒu nµy cho thÊy vèn n»m trong c¸c ®Þnh chÕ tµi
chÝnh cßn kh¸ nhiÒu nhng cho vay ra cã nhiÒu rñi ro. C¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh
quay trë l¹i mua tÝn phiÕu kho b¹c ®Ó ®¶m b¶o an toµn vµ chèng lç. Tuy nhiªn do
thÞ trêng ®Êu thÇu chØ b¸n tÝn phiÕu kho b¹c cã kú h¹n mét n¨m nªn kh«ng t¹o ra
c«ng cô tiÒn tÖ ®Ó thóc ®Èy sù ra ®êi cña ho¹t ®éng thÞ trêng më cña NHTW.
N¨m 1998 NHNN phèi hîp víi bé tµi chÝnh tiÕp tôc ph¸t hµnh thêng xuyªn tr¸i
phiÕu kho b¹c, sè d tr¸i phiÕu ®Õn cuèi th¸ng 9/1998lµ 3478,7 tû ®ång. Tuy
nhiªn ®Õn nay cho thÊy c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®a thÞ trêng më vµo ho¹t ®éng lµ cha
chÝn muåi, vµ cha thùc sù trë thµnh c«ng cô theo ®óng nghÜa cña nã. Chóng ta cã
thÓ thÊy r»ng nghiÖp vô thÞ trêng më lµ yÕu tè t¸c ®éng quyÕt ®Þnh nhÊt ®Õn
nh÷ng biÕn ®éng trong cung øng tiÒn tÖ, lµm thay ®æi c¬ së tiÒn tÖ trªn thÞ trêng.
ChÝnh v× vËy ®©y lµ c«ng cô h÷u hiÖu trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t. Do ®ã viÖc
chÝnh phñ t×m nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó mau chãng ®a thÞ trêng më ho¹t ®éng mét
c¸ch ®Çy ®ñ lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt.
10
4. L·i suÊt
Tríc n¨m 1933, hÖ thèng ng©n hµng ë ViÖt nam lµ hÖ thèng ng©n hµng mét
cÊp, vÒ thùc chÊt nã lµ mét bé phËn cña ng©n s¸ch nhµ níc. Mèi quan hÖ cña
ng©n hµng víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh vµ víi d©n chóng lµ h¹n chÕ : khi ng©n
s¸ch nhµ níc th©m hôt, c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh thªm tiÒn ®Ó bï ®¾p. Khi c¸c
DNNN thiÕu vèn th× ng©n hµng ph¸t hµnh tiÒn cho vay tÝn dông. V× vËy dÉn tíi
l¹m ph¸t trÇm träng tíi møc 3 con sè (trong thêi kú nµy ng©n hµng ®· ¸p dông
chÝnh s¸ch l·i suÊt cho vay nhá h¬n l·i suÊt tiÒn göi vµ nhá h¬n tèc ®é trît gi¸.
§©y lµ sù bÊt hîp lý, cho nªn kh«ng huy ®éng ®îc vèn trong d©n vµ lµm cho hÖ
thèng ng©n hµng tª liÖt) Th¸ng 3 n¨m 1988, ®¸nh dÊu bíc ngoÆt c¬ b¶n trong
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ë ViÖt nam b»ng nghÞ ®Þnh 53 vµ th¸ng 5 n¨m 1990 lµ viÖc ban
hµnh hai ph¸p lÖnh vÒ ng©n hµng. Ng©n hµng Nhµ níc vµ ng©n hµng HTX tÝn
dông vµ c«ng ty tµi chÝnh. Sù h×nh thµnh hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp cïng víi
viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch l·i suÊt ®· gãp phÇn rÊt c¬ b¶n vµo viÖc kiÒm chÕ l¹m
ph¸t nh÷ng n¨m sau ®ã.
Vµo ®Çu n¨m 1989, chÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh thay ®æi mét c¸ch c¬ b¶n
chÝnh s¸ch l·i suÊt. QuyÕt ®Þnh sè 39/H§BT ngµy 10/4/1989cña H§BT ®a ra c¸c
nguyªn t¾c c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh l·i suÊt tiÒn göi vµ cho vay cña NHNN. C¸c
nguyªn t¾c ®ã lµ:
- L·i suÊt ¸p dông thèng nhÊt cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®îc ®iÒu chØnh
theo sù biÕn ®éng cña chØ soã gi¸ c¶ trªn thÞ trêng x· héi.
- Mäi nguån vèn mµ ng©n hµng huy ®éng ®Ó cho vay ®Òu ®îc hëng l·i, mäi
kho¶n vèn ng©n hµng cho vay ®Òu ph¶i thu l·i.
- Chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay vµ l·i suÊt tiÒn göi b×nh qu©n 0,6%
th¸ng.
- Trong c¬ cÊu l·i suÊt tiÒn göi vµ cho vay ph¶i bao gåm l·i suÊt c¬ b¶n (l·i
suÊt thùc d¬ng) vµ chØ sè trît gi¸ cña thÞ trêng x· héi.
