Tài liệu Những lý luận cơ bản về kế toán

Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi Lêi më ®Çu Mét nhµ n-íc dï ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo cña lÞch sö muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cÇn ph¶i ®-îc ®¶m b¶o b»ng nguån ng©n s¸ch nhÊt ®Þnh .Ng-îc l¹i ,nhµ n-íc còng dïng quyÒn lùc chÝnh trÞ cña m×nh ®Ó ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt ®Ó ®¶m b¶o cho nguån thu còng nh- ph©n phèi l¹i mét phÇn cña c¶i cña x· héi.§ã chÝnh lµ chÝnh s¸ch thuÕ.ThuÕ kh«ng chØ lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ n-íc mµ nã cßn lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m«,thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Bëi vËy,thuÕ cã vai trß cùc kú to lín ®èi víi mçi quèc gia .§Æc biÖt lµ”§Ó duy tr× quyÒn lùc c«ng céng cÇn cã sù ®ãng gãp cña nh÷ng ng-êi c«ng d©n cho nhµ n-íc,®ã lµ thuÕ m²”F.Anghen. ThuÕ lµ chÝnh s¸ch lín cña nhµ n-íc,cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn sù tån vong cña nhµ n-íc,nh-ng chÝnh s¸ch thuÕ b¶n th©n nã kh«ng thÓ tù ®i vµo cuéc sèng mµ ph¶i th«ng qua mét c«ng cô mang tÝnh c-ìng chÕ cña nhµ n-íc ®ã lµ luËt thuÕ .Vµ mét trong nh÷ng luËt thuÕ ®ã lµ luËt thuÕ ®ã lµ luËt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®-îc quèc héi kho¸ IX th«ng qua t¹i kú häp thø 11 cã hiÖu lùc tõ ngµy 11/1/1999,míi ®©y quèc héi XI kú häp thø 3 ngµy 17/6/2003 ®· chØnh söa bæ sung vµ triÓn khai thùc hiÖn b¾t ®Çu tõ ngµy 1/1/2004,nã ph¸t huy ®-îc nhiÒu t¸c dông.ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cßn ®¶m b¶o sù ®¸ng gãp c«ng b»ng hîp lý gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh,dÞch vô cã thu nhËp. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng -u ®iÓm ®ã vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ tån t¹i trong viÖc ho¹ch to¸n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay.Muèn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã tr-íc hÕt cÇn ph¶i xem xÐt chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ vÒ c¸i chuÈn mùc,th«ng t-,luËt vµ ph-¬ng ph¸p ho¹ch to¸n cña thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp.V× thÐ en ®· t×m hiÓu vÒ ®Ò tµi thuÕ thu doanh nghiÖp. Em xin c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn ThÇy §µo B¸ Thô. 1 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi NéI DUNG PhÇn I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ KÕ to¸n thuÕ thu nhËp quèc tÕ 1. ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ: ChuÈn mùc IAS12: KÕ to¸n thuÕ thu nhËp(Income tax) ChuÈn mùc nµy ®-îc c«ng bè n¨m 1979 vµ söa ®æi n¨m 1996.ChuÈn mùc nµy ®Ò cËp tíi c¸ch ho¹ch to¸n thuÕ thu nhËp.VÊn ®Ò ®Çu tiªn trong kÕ to¸n thuÕ hiÖn t¹i vµ trong t-¬ng lai cña: - Nh÷ng tµi s¶n,c«ng nî thi håi trong t-¬ng lai ®· ®-îc ghi nhËn trong b¶ng b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. - C¸c nghiÖp vô vµ sù kiÖn cña kú hiÖn t¹i ®-îc ghi nhËn trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp. Râ rµng trong viÖc h¹ch to¸n mét tµi s¶n hoÆc c«ng nî mµ doanh nghiÖp b¸o c¸o dù tÝnh sÏ thu håi l·i hay thanh to¸n gi¸ trÞ ghi sæ cña tµi s¶n hay c«ng nî ®ã.NÕu viÖc thu håi ®ã lµm cho viÖc chi tr¶ thuÕ trong t-¬ng lai lín h¬n(hoÆc nhá h¬n)so víi sè thùc ph¶i cã nÕu nh- sù thu håi nay kh«ng cã ¶nh h-ëng ®Õn thuÕ.ChuÈn mùc nay ®ßi hái mét doanh nghiÖp tÝnh to¸n c«ng nî thuÕ ho·n l¹i víi mét sè ngo¹i tÖ giíi h¹n 1.1.VÊn ®Ò ®Æt ra IAS ®-a ra nguyªn t¾c tÝnh c¸c kho¶n thuÕ hiÖn t¹i vµ t-¬ng lai. Thu håi(thanh to¸n )trong t-¬ng lai nh÷ng kho¶n tµi s¶n cã(nî) mang sang trong b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. - C¸c giao dÞch vµ c¸c sù kiÖn kh¸c trong kú hiÖn t¹i ®-îc c«ng nhËn trong b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 2 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi 1.2.Ph¹m vi ¸p dông: ChuÈn mùc nay quy ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c lo¹i thuÕ thu nhËp bao gåm c¶ thuÕ trong n-íc ,vµ ngoµi n-íc vµ chuyÓn ra n-íc ngoµi. 