Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: Tổ chức dạy học dự án “ Chiếu chèo quê hƣơng em” cho học sinh
THPT góp phần bảo tồn, phát huy nghệ thuật sân khấu dân gian
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Công tác dạy học Ngữ văn trong nhà trường phổ thông
3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ 9. 2014 đến 5. 2015
4. Đồng tác giả: Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên
4.1 Tác giả Vũ Thanh Huyền
- Năm sinh 1979
- Nơi thường trú: 153/703 Trường Chinh- phường Hạ Long- Thành phố Nam Định
- Trình độ chuyên môn: Thạc sĩ Ngữ Văn
- Chức vụ công tác: Giáo viên
- Nơi làm việc: Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong
- Địa chỉ liên hệ: Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong
- Điện thoại: 0915362802
4.2. Bùi Thị Duyên:
- Năm sinh : 1990
- Nơi thường trú: Số 4/112 Trần Nhật Duật- Thành phố Nam Định
- Trình độ chuyên môn: Cử nhân Ngữ Văn
- Chức vụ công tác: Giáo viên
- Nơi làm việc: Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong
- Địa chỉ liên hệ: Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong
- Điện thoại:01689973026
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến
- Tên đơn vị : Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong
- Địa chỉ: Phường Vị Xuyên- Nam Định
- Điện thoại: 03503640297
1
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
I. Điều kiện hoàn cảnh tạo ra sáng kiến
I. 1. Xuất phát từ sự đổi mới dạy và học trong nhà trƣờng phổ thông: Phương
pháp dạy học theo quan điểm phát triển năng lực không chỉ chú ý tích cực hóa học sinh
về hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những
tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp, đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động
thực hành, thực tiễn. Tăng cường việc học tập trong nhóm, đổi mới quan hệ giữa giáo
viên và học sinh theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã
hội. Để hiện thực hóa định hướng đổi mới này, các nhà nghiên cứu đã đề xuất nhiều biện
pháp đổi mới khác nhau : từ việc cải tiến các phương pháp dạy học truyền thống như
thuyết trình, đàm thoại… đến các phương pháp mới như phương pháp dạy học nêu và
giải quyết vấn đề, phương pháp dự án, phương pháp đàm thoại gợi mở, phương pháp dạy
học nhóm, và các kỹ thuật dạy học hiện đại… nhằm phát huy tính tích cực, năng động,
sáng tạo của người học, hình thành những năng lực chung ( Năng lực làm chủ và phát
triển bản thân: tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo và quản lý bản thân; Năng lực xã hội :
năng lực giao tiếp, hợp tác; năng lực công cụ : năng lực tính toán, sử dụng ngôn ngữ, ứng
dụng công nghệ thông tin) và năng lực đặc thù môn Ngữ văn ( năng lực giải quyết vấn
đề; năng lực sáng tạo; năng lực hợp tác; năng lực tự quản bản thân; năng lực giao tiếp
Tiếng Việt; năng lực thưởng thức văn học/ cảm thụ thẩm mỹ) cho người học.
I. 2. Xuất phát từ ƣu điểm của phƣơng pháp dạy học dự án : Dạy học theo dự
án là một phương pháp, hay một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện một
nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn, thực hành. Nhiệm
vụ được người học thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập: từ việc
xác định mục đích, lập kế hoạch, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá
quá trình và kết quả thực hiện. Có thể nói, dạy học theo dự án là hoạt động học tập tạo cơ
hội cho người học tổng hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực học tập và áp dụng một cách sáng
tạo vào thực tế cuộc sống. Kết hợp với vận dụng kiến thức liên môn vào giải quyết một
vấn đề, với phương pháp này, người học được phát triển năng lực tư duy, năng lực sáng
tạo. Đặc biệt giúp học sinh biết vận dụng lí thuyết với thực hành, tư duy với hành động,
nhà trường và xã hội để giải quyết những vấn đề phức tạp trong đời sống
I. 3. Thực tế giảng dạy kịch bản sân khấu dân gian:
- Trong chương trình Ngữ văn lớp 10, học sinh được tiếp cận loại hình nghệ thuật
chèo chỉ trong một thời lượng khiêm tốn là hai tiết học, qua một trích đoạn thuộc vở
chèo cổ Kim Nham và chỉ giới hạn ở học sinh chuyên và phần chủ đề tự chọn nâng cao
của ban cơ bản. Khi tiếp cận, học sinh đơn thuần khám phá một văn bản đọc hiểu như khi
đọc cổ tích, truyện thơ… mà chưa có thói quen đọc như một kịch bản sân khấu dân gian.
2
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
Để học sinh thấy được vẻ đẹp và giá trị của nghệ thuật chèo, rất cần thời gian, sự đầu tư
công phu và tâm huyết của cả thầy và trò.
- Chèo là nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống lâu đời và giàu tính dân tộc
nhất của người Việt. Hơn thế nữa, chèo còn là loại hình nghệ thuật tổng hợp, vì vậy,
muốn hiểu rõ đặc điểm của chèo thì cần phải xem xét từ nhiều phương diện khác nhau
với những giá trị đặc sắc khác nhau của nó ( như: sân khấu, diễn viên, tính chất ca kịch
và diễn tích, tính ước lệ tượng trưng, múa và nhạc, … ). Vì thế học chèo, chính là thưởng
thức chèo, là quá trình vận dụng kiến thức tổng hợp liên môn để thưởng thức và bồi đắp
những xúc cảm thẩm mỹ cho người học.
I. 4. Từ thực tế đời sống văn hóa xã hội Việt Nam những năm gần đây:
Trong sự phát triển mạnh mẽ của cuộc sống hiện đại, những năm gần đây, xu thế
hội nhập, giao lưu với các nước trên thế giới về kinh tế, văn hóa… là điều tất yếu. Hơn
bao giờ, Đảng và nhà nước ta đã có những chủ trương và định hướng chiến lược sâu sắc
gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.
Đó không chỉ là nguồn lực mà còn là sức mạnh tinh thần, là giá trị, là cốt cách văn hóa,
con người Việt Nam trong bối cảnh mới, để chúng ta hòa nhập mà không hòa tan, khẳng
định được địa vị, tiếng nói của dân tộc trên trường quốc tế.