Cô thÓ tõ gi÷a th¸ng 3-1989 ®· ®a l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm lªn cao h¬n chØ
sè l¹m ph¸t hµng th¸ng. Th¸ng 1 vµ th¸ng 2 n¨m 1989 chØ sè gi¸ chØ t¨ng h¬n
7,4% vµ 4,2% nhng l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n 3 th¸ng vµ kh«ng cã kú
h¹n ®· ®îc m¹nh d¹n ®a lªn 12% vµ 9% mçi th¸ng . BiÖn ph¸p l·i suÊt thùc d¬ng
nµy lÇn ®Çu tiªn ®îc thùc thi ®· ph¸ vì sù tr× trÖ cña c¸c kªnh thu hót tiÒn thõa
trong d©n vµ kh¾c phôc c¨n b¶n sù tª liÖt cña chÝnh s¸ch l·i suÊt cÇn æn ®Þnh tõ
n¨m 1985 ®Õn quý I n¨m 1989. Sè d tiÒn tiÕt kiÖm t¨ng lªn nhanh chãng ngay
th¸ng ®Çu, quý ®Çu. ¸p dông chÝnh s¸ch nµy ngay lÇn ®Çu ®· gi¶m l¹m ph¸t mét
c¸ch nhanh chãng (còng bÊt lîi vµ khã kh¨n ®ã lµ chØ 3 th¸ng sau ®· trë thµnh
thiÓu ph¸t. Th¸ng 6/1992. NHNN ®· ®iÒu chØnh l·i suÊt theo híng:
- §¶m b¶o l·i suÊt d¬ng, tøc lµ l·i suÊt cho vay kh«ng thÊp h¬n l·i suÊt huy
®éng b×nh qu©n.
- NHNN chØ quy ®Þnh møc l·i suÊt cho vay tèi ®a vµ møc l·i suÊt tiÒn göi
tèi thiÓu, cßn møc l·i suÊt cô thÓ sÏ do c¸c NHTM quyÕt ®Þnh.
11
- Xo¸ bá c¬ chÕ nhiÒu møc l·i suÊt ph©n biÖt theo thµnh phÇn kinh tÕ còng
nh theo c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp , thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt b×nh ®¼ng ®èi
víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ .
§©y lµ bíc c¶i tiÕn c¬ b¶n theo híng tõng bíc tù do ho¸ l·i suÊt. Trong
nh÷ng n¨m tiÕp theo biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó kiÓm so¸t cung øng tiÒn tÖ (qua ®ã
kiÓm so¸t ®îc l¹m ph¸t) lµ n©ng cao l·i suÊt b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh lªn møc
cao, thùc hiÖn th¾t chÆt tÝn dông cÊp cho khu vùc kinh tÕ quèc doanh vµ ng©n
s¸ch nhµ níc. TiÕp theo mét bíc c¶i c¸ch chÝnh s¸ch l·i suÊt n÷a ®ã lµ víi quyÕt
®Þnh 381/Q§-NH ngµy 28-12-1995 cña thèng ®èc ng©n hµng nhµ níc, kÓ tõ
ngµy 1-1-1996 l·i suÊt trÇn chÝnh thøc trë thµnh mét trong nh÷ng c«ng cô chñ
chèt ®Ó ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. §©y lµ quyÕt ®Þnh vÜ m« cã tÇm ¶nh hëng
s©u réng nhÊt trong n¨m 1996. Tõ møc trÇn 1,75%/th¸ng dµnh cho khu vùc
thµnh thÞ vµ 2% /th¸ng dµnh cho khu vùc n«ng th«n, cho ®Õn thêi ®iÓm nµy l·i
suÊt trÇn ®· ¸p dông thèng nhÊt cho c¶ hai khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n lµ
1,2% th¸ng ®èi víi cho vay ng¾n h¹n vµ 1,25% /th¸ng ®èi víi trung vµ dµi h¹n,
kh«ng chØ gãp phÇn biÕn ®æi c¬ b¶n thùc tr¹ng tÝn dông mµ cßn chøng minh sù
vËn dông kh¸ chuÈn x¸c nh÷ng gi¶i ph¸p ®Æc thï trong hoµn c¶nh cô thÓ ë ViÖt
Nam. Bíc ®Çu ¸p dông kh«ng tr¸nh khái nh÷ng víng m¾c nhng sau mét thêi
gian kh¸ ng¾n, hÖ thèng NHTM dêng nh ®· thÝch nghi ®îc víi c¬ chÕ l·i suÊt
trÇn, tù ®iÒu chØnh nh»m tèi u ho¸ c¬ cÊu tÝn dông vµ c©n ®èi tµi chÝnh ®Ó s½n
sµng øng chiÕu víi 5 lÇn ®iÒu chØnh gi¶m trÇn l·i suÊt cña NHNN trong 2 n¨m
1996-1997 vµ lÇn ®Çu chØnh t¨ng l·i suÊt trÇn gÇn ®©y trong th¸ng 1/1998 (l·i
suÊt cho vay ng¾n h¹n tõ 1% lªn 1,2% /th¸ng, l·i suÊt cho vay trung, dµi h¹n tõ
1,1% lªn 1,25%/th¸ng. Hai møc l·i suÊt c¬ b¶n nµy ¸p dông chung cho c¶ thµnh
thÞ vµ n«ng th«n).
