Lêi nãi ®Çu
§Êt n-íc ta hiÖn nay ®· xo¸ bá nÒn kinh tÕ bao cÊp vµ chuyÓn sang nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn nay víi nhiÒu thµnh phÇn
kinh tÕ ®· t¹o ra mét søc c¹nh tranh m¹nh mÏ v× thÕ c¸c doanh nghiÖp muèn
tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ®iÒu ®Çu tiªn c¸c doanh nghiÖp quan t©m ®ã chÝnh lµ
lîi nhuËn. Lîi nhuËn chÝnh lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a doanh thu vµ chi phÝ mµ
doanh nghiÖp bá ra. ViÖc t¨ng lîi nhuËn còng ®ång nghÜa víi viÖc t¨ng gi¸
b¸n cña s¶n phÈm hµng ho¸ vµ gi¶m chi phÝ, nh-ng trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng hiÖn nay viÖc t¨ng gi¸ b¸n cña c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ lµ rÊt khã bëi
khi chóng ta t¨ng gi¸ b¸n nã sÏ lµm gi¶m møc cÇu cña s¶n phÈm trªn thÞ
tr-êng vµ t¹o c¬ héi cho c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ cña ta. Do ®ã c¸c doanh
nghiÖp muèn pt kinh doanh bÒn v÷ng, l©u dµi æn ®Þnh th× c¸c doanh nghiÖp
ph¶i cã chÝnh s¸ch linh ho¹t vÒ gi¸, hiÓu râ chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt ®Ó mang l¹i lîi nhuËn cao nhÊt, muèn vËy ph¶i cã mét ®éi ngò kÕ to¸n
lµnh nghÒ ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch
chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè gi¸ trÞ ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh ®Ó cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh cho qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp. V× vËy ho¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét c«ng t¸c träng t©m kh«ng thÓ thiÕu trong c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt nãi riªng còng nh- toµn x· héi nãi chung. Môc ®Ých chÝnh cña
vÊn ®Ò nµy lµ vËn dông lý luËn vÒ ho¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cña
c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty "G¹ch èp l¸t HN" Trªn c¬ së ®ã ph©n tÝch nh÷ng
tån t¹i nh»m gãp phÇn nhá vµo c«ng t¸c viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n trong
c«ng ty.
Víi ý nghÜa trªn em ®· chän ®Ò tµi thùc tËp cña m×nh lµ: "Tæ chøc c«ng
t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty G¹ch èp
l¸t Hµ Néi".
1
Néi dung cña chuyªn ®Ò ®-îc chia lµm 3 phÇn:
PhÇn I: Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
PhÇn II: Thùc tÕ c«ng t¸c kho¸n vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty g¹ch èp l¸t Hµ Néi .
PhÇn III: NhËn xÐt vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n, kÕ
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty G¹ch èp l¸t Hµ
Néi.
2
PhÇn I
Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n. TËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt.
I. B¶n chÊt néi dung kinh tÕ vµ sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
a. Chi phÝ s¶n xuÊt.
S¶n xuÊt cña c¶i vËt chÊt lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña x· héi loµi ng-êi,®©y
chÝnh lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong mäi chÕ ®é x·
héi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn nay ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y dùng cña
c¸c doanh nghiÖp thùc chÊt lµ viÖc s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm theo yªu cÇu cña
thÞ tr-êng nh»m môc ®Ých kiÕm lêi. §Ó ®¹t ®-îc môc®Ých nµy th× c¸c doanh
nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Do vËy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh
doanh mang l¹i lîi nhuËn th× buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶m ®Õn møc tèi
thiÓu c¸c chi phÝ cña m×nh bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
C¸c nhµ kinh häc th-êng quan niÖm r»ng chi phÝ lµ c¸c kho¶n phÝ tæn
ph¶i bá ra khi s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô trong kú kinh doanh. §èi víi c¸c
nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp th× chi phÝ lµ c¸c kho¶n ph¶i mua c¸c yÕu tè cÇn
thiÕt cho viÖc t¹o ra s¶n phÈm nh»m mang l¹i lîi Ých kinh tÕ cho doanh
nghiÖp. Cßn c¸c nhµ kÕ to¸n th-êng quan niÖm chi phÝ nh- mét kho¶n hy sinh
hay bá ra ®Ó ®¹t ®-îc môc ®Ých nhÊt ®Þnh. Nã xem nh- mét l-îng tiÒn ph¶i tr¶
cho c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong viÖc t¹o ra s¶n phÈm. Nh- vËy c¸c
quan niÖm trªn thùc chÊt chØ lµ sù nh×n nhËn, b¶n chÊt cña chi phÝ tõ c¸c gãc
®é kh¸c nhau. Theo M¸c khi ph©n tÝch chi phÝ «ng còng cho r»ng chi phÝ s¶n
xuÊt hµng ho¸ lµ chi phhÝ do t- b¶n ®· thùc hiÖn vµo s¶n xuÊt hµng ho¸ cÊu
3
thµnh, nã ®óng b»ng gi¸ trÞ t- b¶n ®· chi ra vµ hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ mét
kho¶n môc chØ cã trong kÕ to¸n t- b¶n chñ nghÜa tÝnh ®éc lËp chñ yÕu ®ã
trong gi¸ trÞ thùc tiÔn kh«ng ngõng ®-îc biÓu hiÖn ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
thùc tÕ cña hµng ho¸. MÆc dï c¸c hao phÝ bá ra cho s¶n xuÊt x©y dùng bao
gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nh-ng trong ®iÒu kiÖn tån t¹i cña quan hÖ hµng ho¸
tiÒn tÖ chãng cÇn ®-îc tËp hîp vµ biÓu hiÖn d-íi h×nh thøc tiÒn tÖ. Tõ ®ã ra cã
thÓ ®i ®Õn mét c¸ch biÓu hiÖn chung nhÊt vÒ chi phÝ s¶n xuÊt nh- sau:
Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh- hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng
vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp thùc tÕ chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong
mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt th-êng
xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp.
