1
Lêi nãi ®Çu
§Ó phôc vô cho yªu cÇu cña qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ toµn cÇu. Khoa häc
nghiªn cøu sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong thêi ®¹i nµy ®ßi hái chóng ta ph¶i cã
c¸ch nh×n nhËn ®óng ®¾n ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña c«ng cuéc héi nhËp.
Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ lµ mét tÊt yÕu
kh¸ch quan. Ban ®Çu ®ã lµ sù trao ®æi s¶n phÈm gi÷a c¸c quèc gia do sù kh¸c
biÖt vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh ®Êt ®ai, kho¸ng s¶n, tµi nguyªn rõng, tµi nguyªn
biÓn, khÝ hËu, ... gi÷a c¸c quèc gia. TiÕp theo ®ã lµ sù ph¸t triÓn cña khoa häc
c«ng nghÖ nguån vèn tÝch luü, nguån lao ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý. ®iÒu ®ã ®a
®Õn sù trao ®æi c¸c yÕu tè qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®· lµm cho trao ®æi quèc tÕ
ph¸t triÓn c¶ triÒu réng vµ triÒu s©u. thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn
m¹nh mÏ, ngµy cµng cã hiÖu qu¶ cao ...
§èi víi ngµnh thuû s¶n nãi riªng cña ViÖt Nam, ®èi víi nh÷ng ®iÒu
kiÖn vÒ bê biÓn vµ nguån nh©n lùc dåi dµo... chóng ta cÇn ®Èy m¹nh s¶n xuÊt
®Çu t- vµ thu hót vèn ®Çu t- tõ n-íc ngoµi ®Ó s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng
thuû s¶n sang c¸c thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi. TiÒm n¨ng cña xuÊt khÈu
thuû s¶n cña ViÖt Nam ngµy cµng cã u thÕ, do ®ã viÖc nghiªn cøu lµ rÊt cÇn
thiÕt ®©y chÝnh lµ lý do mµ em lùa chän ®Ò tµi nµy ®Ó nghiªn có. Víi sù híng
dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o vµ sè tµi liÖu, em cã thÓ gãp mét phÇn nhá bÐ tiÕng
nãi vµo qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam. Do
tr×nh ®é cã h¹n nªn em cã thÓ chua lý luËn chÆt chÏ mong c« chØ b¶o em
nhiÒu. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
2
Ch-¬ng I
lý luËn chung VÒ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸
I. kh¸i niÖm ®Æc ®iÓm, vai trß, cña c¹nh tranh hµng ho¸.
1. Kh¸i niÖm
2. §Æc ®iÓm
3. Vai trß
II. Sù cÇn thiÕt ph¶i t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu.
1. T¨ng c¹nh tranh më réng quy m« thÞ tr-êng xuÊt khÈu thuû s¶n.
2. T¨ng chñng lo¹i hµng thuû s¶n xuÊt khÈu.
3. T¨ng ngo¹i tÖ nh»m trang bÞ kü thuËt vµ qu¶n lý chÊt l-îng hµng
thuû s¶n xuÊt khÈu.
4. T¹o thªm viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng.
Ch-¬ng II
Thùc tr¹ng søc c¹nh tranh cña xuÊt khÈu hµng
thuû s¶n cña ViÖt Nam trong thêi gian qua
I. kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thuû s¶n .
1. C¬ cÊu h×nh thøc xuÊt khÈu .
2. C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu
3. C¬ cÊu c¹nh tranh
II. Nh÷ng -u ®iÓm, nh-îc ®iÓm, nguyªn nh©n.
1. ¦u ®iÓm
2. Nh-îc ®iÓm
3. Nguyªn nh©n
3
ch-¬ng III
mét sè gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng
thuû s¶n , xuÊt khÈu ViÖt nam .
1. Tró träng qu¶n lý chÊt l-îng hµng thuû s¶n xuÊt khÈu.
2. ChÝnh phñ trî gióp c¸c doanh nghiÖp c«ng nghÖ b¶o qu¶n hµng thuû
s¶n xuÊt khÈu.
3. KhuyÕn khÝch häc hái kü thuËt nu«i trång thuû s¶n n-íc ngät, n-íc
mÆn t¨ng quy m« vµ chñng lo¹i hµng thuû s¶n xuÊt khÈu.
4.ChÝnh phñ cÇn cung cÊp th«ng tin kÞp thêi vÒ søc c¹nh tranh cña
hµng thuû s¶n trªn thÕ giíi vµ nhu cÇu cña c¸c thÞ trêng vÒ mÆt
hµng thuû s¶n cho c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc vµ t- nh©n.
4
Ch-¬ng I
Lý luËn trung vÒ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸
I. C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ c¹nh tranh hµng ho¸.
1. Kh¸i niÖm c¹nh tranh.
Lý luËn kinh tÕ häc trªn thÕ giíi qua thêi gian sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ
thÕ giíi. Do ®ã cã rÊt nhiÒu c¸c quan ®iÓm vÒ c¹nh tranh hµng ho¸ cña c¸c
nhµ kinh tÕ häc trªn thÕ giíi. víi viÖc tiÕp cËn thÞ tr-êng trong c¸c ®iÒu kiÖn
kh¸c nhau nh- c¹nh tranh thuÇn tuý, c¹nh tranh hoµn h¶o hay c¸c ®iÒu kiÖn
kh¸c vÒ c¹nh tranh hµng ho¸ dÞch vô. Tuy nhiªn hiÖn nay trªn c¸c thÞ tr-êng
n-íc ngoµi kh«ng cßn hoÆc gÇn nh- kh«ng cßn tån t¹i sù c¹nh tranh thuÇn
tuý vµ hoµn h¶o n÷a, tøc lµ kh«ng cßn mét lo¹i gi¸ thÞ tr-êng theo nghÜa c©n
b»ng cña lý thuyÕt kinh tÕ ®èi víi phÇn ®«ng c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô,
ng-îc l¹i c¸c thÞ tr-êng hiÖn nay chñ yÕu lµ ®éc quyÒn hoÆc c¹nh tranh
kh«ng hoµn h¶o. víi c¸c ®iÒu kiÖn ®ã mµ c¸c nhµ kinh tÕ häc trªn thÕ giíi ®·
cã nh÷ng quan ®iÓm riªng vÒ c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ dÞch vô. nh-ng c¸c
quan ®iÓm ®ã kh«ng kh¸c nhau lµ mÊy. §Ó tæng hîp l¹i thµnh mét kh¸i niÖm
chung nhÊt vÒ c¹nh tranh hµng ho¸ lµ. C¹nh tranh lµ sù sö dông nh÷ng ®iÒu
kiÖn nh÷ng ph-¬ng ph¸p cña c¸c tæ chøc vµ c¸c doanh ngiÖp ®Ó ®¹t ®-îc
nh÷ng vÞ trÝ cã lîi cho hµng ho¸ vµ dÞch vô so víi c¸c tæ chøc, doanh ngiÖp
kh¸c, ®èi víi mét hoÆc nhiÒu hµng ho¸, dÞch vô kh¸c nhau.