Thµnh qu¶ lín nhÊt mµ c¬ chÕ l·i suÊt trÇn mang l¹i chÝnh lµ ®· t¹o ra c¸c
c¬ héi gi¶m chi phÝ mét c¸ch b×nh ®¼ng ®èi víi mäi thµnh phÇn doanh nghiÖp ,
t¨ng cêng thªm ®éng lùc cho guång m¸y kinh tÕ còng nh gãp phÇn kiÒm chÕ tèt
tèc ®é l¹m ph¸t.
Qua thùc tiÔn cho thÊy, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chÝnh s¸ch l·i suÊt cña
NHNN ®· ®îc sö dông nh mét c«ng cô quan träng gãp phÇn t¨ng trëng kinh tÕ
vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t.
5. H¹n møc tÝn dông
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn hÖ thèng c¸c NHTM vµ c¸c tæ chøc
tµi chÝnh ®îc h×nh thµnh rÊt ®a d¹ng, th× viÖc ®iÒu khiÓn khèi lîng tiÒn ®îc th«ng
qua c¸c c«ng cô l·i suÊt chiÕt khÊu vµ c¸c c«ng cô truyÒn thèng kh¸c lµ chñ yÕu.
Nhng ®èi víi níc ta, c«ng cô truyÒn thèng cha thÓ ph¸t huy ®îc t¸c dông th× viÖc
®Þnh ra c«ng cô trung gian trong thêi gian chuyÓn tiÕp ®· cã mét ý nghÜa lín vµ
t¸c dông thiÕt thùc cho viÖc ®iÒu hµnh khèi lîng tiÒn tÖ. §ã lµ h¹n møc tÝn dông.
ViÖc ®a ra vµ ¸p dông c«ng cô h¹n møc tÝn dông trong nh÷ng n¨m qua ®·
cã nh÷ng kÕt qu¶ chøng tá c«ng cô nµy phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña níc ta.
N¨m 1992, møc dù kiÕn t¨ng trëng kinh tÕ 4,5% , chØ sè l¹m ph¸t dù
kiÕn/møc cho phÐp) lµ 30%/n¨m; NHTW ®· khèng chÕ h¹n møc tÝn dông ®èi víi
tÊt c¶ hÖ thèng NHTM ë møc 34,5%. KÕt qu¶ thùc tÕ n¨m ®ã, møc t¨ng trëng
12
kinh tÕ t¨ng gÊp 2 lÇn so víi dù kiÕn, møc l¹m ph¸t 17,5% tiÒn tÖ ®i dÇn vµo æn
®Þnh. TÊt nhiªn theo c¸c chØ sè ®ã NHTW còng chØ ®a thªm tiÒn vµo lu th«ng
møc 23% (thÊp h¬n møc dù kiÕn). C¸c n¨m sau, NHTW còng ®iÒu hµnh c«ng cô
nµy theo ph¬ng thøc t¬ng tù vµ ®· cã t¸c dông tèt.
Tuy nhiªn cuèi n¨m 1995 do h¹n møc tÝn dông ®· cã ng©n hµng thõa h¬n 1
ngµn tû ®ång, göi NHTW hëng l·i suÊt 1,1% nªn g©y lç. V× vËy viÖc x¸c ®Þnh
h¹n møc tÝn dông lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu trªn chèng l¹m ph¸t. Nhng viÖc ®iÒu hµnh c«ng cô nµy chØ cã hiÖu qu¶ khi hÖ thèng NHTM quèc doanh
cßn chiÕm lÜnh phÇn lín thÞ trêng tiÒn tÖ, ®ång thêi cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a
c¸c c«ng cô (l·i suÊt tÝn dông, can thiÖp thÞ trêng hèi ®o¸i...), cïng c¸c biÖn ph¸p
hµnh chÝnh kh¸c.
ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t
nh÷ng n¨m qua. Nhng ®øng tríc nguy c¬ cã thÓ dÉn tíi t¸i l¹m ph¸t (tuy r»ng tû
lÖ l¹m ph¸t n¨m qua rÊt thÊp 3,6%), viÖc hoµn thiÖn h¬n n÷a chÝnh s¸ch tiÒn tÖ
trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay lµ cÇn thiÕt.
13
III/ Gi¶i ph¸p
1. C¸c nguy c¬ dÉn tíi viÖc t¸i l¹m ph¸t
MÆc dï mÊy n¨m qua l¹m ph¸t ®· ®îc kiÒm chÕ. Song nÒn kinh tÕ ViÖt nam
vÉn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò cha æn ®Þnh v÷ng ch¾c, cã thÓ dÉn tíi viÖc t¸i l¹m ph¸t.
