Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
ChÝnh s¸ch nhÊt qu¸n cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ta lu«n coi con
ng-êi lµ trung t©m cña sù ph¸t triÓn. §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh: "§i
®«i víi ph¸t triÓn, t¨ng tr-ëng kinh tÕ ph¶i quan t©m gi¶i quyÕt tèt
c¸c vÊn ®Ò x· héi. Kinh tÕ ph¸t triÓn lµ c¬ së, nguån lùc ®¶m b¶o
cho c¸c ch-¬ng tr×nh x· héi, gi¸o dôc, y tÕ, v¨n ho¸ ph¸t triÓn.
Song ph¸t triÓn x· héi víi nÒn gi¸o dôc, y tÕ, v¨n ho¸ ph¸t triÓn sÏ
thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng...".
HiÖn nay, ng-êi cao tuæi trªn thÕ giíi nãi chung vµ ë ViÖt
Nam nãi riªng ®ang cã xu h-íng t¨ng nhanh. §©y lµ mèi quan
t©m chung cña nhiÒu quèc gia. Riªng ë n-íc ta, b¶o vÖ vµ ch¨m
sãc ng-êi cao tuæi kh«ng chØ mang ý nghÜa kinh tÕ, chÝnh trÞ, x·
héi mµ cßn mang ý nghÜa nh©n ®¹o s©u s¾c thÓ hiÖn truyÒn trèng
"uèng n-íc nhí nguån", "th-¬ng ng-êi nh- thÓ th-¬ng th©n" cña
d©n téc ta. Ng-êi cao tuæi lµ tÇng líp ®· cã nhiÒu cèng hiÕn lín
lao trong c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc cña n-íc ta v× vËy
cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp nh»m b¶o vÖ vµ ch¨m sãc
ng-êi cao tuæi. Ng-êi cao tuæi cÇn ®-îc t«n träng, ch¨m sãc ®Ó
t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho hä cã ®iÒu kiÖn tiÕp tôc ph¸t huy nh÷ng
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kinh nghiÖm sèng mµ hä tÝch luü ®-îc gãp phÇn x©y dùng x· héi
míi. Mét trong nh÷ng khã kh¨n mµ ng-êi ng-êi cao tuæi gÆp ph¶i
®ã lµ sù gi¶m sót nghiªm träng vÒ søc khoÎ v× vËy trong chuyªn
®Ò nµy em xin tr×nh bµy: "Thùc tr¹ng ng-êi cao tuæi vµ mét sè
gi¶i ph¸p ch¨m sãc søc khoÎ cho ng-êi cao tuæi ë ViÖt Nam".
Do thêi gian nghiªm cøu cã h¹n, chuyªn ®Ò cßn nhiÒu h¹n
chÕ, rÊt mong ®-îc sù ®ãng gãp cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o vµ c¸c
b¹n ®Ó chuyªn ®Ò cã thÓ hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
I.
C¬ së lý luËn vµ c¬ së thùc tiÔn cña vÊn
®Ò
1.
C¬ së lý luËn:
1.1. Kh¸i niÖm ng-êi cao tuæi vµ mét sè kh¸i niÖm cã liªn
quan
a. Cã rÊt nhiÒu quan niÖm vÒ ng-êi cao tuæi nh-ng quan
niÖm ®ã th-êng dùa vµo møc tuæi thä trung b×nh cña con ng-êi ë
vïng ®ã.
Tuæi thä trung b×nh cña ng-êi ViÖt Nam nh÷ng n¨m 40 lµ 32
tuæi. Vµo nh÷ng n¨m 60 tuæi thä trung b×nh cña ng-êi ViÖt Nam
lµ 60 vµ hiÖn nay lµ 68.
C¸c quan niÖm vÒ ng-êi cao tuæi hÇu hÕt ®Òu dùa vµo c¬ së
nµy.
Theo quan niÖm cña héi ng-êi cao tuæi th× ng-êi cao tuæi lµ
nh÷ng ng-êi ®ñ 50 tuæi trë lªn.
Theo luËt lao ®éng: Ng-êi cao tuæi lµ nh÷ng ng-êi tõ 60 tuæi
trë lªn (víi nam), tõ 55 tuæi trë lªn (víi n÷).
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Theo ph¸p lÖnh ng-êi cao tuæi ViÖt Nam: Nh÷ng ng-êi cao
tuæi 60 tuæi trë lªn lµ ng-êi cao tuæi ( ph¸p lÖnh ban hµnh n¨m
2000).
