Tài liệu Vụ kiện bán phá giá hàng thuỷ sản vn tại mĩ

Lêi cam ®oan T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì híng dÉn nhiÖt t×nh cña th¹c sÜ Mai ThÕ Cêng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i hoµn thµnh b¶n ®Ò ¸n nµy. Víi lßng biÕt ¬n cña m×nh t«i xi göi tíi c¸c thÇy c« gi¸o ®· gi¶ng d¹y t«i trong nh÷ng n¨m häc võa qua. B¶n ®Ò ¸n cña t«i hoµn thµnh dùa trªn sù nç lùc cña b¶n th©n vµ sù gióp ®ì cña gi¸o viªn híng dÉn. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kh«ng cã bÊt kú sù sao chÐp hay ®¸nh c¾p b¶n th¶o nµo. Nh÷ng lêi trªn ®©y ®Òu lµ sù thËt, nÕu cã bÊt kú hµnh vi gian lËn kh«ng trung thùc nµo t«i xin chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm. Sinh viªn Hoµng Minh To¸n Lêi më ®Çu Th¬ng m¹i quèc tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ trong thËp kû võa qua, nã ®ãng vai trß lín ®èi víi c¸c nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi, më ra nhiÒu c¬ héi cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp vµ ngêi tiªu dïng toµn cÇu. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi, th¬ng m¹i quèc tÕ còng ®em l¹i kh«ng Ýt khã kh¨n, th¸ch thøc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp khi th©m nhËp thÞ trêng quèc tÕ, mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng lµ ngo¹i lÖ. Th«ng qua vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ t«m cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn ®Êt Mü gióp chóng ta cã c¸ch nh×n nhËn x¸c thùc h¬n vÒ t×nh h×nh th¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay. Tõ ®ã rót ra bµi häc kinh nghiÖm ®ång thêi nh×n nhËn nghiªm tóc vÒ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ. V× lý do ®ã mµ t«i chän ®Ò tµi: "Vô kiÖn ph¸ gi¸ ViÖt Nam t¹i Mü" phÇn I Kh¸i qu¸t vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam vµo Mü I. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh thñy s¶n t¹i Hoa Kú Hoa Kú lµ níc nhËp khÈu thuû s¶n lín thø 2 trªn thÕ giíi sau NhËt B¶n víi trÞ gi¸ nhËp khÈu trªn 8 tØ USD/n¨m. N¨m 2000 Hoa Kú nhËp khÈu thuû s¶n tõ 130 quèc gia trªn thÕ giíi víi khèi lîng 1,6 triÖu tÊn, gi¸ trÞ ®¹t kho¶ng 10 tØ USD. Ngêi tiªu dïng Hoa Kú sö dông xÊp xØ 8% tæng s¶n lîng thuû s¶n cña thÕ giíi trong ®ã h¬n mét nöa lµ nhËp khÈu. Hoa Kú cã kho¶ng 1300 nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n víi trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®ãng gãp kho¶ng 25 tØ USD vµo tæng thu nhËp quèc d©n. Cã thÓ nãi Hoa Kú lµ thÞ trêng tiÒm n¨ng ®èi víi thñy s¶n ViÖt Nam. II. Nh÷ng mÆt hµng thñy s¶n nhËp khÈu vµo Hoa Kú C¬ cÊu mÆt hµng thuû s¶n nhËp khÈu vµo Hoa Kú rÊt ®a d¹ng bao gåm nh÷ng mÆt hµng chñ yÕu sau: 1) T«m: MÆt hµng nµy ®îc tiªu thô víi khèi lîng lín do d©n chóng Hoa Kú a thÝch nhÊt. Tõ n¨m 1998 ®Õn n¨m 2000, níc nµy nhËp khÈu kho¶ng 3,1 tû USD mçi n¨m, 5% khèi lîng ®îc nhËp tõ ch©u ¸, lîng t«m nhËp qua c¸c n¨m lµ: N¨m 1997 1998 1999 §¬n vÞ tÊn 236.000 288.928 300.000 (Nguån: uû ban th¬ng m¹i quèc tÕ Mü) NhËp khÈu vµo thÞ trêng Hoa Kú t¨ng m¹nh vµo 6 th¸ng cuèi n¨m. 2. C¸ níc ngät, phi lª t¬i vµ ®«ng l¹nh Hoa Kú cã nhu cÇu lín vÒ c¸ da tr¬n níc ngät tr¾ng nh c¸ Ba sa (Pangenus hypoththalmus), c¸ tra (Pargasius bocunti) t¬ng tù víi loµi c¸ nheo Hoa Kú gäi lµ Catfooh. C¸ ba sa vµ c¸ tra xuÊt khÈu sang Hoa Kú chñ yÕu tõ c¸c quèc gia: Guyana, Braxin, Th¸i Lan, Canada vµ ViÖt Nam. Trong ®ã nhËp khÈu tõ ViÖt Nam chiÕm 80%. 