Tổ chức dạy học dự án “ Chiếu chèo quê hƣơng em” cho học sinh THPT góp
phần bảo tồn, phát huy nghệ thuật sân khấu dân gian giúp học sinh hiểu và thêm yêu
quý nghệ thuật sân khấu chèo dân gian, thêm tự hào về truyền thống nghệ thuật chèo của
quê hương Nam Định, và cũng là một nỗ lực để bảo tồn phát huy những giá trị văn hóa
truyền thống của dân tộc Việt Nam.
II. Thực trạng trƣớc khi tạo ra sáng kiến
II.1- Việc học tập bộ môn Ngữ văn và học sân khấu dân gian nói riêng theo
phƣơng pháp truyền thống
Tổ chức giờ học đọc hiểu trích đoạn chèo như học một văn bản thông thường.
Học bài nào, phân môn nào chỉ biết đến bài học đó, phân môn đó, chưa đầu tư thời
gian để tìm hiểu nghiên cứu chuyên sâu về một vấn đề, chưa biết kết hợp kiến thức liên
môn để giải quyết các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn.
Kết quả là , học sinh học xong không thấy có gì khác biệt so với đọc hiểu một tác
phẩm tự sự . Học sinh khá thụ động, máy móc, trông chờ vào sách để học tốt, tài liệu
tham khảo, không có khả năng đánh giá, cắt nghĩa, lý giải vấn đề
Năng lực của người học bị hạn chế, khả năng giải quyết vấn đề chưa được bồi
dưỡng , khả năng thưởng thức thẩm mỹ cũng còn rất hạn chế
3
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
II.2- Cách dạy và học theo hƣớng tích cực, phát triển năng lực học sinh, bám sát
yêu cầu đổi mới trong dạy và học và kiểm tra đánh giá của Bộ Giáo dục- đào tạo: Cụ thể,
chúng tôi đã tổ chức dự án học tập về nghệ thuật chèo cho các em, phối kết hợp với vận
dụng các kỹ thuật dạy học hiện đại: chia nhóm, đặt câu hỏi, bản đồ tư duy, tình huống,
nêu vấn đề… Trong quá trình tổ chức, luôn có sự kết hợp giao thoa giữa kiến thức sách
vở và kiến thức thực tiễn, giữa văn học và các bộ môn nghệ thuật và phân môn có liên
quan, giữa kĩ năng đọc với kỹ năng nghe, nhìn, cảm thụ, bình giá khoa học và diễn xuất
- Từ thực tiễn cách học dự án trên, học sinh đã chủ động và thực sự hứng thú
hơn, năng lực tư duy được rèn luyện nhiều hơn, đặc biệt các năng lực hợp tác, năng lực
thẩm mỹ, và năng lực giải quyết thực tiễn đã được rèn luyện. Và quan trọng là ý thức
trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn, và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trong các em
đã được đánh thức, được tiếp lửa.
Kết quả đó cũng chính là mục đích sâu xa mà dự án giảng dạy và học tập về nghệ
thuật chèo hướng tới, xin được trao đổi và tiếp thu những ý kiến đóng góp quý giá của
thầy cô đồng nghiệp.
III. Giải pháp
1. Về nhận thức và tƣ tƣởng
1.1. Nhận thức đúng về mục tiêu dạy học
- Mục tiêu:
+ Kiến thức: Học sinh hiểu được một số đặc trưng của chèo cổ, thấy được diện
mạo của nghệ thuật sân khấu truyền thống tại quê hương mình
+ Kĩ năng: Tiếp cận nghệ thuật chèo bằng nhiều con đường: ngôn từ nghệ thuật,
ca vũ nhạc dân gian, kiến thức lịch sử, địa lý…, bằng sự kết hợp nhiều kỹ năng
+ Thái độ: Trân quý giá trị nhân văn của chèo, có ý thức bảo tồn, phát huy nghệ
thuật chèo cổ trên quê hương văn hiến
1.2. Nhận thức đúng về phƣơng pháp dạy học dự án
1.2.1 Khái niệm: Dạy học dự án (Project Work) là một phương pháp dạy học,
trong đó, người học thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lí
thuyết và thực hành, tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Nhiệm vụ này được người học
thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ việc xác định mục đích,
lập kế hoạch, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết
quả thực hiện. Làm việc nhóm là hình thức cơ bản của dạy học dự án.
1.2.2 Đặc điểm và phân loại dự án:
- Đặc điểm: định hướng thực tiễn, có ý nghĩa thực tiễn xã hội, định hướng hứng thú
người học, tính phức hợp, định hướng hành động, tính tự lực cao của người học…
4
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
- Phân loại theo chuyên môn; theo sự tham gia của người học, theo sự tham gia của GV,
theo quỹ thời gian…
1.2.3. Tiến trình thực hiện
Gồm 5 giai đoạn:
- Bước 1: Chọn đề tài và xác định mục đích của dự án : Giáo viên và học sinh
cùng nhau đề xuất, xác định đề tài và mục đích của dự án. Cần tạo ra một tình huống
xuất phát , chứa đựng một vấn đề, hoặc đặt một nhiệm vụ cần giải quyết, chú ý đến việc
liên hệ với hoàn cảnh thực tiễn xã hội và đời sống
Bước 2: Xây dựng đề cương, kế hoạch thực hiện: Trong đó, cần xác định những
việc cần làm, thời gian dự kiến, vật liệu, kinh phí, phương pháp tiến hành và phân công
công việc trong nhóm
- Bước 3: Thực hiện dự án. Các thành viên thực hiện theo kế hoạch đã đề ra cho
nhóm và cá nhân, thực hiện các hoạt động trí tuệ và thực tiễn, thực hành xen kẽ nhau. Từ
đó, sản phẩm của dự án và thông tin mới được tạo ra
- Bước 4: Thu thập kết quả và công bố sản phẩm. Kết quả có thể được viết dưới
dạng thu hoạch, báo cáo, luận văn. Cũng có thể là những hành động phi vật chất, như
biểu diễn kịch, tổ chức một hoạt động sinh hoạt nhằm tạo ra các tác động xã hội. SẢn
phẩm được trình bày giữa các nhóm, hoặc trong nhà trường, ngoài xã hội…
Bước 5: Đánh giá dự án. Giáo viên và học sinh đánh giá quá trình thực hiện và
kết quả cũng như kinh nghiệm đạt được. Từ đó rút ra những kinh nghiệm cho việc thực
hiện dự án tiếp theo
1.2.4. Ƣu điểm của dạy học dự án đối với ngƣời học
(Tiến hành so sánh với phương pháp dạy học truyền thống, để rút ra những ưu điểm và
khó khăn của phương pháp dạy học mới này)
- Gắn lý thuyết với thực hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội;
- Kích thích động cơ, hứng thú học tập của người học;
- Phát huy tính tự lực, tính trách nhiệm;
- Phát triển khả năng sáng tạo;
- Rèn luyện năng lực giải quyết những vấn đề phức hợp;
- Rèn luyện tính bền bỉ, kiên nhẫn;
- Rèn luyện năng lực cộng tác làm việc;
- Phát triển năng lực đánh giá.