C¸c nh©n tè tiÒm tµng lµm ph¸t sinh l¹m ph¸t cÇn ph¶i ®îc tÝnh ®Õn khi kiÓm
so¸t l¹m ph¸t lµ.
- C¬ së h¹ tÇng kinh tÕ x· héi chËm ®îc c¶i thiÖn, cã mÆt tiÕp tôc xuèng
cÊp, tû lÖ tiÕt kiÖm vµ ®Çu t cßn thÊp, nhiÒu tiÒm lùc cña d©n cha ®îc khai th¸c
vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt , tµi s¶n c«ng vµ vèn ®Çu t cña nhµ níc cßn bÞ thÊt tho¸t
l·ng phÝ lín.
- Søc s¶n xuÊt cña x· héi cha ®îc gi¶i ph¸p triÖt ®Ó, hiÖu qu¶ kinh tÕ cßn
thÊp, h¹n chÐ nguån tÝch luü vèn ®Çu t còng nh kh¶ n¨ng c¶i thiÖn ®êi sèng.
- NÒn kinh tÕ thÞ trêng ViÖt Nam ®ang ë tr×nh ®é ban ®Çu, võa cha ®îc ph¸t
triÓn ®Çy ®ñ, võa cha ®îc qu¶n lý tèt, chñ yÕu do hÖ thèng ph¸p luËt cha ®ång
bé, n¨ng lùc vµ hiÖu lùc qu¶n lý vÜ m« cha ®¸p øng yªu cÇu. Bé m¸y nhµ níc, hÖ
thèng tµi chÝnh ng©n hµng vµ khu vùc doanh nghiÖp nhµ níc cßn béc lé nhiÒu
yÕu kÐm.
- ë níc ta nh÷ng n¨m qua, nhu cÇu ®Çu t vÒ x©y dùng c¬ b¶n t¨ng nhanh
trªn c¶ hai khu vùc nhµ níc vµ t nh©n. §Çu t níc ngoµi vµo ViÖt nam ngµy mét
gia t¨ng do ®ã ¶nh hëng tíi thÞ trêng tiÒn tÖ vµ thÞ trêng hµng ho¸ .
- Ng©n s¸ch nhµ níc ®øng tríc nh÷ng yªu cÇu lín vÒ c©n ®èi thu chi vµ t¹o
nguån bï ®¾p thiÕu hôt hµng n¨m, trong khi ®ã m«i trêng luËt ph¸p m«i trêng tµi
chÝnh cßn ®ang trong qu¸ tr×nh t¹o lËp vµ hoµn c¶nh. V× vËy, kh¶ n¨ng mÊt c©n
®èi trong ng©n s¸ch nhµ níc l¹m ph¸t tiÒn tÖ lµ cha thÓ lêng hÕt ®îc.
Nh÷ng nh©n tè trªn cã thÓ g©y ra l¹m ph¸t trong nh÷ng n¨m tíi.
2. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t
§Ó hoµn thiªn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chóng ta ph¶i biÕt hoµn thiÖn c¸c c«ng cô
cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ còng nh phèi hîp ®iÒu hµnh c¸c c«ng cô ®ã.
14
2.1. Dù tr÷ b¾t buéc.
C«ng cô dù tr÷ b¾t buéc cã u ®iÓm lín trong viÖc kiÓm so¸t cung tiÒn tÖ lµ
nã cã thÓ t¸c ®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c ng©n hµng nh nhau vµ cã t¸c dông ®Çy quyÒn
lùc ®Õn cung øng tiÒn tÖ. Tuy vËy, khi mµ dù tr÷ b¾t buéc kh«ng ®îc tr¶ l·i,
chóng t¬ng ®¬ng víi mét kho¶n thuÕ vµ cã thÓ dÉn tíi t×nh tr¹ng phi trung gian
ho¸ h¬n n÷a, dù tr÷ b¾t buéc thiÕu tÝnh mÒm dÎo, hoÆc nh÷ng thay ®æi lín vµ thêng xuyªn ë møc dù tr÷ còng sÏ g©y nªn hçn lo¹n vµ tæn thÊt cho c¸c NHTM.
Nhng tríc t×nh tr¹ng l¹m ph¸t thÊp nh hiÖn nay theo t«i cÇn gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t
buéc. Bëi v× nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ kh¸ lín, nhng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn
h¹n chÕ, cho nªn viÖc gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc trong giai ®o¹n nµy sÏ hç trî
thªm nguån vèn cho c¸c tæ chøc tÝn dông cho vay nÒn kinh tÕ. MÆt kh¸c sù gia
t¨ng tæng ph¬ng tiÖn thanh to¸n ë møc kiÓm so¸t ®îc, vµ tû lÖ l¹m ph¸t còng cã
thÓ kiÓm so¸t ®îc sao cho phï hîp víi sù t¨ng trëng kinh tÕ. Do vËy h¹ thÊp tØ lÖ
dù tr÷ b¾t buéc cã thÓ chÊp nhËn vµ phï hîp trong thêi kú nµy.