§Ó ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng ng-êi cao tuæi vµ cã c¸ch nh×n
®óng ®¾n nhÊt trong nghiªn cøu vÒ ng-êi cao tuæi th× chóng ta
ph¶i thèng nhÊt: thÕ nµo lµ ng-êi cao tuæi? XÐt ë gãc ®é t©m lý,
luËt ph¸p, tuæi thä trung b×nh th× cã thÓ thèng nhÊt hiÓu "ng-êi
cao tuæi lµ ng-êi cã tuæi ®êi tõ 60 tuæi trë lªn (kh«ng ph©n biÖt
nam hay n÷).
Tuy nhiªn quan niÖm nµy cã thÓ thay ®æi theo thêi gian khi
®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ vµ tuæi thä trung b×nh thay ®æi.
b. Mét sè kh¸i niÖm cã liªn quan.
Tuæi giµ sinh häc: Lµ ®é tuæi mµ ®Õn khi ®ã con ng-êi ®·
xuÊt hiÖn nh÷ng biÓu hiÖn suy gi¶m c¸c chøc n¨ng t©m sinh lý vµ
c¸c chøc n¨ng lao ®éng, sinh ho¹t trong cuéc sèng.
Giµ sinh häc lµ khi ho¹t ®éng sèng cña ng-êi bÞ chÝnh c¸c
qu¸ tr×nh diÔn biÕn tù nhiªn trong c¬ thÓ con ng-êi. Bëi vËy tuæi
giµ sinh häc cã thÓ b¾t ®Çu ë mçi c¸ nh©n ë nhiÒu løa tuæi kh¸c
nhau, phô thuéc vµo cÊu t¹o sinh häc vèn cã cña mçi gièng nßi vµ
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tÝnh di truyÒn cña dßng hä cña d©n téc vµ phô thuéc vµo c¸c ®iÒu
kiÖn kinh tÕ x· héi cña mçi vïng, mçi quèc gia trong thêi kú nhÊt
®Þnh.
Tuæi giµ ph¸p ®Þnh: theo nh÷ng quy ®Þnh nµy nh÷ng ng-êi
®¹t ®Õn mét ®é tuæi nµo ®ã ph¶i chÊm døt c¸c hîp ®ång lao ®éng,
®-îc quyÒn nghØ ng¬i. Tæ chøc vµ c¸ nh©n nµo vi ph¹m quyÒn nµy
®èi víi ng-êi cao tuæi ®-îc coi lµ vi ph¹m ph¸p luËt.
Tuæi giµ lao ®éng: lµ ®é tuæi mµ ng-êi lao ®éng ®· cã nh÷ng
suy gi¶m vÒ thÓ chÊt vµ c¸c chøc n¨ng lao ®éng. C¸c ph¶n x¹ vÒ
nghÒ nghiÖp ®· kÐm ®i.
1.2. C¸c chØ sè vÒ ng-êi giµ.
Tû lÖ ng-êi giµ vµ d©n sè giµ: lµ sè ng-êi tuæi tõ 60 tuæi trë
lªn so víi tæng d©n sè ë ®Þa ph-¬ng nhÊt ®Þnh vµo thêi ®iÓm x¸c
®Þnh ®-îc tÝnh b»ng phÇn tr¨m.
Tû lÖ ng-êi giµ = Lỗi! x 100%
Tû sè nµy còng chia;theo giíi tÝnh + Tû lÖ cô «ng = Lỗi!x
100%
VÝ dô: Theo sè liÖu ®iÒu tra tæng d©n sè n¨m 1989 trong
tæng sè h¬n 64 triÖu d©n ViÖt Nam th× cã 4,6 triÖu ng-êi tõ 60 tuæi
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
trë lªn vµ chiÕm 7,2%. Tû lÖ phô thuéc giµ: lµ tû sè so s¸nh gi÷a
ng-êi giµ víi ng-êi ®ang cã ®é tuæi lao ®éng tÝnh theo phÇn tr¨m.
Tû lÖ phô thuéc giµ = Lỗi! * 100%
Tû lÖ nµy thÓ hiÖn mèi t-¬ng quan gi÷a ng-êi giµ (kh«ng
cßn lao ®éng) víi ng-êi ®ang ë ®é tuæi lao ®éng.