3. T«m hïm t¬i sèng vµ íp l¹nh Hoa Kú lµ thÞ trêng tiªu thô t«m hïm lín nhÊt thÕ giíi. Ngêi d©n hiÖn a chuéng t«m hïm sèng hoÆc íp ®¸, nhu cÇu vÒ mÆt hµng nµy lu«n ë møc cao. 4. C¸ ngõ nguyªn con vµ íp l¹nh Tõ n¨m 1990 Hoa Kú ph¶i nhËp khÈu c¸ ngõ. N¨m 1995 Hoa Kú nhËp khÈu 130.000 tÊn c¸ ngõ nguyªn liÖu trÞ gi¸ 460 triÖu USD ®Ó cøu hµng lo¹t nhµ m¸y ®ãng hép c¸ ngõ khái nguy c¬ ph¸ s¶n. 5. C¸ ngõ ®ãng hép MÆc dï lµ níc cã c«ng nghÖ ®ãng hép c¸ ngõ m¹nh nhÊt thÕ giíi, nhng n¨m 1996 Hoa Kú ph¶i nhËp khÈu 110.000 tÊn c¸ ngõ ®ãng hép trÞ gi¸ h¬n 230 triÖu USD. 6. C¸ håi nguyªn con t¬i vµ íp l¹nh Hoa Kú ®øng thø 2 thÕ giíi vÒ khai th¸c c¸ håi víi s¶n lîng 550 tÊn n¨m 1995, nhng ngêi tiªu dïng trong níc rÊt a chuéng c¸ håi §¹i T©y D¬ng nu«i nh©n t¹o ë Nauy, Canada vµ Chi Lª nªn mçi n¨m hä ph¶i nhËp khÈu 60.000 tÊn c¸ håi trÞ gi¸ 280 triÖu USD. 7. §iÖp t¬i vµ íp l¹nh Hoa Kú lµ níc tiªu thô ®iÖp t¬i lín thø 3 thÕ giíi sau Trung Quèc vµ NhËt B¶n. n¨m 1995 s¶n lîng nhËp khÈu 26.000 tÊn trÞ gi¸ 216 triÖu USD. Nh×n chung, do thãi quen nªn c¬ cÊu mÆt hµng thuû s¶n nhËp khÈu vµo Hoa Kú rÊt ®a d¹ng, phong phó bao gåm nhiÒu lo¹i thuû s¶n níc mÆn, níc ngät, nguyªn liÖu hoÆc ®· qua chÕ biÕn. Do søc mua lín nªn khèi lîng nhËp khÈu thuû s¶n vµo thÞ trêng nµy rÊt lín vµ møc t¨ng trëng vÉn duy tr× ë møc cao. C¸c doanh nghiÖp ®¸nh b¾t s¶n xuÊt thuû s¶n ViÖt Nam cã thÓ t¨ng cêng ®Çu t ®Ó n©ng cao s¶n lîng phôc vô cho xuÊt khÈu. III. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Hoa Kú N¨m 1994, xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang Hoa Kú míi ®¹t 5,8 triÖu USD. Sau 5 n¨m 1999 con sè nµy ®· t¨ng gÇn 20 lÇn víi doanh sè 108 triÖu USD chiÕm 1,3% thÞ phÇn nhËp khÈu thuû s¶n cña Hoa Kú vµ chiÕm 10% trÞ gi¸ xuÊt khÈu thñy s¶n cña ViÖt Nam. N¨m 2000 cã 120 doanh nghiÖp cã hµng thuû s¶n xuÊt khÈu sang Hoa Kú víi doanh sè 300 triÖu USD. Hoa Kú trë thµnh thÞ trêng tiªu thô thuû s¶n lín thø 2 cña ViÖt Nam sau NhËt B¶n. Møc t¨ng trëng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang Hoa Kú rÊt cao vµo n¨m 2000, t¨ng 2,3 lÇn so víi 1999. N¨m 2001 mÆc dÇu nÒn kinh tÕ Hoa Kú rÊt khã kh¨n, ®Æc biÖt sau sù kiÖn 11/9, song xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang Hoa Kú vÉn cã sù t¨ng trëng lín víi khèi lîng 71 ngh×n tÊn s¶n phÈm, ®¹t doanh sè 489 triÖu USD, t¨ng so víi n¨m 2000 t¬ng øng lµ 86,6% vµ 62,4% chiÕm 27,52% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n vµ trë thµnh thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n lín nhÊt cña ViÖt Nam trong n¨m nµy. Nh÷ng mÆt hµng thuû s¶n chñ yÕu cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Hoa Kú gåm: 1. Nhãm hµng t«m T«m hiÖn lµ nhãm mÆt hµng xuÊt khÈu hµng ®Çu cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Hoa Kú (chiÕm 2/3 trÞ gi¸ xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng nµy). N¨m 2000, ViÖt Nam xuÊt khÈu t«m sang thÞ trêng Hoa Kú t¨ng h¬n hai lÇn so víi n¨m 1999, ®¹t gi¸ trÞ h¬n 200 triÖu USD. N¨m 2001 ViÖt Nam ®øng thø 8 trong tæng sè 50 níc cung cÊp t«m cho thÞ trêng nµy, vµ thêng xuÊt khÈu díi d¹ng t«m vá (kho¶ng 8 triÖu pound) vµ t«m thÞt (trªn 10 triÖu pound), riªng mÆt t«m luéc ViÖt Nam ®øng thø 3 trong c¸c níc cung cÊp t«m cho Hoa Kú, ®¹t 1.360 tÊn n¨m 2000. 