Lêi më ®Çu
§a phÇn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cña níc ta nh÷ng n¨m vÒ tríc
thêi c¬ chÕ bao cÊp mÆt hµng do nhµ níc quy ®Þnh hoÆc chñ yÕu lµ nhËp
khÈu. Cho nªn hµng ho¸ kh«ng mang tÝnh c¹nh tranh nªn doanh nghiÖp
ViÖt Nam ¸p dông nghiªn cøu thÞ trêng lµ h¹n chÕ .Nhng trong nh÷ng n¨m
trë l¹i ®©y viÖc chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng ,khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn
nªn sè lîng hµng ho¸ nhiÒu . V× thÕ ®Ó doanh nghiÖp thµnh c«ng th× doanh
nghiÖp ViÖt Nam ¸p dông nghiªn cøu thÞ trêng .C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng cã tèt th× míi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ ®¸p øng mét c¸ch
tèt nhÊt nhu cÇu thÞ trêng t¹o ra kh¶ n¨ng ph¸t triÓn doanh nghiÖp ViÖt Nam
mét c¸ch v÷ng ch¾c.
VËy viÖc quan träng hµng ®Çu trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng .§Ò tµi
"Nghiªn cøu thÞ trêng víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ViÖt Nam" ®·
gãp phÇn nghiªn cøu thÞ trêng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt.
PhÇn I
lý thuyÕt chung vÒ thÞ trêng vµ c«ng t¸c nghiªn
cøu thÞ trêng doanh nghiÖp ViÖt Nam
I. C¸c kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng :
1 / Kh¸i niÖm marketing
- Marketing lµ ho¹t ®«ng cña con ngêi s¶n xuÊt nh»m ®em l¹i nh÷ng
lîi Ých lín nhÊt cho ngêi tiªu dïng th«ng qua ®ã ®¹t dîc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cao nhÊt
- Marketing bao gåm mét qu¸ tr×nh khÐp kÝn vµ lu©n chuyÓn liªn tiÕp
tõ viÖc ph¸t hiÖn ý ®å vµ chuyÓn ra ý ®å míi tiÕp theo
- Marketing ®îc xem nh mét khoa häc vµ nghÖ thuËt t×m hiÓu nhu
cÇu cña con ngêi vµ ®Ò ra biÖn ph¸p còng nh tæ chøc thùc hiÖn biÖn ph¸p ®Ó
thóc ®Èy ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh
Qua ®©y thÊy ®îc thÞ trêng lµ trung t©m nghiªn cøu cña ho¹t ®éng
marketing lµ n¬i kiÓm nghiÖm tinhf h×nh ®óng ®¾n ,chÝnh x¸c cña ho¹t
®éng marketing
Tõ viÖc nghiªn cøu thÞ trêng cña ho¹t ®éng marketing doanh nghiÖp
cã thÓ tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt n©ng cao n¨ng suÊt chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó
kh«ng ngõng cñng cè , gia t¨ng niÒm tin cña kh¸ch hµng ®ãi víi doanh
nghiÖp.
2/Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng:
a / ThÞ trêng lµ mét kh¸i niÖm c¨n b¶n cña tiÕp thÞ (marketing)
ThÞ trêng lµ tËp hîp nh÷ng ngêi mua hµng hiÖn cã vµ sÏ cã .§Ó t×m
hiÓu b¶n chÊt cña thÞ trêng ,chóng ta gi¶ ®Þnh nÒn kinh tÕ gi¶n ®¬n gåm 4
thµnh phÇn mét ng d©n ,mét thî s¨n , mét thî gèm vµ n«ng d©n 4 thµnh
phÇn nµy t×m c¸ch tho¶ m·n nhu cÇu cña m×nh theo 3 ph¬ng thøc kh¸c nhau
:
+ Tù cung tù cÊp
+ Trao ®æi ph©n t¸n
+ Trao ®æi tËp trung
Sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ
®Õn lît nã thÞ trêng ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn .ThÞ trêng
lµ ®Þa ®iÓm cô thÓ nhng ngêi mua vµ ngêi b¸n kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i gÆp
nhau
b/ Môc ®Ých nghiªn cøu thÞ trêng:
Môc ®Ých chung :
- T×m nhu cÇu vµ ®¸nh gi¸ ®óng lîng cÇu.
- T×m c¸ch tho¶ m·n tèt nhu cÇu cña con ngêi.
- X©y dùng ®îc chiÕn lîc chñ ®éng.
- Thu ®îc lîi nhuËn dù kiÕn hay lîi nhuËn tèi u.
*NhiÖm vô cña nghiªn cøu thÞ trêng:
- Nghiªn cøu t×nh h×nh s¶n xuÊt .
- Nghiªn cøu t×nh h×nh tiªu thô.
- Nghiªn cøu t×nh h×nh mËu dÞch.
- Nghiªn cøu t×nh h×nh gi¸ c¶.
* Nãi c¸ch kh¸c nghiªn cøu thÞ trêng vÒ thùc chÊt cèt lâi lµ ph©n tÝch
®¸nh gi¸ tÝnh t¬ng quan cung cÇu vµ gi¸ c¶.
* Yªu cÇu cña nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó ®¶m b¶o 6 th«ng tin:
- §óng s¶n phÈm .
- §óng kªnh lßng .
- §óng kh¸ch hµng .
- §óng yÓm trî.
- §óng thêi c¬.
- §óng c¸c gi¶i ph¸p xóc tiÕn.
II /§Æc ®iÓm cña thÞ trêng víi doanh nghiÖp ViÖt Nam:
1.§Æc ®iÓm chung cña thÞ trõ¬ng:
ThÞ trêng ho¹t ®éng theo c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan cña nã nh
lµ quy luËt cung cÇu ,c¹nh tranh, gi¸ c¶ ,gi¸ trÞ c¬ chÕ nµy®îc gäi lµ c¬ chÕ
tù ®iÒu tiÕt nã diÔn biÕn tù nhiªn.Bªn c¹nh sù vËn ®éng kh¸ch quan cña c¸c
quy luËt kinh tÕ trªn thÞ trêng cßn cã sù t¸c ®éng tham gia cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý nhµ níc bao gåm chÝnh phñ c¸c bé ngµnh c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c ®¬n vÞ
trung gian sù tham gia cña c¸c c¬ quan lµ nh»m kh¾c phôc nh÷ng mÆt tr¸i
cña c¬ chÕ thÞ trêng tù ®iÒu tiÕt ph¸t sinh ra c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt
cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa .
ThÞ trêng lµ lu«n lu«n biÕn ®éng do sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè
kh¸c nhau .Trong qu¸ tr×nh kinh doanh doanh nghiÖp ph¶i lu«n n¾m b¾t kÞp
thêi sù biÕn ®éng cña thÞ trêng , trªn c¬ së hiÓu râ c¸c nh©n tè ¶nh hëng vµ
t¸c ®éng , møc ®é t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè nµy ®Ó ®iÒu chØnh ph¬ng ¸n, kÕ
ho¹ch kinh doanh cho thÝch hîp víi víi mäi thêi ®iÓm kh¸c nhau.