Trong ®¬n vÞ s¶n xuÊt, ngoµi nh÷ng chi phÝ cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt cßn cã
nh÷ng chi phÝ kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt v× vËy chóng ta cÇn ph©n biÖt chi
phÝ víi hao phÝ vµ chi tiªu.
VÝ dô. Cã nh÷ng chi phÝ bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi ®-îc
gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt vËt t-, tiÒn vèn trong doanh nghiÖp kh«ng kÓ nã ®-îc
dïng vµo viÖc g×. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th×
kh«ng cã chi phÝ, song gi÷a chóng l¹i cã sù kh¸c nhau vÒ l-îng vµ thêi gian,
chi tiªu cã thÓ lµ chi phÝ (nh- mua vËt t- ®-a ngay vµo s¶n xuÊt) hoÆc còng cã
thÓ ch-a ph¶i lµ chi phÝ s¶n xuÊt (nh- mua vËt t- ®-a vÒ kho ch-a xuÊt
dïng…) mÆt kh¸c còng cã kho¶n chi tiªu ch-a x¶y ra ë kú h¹ch to¸n tr-íc
®-îc tÝnh vµo chi phÝ ë kú nµy.
b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung
kh¸c nhau, môc ®Ých vµ c«ng dông cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng
kh¸c nhau do ®ã yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i còng kh¸c nhau. §Ó phôc
vô cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã
thÓ tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt tõng tiªu thøc kh¸c nhau, viÖc h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng lo¹i sÏ n©ng cao tÝnh chi tiÕt cña th«ng tin
h¹ch to¸n lµ c¬ së tin cËy cho viÖc phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ. D-íi ®©y lµ mét sè
4
c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu:
* Ph©n lo¹i theo yÕu tè.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy ta c¨n cø vµo tÝnh chÊt néi dung kinh tÕ cña chi
phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó chia ra c¸c yÕu tè chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝ chØ
bao gåm c¸c chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®· ph¸t
sinh ë lÜnh vùc nµo, ë ®©u vµ môc ®Ých t¸c dông cña chi phÝ nh- thÕ nµo. V×
vËu c¸ch ph©n lo¹i nµy ®-îc gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè.
Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®-îc chia lµm c¸c yÕu tè sau:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh,
vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ nhiªn liÖu ®éng lùc, c«ng cô, dông cô … sö
dông nhiªn liÖu ®éng lùc, c«ng cô, dông cô … sö dông vµo s¶n xuÊt kinh
doanh.
- Chi phÝ nh©n c«ng: Gåm tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l-¬ng, ph¶n
¸nh tæng sè tiÒn l-¬ng vµ phô cÊp l-¬ng, ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l-¬ng vµ phô
cÊp mang tÝnh l-¬ng ph¶i tr¶ cho toµn bé c«ng nh©n viªn chøc vµ tiÒn l-¬ng
thuª ngoµi.
Gåm c¶ c¸c chi phÝ vÒ BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh theo quy ®Þnh.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§
ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ tµi s¶n cè ®Þnh dïn trong s¶n xuÊt kinh doanh.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua
ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ph¶n ¸nh toµn bé c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
ch-a ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè ë trªn trong kú s¶n xuÊt kinh doanh.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ (theo kho¶n
môc)
Mçi yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu cã môc ®Ých vµ c«ng
dông nhÊt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Theo c¸ch ph©n lo¹i
nµy ta c¨n cø vµo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra
c¸c kho¶n môc kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ
cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh
5
tÕ nh- thÕ nµo. V× vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ c¸ch ph©n lo¹i theo kho¶n
môc. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®-îc chia thµnh c¸c môc chi
phÝ nh- sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu
chÝnh vËt liÖu phô, nhiªn liÖu…tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra
s¶n phÈm.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm tiÒn l-¬ng, phô cÊp l-¬ng cña c«ng
nh©n trùc tiÕp vµ c¸c kho¶n ph¶i trÝch theo l-¬ng nh- BHXH, BHYT, KPC§
theo tû lÖ % quy ®Þnh.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Bao gåm chi phÝ liªn quan ®Õn qu¶n lý phôc
vô s¶n xuÊt chung ë c¸c bé phËn x©y dùng trong ®ã gåm:
+ Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng.