Tû lÖ nµy cµng cao th× cho thÊy x· héi cµng cã nhiÒu ng-êi
giµ, kh«ng lµm ra cña c¶i vËt chÊt.
VÝ dô: N¨m 1995 tû lÖ phô thuéc giµ cña Trung Quèc lµ
14,7% tøc lµ cø 7 ng-êi trong ®é tuæi lao ®éng th× cã 1 ng-êi giµ.
+ ChØ sè giµ ho¸: lµ tû lÖ gi÷a sè ng-êi giµ so víi sè trÎ em.
ChØ sè nµy nãi lªn mèi t-¬ng quan gi÷a hai thÕ hÖ giµ vµ trÎ.
ChØ sè giµ ho¸ = Sè ng-êi giµ (60 tuæi);Sè trÎ em (0-14) x
100%
NÕu chØ sè nµy b»ng 100 th× tû lÖ ng-êi giµ vµ trÎ em b»ng
nhau.
NÕu chØ sè nµy b»ng 50 tû lÖ ng-êi giµ Ýt h¬n trÎ em (b»ng
mét nöa trÎ em).
NÕu chØ sè nµy > 100 th× tû lÖ ng-êi giµ lín h¬n trÎ em.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ Tèc ®é giµ ho¸: lµ sè n¨m cÇn thiÕt ®Ó tû lÖ ng-êi giµ ë
mét n-íc t¨ng tõ 7 - 14% (tøc lµ chuyÓn tõ d©n sè trÎ sang d©n sè
giµ).
Khi tèc ®é giµ ho¸ cµng chËm th× c¸c quèc gia cµng cã ®iÒu
kiÖn hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch b¶o hiÓm cho ng-êi cao tuæi.
NÕu tèc ®é giµ ho¸ mµ diÔn ra nhanh th× c¸c quèc gia sÏ
kh«ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña x· héi vÒ phóc lîi x· héi vµ
ch¨m sãc søc khoÎ.
V× vËy dù b¸o chÝnh s¸ch hîp lý nh»m n©ng cao chÊt l-îng
cuéc sèng cho ng-êi cao tuæi.
+ Tuæi trung vÞ: lµ tuæi mµ t¹i ®ã chia ®Òu d©n sè thµnh hai
phÇn b»ng nhau. ChØ sè nµy th-êng ®-îc dïng cho nh÷ng nghiªm
cøu vÒ ng-êi cao tuæi. ChØ sè nµy lín h¬n 30 lµ d©n sè giµ, nÕu
nhá h¬n 30 lµ d©n sè trÎ.
2.
C¬ së thùc tiÔn cña vÊn ®Ò
2.1. C¬ së thùc tiÔn
Giµ lµ quy luËt tù nhiªn kh«ng thÓ tr¸nh ®-îc tÊt c¶ mäi
ng-êi, nh-ng qu¸ tr×nh giµ rÊt kh¸c nhau, cã ng-êi giµ sím, cã
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ng-êi giµ muén cã ng-êi èm yÕu, cã ng-êi khoÎ m¹nh... Ch¨m
sãc søc khoÎ cho ng-êi cao tuæi kh«ng chØ kÐo dµi tuæi thä mµ
cßn n©ng cao chÊt l-îng sèng, gióp ng-êi cao tuæi tiÕp tôc sèng
khoÎ, sèng vui vµ sèng cã Ých cho x· héi. Ch¨m sãc søc khoÎ
ng-êi cao tuæi võa lµ tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô "uèng n-íc nhí
nguån", võa lµ thÓ hiÖn sù v¨n minh tiÕn bé cña chÕ ®é x· héi.
N-íc ta cã kho¶ng 7 triÖu ng-êi cao tuæi trong ®ã cã nhiÒu ng-êi
®· sèng ®Õn tuæi 100.
2.2. Chñ tr-¬ng, quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ta trong
c«ng t¸c ch¨m sãc ng-êi cao tuæi.
Ph¸t huy truyÒn thèng "kÝnh l·o, träng thä" tõ tr-íc ®Õn nay
§¶ng vµ Nhµ n-íc ta còng ®· quan t©m s©u s¾c ®Õn ng-êi cao
tuæi, th«ng qua c¸c chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch, lµm viÖc cô thÓ.
Bªn c¹nh ®ã, vÊn ®Ò ch¨m sãc søc khoÎ cho ng-êi cao tuæi
cßn ®-îc ®Ò cËp trong luËt b¶o vÖ søc khoÎ: "Ng-êi cao tuæi ®-îc
-u tiªn kh¸m ch÷a bÖnh".