1.3.H¹ch to¸n kÕ to¸n: 1.3.1.ThuÕ tr¶ chËm: Lµ kho¶n thuÕ thu nhËp ph¶i tr¶ hoÆc ph¶i thanh to¸n trong c¸c kú t-¬ng lai ®èi víi: + PhÇn chªnh lÖch t¹m thêi. + Mang sang c¸c kho¶n tæn thÊt thuÕ ch-a thùc hiÖn hÕt + Mang sang c¸c kho¶n miÔn thuÕ ch-a thùc hiÖn hÕt 1.3.2.ThuÕ hiÖn hµnh: Lµ kho¶n thuÕ thu nhËp ph¶i tr¶ hoÆc ph¶i thanh to¸n cho kú hiÖn t¹i 1.3.3.Kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi: Lµ nh÷ng kho¶n chªnh lÖch gi÷a c¬ së tÝnh thuÕ cho mét kho¶n môc vµ sè chuyÓn sang cña kho¶n môc ®ã,®ã lµ; - Chªnh lÖch t¹m thêi chÞu thuÕ dÉn tíi c¸c kho¶n cã thÓ ®-îc gi¶m thuÕ thu nhËp ph¶i tr¶ trong c¸c kú t-¬ng lai. 1.3.4.C¬ së tÝnh thuÕ cho mét kho¶n môc Lµ con sè thuÕ mµ c¸c c¬ quan thuÕ tÝnh cho tõng kho¶n môc thuÕ. 1.3.5.Sè chØ thuÕ hiÖn t¹i cÇn ®-îc c«ng nhËn nh- sau: - T¨ng nî(tµi s¶n)cho kho¶n thuÕ hiÖn hµnh ch-a tr¶(tr¶ thõa). - Lîi Ých cña kho¶n tæn thÊt thuÕ ch-a ®-îc hoµn tr¶ ph¶i ®-îc c«ng nhËn nh- mét tµi s¶n. 1.3.6. NghÜa vô tr¶ thuÕ chËm ®-îc c«ng nhËn cho tÊt c¶ c¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi chÞu thuÕ trõ khi nghÜa vô nµy ph¸t sinh tõ: - ThËm chÝ kh«ng gi¶m thuÕ cho c¸c kho¶n khÊu hao - ViÖc c«ng nhËn tõ ®Çu vÒ mét tµi s¶n hoÆc mét kho¶n nä trong mét giao dÞch: 3 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi + Kh«ng ph¶i lµ mét tæ hîp kinh doanh + Vµo thêi ®iÓm giao dÞch kh«ng lµm ¶nh h-ëng tíi lîi nhuËn h¹ch to¸n hoÆc lîi nhuËn chÞu thuÕ. 1.3.7.Tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm ®-îc c«ng nhËn ®èi víi kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi chÞu thuÕ giíi h¹n ë møc cã kh¶ n¨ng thanh to¸n tõ nh÷ng kho¶n lîi nhuËn chÞu thuÕ trong t-¬ng lai. Mét tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm kh«ng ®-îc c«ng nhËn khi ph¸t sinh tõ: - ViÖc c«ng nhËn ban ®Çu cho tµi s¶n cã hoÆc nî trong mét giao dÞch mµ: + Kh«ng ph¶i lµ mét tæ hîp kinh doanh + Vµo thêi ®iÓm giao dÞch kh«ng lµm ¶nh h-ëng tíi lîi nhuËn h¹ch to¸n hoÆc lîi nhuËn chÞu thuÕ. 1.3.8.Mét tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm ®-îc c«ng nhËn cho sè mang sang cho kú tíi cña lç/hoÆc khÊu trõ thuÕ ch-a thùc hiÖn giíi h¹n ë møc cã kh¶ n¨ng thanh to¸n trong t-¬ng lai 1.3.9.C¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi ph¸t sinh khi sè mang sang cña c¸c kho¶n ®Çu t- trong c¸c c«ng ty con,chi nh¸nh ®¬n vµ liªn kÕt vµ liªn doanh kh¸c víi c¬ së tÝnh thuÕ cña nh÷ng kho¶n nµy. 1.3.10.Nh÷ng nguyªn t¾c sau ®-îc ¸p dông cho viÖc tÝnh to¸n sè chi thuÕ hiÖn t¹i vµ tr¶ chËm. - C¸c kho¶n nî (tµi kho¶n)sÏ ®-îc tÝnh theo sè l-îng ph¶i tr¶(thanh to¸n)¸p dông thuÕ suÊt(vµ luËt thuÕ)®· ®-îc ban hµnh tr-íc ngµy b¸o c¸o. - Sè d- thuÕ tr¶ chËm cÇn ph¶n ¸nh ®-îc kÕt qu¶ nép thuÕ liªn quan ®Õn viÖc tµi s¶n cÇn ph¶i ®-¬c thu håi hoÆc nî ®-îc thanh to¸n nh- thÕ nµo. - Kh«ng ®-îc phÐp chiÕt khÊu - ViÖc kiÓm tra h- h¹i ph¶i ®-îc th-c hiÖn ®èi víi nh÷ng tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm vµo tõng ngµy lËp b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. 4 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi 1.3.11.ThuÕ hiÖn hµnh vµ tr¶ chËm ph¶i ®-¬c c«ng nhËn lµ thu nhËp hoÆc c\hi phÝ vµ ®-a vµo b¸o c¸o thu nhËp,trõ kho¶n thuÕ ph¸t sinh tõ: - Mét giao dÞch hoÆc sù kiÖn ®-îc c«ng nhËn trùc tiÕp trong vèn chñ së h÷u. - Mét tæ hîp kinh doanh mang tÝnh chÊt mua l¹i. 1.4.Tr×nh bµy vµ c«ng bè: 1.4.1.Tr×nh bµy: Sè d- thuÕ ph¶i ®-îc tr×nh bµy nh- sau: - Sè d- thuÕ ®-îc tr×nh bµy t¸ch khái c¸c tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî kh¸c trong b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. - Sè d- thuÕ tr¶ chËm kh«ng ph¶i ng¾n h¹n. - Tr×nh bµy trong b¸o c¸o thu nhËp chi phÝ thuÕ(thu nhËp)tõ c¸c ho¹t ®éng th«ng th-êng. - Cã thÓ lo¹i trõ sè d- hiÖn t¹i khi: + Cã quyÒn bï trõ do ph¸p luËt quy ®Þnh. + Cã ý ®Þnh thanh to¸n theo ph-¬ng ph¸p bï trõ. - Cã thÓ bï trõ sè d- thuÕ tr¶ chËm khi: + Cã lÖnh thùc thi ph¸p luËt. + Bªn cã vµ bªn nî liªn quan tíi cïng mét c¬ quan thuÕ. +Cho cïng mét ®¬n vÞ chÞu thuÕ +C¸c ®¬n vÞ chÞu thuÕ kh¸c nhau cã ý ®Þnh thanh to¸n theo ph-¬ng ph¸p rßng. 1.4.2.C«ng bè : ChÕ ®é kÕ to¸n - Ph-ong ph¸p ¸p dông ®èi víi thuÕ tr¶ chËm 5 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi B¸o c¸o thu nhËp vµ thuyÕt minh - C¸c yÕu tè chÝnh cña chi phÝ (thu nhËp) thuÕ ®-îc tr×nh bµy riªng bao gåm: + Chi phÝ ( thu nhËp) thuÕ hiÖn t¹i + Chi phÝ ( thu nhËp ) thuÕ tr¶ chËm + ThuÕ tr¶ chËm ph¸t sinh tõ ghi gi¶m ( hoÆc ghi bót to¸n ®¶o cña mét kho¶n ghi gi¶m tr-íc ®©y) cña mét tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm. + Sè thuÕ liªn quan