1.2.5. Ƣu điểm dạy học dự án đối với môn Ngữ văn
- Giúp hình thành những năng lực chuyên biệt của người học; năng lực sử dụng ngôn
ngữ, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tạo lập văn bản…
5
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
1.3. Nhận thức đúng về kỹ thuật dạy học tích cực
Trong bối cảnh mới của thời đại, đổi mới cách dạy và học theo hướng phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học là một yêu cầu bức thiết đối với người
giáo viên, với nhà trường và ngành giáo dục nói chung .
- Quá trình học tập tích cực nói đến những hoạt động của chủ thể- tích cực nhận
thức, có khát vọng hiểu biết và không ngừng cố gắng cả về nghị lực và trí tuệ cao để
chiếm lĩnh tri thức. Tính tích cực trong học tập của học sinh bộc lộ ở khả năng: Hứng thú
với học tập; tập trung chú ý dến bài học; Mức độ tự giác tham gia vào xây dựng bài học,
trao đổi, thảo luận…; có sáng tạo trong học tập; thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao;
hiểu bài và có thể trình bày lại bài theo cách hiểu của mình; biết vận dụng tri thức để giải
quyết vấn đề thực tiễn.
- Dạy học tích cực: Hoạt động nhằm tích cực hoá hoạt động học tập và phát triển
tính sáng tạo của người học. Nó đem lại cho người học hứng thú, niềm vui học tập, nuôi
dưỡng khát khao sáng tạo cho người học.
2. Giải pháp trọng tâm: Tổ chức dạy học dự án “ Chiếu chèo quê hƣơng em” cho học
sinh THPT góp phần bảo tồn, phát huy nghệ thuật sân khấu dân gian
2.1 Mục tiêu của dự án
2.1.1 Kiến thức
Giúp học sinh củng cố và mở rộng những hiểu biết về nghệ thuật chèo cổ, về vị trí
, ý nghĩa của loại hình nghệ thuật này trong đời sống văn hóa của người Việt, của nhân
dân Nam Định xa xưa và hôm nay bằng việc vận dụng kiến thức liên môn
Cụ thể, chúng tôi đã vận dụng kiến thức liên môn như sau
Phân môn
Tên bài, hoặc tên đơn vị Lớp
kiến thức, kĩ năng của
phân môn liên quan
Kiến thức hoặc kĩ năng vận
dụng
Ngữ văn
Văn thuyết minh
Học sinh hiểu và biết cách viết
10
báo cáo trình bày về nội dung và
đặc sắc nghệ thuật của chèo cổ .
Luyện tập văn thuyết minh
10
Nắm vững kỹ năng thuyết minh
để trình bày thuyết phục vấn đề
Hình thức kết cấu văn bản 10
thuyết minh
Xây dựng bố cục bài thuyết minh
Lập dàn ý văn thuyết minh
10
Lập dàn ý bài viết mạch lạc
Phương pháp thuyết minh
10
Phương pháp thuyết minh hợp lý
6
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Trình bày một vấn đề
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
10
Nhuần nhuyễn các bước trình
bày một vấn đề
Địa lý
Bảng biểu, sơ đồ
Khảo sát, nhận xét bảng thống kê
Âm nhạc
Nhạc cụ dân gian
Nhận diện, hiểu ý nghĩa
Lịch sử
Lịch sử hình thành và phát triển
của chèo cổ
Giáo
dục Bài học đạo lý từ những tích
chèo
công dân
2.1.2Kỹ năng:
Rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, năng lực hoạt động thực tế: tìm kiếm, xử lý
thông tin, viết thu hoạch, làm báo cáo, trải nghiệm sáng tạo trong thực tiễn
2.1.3 Thái độ
- Trân trọng những giá trị nhân văn của văn hóa truyền thống, đặc biệt là nghệ
thuật sân khấu chèo dân gian của dân tộc, của quê hương Nam Định
- Có ý thức và hành động thiết thực để góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa
của cha ông
2.2 Tiến trình dự án
- Dự án triển khai với đối tượng là học sinh hai lớp 10 Văn 1 và 10 Văn 2
- Thời gian triển khai dự án: Từ tháng 8/2014 đến tháng 2 /2015, gắn liền với quá
trình học sinh học văn học dân gian trong chương trình
- Dự án gắn liền với hoạt động thường niên của câu lạc bộ văn học dân gian do
đồng chí Vũ Thanh Huyền phụ trách.