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu.
+ Chi phÝ c«ng cô, dông cô.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§ (c¶ s¶n xuÊt lÉn qu¶n lý ph©n x-ëng)
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi (chØ dïng cho ph©n x-ëng)
+ Chi phÝ b»ng tiÒn.
* Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ víi ®èi t-îng chÞu chi phÝ.
- Chi phÝ trùc tiÕp: chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng tËp hîp chi
phÝ.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: Chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng tËp hîp chi
phÝ xong ph¶i ph©n bæ. Th«ng th-êng chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ gi¸n
tiÕp.
* Ph©n lo¹i theo néi dung cÊu thµnh chi phÝ: Ph©n lµm 2 lo¹i.
- Chi phÝ ®¬n nhÊt: Lµ chi phÝ do mét yÕu tè chi phÝ cÊu thµnh nh- chi
phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp.
- Chi phÝ tæng hîp: Lµ chi phÝ do nhiÒu yÕu tè cÊu thµnh nh- chi phÝ s¶n
xuÊt chung.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ víi khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra.
- BiÕn phÝ: lµ chi phÝ biÕn ®æi tû lÖ víi khèi l-îng s¶n phÈm.
6
- §Þnh phÝ: Lµ chi phÝ kh«ng phô thuéc vµo khèi l-îng s¶n phÈm nhkhÊu hao.
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm.
a. B¶n chÊt vµ kh¸i niÖm.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lµ tæng
chi phÝ b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong
doanh nghiÖp lµ th-íc ®o møc tiªu hao phï hîp ®Ó bï ®¾p trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt, lµ c¨n cø x©y dùng ph-¬ng ¸n gi¸ c¶ s¶n phÈm hµng ho¸.
Tãm l¹i gi¸ thµnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi l-îng hoÆc mét
®¬n vÞ s¶n phÈm hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh ®-îc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm lao vô cô thÓ
vµ chØ tÝnh to¸n víi sè l-îng s¶n phÈm hoÆc dÞch vô s¶n phÈm ®· hoµn thµnh
toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (thµnh phÈm) hoÆc kÕt thóc mét sè giai ®o¹n s¶n
xuÊt (b¸n thµnh phÈm)
Gi¸ thµnh trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh nã võa mang tÝnh chñ quna
võa mang tÝnh kh¸ch quan. V× vËy, chóng ta ph¶i xem xÐt gi¸ thµnh trªn nhiÒu
gãc ®é kh¸c nhau nh»m sö dông chØ tiªu gi¸ thµnh cã hiÖu qu¶.
Gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn, gi¸ trÞ t- liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng
kÕt tinh trong mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸. V× vËy nã mang tÝnh
kh¸ch quan do sù di chuyÓn vµ tÝnh kÕt ting nµy lµ tÊt yÕu. ViÖc tÝnh to¸n ®o
l-êng lµ biÓu hiÖn chóng b»ng tiÒn chØ lµ ph¶n ¸nh cña qu¶n lý mµ th«i.
MÆt kh¸c, gi¸ thµnh lµ mét ®¹i l-îng tÝnh to¸n trªn c¬ së chi phÝ s¶n
xuÊt chØ ra trong kú nªn nã lµ chØ tiªu cã sù chñ quan. §Æc ®iÓm cña chñ quan
nµy thÓ hiÖn trªn hai khÝa c¹nh.
Thø nhÊt: Gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c t- liÖu s¶n xuÊt vµ
søc lao ®éng ®· hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra khèi l-îng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. V× vËy
viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®¸nh gi¸ kh¸c nhau ë tõng doanh nghiÖp còng lµm
cho gi¸ thµnh s¶n phÈm mang tÝnh chñ quan nhÊt ®Þnh.
Gi¸ thµnh ®-îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt nh÷ng chi phÝ ®-îc tËp
hîp vµo gi¸ thµnh ph¶i tu©n theo quy ®Þnh chung cña nguyªn t¾c kÕ to¸n.
7
Ch¼ng h¹n nh÷ng chi phÝ kh«ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt nh- chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ b¸n hµng tr-íc kia ®-îc tËp
hîp vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n cò. Trong chÕ
®é kÕ to¸n míi mµ bé tµi chÝnh míi ban hµnh ngµy 1/11/1995 th× hai lo¹i chi
phÝ nµy kh«ng ®-îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ chóng ®-îc coi lµ phÝ tæn
doanh nghiÖp ph¶i chÞu, do vËy lµm cho gi¸ thµnh dao ®éng theo.