tíi thay ®æi trong chÕ ®é kÕ to¸n vµ nh÷ng lçi c¬ b¶n ®-îc h¹ch to¸n theo ph-¬ng ph¸p ®-îc IAS 8 cho phÐp thay thÕ. - ThuÕ liªn quan tíi c¸c kho¶n bÊt th-êng. - C©n ®èi gi÷a thuÕ vµ lç / l·i theo kÕ to¸n b»ng tiÒn hoÆc c©n ®èi con sè tû lÖ. - Gi¶i thÝch nh÷ng thay ®æi trong thuÕ suÊt ¸p dông so víi nh÷ng kú tr-íc ®©y. - §èi víi tõng lo¹i chªnh lÖch t¹m thêi , vµ ®èi víi tõng lo¹i lç hoÆc khÊu trõ thuÕ ch-a thùc hiÖn , sè thuÕ tr¶ chËm trong b¸o c¸o thu nhËp. B¶ng tæng kÕt tµi s¶n vµ thuyÕt minh. -Tæng sè thuÕ hiÖn t¹i vµ tr¶ chËm ®-îc c«ng nhËn trong b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. - Sè tµi s¶n thuÕ tr¶ chËm vµ b¶n chÊt cña nh÷ng b»ng chøng cho viÖc c«ng nhËn nã khi: + ViÖc sö dông thuÕ tr¶ chËm phô thuéc vµo lîi nhuËn chÞu thuÕ trong t-¬ng lai. + Doanh nghiÖp bÞ thua lç trong c¶ kú hiÖn t¹i vµ c¶ kú tr-íc ®ã. 2. KÕ to¸n thuÕ TNDN t¹i Mü. ChÝnh phñ liªn bang , tiÓu bang vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng ®Æt ra c¸c kho¶n thuÕ thu nhËp tÝnh trªn thu nhËp chÞu thuÕ cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp tinh thu nhËp chÞu thuÕ theo biÓu mÉu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp hÇu 6 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi hÕt kh«ng thÓ hiÖn ®Ých x¸c møc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép vµo thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o c¸c kÕ to¸n cuèi niªn ®é bëi sù phøc t¹p cña luËt thuÕ vµ bëi thêi gian cÇn thiÕt ®Î x¸c ®Þnh sè thuÕ chÝnh x¸c ph¶i nép sÏ kÐo dµi thËm chi sang c¶ n¨m tiÕp theo. XuÊt ph¸t tõ lý do nµy, kho¶n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh th-êng kh¸c víi chØ tiªu thuÕ ph¶i nép. V× do vËy, vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo -íc tÝnh vµ ®Ò xuÊt nép bæ sung vµo n¨m sau, sau khi x¸c ®Þnh ®-îc chÝnh x¸c sè thuÕ ph¶i nép thùc tÕ. XuÊt ph¸t tõ c¸c nguyªn nh©n nµy, kÕ to²n sö dông t¯i kho°n 215 “ thóª thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép” ®Ó theo dâi sè thuÕ ph°i nép v¯ sè thuÕ t¹m nép. Bªn nî : ph¶n ¸nh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®· nép ( kÓ c¶ sè t¹m nép vµ sè nép bæ sung nÕu cã) Bªn cã : Ph¶n ¸nh tæng sè thuÕ thóª thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép. D- cã : Ph¶n ¸nh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cßn ph¶i nép. KÕ to¸n ghi sæ c¸c nghiÖp vô vÒ thuÕ TNDN nh- sau: - Cuèi niªn ®é kÕ to¸n ,x¸c ®Þnh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp t¹m nép vµ ®-a vµo chi phÝ kinh doanh. Nî TK” chi phÝ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp” Cã TK”thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph°i nép” - Khi nép thuÕ kÕ to¸n ghi: Nî TK”thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph°i nép” Cã TK”tiÒn” - Khi x¸c ®Þnh ®-îc sè thuÕ chÝnh thøc ph¶i nép,nÕu ph¶i nép bæ sung(nÕu cã) KÕ to¸n ghi: “Nî TK”chi phÝ thuÕ thu nhËp doanh nghiªp” Cã TK”tiÒn” 7 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi PhÇn II: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ë ViÖt Nam I. C¸c vÊn ®Ò vÒ thuÕ TNDN: 1.Kh¸i niÖm: ThuÕ TNDN lµ mét lo¹i thuÕ trùc thu thu vµo thu nhËp cã ®-îc cña c¸c tæ chøc,c¸c nh©n trong mét thêi kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh. C¸c v¨n b¶n vÒ luËt thuÕ TNDN tõ khi ban hµnh gÇn: - LuËt thuÕ TNDN sè 03/1997/QH09 ®-îc quèc héi kho¸ IX t¹i kú häp thø 11 (tõ ngµy 2/4/1997-10/5/1997) th«ng qua ngµy 10/5/1997 cã hiÖu l-c tõ ngµy 11/1/1999 thay cho thuÕ lîi tøc. - NghÞ ®Þnh sè 30/1998/N§-CP ngµy 13-5-1998 cña chÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt thuÕ TNDN. - Th«ng t- sè 99/1998/TT-BTC ngµy 14-7-1998 h-íng dÉn thi hµnh nghÞ ®Þnh sè 30/1998/N§-CP Ngµy 13-5-1998 cña chÝnh phñ. - Th«ng t- sè 100/1998/TT-BTC ngµy 15-7-1998 cña bé TC h-íng dÉn kÕ to¸n thuÕ TNDN. - Th«ng t- sè 179/1998/TT-CTC ngµy 26-12-1998 cña bé tµi chÝnh h-íng dÉn kÕ to¸n thuÕ TNDN ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm - Th«ng t- sè 182/1998/TT-BTC ngµy 26-12-1998 cña bé tµi chÝnh h-íng dÉn kÕ to¸n thuÕ TNDN ®èi víi c¸c doanh nghiÖp,tæ chøc,c¸ nh©n cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ kh«ng theo luËt ®Çu t- n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. - LuËt thuÕ thu nhËp sè 09/2003/QH11 ®-¬c quèc héi kho¸ XI kú häp thø 3 th«ng qua ngµy 17/6/2003.Cã hiÖu l-c tõ ngµy 1/1/2004 tren c¬ së söa ®æi bæ sung néi dung quy ®Þnh t¹i luËt thuÕ sè 03/1997/QH9. 