Tài liệu Biện pháp quản lý hoạt động tự đánh giá trong kiểm định chất lượng giáo dục ở trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Hồ Thị Thanh Nguyên QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ ĐÁNH GIÁ TRONG KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN ĐỨC DANH Thành phố Hồ Chí Minh – 2017 LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn thạc sĩ, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của các Thầy/ Cô Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, đặc biệt là quý Thầy/ Cô của Khoa Khoa học Giáo dục. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới quý Thầy/ Cô đã giảng dạy, cho tôi thêm niềm tin và nghị lực, trang bị cho tôi những kiến thức quý báu trong hai năm học tập tại trường. Đặc biệt, tôi xin trân trọng gửi đến TS. Nguyễn Đức Danh lời cảm ơn chân thành và sâu sắc, người đã dành rất nhiều thời gian, tâm huyết để hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua, cũng như truyền cảm hứng cho tôi về đam mê và tính chuyên nghiệp trong Nghiên cứu khoa học. Tôi trân trọng cảm ơn Thầy trưởng phòng và Quý đồng nghiệp ở phòng Tổ chức – Hành chính, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM đã hỗ trợ, tạo điều kiện tối đa để tôi dành thời gian cho việc học cao học trong 2 năm qua. Tôi chân thành cảm ơn quý Thầy, quý Cô thuộc Hội đồng Tự đánh giá, Thành viên nhóm chuyên trách, cảm ơn các anh/ chị là cán bộ quản lý tại các đơn vị, Chuyên viên các phòng ban và Giảng viên các khoa đã dành thời gian tham gia vào nghiên cứu này. Tôi xin cảm ơn sự động viên, khích lệ của gia đình và các bạn học viên cùng khoá, đã nhiệt tình giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Mặc dù tôi đã cố gắng thật nhiều trong quá trình thực hiện luận văn, song luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp, chia sẻ ý kiến của quý Thầy/ Cô và bạn bè để luận văn được hoàn chỉnh hơn. Tháng 09/2017 Tác giả luận văn Hồ Thị Thanh Nguyên LỜI CAM KẾT Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu do cá nhân tôi thực hiện. Các tài liệu sử dụng trong Luận văn này được trích dẫn đầy đủ và chính xác, được ghi trong phần danh mục tài liệu tham khảo. Các số liệu khảo sát và những kết luận nghiên cứu được trình bày trong Luận văn này là trung thực và chưa từng được công bố trên tạp chí khoa học dưới bất kỳ hình thức nào. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Người thực hiện Hồ Thị Thanh Nguyên MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN LỜI CAM KẾT MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..............................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................4 4. Giả thuyết nghiên cứu .................................................................................................4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................................4 6. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu ..........................................................4 7. Đóng góp của luận văn ..............................................................................................10 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG TỰ ĐÁNH GIÁ TRONG KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC .................................11 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu.............................................................................11 1.1.1. Nghiên cứu trên thế giới...............................................................................11 1.1.2. Nghiên cứu trong nƣớc ................................................................................13 1.2. Một số khái niệm cơ bản ....................................................................................16 1.2.1. Quản lý .........................................................................................................16 1.2.2. Quản lý giáo dục ..........................................................................................16 1.2.3. Kiểm định .....................................................................................................19 1.2.4. Chất lƣợng ....................................................................................................21 1.2.5. Chất lƣợng giáo dục .....................................................................................21 1.2.6. Kiểm định chất lƣợng GD ............................................................................23 1.2.7. TĐG trong kiểm định CL GD ......................................................................25 1.3. Các vấn đề cơ bản về KĐCL GD ở trƣờng ĐH ..................................................25 1.3.1. Mục đích KĐCL GD ....................................................................................25 1.3.2. Quy trình KĐCL GD....................................................................................26 1.3.3. Tiêu chuẩn đánh giá CL GD ........................................................................28 1.3.4. Nguyên tắc và chu kỳ KĐCL GD ................................................................28 1.3.5. Điều kiện đăng ký KĐCL GD......................................................................29 1.4. Hoạt động TĐG trong KĐCL GD ĐH ...............................................................29 1.4.1. Vai trò TĐG trong KĐCL GD .....................................................................29 1.4.2. Quy trình TĐG trong KĐCL GD .................................................................30 1.5. Quản lý hoạt động TĐG trong KĐCL GD ĐH. .................................................35 1.5.1. Quản lý việc lập kế hoạch TĐG và đảm bảo thực hiện mục tiêu TĐG .......35 1.5.2. Quản lý hoạt động của các nhóm chuyên trách trong hoạt động TĐG ........36 1.5.3. Quản lý việc thu thập thông tin, minh chứng ...............................................37 1.5.4. Quản lý việc xử lý, phân tích thông tin, minh chứng và đánh giá mức độ đạt đƣợc của các tiêu chí ..............................................................................................38 1.5.5. Quản lý việc viết báo cáo các tiêu chuẩn và báo cáo TĐG..........................39 1.5.6. Quản lý các điều kiện đảm bảo hoạt động TĐG ..........................................40 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ..............................................................................................42 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ ĐÁNH GIÁ TRONG KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ...................................................................................43 2.1. Khái quát về trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM ......................................................43 2.1.1. Về cơ cấu tổ chức ..........................................................................................43 2.1.2. Về đội ng .....................................................................................................44 2.1.3. Về đào tạo .....................................................................................................45 2.1.4. Về cơ sở vật chất và điều kiện phục vụ nghiên cứu, giảng dạy và học tập ......45 2.1.5. Về nghiên cứu khoa học ................................................................................45 2.1.6. Về hợp tác quốc tế .........................................................................................46 2.2. Mô tả các thức tổ chức nghiên cứu đề tài ...........................................................47 2.2.1. Mẫu nghiên cứu............................................................................................49 2.2.2. Phƣơng pháp xử lý dữ liệu ...........................................................................54 2.3. Thực trạng hoạt động TĐG trong KĐCL giá dục tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM .....................................................................................................................55 2.3.1. Thực trạng tình hình thực hiện hoạt động TĐG tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM .................................................................................................................55 2.3.2. Thực trạng nhận thức của đội ng CBQL hoạt động TĐG trong KĐCL GD và hoạt động TĐG ..................................................................................................58 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động TĐG trong KĐCL GD tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM .....................................................................................................................60 2.4.1. Thực trạng quản lý công tác lập kế hoạch hoạt động TĐG đáp ứng mục tiêu TĐG của hội đồng TĐG trƣờng .............................................................................61 2.4.2. Thực trạng quản lý hoạt động của các nhóm chuyên trách trong hoạt động TĐG 69 2.4.3. Thực trạng quản lý việc xác định và thu thập thông