Tõ viÖc nghiªn cøu b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm ta cã thÓ ®i ®Õn
mét kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh- sau: Gi¸ thµnh s¶n
phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt
ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cho mét khèi l-îng s¶n phÈm lao ®éng nghÜa
vô ®· hoµn thµnh.
b. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh: Cã hai c¸ch ph©n lo¹i.
* Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh vµ c¬ së tÝnh gi¸ thµnh th× gi¸
thµnh ®-îc chia lµm 3 lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: §-îc tÝnh tr-íc khi x©y dùng.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc : §-îc tÝnh tr-íc khi x©y dùng.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: §-îc tÝnh sau khi hoµn thµnh nªn sè liÖu thùc tÕ.
* Ph©n lo¹i theo ph¹m vi chi phÝ cÊu thµnh.
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: tõ kh©u ®Çu ®Õn kÕt thóc s¶n xuÊt.
- Gi¸ thµnh toµn bé: TÝnh theo s¶n phÈm s¶n xuÊt song ®· tiªu thô, chi
phÝ bao hµm c¶ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n
phÈm ®ã. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh l·i
tr-íc thuÕ thu nhËp cña doanh nghiÖp vµ ®-îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ thµnh toµn bé; cña s¶n phÈm = Gi¸ thµnh;s¶n xuÊt + Chi phÝ; b¸n hµng +
Chi phÝ cña mét doanh nghiÖp
* Ph©n biÖt gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- Gièng nhau: §Òu lµ chi phÝ s¶n xuÊt.
- Kh¸c nhau: VÒ ph¹m vi chi phÝ chØ tÝnh cho mét kú cßn gi¸ thµnh l¹i
tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh ®-îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
8
Z = D- ®Þnh kú + Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú - D- ®Þnh kú
Nh÷ng doanh nghiÖp ®Æc thï kh«ng cã c¸i sè d- ®Çu kú vµ dë dang cuèi
kú th× gi¸ thµnh b»ng chi phÝ s¶n xuÊt.
* Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thnfh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ
víi nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm chi phÝ biÓu hiÖn mÆt hao
phÝ cßn gi¸ thµnh biÓu hiÖn mÆt kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §©y lµ hai mÆt
thèng nhÊt cña mét qu¸ tr×nh. V× vËy chóng gièng nhau vÒ chÊt, c¶ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu bao gåm nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ
lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Trªn gãc ®é biÓu hiÖn b»ng tiÒn, chi phÝ s¶n xuÊt còng kh¸c víi gi¸
thµnh s¶n phÈm. §Æc biÖt lµ trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, chi phÝ nµy kh«ng
bao gåm nh÷ng chi phÝ ®· chi ra trong kú nh-ng cßn chêi ph©n bæ dÇn cho c¸c
kú sau ®ång thêi cßn ph¶i céng thªm c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ch-a ph¸t sinh
trong kú nh-ng ®-îc tÝnh tr-íc vµo gi¸ thµnh vµ chi phÝ chi ra kú tr-íc ch-a
ph©n bæ kÕt chuyÓn sang.
c. Sù cÇn thiÕt vµ nhiÖm vô cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y dùng.
HiÖn nay cïng víi chÊt l-îng s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lu«n
®-îc coi lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. PhÊn ®Êu h¹ gi¸
thnµh vµ n©ng cao chÊt l-îng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ n©ng cao thu nhËp cña ng-êi lao ®éng .
Do ®ã h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mét vÞ trÝ v«
cïng quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l-îng ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Muèn sö dông chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n
phÈm vµo qu¶n lý th× cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh. TÝnh
®óng gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ h¹ch to¸n ®óng néi dung kinh tÕ cña
chi phÝ ®· hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. Muèn vËy p h¶i x¸c ®Þnh ®èi
t-îng tÝnh gi¸ thµnh, vËn dông ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý vµ gi¸ thµnh
9
tÝnh trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch chÝnh x¸c.
TÝnh ®ñ gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n ®Çy ®ñ mäi chi phÝ ®· bá ra trªn tinh thÇn h¹ch
to¸n kinh doanh, lo¹i bá mäi yÕu tè bao cÊp ®Ó tÝnh tõ ®Çu vµo theo ®ógn chç
quy ®Þnh. TÝnh ®ñ còng ®ßi hái ph¶i lo¹i bá nh÷ng chi phÝ kh«ng liªn quan
®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm nh- c¸c lo¹i chi phÝ mang tÝnh chÊt tiªu cùc, l·ng phÝ
kh«ng cÇn thiÕt, hîp lý, nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i ®-îc quy tr¸ch nhiÖm râ rµng.
