PhÇn Më §Çu
“§i vÒ ®©u?Hìi chò chim l¹c ®¯n
§i vÒ ®©u?Hìi con thó l¹c bÇy
Nh÷ng con suèi ®· kh«ng cßn ca h¸t
C¸nh rõng xanh ®· kh«ng cßn bãng m¸t………
…B·o lò thÐt gµo, thiªn nhiªn kh« c»n, thiªn tai bèn mïa..V× §¢U?V×
AI?”
Nh÷ng c©u h¸t nµy n»m trong bµi h¸t vÒ m«i tr-êng míi ®-îc tr×nh diÔn
trong ch-¬ng tr×nh bµi h¸t viÖt th¸ng 10 võa qua thËt sù ®· lµm rung ®éng biÕt
bao tr¸i tim ng-êi ViÖt. Nã ng©n nga vµ thóc giôc bÊt k× ai ®· tõng nghe vµ c¶m
nhËn nh÷ng ca tõ vµ giai ®iÖu cña bµi h¸t. Vµ nã nh- mét håi chu«ng giãng lªn
vÒ sù b¸o ®éng cña m«i tr-êng sinh th¸i hiÖn nay ë ViÖt Nam.D-íi gãc ®é triÕt
häc – x· héi vÊn ®Ò m«i tr-êng sinh th¸i lµ mét ®iÒu míi mÎ. Trong vµi thËp kØ
gÇn ®©y, m«i tr-êng sinh th¸i næi lªn nh- mét vÊn ®Ò toµn cÇu, cÊp b¸ch cña
thêi ®¹i trong ®ã cã ViÖt Nam. Lµ mét ng-êi d©n cña ®Êt ViÖt chóng ta ph¶i lµm
g× ®Ó ®Êt n-íc ta xanh - s¹ch - ®Ñp? Dùa vµo nh÷ng kiÕn thøc triÕt häc ®· ®-îc
häc em xin phÐp ®-îc vËn dông chóng vµo ®Ò tµi ”Ph©n tÝch triÕt häc mèi
quan hÖ gi÷a con ng-êi víi m«i tr-êng sinh th¸i ë ViÖt Nam hiÖn nay” ®Ó
gi¶i thÝch thùc tr¹ng m«i tr-êng sinh th¸i ë VN vµ vai trß cña con ng-êi ®èi víi
viªc b¶o vÖ m«i tr-êng sinh th¸i.
Bµi viÕt cña em ®-îc chia lµm hai phÇn chÝnh:
I.Thùc tr¹ng m«i tr-êng sinh th¸i hiÖn nay ë ViÖt Nam – Nguyªn nh©n vµ
hËu qu¶
II.Vai trß cña con ng-êi ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i tr-êng
1
PhÇn Néi Dung
I.Thùc tr¹ng m«i tr-êng sinh th¸i ViÖt Nam hiÖn nay ”
Nguyªn nh©n vµ hËu qu¶.
A ” Thùc tr¹ng m«i tr-êng sinh th¸i ë ViÖt Nam hiÖn nay.
§èi víi n-íc ta, khi xem xÐt hiÖn tr¹ng vµ ®Æc ®iÓm cña m«i tr-êng sinh
th¸i cÇn ph¶i xuÊt ph¸t tõ viÖc ph©n tÝch nh÷ng m©u thuÉn n¶y sinh trong qu¸
tr×nh t¸c ®éng qua l¹i gi÷a con ng-êi vµ tù nhiªn trong ®iÒu kiÖn cña mét n-íc
®ang ph¸t triÓn vµ chÞu ¶nh h-ëng m¹nh mÏ cña c¸c yÕu tè truyÒn thèng v¨n ho¸
d©n téc nh- quan niÖm cña con ng-êi vÒ thiªn nhiªn, vÒ mèi quan hÖ cña hä víi
tù nhiªn.ChÝnh nh÷ng quan niÖm ®ã lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng
g©y nªn nh÷ng m©u thuÉn gi÷a con ng-êi vµ tù nhiªn trong qu¸ tr×nh khai th¸c
vµ sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ë n-íc ta.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ViÖt Nam ®· tÝch cùc tham gia c«ng øoc quèc
tÕ trong c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr-êng , duy tr× ®a d¹ng sinh häc vµ ph¸t triÓn bÒn
v÷ng.Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®-îc, còng cã nh÷ng mÆt tr¸i cña nã mµ
chóng ta cÇn ph¶i suy nghÜ. ë ®©y em xin phÐp ®-îc ®Ò cËp tíi thùc tr¹ng m«i