-ThÞ trêng ngµy ®îc më réng lµm cho thÞ trêng khu vùc g¾n liÒn víi
thÞ trêng thÕ giíi , thÞ trêng quèc gia g¾n liÒn thÞ trêng quèc tÕ .Tõ ®ã hµng
ho¸ cña doanh nghiÖp trong mèi quan hÖ nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng sÏ
ngµy trë nªn ®ång nhÊt h¬n dùa theo tiªu chuÈn quèc tÕ.Tuy nhiªn ph¶i cã
sù kh¸c biÖt vÒ hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia do yªu cÇu ®ßi hái cña ngêi tiªu
dïng ë c¸c quèc gia kh¸c nhau .MÆc dï cã tÝnh ®ång nhÊt hµng ho¸ ®îc
cung øng theo nhu cÇu cña ngêi tiªu dïngngµy cµng cao h¬n, tuy nhiªn cã
sù kh¸c biÖt.
2/ Do vËy tõ ®Æc ®iÓm chung cña thÞ trêng th× thÞ trêng c«ng
nghiÖp ®îc ¸p dông dùa theo sù vËn ®éng hoÆc h×nh thøc ph¸t triÓn cña
hµng ho¸ c«ng nghiÖp .
a.Hµng ho¸ c«ng nghiÖp :
Cã vai trß quan träng trong cuéc sèng con ngêi coi nhu cÇu thiÕt yÕu
cña con ngêi trong sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cho nªn nhiÖm vô cña hµng ho¸
c«ng nghiÖp cÇn ph¶i b¶o ®¶m chÊt lîng ,lu«n cã sù thay ®æi b¶o ®¶m tÝnh
an toµn cao trong khi sö dông .
VÝ dô: S¶n xuÊt c¬ khÝ s¾t thÐp cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi ngµnh
x©y dùng.
b.S¶n phÈm c«ng nghiÖp cña níc ta hiÖn nay ,trong giai ®o¹n ph¸t
triÓn doanh nghiÖp ViÖt Nam :
Cho nªn viÖc nghiªn cøu thÞ trêng nµy hÕt søc quan träng ,thÞ trêng
s¶n phÈm c«ng nghiÖp tiªu thô sè lîng lín vµ cã tÝnh l©u dµi, cho nªn
kh¸ch hµng kh¼ng ®Þnh chÊt lîng lµ dµi h¬n nhng nã ®em l¹i hiÖu qu¶ ®¸nh
gi¸ vÒ s¶n phÈm c«ng nghiÖp lµ rÊt cao.
VÝ dô: Khi kh¸ch hµng sö dông vµi èng dÉn níc ,ngêi xem sö dông
tån t¹i trong thêi gian bao l©u nã kh¼ng ®Þnh uy tÝn s¶n phÈm vµ doanh
nghiÖp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ã.
Cho nªn nghiªn cøu thÞ trêng c«ng nghiÖp ,thÊy ®îc doanh nghiÖp
ViÖt Nam nªn s¶n xuÊt s¶n phÈm nh thÕ nµo, gi¸ c¶ phï hîp ,chÊt lîng b¶o
®¶m, s¶n lîng hîp lý, gi¶m chi phÝ ®em l¹i lîi nhuËn cao .
NÒn kinh tÕ níc ta míi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng . VËy nªn viÖc
nghiªn cøu thÞ trêng cho tÊt c¶ s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp lµ quan
träng .TÊt c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Òu dùa trªn sù vËn ®éng cña thÞ trêng .
3 / C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu thÞ trêng :
a.Ph©n ®o¹n thÞ trêng
Lµ kü thuËt chia nhá mét thÞ trêng thµnh nh÷ng ®o¹n kh¸c biÖt vµ
®ång nhÊt .
*Ph©n ®o¹n thÞ trêng chia lµm 2:
-Ph©n ®o¹n vÜ m«: Chia thÞ trêng thµnh nh÷ng ®o¹n lín .
-Ph©n ®o¹n vi m«: Ph©n ®o¹n thÞ trêng thµnh nh÷ng ®o¹n nhá h¬n
bëi c¸c lý do:
+ Ngêi tiªu dïng rÊt ®«ng .
+ Ngêi tiªu dïng rÊt ®a d¹ng.
+ Kh¶ n¨ng thùc tÕ cña doanh nghiÖp .
+Gi¶i ph¸p kh¶ thi tèi u.
b. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ph¬ng ph¸p nghiªn cøu nhu cÇu cña
kh¸ch hµng:
Tõ viÖc ®êi sèng cña nh©n d©n ,tuú møc ®é thu nhËp b×nh qu©n, ®Ó
thÊy râ hä dïng s¶n phÈm møc ®é nµo,chÊt lîng ,sè lîng quy c¸ch, mÉu m·
chiÕm tØ träng lín , thÞ trêng hiÖn t¹i ,thÞ trêng tiÒm n¨ng.
Tõ viÖc nghiªn cøu nhu cÇu cña hä thÊy ®îc s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp ViÖt Nam ®a ra cho hîp lý ®¶m b¶o phôc vô tèt nhu cÇu con ngêi
trong giai ®o¹n thÝch øng .
- Quy luËt c¹nh tranhlµ h×nh thøc ®Ó t¨ng sù ph¸t triÓn cña s¶n phÈm
phôc vô kh¸ch hµng tèt h¬n.
Ta ph¶i hiÓu ®èi thñ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ ai , nhîc ®iÓm, u
®iÓm cña s¶n phÈm doanh nghiÖp m×nh víi doanh nghiÖp hä nh÷ng ®iÒu
kiÖn c¹nh tranh theo sù tiÕn bé ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt .
- Quy luËt gi¸ c¶: §èi víi mçi s¶n phÈm cã gi¸ thµnh nhÊt ®Ó ®em l¹i
hiÖu qu¶ kinh tÕ doanh nghiÖp nhng cã tÝnh chÊt l©u dµi cã lîi cho doanh
nghiÖp.
- Quy luËt gi¸ trÞ : Mçi s¶n phÈm ®Òu cã gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh nã t¬ng øng
nh÷ng hao phÝ t¹o ra s¶n phÈm ®ã .Cho nªn doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo vµ
¸p dông cho hîp lý.Kh«ng thÓ gi¸ trÞ kÐm mµ gi¸ thµnh cao ®Ó mÊt uy tÝn
cña doanh nghiÖp .
- TruyÒn thèng v¨n ho¸ phong tôc.