3. §èi t-îng vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm.
a. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
§èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n
xuÊt ph¸t sinh cÇn ph¶i tËp hîp nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra gi¸m s¸t chi
phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh.
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp cã tiÕn hµnh ë nhiÒu ®Þa
®iÓm, nhiÒu ph©n x-ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt kh¸c nhau ë tõng ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt
l¹i cã thÓ s¶n xuÊt chÕ biÕn nhiÒu s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc lao vô kh¸c
nhau, theo c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kh¸c nhau. Do ®ã chi phÝ s¶n
xuÊt cña doanh nghiÖp còng ph¸t sinh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm, nhiÒu bé phËn, liªn
quan ®Õn nhiÒu s¶n phÈm c«ng viÖc, tøc lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n
xuÊt, tõng giai ®o¹n hay tõng quy tr×nh c«ng nghÖ, tõng ph©n x-ëng hay tõng
bé phËn, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng lo¹i nhãm s¶n phÈm, tõng h¹ng môc c«ng
tr×nh.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn
thiÕt cña c«ng viÖc kÕ to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®¾n
®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®¸p øng ®-îc yªu cÇu
qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp míi gióp cho tæ chøc tèt nhÊt c«ng
viÖc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ. Tõ ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc tµi
kho¶n vµ sæ chi tiÕt ®Òu ph¶i theo ®óng ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt ®· x¸c ®Þnh.
§Ó x¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tr-íc hÕt ph¶i c¨n
cø vµo ®Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt. Tuú theo c¬ cÊu tæ
10
chøc s¶n xuÊt yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh
doanh cña doanh nghiÖp mµ ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi p hÝ s¶n xuÊt cã thÓ
lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp hay tõng giai ®o¹n,
tõng quy tr×nh c«ng nghÖ riªng biÖt, tõng ph©n x-ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt.
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi t-îng ®· ®-îc quy ®Þnh hîp lý,
cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc cho viÖc t¨ng c-êng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt
vµ phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc kÞp thêi vµ ®óng ®¾n.
Tuy nhiªn ®Ó tÝnh ®-îc gi¸ thµnh s¶n phÈm th× c«ng viÖc ®Çu tiªn cÇn x¸c ®Þnh
®óng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh.
b. §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh.
X¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong toµn bé
c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®èi t-îng
tÝnh gi¸ thµnh lµ kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt thu ®-îc tõ s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô
nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ kÕt qu¶ cña
s¶n xuÊt thu ®-îc tõ s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. ViÖc
x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm, c¬ cÊu tæ chøc
s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Æc ®iÓm
tÝnh chÊt cña s¶n phÈm, yªu cÇu vÒ tr×nh ®é h¹ch to¸n vµ qu¶n lý kinh tÕ cña
doanh nghiÖp. Tr-íc hÕt, cÇn xem xÐt doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo lo¹i h×nh
nµo. NÕu s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm,
tõng c«ng viÖc hoµn thµnh. NÕu s¶n xuÊt hµng lo¹t th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh
vÉn cã thÓ lµ s¶n phÈm hoµn thµnh hay nhãm s¶n phÈm hoµn thµnh.
Quy tr×nh c«ng nghÖ còng ¶nh h-ëng nhÊt ®Þnh ®Õn viÖc x¸c ®Þnh ®èi
t-îng tÝnh gi¸ thµnh. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt ®¬n gi¶n th× s¶n phÈm hoµn thµnh
ë cuèi quy tr×nh s¶n xuÊt ®ã chÝnh lµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. NÕu quy tr×nh
kiÓu phøc t¹p liªn tôc thid ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm ë
giai ®o¹n cuèi cïng hoÆc nöa thµnh phÈm ®· hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹n. NÕu
quy tr×nh phøc t¹p kiÓu song song th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm ®·
l¾p r¸p hoµn chØnh vµ c¶ mét sè bé phËn chi tiÕt cña s¶n phÈm n÷a.
11
c. Ph©n biÖt ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh
gi¸ thµnh.
§èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cã néi dung kh¸c víi ®èi t-îng tÝnh chi phÝ.
§èi t-îng cña chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó mêi c¸c tµi kho¶n, c¸c sæ kÕ to¸n
chi tiÕt, tæ chøc c«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu, tËp hîp sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt
chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng. Cßn viÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh l¹i lµ
c¨n cø ®Ó kÕ to¸n lËp b¶ng chi tiÕt gi¸ thµnh vµ tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh
theo tõng ®èi t-îng.
§Ó ph©n biÖt ®-îc ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng
tÝnh gi¸ thµnh ngµy c¶ khi chóng ®ång nhÊt lµ mét, cÇn dùa vµo c¸c c¬ së sau:
§Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: s¶n xuÊt ®¬n gi¶n hay phøc
t¹p. Víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ
s¶n phÈm hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (NÕu s¶n xuÊt mét thø s¶n phÈm)
hoÆc cã thÓ lµ mét nhãm s¶n phÈm (NÕu s¶n xuÊt nhiÒu thø s¶n phÈm cïng
tiÕn hµnh trong mét quy tr×nh lao ®éng). §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh ë ®©y lµ s¶n
phÈm cuèi cïng.