8 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi - NghÞ ®Þnh sè 164/2003/N§-CP ngµy 22-12-2003 cña chÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt thuÕ TNDN. - Th«ng t- sè 128/20030TT-BTC ngµy 22-12-2003 cña bé tµi chÝnh h-íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh sè 164/2003/N§-CP ngµy 22-12-2003 cña chÝnh phñ. - QuyÕt ®Þnh sè 206/2003/N§-CP ngµy 22-12-2003 cña bé tµi chÝnh ban hµnh vÒ chÕ ®é qu¶n lý,sö dông vµ trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. §Õn nay, luËt thuÕ TNDN ®·TNDN ®· ¸p dông ®-îc 4 n¨m,gãp phÇn t¨ng nguån thu æn ®Þnh cho ng©n s¸h nhµ n-íc vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t- trong n-íc vµ n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam còng khuyÕn khÝch ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu. 2. Ph¹m vi ¸p dông. 2.1.§èi t-îng chÞu thuÕ TNDN: - T¹i ®iÒu 1 vµ ®iÒu 3 luËt thuÕ TNDN luËt sè 09/2003/QH11 qui ®Þnh lµ c¸c tæ chøc,c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô bao gåm: Doanh nghiÖp nhµ n-íc,c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n:c«ng ty cæ phÇn,c«ng ty hîp danh:doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi vµ bªn n-íc ngoµi vµ bªn n-íc ngoµi tham dia hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh theo luËt ®Çu t- n-íc ngoa× t¹i ViÖt Nam c«ng ty n-íc ngoµi vµ tæ chøc n-íc ngoµi ho¹t ®éng kinh doanh t¹i ViÖt Nam,doanh nghiÖp t- nh©n,hîp t¸c x·,tæ hîp t¸c,tæ chøc kinh tÕ cña tæ chøc chÝnh trÞ,tæ chøc chÝnh trÞ x· héi,tæ chøc x· héi,tæ chøc x· héi,tæ chøc x· héi nghÒ nghiÖp, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n,c¬ quan hµnh chÝnh,®¬n vÞ sù nghiÖp cã s¶n xuÊt,kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô. - Lµ c¸ nh©n s¶n xuÊt,kinh doanh hµng ho¸,dÞch vô bao gåm hé c¸ thÓ vµ nhãm kinh doanh,hé gia ®×nh,c¸ nh©n s¶n xuÊt n«ng nghiªp,c¸ nh©n hµnh nghÒ ®éc lËp,c¸ nh©n cã tµi s¶n cho thuª,c¸ nh©n n-íc ngoµi kinh doanh cã thu nhËp ph¸t dinh t¹i ViÖt Nam. 9 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi - Lµ c¬ së th-êng tró cña c«ng ty n-íc ngoµi ë ViÖt Nam lµ c¬ së kinh doanh mµ th«ng qua c¬ së nµy c«ng ty n-íc ngoµi tiÕn hµnh mét phÇn hay toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh t¹i ViÖt Nam mang l¹i thu nhËp bao gåm: + Chi nh¸nh,v¨n phßng ®iÒu hµnh,nhµ m¸y,c«ng x-ëng ph-¬ng tiÖn vËn t¶i,hÇm má,dÇu khÝ hoÆc khÝ ®èt ho¨c bÊt cø ®Þa ®iÓm khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vµo ViÖt Nam. + §Þa ®iÓm x©y dùng,c«ng tr×nh x©y dùng,l¾p ®Æt,l¾p r¸p. + C¬ së cung cÊp dÞch vô bao gåm c¶ dÞch vô t- vÊn th«ng qua ng-êi lµm c«ng cho m×nh hay mét ®èi t-îng kh¸c. + §¹i lý cho c«ng ty n-íc ngoµi + §¹i diÖn ë ViÖt Nam trong c¸c tr-êng hîp lµ ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn kÝ kÕt c¸c hîp ®ång ®øng tªn c«ng ty n-íc ngoµi hoÆc ®¹i diÖn kh«ng cã thÈm quyÒn kÝ kÕt c¸c hîp ®ång ®øng tªn c«ng ty n-íc ngoµi nh-ng th-êng xuyªn thùc hiÖn viÖc giao hµng ho¸ hoÆc cung øng dÞch vô t¹i ViÖt Nam. Trong tr-êng hîp hiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ hai lÇn mµ Céng Hoµ X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam kÝ kÕt cã quy ®Þnh kh¸c vÒ c¬ së th-êng tró thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh ®ã. 2.2 §èi t-îng kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ. - Hîp t¸c x·, tæ hîp t¸c s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã thu nhËp tõ s¶n phÈm trång trät,ch¨n nu«i,nu«i trång thuû s¶n. - Hé gia ®×nh, c¸ nh©n n«ng d©n s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã thu nhËp tõ s¶n phÈm trång trät,ch¨n nu«i,nu«i trång thuû s¶n,tõ hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸ lín,cã thu nhËp cao tõ s¶n phÈm trång trät,ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n. 3. C¨n cø tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp C¨n cø tÝnh thuÕ lµ thu nhËp chÞu thuÕ vµ thuÕ suÊt. 10 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi 3.1 Thu nhËp chÞu thuÕ. Thu nhËp chÞu thuÕ trong k× tÝnh thuÕ bao gåm thu nhËp chÞu thuÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ thu nhËp chÞu thuÕ kh¸c, kÓ c¶ thu nhËp chÞu thuÕ tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh,dÞch vô ë n-íc ngoµi. K× tÝnh thuÕ ®-îc x¸c ®Þnh theo n¨m d-¬ng lÞch.Tr-êng hîp c¬ së kinh doanh ¸p dông n¨m tµi chÝnh kh¸c víi n¨m d-¬ng lÞch th× k× tÝnh thuÕ x¸c ®Þnh theo n¨m tµi chÝnh ¸p dông.K× tÝnh thuÕ ®Çu tiªn ®èi víi c¬ së kinh doanh míi thµnh lËp vµ k× tÝnh thuÕ cuèi cïng ®èi víi c¬ së kinh doanh chuyÓn ®æi lo¹i h×nh doanh nghiÖp chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u, s¸p nhËp, chia t¸ch, gi¶i thÓ,ph¸ s¶n ®-îc x¸c ®Þnh phï hîp víi kú kÕ to¸n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ kÕ to¸n. Thu nhËp chÞu thuÕ trong kú tÝnh thuÕ ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Thu nhËp Doanh thu ®Ó chÞu thuÕ = tÝnh thu nhËp trong k× chÞu thuÕ trong tÝnh thuÕ kú tÝnh thuÕ Chi phÝ hîp - lý trong k× tÝnh thuÕ thu nhËp chÞu + thuÕ kh¸c trong k× tÝnh thuÕ Sau khi x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ theo c«ng thøc trªn c¬ së kinh doanh ®-îc trõ sè lç cña c¸c k× tr-íc chuyÓn sang tr-íc khi x¸c ®Þnh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép theo quy ®Þnh. 3.1.1 Doanh thu chÞu thuÕ Doanh thu chÞu thuÕ ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau: - Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ lµ toµn bé tiÒn hµng,tiÒn cung cÊp dÞch vô bao gåm c¶ trî gi¸,phô thu,phô tréi mµ c¬ së kinh doanh ®-îc h-ëng kh«ng ph©n biÖt ®· thu ®-îc tiÒn hay ch-a thu ®-îc tiÒn.Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®-îc x¸c ®Þnh cô thÓ ®èi víi c¬ së kinh doanh n«p thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ lµ doanh thu kh«ng cã thuÕ GTGT. Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi c¬ së kinh doanh nép 11 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT lµ doanh thu bao gåm c¶ thuÕ GTGT. - Thêi ®iÓm x¸c ®Þnh doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng b¸n hµng ho¸,cung cÊp dÞch vô lµ thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së h÷u hµng ho¸, hoµn thµnh dÞch vô hoÆc thêi ®iÓm lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng cung øng dÞch vô. - Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ trong mét sè tr-êng hîp ®-îc quy ®Þnh cô thÓ nh- sau: + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi hµng ho¸ b¸n theo ph-¬ng thøc tr¶ gãp ®-îc x¸c ®Þnh theo gi¸ b¸n hµng ho¸ tr¶ tiÒn mét lÇn, kh«ng bao gåm tr¶ tiÒn l·i tr¶ chËm. + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi hµng ho¸ dÞch vô dïng trao ®æi,biÕu,tÆng,tiªu dïng néi bé ®-îc x¸c ®Þnh theo gi¸ b¸n cña h s¶n phÈm, hµng ho¸,hoÆc cïng lo¹i hoÆc t-¬ng ®-¬ng t¹i ®iÓm trao ®æi,biÕu tÆng,tiªu dïng néi bé. + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng gia c«ng hµng ho¸ lµ tiÒn thu vÒ ho¹t ®éng gia c«ng bao gåm c¶ tiÒn c«ng,nhiªn liÖu, ®éng lùc, vËt liÖu phô vµ chi phÝ kh¸c phôc vô cho viÖc gia c«ng hµng ho¸. + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n lµ sè tiÒn bªn thuª tr¶ tõng k× cho hîp ®ång thuª. Tr-êng hîp bªn thuª tr¶ tiÒn tr-íc cho nhiÒu n¨m th× doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®-îc ph©n bæ cho sè n¨m tr¶ tr-íc hoÆc x¸c ®Þnh theo doanh thu tr¶ tiÒn cho mét lÇn. + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông lµ tiÒn cho vay ph¶i thu ph¸t sinh trong k× tÝnh thuÕ. + Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ trong mét sè tr-êng hîp kh¸c do Bé tµi chÝnh quy ®Þnh. 12 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi 3.1.2 Chi phÝ hîp lý ®-îc trõ ®Ó tÝnh thuÕ thu nhËp chÞu thuÕ 3.1.2.1 Nh÷ng kho¶n chi phÝ hîp lý: - Chi phÝ khÊu hao TSC§, sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt,kinh doanh hµng ho¸,dÞch vô.Møc trÝch khÊu hao TSC§ ®-îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo gi¸ trÞ TSC§ vµ thêi gian trÝch khÊu hao c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸,dÞch vô cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ®-îc khÊu hao theo møc ®é míi c«ng nghÖ Bé tµi chÝnh quy ®Þnh tiªu chuÈn TSC§,thêi gian, møc trÝch khÊu hao vµ khÊu hao nhanh quy ®Þnh t¹i kho¶n nµy. - Chi phÝ nguyªn liÖu,vËt liÖu,nhiªn liÖu,n¨ng l-îng,hµng ho¸ thùc tÕ sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô liªn quan ®Õn doanh thu, thu nhËp chÞu thuÕ trong k× ®-îc tÝnh vµo møc tiªu hao hîp lý, gi¸ thùc tÕ xuÊt kho do c¬ së kinh doanh tù x¸c ®Þnh. - TiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng, phô cÊp theo quy ®Þnh cña Bé lu©t lao ®éng, tiÒn ¨n ca, trõ tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng cña chñ doanh nghiÖp t- nh©n, chñ hé c¸ thÓ kinh doanh vµ thu nhËp cña s¸ng lËp viªn c«ng ty kh«ng trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. - Chi phÝ nghiªn cøu khoa häc,c«ng nghÖ, s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn y tÕ, ®µo t¹o lao ®éng theo chÕ ®é quy ®Þnh, tµi trî gi¸o dôc. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: ®iÖn,n-íc, ®iÖn tho¹i, söa ch÷a TSC§, kiÓm to¸n, dÞch vô ph¸p lý, thiÕt kÕ, x¸c lËp vµ b¶o vÖ nh·n hiÖu hµng ho¸, b¶o hiÓm tµi s¶n, chi tr¶ tiÒn sö dông tµi liÖu kÜ thuËt, b»ng s¸ng chÕ giÊy phÐp c«ng nghÖ kh«ng thuéc TSC§, dÞch vô kÜ thuËt vµ dÞch vô mua ngoµi kh¸c. - C¸c kho¶n chi cho lao ®éng n÷ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, chi b¶o hé lao ®éng, trang phôc, chi b¶o vÖ c¬ së kinh doanh, chi c«ng t¸c phÝ, trÝch lËp quü B¶o hiÓm x· héi B¶o hiÓm y tÕ thuéc tr¸ch nhiÖm cña c¬ së kinh doanh sö dông lao ®éng,Kinh phÝ c«ng ®oµn, chi phÝ hç trî cho ho¹t ®éng cña §¶ng,®oµn thÓ t¹i c¬ së kinh doanh,kho¶n trÝch ph¶i nép h×nh thµnh nguån chi phÝ qu¶n lý cho cÊp trªn vµ c¸c quü cña hiÖp héi theo chÕ ®é quy ®Þnh. 13 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi - Chi tr¶ l·i tiÒn vay vèn s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸,dÞch vô cña ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c cña c¸c tæ chøc kinh tÕ theo l·i suÊt thùc tÕ, chi tr¶ l·i tiÒn vay cña c¸c ®èi t-îng kh¸c theo l·i suÊt thùc tÕ kÝ hîp ®ång vay, nh-ng tèi ®a kh«ng qu¸ 1,2 lÇn møc l·i suÊt cho vay cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i t¹i thêi ®iÓm vay. - TrÝch c¸c kho¶n dù phßng theo chÕ ®é quy ®Þnh. - Trî cÊp th«i viÖc cho ng-êi lao ®éng. - Chi phÝ vÒ tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô. - Chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ,khuyÕn m¹i liªn quan trùc tiÕp ho¹t ®éng ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ®-îc khèng chÕ tèi ®a kh«ng qu¸ 10% tæng sè chi phÝ ®èi víi ho¹t ®éng doanh nghiÖp, tæng sè chi phÝ ®Ó x¸c ®Þnh møc khèng chÕ kh«ng bao gåm gi¸ mua cña hµng ho¸ b¸n ra. - C¸c kho¶n thuÕ,phÝ, lÖ phÝ, tiÒn thuª ®Êt ph¶i nép cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô ®-îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lÝ. - Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh do c«ng ty n-íc ngoµi ph©n bæ cho c¬ së th-êng tró ë ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. - Chi phÝ mua hµng ho¸, dÞch vô cña tæ chøc c¸ nh©n kh«ng kinh doanh, kh«ng cã ho¸ ®¬n chøng tõ do chÝnh phñ quy ®Þnh. 3.1.2.2 C¸c kho¶n kh«ng ®-îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lý - TiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng do c¬ së kinh doanh kh«ng thùc hiÖn ®óng chÕ ®é hîp ®ång lao ®éng theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt vÒ lao ®éng, trõ tr-êng hîp thuª m-ín lao ®éng theo vô viÖc. - TiÒn l-¬ng,tiÒn c«ng cña chñ doanh nghiÖp t- nh©n, thµnh viªn hîp danh cña c«ng ty hîp danh, chñ hé c¸ thÓ, c¸ nh©n kinh doanh. Thï lao tr¶ cho c¸c s¸ng lËp viªn, thµnh viªn cña héi ®ång qu¶n trÞ cña c¸c c«ng ty TNHH,c«ng ty cæ phÇn trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh s¶n xuÊt,kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô. 14 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi - C¸c kho¶n trÝch tr-íc vµo chi phÝ mµ thùc tÕ kh«ng chi hÕt nh- chi phÝ söa ch÷a TSC§, phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm hµng ho¸, s¶n phÈm,c«ng tr×nh x©y dùng vµ c¸c kho¶n trÝch tr-íc kh¸c. - C¸c kho¶n kh«ng cã ho¸ ®¬n, chøng tõ theo chÕ ®é quy ®Þnh hoÆc chøng tõ kh«ng hîp ph¸p. - C¸c kho¶n tiÒn ph¹t vi ph¹m luËt giao th«ng,ph¹t vi ph¹m chÕ ®é ®¨ng kÝ kinh doanh, ph¹t vay nî dµi h¹n, ph¹t vi p¹hm chÕ ®é kÕ to¸n thèng kª, ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¹t kh¸c. - C¸c kho¶n chi kh«ng liªn quan ®Õn doanh thu vµ thu nhËp chÞu thuÕ nh-: chi vÒ ®Çu t- x©y dùng c¬ b¶n, chi ñng hé c¸c ®oµn thÓ, tæ chøc x· héi vµ ñng hé ®Þa ph-¬ng, chi tõ thiÖn vµ c¸c kho¶n chi kh¸c kh«ng liªn quan ®Õn doanh thu thu nhËp chÞu thuÕ. - C¸c kho¶n chi do nguån kinh phÝ kh¸c ®µi thä. + Chi sù