truêng VN hiÖn nay qua c¸c mÆt kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n nh- :vÊn ®Ò ph¸ rõng
x©m ph¹m tµi s¶n quèc gia, vÊn ®Ò khai th¸c vµ bu«n b¸n ®éng vËt hoang d·, «
nhiÔm nguån n-íc, sù ®« thÞ ho¸ t¨ng nhanh, vÊn ®Ò « nhiÔm kh«ng khÝ, nh÷ng
diÔn biÕn bÊt th-êng cña khÝ hËu, thêi tiÕt, vÊn ®Ò m«i tr-êng x· héi..vv…
Cã thÓ nãi nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn
lµ mét -u thÕ cña n-íc ta, ®Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn lµ nguån tµi nguyªn t¸i t¹o (rõng,
®Êt ®ai, ®éng thùc vËt…) mét sè tµi nguyªn kho¸ng s¶n (dÇu má, than ®¸ khÝ
hiÕm…). Thªm vµo ®ã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa nãng Èm, mÆt trêi chiÕu s¸ng
quanh n¨m lµ nguån cung cÊp n¨ng l-îng v« tËn cho sù sèng cña con ng-êi vµ
2
mäi sinh vËt.Nh-ng víi mét sè tµi nguyªn s½n cã ®ã mét mÆt chóng ta ch-a biÕt
khai th¸c vµ sö dông hîp lÝ , dÉn ®Õn sù nghÌo nµn vµ c¹n kiÖt sè tµi nguyªn ®ã,
mÆt kh¸c cßn g©y ra « nhiÔm m«i tr-êng sinh th¸i:
_ T×nh tr¹ng ph¸ rõng vµ bu«n b¸n tr¸i phÐp ®«ng vËt hoang d·:…”§Êt
n-íc ta rõng vµng biÓn b¹c”…®ã lµ mét c©u trÝch dÉn trong cuèn s¸ch ®Þa lý ViÖt
Nam mµ bÊt cø häc sinh nµo còng ®-îc häc vµ thÊm nhuÇn.Rõng kh«ng chØ lµ
mét kho tµi nguyªn mµ cßn lµ mét t- liÖu sèng v« gi¸.Rõng ViÖt Nam kh«ng chØ
nhiÒu mµ cßn ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ rÊt phong phó vÒ ®éng thùc vËt.Ngµy nay
rõng n-íc ta ®· vµ ®ang bÞ ph¸ ho¹i nÆng nÒ, rõng nguyªn thuû chØ cßn chiÕm
kho¶ng 66432 km trong ®ã rõng b¶o vÖ lµ 7635 km (s¸ch tæng côc thèng kª m«i
tr-êng ViÖt Nam). Sù c¹n kiÖt rõng ë nøoc ta hiÖn nay thùc sù lµ mét vÊn ®Ò
kinh tÕ vµ sinh th¸i nhøc nhèi vµ cÊp b¸ch nhÊt.Cïng víi hiÖn t-îng ph¸ rõng th×
viÖc bu«n b¸n vµ s¨n b¾n nh÷ng ®«ng vËt hoang d· còng ph¸t triÓn rÊt m¹nh.B¸o
®iÖn tö moitruongsinhthai.com.vn ngµy 5/7 /2005 ®· ph¶n ¸nh rÊt râ hiÖn tr¹ng
nµy ë nh÷ng khu rõng Uminh , miÒn trung nam bé… vµ viÖc bu«n b¸n tr¸i phÐp
thó quý hiÕm ë vïng biªn giíi c¸c tØnh T©y Ninh, Cµ Mau…..
_Sù suy tho¸i ®Êt ®ai :Víi h¬n 33 triÖu ha, ®Êt ®ai VN ®øng thø 12 trªn
thÕ giíi, nh-ng tÝnh b×nh qu©n ®Çu ng-êi th× rÊt thÊp, cßn b×nh qu©n diÖn tÝch ®Êt
canh t¸c theo ®Çu ng-êi vµo lo¹i thÊp nhÊt thÕ giíi.MÆc dï s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
VN ®· vµ ®ang ph¸t triÓn râ rÖt nh-ng m«i tr-êng ®Êt còng ®ang suy th¸i nghiªm
träng.BiÓu hiÖn quan träng nhÊt ë hai qu¸ tr×nh:
Qóa tr×nh ong ®¸ ®Êt ë §«ng Nam Bé, T©y Nguyªn thay vµo ®ã lµ nh÷ng
vïng ®Êt chÕt.
Qóa tr×nh xãi mßn ®Êt còng kh«ng kÐm phÇn quyÕt liÖt. Sau 6-7 n¨m ®Êt
ë nh÷ng vïng bÞ xãi mßn trë thµnh sái ®¸.