2.2.1 Xác định chủ đề:
* Định hƣớng: Đây là khâu quan trọng, cũng là bước đầu tiên sẽ định hướng mục
tiêu cho học sinh trong toàn bộ dự án. Để khơi gợi hứng thú, giáo viên sẽ đặt người học
vào tình huống , dẫn dắt ý tưởng thông qua những câu hỏi, chia nhóm làm việc theo hứng
thú và theo năng lực. Học sinh không bị áp đặt và sẽ lựa chọn chủ đề, nhóm làm việc theo
sự quan tâm và sở trường của bản thân
- Sử dụng phƣơng pháp dạy học theo nhóm học tập là nền tảng của dạy học
dự án
+ Khái niệm:
Hoạt động theo nhóm là một trong những phương pháp dạy học quan trọng trong
cách phương pháp dạy học tích cực nhằm mục tiêu giúp cho người học chủ động tham
7
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
gia vào các hoạt động xã hội, trách ỉ lại, thụ động trong việc tiếp nhận kiến thức. Các học
sinh được phân công vào các nhóm học tập phù hợp, được giao những nhiệm vụ học tập
phù hợp. Học sinh thi hành các nhiệm vụ mà không cần sự giám sát trực tiếp, liên tục của
giáo viên. Có những nội dung học sinh không thể làm việc độc lập thì làm việc theo
nhóm sẽ giúp các em hợp tác làm việc và đạt hiệu quả cao. Dạy học theo nhóm có tác
dụng rất tốt đối với người học. Với việc học này, học sinh ý thức được về khả năng của
mình, nâng cao niềm tin vào việc học, ứng dụng xử lí hợp lí các tình huống trong học tập
một cách trực tiếp. Hơn nữa, việc học tập theo nhóm giúp các em tự tin hơn trong học
tập, trách được mặc cảm tự ti, lo âu vì sự thất bại. Đồng thời, góp phần cải thiện mối
quan hệ của cá nhân, ý thức cao về khả năng của bản thân. Phù hợp với quan niệm “giáo
dục không nhằm mục tiêu nhồi nhét kiến thức mà là thắp sáng niềm tin” (W. B. Yeats)
+ Khi tiến hành chia nhóm, giáo viên có thể sử dụng theo các cách: Thứ nhất, chia
học sinh trong lớp theo nhóm hứng thú. Tức là, các em có sở thích hoặc năng lực về nội
dung học tập nào thì các em sẽ tự lựa chọn nội dung học tập đó. Thứ hai, chia học sinh
trong lớp theo nhóm học phụ thuộc vào yêu cầu của bài học. Thứ ba, chia học sinh trong
lớp theo nhóm phụ thuộc vào trình độ của học sinh, sao cho trong nhóm học tập có các
học sinh thuộc trình độ từ cao xuống thấp….
+ Giáo viên sẽ cắt cử đại diện nhóm, hướng dẫn các em xây dựng các câu hỏi,
công việc để hoàn thành
* Cụ thể
- Nêu tình huống: Hiện nay, có phải nhắc đến chèo truyền thống là người ta lại
nghĩ đến việc làm thế nào để bảo tồn và phát huy nghệ thuật sân khấu dân gian?
- Nhóm 1: Trả lời câu hỏi : Tại sao lại cần bảo tồn và phát huy nghệ thuật chèo cổ
? Để trả lời câu hỏi này, học sinh sẽ khảo sát hiện trạng, tìm hiểu sự quan tâm của giới trẻ
học đường đến nghệ thuật chèo cổ, từ đó sẽ đề xuất giải pháp.
- Nhóm 2: Trả lời câu hỏi: Là người con của mảnh đất giàu truyền thống văn hóa,
đặc biệt là chèo cổ, em đã tích lũy được bao nhiêu tri thức về nghệ thuật chèo cổ ?
Để trả lời, học sinh phải tìm kiếm tài liệu, phải chinh phục được hành trình Tìm kiếm tri
thức.
- Nhóm 3: Có ý kiến cho rằng, Nam Định là một trong những mảnh đất giàu
truyền thống nhất về chèo? Em có thể thuyết phục các bạn về điều này không?
Để trả lời, học sinh sẽ tìm hiểu để thuyết minh về Chiếu chèo quê hương em
- Nhóm 4: Đứng trước hiện trạng văn hóa truyền thống đang bị mai một, là chủ
nhân tương lai của đất nước, các em có chiến lược hành động như thế nào để góp phần
bảo tồn, phát huy nghệ thuật chèo truyền thống ?
8
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
Câu trả lời không chỉ là lý thuyết mà cần được chứng thực bằng những hành động
thực tế có ý nghĩa. Vì vậy, mục tiêu của nhóm 4 sẽ mở rộng và đòi hỏi người học phải thể
hiện thông qua những trải nghiệm sáng tạo lý thú.
-> Nêu câu hỏi chính là dẫn học sinh vào mạch nối kết của chủ đề, cũng là mục
tiêu cao nhất của dự án. Giáo viên sẽ khắc sâu lại bằng sơ đồ tư duy. Trên cơ sở đó, học
sinh sẽ cân nhắc để lựa chọn mục tiêu, chủ đề và tạo nhóm phù hợp cả hứng thú, năng lực
người học.
Sơ đồ tƣ duy phân công nhiệm vụ qua việc lựa chọn chủ đề
Nhóm 1:
Vì sao cần bảo tồn và phát
huy nghệ thuật sân khấu
chèo dân gian (khảo sát
hiện trạng)
Nhóm 2:
Tìm kiếm tri
thức: Chèo
dân gian
Chiếu chèo
quê hương
em
Nhóm 4:
Bảo tồn và
phát huy
(Hoạt động
trải nghiệm
và sáng tạo)
Nhóm 3: Tìm hiểu về nghệ
thuật hát chèo tại quê hương
(sự hình thành, phát triển, các
chiếu chèo,các nghệ sĩ chèo
tiêu biểu….)
2.2.2 Xây dựng kế hoạch
- Khi học sinh có cùng hứng thú ngồi cùng nhau theo nhóm, theo tiểu chủ đề đã
lựa chọn. Giáo viên sẽ hướng dẫn học sinh lập kế hoạch triển khai thông qua những gợi
ý, hướng dẫn. Nhóm sẽ chỉnh sửa và cử một đại diện trình bày trước lớp.
* Nhóm 1: ( Hƣơng Phù Sa) GV hướng dẫn HS công việc cần triển khai
9
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
- Thực hiện khảo sát hiện trạng về sự quan tâm của giới trẻ đến nghệ thuật chèo,
nhóm sẽ tiến hành điều tra, thống kê, phân tích và rút ra kết luận
- Nhóm hoàn thiện kế hoạch thực hiện dự án:
KẾ HOẠCH THỰC HIỆN DỰ ÁN :
VÌ SAO CẦN BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY NGHỆ THUẬT CHÈO TRUYỀN
THỐNG?