Víi s¶n phÈm phøc t¹p, ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ
bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn, ph©n x-ëng chÕ biÕn, ph©n
x-ëng s¶n xuÊt hoÆc nhãm chi tiÕt bé phËn s¶n phÈm ... cßn ®èi t-îng tÝnh gi¸
thµnh lµ thµnh phÈm hay b¸n thµnh phÈn ë tõng b-íc chÕ t¹o.
d. C¸c ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph-¬ng ph¸p hoÆc hÖ thèng
c¸c ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo
yÕu tè, kho¶n môc trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ. Do
®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nªn còng cã nhiÒu c¸ch
h¹ch to¸n chi phÝ cho phï hîp víi tõng ®èi t-îng. V× thÕ, trong thùc tÕ th-êng
¸p dông c¸c ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt nh- sau:
+ §èi t-îng tËp hîp chi phÝ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt th-êng lµ:
- Toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt.
- Tõng giai ®o¹n hay tõng quy tr×nh c«ng nghÖ, tõng ph©n x-ëng, tõng
12
bé phËn s¶n xuÊt, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng lo¹i nhãm s¶n phÈm, tõng h¹ng
môc c«ng tr×nh.
+ §èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh.
- §Æc ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ.
- C«ng dông cña chi phÝ.
- C¨n cø c¬ cÊu tæ chøc, quy tr×nh c«ng nghÖ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm,
yªu cÇu qu¶n lý, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh.
* KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi tÝnh chÊt
vµ néi dung kh¸c nhau, ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh còng
kh¸c nhau. Khi ph¸t sinh, tr-íc hÕt c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc biÓu hiÖn theo
c¸c yÕu tè chi phÝ råi míi ®-îc biÓu hiÖn thµnh c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh khi
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®-îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp
lý khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. Tr×nh
tù nµy phô thuéc nhiÒu vµo ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ, mèi quan hÖ cña ho¹t ®éng
s¶n xuÊt.
Kinh doanh vµ tr×nh ®é h¹c to¸n cña doanh nghiÖp, tr-êng hîp ®¬n vÞ
kÕ to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn.
§èi víi kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Ph¹m vi bao gåm nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô nöa thµnh phÈm,
nhiªn liÖu toµn bé vËt liÖu t¹o ra s¶n phÈm. Kh«ng tÝnh vµo nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp c¸c lo¹i vËt t- dông cô dïng cho ph©n x-ëng, qu¶n lý hay dÞch vô
kh¸c.
Ph-¬ng ph¸p tËp hîp.
NÕu nguyªn vËt liÖu liªn quan ®Õn mét tr-êng hîp tËp hîp chi phÝ th×
sÏ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi t-îng.
NÕu liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng chÞu chi phÝ th× sÏ tiÕn hµnh tËp hîp
sau ®ã ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng, h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú
theo ®óng nguyªn vËt liÖu chÝnh ph¸t sinh ®iÒu ®ã cßn liªn quan ®Õn trÞ gi¸
13
vËt liÖu tån ë bé phËn s¶n xuÊt vµ phÕ liÖu thu håi ®-îc lóc ®ã ng-êi ta tÝnh trÞ
gi¸ vËt liÖu vµ chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp trong kú.
VL trùc tiÕp; trong kú
TrÞ gi¸ VL trong kú; xuÊt kho
=
+
VËt liÖu tån kho;®Çu kú ë BPSX - VËt liÖu tån kho;cuèi kú ë BPSX
- PhÕ liÖu thu håi;trong s¶n xuÊt
Trong ®ã:
- ChÊt liÖu xuÊt kho ®-îc tÝnh c¨n cø c¸c phiÕu xuÊt kho.
- VËt liÖu tån ë bé phËn s¶n xuÊt c¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª hoÆc
phiÕu b¸o vËt t- cßn l¹i.
- PhÕ liÖu thu håi c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho vµ ®¬n gi¸ thu håi.
* Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
Sö dông tµi kho¶n B21 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ
trong doanh nghiÖp cã bao nhiªu c«ng tr×nh th× cã bÊy nhiªu chi tiÕt, khi kÐ
to¸n vµo sæ chi phÝ cña c«ng tr×nh nµo tËp hîp vµo c«ng tr×nh ®ã cã thÓ chi tiÕt
tõng h¹ng môc c«ng tr×nh.
Tr×nh tù h¹ch to¸n.