_Tµi nguyªn n-íc :Rõng- ®Êt- n-íc lµ c¶ mét mèi quan hÖ sinh th¸i liªn
quan chÆt chÏ ®ªns nhau.Khi rõng c¹n kiÖt nghiªm träng, ®Êt bÞ xãi mßn ®Õn v«
cïng th× tµi nguyªn n-íc cña chóng ta còng ®ang n»m trªn c¸i ranh giíi cña bÕn
bê c¹n kiÖt vµ « nhiÔm x¶y ra ë c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau:
3
Sù « nhiÔm nguån n-íc ®ang x¶y ra tõng ngµy tõng giê, khi mµ nguån
n-íc s¹ch, n-íc ngät kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò kinh tÕ- x· héi mµ cßn lµ vÊn ®Ò sinh
th¸i gay cÊn.R¸c th¶i vµ chÊt th¶i cña cuéc sèng sinh ho¹t vµ cña c¸c nhµ m¸y
th¶i ra ®Õn nay lµ ch-a thÓ -íc tÝnh ®-îc.VD nh- r¸c th¶i bõa b·i ë ven Hå
T©y(HN), ven bê s«ng T« LÞch…. C¸c chÊt th¶i ho¸ häc ®éc h¹i ë c¸c nhµ m¸y
than,®Þa chÊt…Theo sè liÖu ®iÒu tra hé gia ®×nh ®a môc tiªu cña Tæng Côc Thèng
Kª, tÝnh ®Õn n¨m 2000 cã 42% d©n sè c¶ n-íc sö dông n-íc s¹ch (thµnh thÞ
chiÕm 60%- riªng nøoc m¸y 47%).HÇu hÕt viÖc sö dông n-íc s¹ch tËp trung chñ
yÕu ë thµnh phè, thµnh thÞ cßn c¸c thÞ trÊn vïng n«ng th«n ch-a ®-îc c¶i thiÖn
nhiÒu..t×nh tr¹ng thiÕu n-íc s¹ch cßn diÔn ra ë nhiÒu n¬i g©y khã kh¨n rÊt nhiÒu
cho ®êi sèng sinh ho¹t cña ng-êi d©n
HiÖn t-îng khai th¸c n-íc ngÇm v« tæ chøc: khi mµ tèc ®é ®« thÞ ho¸
t¨ng nhanh, d©n c- ph¸t triÓn ngµy mét nhiÒu ë n-íc ta næi cém lªn mét vÊn ®Ò
®¸ng b¯n h¬n n÷a l¯ hiÖn tîng “ ngêi ngêi khoan giÕng, nh¯ nh¯ khoan
giÕng”.Nh÷ng m¹ch níc ngÇm bÞ khai th¸c mét c¸ch v« tæ chøc vµ dÉn tíi sù «
nhiÔm lµ mét ®iÒu tÊt yÕu.Nh- ta ®· biÕt nguån n-íc ngÇm bÞ « nhiÔm th× khã
lßng mµ cøu ch÷a vµ ®ã lµ mét tµi s¶n v« gi¸.
HiÖn t-îng mÆn ho¸, phÌn ho¸ n-íc ë c¸c vïng n«ng th«n VN lµ nh÷ng
nguy c¬ cña m«i tr-êng.Thªm vµo ®ã lµ c¶ mét hÖ thèng kªnh r¹ch ch»ng chÞt
dÉn ®Õn nhiÒu nh÷ng hËu qu¶ kh¸c nhau:sinh ho¹t cña ng-êi d©n trë nªn khã
kh¨n, c¸c ngu«n thuû h¶i s¶n gi¶m dÇn dÉn tíi ®êi sèng kinh tÕ ®i xuèng..
§¸ng chó ý h¬n c¶ lµ t×nh tr¹ng khai th¸c qu¸ møc tµi nguyªn ven biÓn
vµ hiÖn t-îng « nhiÔm dÇu ®ang hoµnh hµnh. Nh÷ng nguån tµi nguyªn thuû h¶i
s¶n ch-a kÞp taÝ t¹o th× ®· bÞ con ng-êi khai th¸c mét c¸ch triÖt ®Ó nh- ë bê biÓn
miÒn Trung,vµ c¶ Kiªn giang mµ h»ng n¨m khai th¸c thuû s¶n trªn 2000 tÊn
®ang lªn møc b¸o ®éng.
_ VÊn ®Ò « nhiÔm kh«ng khÝ: Trong c¸c yÕu tè m«i tr-êng sèng, kh«ng
khÝ ®-îc coi lµ yÕu tè quan träng.VÊn ®Ò « nhiÔm kh«ng khÝ ë n-íc ta ®· cã
song nh×n chung kh«ng ®Õn møc nguy hiÓm vµ còng ch-a ph¶i lµ hiÖn t-îng phæ
biÕn. Nh-ng møc ®é « nhiÔm ë n-íc ta ®Æc biÖt lµ c¸c thµnh phè lín nh- Hå ChÝ
4
Minh, Hµ Néi, H¶i Phßng… còng ¶nh h-ëng kh«ng nhá ®Õn t×nh tr¹ng søc khoÎ
vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ng-êi d©n .HiÖn nay ë mét sè nót giao th«ng träng
®iÓm cña c¸c thµnh phè lín hµm l-äng chÊt « nhiÔm vµ møc ®é ån ®· v-ît qu¸
møc cho phÐp nhiÒu lÇn ( nång ®é C02 ®· v-ît 2- 10 lÇn cho phÐp, ë nh÷ng khu
vùc ®-êng tr¸ng nhùc « nhiÔm bôi ®· v-ît 5-7 lÇn møc cho phÐp).