Nh- vËy chóng ta cã thÓ thÊy ®-îc c¬ cÊu c¹nh tranh cã thÓ c¹nh tranh
vÒ gi¸ c¶ hoÆc chÊt l-îng, mÉu m·…cã thÓ lµ s¶n phÈm, hµng ho¸ cña doanh
ngiÖp, tæ chøc víi c¸c doanh ngiÖp, tæ chøc kh¸c t¹i n-íc së t¹i hoÆc cã thÓ
c¹nh tranh s¶n phÈm, dÞch vô cña doanh ngiÖp, tæ chøc víi c¸c doanh ngiÖp,
tæ chøc n-íc ngoµi kh¸c trong n-íc së t¹i.
5
2. Kh¸i niÖm vÒ søc c¹nh tranh.
§èi víi c¸c thÞ tr-êng kh¸c nhau ph¶n ¸nh sóc c¹nh tranh kh¸c nhau,
thÞ tr-êng cµng ph¸t triÓn th× søc c¹nh tranh cµng cao, vµ thÞ tr-êng cã møc
®é tiªu chuÈn ho¸ cao th× nã còng g©y ra søc c¹nh tranh rÊt cao. vËy søc c¹nh
tranh ë ®©y chÝnh lµ ph¶n ¸nh møc ®é chiÕm lÜnh thÞ tr-êng cña hµng ho¸
,dÞch vô so víi hµng ho¸, dÞch vô kh¸c trªn cïng thÞ tr-êng. Mét thÞ tr-êng
mµ chi phÝ cµng lín cho viÖc chiÕm lÜnh thÞ tr-êng th× søc c¹nh tranh ë thÞ
tr-êng ®ã cµng cao vµ do ®ã viÖc t¹o thªm thÞ phÇn cho hµng ho¸ lµ rÊt khã
kh¨n. Do ®ã ph¶i xÐt ®Õn c¸c yÕu tè g©y nªn søc c¹nh tranh nh- gi¸ c¶, nh·n
mÉu m·, chÊt l-îng… ë c¸c thÞ tr-êng kh¸c nhau th× møc ®é ¶nh h-ëng l¹i
kh¸c nhau bëi v× nã cßn phô thuéc vµo tõng quèc gia kh¸c nhau v× mçi quèc
gia kh¸c nhau l¹i cã m«i tr-êng v¨n ho¸, chÝnh trÞ, luËt ph¸p kh¸c nhau
nh-ng chóng ta cã thÓ xÐt vÊn ®Ò c¹nh tranh theo 2 khÝa c¹nh sau.
C¹nh tranh gi÷a s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nµy víi c¸c s¶n phÈm
doanh nghiÖp néi, kh«ng nh÷ng vËy cã thÓ do møc ®é -u tiªn cho s¶n phÈm
néi ®Þa vÝ dô thÞ tr-êng NhËt th× møc ®é c¹nh tranh l¹i t¨ng thªm cho doanh
nghiÖp. Do vËy doanh nghiÖp khi th©m nhËp vµo thÞ tr-êng nµy ph¶i tÝnh
to¸n ®Õn ®èi thñ c¹nh tranh néi ®Þa. C¹nh tranh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp
víi c¸c doanh nghiÖp n-íc ngoµi kh¸c. Trong vÊn ®Ò nµy doanh nghiÖp l¹i
gÆp ph¶i s¶n phÈm mµ nã cã h×nh ¶nh ®Êt n-íc trong s¶n phÈm ®ã ®-îc
ng-êi tiªu dïng -a chuéng th× s¶n suÊt g©y ra khã kh¨n cho s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp. Do ®ã cïng mét lóc doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi viÖc c¹nh
tranh hµng ho¸ néi ®Þa vµ doanh nghiÖp n-íc ngoµi kh¸c. trong khi ®ã nÕu
cµng nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸ th× møc ®é c¹nh tranh l¹i cµng cao.
3. Kh¸i niÖm xuÊt khÈu.
Ph-¬ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt ®Ó më réng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
ra thÞ tr-êng n-íc ngoµi lµ xuÊt khÈu. ë ®©y còng cã hai c¸ch tiÕp cËn kh¸c
nhau. XuÊt khÈu thô ®éng lµ cÊp ®é ho¹t ®éng víi nã doanh nghiÖp thØnh
6
tho¶ng xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm d- thõa cña m×nh vµ b¸n s¶n phÈm cho
kh¸c hµng mua ë thÞ tr-êng th-êng tró ®ang ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp
n-íc n-íc ngoµi. ViÖc xuÊt khÈu chñ ®éng xÈy ra khi doanh nghiÖp muèn
®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh sang thÞ tr-êng ®Æc thï nµo ®ã mét
c¸ch l©u dµi vµ cã hÖ thèng. Trong c¶ hai c¸ch tiÕp cËn doanh nghiÖp ®Òu
xuÊt khÈu toµn bé s¶n phÈm cña m×nh ë trong nø¬c doanh nghiÖp cã thÓ c¶i
tiÕn hoÆc kh«ng c¶i tiÕn g× vÒ mÆt hµng, bao gãi, hoÆc tæ chøc c¸c kho¶n ®Çu
t- hay nhiÖm vô cña doanh nghiÖp.
Mét doanh nghiÖp cã thÓ xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh b»ng hai c¸ch
lµ xuÊt khÈu gi¸n tiÕp vµ xuÊt khÈu trùc tiÕp.
a. XuÊt khÈu gi¸n tiÕp.
XuÊt khÈu gi¸n tiÕp lµ h×nh thøc khi th«ng qua dÞch vô cña c¸c tæ chøc
®éc lËp ®Æt ngay t¹i n-íc xuÊt khÈu ®Ó tiÕn hµnh xuÊt khÈu s¶n phÈm cña
m×nh ra n-íc ngoµi. H×nh thøc xuÊt khÈu gi¸n tiÕp kh¸ phæ biÕn ë c¸ch
doanh nghiÖp míi tham ra vµo thÞ tr-êng quèc tÕ. H×nh thøc nµy cã -u ®iÓm
c¬ b¶n lµ Ýt ph¶i ®Çu t-. Doanh nghiÖp kh«ng ph¶i triÓn khai mét lùc l-îng
b¸n hµng ë n-íc ngoµi còng nh- c¸c ho¹t ®éng giao tiÕp vµ khuÕch tr-¬ng ë
n-íc ngoµi. Sau n÷a nã còng h¹n chÕ ®-îc c¶ dñi ro cã thÓ g©y ra t¹i thÞ
tr-êng, v× tr¸ch nhiÖm b¸n hµng thuéc vÒ tæ chøc kh¸c. Tuy nhiªn h×nh thøc
nµy còng cã nh÷ng h¹n chÕ lµ gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, do ph¶i chia
sÎ víi c¸c tæ chøc tiªu thô, vµ do kh«ng cã liªn hÖ trùc tiÕp víi thÞ tr-êng
n-íc ngoµi nªn viÖc n¾m b¾t c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr-êng n-íc ngoµi bÞ h¹n
chÕ, kh«ng thÝch øng nhanh ®ùoc víi biÕn ®éng cña thÞ tr-êng. Trong h×nh
thøc nµy doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c trung gian sau.