TK 152,153
TK 621
TK 152,153
1) XuÊt kho NVC SX
3) NhËp l¹i kho do kh«ng
sö dông hÕt hay phÕ liÖu
4. Sö dông kh«ng hÕt tån ë
PXSX kú tr-íc chuyÓn sang
TK 111,112,331
TK 154
VËt liÖu mua ngoµi ®-a th¼ng vµo
s¶n xuÊt (gi¸ ch-a cã thuÕ VAT)
5) K/c chi phÝ NVL
trùc tiÕp
TK133
ThuÕ VAT
®-îc khÊu trõ
14
TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Sö dông tµi kho¶n 622 - chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng tËp hîp cho tõng ®èi t-îng. NÕu liªn
quan ®Õn mét ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ chi phÝ trùc tiÕp ®-îc h¹ch to¸n chi
tiÕt vµo ®èi t-îng ®ã. NÕu liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng th× sÏ ph©n bæ theo
tiªu thøc phï hîp cã thÓ lµ:
- Theo tiªu l-îng ®Þnh møc.
- Theo khèi l-îng s¶n phÈm.
- Theo giê c«ng ®Þnh møc vµ thùc tÕ.
+ Tr-êng hîp trÝch tr-íc tiÒn l-¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n viªn trùc
tiÕp th× liªn quan ®Õn TK 355
Ghi Nî TK 622
Cã TK 335
+ TiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi
kho¶n 622 mµ h¹ch to¸n vµo TK 623 nÕu ë ®¬n vÞ x©y l¾p.
* Tr×nh tù h¹ch to¸n.
TK334
TK622
TiÒn l-¬ng ph¶i tr¶
TK154
TK338
TrÝch BHXH
Ph©n bæ chi phÝ kÕt chuyÓn CF
TK111,112
Nh©n c«ng thuª ngoµi tiÒn
th-ëng cho ng-êi L§
15
* KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung.
+ Ph¹m vi: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ngoµi hai kho¶n
môc trªn.
- C¸c chi phÝ ph¸t sinh ë ph©n x-ëng, tæ, ®éi nh- chi phÝ s¶n xuÊt tæ ®éi
lµ chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Kh«ng tÝnh chi phÝ phôc vô qu¶n lý chung toµn doanh nghiÖp hoÆc chi
phÝ ngoµi s¶n xuÊt.
+ Ph-¬ng ph¸p tËp hîp hoÆc ph©n bæ.
Th«ng th-êng ®-îc tËp hîp theo ®Þa chØ ph¸t sinh chi phÝ nh- ë c¸c
ph©n x-ëng, tæ ®éi. NÕu cã chi phÝ liªn quan ®Õn mét ®èi t-îng tËp hîp chi
phÝ nh- s¶n xuÊt nh- chi phÝ mét lo¹i s¶n phÈm th× sÏ h¹ch to¸n tÑ-c tiÕp cho
®èi t-îng ®ã.
NÕu liªn quan ®Õn nhiÒu ®ãi t-îng th× sÏ tËp hîp sau ®ã ph©n bæ theo
tiªu thøc nhÊt ®Þnh c¸c tiªu thøc cã thÓ lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi
phÝ trùc tiÕp ph©n bæ theo giê m¸y ch¹y, theo ®Þnh møc chi phÝ chung,
* Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
Sö dông TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung
- 6271 chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng
- 6272 chi phÝ vËt liÖu
- 6273 chi phÝ CCDC
- 6274 chi phÝ khÊu h¸o TSC§
- 6277 chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
- 6278 chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
16
Tr×nh tù h¹ch to¸n.
TK334,338
TK627
Chi phÝ ph¸t sinh
TK154
Ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn
L-¬ng, BHXH, BHYT
TK152,153
VËt liÖu, CCDC
TK214
KhÊu hao TSC§
TK214
C¸c chi phÝ kh¸c
Tr-êng hîp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
* KÕ to¸n tËp hîp chi tiÕt ph¸t sinh trong kú theo tõng kho¶n môc vµ
chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ theo tõng kho¶n môc: 621,622,627
nh- ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn.
* Sö dông TK 631 ®Ó tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm… cßn
TK 154 chØ ph¶n ¸nh s¶n phÈm dë dang chø kh«ng dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ
nh- kª khai th-êng xuyªn.
17
Tr×nh tù h¹ch to¸n
TK331,111
TK611
2 VËt liÖu mua vµo
TK621
4- XuÊt VL dïng
TK631
7- K/c CF VLTT
TK632
9- Gi¸ thµnh SP
TK622
TK152,153
6- K/c CF NCTT
1- K/c vËt liÖu
tån ®Çu kú
TK627
3- K/c VL tån CK
7- K/c CF SXC
TK LQ
5- K/c CF NCTT vµ CF
SXCPS
TK154
6- K/c d- ®Çu kú s¶n
phÈm dë
8- K/c SP dë cuèi kú
II. Ph-¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt. Tæng hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1. TËp hîp vµ ph© bæ chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt cho mét doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi néi dung
tÝnh chÊt kh¸c nhau. Do vËy viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng, néi dung cña c¸c
kho¶n môc gi¸ thµnh lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng, thùc chÊt lµ viÖc ph©n
®Þnh nh÷ng chi phÝ ®-îc tÝnh vµo gi¸ thµnh vµ nh÷ng chi phs s¶n xuÊt kh«ng
®-îc tÝnh vµo gi¸ thµnh.