_DiÔn biÕn bÊt th-êng cña khÝ hËu, thêi tiÕt vµ ®Æc biÖt lµ hiÖn t-îng
ELNINO:Theo xu h-íng thêi tiÕt chung cña tr¸i ®Êt th× nhiÒu n¨m qua nhiÖt ®é
cña n-íc ta ®Òu cã xu h-íng t¨ng dÇn vµ ng-îc l¹i th× l-îng m-a lóc t¨ng lóc
gi¶m.V× vËy thiªn lai lò lôt, h¹n h¸n kÐo ®Õn lµ nh÷ng ®iÒu tÊt yÕu x¶y ra g©y
¶nh h-ëng lín ®Õn cuéc sèng cña mäi ng-¬× d©n.H¬n thÕ n÷a, hiÖn t-îng th¬×
tiÕt khÝ hËu ®Æc biÖt nh- m-a ®¸ (do sù ®èi l-u cña dßng kh«ng khÝ nãng vµ
dßng kh«ng khÝ l¹nh dÉn ®Õn) råi nh÷ng c¬n b·o rÊt lín liªn tiÕp kÐo ®Õn ®e do¹
cuéc sèng cña ng-êi d©n g©y thiÖt h¹i nhiÒu vÒ c¶ ng-êi vµ cña.Míi gÇn ®©y
nhÊt b¸o Lao §éng sè ra ngµy 21/11/2006 võa qua ®· cã bµi ®¨ng vÒ hiÖn t-îng
m-a ®¸ x¶y ra vµo ngµy 20/11 tr-íc ®ã mét ngµy nh- mét minh chøng vÒ hiÖn
t-îng ELNINO ®æ bé ®Õn VN.Nã ®· g©y thiÖt h¹i lín vÌ ng-êi vµ tµi s¶n cho
nh©n d©n ë c¸c tØnh vïng §«ng b¾c bé nh- Qu¶ng Ninh, H¶i Phßng…
_M«i tr-êng x· héi: sÏ lµ kh«ng ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn nÕu nh- trong m«i
tr-êng sinh th¸i ë VN hiÖn nay kh«ng kÓ ®Õn m¶ng « nhiÔm m«i tr-êng x·
héi.§ã lµ sù trµn lan c¸c tÖ n¹n x· héi nh- ma tuý, m¹i d©m, r-îu chÌ cê
b¹c….§Êt n-íc sÏ kh«ng ph¸t triÓn lªn ®-îc nÕu nh- nh÷ng t×nh tr¹ng nµy cø
diÔn ra ë kh¾p mäi n¬i trªn tæ quèc d-íi mäi h×nh thøc.
B ”Nguyªn nh©n vµ hËu qu¶
Tr¸i ®¸t lµ c¸i n«i vµ ng«i nhµ cña thËp lo¹i chóng sinh c©y cá. Suèt cuéc
hµnh tr×nh tõ hang ®éng cho ®Õn nh÷ng ng«i nhµ chäc trêi, con ng-êi th-êng
xuyªn cã tham väng c¶i thiÖn cuéc sèng cña m×nh.Nh-ng chÝnh con ng-êi ®· tµn
ph¸ mét c¸ch khñng khiÕp ng«i nhµ chung cña nh©n lo¹i.Tr-íc thùc tr¹ng ®· nªu
trªn bao gåm rÊt nhiÒu vÊn ®Ò x¶y ra nh- vËy ®· khi nµo chóng ta tù hái nhau
xem chóng cã nguån g«c tõ ®©u?Nguyªn nh©n cña chóng lµ g×?Vµ hËu qu¶
chóng ®em l¹i nh- thÕ nµo?
5
_Cã thÓ tr¶ lêi ngay r»ng , nguyªn nh©n chñ yÕu vµ quan träng nhÊt lµm
¶nh h-ëng tíi m«i tr-êng lµ ý thøc cña con ng-êi.Mäi sù biÕn ®æi cña vò trô ®Òu
cã hai mÆt cña nã vµ sù t¸c ®éng cña con ng-êi vµo thiªn nhiªn còng vËy.NÕu
con ng-êi t¸c ®éng vµo thiªn nhiªn theo ®óng quy luËt, theo chiÒu h-íng tÝch
cùc th× sÏ lµm thiªn nhiªn ngµy cµng phong phó ®a d¹ng…ng-îc l¹i nÕu con
ng-êi chØ biÕt khai th¸c nh÷ng nguån thiªn nhiªn cã s½n mét c¸ch v« ý thøc mµ
quªn ®i søc chÞu ®ùng cña nã th× tÊt yÕu thiªn nhiªn sÏ bÞ tµn ph¸. Tiªu biÓu ë
®©y l¯ th°m c°nh rõng VN, kh«ng cßn g× ®¸ng nãi h¬n ngo¯i hai ch÷ “ kiÖt
quÖ”.M¯ nguyªn nh©n ë ®©y mét phÇn l¯ do chiÕn tranh ho¸ häc cña MÜ ®Ó l¹i
trªn 48% diÖn tÝch trång trät vµ phÇn lín lµ do lèi suy nghÜ thiÓm cËn cïng víi
sù hiÓu biÕt kÐm cái cña ng-êi s¶n xuÊt nhá, khai th¸c rõng, ®éng vËt bõa b·i
bÊt hîp ph¸p….Song hµnh cïng víi nh÷ng nguyªn do ®ã lµ nh÷ng hËu qu¶ kÐo
dµi.C¸c sè liÖu gÇn ®©y cho thÊy rõng tù nhiªn ë §B S«ng Cöu Long gi¶m sót
nghiªm träng 1990-1995 kho¶ng 41300 ha(b×nh qu©n gi¶m 2500 ha/n¨m), rõng
ngËp mÆn chØ cßn 71841 ha(1997) so víi 93000 ha(1988), 126000 ha(1983), vµ
250000 ha(1950).KÕt qu¶ rõng ë §B S«ng Cöu Long gi¶m 3 lÇn sau50 n¨m ,
diÖn tÝch rõng ®ang mÊt dÇn.Rõng mÊt kh«ng chØ tiªu huû tµi nguyªn rõng ¶nh
h-ëng ®Õn m«i truêng sinh th¸i mµ cßn lµm nhiÒu loµi ®éng thùc vËt bÞ tuyÖt
chñng , cuéc sèng con ng-êi bÞ ®e do¹
_Bªn c¹nh ®ã lµ sù qu¶n lÝ láng lÎo cña nhµ n-íc.C¸c cÊp l·nh ®¹o, c¸c
ban ngµnh ch-a thËt sù kiªn quyÕt xö lÝ nh÷ng tr-êng hîp vi ph¹m ph¸p luËt
cñng t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng “ s©u l¯m giÇu nåi canh” ph¸ ho¹i m«i trêng sinh
th¸i ®ång nghÜa víi viÖc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña ®¸t n-íc.
