Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Trong c¸c n¨m qua, níc ta ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cao, b×nh
qu©n trªn 7%/n¨m, l¹m ph¸t ®îc kiÒm chÕ ë møc thÊp, møc thu nhËp b×nh qu©n
®Çu ngêi vµ ®êi sèng cña mäi tÇng líp d©n c t¨ng kh¸. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam
®ang dÇn hoµn thiÖn víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña mét nÒn kinh tÕ tiÒn tÖ, ®ang tõng
bíc ph¸t triÓn vµ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ cña khu vùc vµ thÕ giíi. Ho¹t ®éng
cña ngµnh tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ NH cã vai trß rÊt quan träng, gãp phÇn æn ®Þnh
vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.
ViÖt Nam ®· vµ ®ang chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc. Do ®ã, khèi lîng hµng ho¸ lu th«ng trªn
thÞ trêng lµ rÊt lín. §Ó ®¸p øng yªu cÇu lu th«ng hµng ho¸ mét c¸ch nhanh nhÊt
th× h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ra ®êi. Tuy nhiªn, thùc tr¹ng
thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ cña níc ta theo nhËn xÐt cña c¸c chuyªn gia kinh
tÕ th× ViÖt Nam vÉn lµ mét quèc gia sö dông qu¸ nhiÒu tiÒn mÆt. Thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt cha ph¸t triÓn kÞp víi nhÞp ph¸t triÓn chung cña toµn bé
nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt nã cha ®îc phæ biÕn trong tÇng líp d©n c.
Thùc tr¹ng trªn thùc sù lµ mét trë ng¹i lín ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam
khi ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh më cña ®Ó héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi
nãi chung vµ trong lÜnh vùc Tµi chÝnh NH nãi riªng. C¸c NH cña ViÖt Nam bao
gåm c¶ NHTM quèc doanh vµ NHTM Cæ phÇn ph¶i chÞu sù c¹nh tranh ®èi víi
c¸c NH Liªn doanh vµ NH níc ngoµi ë tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm dÞch vô NH.
Trªn c¬ së ®ã, ngµnh NH nãi chung vµ c¸c NHTM ViÖt Nam nãi riªng
tiÕp tôc ®æi míi m¹nh mÏ c¸c ho¹t ®éng NH theo xu híng héi nhËp, n©ng cao
n¨ng lùc c¹nh tranh nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· vµ ®ang tËp trung thùc hiÖn nhiÒu
gi¶i ph¸p hiÖn ®¹i ho¸ thanh to¸n vµ më réng dÞch vô thanh to¸n, ®Æc biÖt lµ
TTKDTM, mét mÆt ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ, cña d©n c; mét mÆt t¨ng
thu nhËp tõ dÞch vô, t¨ng lîi nhuËn cho mçi NHTM, mét néi dung quan träng
cña ch¬ng tr×nh c¬ cÊu l¹i c¸c ho¹t ®éng cña m×nh.
Qua thêi gian thùc tËp t¹i Chi nh¸nh NHCT §èng §a vµ víi nh÷ng kiÕn
thøc ®· ®îc häc t¹i trêng nªn em ®· lùa chän ®Ò tµi:
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
"Mét sè gi¶i ph¸p vÒ më réng vµ ph¸t triÓn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
t¹i Chi nh¸nh NHCT §èng §a"
KÕt cÊu cña kho¸ luËn ngoµi phÇn Lêi më ®Çu vµ phÇn KÕt luËn gåm 3
ch¬ng:
Ch¬ng I
: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ TTKDTM trong nÒn KTTT.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng vÒ TTKDTM t¹i Chi nh¸nh NHCT §èng §a.
Ch¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m më réng vµ ph¸t
triÓn TTKDTM t¹i Chi nh¸nh NHCT §èng §a.
MÆc dï ®· cã cè g¾ng nhiÒu nhng do kiÕn thøc vÒ t×m hiÓu thùc tÕ cßn cã
h¹n vµ thêi gian thùc tËp h¹n chÕ nªn kho¸ luËn cña em kh«ng tr¸nh khái
nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong ®îc sù gãp ý vµ híng dÉn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ
cña Ban gi¸m ®èc, c¸c c« chó, anh chÞ, ®Æc biÖt lµ Phßng KÕ to¸n- Tµi chÝnh,
Chi nh¸nh NHCT §èng §a ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n !