nghiÖp. + Chi èm ®au thai s¶n + Chi trî cÊp khã kh¨n,th-êng xuyªn,khã kh¨n ®ét xuÊt. + C¸c kho¶n chi phÝ do nguån kinh phÝ ®µi thä. - Chi phÝ kh«ng hîp lý. 3.1.3 C¸c kho¶n thu nhËp chÞu thuÕ kh¸c. Thu nhËp tõ chªnh lÖch mua b¸n chøng kho¸n,quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông tµi s¶n,thu nhËp tõ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, chuyÓn quyÒn thuª ®Êt, l·i tõ chuyÓn nh-îng cho thuª, thanh lý tµi s¶n, tiÒn göi cho vay vèn,b¸n ngo¹i tÖ, kÕt d- cuèi n¨m c¸c kho¶n dù phßng, thu c¸c kho¶n nî khã ®ßi ®· xö lý, ®· xo¸ sæ nay ®· ®ßi ®-îc, thu c¸c kh¶on nî ph¶i tr¶ kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc chñ, c¸c kho¶n thu nhËp tõ kinh doanh cña nh÷ng n¨m tr-íc bÞ bá sãt míi ph¸t hiÖn ra vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c. 15 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi 3.2 ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. ThuÕ suÊt thuÕ TNDN nh- sau: - ThuÕ suÊt thuÕ TNDN ¸p dông ®èi víi c¸c c¬ së kinh doanh lµ 28%. - ThuÕ suÊt ¸p dông ®èi víi tõng c¬ së kinh doanh tiÕn hµnh tÞmk kiÕm th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ vµ tµi nguyªn quý hiÕm kh¸c tõ 28% ®Õn 50% phï hîp víi tõng dù ¸n ®Çu t-, tõng c¬ së kinh doanh. C¬ së kinh doanh cã dù ¸n ®Çu t- t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ vµ tµi nguyªn quý hiÕm kh¸c ph¶i göi hå s¬ dù ¸n ®Çu t- ®Õn Bé tµi chÝnh ®Ó bé tµi chÝnh xem xÐt, tham kh¶o ý kiªn cña c¸c bé, ngµnh liªn quan tr×nh thñ t-íng chÝnh phñ quyÕt ®Þnh møc thuÕ suÊt cô thÓ trong tõng dù ¸n. II. ChuÈn mùc thuÕ TNDN. ChuÈn mùc thuÕ TNDN lµ chuÈn mùc sè 17 ®-îc ban hµnh vµ c«ng bè theo quyÕt ®Þnh sè 12/2005/Q§- BTC ngµy 15/02/2005 cña Bé tr-ëng Bé tµi chÝnh. 1. C¸c thuËt ng÷ trong chuÈn mùc. 1.1 Lîi nhuËn kÕ to¸n: Lµ lîi nhuËn hoÆc lç cña mét k× tr-íc khi trõ thuÕ TNDN, ®-îc x¸c ®Þnh theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc kÕ to¸n vµ chÕ ®é kÕ to¸n. 1.2 Thu nhËp chÞu thuÕ: Lµ thu nhËp doanh nghiÖp cña mét k×, ®-îc x¸c ®Þnh theo quy ®Þnh cña LuËt thuÕ TNDN hiÖn hµnh lµ c¬ së ®Ó tÝnh thuÕ TNDN ph¶i nép (hoÆc thu håi ®-îc). 1.3 Chi phÝ thuÕ TNDN (thu nhËp thuÕ TNDN) Lµ tæng chi phÝ thuÕ thu nhËp hiÖn hµnh vµ chi phÝ thuÕ TN ho·n l¹i( hoÆc thu nhËp thuÕ thu nhËp hiÖn hµnh vµ thu nhËp thuÕ thu nhËp ho·n l¹i) khi x¸c ®Þnh lîi nhuËn ho¹c lç cña mét k×. 16 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi 1.4 ThuÕ thu nhËp hiÖn hµnh: Lµ sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép ( hoÆc thu håi ®-îc) tÝnh trªn thu nhËp chÞu thuÕ vµ thuÕ suÊt thuÕ TNDN cña n¨m hiÖn hµnh. 1.5 ThuÕ thu nhËp ho·n l¹i ph¶i tr¶: Lµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp sÏ ph¶i nép trong t-¬ng lai tÝnh trªn c¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi chÞu thuÕ TNDN trong n¨m hiÖn hµnh. 1.6 Tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i: Lµ thuÕ TNDN sÏ ®-îc hoµn l¹i trong t-¬ng lai tÝnh trªn c¸c kho¶n: - Chªnh lÖch t¹m thêi ®-îc khÊu trõ. - Gi¸ trÞ ®-îc khÊu trõ chuyÓn sang c¸c n¨m sau cña c¸c kho¶n lç tÝnh thuÕ ch-a sö dông. - Gi¸ trÞ ®-îc khÊu trõ chuyÓn sang c¸c n¨m sau cña c¸c kho¶n -u ®·i ch-a sö dông. 1.7 Chªnh lÖch t¹m thêi Lµ c¸c kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ ghi sæ cña c¸c kho¶n môc tµi s¶n hay nî ph¶i tr¶ trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ c¬ së tÝnh thuÕ thu nhËp cña c¸c kho¶n nµy.Chªnh lÖch t¹m thêi cã thÓ lµ: - Chªnh lÖch t¹m thêi ph¶i chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ c¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi lµm ph¸t sinh thu nhËp chÞu thuÕ khi x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trong t-¬ng lai khi mµ gi¸ trÞ ghi sæ cña c¸c kho¶n môc tµi s¶n hoÆc nî ph¶i tr¶ liªn quan ®-îc thu håi hay ph¶i thanh to¸n. - Chªnh lÖch t¹m thêi ®-îc khÊu trõ: lµ c¸c kho¶n chªnh lÖch t¹m thêi lµm ph¸t sinh c¸c kho¶n ®-îc khÊu trõ khi x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ, thu nhËp doanh nghiÖp trong t-¬ng lai khi mµ gi¸ trÞ ghi sæ cña c¸c kháan môc tµi s¶n hoÆc nî ph¶i tr¶ liªn quan ®-îc thu håi hay ®-îc thanh to¸n. 1.8 C¬ së tÝnh thuÕ thu nhËp cña mét tµi s¶n hay nî ph¶i tr¶: Lµ gi¸ trÞ tÝnh cho tµi s¶n hoÆc nî ph¶i tr¶ cho môc ®Ých x¸c ®Þnh thuÕ TNDN. 17 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi 2. Sù kh¸c biÖt gi÷a lîi nhuËn kÕ to¸n vµ lîi nhuËn chÞu thuÕ. Trªn thùc tÕ th-êng cã sù kh¸c biÖt gi÷a lîi nhuËn kÕ to¸n va thu nhËp chÞu thuÕ TNDN.Sù kh¸c biÖt nµy x¶y ra lµ do sù kh¸c nhau gi÷a viÖc x¸c ®Þnh cña thuÕ vµ x¸c ®Þnh cña kÕ to¸n. Nguyªn nh©n x¶y ra sù chªnh lÖch lµ do c¸ch x¸c ®Þnh kh¸c nhau nh- sau: ChØ tiªu Doanh thu Theo quy ®Þnh cña kÕ to¸n Theo quy ®Þnh cña thuÕ Tæng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých kinh tÕ Toµn bé tiÒn hµng,tiÒn gia cña doanh nghiÖp thu ®-îc c«ng tiÒn cung øng dÞc vô trong k× kÕ to¸n gãp phÇn lµm bao gåm c¶ trî gi¸ phô t¨ng vèn chñ së h÷u, ph¸t thu,phô tréi mµ c¬ së kinh sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt doanh ®-îc h-ëng.Doanh kinh doanh th«ng th-êng cña nghiÖp ®· ph¸t hµnh ho¸ doanh nghiÖp.Tho¶ m·n 5 ®¬n hoÆc dÞch vô cung cÊp ®iÒu kiÖn theo chuÈn mùc kÕ ®· hoµn thµnh. to¸n sè 14. KhÊu hao Thêi gian sö dông -íc tÝnh Theo quyÕt ®Þnh sè 206 cña tµi s¶n. Dù phßng ph¶i thu Theo ban l·nh ®¹o doanh Theo quy ®Þnh cña Bé tµi khã ®ßi nghiÖp chÝnh Chi phÝ hç trî,ñng hé Ghi nhËn vµo chi phÝ Chi phÝ kh«ng ®-îc khÊu trõ Dù phßng trî cÊp mÊt Lµ chi phÝ Theo tû lÖ quy ®Þnh viÖc lµm vµ thö viÖc Ph©n bæ chi phÝ ë Lµ chi phÝ Quy ®Þnh cô thÓ ph-¬ng c«ng ty mÑ ë n-íc ph¸p tÝnh ngoµi Chi phÝ kh«ng cã ho¸ Lµ chi phÝ Kh«ng ®-îc coi lµ chi phÝ ®¬n chøng tõ TiÒn ph¹t Lµ chi phÝ Kh«ng ®-îc coi lµ chi phÝ 18 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi III. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n thuÕ TNDN 1.Tµi kho¶n sö dông 1.1 Tµi kho¶n 3334- thuÕ TNDN ph¶i nép vµ t×nh h×nh nép thuÕ TNDN vµo Ng©n s¸ch Nhµ n-íc. 1.1.1 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n tµi kho¶n 3334 - Tµi kho¶n 3334 ®-îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. - Doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm nép tê khai thuÕ TNDN cho c¬ quan thuÕ.Hµng quý doanh nghiÖp t¹m nép thuÕ cña quý ®Çy ®ñ,dông h¹n vµo Ng©n s¸ch nhµ n-íc theo th«ng b¸o cña c¬ quan thuÕ. 1.1.2 KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 3334 Bªn nî: - Sè thuÕ TNDN ®· nép vµo ng©n s¸ch nhµ n-íc. - Sè thuÕ TNDN ®-îc miÔn trõ vµo sè thuÕ ph¶i nép. - Sè chªnh lÖch ®· nép gi÷a thuÕ TNDN ph¶i nép theo th«ng b¸o hµng quý cña c¬ quan thuÕ lín h¬n sè thuÕ TNDN thùc tÕ ph¶i nép khi b¸o c¸o quyÕt to¸n thuÕ cuèi n¨m duyÖt. Bªn cã: - Sè thuÕ TNDN ph¶i nép. Sè d- bªn cã: Sè thuÕ TNDN cßn ph¶i nép vµo NgÊn s¸ch nhµ n-íc 1.2 Tµi kho¶n 821- chi phÝ thuÕ TNDN 1.2.1 KÕt cÊu Bªn nî: - Chi phÝ thuÕ TNDN hiÖn hµnh ph¸t sinh trong n¨m. - ThuÕ TNDN cña n¨m tr-íc ph¶i nép bæ sung so ph¸t sinh sai sãt kh«ng träng yÕu cña c¸c n¨m tr-íc ®-îc ghi t¨ng chi phÝ thuÕ TNDN hiÖn hµnh cña n¨m hiÖn t¹i. 19 Khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh & KÕ to¸n – ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi - Chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i ph¸t sinh trong n¨m tõ viÖc ghi nhËn thuÕ TNDN ho·n l¹i ph¶i tr¶. - Ghi nhËn chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i - KÕt chuyÓn chªnh lÖch gi÷a sè ph¸t sinh bªn cã cña tµi kho¶n 8212 lín h¬n sè ph¸t sinh bªb nî cña tµi kho¶n 8212 ph¸t sinh trong n¨m vµo bªn cã cña tµi kho¶n 911. Bªn cã: - Sè thuÕ TNDN thùc tÕ ph¶i nép trong n¨m nhá h¬n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp tam ph¶i nép ®-îc gi¶m trõ vµo chi phÝ thuÕ TNDN ®· ghi nhËn trong n¨m. - Sè thuÕ TNDN ph¶i nép ®-îc ghi gi¶m. - Ghi gi¶m chi phÝ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ho·n l¹ivµ ghi nhËn tµi s¶n thuÕ thu nhËp ho·n l¹i. - Ghi gi¶m chi phÝ thuÕ TNDN ho·n l¹i. - KÕt chuyÓn chªnh lÖch gi÷a chi phÝ thuÕ TNDN hiÖn hµnh ph¸t sinh trong n¨m lín h¬n kho¶n ®-îc ghi gi¶m chi phÝ thuÕ TNDN hiÖn hµnh trong n¨m vµo bªn nî tµi kho¶n 911- “x²c ®Þnh kÕt qu° kinh doanh”. T¯i kho°n 821”chi phÝ thuÕ TNDN” kh«ng cã sè d­ cuèi n¨m. Tµi kho¶n nµy cã 2 tµi kho¶n cÊp 2: T¯i kho°n 8211’Chi phÝ thuÕ TNDN hiÖn h¯nh” T¯i kho°n 8212”Chi phÝ thuÕ TNDN ho±n l³i”. 2. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n - §Ó ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch,hµng quý doanh nghiÖp ph¶i t¹m nép thuÕ TNDN theo th«ng b¸o cña c¬ quan thuÕ (hoÆc t¹m nép theo kÕ ho¹ch).Khi x¸c ®Þnh sè thuÕ TNDN t¹m ph¶i nép cho ng©n s¸ch nhµ n-íc.KÕ to¸n ghi: 20