2. Nhãm hµng c¸ ViÖt Nam xuÊt khÈu c¸ tra, c¸ ba sa ®¹t trÞ gi¸ xuÊt khÈu n¨m 2000 gÇn 60 triÖu USD, ®øng ®Çu trong tÊt c¶ c¸c níc cung cÊp lo¹i c¸ nµy cho thÞ trêng Hoa Kú. Ngoµi ra ViÖt Nam cßn xuÊt khÈu ®iÖp, sß thÞt, mùc… Tû träng c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam n¨m 2002 ThÞ trêng NhËt B¶n Trung Quèc EU ESEAN Khèi lîng (tÊn) 96.251 77.175 31.368 29.183 Gi¸ trÞ (triÖu USD) 537,968 302,261 84,404 79,529 TØ träng (%) 26,6 14,9 4,2 3,9 Mü 98.665 C¸c níc kh¸c 111.400 (Nguån: Bé Thuû s¶n n¨m 2002) 656,655 363,005 32,4 17,9 Qua b¶ng trªn ta thÊy thÞ trêng Mü cã rÊt nhiÒu triÓn väng. §©y lµ c¬ héi lín cho c¸c nhµ s¶n xuÊt thuû s¶n ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi. phÇn II Xung quanh vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ t«m trªn ®Êt Mü Ngµy nay toµn cÇu ho¸ diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ. Trong tiÕn tr×nh ®ã vn ®· chñ ®éng tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ b»ng viÖc ký kÕt c¸c ho¹t ®éng song ph¬ng, ®a ph¬ng vÒ tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ nh»m tranh thñ nh÷ng lîi Ých mµ toµn cÇu ho¸ mang l¹i. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng gióp cho vn ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸, dÞch vô nãi riªng. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i, viÖc hµng rµo thuÕ quan ngµy cµng c¾t gi¶m th× c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan ngµy cµng t¨ng ®iÓn h×nh lµ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. V× vËy, t×nh tr¹ng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam bÞ c¸c níc nhËp khÈu vËn dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ chñ yÕu lµ: m× chÝnh, tái, giÇy dÐp, t«m c¸. TÝnh ®Õn n¨m 2001 ViÖt Nam ®· gÆp ph¶i c¸c vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ nh sau: N¨m §èi t¸c th¬ng m¹i 1994 Columbia 1998 Liªn minh ch©u ¢u 200 Ba Lan 2001 Canada (Nguån: Bé Th¬ng m¹i) MÆt hµng Ph¸n quyÕt cuèi cïng G¹o Kh«ng ®¸nh thuÕ mÆc dï b¸n ph¸ gi¸ møc 9,07% v× kh«ng g©y tæn h¹i cho níc nµy M× chÝnh §¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ møc 16,8% GiÇy dÐp Kh«ng ®¸nh thuÕ v× thÞ phÇn nhá h¬n so víi Trung Quèc, In®«nªxia vµ Th¸i Lan BËt löa §¸nh thuÕ chèng ph¸ gi¸ møc 0,09% EURO/chiÕc Tái §¸nh thuÕ chèng ph¸ gi¸ 1,48 CAD/kg Tuy nhiªn do c¸c mÆt hµng trªn cã kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng cao nªn kh«ng ¶nh hëng lín ®Õn ®êi sèng lao ®éng vµ s¶n xuÊt trong níc nªn cha g©y ®îc sù chó ý cña d luËn. M·i ®Õn 2002 khi HiÖp héi nu«i c¸ da tr¬n cña Mü chÝnh thøc kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra vµ c¸ ba sa vµ ngµy 31/10/2003 liªn minh t«m miÒn nam níc Mü (SSA) ®Ö ®¬n kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ t«m lªn uû ban th¬ng m¹i quèc tÕ Mü (ITC) vµ Bé Th¬ng m¹i Mü (DOC) t×nh h×nh ®· trë nªn nghiªm träng. N¨m 2002 xuÊt khÈu c¸ tra vµ ba sa sang thÞ trêng Mü®¹t møc kû lôc. Thêi ®iÓm nµy nghÒ nu«i c¸ ph¸t triÓn thÞnh vîng nhÊt. Còng trong n¨m 2002 CFA khëi kiÖn c¸c doanh nghiÖp nu«i c¸ tra vµ ba sa ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng g©y thiÖt h¹i cho ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¸ da tr¬n Hoa kú. MÆc dÇu trong thêi gian diÔn ra vô kiÖn c¸c ®Þa ph¬ng vÉn gia t¨ng s¶n lîng ®¸nh b¾t. VÊn ®Ò nµy buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n tríc m¾t khi mµ xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü cã nguy c¬ ®ãng b¨ng, b»ng viÖc më réng thÞ trêng vµ khai th¸c thÞ trêng néi ®Þa. Ngµy 27/7 ITC x¸c nhËn c¸ tra vµ c¸ ba sa ViÖt Nam g©y thiÖt h¹i cho ngµnh chÕ biÕn c¸ níc nµy. Sau khi ITC ®a ra ph¸n quyÕt, DOC ®· ¸p dông thuÕ b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam víi nh÷ng møc thuÕ nh sau: - C«ng ty tham gia vô kiÖn lµ VÜnh Hoµn, Agifish, ViÖt Nam Cataco vµ 7 c«ng ty nhá kh¸c víi møc thuÕ tõ 