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
c¸c ký hiÖu viÕt t¾t
KTTT
TTKDTM
NH
NHNN
NHTM
NHCT
TTBT
UNC
UNT
TTD
TTLCNNH
TT§T
TT§TLNH
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Kinh tÕ thÞ trêng
Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
Ng©n hµng
Ng©n hµng Nhµ Níc
Ng©n hµng th¬ng m¹i
Ng©n hµng C«ng Th¬ng
Thanh to¸n bï trõ
Uû nhiÖm chi
Uû nhiÖm thu
Th tÝn dông
Thanh to¸n liªn chi nh¸nh ng©n hµng
Thanh to¸n ®iÖn tö
Thanh to¸n ®iÖn tö liªn ng©n hµng
3
Ch¬ng I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng
Ch¬ng I
Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
1.1. Sù cÇn thiÕt vµ vai trß cña TTKDTM trong nÒn KTTT
1.1.1. Sù cÇn thiÕt cña TTKDTM trong nÒn KTTT
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n
xuÊt. Nh÷ng s¶n phÈm lµm ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc ®em ®i trao ®æi ®Ó tho¶
m·n nhu cÇu cña con ngêi. Cïng víi thêi gian, con ngêi ®· t×m ra mét lo¹i s¶n phÈm
®Ó lµm vËt trung gian ®o lêng gi¸ trÞ cña c¸c s¶n phÈm kh¸c vµ nã ®îc gäi lµ tiÒn tÖ.
§©y lµ mét trong nh÷ng ph¸t minh quan träng nhÊt cña con ngêi. TiÒn tÖ ®îc ra ®êi vµ
kh«ng ngõng ph¸t triÓn, hoµn thiÖn nh»m n©ng cao hai môc tiªu chÝnh, ®ã lµ sù tiªn
lîi vµ an toµn.
TiÒn tÖ ®· tr¶i qua rÊt nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ ë mçi giai ®o¹n nã ®Òu cã
nh÷ng u, nhîc ®iÓm cÇn ph¶i ®îc kh¾c phôc. Cã thÓ nãi, tiÒn giÊy ®· thÓ hiÖn ®îc
nh÷ng u ®iÓm cña nã trong lu th«ng nhÊt lµ trong thanh to¸n. Tuy nhiªn, nã còng chØ
phï hîp víi nÒn kinh tÕ víi quy m« s¶n xuÊt nhá, s¶n xuÊt cha ph¸t triÓn, viÖc trao
®æi, thanh to¸n hµng ho¸ diÔn ra víi sè lîng nhá, trong ph¹m vi hÑp. Bªn c¹nh ®ã,
thanh to¸n lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt - ph©n phèi, lu th«ng vµ tiªu dïng. §ång thêi lµ
kh©u më ®Çu vµ kh©u kÕt thóc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. V× vËy khi nÒn s¶n
xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao, viÖc trao ®æi hµng ho¸ phong phó, ®a d¹ng víi
khèi lîng lín, diÔn ra mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc vµ trªn ph¹m vi réng, dung lîng
vµ c¬ cÊu cña thÞ trêng ®îc më réng, mäi quan hÖ kinh tÕ trong x· héi ®Òu ®îc tiÒn tÖ
ho¸ th× viÖc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt ®· béc lé nhiÒu h¹n chÕ nh: thanh to¸n vµ vËn
chuyÓn mÊt nhiÒu thêi gian, kh«ng an toµn, b¶o qu¶n phøc t¹p …ChÝnh v× vËy, c¸c
h×nh thøc thanh to¸n lu«n ph¶i ®îc ®æi míi, hiÖn ®¹i phï hîp víi sù ph¸t triÓn kh«ng
ngõng cña s¶n xuÊt lu th«ng hµng ho¸.