- NHÓM HƢƠNG PHÙ SA Tên thành viên Nhiệm vụ
Phƣơng tiện
Thời hạn Dự kiến sản phẩm
hoàn thành
Lại
Trang( Lập phiếu
nhóm trưởng),
Máy tính
1 tuần
Phiếu điều tra
Phiếu hỏi
1 tuần
Số liệu, kết quả
Lại
Ngân
Trang, Vẽ biểu đồ, Máy tính
Nhận xét
1 tuần
Biểu đồ ứng chiếu với
từng câu hỏi, phân tích
kết quả
Ngọc
Huy
Trang, Đề xuất giải
pháp
1 tuần
Giải pháp
Kim Chi
Hương Ly,
Điều tra
* Nhóm 2: (Miền cổ tích)
- Khắc phục sự thiếu hụt quan tâm đến nghệ thuật chèo, các em phải trang bị
được vốn kiến thức căn bản về nghệ thuật chèo cổ, có thể tìm kiếm tri thức này trên
mạng, qua sách nghiên cứu chuyên biệt, qua kiến thức đã học
- Nhóm hoàn thiện và trình bày kế hoạch
KẾ HOẠCH THỰC HIỆN DỰ ÁN: TÌM KIẾM TRI THỨC CHÈO
TRUYỀN THỐNG
- NHÓM MIỀN CỔ TÍCH –
Tên thành viên Nhiệm vụ
Phƣơng tiện
Nguyễn
Thị Tìm thông tin Sách
Ngân(
Nhóm khái lược chung khoa,
Thời hạn hoàn Dự kiến sản
thành
phẩm
giáo 1 tuần
sách
Bài viết, hình
ảnh minh họa
10
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
trưởng),
Thủy
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
Thu về chèo cổ, hay nghiên cứu,
chèo sân đình
mạng Internet
Thu Minh, Lưu Tìm thông tin Sách,
Hiền,
Linh
máy 1 tuần
Bài viết, Hình
Hương về những vở tính nối mạng
chèo tiêu biểu
ảnh minh họa,
đường link các
clip về các vở
chèo
thống
truyền
* Nhóm 3: (Mùa hoa cải)
- Giáo viên định hƣớng: Tự hào là người dân Thành Nam giàu truyền thống, các
em có thể làm giàu có hơn nữa giá trị ấy trước hết bằng những tìm hiểu đầy nhiệt huyết
về nghệ thuật chèo nơi đây. Các em có thể tìm hiểu qua sách nghiên cứu, mạng Internet,
hoặc trực tiếp phỏng vấn với các nghệ sĩ chèo của quê hương .
- Học sinh hoàn thiện kế hoạch
KẾ HOẠCH THỰC HIỆN DỰ ÁN: Nghệ thuật chèo quê hƣơng Nam Định
NHÓM MÙA HOA CẢI
Tên
thành Nhiệm vụ
Phƣơng tiện
viên
Thời
hạn Dự
hoàn thành
Hoàng Thảo(
Nhóm trưởng),
Cao Hương, Vũ
Hương, Phạm
Hà Hương
kiến
sản
phẩm
Tìm thông tin Sách nghiên 1 tuần
khái
lược cứu,
mạng
chung về nghệ Internet
thuật chèo ở
Nam Định
Bài viết, hình ảnh
minh họa
Huyền Trang, Tìm thông tin Sách,
máy 1 tuần
Mỹ Lệ, Nga
về những vở tính
nối
chèo đã công mạng, phỏng
Bài viết, Hình ảnh
minh họa, đường
link các clip về
diễn đạt giải vấn
cao, các nghệ sĩ
nổi tiếng của
Nhà hát chèo
Nam Định
các
vở
truyền thống
các nghệ sĩ
nam Định
diễn
chèo
được
chèo
biểu
* Nhóm 4: Hƣơng mạ non
11
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
- Giáo viên định hƣớng: Hoạt động của nhóm 4 sẽ kéo dài hơn cả về mặt thời
gian, đòi hỏi các thành viên phải thực sự đam mê với nghệ thuật chèo, biết trải nghiệm
một cách sáng tạo năng lực của bản thân về nghệ thuật chèo. Các em sẽ phối hợp với câu
lạc bộ văn học dân gian để thực hiện
- Học sinh hoàn thiện kế hoạch
KÉ HOẠCH THỰC HIỆN DỰ ÁN
BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY NGHỆ THUẬT CHÈO QUÊ HƢƠNG THÔNG
QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO
- NHÓM HƢƠNG MẠ NONTên thành viên Nhiệm vụ
Phƣơng tiện
Thời
hạn Dự kiến sản phẩm
hoàn thành
Vũ Thanh Lan ( Tổ
nhóm trưởng), tham
chức, Máy
ảnh, Khoảng
gia camera, sách , tháng
1 - Hình ảnh hoặc phim về
nhà hát chèo. Khi học
Lã Việt Huy,
Ngọc
Trang,
Thu Thủy, Hải
Yến,
Hương
các
hoạt giấy
bút,
động
trải trang phục,
nghiệm
đạo cụ…
chèo
cổ
sinh đến học tập ngoại
khóa
- Vẽ tranh về một vài
cảnh đặc sắc trong tích
Ly, ..
trong
câu
lạc bộ văn
học
dân
gian
chèo.