-Sù bïng næ d©n sè còng lµ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn viÖc « nhiÔm m«i
tr-êng sinh th¸i.D©n sè ngµy cµng t¨ng dÉn ®Õn nhu cÇu cña con ng-êi mçi ngµy
mét cao h¬n.Vµ ®©y còng lµ mét nguyªn nh©n cho mäi sù thay ®æi vµ lµ mèi ®e
do¹ m«i tr-êng lín nhÊt.MËt ®é d©n sè trung b×nh ë n-íc ta lµ 200ng/km2 thuéc
loÞa cao nhÊt thÕ giíi.Dù b¸o n¨m 2020 d©n sè n-íc ta ®¹t ®Õn gÇn 100 triÖu
ng-êi.D©n sè ®«ng, d©n trÝ thÊp mµ diÖn tich ®Êt canh t¸c ngµy cµng bÞ thu hÑp,
con ng-êi ch¹y theo lîi nhuËn tr-íc m¾t mµ kh«ng nghÜ ®Õn b¶o vÖ m«i tr-êng
6
bÒn v÷ng l©u dµi.Nh÷ng t×nh tr¹ng vÒ thiÕu n-íc s¹ch, « nhiÔm do x¶ r¸c vµ chÊt
th¶i bõa b·i lµ hËu qu¶ kh«n l-êng d-íi sù t¸c ®éng cña d©n sè.Sù ph¸t triÓn d©n
sè qu¸ nhanh vµ lèi sèng bu«ng th¶ kiÓu hiÖn ®¹i ph-¬ng t©y dÉn ®Õn nh÷ng tÖ
n¹n « nhiÔm m«i tr-êng ë khÝa c¹nh vÒ v¨n ho¸- x· héi.
_Viªc gia t¨ng sö dông c¸c ph-¬ng tiÖn giao th«ng vµ m¹ng l-íi s¶n xuÊt
quy m« võa vµ nhá , cïng víi h¹ tÇng kiÕn tróc ®« thÞ cßn yÕu lµ nguyªn nh©n
lµm cho ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i tr-êng ë nhiÒu khu d©n c- l©m vµo t×nh tr¹ng b¸o
®éng.HÖ thèng cÊp n-íc , tho¸t n-íc l¹c hËu,xuèng cÊp , kh«ng ®¸p øng ®-îc
yªu cÇu.Thªm vµo ®ã c¸c ph-¬ng tiÖn vÖ sinh l¹i ch-a c©n xøng víi l-îng r¸c
th¶i ra cña ng-êi d©n, sè l-îng dông cô dän dÑp cßn Ýt, kh¶ n¨ng xö lÝ vµ thu
gom r¸c th¶i cßn h¹n chÕ, ch-a thÓ gi¶i quyÕt ®-îc yªu cÇu bøc xóc vÒ vÊn ®Ò
nµy.T×nh tr¹ng c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt , trang thiÕt bÞ b¶o vÖ m«i tr-êng yÕu kÐm
l¹c hËu, trong khi ®ã kh¶ n¨ng ®Çu t- cña nhµ n-íc cho m«i tr-êng còng nhdoanh nghiÖp hiÖn nay cßn h¹n chÕ.
_Cuèi cïng ph¶i kÓ ®Õn lµ tèc ®é ®« thÞ ho¸ vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hiÖn
nay rÊt m¹nh.ViÖt Nam ®ang trªn con ®-êng x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®ßi hái sö
dông nhiÒu tµi nguyªn thiªn nhiªn, c¸c chÊt th¶i trong s¶n xuÊt ngµy mét t¨ng
lªn ®·, ®ang vµ sÏ lµm bÈn kh«ng khÝ, ®Êt, n-íc lµm cho m«i tr-êng sèng cña
con ng-êi ngµy mét xÊu ®i.C¸c chÊt th¶i tõ c¸c bÖnh viÖn, c¸c phßng thÝ nghiÖm
khoa häc, khu ch¨n nu«i ®Òu kh«ng ®-îc xö lÝ g©y nguy hiÓm cho m«i truêng
xung quanh.C¸c ho¸ chÊt nh- methane, c02, c¸c khÝ th¶i nhµ m¸y, xe cé…th¶i ra
®ang dÇn ®ôc thñng tÇng OZONE, g©y ra sù t¨ng nhiÖt ®é cña bÇu khÝ quyÓn
Sù thay ®æi thêi tiÕt, khÝ hËu bÊt th-êng nh- h¹n h¸n, lò lôt thiªn tai dÞch bÖnh,..
nÆng nÒ h¬n c¶ lµ nh÷ng c¬n b·o lín vµ hiÖn t-äng ELNINO.