36,84% ®Õn 53,68%. - C¸c c«ng ty kh«ng tham gia vô kiÖn bÞ ¸p møc thuÕ lµ 63,88%. Ngµy 19/5/2003, chÝnh phñ ViÖt Nam ®· cö mét ph¸i ®oµn gåm c¸c quan chøc cña c¸c bé h÷u quan tiÕn hµnh ®µm ph¸n víi bé th¬ng m¹i Hoa kú t¹i Washington D.C nh»m t×m ra gi¶i ph¸p cã lîi cho hai bªn trong vô tranh chÊp nµy. Nhng mäi nç lùc tõ phÝa ViÖt Nam ®Òu v« väng do sù thiÕu thiÖn chÝ vµ hîp t¸c tõ phÝa Hoa kú. §iÒu nµy cã nghÜa bªn ViÖt Nam ®· thÊt b¹i trong vô tranh chÊp nµy. Vô kiÖn c¸ tra vµ ba sa cha ®îc bao l©u th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam l¹i cã nguy c¬ ®èi mÆt víi vô kiÖn t«m. Ngµy 9/9/2004 c¸c nhµ s¶n xuÊt t«m vµ quan chøc chÝnh quyÒn 8 bang cña Mü (Akbama, Florida, Texas, South, Carolia, Georgia, Mississippi vµ Luoisiana) ®· cã cuéc gÆp víi c¸c chuyªn gia th¬ng m¹i quèc tÕ vµ nhÊt trÝ x©y dùng lªn kÕ ho¹ch vÒ kh¶ n¨ng ®a ®¬n kiÖn 16 níc gåm: Trung Quèc, ViÖt Nam, Th¸i Lan, vµ c¸c níc Trung, Nam Mü víi c¸o buéc b¸n t«m thÊp h¬n gi¸ thÞ trêng lµm tæn h¹i ®Õn ngµnh ho¹t ®éng cña ngµnh s¶n xuÊt t«m níc Mü. Ban ®Çu do nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, c¸c hiÖp héi ®¸nh b¸t t«m cña Mü cha chÝnh thøc khëi kiÖn, song qu¸ tr×nh chuÈn bÞ, hä ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p sau: - Trong níc, hä ph¸t ®éng chiÕn dÞch tuyªn truyÒn "ngêi Mü ¨n t«m Mü" kªu gäi d©n chóng mua hµng néi. - VËn ®éng c¸c nhµ lËp ph¸p Mü vµo cuéc nhÊt lµ nh÷ng ngêi ®¹i diÖn cho c¸c tiÓu bang cã nghÒ nu«i t«m. G©y ¸p lùc ®èi víi chÝnh quyÒn hµnh ph¸p ®Ó th«ng qua v¨n kiÖn cã tÝnh ph¸p lý chèng l¹i viÖc nhËp khÈu t«m. HiÖp héi ®¸nh b¾t t«m cña Mü t×m c¸ch vËn ®éng h¹ nghÞ sÜ vµ thîng nghÞ sÜ ®¹i diÖn cho 8 tiÓu bang ven biÓn vïng §«ng Nam Hoa Kú t×m c¸ch ¸p ®Æt c¸c biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ t«m nhËp khÈu cña mét sè níc vµo thÞ trêng Mü. Ngµy 9/10/2002 mét sè h¹ nghÞ sÜ thuéc §¶ng Céng hoµ ®¹i diÖn cho ng d©n 8 tiÓu bang vïng bê biÓn §«ng Nam níc Mü ®· tr×nh tríc H¹ viÖn Hoa Kú mät dù th¶o luËt yªu cÇu Mü ®×nh chØ mäi kho¶n tµi trî cña chÝnh phñ cho 7 quèc gia bÞ hä vu c¸o ®· b¸n ph¸ gi¸. Tuy nhiªn dù luËt nµy kh«ng ®îc th«ng qua trong lÇn ®Ö ®¬n ®Çu tiªn. Ngµy 7/1/2003 dù luËt nµy l¹i ®îc c¸c nghÞ sÜ ®¶ng céng hoµ lµ Ron Paul, Jack Kingston vµ mét sè h¹ nghÞ sÜ kh¸c tr×nh ra h¹ nghÞ viÖn Hoa Kú, yªu cÇu Mü ®×nh chØ hoµn toµn mäi kho¶n tµi trî cña chÝnh phñ Hoa Kú th«ng qua ng©n hµng xuÊt nhËp khÈu Hoa Kú, tËp ®oµn ®Çu t t nh©n h¶i ngo¹i vµ quü tiÒn tÖ quèc tÕ ®èi víi mét sè níc gåm: ViÖt Nam, Th¸i Lan, Trung Quèc, Ên §é, In®«nªxia, Braxin, Ecuador vµ Mªxicoo cho ®Õn lóc c¸c níc nµy b¾t buéc ph¶i gi¶m lîng t«m xuÊt khÈu vµo Mü víi møc 3 triÖu found mçi thïng trong vßng 3 th¸ng. Th¸ng 10/2002, hiÖp héi ®¸nh b¾t t«m ë 8 bang miÒn §«ng Nam Hoa Kú ®· nhãm häp vµ lËp ra mét tæ chøc "Liªn minh t«m miÒn nam Hoa Kú" (SSA). Môc ®Ých cña nã lµ quyªn gãp tiÒn b¹c, phèi hîp c¸c ho¹t ®éng chung gi÷a c¸c bang nh»m ®èi phã víi s¶n lîng gia t¨ng t«m nhËp khÈu. Gi÷a th¸ng 12/2002 SSA ®· thuª c«ng ty luËt lín vµ cã uy tÝn lµ Dewey Ballantine tiÕn hµnh ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh nhËp khÈu t«m vµo Hoa Kú. §ång thêi SSA còng thuª 2 h·ng vËn ®éng hµnh lang ®Ó tranh thñ ¶nh hëng cña c¸c giíi chøc chÝnh trÞ ë cÊp liªn bang vµ bang. Th¸ng 2/2003 h·ng luËt Bewey Ballantine ®· göi b¶n ®iÒu tra ®Õn c¸c nhµ s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ kinh doanh t«m thuéc vïng bê vÞnh vµ §¹i t©y d¬ng ®Ó thu thËp c¸c th«ng tin nh»m chøng minh ngµnh t«m cña hä ®· bÞ thiÖt h¹i do gi¸ t«m thÊp. Nhng SSA kh«ng nhËn ®îc sù ñng hé cña c¸c nhµ chÕ biÕn t«m ë Mü. V× nÕu mua t«m néi ®Þa chÕ biÕn sÏ bÞ thua lç. Ngµy 8/3/2003 liªn minh t«m miÒn Nam nhãm häp quyÕt ®Þnh bá ra 4 triÖu USD nh»m tiÕn hµnh vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ t«m tõ 12 níc. Cïng lóc ®ã HiÖp héi t«m SSA chi ra 2,5 triÖu USD cho vô kiÖn nay. Tuy cïng theo ®uæi môc tiªu nhng SSA vµ LSA l¹i cã nhiÒu m©u thuÉn. SSA vµ LSA hoµn toµn ®éc lËp víi nhau nhng cïng cè g¾p quyªn gãp chi phÝ cho vô kiÖn ngang nhau. §Çu th¸ng 10/2003, c¸c nhµ chÕ biÕn vµ ph©n phèi t«m Mü ®· cam kÕt ñng hé SSA. LSA ®ång ý hîp t¸c víi SSA. SSA còng b¾t tay víi uû ban quèc gia vÒ khai th¸c vµ nu«i trång thñy s¶n cña Mªhic« ®Ó t¨ng thªm søc m¹nh. §Õn 31/12/2003 SSA chÝnh thøc nép ®¬n lªn uû ban th¬ng m¹i quèc tÕ Mü (USITC) vµ Bé th¬ng m¹i Mü (DOC) kiÖn ViÖt Nam, Th¸i Lan, Ên §é, Trung Quèc, Braxin, Ecuado. Trong vô kiÖn nµy SSA ®· ®a ra yªu cÇu ¸p ®Æt h¹n ng¹ch vµ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi c¸c mÆt hµng ®«ng l¹nh, ®ãng hép nhËp khÈu tõ c¸c níc trªn. §¬n kiÖn yªu cÇu ®a ra møc thuÕ ¸p ®Æt víi tõng níc lÇn lît lµ: Th¸i Lan: 57%; Trung Quèc: 119-267%; ViÖt Nam 30-99%; Ên §é: 102-130%; Braxin: 40-230%; Ecuador: 104-107%. Theo luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü, DOC sÏ cã quyÕt ®Þnh vµo ngµy 20/1/2004 vÒ viÖc ®iÒu tra vµ USITC b¾t ®Çu x¸c ®Þnh liÖu t«m nhËp khÈu cã g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt t«m trong níc hay kh«ng. NÕu kÕt luËn lµ cã, vô kiÖn sÏ ®îc tiÕp tôc b»ng c¸c cuéc ®iÒu tra, x¸c minh cña DOC ®èi víi tõng níc bÞ kiÖn. Trong vßng 160 ngµy kÓ tõ ngµy nép ®¬n kiÖn, USTIC vµ DOC sÏ ®a ra ph¸n quyÕt s¬ bé vÒ møc thuÕ cã thÓ ¸p ®Æt víi hµng nhËp khÈu. Khi ®a ra ph¸n quyÕt thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cã thÓ ®îc håi tè 90 ngµy tríc ®ã, nÕu c¬ quan chøc n¨ng cña Hoa Kú x¸c ®Þnh cã hiÖn tîng nhËp khÈu å ¹t tríc hoÆc sau thêi ®iÓm nép ®¬n kiÖn. Th¸ng 12/2002 ASDA ®îc thµnh lËp nh»m ®èi phã víi SSA vµ b¶o vÖ quyÒn lîi ngêi tiªu dïng, môc tiªu gi÷ gi¸ t«m ë møc ngêi tiªu dïng Hoa Kú cã thÓ mua ®îc, vµ t×m c¸ch tr¸nh sù can thiÖp cña luËt ph¸p ¶nh hëng ®Õn t«m xuÊt khÈu. II. HËu qu¶ Vô kiÖn c¸ tra vµ c¸ ba sa ViÖt Nam ®· bÞ xö Ðp thua. Trong vô kiÖn t«m nµy chóng ta còng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n bëi v× Mü lµ níc cã tiÒm lùc kinh tÕ, cã kinh nghiÖm trong th¬ng m¹i quèc tÕ. Kh«ng chØ c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ViÖt Nam gÆp khã kh¨n mµ c¸c nhµ chÕ biÕn vµ ngêi tiªu dïng Mü còng bÞ thiÖt h¹i trong vô kiÖn nµy. 1. PhÝa Mü Theo nghiªn cøu vÒ phÝa c«ng ty Trade Partnership cã trô së t¹i Oasinht¬n tiÕn hµnh gi¸ t«m Mü cã thÓ t¨ng 44% nÕu t«m nhËp khÈu tõ 6 níc nãi trªn bÞ ¸p thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, dÉn ®Õn lîng tiªu thô t¹i Mü sÏ gi¶m 30% so víi hiÖn nay. Nghiªn cøu nµy dù b¸o gi¸ t«m do ng d©n Mü ®¸nh b¾t sÏ t¨ng kho¶ng 28%, gi¸ t«m nhËp khÈu tõ c¸c níc bÞ ®¬n trong vô kiÖn t¨ng kho¶ng 84% vµ gi¸ t«m nhËp khÈu tõ c¸c níc kh¸c t¨ng kho¶ng 19%. Hai nghiªn cøu kh¸c nhÊn m¹nh ®Õn lîi Ých mµ t«m nhËp khÈu mang l¹i cho ngêi tiªu dïng Mü. C«ng ty Food Beat INC cã trô së t¹i bang Minois tiÕn hµnh mét cuocä nghiªn cøu t¹i h¬n 200 d©y chuyÒn nhµ hµng lín nhÊt cña Mü cho thÊy thùc ®¬n c¸c mãn chÕ biÕn tõ t«m t¨ng gÇn 50% trong vßng 5 n¨m trë l¹i ®©y vµ ngêi tiªu dïng ë c¸c møc thu nhËp ®Òu t¨ng lîng tiªu thô t«m. Chñ tÞch "nhãm ®Æc c¸ch t«m" cña CI TAC/ASDA, ®ång