Theo quy ®Þnh nh÷ng kho¶n môc chi phÝ kh«ng cã liªn quan trùc tiÕp
®Õn viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt nh- chi cho c¸c c«ng tr×nh c«ng céng,
cho c¸c ho¹t ®éng v¨n nghÖ, thÓ dôc thÓ thao ph¶i ®Ó ngoµi gi¸ thµnh vµ do
nguån vèn riªng bï ®¾p. Cßn c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn
quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm th× ph¶i ®-îc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ vµo gi¸ thµnh. ChØ
18
cã trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®óng ®¾n néi dung c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt mét
c¸ch thÝch hîp th× míi ®¶m b¶o ph¶n ¸nh gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm
mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ.
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ng-êi ta
th-êng sö dông c¸c tµi kho¶n chñ yÕu sau:
TK 621, TK 622, TK 627, TK 154 (hoÆc TK 631), TK 142, TK 335 vµ
mét sè TK cã liªn quan kh¸c.
2. C¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh.
a. §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh
* §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ lo¹i s¶n phÈm c«ng viÖc hoÆc lao vô do
doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
b. C¨n cø x¸c ®Þnh ®èi t-îng gi¸ thµnh.
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm tÝnh chÊt s¶n xuÊt
vµo quy tr×nh c«ng nghÖ.
+ NÕu s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n
phÈm.
+ NÕu s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµh lµ tõng lo¹i s¶n
phÈm.
+ NÕu s¶n xuÊt nhiÒu víi sè l-îng lín th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ
tõng lo¹i s¶n phÈm.
- XÐt theo quy tr×nh c«ng nghÖ.
+ Quy tr×nh c«ng nghÖ gi¶n ®¬n th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n
phÈm hoµn thµnh.
+ Quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p liªn tôc theo kiÓu n-íc ch¶y th× ®èi
t-îng tÝnh gi¸ thµnh cã thª lµ nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n vµ thµnh phÈm
ë giai ®o¹n cuèi cïng. NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p theo kiÓu song song
th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸
thµnh cã thÓ lµ ®èi tõng chi tiÕt s¶n phÈm.
* Ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph-¬ng ph¸p gi¶n ®¬n)
Ph-¬ng ph¸p nµy th-êng trùc tiÕp ®-îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc
19
lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n sè l-îng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi l-îng nhá,
chu kú s¶n xuÊt ng¾n, s¶n phÈm dë dang kh«ng cã hoÆc cã rÊt Ýt.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc tÝnh b»ng c¸ch trùc
tiÕp lÊy tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm céng hoÆc trõ sè chªnh lÖch gi÷a
gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú so víi cuèi kú chia cho sè l-îng s¶n phÈm
hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ; s¶n phÈm
Chi phÝ s¶n phÈm; trong kú
=
Gi¸ trÞ s¶n phÈm;DD§K
+
- Gi¸ trÞ s¶n phÈm; cuèi kú
Ph-¬ng ph¸p nµy cã -u ®iÓm lµ tÝnh to¸n ®¬n gi¶n chÝnh x¸c. Tuy nhiªn
khi ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phs s¶n xuÊt kh¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh th×
ph-¬ng ph¸p nµy kh«ng thÓ ¸p dông ®-îc.
* Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b-íc.
Ph-¬ng ph¸p nµy quy tr×nh c«ng nghÖ ¸o dông liªn tôc, chu kú ng¾n vµ
xen kÏ, ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ quy tr×nh s¶n xuÊt theo tõng giai ®o¹n
tõng ph©n x-ëng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng
hoÆc c¶ nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng hoÆc c¶ nöa thµnh phÈm ë giai
®o¹n cuèi cïng.
C«ng thøc tÝnh:
Z1 = D §K1 + CPPS1 - DCK1
* Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng.
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông ë ®¬n vÞ cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p
kiÓu liªn tôc, song song.
Tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc s¶n xuÊt hµng lo¹t theo tõng ®¬n ®Æt
hµng.
§èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ ®¬n ®Æt hµng.
- Néi dung cña ph-¬ng ph¸p nµy.
+ Mçi mét ®¬n ®Æt hµng më mét b¶ng tÝnh gi¸.
+ Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sæ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt
hµng ®Ó ghi sang b¶ng tÝnh gi¸ thµnh.
* Khi hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng tæng céng chi phÝ trªn b¶ng tÝnh gi¸
20
- Xem thêm -