Nh»m biÓu d-¬ng, ®éng viªn líp ng-êi cao tuæi ®¸nh gi¸
c«ng lao vµ sù nç lùc cña ng-êi cao tuæi trong qu¸ tr×nh x©y dùng
vµ b¶o vÖ tæ quèc, nªu g-¬ng s¸ng vÒ ®¹o ®øc, t¸c phong, lèi sèng
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
vµ chñ nghÜa anh hïng cña líp ng-êi cao tuæi. §¶ng vµ Nhµ n-íc
ta lu«n bæ xung, hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch ch¨m sãc ng-êi
cao tuæi víi chñ tr-¬ng "viÖc ch¨m sãc ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh
thÇn cho ng-êi cao tuæi lµ tr¸ch nhiÖm cña §¶ng, Nhµ n-íc vµ
toµn x· héi". (Theo ChØ thÞ cña Ban chÊp hµnh Trung -¬ng §¶ng
sè 59T/TW ngµy 27-9-1995).
Tõ nhËn thøc ®óng ®¾n trong c«ng t¸c ch¨m sãc ng-êi cao
tuæi, §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· cã nh÷ng gi¶i ph¸p, ®óng ®¾n gãp
phÇn n©ng cao ®êi sèng cña ng-êi cao tuæi.
II. Thùc tr¹ng ng-êi cao tuæi ë ViÖt Nam
1.
Thùc tr¹ng ng-êi cao tuæi
Theo sè liÖu thèng kª n¨m 1999. n-íc ta cã kho¶ng
76.327.000 ng-êi trong ®ã cã kho¶ng 6.1999 ng-êi cao tuæi
chiÕm 8,2% d©n sè. Sè ng-êi cao tuæi ë n-íc ta ®· t¨ng tõ 7,2%
d©n sè n¨m 1994 lªn 8,2% d©n sè n¨m 1999. §iÒu nµy cho thÊy
c¬ cÊu d©n sè n-íc ta ®ang cã xu h-íng giµ ®i, vµ ®©y lµ mét nçi
b¨n kho¨n lín cña x· héi. Cã thÓ cã c¸i nh×n tæng thÓ vÒ ng-êi
cao tuæi ë ViÖt Nam qua b¶ng sè liÖu sau:
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Nhãm tuæi
1989
1999
60 - 64
1574
1766
65 - 69
1237
1268
70 - 74
807
1208
75 - 79
564
833
80 - 84
289
418
> 85
157
289
Tõ sè liÖu trªn cho thÊy, tuæi thä trung b×nh cña ng-êi cao
tuæi ë n-íc ta cßn thÊp. NÕu ®é tuæi tõ 60 - 64 ë n-íc ta cã 1766
ng-êi chiÕm 30% tæng sè ng-êi cao tuæi th× sè ng-êi cao tuæi ë
®é tuæi tõ 85 trë lªn chØ chiÕm 0,05%. V× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng
gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m n©ng cao ®êi sèng cung nh- tuæi thä cña
ng-êi cao tuæi.
2.
Thùc tr¹ng ®êi sèng cña ng-êi cao tuæi.
Qua sè liÖu ®iÒu tra vÒ ®iÒu kiÖn sèng cña ng-êi cao tuæi ë
ViÖt Nam n¨m 1998 qua ®iÒu tra 2.450 ng-êi cao tuæi cã thÓ thÊy
mét sè ®Æc ®iÓm vÒ ®êi sèng ng-êi cao tuæi nh- sau:
+ VÒ ®iÒu kiÖn nhµ ë
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
PhÇn lín ng-êi cao tuæi hiÖn cßn ®ang sèng trong nh÷ng
ng«i nhµ t¹m. §iÒu kiÖn sö dông ®iÖn sinh ho¹t, n-íc s¹ch... vµ
®Æc biÖt lµ c¸c tµi s¶n cã gi¸ trÞ sinh ho¹t v¨n ho¸, ®i l¹i vµ ®êi
sèng hµng ngµy kh¸c cßn nhiÒu h¹n chÕ: 30% ng-êi cao tuæi ë
n«ng th«n kh«ng cã n-íc s¹ch vµ ®iÖn sinh ho¹t, 56% kh«ng cã
ph-¬ng tiÖn dïng cho sinh ho¹t, v¨n ho¸ tinh thÇn.