II.Vai trß cña con ng-êi ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i tr-êng sinh
th¸i
A-Mèi quan hÖ gi÷a Con ng-êi- Tù nhiªn -Tr×nh ®é ph¸t triÓn x· héi
Mét trong nh÷ng biÓu hiÖn quan träng nhÊt , râ rµng nhÊt tÝnh thèng nhÊt
vËt chÊt cña thÕ giíi lµ sù thèng nhÊt bÒn v÷ng vµ biÖn chøng gi÷a c¸c yÕu tè
7
trong hÖ thèng “Tù nhiªn- X· héi-Con ngêi”.Sù thèng nhÊt ®ã ®îc thùc hiÖn
th«ng qua mèi quan hÖ, sù t¸c ®éng vµ quy ®Þnh lÉn nhau gi÷a x· héi vµ tù
nhiªn, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éngvµ lµm nªn lÞch sö loµi ng-êi.§Ó cã ®-îc sù hiÓu
biÕt ®Çy ®ñ vµ s©u s¾c nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®-îc ®Æt ra trong lÜnh vùc m«i tr-êng
sinh th¸i còng nh- t×m kiÕm c¸c con ®-êng ®óng ®¾n ®Ó gi¶i quyÕt chóng, cÇn
cã c¸ch tiÕp cËn triÕt häc – x· héi ®èi víi vÊn ®Ò mèi quan hÖ gi÷a con ng-êi
– x· héi – tù nhiªn.
ThÕ giíi lµ vËt chÊt, lu«n vËn ®éng, biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn trong mèi quan
hÖ chËt chÏ, rµng buéc lÉn nhau gi÷a c¸c yÕu tè.Nguyªn lý nµy kh¼ng ®Þnh r»ng
mèi quan hÖ gi÷a con ng-êi vµ tù nhiªn mang tÝnh chÊt lÞch sö cô thÓ, nghÜa lµ
mèi quan hÖ nµy cã tÝnh chÊt kh¸c nhau trong thêi ®¹i kh¸c nhau.Sù kh¸c nhau
nµy phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi, tr-íc hÕt lµ ph-¬ng thøc s¶n
xuÊt víi t- c¸ch lµ ®éng lùc ph¸t triÓn x· héi , trong ®ã lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi
®ãng vai trß chñ ®¹o.Trong sù ph¸t triÓn cña x· héi ®· tõng diÔn ra bèn cuéc
c¸ch m¹ng trong lùc l-îng s¶n xuÊt ®· ®-a nh©n lo¹i tõ mª muéi, d· man sang
v¨n minh n«ng nghiÖp , v¨n minh c«ng nghiÖp vµ v¨n minh trÝ tuÖ.Trong qu¸
tr×nh ®ã, mèi quan hÖ gi÷a con ng-êi vµ tù nhiªn còng diÔn ra bèn møc ®é:Sù
phô thuéc hoµn toµn mï qu¸ng cña con ng-êi vµo tù nhiªn hay sù hµi hoµ tuyÖt
®èi gi÷a con ng-êi víi tù nhiªn,tiÕp ®Õn lµ giai ®o¹n con ng-êi ®· b¾t ®Çu ph©n
biÖt sù kh¸c nhau gi÷a hä víi tù nhiªn, song lóc nµy con ng-êi chØ míi biÕt khai
th¸c tù nhiªn trong lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, cïng víi cuéc c¸ch m¹ng
c«ng nghiÖp cuèi thÕ kØ XVII, c¸ch m¹ng khoa häc – kü thuËt ®· xuÊt hiÖn m©u
thuÉn gi÷a con ng-êi víi tù nhiªn vµ m©u thuÉn ®ã ngµy cµng gay g¾t.ChÝnh m©u
thuÉn ®ã lµ nguån gèc cña th-c tr¹ng m«i tr-êng sèng hiÖn nay trªn thÕ giíi.Qóa
tr×nh lÞch sö vÉn tiÕp tôc, víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, con ng-êi
cã ®-îc nh÷ng ®iÒu kiÖn, c¶ vÒ nhËn thøc lÉn ph-¬ng tiÖn ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng
m©u thuÉn gi÷a x· héi víi tù nhiªn.