Mét mÆt khi quy ®Þnh tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc cÇn chó ý tíi quy m« ho¹t ®éng
cña c¸c tæ chøc tÝn dông hiÖn nay sao cho hîp lý. Cßn vÒ ®èi tîng thi hµnh quy
chÕ dù tr÷ b¾t buéc cÇn bæ sung thªm ng©n hµng HTX quü tÝn dông nh©n d©n vµ
HTX tÝn dông ®Ó phï hîp víi quy ®Þnh néi dung luËt NHNN. Trong giai ®o¹n
hiÖn nay, c¸c NHTM gÆp khã kh¨n trong viÖc huy ®éng vèn ®èi víi lo¹i tiÒn göi
tõ 12 th¸ng trë lªn (chiÕm 15% so víi tæng nguån vèn huy ®éng). ChÝnh v× vËy
nÕu muèn huy ®éng ®îc lo¹i tiÒn göi nµy c¸c NHTM ph¶i n©ng møc l·i suÊt tiÒn
göi (huy ®éng vèn) lªn cao s¸t l·i suÊt tiÒn cho vay. Do ®ã nÕu quy ®Þnh lo¹i tiÒn
göi nµy còng ph¶i chÞu tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc th× sÏ g©y khã kh¨n cho c¸c NHTM
trong ho¹t ®éng kinh doanh còng nh kh«ng khuyÕn khÝch ®îc huy ®éng vèn
trung vµ dµi h¹n ®Ó cho vay vµ ®Çu t ph¸t triÓn . V× vËy trong giai ®o¹n hiÖn nay
cha nªn quy ®Þnh dù tr÷ b¾t buéc ®èi víi lo¹i tiÒn göi cã kú h¹n tõ 12 th¸ng trë
lªn mµ chØ t¹m thêi quy ®Þnh dù tr÷ b¾t buéc ®èi víi tiÒn göi huy ®éng díi 12
th¸ng. ViÖc quy ®Þnh trªn sÏ khuyÕn khÝch c¸c NHTM b»ng c¸c nghiÖp vô cña
m×nh (ph¸t hµnh tr¸i phiÕu NHTM ph¸t hµnh kú phiÕu...v.v) thu hót nguån vèn
cho môc tiªu ®Çu t vµ ph¸t triÓn .
Nhng ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c¸c tæ chøc tÝn dông, cÇn xö lý
kû luËt viÖc thùc hiÖn dù tr÷ b¾t buéc cña c¸c tæ chøc tÝn dông. Do ®ã ngoµi viÖc
ph¹t nÆng c¸c tæ chøc tÝn dông b»ng h×nh thøc l·i suÊt, ban thanh tra NHNN vµ
c¸c vô liªn quan ë NHTW cÇn t¨ng cêng kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÕ ®é dù tr÷
b¾t buéc cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c.
2.2. T¸i chiÕt khÊu.
§Ó thùc hiÖn ®îc c«ng cô t¸i chiÕt khÊu cã hiÖu qu¶ ®ßi hái ph¶i cã c¸c
c«ng cô truyÒn thèng cña nã lµ kú phiÕu vµ th¬ng phiÕu. Th¬ng phiÕu lµ giÊy
chøng minh cho hµnh vi mua chÞu b¸n chÞu hµng ho¸ , hµnh vi nµy gäi lµ tÝn
dông th¬ng m¹i.
TÝn dông th¬ng m¹i sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp rót ng¾n chu kú kinh
doanh cña m×nh, t¨ng vßng quay cña vèn. Do ®ã sÏ gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt
ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng kinh tÕ cao. V× vËy muèn ¸p dông c«ng cô t¸i chiÕt khÊu
15
nh lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t
®ßi hái ph¶i cã nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho sù ra ®êi cña tÝn dông th¬ng m¹i.
L·i suÊt t¸i chiÕt khÊu cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi l·i suÊt chiÕt khÊu cña
NHTM. V× vËy ®Ó hoµn thiÖn c«ng cô t¸i chiÕt khÊu cÇn hoµn thiÖn viÖc chiÕt
khÊu kú phiÕu do Ng©n hµng th¬ng m¹i ph¸t hµnh cô thÓ ë ®©y lµ chøng tõ cã
gi¸. HiÖn nay c¸c ng©n hµng thêng dïng h×nh thøc nhËn cÇm cè ®Ó cho vay h¬n
lµ nhËn chiÕt khÊu c¸c chøng tõ cã gi¸. Nhng theo t«i h×nh thøc nhËn cÇm cè cho
vay cã nhiÒu nhîc ®iÓm h¬n so víi h×nh thøc chiÕt khÊu. Thø nhÊt ®ã lµ thñ tôc
phøc t¹p h¬n, thø hai lµ nhu cÇu vÒ vèn ®îc tho¶ m·n Ýt h¬n. V× vËy b¶n th©n cho
r»ng c¸c ng©n hµng nªn më réng c¸c h×nh thøc chiÕt khÊu chøng tõ cã gi¸ ®Ó t¹o
thuËn lîi h¬n vµ b¶o ®¶m lîi Ých cho kh¸ch hµng.