thêi lµ chñ tÞch ASDA, «ng Wally Stevens nãi r»ng ba nghiªn cøu trªn cho thÊy vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ mµ SSA khëi xíng ®· g©y tæn h¹i to lín cho ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ tiªu dïng Mü. Nhê t«m nhËp khÈu dåi dµo víi gi¸ c¶ hîp lý, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, b¸n bu«n, b¸n lÎ t¹i Mü t¹o ®îc 150.000 viÖc lµm so víi 13.000 viÖc trong ngµnh ®¸nh b¾t néi ®Þa. Nghiªn cøu cña c«ng ty Food Beat INC cßn cho thÊy biÕn ®éng vÒ gi¸ t«m trong 5 n¨m qua mang l¹i lîi Ých cho ngêi tiªu dïng. PhÇn lín c¸c mãn ¨n chÕ biÕn tõ t«m ®Òu gi¶m. Nghiªn cøu nµy kh¼ng ®Þnh nhê t«m nhËp khÈu mµ rÊt nhiÒu mãn ¨n cã thªm h¬ng vÞ cña lo¹i thùc phÈm giµu chÊt ®¹m nµy. §iÒu nµy cã nghÜa lµ do gi¸ trÞ nhËp khÈu hîp lý phï hîp víi ngêi tiªu dïng nªn lîng t«m tiªu thô t¨ng lªn, còng kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ c¸c mãn ¨n chÕ biÕn tõ t«m ®îc a chuéng sè mét t¹i Mü hiÖn nay. C«ng ty Trade partnership cho biÕt sè lîng ngêi tiªu dïng mua t«m t¹i c¸c cöa hµng b¸n lÎ ®· t¨ng gÊp ®«i trong giai ®o¹n 1995-2002. Chñ tÞch c«ng ty Trade partnership kh¼ng ®Þnh nguån cung cÊp dåi dµo tõ t«m nhËp khÈu ®· gióp c¸c cöa hµng, c¸c nhµ chÕ biÕn vµ ph©n phèi trªn kh¾p níc Mü ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña ngêi tiªu dïng. Gi¸ t«m hîp lý lµ nguyªn nh©n chÝnh thóc ®Èy nhu cÇu tiªu thô cña c¸c gia ®×nh Mü ë tÊt c¶ c¸c møc thu nhËp. ¤ng Stevens nãi r»ng: "Nhãm ®Æc tÝnh t«m" cña CITAC/ASDA uû quyÒn cho c¸c c«ng ty Trade partmeship vµ Food Beat Inc tiÕn hµnh c¸c nghiªn cøu nãi trªn ®Òu lµ nh»m chøng minh c¸c t¸c h¹i cña thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi ngêi tiªu dïng, còng nh ®èi víi c¸c nhµ hµng, cöa hµng vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp tiªu dïng kh¸c. ¤ng Stevens kh¼ng ®Þnh nÕu SSA th¾ng kiÖn trong vô nµy, ngêi thua lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp tiªu dïng vµ ngêi tiªu dïng Mü chø kh«ng ai kh¸c. 2. PhÝa ViÖt Nam ThÞ trêng Mü lµ thÞ trêng lín vµ lµ thÞ trêng tiÒm n¨ng ®èi víi xuÊt khÈu t«m cña ViÖt Nam. HiÖn nay hµng n¨m ViÖt Nam xuÊt khÈu gÇn 500 triÖu USD t«m vµo thÞ trêng Mü, tØ träng thÞ trêng Mü chiÕm tíi 40% doanh sè, theo c¸c chuyªn gia, mét khi bÞ ¸p thuÕ ph¸ gi¸ ngµnh c«ng nghiÖp nµy sÏ chÞu thiÖt kh«ng nhá, khi mµ tØ suÊt lîi nhuËn t«m cßn rÊt thÊp. Vô kiÖn bíc ®Çu ®· g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn ngêi n«ng d©n nu«i t«m, n¨m ngo¸i (2002) gi¸ b×nh qu©n 100.000®/kg, t«m lo¹i 1 lµ 130.000®/kg ®Õn nay gi¸ t«m cao nhÊt chØ cßn 90.000®/kg, thÊp nhÊt lµ 60.000®/kg. Trong khi chi phÝ ®Ó lµm ra 1 kg t«m chÊt lîng trung b×nh 70.000®/kg - 80.000®/kg. Trong khi chi phÝ ®Ó lµm ra 1kg t«m nÕu nu«i theo m« h×nh qu¶ng canh mÊt kho¶ng 35.000®/kg 40.000®/kg, nÕu nu«i theo m« h×nh c«ng nghiÖp mÊt kho¶ng 45.000® 50.000®/kg, tÝnh ra ngêi n«ng d©n ch¼ng l·i bao nhiªu. T«m ViÖt Nam ngµy cµng ph¸t triÓn vµ thÞ trêng Mü lµ mét thÞ trêng réng lín. Tuy nhiªn khi diÔn ra vô kiÖn nµy c¸c ®Þa ph¬ng sÏ cã kÕ ho¹ch t¨ng s¶n lîng nu«i t«m ®iÒu nµy lµm cho khã kh¨n cµng trë nªn khã kh¨n thªm. PhÇn III Mét sè gîi ý ®èi víi ViÖt Nam N¨m 2002 c¸ tra vµ c¸ basa cña ViÖt Nam bÞ kiÖn b¸n ph¸ gi¸. Trong vô kiÖn ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam bÞ xö Ðp thua. N¨m 2003 ®Õn lît t«m ViÖt Nam còng bÞ kiÖn b¸n ph¸ gi¸. Tõ ®ã cho thÊy thùc tr¹ng x¸c thùc vÒ th¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay. §©y cã thÓ ®îc coi lµ biÖn ph¸p b¶o hé míi cña