8
B ” Vai trß cña con ng-êi vµ x· héi ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i tr-êng
sinh th¸i
VÊn ®Ò m«i truêng sinh th¸i hiÖn nay ë thÕ giíi nãi chung vµ ë ViÖt Nam
nãi riªng ®ang ®ông ch¹m ®Õn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng x· héi vµ
liªn quan ®Õn nhiÒu khoa häc.Nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cña vÊn ®Ò m«i tr-êng
nh- sinh häc, ®Þa lÝ, y häc t- t-ëng, chÝnh trÞ, ®¹o ®øc…Tõ thùc tiÔn nghiªn cøu
vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò sinh th¸i cña thêi ®¹i vµ trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n-íc ta
®· n¶y sinh nhu cÇu cÇn thiÕt ph¶i cã mét sù nh×n nhËn chÝnh x¸c vÒ vai trß cña
con ng-êi tr-íc thùc t¹i m«i tr-êng sinh th¸i ViÖt Nam. Trong ®ã con ng-êi vµ
x· héi lµ chñ thÓ cã mét vai trß ngµy cµng to lín trong viÖc biÕn ®æi tù nhiªn, vµ
ngµy nay lµ viÖc kh¾c phôc nh÷ng mÆt tiªu cùc cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x· héi, ®Ó
lµm thÕ nµo loµi ng-êi cã thÓ trë l¹i sèng hµi hoµ thùc sù víi tù nhiªn trong thÕ
giíi hiÖn ®¹i.B¶n th©n tù nhiªn vÒ mÆt cÊu tróc còng nh- chøc n¨ng hoµn toµn
kh«ng cã g× m©u thuÉn víi x· héi, m©u thuÉn gi÷a con ng-êi vµ tù nhiªn chØ xuÊt
hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng sèng vµ ph¸t triÓn x· héi cña con ng-êi.Quan
träng nhÊt lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt ®iÒu khiÓn mét c¸ch v« ý thøc
mèi quan hÖ g÷a con ng-êi vµ tù nhiªn nghÜa lµ ph¶i n¾m b¾t ®-îc nh÷ng quy
luËt cña tù nhiªn ®ång thêi ph¶i biÕt vËn dông nh÷ng quy luËt ®ã vµo ho¹t ®éng
thùc tiÔn x· héi.Víi môc ®Ých ®-a x· h«i trë l¹i víi tù nhiªn , con ng-êi trong
c¸c ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh ph¶ biÕt tu©n thñ theo c¸c nguyªn t¾c tù tæ
chøc, tù ®iÒu chØnh, tù lµm s¹ch,tù b¶o vÖ thiªn nhiªn.§Ó cã thÓ x©y dùng ®-îc
mèi quan hÖ thËt sù gi÷a x· héi vµ tù nhiªn, con ng-êi cÇn ph¶i thay ®æi chiÕn
lùoc ph¸t triÓn x· héi, tõ chç v× lîi Ých cña x· héi, cña con ng-êi sang v× lîi Ých
,v× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¶ hÖ thèng tù nhiªn-x· héi-con ngõ¬i, nghÜa lµ
thùc hiÖn chiÕn l-îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng v× sù sèng tån kh«ng chØ cña thÕ giíi
h«m nay mµ cßn v× sù sèng vµ c¬ héi ph¸t triÓn mai sau.
Víi thùc tr¹ng m«i tr-êng sinh th¸i ë ViÖt Nam hiÖn nay,b¶n th©n em xin
m¹nh d¹n ®-a ra mét sè gi¶i ph¸p ®Ó c¶i thiÖn vµ b¶o vÖ m«i tr-êng ë ®Êt
n-íc ta:
9
_Tr-íc hÕt nhµ n-íc cÇn sím cã nh÷ng söa ®æi, bæ sung cho phï hîp
nh»m luËt ho¸ c¸c chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch vÒ m«i tr-êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng,
kh¼ng ®Þnh hiÖu lùc cña c¬ quan nhµ n-íc trong viÖc thi hµnh luËt ®Ó tr¸nh
nh÷ng tæ chøc, c¸ nh©n cã thÓ l¹m dông nh÷ng kÏ hë cña luËt ph¸p. Riªng víi
t×nh tr¹ng tµn ph¸ rõng,nhµ n-íc cÇn ®Èy m¹nh ph¸t triÓn hÖ thèng c¸c khu rõng
®Æc dông vµ ph¶i cã biÖn ph¸p nghiªm kh¾c trõng trÞ nh÷ng kÎ ph¸ rõng, bu«n
gç lËu.§ång thêi còng kªu gäi c«ng t¸c trång c©y g©y rõng ë tõng ®Þa ph-¬ng.
_Thay ®æi vÒ nhËn thøc – x©y dùng ý thøc sinh th¸i ë c¸c khu ®« thÞ,
thµnh phè lín còng nh- ë c¸c vïng n«ng th«n…Mçi ng-êi d©n cÇn ph¶i gi¸o dôc
vµ n©ng nhËn thøc cña m×nh vÒ b¶o vÖ m«i tr-êng xanh- s¹ch-®Ñp.
_Gi¶m thiÓu « nhiÔm ë c¸c khu c«ng nghiÖp g©y « nhiÔm nghiªm träng
b»ng c¸ch sö dông c¸c thiÕt bÞ xö lÝ chÊt th¶i hiÖn ®¹i, theo c«ng nghÖ míi, t¸i sö
dông,taÝ chÕ ch«n lÊp vµ tiªu huû chÊt th¶i, qu¶n lÝ chÊt th¶i nguy h¹i.
_§èi víi vÊn ®Ò n-íc th¶i vµ viÖc cung cÊp n-¬c s¹ch ë c¸c thµnh phè lín
vµ c¸c vïng n«ng th«n còng cÇn cã nh÷ng dù ¸n c¶i t¹o cô thÓ vµ thiÕt
thùc.Nh÷ng n¨m qua vÊn ®Ò n-íc s¹ch ®· ®-îc c¸c cÊp chÝnh quyÒn, c¸c nghµnh
quan t©m, tõ n¨m 1995-2000 víi con sè kho¶ng 400 tû ®ång (trong ®ã kho¶ng
60% tæng sè vèn lµ ®Çu t- cung cÊp n-íc s¹ch cho c¸c vïng n«ng th«n) ®Ó thùc
hiÖn c¶i thiÖn n-íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr-êng.§ã lµ tÝn hiÖu mõng cho ®Êt n-íc
ta khi ®-îc §¶ng vµ ChÝnh phñ hç trî nh- vËy.ë thµnh phè lín nh- Hµ Néi ®·
cã kh¸ nhiÒu dù ¸n nh»m c¶i t¹o, c¶i thiÖn m«i tr-êng còng nh- diÖn tÝch c¸c
s«ng hå hiÖn cã, ®iÓn h×nh lµ mét sè hå nh- hå ThiÒn Quang, Gi¶ng Vâ…®·
®-îc n¹o vÐt vµ lµm s¹ch trë l¹i.