+ VÒ t×nh tr¹ng ho¹t ®éng kinh tÕ, thu nhËp
PhÇn lín ng-êi cao tuæi ë n-íc ta vÉn tham gia vµo c¸c ho¹t
®éng nh»m t×m kiÕm nguån thu nhËp. Tæng thu nhËp tõ c¸c nguån
trong n¨m b×nh qu©n cña ng-êi cao tuæi nh×n chung cßn thÊp chØ
kho¶ng 200.000 ®ång/ng-êi/th¸ng. Trong ®ã thu nhËp cña ng-êi
cao tuæi ë thµnh thÞ b»ng 1,9 lÇn thu nhËp cña ng-êi cao tuæi ë
n«ng th«n. Víi møc thu nhËph trªn ng-êi cao tuæi chØ ®ñ ®Ó ®¶m
b¶o møc sinh ho¹t tèi thiÕu cña b¶n th©n, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó
tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ tinh thÇn.
+ VÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ.
Ng-êi cao tuæi lµ nh÷ng ng-êi th-êng bÞ c¸c bÖnh phæ biÕn
nh- huyÕt ¸p. c¸c bÖnh vÒ thÇn kinh, h« hÊp vµ c¸c bÖn vÒ tim
m¹ch. Cã tíi 42,75% ng-êi cao tuæi bÞ bÖnh nghÒ nghiÖp hoÆc
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
bÖnh m·n tÝnh. Trong ®ã khu vùc thµnh thÞ lµ 56,06%, khu vùc
n«ng th«n lµ 35,31%.
§iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ th-êng
xuyªn cho ng-êi cao tuæi nãi chung vµ ng-êi cao tuæi ë thµnh thÞ
nãi riªng. CÇn ph¶i cã chÕ ®é ch¨m sãc, ®iÒu trÞ kÞp thêi bÖnh tËt
cho ng-êi cao tuæi nhÊt lµ c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp vµ m·n tÝnh.
+ VÒ sinh ho¹t v¨n ho¸ cña ng-êi cao tuæi.
Trong sè ng-êi cao tuæi ë ViÖt Nam cã 1 tû lÖ kh¸ lín ng-êi
cao tuæi, ®Æc biÖt lµ ng-êi cao tuæi ë n«ng th«n kh«ng th-êng
xuyªn ®äc b¸o, nghe ®µi hoÆc xem ti vi (trªn 50%). Trong ®ã
nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do nghÌo (trªn 65%) do kh«ng cã ®iÖn
(trªn 24%); do kh«ng mua ®-îc b¸o (trªn 11%).
Ng-êi cao tuæi kh«ng th-êng xuyªn tham gia vµo c¸c ho¹t
®éng v¨n ho¸ do ®Þa ph-¬ng, ®oµn thÓ hoÆc c¸c tæ chøc x· héi, tæ
chøc chiÕm tû lÖ kh¸ cao trong tæng sè ng-êi cao tuæi c¶ ë thµnh
thÞ vµ n«ng th«n.
Do vËy ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt còng
nh- tinh thÇn cho ng-êi cao tuæi, ngoµi c¸c chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p
hç trî vÒ kinh tÕ, c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc cÇn quan t©m hç
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
trî nhiÒu h¬n ®Õn c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ mang tÝnh céng ®ång ®èi
víi ng-êi cao tuæi, ®Æc biÖt lµ ng-êi cao tuæi ë nh÷ng vïng n«ng
th«n nghÌo.
+ VÒ ®êi sèng t©m lý cña ng-êi cao tuæi
Cã 8,91% ng-êi cao tuæi ®ang sèng cïng víi gia ®×nh c¶m
thÊy kh«ng ®-îc tho¶i m¸i vÒ mÆt tinh thÇn trong ®ã ë n«ng th«n
lµ 9,49% vµ ë thµnh thÞ lµ 4,11%.
Tû lÖ ng-êi cao tuæi kh«ng nhËn ®-îc sù trî gióp th-êng
xuyªn cña ng-êi kh¸c trong ®êi sèng hµng ngµy lµ 7,66% trong
®ã ng-êi cao tuæi kh«ng nhËn ®-îc sù gióp ®ì th-êng xuyªn tõ
phÝa ng-êi kh¸c chiÕm 14,15% vµ ng-êi cao tuæi ë n«ng th«n lµ
4,02%.
Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cïng víi qu¸ tr×nh
më réng ®« thÞ ho¸ ®ang lµm níi láng dÇn c¸c mèi quan hÖ cã
tÝnh truyÒn thèng gi÷a gia ®×nh, hä hµng, lµng xãm, còng nh- b¹n
bÌ lµm xuÊt hiÖn nh÷ng m©u thuÉn míi trong ®êi sèng x· héi t¸c
®éng xÊu ®Õn ®êi sèng t©m lý ng-êi cao tuæi. V× vËy, trong hÖ
thèng chÝnh s¸ch an sinh x· héi cÇn ®Æc biÖt l-u ý ®Õn viÖc kh¬i
dËy c¸c truyÒn thèng: "kÝnh giµ, trÎ", "trÎ cËy cha, giµ cËy con"...
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ VÒ nguyÖn väng cña ng-êi cao tuæi
PhÇn lín ng-êi cao tuæi ®Òu cã mong muèn ®-îc hç trî khi
èm ®au, bÖnh tËt, mong muèn ®-îc quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn tinh
thÇn (38,65%) ®-îc t¹o ®iÒu kiÖn kh¸m ch÷a bÖnh th-êng xuyªn
(30,71%). Ngoµi ra ng-êi cao tuæi cßn cã mét sè nguyÖn väng
kh¸c nh- ®-îc quan t©m, ®-îc giao tiÕp cëi më...
ë thµnh thÞ còng nh- n«ng th«n, ë miÒn nói còng nh- ®ång
b»ng, ë ®©u ng-êi cao tuæi còng mong muèn ®-îc Nhµ n-íc, c¸c
tæ chøc x· héi, vµ céng ®ång quan t©m, gióp ®ì ®Ó cã thÓ cã cuéc
sèng vui vÎ h¬n, h¹nh phóc h¬n, no ®ñ h¬n.
Nhu cÇu ®-îc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng x· héi ë ®Þa
ph-¬ng lµ mét trong nh÷ng nhu cÇu xøng ®¸ng cña ng-êi cao tuæi.
CÇn më réng c¸c ho¹t ®éng x· héi kªu gäi sù tham gia cña ng-êi
cao tuæi ®Ó ng-êi ng-êi cao tuæi tr¸nh ®-îc c¶m gi¸c hÉng hôt vµ
mÆc c¶m cho r»ng m×nh "v« tÝch sù", "ng-êi thõa" khi vÒ nhµ.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
III. Mét sè gi¶i ph¸p ch¨m sãc søc khoÎ cho
ng-êi cao tuæi.
1.
T×nh tr¹ng søc khoÎ vµ bÖnh tËt cña ng-êi cao tuæi
Giµ lµ quy luËt tù nhiªn kh«ng thÓ tr¸nh khái khi tuæi ®· kh¸
cao, ë mçi ng-êi sù l·o ho¸ cña c¸c bé phËn trong c¬ thÓ cã sù
kh¸c nhau c¶ vÒ thêi gian vµ tèc ®é. Giµ kh«ng ph¶i lµ bÖnh lý
nh-ng lµ ®iÒu kiÖn cho bÖnh tËt ph¸t sinh, ph¸t triÓn v× tuæi giµ
kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh, thÝch nghi, kh¶ n¨ng hÊp thu, kh¶ n¨ng dù
tr÷ dinh d-ìng kÐm, sù tù vÖ víi c¸c vi khuÈn g©y bÖnh bÞ gi¶m
sót. Søc khoÎ ng-êi cao tuæi ë ViÖt Nam qua ®iÒu tra s¬ bé nhsau:
T×nh tr¹ng søc khoÎ
1979
1989
1995
1998
Tèt
1,75%
3,71%
5,7%
5%
Trung b×nh
36,52%
66,12%
71,4%
70%
KÐm
62,71%
30,15%
22,9%
25%
T×nh tr¹ng søc khoÎ cña ng-êi cao tuæi nh÷ng n¨m gÇn ®©y
®· ®-îc c¶i thiÖn nh-ng cßn ë møc thÊp sè ng-êi cao tuæi cã søc
khoÎ vµo lo¹i trung b×nh vÉn chiÕm ®a sè (n¨m 1998 lµ 70%)
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Theo nghiªm cøu ®iÒu tra vÒ ng-êi cao tuæi ph©n theo ®Þa
h×nh d©n c- cho thÊy:
§Þa
d-
MiÒn nói
§ång
Thµnh
b»ng
thÞ
MiÒn biÓn