* H·ng bu«n xuÊt khÈu lµ h·ng bu«n b¸n n»m t¹i n-íc xuÊt khÈu, mua
hµng cña ng-êi s¶n xuÊt sau ®ã b¸n l¹i cho khach hµng n-íc ngoµi.
* C«ng ty qu¶n lý xuÊt khÈu, ho¹t ®éng gièng nh- mét liªn doanh xuÊt
khÈu, gi¶i quyÕt chøc n¨ng nh- Marketing xuÊt khÈu nh- nghiªn cøu thÞ
7
tr-êng chän kªnh ph©n phèi vµ kh¸ch hµng tiÕn hµnh tr-¬ng tr×nh b¸n hµng
vµ qu¶ng c¸o hµng …
* §¹i lý xuÊt khÈu lµ mét h·ng hay mét c¸ nh©n theo mét hîp ®ång ®Æc
biÖt b¸n hµng víi danh nghi· cña nhµ xuÊt khÈu vµ ®-îc tr¶ thï lao b»ng hoa
hång.
* Kh¸ch v·ng lai…
* C¸c tæ chøc phèi hîp lµ sù pha t¹p gi÷a xuÊt khÈu trùc tiÕp víi xuÊt
khÈu gi¸n tiÕp.
b. XuÊt khÈu trùc tiÕp.
HÇu hÕt c¸c nhµ xuÊt khÈu chØ sö dông trung gian ph©n phèi trong ®iÒu
kiÖn cÇn thiÕt. Khi ®· ph¸t triÓn ®ñ m¹nh ®Ó tiÕn tíi thµnh lËp tæ chøc b¸n
hµng riªng cña m×nh ®Ó cã thÓ kiÓm so¸t trùc tiÕp thÞ tr-êng ,th× ho thÝch sö
dông h×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp h¬n. Trong h×nh thøc nµy nhµ xuÊt khÈu
giao dich trùc tiÕp víi kh¸ch hµng n-íc ngoµi ë khu vùc thÞ tr-êng n-íc
ngoµi th«ng qua tæ chøc cña m×nh .
VÒ nguyªn t¾c mÆc dï xuÊt khÈu trùc tiÕp cã lµm t¨ng thªm rñi ro trong
kinh doanh, song nã l¹i cã c¸c -u ®iÓm sau.
Gi¶m bít lîi nhuËn trung gian sÏ lµm t¨ng chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n vµ
chi phÝ, tøc lµ lµm t¨ng lîi nhuÆn cho nhµ xuÊt khÈu.
Nhµ xuÊt khÈu cã liªn hÖ ®Òu ®Æn víi kh¸ch hµng vµ t×nh h×nh b¸n hµng
.do ®ã cã thÓ thay ®æi s¶n phÈm vµ c¸c ®iÒu kiÖn b¸n hµng trong tr-êng hîp
cÇn thiªt. C¸c lo¹i tæ chøc b¸n hµng trùc tiÕp cña nhµ xuÊt khÈu gåm:
* C¬ së b¸n hµng trong n-íc. C¸c bé phËn nµy hoÆc cã thÓ liªn quan
trùc tiÕp tíi nghiÖp vô b¸n hµng xuÊt khÈu hoÆc ho¹t ®énh nh- mét trô së
Marketing xuÊt khÈu ®Æt t¹i trong nø¬c gåm cã.
+ Gian hµng xuÊt khÈu
+ Phßng xuÊt khÈu
+ Chi nh¸nh b¸n hµng xuÊt khÈu
8
* §¹i lý b¸n hµng xuÊt khÈu víi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cña nhµ xuÊt khÈu
cã thÓ sö dông c¸c ®iÒu kiÖn b¸n hµng th-êng trùc ho¨c t¹m thêi cña m×nh
ë thÞ tr-êng n-íc ngoµi cã c¸c ®¹i diÖn.
+ Ng-êi ®¹i diÖn ®-îc h-ëng l-¬ng
+ V¨n phßng ®¹i diÖn.
* Chi nh¸nh b¸n hµng t¹i n-íc ngoµi lµ mét bé phËn cña doanh nghiÖp
nÇm t¹i n-íc ngoµi cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý c«ng viÖc xóc tiÕn vµ ph©n phèi
hµng ho¸ trªn toµn bé thÞ tr-êng ®· ®Þnh.
* Tæ chøc trî gióp ë n-íc ngoµi lµ mét c«ng ty riªng rÏ ®-îc thµnh lËp
vµ ®¨ng ký ë n-íc ngoµi. Song hÇu hÕt vèn cæ phÇn cña nã l¹i do nhµ xuÊt
khÈu n¾m quyÒn së h÷u. So víi chi nh¸nh b¸n hµng h×nh thøc tæ chøc nµy cã
-u ®iÓm lµ khong cã vÊn ®Ò vÒ thuÕ tuy nhiªn cã thÓ va ch¹m vÊn ®Ò ph¸p lý.
* §¹i lý nhËp khÈu. vÒ h×nh thøc ®¹i lý nhËp khÈu còng gièng nh- ®¹i
lý xuÊt khÈu hoÆc th©m trÝ chóng gièng nhau vÒ t- c¸ch ph¸p nh©n.
* Nhµ th-¬ng l-îng quèc tÕ, mua vµ b¸n d-íi tªn riªng cña ng-êi ®ã
theo tõng th-¬ng vô khi cã c¬ héi mµ kh«ng cÇn cã quan hÖ tiÕp tôc víi
kh¸ch hµng vµ nhµ cung øng.
* ChuyÓn giao hoÆc xuÊt khÈu bÝ quyÕt c«ng nghÖ .
II. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸
1. Sè l-îng ®èi thñ c¹nh tranh.
ViÖc ®¸nh gi¸ c¸c ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña sù c¹nh tranh lµ mét
trong nh÷ng néi dung quan träng trong khi xem xÐt thÞ tr-êng n-íc ngoµi.
Tr-íc hÕt c¸c nhµ kinh doanh n-íc ngoµi ph¶i ®èi mÆt víi c¸c ®èi thñ c¹nh
tranh néi ®Þa. ë ®©y cã thÓ xÈy ra hai tr-êng hîp xÐt theo vÞ thÕ c¹nh tranh.