§èi víi mçi ®Êt níc ,sù ho¹t ®éng cña con ngêi chÞu rÊt nhiÒu ¶nh hëng bëi phong tôc tËp qu¸n ,v¨n ho¸ cña d©n téc .Cho nªn s¶n phÈm ®a ra
trªn thÞ trêng sö dông phï hîp phong tôc tËp qu¸n ®ã võa cã tÝnh hiÖn ®¹i
cao kÕt hîp víi sù thÝch øng nhu cÇu cña con ngêi.
c.Quy tr×nh ph©n ®o¹n thÞ trêng :
C¸ch ph©n ®o¹n thÞ trêng cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh b»ng viÖc ¸p dông c¸c
thay ®æi liªn tiÕp ®Ó chia nhá thÞ trêng ,nã bao gåm 3 bíc:
- Giai ®o¹n kh¶o s¸t : Nhµ nghiªn cøu thùc hiÖn c¸c pháng vÊn th«ng
thêng vµ tËp trung vµo c¸c nhãm víi c¸c kh¸ch hµng vµ c¸c d÷ liÖu thu
thËp.
+ C¸c nhµ cung øng vµ xÕp lo¹i quan träng cña hä .
+ Sù lu ý nh·n hiÖu vµ xÕp lo¹i nh·n hiÖu.
+C¸c cung øng ®èi víi chñng lo¹i s¶n phÈm.
+ D©n sè s¬ ®å t©m lý vµ s¬ ®å c«ng luËn cña ngêi ®¸p.
- Giai ®o¹n ph©n tÝch : Nhµ nghiªn cøu ¸p dông viÖc ph©n tÝch nh©n
sè ®èi víi c¸c chØ tiªu ®Ó t×m ra sù thay ®æi , sù kh¸c biÖt cña c¸c khóc kh¸c
biÖt tèi ®a.
- Giai ®o¹n ph¸c ho¹ :Mçi ®o¹n ®îc ph¸c ho¹ m« t¶ trong s¬ ®å t©m
lý vµ thãi quen tiªu thô cña c«ng chóng ®Ó cã thÓ cho ®îc mét tªn dùa trªn
®Æc tÝnh ph©n biÖt chÕ ngù .ViÖc ph©n ®o¹n thÞ trêng cho thÊy c¸c c¬ héi ë
tõng ®o¹n thÞ trêng mµ doanh nghiÖp ph¶i ®èi diÖn .Doanh nghiÖp hiÖn nay
ph¶i ®¸nh gi¸ nh÷ng phÇn khóc kh¸c biÖt vµ quyÕt ®Þnh sÏ bao qu¸t mÊy
®o¹n tuyÕn vµ lµm sao x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ®o¹n tuyÕn tèt nhÊt.
d. CÊu tróc ph©n ®o¹n thÞ trêng:
nhËn d¹ng c¸c c¬ së cho ph©n ®o¹n thÞ trêng .
Ph©n ®o¹n thÞ trêng
ph¸t triÓn c¸c kÕt luËn ph©n ®o¹n thÞ trêng
triÓn khai ®o lêng sù hÊp dÉn cña ph©n ®o¹n.
§Þnh môc tiªu thÞ trêng
lùa chän c¸c ph©n ®o¹n träng ®iÓm.
ho¹ch ®Þnh vÞ thÕ s¶n phÈm
®o¹n thÞ trêng träng ®iÓm.
§Þnh vÞ thÕ s¶n phÈm
ph¸t triÓn marketing -mix cho mçi
®o¹n träng ®iÓm
e.C¸c tiªu thøc ®Ó ph©n ®o¹n thÞ trêng:
C¸c tiªu thøc ®îc lùa chän kh¸c nhau ®Ó ph©n ®o¹n thÞ trêng .§èi
víi mçi lo¹i hµng ph¶i lùa chän c¸c tiªu thøc kh¸c nhau cho phï hîp víi
nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng nhãm hµng vÒ lý thuyÕt, bÊt kú ®Æc tÝnh
nµo cña tËp kh¸ch hµng tiÒm n¨ng trªn thÞ trêng ®Òu cã thÓ dïng lµm tiªu
thøc ®Ó ph©n ®o¹n thÞ trêng ®ã .Song nh÷ng tiªu thøc thêng ®ù¬c sö dông lµ
tËp tÝnh vµ th¸i ®é ®èi víi s¶n phÈm , thu thËp , giíi tÝnh ,løa tuæi ,vïng ®Þa
lÝ,d©n sè , thÓ chÊt cña c¸ nh©n , tr×nh ®é v¨n ho¸.
C¸c tiªu thøc ®îc lùa chän ®Ó ph©n ®o¹n thÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt vµ
hang c«ng nghiÖp còng rÊt kh¸c nhau .§èi víi tÊt c¶ lo¹i hµng trªn còng
ph¶i lùa chän c¸c tiªu thøc kh¸c nhau cho phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô
thÓ cña tõng nhãm hµng .
VÒ ph¬ng ph¸p luËn , tån t¹i quan ®iÓm chän biÕn ph©n ®o¹n :
Lµ b»ng c¸ch quan s¸t c¸c ®Æc tÝnh cña kh¸ch hµng vµ b»ng c¸ch
quan s¸t øng xö cña kh¸ch hµng ®èi víi mét mÆt hµng riªng biÖt .
Sau ®©y lµ mét sè biÕn c¬ b¶n phæ biÕn ®îc vËn dông trong ph©n
®o¹n thÞ trêng :
-Ph©n ®o¹n ®Þa c.
-Ph©n ®o¹n theo nh©n khÈu häc .
-Ph©n ®o¹n theo ph¸c ®å t©m lý.
-Ph©n ®o¹n theo ®Æc tÝnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp .
VÝ dô : Mét thÞ trêng gåm 6 kh¸ch hµng , mçi kh¸ch hµng lµ mét thÞ
trêng riªng biÖt v× nhu cÇu vµ ý muèn ®éc lËp .Ngêi b¸n x¸c ®Þnh c¸c tÇng
líp kh¸ch hµng cã kh¸c biÖt tõ ®ã thiÕt kÕ mét s¶n phÈm riªng biÖt vµ cã
mét ch¬ng tr×nh tiÕp thÞ cho mçi kh¸ch hµng .Thu ®o¹n môc tiªu ph¶i ®¶m
b¶o v« h¹i vµ cã thiÖn c¶m víi c¸c ®o¹n thÞ trêng kÒ cËn ,phï hîp víi ng©n
s¸ch marketing cña doanh nghiÖp ViÖt Nam ®èi víi ®o¹n thÞ trêng môc
tiªu .
f. Lùa chän thÞ trêng träng ®iÓm:
Sau khi ph©n khóc thÞ trêng, ngêi b¸n hay nhµ s¶n xuÊt ph¶i quyÕt
®Þnh lùa chän mét hay mét vµi phÇn thÞ trêng cã lîi nhÊt ®èi víi m×nh ®Ó
®¶m nhiÖm .§Ó thùc hiÖn ®îc ®iÓm nµy ,ngêi s¶n xuÊt ph¶i ®¸nh gi¸ lîi Ých
vµ hiÖu qu¶ cña ph©n khóc thÞ trêng ®ã lµ chøc n¨ng chÝnh cña ph©n khóc
tÇm cì vµ ph¸t triÓn tÝnh hÊp dÉn c¬ cÊu ph©n khóc vµ môc tiªu cña doanh
nghiÖp cïng nguån lùc , tøc lµ nhµ s¶n xuÊt cã thÓ tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng
tµi chÝnh cña doanh nghiÖp , møc ®é ®ång nhÊt cña s¶n phÈm vµ thÞ trêng ,giai ®o¹n trong chu kú sèng cña hµng ho¸ vµ chiÕn lîc marketing cña
c¸c ®èi thñ c¹nh tranh mµ lùa chän c¸ch ®¸p øng thÞ trêng .