T×nh h×nh SK
Tèt
4,4
2,6
3,6
27/,0
Trung b×nh
69,6
65,4
66,1
61,1
KÐm
26,0
32,0
30,2
11,6
Qua b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy cã sù t-¬ng ®ång trong ph©n
lo¹i søc khoÎ cña ng-êi cao tuæi ë c¸c vïng miÒn nói, miÒn biÓn
vµ ®ång b»ng. ë nh÷ng vïng nµy phÇn lín c¸c cô cã søc khoÎ
trung b×nh, sè c¸c cô cã søc khoÎ kÐm còng chiÕm tû lÖ kh¸ cao
vµ sè c¸c cô cã søc khoÎ tèt chØ cã rÊt Ýt. Riªng thµnh thÞ do ®iÒu
kiÖn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn h¬n v× vËy mµ ®êi sèng cña ng-êi
cao tuæi còng cao h¬n. ChÝnh lý do trªn dÉn ®Õn tû lÖ ng-êi cao
tuæi ë thµnh thÞ cã søc khoÎ tèt nhiÒu h¬n tû lÖ ng-êi cao tuæi cã
søc khoÎ tèt ë c¸c vïng kh¸c. Bªn c¹nh ®ã, thµnh thÞ lµ n¬i cã hÖ
thèng ch¨m sãc y tÕ ph¸t triÓn m¹nh, ®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn
phong phó v× vËy tû lÖ c¸c cô cã søc khoÎ yÕu còng thÊp.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Tõ thùc tr¹ng trªn cÇn thiÕt ph¶i ®-a ra ®-îc nh÷ng gi¶i
ph¸p cô thÓ, hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ ng-êi cao
tuæi.
2.
Nh÷ng gi¶i ph¸p ch¨m sãc søc khoÎ cho ng-êi cao tuæi
VÊn ®Ò ch¨m sãc søc khoÎ cho ng-êi cao tuæi ë n-íc ta
kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vu y tÕ, mµ cßn hao trïm c¶ c¸c vÊn
®Ò x· héi kh¸c. VÊn ®Ò ch¨m sãc søc khoÎ cña ng-êi cao tuæi
®-îc thùc hiÖn bao gåm c¶ vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi, tõ phßng bÖnh
®Õn ch÷a bÖnh.
2.1. Nhãm gi¶i ph¸p b¶o vÖ søc khoÎ ng-êi cao tuæi trªn
lÜnh vùc s¶n xuÊt.
PhÇn lín ng-êi cao tuæi ë n-íc ta vÉn ®ang tham gia vµo c¸c
ho¹t ®éng kinh tÕ ®Ó t×m kiÕm thu nhËp v× vËy mµ t×nh tr¹ng søc
khoÎ cña hä bÞ gi¶m sót rÊt nhanh v× vËy cÇn ph¶i tiÕn hµnh mét
sè gi¶i ph¸p sau ®Ó b¶o vÖ søc khoÎ cña ng-êi cao tuæi.
- Xóc tiÕn c¸c h×nh thøc lao ®éng phï hîp víi nhu cÇu, n¨ng
lùc, t×nh tr¹ng søc khoÎ hiÖn thêi cña ng-êi cao tuæi.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Nghiªm cÊm c¸c hµnh bi ph©n biÖt víi nh÷ng ng-êi lao
®éng lµ ng-êi cao tuæi, c¸c hµnh vi l¹m dông ng-êi cao tuæi ®uæi
viÖc ng-êi cao tuæi khi ng-êi cao tuæi gÆp èm ®au...
- T¹o ra nhiÒu ho¹t ®éng kinh tÕ ®Æc biÖt lµ c¸c ho¹t ®éng
kinh tÕ phï hîp víi kh¶ n¨ng, tr×nh ®é, t×nh h×nh søc khoÎ hiÖn t¹i
cña ng-êi cao tuæi.
- Lo¹i trõ mäi sù rµng buéc ®èi víi nh÷ng lao ®éng lµ ng-êi
cao tuæi. Khi hä kh«ng thÓ hoµn thµnh sè thêi gian lao ®éng, s¶n
phÈm ph¶i s¶n xuÊt...
- KhuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc b¶o hiÓm mÒm dÎo h¬n c¸c
h×nh thøc b¶o hiÓm b¾t buéc ®Ó ng-êi cao tuæi cã thÓ tù nguyÖn
tham gia vµ ®-îc b¶o vÖ vÒ quyÒn lîi.