Trªn c¬ së nh÷ng yªu cÇu cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn, cña c¬ chÕ thÞ trêng th× h×nh
thøc TTKDTM ra ®êi cïng víi sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng NH lµ mét tÊt yÕu kh¸ch
quan cña mét x· héi ph¸t triÓn v× nh÷ng g× mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao th× sÏ ®îc
thõa nhËn. Víi h×nh thøc thanh to¸n nµy kh«ng nh÷ng ®· kh¾c phôc ®îc nh÷ng h¹n
4
Ch¬ng I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng
chÕ cña thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt mµ nã cßn cã nhiÒu u ®iÓm kh¸c nh: nhanh chãng,
thuËn tiÖn, an toµn vµ tiÕt kiÖm... Trong nÒn KTTT, TTKDTM ®· nhanh chãng trë
thµnh mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu vµ lµ s¶n phÈm dÞch vô quan träng cña NHTM ®Ó
cung cÊp cho kh¸ch hµng lµ c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ. T¹o
®iÒu kiÖn cho c¸c chñ thÓ më réng quan hÖ kinh tÕ trong níc vµ níc ngoµi, n©ng cao
hiÖu qu¶ thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ, gãp phÇn t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn cña x·
héi, thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lu th«ng hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ.
Nh vËy, TTKDTM lµ c¸ch thanh to¸n kh«ng cã sù xuÊt hiÖn cña tiÒn mÆt mµ ®îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n cña ngêi chi tr¶ ®Ó chuyÓn vµo tµi kho¶n
cña ngêi thô hëng më t¹i NH, hoÆc b»ng c¸ch bï trõ lÉn nhau th«ng qua vai trß trung
gian cña NH.
1.1.2. §Æc trng cña TTKDTM
Víi nh÷ng u thÕ h¬n h¼n so víi thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt th× TTKDTM cã
nh÷ng nÐt ®Æc trng riªng cña nã lµ:
- Trong TTKDTM, sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ vµ hµng hãa lu«n cã sù t¸ch rêi vÒ
kh«ng gian vµ thêi gian.
ViÖc thanh to¸n kh«ng ph¶i thùc hiÖn b»ng c¸ch trao ®æi trùc tiÕp tiÒn - hµng
gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n mµ ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch trÝch chuyÓn tiÒn tõ tµi kho¶n
tiÒn göi cña ngêi mua sang tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi b¸n tríc hoÆc sau khi hµng ho¸
®îc vËn chuyÓn tõ ngêi b¸n tíi ngêi mua.
- TiÒn tÖ dïng trong TTKDTM lµ tiÒn ghi sæ hay bót tÖ.
ViÖc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch trÝch chuyÓn tiÒn tõ tµi kho¶n cña ngêi
chi tr¶ sang tµi kho¶n cña ngêi thô hëng më tµi kho¶n t¹i NH hoÆc b»ng c¸ch bï trõ
lÉn nhau. Sè tiÒn ®îc ghi trªn c¸c chøng tõ, dùa trªn c¸c chøng tõ ®ã NH thùc hiÖn
viÖc thanh to¸n cho c¸c bªn cã liªn quan.
- Trong qu¸ tr×nh TTKDTM, mçi mãn thanh to¸n ph¶i cã Ýt nhÊt 03 bªn tham
gia.
Tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n bao gåm c¸c NHTM, c¸c tæ chøc tÝn
dông kh¸c vµ tæ chøc kh¸c khi ®îc NHNN cÊp phÐp.
5
Ch¬ng I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng
Ngêi tr¶ tiÒn (ngêi mua).
Ngêi thô hëng (ngêi b¸n).
1.1.3. Vai trß cña TTKDTM trong nÒn KTTT
TTKDTM ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong nÒn KTTT. Nã sÏ ®em l¹i hiÖu
qu¶ kinh tÕ thiÕt thùc nÕu ®îc sö dông phï hîp vµ ph¸t huy ®óng vai trß cña m×nh.
TTKDTM cã nh÷ng vai trß nhÊt ®Þnh víi nh÷ng ®èi tîng kh¸c nhau. Cô thÓ lµ:
1.1.3.1. Vai trß cña TTKDTM ®èi víi nÒn kinh tÕ
- TTKDTM phôc vô cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi.
Mét chu kú s¶n xuÊt ®îc biÓu hiÖn theo c«ng thøc: T - H - SX - H' - T'(T+t)
víi T
- Xem thêm -