- Bài viết thu hoạch sau
hoạt động thực tế
- Bài viết chuyên sâu về
kịch bản chèo
Phạm
Hà Quảng bá Máy tính kết 1 tháng
Hương, Phạm về
chiếu nối
mạng,
Mỹ Lệ, Hoàng chèo
quê máy in, ca me
- Lập Câu lạc bộ hội
những người yêu thích
tìm hiểu chèo trên mạng
Thảo
xã hội
- Tạo sản phẩm quảng
cáo để giới thiệu về chiếu
chèo quê hương cho bạn
bè các nơi
hương
Vũ Thanh lan, Tập
Nguyễn
Thị diễn
Nga, Lã Việt điệu
ra
hát, Máy tính nối 1 tháng
làn mạng,
hệ
chèo, thống
âm
- Video sân khấu hóa
một vài làn điệu chèo,
trích đoạn trong các tích
12
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Huy
trích
chèo
đoạn thanh,
cụ
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
nhạc
chèo của học sinh biểu
diễn sau giờ học, trong
câu lạc bộ
2.2.3 Thực hiện dự án
* Học sinh : Thực hiện dự án theo sự phân công của nhóm trưởng và bám sát mục
tiêu của cả nhóm để triển khai chủ đề
* Học sinh sẽ báo cáo tiến độ cho giáo viên : Nhóm trƣởng phụ trách
Nhóm 1, 2, 3 sẽ báo cáo 2 ngày /lần về những khó khăn, thuận lợi trong hoạt động
của nhóm
Riêng nhóm 4 sẽ báo cáo 1 tuần/lần
2.2.3.1 Thu thập thông tin:
* Dự án của nhóm 1 ( Hƣơng phù sa) : Vì sao cần bảo tồn và phát huy nghệ
thuật chèo truyền thống?
- Thông tin được thu thập từ học sinh, theo cách thức điều tra bằng phiếu
hỏi trên một số lượng học sinh cùng lứa tuổi, cùng học theo một lựa chọn chủ đề tự chọn
trong môn Ngữ văn có chèo cổ. Có thể cần đến phương tiện hỗ trợ như máy ghi âm,
phỏng vấn
* Dự án nhóm 2 (Miền cổ tích): Tìm kiếm tri thức Chèo truyền thống
Thông tin được thu thập từ nhiều nguồn: sách vở, mạng , phỏng vấn nghệ
nhân…Tuy nhiên, học sinh cần bám sát định hướng của giáo viên trước khi sử dụng tài
liệu để viết báo cáo, cần có sự thông qua, kiểm soát của giáo viên
* Dự án nhóm 3( Mùa hoa cải): Nghệ thuật chèo quê hƣơng Nam Định. Cách
thu thập thông tin cũng tương tự nhóm II
* Dự án nhóm 4 (Hƣơng mạ non) Bảo tồn và phát huy nghệ thuật chèo truyền
thống thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo
Thông tin đến từ chính hoạt động trải nghiệm của các em học sinh, do vậy nhóm
trưởng cần có sự đốc thúc hài hòa, kích thích nhiệt huyết thành viên tham gia để có sản
phẩm như mong muốn
2.2.3.2 Xử lý thông tin
* Nhóm Hƣơng phù sa: Sử dụng biểu đồ để xử lý, giải thích dữ liệu
*Nhóm Miền cổ tích: Các thành viên cập nhật và trao đổi thường xuyên
Sử dụng tài liệu sách giáo khoa làm chuẩn , từ đó lựa chọn thông tin làm sâu sắc
hơn những kiến thức đã được cung cấp
13
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
Lấy những cái chưa rõ, chưa biết về chèo của thành viên trong nhóm làm mục tiêu
để tìm kiếm thông tin
* Nhóm Mùa hoa cải: Lấy những tư liệu đã tìm hiểu được từ nhà hát chèo làm
tâm điểm chọn lọc thông tin
* Nhóm Hƣơng mạ non: Thông tin cần được chính người trải nghiệm kiểm soát
và chọn lựa.
2.2.4 Báo cáo sản phẩm
Học sinh sẽ tổng hợp và trình bày báo cáo sản phẩm trong Hội thảo câu lạc
bộ văn học dân gian của khối chuyên Văn với chủ đề: Chiếu chèo quê hƣơng embảo tồn và phát huy
2.2.4.1 Sản phẩm của nhóm Hƣơng phù sa: Vì sao cần bảo tồn và phát huy
nghệ thuật chèo truyền thống?
Hình thức trình bày: Báo cáo khảo sát ( trình chiếu trên Powerpoint)
Sản phẩm báo cáo
1. Khái quát chung
Chèo là một môn nghệ thuật đặc sắc xuất hiện từ xa xưa, rất phổ biến trong nhiều
tầng lớp xã hội. Sinh ra và lớn lên ở mảnh đất Thành Nam, tôi hiểu rằng đây là chiếc nôi
thần kì đã nuôi dưỡng bao tài năng chèo cho đất nước. Trong niềm tự hào ấy, thầy trò tổ
Ngữ văn – trường THPT chuyên Lê Hồng Phong đã thực hiện một cuộc khảo sát về sự
quan tâm dành cho bộ môn nghệ thuật truyền thống này.
- Đối tƣợng khảo sát: Học sinh khối 10 ban C, D, đây là nhóm đối tượng được
học hai tiết Ngữ văn về trích đoạn chèo Xúy Vân giả dại ( Chèo Kim Nham)
- Nội dung khảo sát: Khảo sát mức độ yêu thích, tầm hiểu biết và nhu cầu tìm
hiểu của học sinh về nghệ thuật sân khấu chèo.
- Cách thức khảo sát: đưa ra các câu hỏi trắc nghiệm với các phương án A,B,C,D
để học sinh khoanh. Các câu hỏi không mang tính chính xác, ép buộc mà có độ mở phù
hợp với các quan điểm riêng của học sinh.
- Các câu hỏi khảo sát:
1.Bạn đã từng xem chèo chưa?
2.Theo bạn, loại hình nghệ thuật chèo có phù hợp với cuộc sống hiện đại ngày nay
không?
3.Bạn biết đến chèo và được tiếp xúc với chèo qua phương tiện nào?
4.Theo bạn, chèo có phải là thể loại chỉ dành cho những người già không?
5.Bạn có hứng thú với những tích chèo nào?
14
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
6.Vì sao bạn quan tâm và hứng thú với những tích chèo đó?
7. Bạn có thể kể tên các nghệ nhân hát chèo nổi tiếng ở đất chèo Nam Định?
8.Theo bạn, diễn viên chèo thường gặp thử thách với các vai diễn nào?
9.Nhạc cụ nào được coi là tiêu biểu nhất trong nghệ thuật chèo?
10.Năm 2009, nhà hát chèo Nam Định đã xuất sắc giành Huy chương Vàng trong
vở chèo nào?