- Doanh nghiÖp cã thÓ bá qua sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c khu vùc ,ph©n
khóc thÞ trêng vµ theo ®uæi c¶ thÞ trêng .Doanh nghiÖp tr«ng cËy vµo kiÓu
ph©n phèi hµng lo¹t, qu¶ng c¸o lan trµn víi ý ®å t¹o cho mÆt hµng cña m×nh
1 m« h×nh trong ý nghÜa c«ng chóng .§©y lµ c¸ch tiÕp thÞ cña hÇu hÕt c¸c
doanh nghiÖp hiÖn nay.Ph¬ng ph¸p nµy thêng tiÕt kiÖm chi phÝ marketing
nhng kh«ng cã hiÖu qu¶ cña thÞ trêng c¹nh tranh .
- Doanh nghiÖp cã quyÒn quyÕt ®Þnh ho¹t ®éng trong nhiÒu ®o¹n thÞ
trêng vµ tung ra ë mçi ®o¹n thÞ trêng nh÷ng nç lùc kh¸c nhau .Ph¬ng ph¸p
nµy ®a l¹i doanh sè cao h¬n tiÕp thÞ kh«ng ph©n biÖt .Tuy nhiªn nã lµm t¨ng
nhiÒu lo¹i chi phÝ :Chi phÝ c¶i tiÕn s¶n phÈm , chi phÝ ®iÒu hµnh , ph©n
phèi , kiÓm kª tån kho, qu¶ng c¸o .
4/Chän nh·n hiÖu trªn thÞ trêng môc tiªu cña doanh nghiÖp ViÖt
Nam :
a. Kh¸i niÖm nh·n hiÖu :
-Nh·n hiÖu lµ mét tªn gäi ,thuËt ng÷ dÊu hiÖu , biÓu tîng h×nh vÏ hay
sù ph©n phèi cña chóng cã c«ng dông ®Ó x¸c ®Þnh nhËn hµng ho¸ cña m×nh
®Ó ph©n biÖt.
-Tªn nh·n hiÖu lµ mét bé phËn cña nh·n hiÖu mµ ta cã thÓ ®äc ®îc .
VÝ dô : TOYOTA.
DÊu hiÖu cña nh·n hiÖu : lµ mét phÇn cña nh·n hiÖu cã thÓ nhËn ra
®îc nhng kh«ng thÓ ph¸t ©m ®îc ch¼ng h¹n nh :biÓu tîng , h×nh vÏ , mµu
s¾c hay kiÓu ch÷ ®Æc thï.
-DÊu hiÖu th¬ng m¹i lµ mét bé phËn cña nh·n hiÖu ®îc b¶o vÖ vÒ mÆt
ph¸p luËt .DÊu hiÖu hµng ho¸ b¶o vÖ thuéc quyÒn tuyÖt ®èi cña ngêi b¸n
trong viÖc sö dông tªn nh·n hiÖu hay dÊu hiÖu nh·n hiÖu.
b. quyÕt ®Þnh chän nh·n hiÖu trªn thÞ trêng môc tiªu cña doanh
nghiÖp ViÖt Nam :
Nhµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm díi d¹ng hµng ho¸ ®Æc hiÖu sÏ cßn ph¶i
th«ng qua mét sè quyÕt ®Þnh n÷a ,sÏ ph¶i so¹n th¶o chÝnh s¸ch , nh·n hiÖu
hµng ho¸ cô thÓ ®Ó dùa vµo ®ã vËn dông cho c¸c ®¬n vÞ hµng ho¸ , thµnh
phÇn chñng lo¹i hµng ho¸ cña m×nh ®Ó ngêi tiªu dïng biÕt vµ chÊp nhËn
hµng ho¸ ®ã míi ®îc tiªu thô .
VÒ phÝa ngêi tiªu dïng , hä c¶m nhËn nh·n hiÖu cã thÓ t¨ng thªm gi¸
trÞ cña s¶n phÈm . V× vËy quyÕt ®Þnh chän nh·n hiÖu lµ mét mÆt quan träng
cña marketing .
III /C¸c bé phËn cÊu thµnh thÞ trêng :
§ã lµ cung , cÇu , gi¸ c¶ ,c¹nh tranh.
1/ Cung :
Sè lîng cung cña mét hµng ho¸ lµ khèi lîng mµ ngêi b¸n s½n sµng
b¸n trong 1 chu kú nµo ®ã.Sè lîng cung phô thuéc vµo gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ
phô thuéc vµo c¸c yÕu tè kh¸c , tríc hÕt lµ gi¸ c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ kü
thuËt s¶n xuÊt hiÖn cã .
Sè lîng cung thêng t¨ng hay gi¶m theo gi¸ c¶ cña hµng ho¸ nÕu xÐt
trong 1 chu kú ®ñ dµi .GÝa b¸n 1 lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã cµng cao th× lîng
cung cña hµng ho¸ ®ã cµng lín v× khi ®ã nhµ s¶n xuÊt sÏ thu ®îc nhiÒu lîi
nhuËn .
Ngîc l¹i, khi gi¸ h¹ ngêi s¶n xuÊt sÏ s¶n xuÊt cÇm chõng , gi¶m bít
sè lîng ,cã thÓ chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ kh¸c .
Sè lîng cung cña thÞ trêng lµ tæng lîng cung cña tõng doanh
nghiÖp .
Sù thay ®æi cña sè lîng cung 1 hµng ho¸ tuú thuéc vµo sù biÕn ®æi
gi¸ c¶ cña hµng ho¸ ®ã , trong khi c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi t¹o nªn mét
hµm gäi lµ hµm cung Qx=Fpx.
Hµm cung lµ quy luËt cung øng trªn thÞ trêng thÓ hiÖn sù phô thuéc
lÉn nhau gi÷a sè lîng cung vµ gi¸ c¶ vÒ 1 hµng ho¸ nhÊt ®Þnh trªn 1 thÞ trêng x¸c ®Þnh vµ trong 1 thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh .
2/ CÇu :
Nhu cÇu lµ mét ph¹m trï dïng ®Ó m« pháng hµnh vi cña ngêi mua
®èi víi mét mÆt hµng nµo ®ã .Sè lîng cÇu cña mét hµng ho¸ lµ khèi lîng
hµng ho¸ ngêi mua muèn mua vµ cã kh¶ n¨ng mua trong mét thêi gian nhÊt
®Þnh vµ ë mét møc gi¸ nhÊt ®Þnh .