_Bªn c¹nh ®ã c¸c ho¹t ®éng tuyªn truyÒn vËn ®éng ng-êi d©n b¶o vÖ m«i
tr-êng cñng rÊt cÇn thiÕt nh tæ chøc” Ho¯ b×nh xanh”, nh÷ng chiÕn dÞch nh”
Mïa hÌ xanh t×nh nguyÖn” cða sinh viªn, “§êng l¯ng ngâ xãm xanh- s¹ch®Ñp” ë n«ng th«n….Cïng víi nh÷ng ho¹t ®éng ®ã th× vai trß cña th«ng tin vµ hÖ
thèng ®iÒu khiÓn m«i tr-êng sinh th¸i còng rÊt quan träng trong viÖc b¶o vÖ m«i
tr-êng.
10
PhÇn KÕt LuËn
Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, con ng-êi hiÖn ®¹i kh«ng thÓ thiÕu khoa häc vµ
c«ng nghÖ , còng nh- kh«ng thÓ sèng t¸ch rêi khái m«i tr-êng tù nhiªn.Mét bµi
häc x-¬ng m¸u rót ra tõ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ võa qua lµ kh«ng thÓ t¸ch
môc tiªu sinh th¸i lµ yªu cÇu tÊt yÕu, kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn x· héi nãi
chung vµ cña sù c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë n-íc ta hiÖn nay nãi riªng.Khi
thiªn nhiªn ®· chÞu ®ùng ®Õn møc tét cïng nh÷ng hµnh vi x©m ph¹m th« b¹o cña
con ng-êi ¾t nã sÏ tr¶ thï, mµ hËu qu¶ do thiªn nhiªn g©y ra d-êng nh- kh«ng cã
mét søc m¹nh nµo cã thÓ c¶n ph¸ ®-îc.Ngay tõ nh÷ng gi©y phót nµy, b¹n, t«i, vµ
tÊt c¶ mäi ng-êi trªn tr¸i ®Êt nµy h·y cïng nhau b¶o vÖ m«i tr-êng tr-íc khi
qu¸ muén.H·y lµm cho mäi ng-êi hiÓu r»ng bÊt kú hµnh ®éng nµo cña b¹n dï bÐ
nhá nh-ng còng Ýt nhiÒu lµm thay ®æi c¸i n«i thiªng liªng cña chóng ta.Chóng ta
kh«ng thÓ kh«ng nghÜ ®Õn thÕ hÖ con ch¸u mai sau.H·y ®Ó l¹i cho mu«n ®êi con
ch¸u mai sau giang s¬n cÈm tó mµ cha «ng ta ®· ®Ó l¹i.H·y ®Ó l¹i cho con ch¸u
kh«ng ph¶i lµ sa m¹c mµ lµ nh÷ng c¸nh ®ång mµu mì,nh÷ng th¶o nguyªn vµ
rõng nói xanh rên.Chóng ta cÇn ph¶i biÕt cho ®i nhiÒu h¬n n÷a ®Ó ®ãn nhËn
nh÷ng g× thiªn nhiªn ban tÆng.Ngoµi ra chóng ta nh÷ng sinh viªn cßn ®ang ngåi
trªn gi¶ng ®-êng ®¹i häc, cÇn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tuyªn truyÒn vµ phæ biÕn cho
nh÷ng ng-êi ch-a nhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña viÖc b¶o vÖ m«i tr-êng.
"H·y ®Ó hµnh tinh nµy, ®Êt n-íc nµy m·i m·i xinh ®Ñp vµ t-¬i xanh…"
11
Môc lôc
PhÇn Më §Çu ....................................................................................................... 1
PhÇn Néi Dung ................................................................................................... 2
I.Thùc tr¹ng m«i tr-êng sinh th¸i ViÖt Nam hiÖn nay – Nguyªn nh©n vµ hËu
qu¶. ........................................................................................................................ 2
A – Thùc tr¹ng m«i tr-êng sinh th¸i ë ViÖt Nam hiÖn nay. ............................ 2
B –Nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ ............................................................................ 5
II.Vai trß cña con ng-êi ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i tr-êng sinh th¸i ........................ 7
A-Mèi quan hÖ gi÷a Con ng-êi- Tù nhiªn -Tr×nh ®é ph¸t triÓn x· héi ............. 7
B – Vai trß cña con ng-êi vµ x· héi ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i tr-êng sinh
th¸i ..................................................................................................................... 9
PhÇn KÕt LuËn.................................................................................................. 11
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Tæng côc Thèng kª vµ b¶o vÖ m«i tr-êng ViÖt Nam n¨m 2000.
2. B¸o §iÖn tö moitruongsinhthai.com.vn
3. B¸o lao ®éng ra ngµy 22/11/2006
4. M«i tr-êng sinh th¸i vÊn ®Ò vµ gi¶i ph¸p - Ph¹m ThÞ Ngäc Tr©m
5. Gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸c - Lªnin
6. S¸ch §Þa lý ViÖt Nam, s¸ch TiÕng viÖt thùc hµnh.
12
- Xem thêm -