- Phiếu khảo sát
PHIẾU KHẢO SÁT
Họ tên:
Lớp
Câu 1. Bạn đã từng xem chèo chƣa?
A. Chưa xem bao giờ
B. Xem một lần
C. Đã xem nhiều vở chèo
D. Mỗi vở chèo xem một nửa rồi bỏ lửng
Câu 2: Theo bạn, loại hình nghệ thuật chèo có còn phù hợp với cuộc sống
hiện đại ngày nay không?
A. Hoàn toàn không phù hợp
B. Không thực sự phù hợp
C. Tuy không thực sự phù hợp nhưng rất cần bảo tồn và phát huy vì đó là di sản
văn hóa quý giá của cha ông để lại.
D. Vẫn luôn phù hợp với văn hóa dân tộc Việt
Câu 3. Bạn biết đến chèo và đƣợc tiếp xúc với chèo qua các phƣơng tiện nào?
A. Do xem qua các phương tiện truyền thông hoặc trực tiếp do các nghệ sĩ chèo
biểu diễn
B. Được biết đến qua sách báo, hoặc nghe kể.
C. Xuất phát từ đam mê yêu thích nghệ thuật chèo nên tìm hiểu, khám phá
D. Do trích đoạn chèo có trong chương trình học tập.
Câu 3. Theo bạn, chèo có phải là thể loại chỉ dành cho những “ngƣời già”
không?
A. Rất phù hợp với người già
B. Dành cho tất cả mọi lứa tuổi nếu thực sự quan tâm và thấu hiểu giá trị đặc sắc
của nghệ thuật chèo
C. Chỉ thuộc về những nghệ nhân yêu thích và tài hoa trong biểu diễn nghệ thuật
chèo.
15
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
Câu 5. Bạn hứng thú với tích chèo nào nhất trong các tích chèo sau đây?
A. Kim Nham,
B. Quan Âm Thị Kính
C. Nghêu, sò,ốc,hến,
D. Lưu Bình Dương Lễ
Câu 6. Vì sao bạn quan tâm và hứng thú với tích chèo đó nhất?
A. Vì chỉ biết duy nhất tích chèo này
B. Vì đây là tích chèo giàu ý nghĩa nhân văn
C. Vì theo bạn đây là tích chèo đặc sắc nhất về nghệ thuật diễn xướng
D. Vì được biết đến qua các phương tiện thông tin đại chúng hoặc có trong
chương trình sách giáo khoa
Câu 7. Nam Định là một trong những mảnh đất giàu truyền thống về nghệ
thuật chèo. Bạn có thể kể tên một số các nghệ nhân hát chèo nổi tiếng ở Thành
Nam?
………………………………………………………………………………………
……
Câu 8: Bạn có biết, trong các tích chèo, diễn viên chèo gặp thử thách nhiều
nhất khi thể hiện vai diễn nào trong các vai diễn sau đây:
A. Xúy Vân
B. Thị Mầu
C. Hề chèo
D. Mẹ Đốp
Câu 9: Nhắc đến nhạc cụ trong nghệ thuật chèo là nhắc đến nhạc cụ nào tiêu
biểu nhất trong số các nhạc cụ sau đây
A. Trống chèo
B. Nhị
C. Đàn tranh
D. Đàn nguyệt
Câu 10: Trong hội diễn sân khấu nghệ thuật chèo toàn quốc năm 2009, nhà
hát chèo Nam Định đã giành huy chƣơng vàng trong vở chèo nào?
A. Xã trưởng- mẹ Đốp
B. Trăng khuyết
C. Chiến trường không tiếng súng
D. Xúy Vân giả dại
16
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
2. Biểu đó thể hiện kết quả khảo sát:
Số lƣợng học sinh xem chèo:
60
50
Chưa xem bao giờ
40
Xem một lần
30
Đã xem nhiều vở chèo
20
Mỗi vở chỉ xem một nửa
10
0
Sự phổ biến của nghệ thuật chèo :(theo quan điểm của học sinh)
Không phù hợp
Không phù hợp nhưng cần bảo tồn
Luôn phù hợp
Phƣơng tiện tiếp cận với nghệ thuật chèo:
+ Trực tiếp do xem các nghệ sĩ chèo biểu diễn: 37/120
+Do trích đoạn chèo có trong chương trình học tập: 47/120
+Được biết đến sách báo hay nghe kể: 26/120
+Xuất phát từ niềm đam mê, yêu thích nghệ thuật chèo nên tự khám phá, tìm hiểu:10/120
Chèo với lứa tuổi “Ngƣời già”:
+Rất phù hợp với người già: 21/120
+Dành cho tất cả mọi lứa tuổi nếu thực sự quan tâm và thấu hiểu giá trị đặc sắc của nghệ
thuật chèo:80/120
+Chỉ thuộc về những nghệ nhân yêu thích và tài hoa trong biểu diễn chèo:19/120
Tích chèo tạo sự hứng thú nhất:
17
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
60
50
40
30
20
10
0
Kim Nham
Quan Âm Thị
Kính
Nghêu, sò, ốc,
hến
Lưu Bình
Dương Lễ
Lí do quan tâm đến vở chèo đó:
+ Vì chỉ biết duy nhất tích chèo này: 19/120
+ Vì đây là tích chèo giàu ý nghĩa nhân văn: 33/120
+ Vì theo bạn đây là tích chèo đặc sắc nhất về nghệ thuật diễn xướng:16/120
+Vì được biết đến qua các phương tiện đại chúng hoặc có trong chương trình sách giáo
khoa:52/120
Các nghệ nhân chèo nổi tiếng ở Thành Nam:
+Đa số các bạn đều trả lời không biết, hoặc bỏ trống không trả lời
+Nghệ sĩ Kim Liên: 7/120
+Nghệ sĩ Xuân La:4/120
Vai diễn nào thƣờng gặp nhiều thử thách nhất?:
70
60
50
40
30
20
10
0
Xúy Vân
Thị Mầu
Hề chèo
Mẹ Đốp
Nhạc cụ tiêu biểu nhất trong nghệ thuật chèo:
18
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
60
50
40
30
20
10
0
Trống chèo
Nhị
Đàn tranh
Đàn nguyệt
Vở chèo đạt Huy chƣơng Vàng của nhà hát chèo Nam Định năm 2009:
+Xã trưởng – mẹ Đốp: 37/120
+Xúy Vân giả dại: 49/120
+Trăng khuyết:16/120
+Chiến trường không tiếng súng:18/120
3. Nhận xét
- Đa phần giới trẻ, nhất là học sinh ít quan tâm và không có nhiều hứng thú khi
đến với nghệ thuật chèo truyền thống. Số lượng học sinh chỉ xem qua quýt chưa hết một
tích chèo chiếm đến 80% số lượng đươc khảo sát. Con đường tiếp cận nghệ thuật chèo
của các bạn thường mang tính bị động, không xuất phát từ đam mê, yêu thích mà phần
nhiều là do chịu tác động của những câu chuyện truyền miệng, chương trình học, các
phương tiện truyền hình, báo chí,…. Trong số những tích chèo rất phổ biến của sân khấu
dân gian, tích chèo được học sinh quan tâm một cách hứng thú hơn cả là chèo Quan Âm
thị Kính. Nhưng thật tiếc, lý do quan trọng khiến bạn trẻ quan tâm không thuộc về sức
hấp dẫn nội tại của chèo mà là do được dư luận nhắc đến nhiều mà thôi.