Quy luËt vÒ cÇu lµ : Sè lîng cÇu sÏ t¨ng nÕu gi¸ gi¶m vµ ngîc l¹i
trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi .Quy luËt vÒ cÇu ®îc gi¶i thÝch
b»ng chi phÝ c¬ héi hoÆc chi phÝ lùa chän .
Sù thay ®æi cña lîng cÇu tuú thuéc vµo sù biÕn ®æi cña gi¸ c¶ nÕu
c¸c yÕu tè kh¸c gi÷ nguyªn t¹o nªn mét hµm sè gäi lµ hµm cÇu.
Qx = a - bp
Qx : lîng cÇu øng víi gi¸ p.
p: gi¸ hµng ho¸ .
a,b c¸c hÖ sè .
Møc ®é thay ®æi cña c¸c sè lîng cÇu theo sù biÕn ®æi cña gi¸ c¶
hµng ho¸ gäi lµ ®é co gi·n cña cÇu.NÕu sè lîng cÇu t¨ng nhanh h¬n tèc ®é
gi¶m gi¸ thi cÇu cã ®é co gi·n vµ ngîc l¹i.NÕu chóng b»ng nhau th× gäi lµ
sù co gi·n ®ång nhÊt.
3/Gi¸ c¶ :
Lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu cña thÞ trêng .Gi¸ c¶ ®ãng vai trß
quÕt dÞnh trong viÖc mua hay kh«ng mua hµng cña ngêi tiªu thô .Gi¸ c¶ vµ
thÞ trêng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau ,t¸c ®éng qua l¹i víi nhau Thi
trêng kh«ng nh÷ng chi phèi ®Õn sù cÊu t¹o v¸ møc ®é h×nh thµnh gi¸ c¶ mµ
ngay còng g©y nªn sù biÕn ®éng g¾t gao c¶ vÒ h×nh thøc vµ cêng ®é ®èi víi
thÞ trêng .§èi víi c¸c doanh nghiÖp gi¸ c¶ ®îc xem nh nh÷ng tÝn hiÖu ®¸ng
tin cËy,ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng cña thÞ trêng .Th«ng qua gi¸ c¶ c¸c
doanh nghiÖp cã thÓ b¾t ®îc s tån t¹i ,søc chÞu ®ùng còng nh kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña m×nh trªn thÞ trêng.
Trªn thÞ trêng tuy ngêi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng ®èi lËp nhau trong viÖc
thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng riªng biÖt cña m×nh,nhng trong quan hÖ trao ®æi
mua b¸n ho võa cã quan hÖ hîp t¸c vµ ®Êu tranh víi nhau vÒ gi¸ ,®Ó cuèi
cïng c¸c bªn ®Òu ®i ®Õn chÊp nhËn h×nh thµnh nªn mét møc gi¸ nµo ®ã gäi
lµ gi¸ trÞ thÞ trêng.
4./ C¹nh tranh:
C¹nh tranh lµ bÊt kh¶ kh¸ng ,linh hån sèng cña c¬ chÕ thÞ trêng
.C¹nh tranh lµ ®éng lù c®Ó ph¸t triÓn kinh doanh .C¹nh tranh trong c¬ chÕ
thÞ trêng la cuéc ch¹y ®ua kh«ng ®Ých gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh .
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tån t¹i c¶ ba tr¹ng th¸i c¹nh tranh : C¹nh
tranh gi÷a nh÷ng ngêi b¸n víi nhau ,c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi mua víi
nh÷ng ngêi b¸n .
§ång thêi víi c¹nh tranh vÒ gi¸ c¸c doanh nghiÖp cßn c¹nh tranh
nhau b»ng chÊt lîng s¶n phÈm,b»ng c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n .Khi ®ã c¸c
doanh nghiÖp nµo kh«ng ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng sÏ bÞ ®µo th¶i khái thÞ
trêng .Mäi doanh nghiÖp ph¶i chÞu søc Ðp kh«ng ngõng hoµn thiÖn gi¸ trÞ sö
dông ,t¨ng cêng c¸c h×nh thøc dÞch vô .Do vËy c¹nh tranh kinh tÕ lµ ph¬ng
thøc vËn ®éng ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ,b¶o ®¶m môc tiªu lîi
nhuËn tèi ®a cña doanh nghiÖp qua ®ã lîi Ých cña ngêi tiªu dïng vµ cña x·
héi còng ®îc ®¶m b¶o h¬n .
5/.Mèi quan hÖ cung cÇu vµ gi¸ c¶ :
C¸c bé phËn cÊu thµnh thÞ trêng :cung cÇu ,gi¸ c¶ vµ c¹nh tranh
kh«ng tån t¹i ®éc lËp riªng rÏ víi nhau mµ chóng lu«n t¸c ®éng qua l¹i lÉn
nhau t¹o thµnh mét thÓ thèng nhÊt :thÞ trêng .
Trªn thÞ trêng mçi hµng ho¸ ®Òu cã mét hµm cung vµ mét hµm cÇu
tu©n theo quy luËt cung vµ quy luËt cÇu .KÕt hîp hai quy luËt cung,cÇu th×
ta cã quy luËt cung cÇu.Theo quy luËt cung cÇu th× mét hµng ho¸ sÏ ®îc b¸n
theo gi¸ võa phèi hîp víi cung l¹i phï hîp víi cÇu tøc lµ ë ®ã cung vµ cÇu
gÆp nhau.T¹i møc gi¸ thÊphoen mc gi¸ c©n b»ng cÇu sÏ lín h¬n cung khi ®ã
gi¸ c¶ sÏ t¨ng lªn ®Ó ®¹t ®iÓm c©n b»ng .Ngîc l¹i,khi gi¸ c¶ ë møc trªn gi¸
c©n b»ng cung sÏ lín h¬n cÇu khi ®ã cã sù d thõa hµng ho¸ .Ngêi b¸n muèn
b¸n ®îc hµng ph¶i gi¶m gi¸ cho ®Õn khi møc gi¸ c©n b»ng.
phÇn ii
Thùc tr¹ng thÞ trêng vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu thÞ
trêng cña doanh nghiÖp ViÖt Nam trong thêi gian
qua
I/Thùc tr¹ng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng cña doanh nghiÖp
ViÖt Nam :
1.Thùc tr¹ng thÞ trêng :
T×nh h×nh thÞ trêng qua nh÷ng n¨m ®æi míi :
- chuyÓn viÖc mua b¸n hµng ho¸ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao
cÊp sang mua b¸n theo c¬ chÕ thÞ trêng gi¸ c¶ ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së gi¸
trÞ vµ quan hÖ cung cÇu
ChuyÓn thÞ trêng tõ tr¹ng th¸i" tù cÊp,tù tóc"sang tù do lu th«ng theo
quy luËt kinh tÕ thÞ trêng vµ theo ph¸p luËt .Víi sù tham gia vÒ vèn, kü
thuËt vµ lu th«ng hµng ho¸ lµm cho thÞ trêng trong níc ph¸t triÓn sèng ®éng
,tæng møc lu chuyÓn hµng ho¸ xh t¨ng nhanh .