§èi thñ c¹nh tranh néi ®Þa cã thÓ ®-îc h-ëng mét -u thÕ rÊt thuËn lîi do
nh÷ng hç trî cña ChÝnh phñ vµ tinh thÇn d©n téc cña kh¸ch hµng .Kh«ng
nh÷ng vËy sè l-îng c¸c ®èi thñ néi ®Þa còng cã thÓ g©y søc Ðp ®èi víi hµng
9
ho¸ cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn ë c¸c n-íc kh¸c nh- c¸c n-íc ®ang ph¸t
triÓn th× ngù¬c l¹i ®èi thñ c¹nh tranh néi ®Þa l¹i gÆp ph¶i thÕ bÊt lîi, do sù
mÊt tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng ®ãi víi uy tÝn cña doanh nghiÖp ®ã hoÆc
trë thµnh n¹n nh©n cña thãi chuéng hµng ngo¹i. Khi ph©n tÝch vÞ thÕ c¹nh
tranh, c¸c nhµ kinh doanh ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc t©m lý thÞ tr-êng néi ®Þa ë c¸c
cÊp ®é lan truyÒn cña nã. Nh÷ng ®iÓm nµy rÊt quan träng trong viÖc x¸c
®Þnh chÝnh s¸ch Marketing cña doanh nghiÖp.
Lo¹i ®èi thñ thñ hai lµ c¸c doanh nghiÖp n-íc ngoµi kh¸c ®ang ho¹t
®éng trªn thÞ tr-êng ®ã. Nhµ kinh doanh kh«ng thÓ chê ®îi ë hä mét sù hîp
t¸c hay nh÷ng ph¶n øng thô ®éng , mµ ng-îc l¹i doanh nghiÖp sÏ ph¶i ®èi
mÆt víi nh÷ng biÖn ph¸p øng phã khi trùc tiÕp, khi gi¸n tiÕp, khi th« thiÓn,
khi l¹i rÊt tinh vi. Víi nh÷ng nguån lùc cã thÓ rÊt ®¸ng kÓ ®-îc chi phÝ cho
c¹nh tranh.
2. Sè l-îng s¶n phÈm.
Trong mét thÞ tr-êng nhÊt ®Þnh.Sè l-îng s¶n phÈm cïng lo¹i vµ s¶n
phÈm thay thÕ còng ph¶n ¸nh s- c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®ã. Sè l-îng s¶n
phÈm cµng nhiÒu th× møc ®é c¹nh tranh cµng cao. Víi c¸c s¶n phÈm ®ång
nhÊt hoÆc ®-îc xem nh- ®ång nhÊt , th× c¸c ®èi thñ c¹nh tranh lu«n t×m c¸c
h×nh thøc c¹nh tranh kh¸c nhau lµm cho s¶n phÈm cña m×nh mµ kh¸ch hµng
cho lµ cã ý nghÜa. Nh÷ng nç lùc nh- thÕ kh«ng chØ bao gåm sù thay ®æi vÒ
s¶n phÈm mµ cßn thay ®æi vÒ bao gãi, kªnh tiªu thô, qu¶ng c¸o vµ gi¸ c¶.
Khi sè l-îng s¶n phÈm lµ ®ñ phong phó v¸ ng-êi mua vµ ng-êi b¸n còng ®ñ
lín ®Ó hµnh vi cña ng-êi nµy kh«ng thÓ ¶nh h-ëng ®Õn ng-êi kh¸c th× c¹nh
tranh gi¸ c¶ cã ý nghÜa quan träng. Do ®ã gi¸ cã su h-íng bÞ Ðp gi¸, h¹
xuèng ®Õn møc chi phÝ ®¬n vÞ trung b×nh vµ nh÷ng nhµ s¶n xuÊt cã cã møc
chi phÝ thÊp h¬n sÏ thu ®-îc lîi thÕ c¹nh tranh. §óng lóc nµy ®èi thñ cã s¶n
phÈm thay thÕ b¾t ®Çu xuÊt hiÖn cã thÓ g©y nªn møc ®é c¹nh tranh khèc liÖt
h¬n, s¶n phÈm míi cã nh÷ng -u ®iÓm mµ kh¸ch hµng cho lµ phï hîp, víi hä.
10
Lóc nµy s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ l©m vµo m«i tr-êng c¹nh tranh khèc
liÖt h¬n, kh«ng nh÷ng vËy lóc nµy sè l-îng hµng ho¸ cµng nhiÒu vµ hµng
ho¸ ®a d¹ng, v× thÕ kh¸ch hµng sÏ lùa chän cho nh÷ng s¶n phÈm phï hîp ë
mäi gãc ®é cña nã kÓ c¶ gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ c¶.
3.Nhu cÇu thÞ tr-êng
Mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng cho nhu cÇu thÞ tr-êng lµ tæng hîp
s¶n phÈm cã thÓ tiªu thô, doanh sè vµ lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp cã thÓ hi
väng thu®-îc trªn thÞ tr-êng. Vµ c¸c ®iÒu kiÖn nµy còng ®¸nh gi¸ søc c¹ch
tranh hµng ho¸ cu¶ doanh nghiÖp.
III. NhËn xÐt chung vµ ý nghÜa.
ViÖc nghien cøu c¹nh tranh vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ chóng ta lu«n ph¶i
b¸m s¸t víi c¸c nh©n tè. Nh- gi¸ c¶, mÉu m·, chñng lo¹i, chÊt l-îng ... cña
c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, ®¸nh gi¸ tæng hîp ®-a ra c¸c chiÕn l-îc kinh doanh
phï hîp cho doanh nghiÖp. Cã thÓ ph©n biÖt ë thÞ tr-êng nµo, trong ®iÒu
kiÖn nµo chóng ta ¸p dông c¸c chiÕn thuËt kinh doanh riªng biÖt thÝch hîp
nhÊt.
Nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy, ®· cho chóng ta cã c¬ së lý luËn khoa häc vÒ khÝa
c¹nh xuÊt khÈu, ®Ó cã thÓ ¸p dông vµo mét lo¹i hµng naß ®ã. PhÇn nµy cã ý
nghi· cho nhgiªn cøu hµng thuû s¶n xuÊt khÈu ®Ó ®-a ®-îc chiÕn l-îc c¹nh
tranh cã lîi cho hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cu¶ ViÖt Nam hiÖn nay vµ trong
t-¬ng lai, vµ vÊn ®Ò nghiªn cøu nµy nã cßn cñng cè thªm nh÷ng hiÓu biÕt
cho t¸c gi¶ nhgiªn c-u nã.
11
Ch-¬ng II
Thùc tr¹ng søc c¹nh tranh cña hµng thuû s¶n xuÊt
khÈu ViÖt Nam trong thêi gian qua
I. Thùc tr¹ng søc c¹nh tranh cña hµng thuû s¶n ViÖt
Nam xuÊt khÈu.
1.XuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr-êng n-íc ngoµi .