Mü. §Õn nay Hoa Kú ®· ¸p ®Æt luËt chèng b¸n ph¸gi¸ víi trªn 60 níc xÊp xØ 600 vô kiÖn. Dùa vµo tiÒm lùc kinh tÕ cña m×nh chñ nghÜa b¶o hé mËu dÞch cña Mü ®· ph¸t triÓn ®Õn mét møc tinh vi, ®«i khi l¹i tr¾ng trîn theo ®uæi ®¬n ph¬ng ¸p ®Æt. V× vËy ®èi s¸ch cña chóng ta lµ: tèt nhÊt kh«ng ®Ó x¶y ra kiÖn c¸o b¸n ph¸ gi¸ b»ng c¸ch t×m hiÓu xem ®èi t¸c cña ta ë níc së t¹i chi phÝ s¶n xuÊt thÕ nµo? gi¸ b¸n bao nhiªu? NÕu ta nghiªn cøu kü sÏ ®a ra ®îc mét møc gi¸ phï hîp, kh«ng g©y m©u thuÉn lîi Ých víi doanh nghiÖp Hoa Kú ch¾c ch¾n sÏ kh«ng g©y ra vô kiÖn. NÕu x¶y ra kiÖn c¸o cÇn ph¶i ®èi mÆt, cÇn ®Êu tranh m¹nh mÏ trªn chÝnh trêng ®Ó b¶o vÖ lÏ ph¶i. §ång thêi ph¶i sö dông c¸c biÖn ph¸p mÒm dÎo h¬n nh vËn ®éng hµnh lang (Lopby). ë Mü Lopby ®îc coi lµ ho¹t ®éng hîp ph¸p. Chóng ta cã thÓ vËn ®éng c¸c c¸ nh©n, tæ chøc cã chung quyÒn lîi gãp tiÒn ®Ó thuª c¸c tæ chøc Lopby chuyªn nghiÖp, ho¹t ®éng hîp ph¸p t¹i Hoa Kú. Trong vô kiÖn t«m nµy kh«ng chØ cã ViÖt Nam mµ cßn cã 5 níc liªn quan kh¸c do ®ã chóng ta kh«ng ®¬n ®éc, chóng ta ph¶i nghÜ ngay ®Õn viÖc liªn minh víi c¸c níc nµy ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña chóng ta. C¸c doanh nghiÖp nªn cã v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i níc Mü ®Ó t×m hiÓu thÞ trêng còng nh luËt ph¸p Mü, cã c¬ héi giao th¬ng víi c¸c nhµ ph©n phèi Mü nhiÒu h¬n. VÒ l©u dµi, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn chuÈn bÞ c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t h¬n trong thu mua nguyªn liÖu chÕ biÕn còng nh xuÊt khÈu. TÝch cùc nghiªn cøu më réng thÞ trêng, kh«ng nªn qu¸ lÖ thuéc vµo c¸c thÞ trêng truyÒn thèng. Hoa Kú ®· ®¸nh gi¸ kinh tÕ ViÖt Nam kh«ng cßn lµ nÒn kinh tÕ phi thÞ trêng trong khi EU ®¸nh gi¸ doanh nghiÖp ViÖt Nam ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Nh vËy ®©y chØ lµ c¨n cø cßn nguyªn nh©n n»m s©u xa bªn trong. §Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm nµy chóng ta cÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c¶i c¸ch toµn diÖn kinh tÕ, x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. CÇn sím ban hµnh ph¸p lÖnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, ®Èy m¹nh tuyªn truyÒn vÒ hiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸gi¸ cña WTO vµ c¸c luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña c¸c ®èi t¸c th¬ng m¹i kh¸c. Trªn ®©y lµ mét sè gîi ý ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi ph¶i ®èi mÆt víi c¸c vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi mÆt hµng t«m nãi riªng vµ thuû s¶n nãi chung. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ®ã, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i c©n nh¾c ®Õn c¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý b¶o vÖ quyÒn lîi cho doanh nghiÖp cña m×nh khi híng xuÊt khÈu ra thÞ trêng níc ngoµi. KÕt luËn Th¬ng m¹i quèc tÕ lµ ho¹t ®éng chñ yÕu, l©u ®êi nhÊt cña ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ. Sù hiÖn diÖn cña nã ®ãng vai trß ngµy cµng quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia. §Æc biÖt lµ trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ. Ngµy nay c¹nh tranh quèc gia diÔn ra khèc liÖt, nhiÒu níc sö dông chÝnh s¸ch th¬ng m¹i nh mét c«ng cô b¶o hé, cã khi cßn tr¾ng trîn ®¬n ph¬ng ¸p ®Æt. Cïng víi sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, th¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn víi møc ®é tinh vi h¬n. NÕu quèc gia kh«ng chÞu ®æi míi chÝnh s¸ch th¬ng m¹i sÏ bÞ l¹c hËu vµ chÞu nhiÒu thiÖt thßi. Qua hai vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ vµ t«m cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ b»ng chøng cho sù yÕu kÐm cña chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ViÖt Nam vµ thiÕu hiÓu biÕt cña c¸c doanh nghiÖp khi th©m nhËp thÞ trêng níc ngoµi. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Ch©u Mü ngµy nay: - Sè 1/2004 viÖn nghiªn cøu cña Ch©u Mü tæng hîp. - Sè 2/2004 nguån HTT: //www- hoover. Stanfosrd.edu/. 2. Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi: - Sè 8/2004 t¸c gi¶ Ng« V¨n Giang. - Sè 3/2004 t¸c gi¶ Ths Mai ThÕ Cêng. - Sè 2/2004 t¸c gi¶ TS Hoµng ThÞ BÝch Loan. 3. T¹p chÝ thuû s¶n: - Sè 5/2001 t¸c gi¶ L©m Minh Ch©u. - Sè 5/2002 4. B¸o c¸o ph¸t triÓn kinh tÕ thuû s¶n vµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn thêi kú 1998 - 2010. 5. T×m hiÓu Hoa Kú cho môc ®Ých kinh doanh (s¸ch tham kh¶o) Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi n¨m 2002. Môc lôc Lêi cam ®oan.................................................................................................................1 Lêi më ®Çu.......................................................................................................................2 phÇn I: Kh¸i qu¸t vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam vµo Mü. .3 I. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh thñy s¶n t¹i Hoa Kú...........................3 II. Nh÷ng mÆt hµng thñy s¶n nhËp khÈu vµo Hoa Kú.............................3 1) T«m:......................................................................................................3 2. C¸ níc ngät, phi lª t¬i vµ ®«ng l¹nh....................................................4 3. T«m hïm t¬i sèng vµ íp l¹nh..............................................................4 4. C¸ ngõ nguyªn con vµ íp l¹nh............................................................4 5. C¸ ngõ ®ãng hép..................................................................................4 6. C¸ håi nguyªn con t¬i vµ íp l¹nh........................................................4 7. §iÖp t¬i vµ íp l¹nh................................................................................4 III. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Hoa Kú..................................................................................................................5 1. Nhãm hµng t«m....................................................................................5 2. Nhãm hµng c¸......................................................................................6 phÇn II: Xung quanh vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸ t«m..........................7 trªn ®Êt Mü....................................................................................................................7 II. HËu qu¶.................................................................................................11 1. PhÝa Mü...............................................................................................11 2. PhÝa ViÖt Nam.....................................................................................13 PhÇn III : Mét sè gîi ý ®èi víi ViÖt Nam.......................................................14 KÕt luËn.........................................................................................................................16 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o..........................................................................17