-ThÞ trêng ngoµi nø¬c ®îc më réng theo híng ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i .
-Qu¶n lý nhµ níc vµ thÞ trêng ,ho¹t ®éng th¬ng m¹i cã tiÕn bé vÒ tæ
chøc hÖ thèng ,h¹ch ®Þnh chÝnh x¸c vÜ m« ,t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt kinh
doanh ph¸t triÓn .
* H¹n chÕ cÇn kh¾c phôc:
-ThÞ trêng hµng ho¸ vµ sè lîng doanh nghiÖp bung ra kinh doanh
ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh ,nhng nÆng tÝnh tù ph¸t .NÒn th¬ng nghiÖp vÒ c¬
b¶n vÉn la mät nÒn th¬ng nghiÖp nhá ,tæ chc ph©n t¸n m¹nh bu«n b¸n theo
kiÓu"chôp giËt"qua nhiÒi tÇng nÊc,dÉn ®Õn t×nh tr¹ng Ðp gi¸ ®Çu vµo ,n©ng
gi¸ ®Çu ra ë thÞ trêng trong níc bÞ chÌn Ðp ë thÞ trêng níc ngoµi .
Cha thiÕt lËp ®îc mèi liªn kÕt l©u dµi gi÷a c¬ së s¶n xuÇt víi nhµ
bu«n vµ gi÷a c¸c nhµ bu«n ®Ó h×nh thµnh nh÷ng kªnh lu kh«ng æn ®Þnh t¹o
®iÒu kiÖn hç trî ,thóc ®Èy s¶n xuÊt,híng dÉn tiªu dïng ,x©y dùng thÞ trêng
cung õng vµ tiªu thô v÷ng ch¾c ®Æc biÖt trªn lÜnh vùc b¸n vËt t n«ng nghiÖp,
mua n«ng s¶n thùc phÈm.
-Kû c¬ng ph¸p luËt bÞ vi ph¹m ,trËt tù thÞ trêng cha ®îc x¸c lËp .N¹n
bu«n lËu ,bu«n b¸n hµng gi¶ diÔn ra nghiªm träng t¸c ®éng xÊu ®Õn s¶n
xuÊt vµ ®êi sèng.
a/ T×nh h×nh thÞ trêng trong níc :
Tæng møc lu chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ x· héi t¨ng lªn hµng n¨m .N¨m
1990 ®¹t 19.031 tû ®ång ,n¨m 1991 ®¹t 33.404 tû ®ång , n¨m 1992 ®¹t
51.215 tû ®ång, n¨m 1996 ®¹t 145.874 tû ®ång n¨m 1997 ®¹t 158.000 tû
®ång ,n¨m 1998 ®¹t 181.000 tû ®ång .
§Çu n¨m 2000,tæng s¶n phÈm néi ®Þa (GDP)t¨ng 8,9%; gi¸ trÞ s¶n
xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng 15,6% ;gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng l©m thuû s¶n t¨ng 4,5%;
tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ dÞch vô t¨ng 6,4% .
VÒ thÞ trêng n«ng th«n miÒn nói n¨m 1998 cã tiÕn bé t¨ng trëng tæng
møc b¸n lÎ tõ 6%-->15% so víi1997.
VÒ gi¸ c¶ trªn thÞ trêng n¨m 1998 :
GÝa c¸c lo¹i vËt t , vËt liÖu x©y dùng vµ hµng tiªu dïng t¬ng ®èi æn
®Þnh .ViÖc thùc hiÖn d¸n tem mét sè mÆt hµng nhËp khÈu ®· t¹o ®iÒu kiÖn
cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng trong níc ph¸t triÓn tèt,gãp phÇn
tÝch cùc vµo cuéc ®Êu tranh chèng hµng lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i .
b/VÒ t×nh h×nh níc ngoµi :
Tõ khi thùc hiÖn ®êng lèi më cöa giao lu bu«n b¸n víi níc ngoµi kim
ng¹ch xuÊt khÈu cña viÖt nam kh«ng ngõng ®îc t¨ng lªn .§iÒu ®ã ®îc thÓ
hiÖn : n¨m 1998 kim ng¹ch xuÊt khÈu lu«n lu«n t¨ng tuy tèc ®é t¨ng kh«ng
®Òu .Giai ®o¹n 1993--->1997 kim ng¹ch xuÊt khÈu gia t¨ng víi tèc ®é thÇn
k× 30% mét n¨m . N¨m 1998 vµ ®Çu n¨m 1999 kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng
chËm . Nguyªn nh©n kh¸ch quan do thiªn tai vµ khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn
tÖ : Do yÕu kÐm cña ngµnh ngo¹i th¬ng . Tõ th¸ng 1-1999 ®Õn nay kim
ng¹ch xuÊt khÈu ®· t¨ng trë l¹i . 7 th¸ng ®Çu n¨m kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶
níc ®¹t 1166 triÖu USD t¨ng 12% so víi cïng k× n¨m ngo¸i . Nguyªn nh©n
kh¸ch quan do 1 sè níc ch©u ¸ ®· qua c¬n khñng ho¶ng , ®ang t¨ng nhu cÇu
nhËp khÈu nh NhËt , Hµn Quèc , thÞ trêng EU còng dµnh cho ViÖt Nam 1 sè
thuËn lîi . Nguyªn nh©n chñ quan : c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu
cña chÝnh phñ b¾t ®Çu ph¸t huy t¸c dông ®Æc biÖt lµ nghÞ ®Þnh vÒ më réng
quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cho c¸c doanh nghiÖp vµ qui chÕ xuÊt
khÈu . Céng víi nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp ®· t¹o nªn sù t¨ng trëng kim
ng¹ch xuÊt khÈu trong mÊy th¸ng gÇn ®©y .
ThÞ trêng xuÊt khÈu ë ViÖt Nam ngµy cµng ®îc më réng . C¸c thÞ trêng lín ë ViÖt Nam lµ : NhËt , Singapore , Trung Quèc , §µi Loan , §øc,
MÜ , Th¸i lan , Thuþ SÜ , Anh, I®«nªxia , Ph¸p ,Nga , Italia , Malaysia . TØ
träng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo c¸c thÞ trêng nµy trong nh÷ng n¨m qua
gia t¨ng nhanh tõ 58,7% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 1994 lªn 87,2 %
n¨m 1998 . Ngoµi c¸c thÞ trêng lín nªu trªn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt
Nam sang 1 sè thÞ trêng míi nh Nam Phi , Trung cËn ®«ng còng t¨nng
m¹nh trong thêi gian gÇn ®©y .