tin, minh chứng .........77 2.4.4. Thực trạng quản lý việc xử lý, phân tích thông tin, minh chứng và đánh giá mức độ đạt đƣợc của các tiêu chí ...........................................................................82 2.4.5. Thực trạng quản lý việc viết báo cáo các tiêu chí/ tiêu chuẩn và báo cáo TĐG 83 2.4.6. Thực trạng quản lý các điều kiện đảm bảo công tác TĐG ...........................87 2.5. Đánh giá chung ...................................................................................................91 2.5.1. Điểm mạnh ...................................................................................................91 2.5.2. Hạn chế.........................................................................................................91 2.5.3. Thời cơ .........................................................................................................92 2.5.4. Thách thức ....................................................................................................92 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 ..............................................................................................94 Chƣơng 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ ĐÁNH GIÁ TRONG KIỂM ĐỊNH CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ...................................................................................96 3.1. Nguyên tắc và cơ sở đề xuất các biện pháp ........................................................96 3.1.1. Nguyên tắc gắn lý luận với thực tiễn ...........................................................96 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và tính phát triển ....................................96 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và toàn diện ..........................................97 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp và tính khả thi .......................................97 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ...............................................................97 3.2. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động TĐG trong KĐCL GD tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM ...........................................................................................................97 3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho CB, GV và sinh viên về hoạt động KĐCL GD và hoạt động TĐG ...............................................................................98 3.2.2. Biện pháp 2: Hoàn thiện cơ cấu tổ chức, cơ chế hoạt động và hệ thống văn bản quy định về hoạt động TĐG ......................................................................... 100 3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cƣờng hiệu quả các hoạt động của nhóm chuyên trách trong hoạt động TĐG .......................................................................................... 103 3.2.4. Biện pháp 4: Đào tạo, bồi dƣỡng, nâng cao năng lực đội ng CB tham gia hoạt động KĐCL GD và hoạt động TĐG ........................................................... 105 3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cƣờng công tác kiểm tra, giám sát thực hiện các quy trình TĐG trong KĐCL GD ................................................................................ 107 3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cƣờng các điều kiện hỗ trợ cho hoạt động TĐG ........ 110 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................................................... 111 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đƣợc đề xuất ......... 112 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ........................................................................................... 116 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .......................................................................... 