Trong thêi gian qua (1991-1999). XuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam kh«ng
ngõng t¨ng lªn tõ 263,23triÖuUSD/1991 lªn 550,1triÖuUSD/1995 ,
856,6triÖuUSD/1998.vµ -íc ®¹t 950triÖu USD/1999. Tõ n¨m 1992®Æc biÖt tõ
n¨m 1995 ®Õn n¨m 1998 ®Ó ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr-êng
nhiÒu doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu thuû s¶n, ®· ®Çu t- n©ng cÊp thay ®æi
c«ng nhgÖ. §· gãp phÇn ®-a chÕ biÕn xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam cã ®-îc
diÖm m¹o míi, ®-îc xÕp vµo hµng c¸c n-íc cã c«ng nghÖ chÕ biÕn xuÊt
khÈu thuû s¶n tiªn tiÕn trong khu vùc víi khèi l-îng vµ chÊt l-îng s¶n phÈm
ngµy cµng cao, ®Õn nay hµng xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam ®· cã mÆt trªn
gÇn 60 n-íc vµ l·nh thæ. Trø¬c ®ã n¨m 1995 lµ 25 nø¬c. N¨m 1997 lµ 46
n-íc, 5 n¨m trë l¹i ®©y 1996 –2000.Trong xu thÕ ph¸t triÓn chung cña nÒn
kinh tÕ sau hîn mét thËp kû theo ®-êng lèi ®æi míi cña ®Êt n-íc. Nghµnh
thuû s¶n ®· cã nhiÒu nç lùc v-ît qua mäi khã kh¨n th¸ch thøc vµ ®¹t ®-îc
nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh. Tõ n¨m 1996 ®Õn nay nghµng lu«n hoµn thµnh kÕ
ho¹ch nhµ n-íc giao n¨m sau cao h¬n n¨m tr-íc ®¹t dd-îc møc ®é t¨ng
tr-ëng tæng s¶n l-îng b×nh qu©n 9,17%/n¨m. Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu
t¨ng b×nh qu©n 21,85%/n¨m. XuÊt khÈu thuû s¶n n¨m 2000 ®¹t 1,475 tû
USD, b»ng 1/10 tæng kim nh¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n-íc, v-¬n lªn ®øng thø 3
trong c¸c nghµnh hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.
12
Trong 5 n¨m tõ 1996 –2000 tæng møc ®Çu t- cña nghµnh thuû s¶n lµ
9.185.640 triÖu dång. §Çu t- n-íc ngoµi trong ®ã 545 tû ®ång (chiÕm
5,93%). Trong h¬n 9000 tû ®ång ®-îc huy ®éng ®Ó ®Çu t- ph¸t triÓn, nghµnh
chó ý vËn dông néi lùc lµ chÝnh. Vèn ®Çu t- trong n-íc lµ kho¶ng 8600 tû
®ång. ChiÕm tíi 94,07 %tæng møc ®Çu t-, do cã ®-îc nguån vèn trong n-íc
lín nh- vËy. Ngoµi nguån vèn ng©n s¸ch, nghµnh ®· cã biÖn ph¸p huy ®éng
nguån vèn trong d©n ®-îc 1700 tû ®ång chiÕm tû träng 18,62%. Tuy vËy cã
thÓ thÊy ®Çu t- n-íc ngoµi vµo nghµng thuû s¶n cßn h¹n chÕ, thÞ tr-êng thuû
s¶n ch-a hÊp dÉn ®-îc c¸c nhµ ®µu t- n-íc ngoµi, mÆc dï vËy nh-ng ®Çu t÷
thuû s¶n vÉn cã nh÷ng lîi thÕ ®em l¹i cho ViÖt Nam. HÕt n¨m 2000 cã 50
doanh nghiÖp chÕ biÕn ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ tr-êng EU,
77 doanh nghiÖp xuÊt khÈu vµo B¾c Mü .
B-íc vµo n¨m 2000 nghµng thuû s¶n ®øng tr-íc nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc.
Quy ho¹ch tæng thÓ cña nghµnh thêi kú 2000-2010, ch-a ®-îc phª duyÖt.
§Çu t- cho nghµnh ngµy cµng lín m¹nh trong khi nguån ng©n s¸ch cßn h¹n
chÕ , ®µu t- n-íc ngoµi thÊp tr×nh ®é qu¶n lý vÒ ®Çu t- cña nghµnh tõ bé ®Õn
®Þa ph-¬ng ch-a cao, n¨ng lùc ch-a ®¸p øng kÞp th¬i nhu cÇu nh©n lùc cho
®Çu t- ph¸t triÓn . Tuy vËy nghµnh thuû s¶n ®· cã ph-¬ng h-íng ®Çu t- thêi
kú 2001-2005 trong 5 n¨m tíi nghµng ®· x¸ch ®Þnh ®Çu t- theo quy ho¹ch æn
®Þnh vµ bÒn v÷ng. TËp trung ®Çu t- vµo c¸c ch-¬ng tr×nh kinh tÕ träng ®iÓm
nghµnh, nh- ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê ph¶t triÓn nu«i trång thuû s¶n, ph¸t triÓn
xuÊt khÈu thuû s¶n mét c¸ch ®ång bé nh»m ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt, chuyÓn ®æi
c¬ cÊu ®Çu t- theo h-íng CNH –H§H nghÒ c¸.
2. Søc c¹nh tranh cña hµng thuû s¶n ViÖt Nam t¹i thÞ tr-êng
EU
Riªng ®èi víi hµng thuû s¶n hµng n¨m EU chiÕm tíi 40% nhËp khÈu
toµn thÕ giíi. Møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng-êi lµ 17kg/n¨m, t¨ng dÇn hµng
13
n¨m lµ 3%.Trong ®ã thÞ tr-êng chÝnh lµ Anh, Ph¸p ,§øc, Hµ lan, T©y Ba
Nha. EU nhËp khÈu hµng chÝnh lµ t«m vµ c¸ d-íi d¹ng s¶n phÈm ¨n liÒn ,
hµng ®«ng l¹nh hµng t-¬i sèng. XuÊt khÈu thuû s¶n cña EU hiÖn nay ®¹t 8 tû
USD /n¨m. Trong ®ã Uû ban nhgÒ c¸ cña EU tuyªn bè gi¶m 1/3 s¶n l-îng
khai th¸c thuû s¶n tõ n¨m 1997-2010. Nh»m ®Ó b¶o vÖ nguån lîi thuû s¶n.
Do vËy nhu cÇu nhËp thuû s¶n cña EU ®· gi¶m. §©y lµ thÞ tr-êng khã tÝnh
nã chä läc víi nh÷ng yªu cÇu nghiªm ngÆt vÒ tiªu chuÈn chÊt l-îng, an toµn,
vÖn sinh thùc phÈm cao. Hµng xuÊt khÈu thuû s¶n vµo EU chñ yÕu lµ c¸c
nuíc Ch©u ¸ nh- Th¸i Lan, NhËt B¶n, ÊN §é, ViÖt Nam ... Trong ®ã Th¸i
Lan lµ n-íc dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ t«m, xuÊt khÈu t«m vµ c¸ ngõ...Cßn ¢N§é
lµ n-íc xuÊt khÈu mùc èng vµ t«m sang c¸c n-íc thuéc liªn minh Ch©u ¢u.