- Nªn x¸c ®Þnh møc chiÕt khÊu b»ng víi l·i suÊt cho vay ®îc tÝnh b»ng phÝ
ng©n hµng céng víi l·i suÊt sinh lîi cña c¸c chøng tõ cã gi¸, nhng tèi ®a kh«ng
vît qu¸ møc tiÒn cña l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n.
MÆt kh¸c ng©n hµng trung ¬ng cÇn ®Þnh râ h¬n viÖc vËn dông chÝnh s¸ch vµ
c«ng cô t¸i chiÕt khÊu, l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu: cã nh vËy møc kÝch thÝch viÖc xuÊt
hiÖn c¸c lo¹i th¬ng phiÕu, kú phiÕu vµ chÝnh chóng lµ c¬ së cho phÐp ng©n hµng
nhµ níc trung ¬ng vËn dông c«ng cô t¸i chiÕt khÊu vµ l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu h÷u
hiÖu ®Ó thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
2.3. Ho¹t ®éng thÞ trêng më:
VÒ mÆt lý luËn còng nh trong thùc tÕ thÞ trêng më lµ mét c«ng cô quan
träng ®iÒu tiÕt linh ho¹t khèi lîng tiÒn tÖ trong lu th«ng vµ liªn quan trùc tiÕp ®èi
víi c¬ chÕ ph¸t hµnh tiÒn cña ng©n hµng trung ¬ng. Trong ®iÒu kiÖn ë níc ta hiÖn
nay cÇn ®a c«ng cô thÞ trêng më vµo ho¹t ®éng vµ t¨ng cêng sö dông c«ng cô
nµy. Tuy nhiªn ®Õn nay cho thÊy c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®a thÞ trêng më vµo ho¹t ®éng
cßn cha chÝn muåi. V× vËy cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng cô nµy ®Ó mau
chãng ®a c«ng cô nµy vµo ho¹t ®éng. Tríc hÕt viÖc vËn dông c«ng cô thÞ trêng
më ®ßi hái tríc m¾t kh«ng chØ ®èi víi tÝn phiÕu kho b¹c mµ ngay c¶ víi tr¸i
phiÕu kho b¹c vµ c¸c chøng chØ ®Çu t cña nhµ níc (tr¸i phiÕu c«ng tr×nh), cÇn
ph¶i ph¸t hµnh theo ph¬ng thøc ®Êu thÇu th«ng qua ho¹t ®éng cña NHNNTW vµ
¸n NHTM trong ®ã t¨ng cêng vai trß cña NHNNTW trong viÖc ph¸t hµnh tiÒn ®Ó
mua tr¸i phiÕu chÝnh phñ vµ sau ®ã thùc hiÖn mua b¸n l¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ
víi c¸c NHTM, víi c¸c tæ chøc kinh tÕ theo tÝn hiÖu thÞ trêng .
Mét mÆt :
luËt.
- CÇn ban hµnh chÝnh thøc c¸c quy chÕ ho¹t ®éng thÞ trêng më phï hîp víi
- Thµnh lËp ban chØ ®¹o thÞ trêng më ®Ó tiÕn hµnh mua b¸n thö
- Lµm viÖc víi bé tµi chÝnh ph¸t hµnh c¸c tÝn phiÕu kho b¹c cã kú h¹n díi
12 th¸ng ®Ó t¹o c«ng cô cho thÞ trêng më. §ång thêi lµm viÖc víi Bé tµi chÝnh ®Ó
chuyÓn sè nî hiÖn nay cña Bé tµi chÝnh vay NHNN thµnh c¸c tr¸i phiÕu chÝnh
phñ ®Ó NHNN sö dông c«ng cô nµy cho ho¹t ®éng thÞ trêng më.
16
- NHNN ph¸t hµnh tÝn phiÕu NHNN thêng xuyªn, ®Þnh kú víi thêi h¹n
ng¾n.
- Hoµn thiÖn hÖ thèng thanh to¸n bï trõ ®Ó c¸c ng©n hµng tiÕn hµnh c¸c
giao dÞch ng¾n, ph¸t triÓn nghiÖp vô vay mîn thóc ®Èy thÞ trêng liªn ng©n hµng
ph¸t triÓn lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn nghiÖp vô thÞ trêng më.
Song ®Ó nghiÖp vô thÞ trêng më ph¸t huy hiÖu qu¶ vèn cã cña nã trong viÖc
®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, th× bªn c¹nh viÖc khÈn tr¬ng t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn
nh trªn cho thÞ trêng më cã thÓ ho¹t ®éng, cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi ®ång thêi c¸c
c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh c«ng cô t¸i chiÕt khÊu, dù tr÷ b¾t buéc, l·i suÊt c¸c
®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng liªn ng©n hµng.... ®Ó NHNN cã
thÓ ®iÒu hµnh mét c¸ch ®ång bé, cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c«ng cô, qua
®ã cã thÓ n©ng cao n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña NHNN nh»m thùc hiÖn cã hiÖu qu¶
môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú.