Nam Định không chỉ là đất học mà còn nổi tiếng về chiếu chèo, nhưng buồn thay,
có đến 95% học sinh được khảo sát chưa từng biết đến một nghệ sĩ chèo nổi tiếng của
Nam Định, đa phần các em chưa từng xem một vở chèo nào của nhà hát chèo Nam Định
công diễn.
-> Kết quả khảo sát đã cho thấy một thực trạng đáng buồn của đời sống nghệ thuật
chèo hiện nay đã không còn nhận được sự quan tâm như trước. Và nếu như cứ kéo dài
thực tế đó, nghệ thuật chèo của chúng ta, của Nam Định sẽ phát triển như thế nào hay sẽ
để rêu phong phủ lối?
- Tuy nhiên, nhìn vào biểu đồ khảo sát, chúng ta thấy một tín hiệu lạc quan đó là:
Có đến hơn 60% học sinh có chung quan điểm rằng tuy nghệ thuật chèo không còn phù
hợp với văn hóa hiện đại nhưng rất cần bảo tồn, phát huy vì đó là những giá trị không thể
mai một của quá khứ. Nhiều ý kiến đồng tình với khẳng định rằng : Nghệ thuật chèo
không phải thuộc về người già tuổi mà nó dành cho mọi lứa tuổi nếu thực sự quan tâm và
19
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014-2015
Vũ Thanh Huyền, Bùi Thị Duyên- Tổ Ngữ văn
thấu hiểu giá trị đặc sắc của nghệ thuật chèo. Một vài câu hỏi thử trắc nghiệm độ am hiểu
của các em về nhạc cụ chèo, về vai diễn nhiều thử thách đều cho kết quả đáng mừng.
-> Vấn đề là ở chỗ, học sinh không thiếu sự quan tâm và niềm yêu thích với văn
hóa truyền thống. Chỉ là, cách các nhà văn hóa, các cấp chính quyền, người làm giáo dục
khơi dậy niềm đam mê, dẫn dắt học sinh đến với những giá trị chân, thiện, mỹ của văn
hóa quá khứ như thế nào thôi. Chúng tôi hy vọng sự quan tâm của giới trẻ sẽ ngày càng
nhiều hơn đến nghệ thuật chèo truyền thống.
4. Vì sao cần phải bảo tồn và phát huy nghệ thuật chèo truyền thống?
5. Đề xuất giải pháp để bảo tồn và phát huy nghệ thuật chèo truyền thống
- Trang bị tri thức cho lớp trẻ về giá trị và những đặc sắc của chèo cổ, ý nghĩa
nhân văn của chèo gắn liền với một giai đoạn trong lịch sử dân tộc
- Trang bị những hiểu biết nhất định về truyền thống văn hóa của quê hương, bồi
dưỡng niềm tự hào, tự tôn để mỗi một bạn trẻ luôn cháy bỏng tình yêu và sự gắn bó với
quá khứ, sống tốt cho hiện tại, có như vậy mới gìn giữ được nghệ thuật truyền thống quá
khứ
- Có chiến lược quảng bá, tuyên truyền rộng rãi để nghệ thuật chèo không chỉ là
một di sản tinh thần mà còn có thể là nguồn lực, là thế mạnh của du lịch địa phương
- Tổ chức phong phú hoạt động ngoại khóa cho học sinh tiếp xúc, tập luyện, biểu
diễn chèo, đó chính là cách thức tốt nhất để nối dài truyền thống đến tương lai.
2.2.4.2 Sản phẩm của nhóm Miền cổ tích
Hình thức trình bày: Báo cáo thuyết minh về chèo cổ, tóm lƣợc ngắn gọn trên
PowerPoit
Sản phẩm báo cáo
1. Sản phẩm 1: Một vài đặc trƣng về chèo cổ Việt Nam
* Chèo là một hình thức ca kịch, có cốt truyện, có sự kết hợp của kịch bản nghệ
thuật văn học và sự diễn xuất của diễn viên. Chèo là một loại hình nghệ thuật sân khấu
dân gian Việt Nam. Chèo phát triển mạnh ở đồng bằng Bắc Bộ. Loại hình sân khấu này
phát triển cao, giàu tính dân tộc. Chèo mang tính quần chúng và được coi là một loại hình
sân khấu của hội hè với đặc điểm sử dụng ngôn ngữ đa thanh, đa nghĩa kết hợp với cách
nói ví von giàu tính tự sự, trữ tình. Nếu sân khấu truyền thống Trung Quốc có đại diện
tiêu biểu là Kinh kịch của Bắc Kinh và sân khấu Nhật Bản là kịch nô thì đại diện tiêu
biểu nhất của sân khấu truyền thống Việt Nam là chèo.
20
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong- Nam Định
- Xem thêm -