C¸c s¶n phÈm cña hä rÊt ®-îc -a chuéng vµ ®-îc ®¸nh gi¸ cao ë thÞ tr-êng
nµy do c«ng nghÖ cu¶ ¢n§é tiªn tiÕn. §¸p øng ®øng ®ù¬c nh÷ng quy ®Þnh.
Víi nh÷ng ®iÒu ®ã 11-1990 quan hÖ ViÖt Nam vµ EU ®-îc b×nh th-êng ho¸
,11-7-1995 ViÖt Nam vµ EU ký hiÖp ®Þnh hîp t¸c t¹i Brussel, trong ®ã EU
dµnh cho ViÖt Nam quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN) vµ quy chÕ -u ®·i thuÕ
quan.
3.XuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr-êng Mü
Víi thÞ tr-êng Mü n¨m 1997 cã kho¶ng 17 doanh nghiÖp. N¨m 1998 lµ
30 doanh nghiÖp vµ n¨m 1999 trªn 50 doanh nghiÖp ®ñ tiªu chuÈn, ®ñ ®iÒu
kiÖn b¶o ®¶m an toµn vÖ sinh phùc phÈm. Thêi kú 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001
gi¶m 10% so víi cïng kú n¨m ngo¸i gi¸ nhËp khÈu trung b×nh gØm20%. KÕt
qu¶ lµ l-îng s¶n phÈm t«m t¨ng lªn ®ù¬c dån sang Mü, trong ®ã xuÊt khÈu
thuû s¶n tõ ViÖt Nam sang Mü t¨ng lªn 108%, nh-ng gi¸ nhËp khÈu gi¶m.
Trong t×nh h×nh ®ã ViÖt Nam vÉn t¨ng thªm 25% ®¹t 37 ngµn tÊn t«m xuÊt
khÈu víi gi¸ trung b×nh chØ gi¶m 11%, ®¸nh dÊu cè g¾ng v-ît bËc cña c¸c
nhµ chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu ViÖt Nam .
14
II. §¸nh gi¸ søc c¹nh tranh cña hµng thuû s¶n xuÊt
khÈu ViÖt Nam
1. ¦u ®iÓm
Trong nhiÒu n¨m trë l¹i ®©y nghµnh thuû s¶n ®ang cã ®µ ph¸t triÓn. NhiÒu
c¸c xÝ nghiÖp ®ang gÆt h¸i ®-îc nh÷ng thµnh c«ng trong thÞ tr-êng n-íc
ngoµi.
C¸doanh nghiÖp cã nh÷ng nç lùc t×m kiÕm thÞ tr-êng rÊt hiÖu qu¶ nhÊt lµ thÞ
tr-êng EU, Mü vµ NhËt B¶n. T×m ®óng thÞ tr-êng, lùa chän ®óng kh¸ch hµng
dÊn ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n ngµy cµng cã xu h-íng t¨ng lªn,
nh-ng ®ßi hái vÒ chÊt l-îng gi¸ c¶ , vµ chñng lo¹i hµng thuû s¶n ngµy cµng
®-îc ®¸p øng ë c¸c thÞ tr-êng khã tÝnh nh- thÞ tr-êng Ch©u ¢u, NhËt B¶n, vµ
Mü. §iÒu nµy lµm cho hµng thuû s¶n ViÖt Nam cã xu h-íng c¹nh tranh
m¹nh lªn dÇn so víi hµng thuû s¶n cña n-íc kh¸c trªn thÕ giíi ë thÞ tr-êng
®ã. Ngµy 16-11-1999 céng ®ång Ch©u ¢u (EC) ®· quyÕt ®Þnh ®-a ViÖt
Nam vµo danh s¸ch 1 c¸c n-íc ®-îc phÐp xuÊt khÈu thuû s¶n vµo EU. Còng
theo quyÕt ®Þnh nµy, tæ chøc cña ViÖt Nam cã thÈm quyÒn trong viÖc chÊp
nhËn chÊt l-îng, ®iÒu kiÖn an toµn vÖ sinh thùc phÈm cña c¸c doanh nghiÖp
xuÊt khÈu thuû s¶n lµ trung t©m kiÓm tra chÊt l-îng vµ vÖ sinh thuû s¶n
(NAFIQACN). §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh uy tÝn cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu
thuû s¶n cña ViÖt Nam, uy tÝn vÒ chÊt l-îng c¸c mÆt hµng thuû s¶n vµ uy tÝn
cña NAFIQECEN trªn thÞ tr-êng quèc tÕ. Do ®ã ®· lµm cho xu h-íng khai
th¸c vµ xuÊt khÈu thuû s¶n cã thÓ t¨ng quy m« trong t-¬ng lai.
Mét lîi thÕ n÷a lµ viÖc ®Çu t- cña doanh nghiÖp n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam ,
®Ó chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu ®· lµm t¨ng quy m« xuÊt khÈu hµng thuû
s¶n, gióp chóng ta khai th¸c ®-îc nhiÒu h¬n vµ t¨ng ®-îc søc c¹nh tranh,
më réng thªm thÞ tr-êng cho hµng thuû s¶n xuÊt khÈu .
15
2.Nh-îc ®iÓm
B-íc vµo n¨m 2000 nghµnh thuû s¶n xuÊt khÈu ViÖt Nam ®ang ®øng
tr-íc nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc. Tuy r»ng c¸c doanh nghiÖp ®ang cã lîi
nh-ng sè l-îng hµng xuÊt khÈu vÉn nhá, chóng ta vÉn ch-a cã nhiÒu hµng
xuÊt khÈu ®· chÕ biÕn ®Õn tËn tay ng-êi tiªu dïng, mµ vÉn ph¶i xuÊt khÈu
hµng thuû s¶n th« lµ chñ yÕu. Cho nªn gi¸ rÊt rÎ so víi hµng ®· qua tinh chÕ.
Trong khi ®ã chñng lo¹i hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cña chóng ta chñ yÕu lµ
thuû s¶n gÇn bê. Bëi do c«ng nghÖ ®¸nh b¨t thuû s¶n xa bê cßn rÊt h¹n chÕ.
NÕu cã th× hiÖu qu¶ ®¸nh b¾t kÐm, chÝnh v× thÕ mµ lµm cho søc c¹nh tranh
cña hµng thuû s¶n trªn thÞ tr-êng thÕ giíi kh«ng cao ,gi¶m søc chiÕm lÜnh thÞ
phÇn. Thªm vµo ®ã sù qu¶n lý cña c¸n bé trong doanh nghiÖp còng kh«ng
cao. Lµm cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong cïng thÞ tr-êng ®· dµnh ®-îc lîi
thÕ h¬n hµng cña chónh ta rÊt nhiÒu.