2.4. L·i suÊt.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chÝnh s¸ch l·i suÊt cña NHNN ®· ®îc sö dông
nh mét c«ng cô quan träng gãp phÇn t¨ng trëng kinh tÕ vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t.
B»ng c¸c biÖn ph¸p ®iÒu hµnh linh ho¹t theo chØ ®¹o cña chÝnh phñ NHNN ®·
chuyÓn tõ chÝnh s¸ch l·i suÊt ©m sang l·i suÊt thùc d¬ng, l·i suÊt trÇn ®· dÇn dÇn
b¸m s¸t chØ sè trît gi¸, vµ quan hÖ cung cÇu vèn tÝn dông trªn thÞ trêng tiÒn tÖ
b¶o toµn gi¸ trÞ ®ång tiÒn cho ngêi göi vµ ®îc ngêi vay chÊp nhËn tõ ®ã ngµy
cµng thu hót thªm nguån vèn vµo hÖ thèng ng©n hµng , ®¸p øng nhu cÇu vèn
ngµy cµng t¨ng cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Çu t ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, c«ng cô
l·i suÊt kh¸ quan träng trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t hiÖn nay. Do ®ã, t«i còng
®a ra nh÷ng ý kiÕn vÒ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng cô l·i suÊt.
- Nªn kiªn tr× nguyªn t¾c l·i suÊt thùc d¬ng ®Ó kÝch thÝch tiÕt kiÖm ®ång
thêi linh ho¹t ®iÒu chØnh l·i suÊt theo diÔn biÕn l¹m ph¸t nh»m hç trî ®Çu t.
- Trong thêi gian tíi, tríc m¾t vÉn duy tr× c¬ chÕ l·i suÊt trÇn nhng vÒ ph¬ng
diÖn tiÕn hµnh cÇn xóc tiÕn nhanh viÖc h×nh thµnh c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh»m
thóc ®Èy c¹nh tranh lµnh m¹nh trong lÜnh vùc kinh doanh tiÒn tÖ, t¹o tiÒn ®Ò më
réng qu¸ tr×nh tù do ho¸ l·i suÊt.
- CÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch l·i suÊt linh ho¹t (l·i suÊt cho vay vµ vay). VÒ viÖc
x©y dùng chÝnh s¸ch l·i suÊt, NHNN cÇn cã chÝnh s¸ch u ®·i cho mét sè ngµnh
hoÆc ®èi tîng kinh tÕ quan träng.
MÆt kh¸c l·i suÊt vµ tû gi¸ lµ hai vÊn ®Ò nh¹y c¶m, cã t¸c ®éng tøc thêi vµ
¶nh hëng s©u réng ®èi víi toµn bé c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Do gi÷a chóng cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau, chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ tû
gi¸ ph¶i ®îc xö lý ®ång bé trong quan hÖ phï hîp. ChÝnh v× vËy biÖn ph¸p ®iÒu
chØnh l·i suÊt ®ång ViÖt Nam cÇn ®i ®«i víi viÖc quy ®Þnh l·i suÊt thÝch hîp ®èi
víi tiÒn göi b»ng USD ®Ó ph¸t huy tèi ®a vai trß cña c«ng cô l·i suÊt trong viÖc
®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
Tãm l¹i, ®iÒu chØnh l·i suÊt cho phï hîp víi c¸c diÔn biÕn kinh tÕ vµ
môc tiªu chÝnh s¸ch lµ mét biÖn ph¸p th«ng thêng cña c¸c chÝnh phñ vµ
17
NHTW trong thêi gian tíi, díi sù chØ ®¹o cña chÝnh phñ cïng víi c¸c biÖn
ph¸p chÝnh s¸ch kh¸c, NHNN sÏ tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt linh
ho¹t phï hîp víi t×nh h×nh vµ c¸c diÔn biÕn kinh tÕ nh»m thùc hiÖn môc
tiªu æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vµ nhµ níc trong tõng
thêi kú.
18
2.5. H¹n møc tÝn dông:
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng , ho¹t ®éng tÝn dông ®ãng vai trß ®iÒu tiÕt thêng
xuyªn ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ vµ l¹m ph¸t.
Dùa vµo viÖc më réng tÝn dông ngêi ta cã thÓ ®¹t ®Õn sù më réng s¶n xuÊt kinh
doanh vµ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. Ngîc l¹i thu hÑp tÝn dông lµ mét trong nh÷ng
c¸ch thøc quan träng ®Ó h¹n chÕ sù t¨ng trëng kinh tÕ qu¸ nhanh vµ sù gia t¨ng
cña l¹m ph¸t. V× vËy c«ng cô h¹n møc tÝn dông cã ý nghÜa quan träng vµ viÖc
x¸c ®Þnh h¹n møc tÝn dông lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu chèng l¹m ph¸t.