- T¹o ®iÒu kiÖn vÒ ®Êt ®ai, t- liÖu s¶n xuÊt ®Ó ng-êi cao tuæi
cã thÓ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ víi kinh nghiÖm
sèng cña m×nh gãp phÇn x©y dùng kinh tÕ ®Êt n-íc.
- Hç trî, më réng c¸c chÝnh s¸ch phï hîp khuyÕn khÝch c¸c
c¬ së d¹y nghÒ cña ng-êi cao tuæi ®Ó ng-êi cao tuæi cã c¬ héi
truyÒn ®¹t c¸c kinh nghiÖm sèng cña m×nh tíi thÕ hÖ trÎ.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.2. Nhãm gi¶i ph¸p ch¨m sãc søc khoÎ ng-êi cao tuæi trªn
lÜnh vùc ®êi sèng vËt chÊt chung.
- §¶m b¶o møc sèng tèi thiÓu cho ng-êi cao tuæi vµ gia ®×nh
hä ®Ó ng-êi cao tuæi cã thÓ tiÕp tôc sèng vµ sèng cã Ých.
- KhuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã nh÷ng ch-¬ng tr×nh
ho¹t ®éng nh»m ch¨m sãc ng-êi cao tuæi ®Æc biÖt lµ ng-êi cao
tuæi c« ®¬n.
- X©y dùng vµ t¹o sù thÝch nghi cña hÖ thèng b¶o hiÓm víi
mäi thµnh phÇn cña ng-êi cao tuæi nh»m ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng
gi÷a nh÷ng ng-êi cao tuæi.
T¹o mèi quan hÖ t-¬ng hç gi÷a c¸c thÕ hÖ, xo¸ bá mäi sù
ng¨n c¸ch, h¹n chÕ sù lÖ thuéc cña ng-êi cao tuæi vµo thÕ hÖ trÎ.
- X©y dùng c¸c h×nh thøc tæ chøc nh»m khuyÕn khÝch ng-êi
cao tuæi dµnh dôm, tiÕt kiÖm tiÒn cho tuæi giµ.
2.3. Nhãm gi¶i ph¸p b¶o vÖ vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho
ng-êi cao tuæi.
- Ph¸t triÓn hÖ thèng dÞch vô vÒ y tÕ, ch¨m sãc søc khoÎ vµ
ch÷a trÞ mét c¸ch hiÖu qu¶ c¸c bÖnh lý cña ng-êi cao tuæi.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- KhuyÕn khÝch c¸c biÖn ph¸p ch÷a bÖnh sím vµ c¸c biÖn
ph¸p phßng ngõa ®Ó tr¸nh bÖnh tËt khi vÒ giµ vµ tr¸nh giµ tr-íc
tuæi.
- KhuyÕn khÝch sù kÕt hîp gi÷a c¸c dÞch vô y tÕ vµ dÞch vô
x· héi.
- Xóc tiÕn c¸c ho¹t ®éng h-íng dÉn ng-êi cao tuæi tù ch¨m
sãc b¶n th©n ë nh÷ng n¬i c©n thiÕt.
- Ph¸t triÓn c¸c tiÒm n¨ng vµ c«ng nghÖ cÇn thiÕt cho nh÷ng
ng-êi c©ng gi¸o dôc, ch¨m sãc vÒ søc khoÎ.
- Nghiªn cøu c¸c bÖnh lý liªn quan ®Õn tuæi giµ vµ cã c¸c
biÖn ph¸p phßng chèng thÝch hîp.
- Ph¸t triÓn më réng c¸c dÞch vô y tÕ thuËn lîi ®Ó ng-êi cao
tuæi cã ®iÒu kiÖn ®-îc ch¨m sãc søc khoÎ, ch÷a trÞ bÖnh tËt.
2.4. Nhãm gi¶i ph¸p ch¨m sãc søc khoÎ trªn lÜnh vùc v¨n
ho¸, thÓ dôc thÓ thao.
- Ph¸t triÓn vµ t¨ng c-êng vÖc häc tËp cña ng-êi cao tuæi, cã
nh÷ng h×nh thøc ®µo t¹o cho ng-êi cao tuæi, xo¸ bá mäi h×nh thøc
ph©n biÖt, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng-êi cao tuæi tiÕp cËn víi hÖ thèng
gi¸o dôc.
20