3.Nguyªn nh©n
Riªng ®èi víi vÊn ®Ò gi¸ c¶ hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt Nam
ngµy cµng cã xu h-íng gi¶m ®i so víi c¸c mÆt hµng thuû s¶n kh¸c trªn thÕ
giíi lµ do sè l-îng hµng thuû s¶n trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng, kh«ng cßn
nh- tr-íc n÷a, do cã sù khan hiÕm hµng thuû s¶n, sè l-îng t¨ng lµ t¨ng quy
m« ®¸nh b¾t, sè l-îng doanh nghiÖp ®¸nh b¾t thuû s¶n còng ngµy cµng t¨ng
®· ®Èy gi¸ hµng thuû s¶n xuèng thÊp. Trong khi ®ã quy m« thÞ tr-êng hµng
thuû s¶n cña chóng ta cßn thÊp do sè l-îng hµng thuû s¶n cña chóng ta cßn
Ýt, vµ søc c¹nh tranh cßn thÊp so víi hµng thuû s¶n n-íc ngoµi. TÊt c¶ ®· bÞ
¶nh h-ëng bëi chÊt l-îng hµng thuû s¶n cña chóng ta cßn ch-a cao, tr×nh
qu¶n lý xuÊt khÈu thuû s¶n cßn tån t¹i nh÷ng h¹n chÕ. Nh÷ng c¸n bé trong
nghµnh thuû s¶n bÞ h¹n chÕ vÒ c¶ chÊt l-îng vµ sè l-îng. V× vËy viÖc ®¸p
øng cho ®ßi hái cña nghµnh gÆp ph¶i nh÷ng trë ng¹i , dÉn ®Õn nguån lîi cña
chóng ta bÞ l·ng phÝ rÊt nhiÒu. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn hµng thuû s¶n cßn thÊp
16
n÷a lµ do vÊn ®Ò thu thËp th«ng tin vµ sö lý nã, th× c¸c doanh nghiÖp vÉn
ch-a khai th¸c triÖt ®Ó nhÊt lµ th«ng tin dù b¸o biÕn ®éng cña thÞ tr-êng n-íc
ngoµi, v× thÕ mµ c¸c doanh nghiÖp th-êng ®i sau so víi c¸c doanh nghiÖp
n-íc ngoµi.
III.NhËn
xÐt vµ ý nghÜa nghiªn cøu.
Qua nghiªn cøu thùc tr¹ng c¹nh tranh cña viÖc xuÊt khÈu hµng thuû
s¶n ViÖt Nam cho chóng ta thÊy mét sè vÊn ®Ò mµ nghµng thuû s¶n ®· ®¹t
®-îc trong thêi gian qua. Mét thêi kú nghµnh thuû s¶n ®ang trªn ®µ ph¸t
triÓn x©m nhËp vµo nhiÒu thÞ tr-êng khã tÝnh nh- EU, NhËt B¶n,vµ B¾c Mü.
Nghµnh ®· ®em l¹i mét sè ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ ®ãng gãp mét phÇn vµo ng©n
s¸ch nhµ n-íc ®ång thêi giaØ quyÕt mét sè lao ®éng cho ®Êt n-ícvµ ®ång
thêi còng v¹ch ra xu h-íng ph¸t triÓn cho xuÊt khÈu hµng thuû s¶n trong
t-¬ng lai.
ViÖc nghiªn cøu cã ý nghÜa cho sinh viªn ®ang ®ang häc t¹i tr-êng, víi sù
xem xÐt l¹i kh¶ n¨ng cña nghµnh thuû s¶n ViÖt Nam, vµ Ýt nhÊt còng bæ sung
lý luËn cho nghiªn cøu vµ tõ ®ã cã nh÷ng kiÕn thøc ®Ó ®-a ra c¸c gi¶i ph¸p,
xu h-íng, tõ nh÷ng -u nhù¬c ®iÓm vµ nh÷ng nguyªn nh©n mµ qu¸ tr×nh c¹nh
tranh ®· t¹o ra.
17
CH¦¥NG III
Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng
thuû s¶n xuÊt khÈu ViÖt Nam
I.Gi¶i ph¸p t- phÝa doanh nghiÖp
Víi nh÷ng thÞ tr-êng n-íc ngoµi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng
thuû s¶n cña ViÖt Nam tuy r»ng cã nhiÒu thÞ tr-êng. Nh-ng thÞ phÇn cña
tróng ta cßn rÊt nhá so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trªn thÕ giíi, kh«ng nh÷ng
vËy c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n ch-a tËn dông ®-îc c¸c c¬ héi ®Ó
tiÕp tôc më réng thÞ tr-êng. V× vËy trong t-¬ng lai ®Ó t¨ng thªm søc c¹nh
tranh cho hµng thuû s¶n cña doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t ®-îc môc tiªu trªn c¸c
doanh nghiÖp cÇn lµm c¸c viÖc sau:
1.Qu¶n lý chÊt l-îng an toµn vÖ sinh s¶n phÈm thuû s¶n xuÊt khÈu trªn
thÕ trong thêi gian tíi.
Do nhu cÇu s¶n phÈm thuû s¶n trªn thÕ giíi vµ tõng quèc gia trong thêi
gian tíi ngµy cµng t¨ng. §i ®«i víi sè l-îng chÊt l-îng s¶n phÈm còng ®ßi
hái ngµy mét cao. §Ó gi÷ v÷ng vµ mæ réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu thuû s¶n cña
c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l-îng vµ vÖ sinh thùc
phÈm thuû s¶n trong thêi gian tíi tËp chung tèt vÊn ®Ò :
CÇn tiÕp tôc x©y dùng c¸c tiªu chuÈn nghµnh vµ tiªu chuÈn ViÖt Nam,
tËp trung -u tiªn c¸c tiªu chuÈn vµ quy ®Þnh cÇn thiÕt phôc vô cho viÖc
®¶m b¶o an toµn vÖ sinh thuû s¶n xuÊt khÈu. Nghµng ph¶i cã mét hÖ
thèng v¨n b¶n hoµn chØnh ®Ó kiÓm so¸t ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o an vÖ sinh
thuû s¶n xuÊt khÈu trong ®ã bao gåm c¶ viÖc cÇn ®¸nh b¾t c¸c vïng n-íc
mµ s¶n phÈm thuû s¶n bÞ nhiÔm c¸c chÊt ®éc h¹i ®Õn søc khoÎ con ng-êi.