Nghiªn cøu 1 sè thÞ trêng chÝnh :
* ThÞ trêng asean :
KÓ tõ khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN
quan hÖ bu«n b¸n gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc trong khèi ngµy cµng ph¸t
triÓn vµ cã nh÷ng bíc t¨ng trëng vît bËc . §Õn gi÷a n¨nm 1999 thÞ trêng
ASEAN chiÕn 22% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ kho¶ng
32% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu .ViÖt Nam xuÊt sang c¸c níc ASEAN g¹o ,
giÇy dÐp , hµng dÖt may ....vµ nhËp x¨ng , dÇu , s¾t thÐp , xe m¸y . Do c¸c
níc ASEAN cã cïng chung lîi thÕ víi ViÖt nam l¹i cã tr×nh ®é ph¸t triÓn
cao h¬n chóng ta nªn hµng ViÖt Nam khã c¹nh tranh , møc nhËp siªu ngµy
cµng t¨ng , mçi n¨m trung b×nh lªn tíi 7,2 tØ USD . §iÒu nµy ®ßi hái nhµ n íc vµ c¸c doanh nghiÖp c«ng ngiÖp khÈn tr¬ng t×m ra gi¶i ph¸p n©ng cao
tÝnh c¹nh trannh cña hµng ViÖt Nam .
* ThÞ trêng NhËt B¶n :
NhËt B¶n lµ ®èi t¸c kinh tÕ quan träng hµng ®Çu cña ViÖt Nam kim
ng¹ch xøt nhËp khÈu n¨m 1998 ®¹t gÇn 3 tØ USD . Ngµy 26-5-1999 chÝnh
phñ NhËt B¶n ®· cÊp tèi huÖ quèc cho ViÖt Nam t¹o c¬ héi míi ®Ó ph¸t
triÓn quan hÖ thong m¹i gi÷a 2 níc . Môc tiªu ®Æt ra : §Õn n¨m 2005 kim
ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ NhËt ®¹t h¬n 5 tØUSD . §Ó biÕn hi väng
thµnh hiÖn thùc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ViÖt Nam cÇn :
T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lÝ chÊt lîng s¶n phÈm : Nghiªn cøu c¸c
kªnh ph©n phèi , t×m hiÓu c¸ tÝnh cña c¸c doanh nh©n NhËt B¶n ®Ó cã kh¶
n¨ng thÝch øng .
*ThÞ trêng MÜ :
§©y lµ thÞ trêng réng lín tiÒm n¨ng , m¹nh vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n ,
kh¶ n¨ng c¹nh tranh còng rÊt khèc liÖt . Bèn n¨m qua tõ khi MÜ b×nh thêng
ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam quan hÖ bu«n b¸n gi÷a 2 níc ph¸t triÓn theo
chiÒu híng tèt . §Õn nay kim ng¹ch xuÊt nhËp gi÷a ViÖt Nam - MÜ ®¹t gÇn
1 tØ USD/n¨m . ViÖt Nam xuÊt khÈu sang MÜ : cµ phª , h¶i s¶n , hµng may
mÆc ... vµ nhËp tõ MÜ : thiÕt bÞ m¸y mãc , nguyªn vËt liÖu . S¾p tíi hiÖp ®Þnh
th¬ng m¹i ViÖt Nam - MÜ ®îc kÝ kÕt sÏ më ra triÓn väng míi trong quan hÖ
th¬ng m¹i gi÷a 2 níc . §Ó ®ãn nhËnn c¬ héi míi nµy c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam cÇn nç lùc phÊn ®Êu n©ng cao tÝnh c¹nh tranh c¸c hµng ViÖt Nam th×
míi cã thÓ th©m nhËp vµ trô v÷ng trªn thÞ trêng réng lín nµy . Nghiªn cøu
c¸c thÞ trêng kh¸c nh EU ,Nga , Trung Quèc .. ta cã nhËn ®Þnh chung : tÝnh
c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam cßn rÊt yÕu . Muèn më réng thÞ trêng ,®Èy
m¹nh xuÊt khÈu , b¾t buéc ph¶i n©ng tÝnh c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam.
2/ Thùc tr¹ng vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm tæ chøc doanh nghiÖp ViÖt Nam
theo c¬ chÕ thÞ trêng :
ChuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng ,c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù ho¹ch to¸n
vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh .Sù
tån t¹i hay diÖt vong cña doanh nghiÖp do thÞ trêng quyÕt ®Þnh v× vËy hiÖn
nay c¸c doanh nghiÖp ®· rót ra kÕt luËn "ph¶i b¸n c¸i thÞ trêng cÇn chø
kh«ng ph¶i b¸n c¸i mµ m×nh cã ".§Ó n¾m b¾t ®îc nhu cÇu vµ t×nh h×nh thÞ
trêng c¸c doanh nghiÖp ®· tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng .
C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay kh«ng cßn
lµ h×nh thøc mµ nã ®îc coi lµ mét c«ng viÖc , ®îc tiÕn hµnh 1c¸ch thêng
xuyªn .ViÖc nghiªn cøu thÞ trêng ®îc tiÕn hµnh ë 2 cÊp ®é: Nghiªn cøu kh¸i
qu¸t thÞ trêng :nghiªn cøu tæng cung ,tæng cÇu gi¸ c¶ hµng ho¸ .
Nghiªn cøu chi tiÕt thÞ trêng : nhu cÇu kh¸ch hµng , sè lîng ..
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu th«ng tin thÞ trêng ®îc sö dông lµ 2 ph¬ng
ph¸p : nghiªn cøu t¹i bµn vµ nghiªn cøu t¹i hiÖn trêng .
ViÖc tiÕn hµnh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng ë c¸c doanh nghiÖp ®·
bíc ®Çu cho phÐp c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc nhu cÇu thÞ trêng ,dù b¸o
t×nh h×nh thÞ trêng ,®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp so víi
®èi thñ c¹nh tranh.Tuy nhiªn møc ®é ®Çu t cho c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng cña doanh nghiÖp cßn thÊp cha cã c¸n bé chuyªn tr¸ch vµ c«ng t¸c
nghiªn cøu thÞ trêng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao , cha cã sù phèi hîp chÆt
chÏ víi mét sè tæ chøc chÝnh phñ.
Trong nh÷ng n¨m võa qua ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ trêng ë c¸c c«ng
ty ®îc tiÕn hµnh nh sau
*VÒ ph¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin vÒ thÞ trêng :Còng ®îc tiÕn hµnh
theo 2 c¸ch nghiªn cøu t¹i bµn vµ nghiªn cøu t¹i hiÖn trêng .
- Nghiªn cøu t¹i bµn : theo c¸ch nµy c«ng ty cã ®îc c¸c th«ng tin vÒ
thÞ trêng chñ yÕu th«ng qua c¸c b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh thÞ trêng ,t×nh h×nh
thùc hiÖn kÕ ho¹ch th¬ng m¹i mçi n¨m .