Song nã còng g©y khã kh¨n cho NHTM v× thÕ cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p hç
trî tiÕp nèi ®Ó lµm gi¶m bít nh÷ng khã kh¨n cho NHTM.
Thø nhÊt: ®Ó NHTM kinh doanh ®îc tèt, huy ®éng ®îc nhiÒu vèn trong
d©n c (®©y lµ sù cÇn thiÕt ®Ó chèng l¹m ph¸t) nªn më híng cho chi nh¸nh NHTM
cÊp tØnh cã thÓ ®îc mua tÝn phiÕu NHNN khi thõa vèn. Nh vËy n©ng cao ®îc tÝnh
n¨ng ®éng, s¸ng t¹o v× nã g¾n víi lîi Ých trùc tiÕp cña n¬i thõa vèn.
Thø hai: ®Ó gi¶m bít khã kh¨n cho Ng©n hµng n«ng nghiÖp, NHNN vµ
chÝnh phñ nªn cho phÐp ng©n hµng n«ng nghiÖp kh«ng ph¶i ký quü b¾t buéc
hoÆc ®Ó 1 tû lÖ rÊt nhá trªn sè tiÒn göi.
Thø ba: chÝnh phñ nªn giao cho c¸c NHTM huy ®éng thay cho kho b¹c vµ
theo chñ ®Þnh cña chÝnh phñ vÒ møc huy ®éng vµ l·i suÊt ®¶m b¶o kinh doanh .
Sè huy ®éng ®îc theo chØ ®Þnh sÏ chuyÓn giao cho kho b¹c ®Ó ®¸p øng yªu cÇu
chi tiªu cña chÝnh phñ.
Thùc hiÖn tèt nh÷ng gi¶i ph¸p nªu trªn võa ®¶m b¶o chèng l¹m ph¸t võa
gióp cho c¸c NHTM ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.
Qua c¸c phÇn trªn t«i ®· tr×nh bµy c¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn c¸c c«ng cô
cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Nhng mét mÆt hoµn thiÖn c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn
tÖ, mÆt kh¸c cÇn phèi hîp ®ång bé c¸c c«ng cô ®ã trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t.
Nh c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc do qu¸ nh¹y c¶m do ®ã c«ng cô nµy cÇn ph¶i ®îc sù
bæ trî cña c¸c c«ng cô tinh vi h¬n (t¸i chiÕt khÊu, thÞ trêng më). Ngîc l¹i trong
khi NHNNTW cÇn coi träng viÖc sö dông c«ng cô thÞ trêng më, c«ng cô t¸i chiÕt
khÊu vµ l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th× c«ng cô
dù tr÷ b¾t buéc ®îc sö dông ®Ó hç trî hai c«ng cô nªu trªn. C¸c phÇn trªn chóng
ta ®· nghiªn cøu vµ thÊy ®îc quan hÖ chÆt chÏ gi÷a l·i suÊt vµ tû gi¸ . Do ®ã cÇn
thiÕt lËp nhiÒu c«ng cô thùc sù cã mèi quan hÖ chÆt chÏ gåm c¶ c¸c c«ng cô bæ
trî vµ c«ng cô trung gian. Bëi v× khi phèi hîp ®ång bé c¸c c«ng cô, th× viÖc ®iÒu
khiÓn mét c«ng cô sÏ lµm cho c¸c c«ng cô kh¸c ®îc céng hëng vÒ søc m¹nh.
ChÝnh v× vËy, kh«ng nh÷ng ph¶i hoµn thiÖn c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn
tÖ mµ cßn ph¶i phèi hîp c¸c c«ng cô ®ã víi nhau trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t.
19
C. KÕt luËn
Thi hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ chÆt chÏ cã ý nghÜa quan träng trong viÖc kiÓm
so¸t l¹m ph¸t. Thêi gian gÇn ®©y, ng©n hµng nhµ níc ®· nhËn vÒ m×nh tr¸ch
nhiÖm æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn, chèng l¹m ph¸t, vµ ®· ¸p dông kh¸ thµnh c«ng
c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh: chÝnh s¸ch, dù tr÷ b¾t buéc, h¹n møc tÝn
dông, më c¸c thÞ trêng néi tÖ vµ ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho
b¹c... Tuy nhiªn, l¹m ph¸t lµ hiÖn tîng thêng trùc cña lu th«ng tiÒn giÊy trong
nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi cña chóng ta, nguy c¬ l¹m ph¸t cao còng thêng
xuyªn ph¶i ®Ò phßng. Do ®ã mét c«ng cô nh¹y c¶m nh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh«ng
thÓ xem nhÑ. MÆt kh¸c ngµy cµng cÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a chÝnh s¸ch tiÒn tÖ
trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë møc phï hîp, víi t¨ng trëng kinh tÕ nhanh trong
sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« gãp phÇn ®a ®Êt níc kh«ng bÞ tôt hËu so víi c¸c níc
trong khu vùc.
20