C¸c doanh nghiÖp vµ s¶n xuÊt thuû s¶n cña ViÖt Nam cã ®éi ngò qu¶n lý
vµ c«ng nh©n cßn kÐm hiÖu qu¶, chØ cã mét sè Ýt doanh nghiÖp ®¸p øng
®-îc tiªu chuÈn ngµnh ®-a ra nh- xÝ ngiÖp s¶n xuÊt thuû s¶n xuÊt khÈu
18
CÇn Th¬, c«ng ty xuÊt khÈu thuû s¶n Kiªn Giang nh-îc ®iÓm nµy g©y rÊt
nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp trong kh©u qu¶n lý chÊt l-îng vµ
thÞ tr-êng. ChÝnh v× vËy trong thêi gian tíi c¸c doanh nghiÖp nªn ®µo t¹o
c«ng nh©n trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ s¶n xuÊt. Göu c¸c c«ng nh©n kü thuËt
®i ®µo t¹o ë n-íc ngoµi. Kh«ng nh÷ng vËy doanh nghiÖp cßn lµ doanh
nghiÖp xuÊt khÈu hµng ho¸ nªn doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó ý ®Õn chÊt
l-îng cña ®éi ngò chuyªn gia kinh tÕ. §©y lµ ®éi ngò quan träng cho viÖc
më réng thÞ tr-êng vµ thÞ phÇn cña doanh nghiÖp ë thÞ tr-êng n-íc ngoµi
cÇn ®-a hä ®Õn ®óng thÞ tr-êng mµ doanh nghiÖp cã hoÆc ®· xuÊt khÈu ®Ó
hä cã thÓ biÕt ®-îc thÞ hiÕu tiªu dïng, nÒn v¨n ho¸, ph¸p luËt cña n-íc
®ã, vµ sù biÕn ®éng cña thÞ tr-êng ®ã cho doanh nghiÖp ®Ì ra nh÷ng
chiÕn l-îc ph¸t triÓn trong t-¬ng lai. Nh÷ng ng-êi ®-îc göu ®i ®µo t¹o
®ã doanh nghiÖp cÇn chó ý ®Ðn viÖc chon nh÷ng ng-êi cã ®ñ n¨ng lùc
thùc sù ®Ó gi¶m chi phÝ vµ cã hiÖu qu¶ ®µo t¹o cao.
2.C«ng nghÖ mÉu m· dÞch vô cña doanh nghiÖp vÒ hµng thuû s¶n xuÊt
khÈu.
Víi nh÷ng thÞ tr-êng kh¸c nhau doanh nghiÖp nªn nhiªn cøu mÉu
m· cho phï hîp víi thÞ hiÕu cña thÞ tr-êng ®ã, c¸c h×nh thøc qu¶ng c¸o
vµ dÞch vô s¶n phÈm còng ph¶i chó ý ®¸nh vµo thÞ hiÕu cña ng-êi
tiªu dïng. Víi thÞ tr-êng nµy doanh nghiÖp còng cã thÓ liªn kÕt víi c¸c
doanh nghiÖp kh¸c ®Ó më réng thÞ tr-êng. HiÖn nay trong xu thÕ ®Èy
m¹nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi ®©y còng lµ c¬ héi tèt ®Ó c¸c doanh
nghiÖp tËn dông thêi gian ®Ó më réng thÞ tr-êng cña m×nh b»ng c¸c mèi
quan hÖ song ph-¬ng ®a ph-¬ng cu¶ nhµ n-íc víi c¸c n-íc kh¸c, tËn
dông nh÷ng -u ®·i h¸c nhau nh- ®·i ngé quèc gia (GFN), mµ thóc ®Èy
t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng ho¸.
ViÖc liªn kÕt nµy gióp cho doanh nghiÖp thay ®æi c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®Ó
tiªn kÞp víi c¸c c«ng nghÖ cña thÕ giíi. Trong khi ®ã cïng víi viÖc më réng
19
hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, Internet. Doanh nghiÖp nªn tËn dông nã ®Ó qu¶ng
c¸o s¶n phÈm cña m×nh trªn m¹ng lµm cho kh¸ch hµng vµ c¸c ®èi t¸c trªn
thÕ giíi biÕt ®Õn. Qu¶ng c¸o nµy ph¶i chi tiÕt vµ kh¸ ®Çy ®ñ vÒ mÉu m· , chÊt
l-îng vµ gi¸ c¶.
I.Gi¶i ph¸p tõ ph¸i doanh nghiÖp .
1.VÊn ®Ò chÊt l-îng
ChÝnh phñ nªn cñng cè vµ t¨ng c-êng n¨ng lùc cho hÖ thèng c¬ quan
kiÓm tra kiÓm so¸t hiÖn cã cña ngµnh (NAFIQACENcña BVNLTS ). TiÕp
tôc nghiªn cøu vµ x©y dùng tæ trøc m¹ng l-íi qu¶n lý chÊt l-îng cña ®Þa
ph-¬ng (c¸c tØnh thµnh phè trùc thuéc trung -¬ng) trong c¸c lÜnh vùc nu«i
trång , ®¸nh b¾t, thu gom vËn chuyÓn nguån lîi thuû s¶n xuÊt khÈu. Nghiªn
côc phßng dÞch vµ vÖ sinh an toµn thuû s¶n. Tæ chøc ®µo t¹o kiÕn thøc vÒ
d¶m b¶o an toµn vÖ sinh thùc phÈm cho nh÷ng ng-êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý
nhµ n-íc tõ trung -¬ng dÕn ®Þa ph-¬ng. TriÓn khai viÖc n©ng cÊp ®iÒu kiÖn
s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuû s¶n, chØ cã c¸c c¬ së ®¸p øng
®-îc c¸c quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m an toµn vÖ sinh thuû s¶n vµ x©y
dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l-îng s¶n phÈm thuû s¶n xuÊt khÈu theo HACCP
®-îc c¬ quan cã thÈm quyÒn c«ng nhËn ®-îc phÐp tiÕn hµnh ho¹t ®éng chÕ
biÕn thuû s¶n dïng lµm thùc phÈm .
TiÕp theo lµ chÝnh phñ nªn hoµn thiÖn vµ x©y dùng hÖ thèng c¶ng c¸, bÕn c¸
®©y lµ hÖ thèng kh«ng thÓ thiÕu ®-îc cho nghÒ c¸, nã lµ phÇn cøng t¹o ®iÒu
kiÖn h×nh thµnh c¸c tô ®iÓm, c¸c thÞ tr-êng tËp trung trªn c¬ së kiÓm tra c«ng
nhËn vµ kiÓm so¸t ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh cu¶ c¸c c¬ quan s¶n
xuÊt vµ xuÊt khÈu thuû s¶n. Bé thuû s¶n cÇn thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm tra,
gi¶m vµ miÔn kiÓm tra nhµ n-íc vÒ chÊt l-îng ®èi víi s¶n phÈm cuèi cïng
tr-íc khi xuÊt khÈu hoÆc b¸n ra thÞ tr-êng. C«ng t¸c ®¨ng ký chÊt l-îng sÏ
®-îc xem xÐt lo¹i bá hÖ thèng qu¶n lý chÊt l-îng cña ngµnh. Bªn c¹nh c¸c
c«ng t¸c nªu trªn cÇn t¨ng c-êng phèi hîp víi c¸c ®Þa ph-¬ng c¸c c¬ quan
20
- Xem thêm -