- Nghiªn cøu t¹i hiÖn trêng: theo c¸ch nµy ®Ó cã ®îc c¸c th«ng tin vÒ
thÞ trêng .Ngoµi ra c«ng ty còng tæ chøc c¸c ®oµn c¸n bé ®i kh¶o s¸t thÞ trêng , thu thËp c¸c th«ng tin ph¶n håi trùc tiÕp cña kh¸ch hµng ... qua ®ã
n¾m b¾t ®îc c¸c nhu c©u kh¸ch hµng còng nh kh¶ n¨ng tiªu thô tõng lo¹i
hµng ho¸ trªn tõng khu vùc . Tuy nhiªn : Nh×n chung trong nh÷ng n¨m qua
c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu kh«ng ®îc thùc hiÖn 1 c¸ch chuyªn m«n mµ
hÇu nh chØ dõng ë viÖc nghiªn cøu kh¸i qu¸t thÞ trêng nh nghiªn cøu tæng
cung ,tæng cÇu chø cha ®i s©u vµo nghiªn cøu chi tiÕt thÞ trêng . ®iÒu nµy
thÓ hiÖn ë viÖc cha x¸c ®Þnh tû träng thÞ trêng mµ m×nh ®¹t ®îc, kh«ng cã
®îc c¸c th«ng tin chi tiÕt vÒ ®èi thñ c¹nh tranh ...Nguyªn nh©n lµ do:
*VÒ chñng lo¹i mÆt hµng kinh doanh cña doanh nghiÖp rÊt phong
phó vµ ®a d¹ng do ®ã sÏ rÊt tèn kÐm vµ khã kh¨n ®Ó cã thÓ tiÕn hµnh nghiªn
cøu chi tiÕt cho tõng mÆt hµng . Bªn c¹nh ®ã doanh nghiÖp l¹i bao gåm rÊt
nhiÒu ®¬n vÞ trùc thuéc mµ mçi ®¬n vÞ nµy l¹i ho¹t ®éng gÇn nh ®éc lËp vµ
cïng kinh doanh nhiÒu mÆt hµng do ®ã nÕu tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng
th× cã thÓ nghiªn cøu mét c¸ch kh¸i qu¸t nh»m ®i ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh mang
tÝnh chØ ®¹o chung.
*VÝ dô vÒ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi ë tæng c«ng ty dÖt
may ViÖt Nam: Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam lµ mét tæng c«ng ty cã vai
trß rÊt lín trong viÖc qu¶n lý vµ ®Þnh híng cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt
may ViÖt Nam .Mét trong nh÷ng c¬ héi vµ còng lµ mét khã kh¨n cho sù
ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®ã lµ viÖc tham gia vµo thÞ trêng dÖt
may thÕ giãi trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh trªn thÞ trêng lµ rÊt lín.§Ó cã thÓ
tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc trong thÞ trêng ®ã viÖc cÇn lµm tríc hÕt ®èi víi tæng
c«ng ty lµ nghiªn cøu thÞ trêng .
VÒ viÖc nghiªn cøu kh¸i qu¸t thÞ trêng :tæng c«ng ty lu«n chó ý tíi
viÖc nghiªn cøu c¸c nh©n tè mang tÝnh chÊt toµn cÇu v× nã chÝnh lµ tiÒn ®Ò
cho sù ph¸t triÓn trong t¬ng lai cña tæng c«ng ty .§iÒu nµy ®îc thùc hiÖn
kh¸ râ trong chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt Nam tíi n¨m 2010.
trong chiÕn lîc nµy tæng c«ng ty ®· ®a ra mét b¶n dù th¶o vÒ thÞ trêng cho
ho¹t ®éng cña m×nh trong nh÷ng n¨m tíi , ®¸nh gi¸ ®îc nh÷ng mÆt thuËn
lîi còng nh nh÷ng khã kh¨n h¹n chÕ mµ ngµnh dÖt may ViÖt Nam sÏ gÆp
ph¶i khi th©m nhËp vµo thÞ trêng thÕ giíi .§Æc biÖt khi ViÖt Nam ký kÕt
hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng víi Mü,c¸c hiÖp ®Þnh vÒ thuÕ cña
AFTA,APEC ®îc thùc hiÖn ®èi víi ViÖt Nam vµ khi ViÖt Nam tham gia
vµo tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO.
Ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ trêng còng quan t©m ®Õn nh÷ng yÕu tè vÒ
kinh tÕ chÝnh trÞ , ph¸p luËt cña c¸c níc ,c¸c vïng kinh tÕ mµ tæng c«ng ty
thùc hiÖn ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®©y lµ ®iÒu kiÖn ban ®Çu quyÕt ®Þnh tíi viÖc
tæng c«ng ty cã thÓ xuÊt khÈu sang thÞ trêng c¸c níc nµy hay kh«ng . Tríc
kia ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ trêng cña tæng c«ng ty thêng kh«ng quan t©m
nhiÒu tíi c¸c yÕu tè vÒ m«i trêng v¨n ho¸ cña c¸c vïng thÞ trêng .
VÒ nghiªn cøu chi tiÕt thÞ trêng:
Tæng c«ng ty thêng xuyªn tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o vÒ c¸c thÞ trêng
xuÊt khÈu hµng may mÆc .Gi÷a tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®Ò
cËp nhËt nh÷ng th«ng tin vÒ gi¸ c¶ hµng ho¸ nguyªn vËt liÖu , t×nh h×nh biÕn
®éng trªn thÞ trêng thÕ giíi ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña toµn c«ng
ty , tõ ®ã rót ra nh÷ng nhËn xÐt vµ ®a ra c¸c gi¶i ph¸p tèt nhÊt trong viÖc më
réng vµ th©m nhËp thÞ trêng níc ngoµi .
Trong thêi gian qua tæng c«ng ty ®· cö nhiÒu ®oµn c¸n bé ®i tham
gia c¸c héi chî triÓn l·m , tham quan kh¶o s¸t mét sè níc NhËt B¶n , Trung
Quèc, Mü ,EU.§Ó t×m hiÓu vÒ thÞ trêng tæng c«ng ty còng thùc hiÖn ho¹t
®éng nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi th«ng qua mét sè v¨n phßng ®¹i diÖn
cña tæng c«ng ty trªn c¸c thÞ trêng Nga, NhËt , §«ng ¢u ho¹t ®éng nghiªn
cøu thÞ trêng trong thêi gian qua cña tæng c«ng ty còng ®· thu ®îc mét sè
kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh :Tæng c«ng ty ®· ®a ra nhiÒu mÉu m· quÇn ¸o vµ ph¸t
triÓn thªm mét sè s¶n phÈm míi cho phï hîp v¬Ý nhu cÇu thÞ trêng .§Æc
biÖt ,tû träng hµng xuÊt khÈu trùc tiÕp cña tæng c«ng ty trong nh÷ng n¨m
qua ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ .
- Xem thêm -