117 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ 121 PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Từ nguyên nghĩa CB Cán bộ CBQL Cán bộ quản lý CV Chuyên viên CSGD Cơ sở giáo dục CSVC Cơ sở vật chất ĐBCL Đảm bảo chất lƣợng ĐBCL GD Đảm bảo chất lƣợng giáo dục ĐH Đại học GD Giáo dục GV Giảng viên GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo KĐCL Kiểm định chất lƣợng KĐCL GD Kiểm định chất lƣợng giáo dục KT&ĐBCL Khảo thí và Đảm bảo chất lƣợng NV Nhân viên QL Quản lý QLGD Quản lý giáo dục TĐG Tự đánh giá TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh CLGD Chất lƣợng giáo dục DANH MỤC CÁC BẢNG Tên bảng STT 1 2 3 4 5 Bảng 2.1. Số lượng đội ngũ giảng viên trường ĐH Sư phạm TP.HCM năm 2017 Bảng 2.2. Bảng tóm tắt các thành viên tham gia phỏng vấn sâu Bảng 2.3. Thực trạng việc triển khai kế hoạch TĐG đến các viên chức Bảng 2.4. So sánh việc định kỳ rà soát, kiểm tra và chỉ đạo điều chỉnh kế hoạch để đảm bảo mục tiêu TĐG Bảng 2.5. So sánh mức độ phù hợp khi phân công công việc của các thành viên trong nhóm chuyên trách Trang 40 47 56 62 65 Bảng 2.6. Thực trạng việc phân công công việc phù hợp với 6 năng lực và phạm vi đang phụ trách của các thành viên 67 trong nhóm chuyên trách 7 8 9 10 11 12 13 Bảng 2.7. Thực trạng việc thường xuyên kiểm tra, đánh giá và chỉ đạo nhóm chuyên trách trong quá trình thực hiện Bảng 2.8. Thực trạng việc tham gia tập huấn hoạt động TĐG của các thành viên tham gia hoạt động TĐG Bảng 2.9. Thực trạng việc tổ chức tuyên truyền, vận động sự tham gia, ủng hộ của các thành viên trong nhà trường Bảng 2.10. So sánh việc thảo luận nội dung báo cáo của các nhóm chuyên trách Bảng 2.11. Thực trạng hỗ trợ chế độ, chính sách cho CB tham gia hoạt động TĐG Bảng 2.12. Thực trạng hỗ trợ cơ sở hạ tầng, phương tiện phục vụ cho hoạt động TĐG Bảng 3.1. Khách thể thực hiện khảo nghiệm các biện pháp 69 71 73 79 81 82 106 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ STT Tên sơ đồ Trang 1 Sơ đồ 1.1. Khái niệm quản lý 14 2 Sơ đồ 1.2. Quy trình kiểm định chất lượng GD 24 3 Sơ đồ 2.1. Cấu trúc tổ chức của nghiên cứu 44 4 Sơ đồ 3.1. Cơ sở và nguyên tắc đề xuất biện pháp 89 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Văn hoá chất lƣợng là thành tố quan trọng trong việc xây dựng và phát triển hệ thống đảm bảo chất lƣợng (ĐBCL) bên trong trƣờng đại học (ĐH). Các tác động từ bên ngoài c ng là một nguồn lực gia tang chất lƣợng trƣờng ĐH. Những tác động ngoại sinh đó thách thức lớn cho sự tồn tại và phát triển đòi hỏi các cơ sở giáo dục (CSGD) ĐH, buộc phải cải tiến liên tục về chất lƣợng (CL) đào tạo nhƣ: quản trị, giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học. Một trong các tác động ngoại sinh đó là sự cạnh tranh gay gắt giữa các trƣờng ĐH về CLGD. Đó c ng là chủ đề nhận đƣợc quan tâm đặc biệt từ các nhà quản lý giáo dục (QLGD). Họ không ngừng nghiên cứu nhằm tìm kiếm những giải pháp giúp cho các trƣờng có thể đứng vững trong bối cảnh toàn cầu hoá, hội nhập GD ĐH khu vực và quốc tế. ĐBCL trong đƣờng ĐH nhằm mục đích để mọi ngƣời hiểu đƣợc tầm quan trọng của CL trong GD ĐH. Cụ thể là tổ chức và triển khai công tác ĐBCL, giúp nâng cao nhận thực về hiệu quả quản trị và hoạt động của ĐH. Công việc này thúc đẩy mỗi ngƣời hiểu rõ trách nhiệm của mình trong công việc hàng ngày để có thể phát huy khả năng tốt nhất, phù hợp với mục tiêu phát triển của nhà trƣờng. Mô hình ĐBCL GD của Việt Nam có 3 thành phần quan trọng gồm: Hệ thống ĐBCL bên trong trƣờng; Hệ thống ĐBCL bên ngoài trƣờng (hệ thống đánh giá ngoài bao gồm các chủ trƣơng, quy trình và công cụ đánh giá); và Hệ thống các tổ chức ĐBCL (các tổ chức đánh giá ngoài và các tổ chức kiểm định độc lập). Căn cứ theo Bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lƣợng giáo dục (CLGD) các trƣờng ĐH đã đƣợc ban hành từ năm 2007 theo Quyết định số 65/2007/QĐ-BGDĐT ngày 01 tháng 11 năm 2007 của Bộ trƣởng Bộ GD&ĐT ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh giá CL GD trƣờng ĐH thì các trƣờng ĐH ở Việt Nam đều phải thực hiệm KĐCL bao gồm 2 khâu là TĐG và đánh giá ngoài theo bộ tiêu chuẩn này [4]. Vào ngày 19 tháng 5 năm 2017, Bộ GD&ĐT ban hành Thông tƣ số 12/2017/TT-BGDĐT về việc ban hành Quy định về KĐCL CSGD ĐH, thông tƣ này có hiệu lực từ ngày 04 tháng 7 năm 2017. Hiện nay, xã hội đang ngày càng mở cửa hơn với thế giới bên ngoài, chất lƣợng của các sản phẩm trong tất cả các thành phần kinh tế c ng ngày càng trở thành vấn đề 2 thiết yếu đối với tất cả mọi ngƣời và với Chính phủ từ khi chất lƣợng trở thành một trong những tiêu chí hàng đầu trong thế giới thị trƣờng đầy cạnh tranh. Không ngạc nhiên, khi trong GD vấn đề chất lƣợng đang gây nhiều sự chú ý từ các thành phần khác nhau trong xã hội, đặc biệt là từ khi hệ thống GDĐH đang cố gắng thực hiện cơ chế ĐBCL trong GDĐH. Trong các ấn bản thuộc lĩnh vực GD, chất lƣợng đƣợc xem nhƣ sự đáp ứng đƣợc mục tiêu đƣợc nhiều nhà GD, QL Việt Nam đồng tình nhất. Hiện nay, Trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM đang thực hiện TĐG trong KĐCL theo 10 tiêu chuẩn, 61 tiêu chí tại Quyết định số 65/2007/QĐ-BGDĐT và Công văn số 1237/KTKĐCLGD-KĐĐH ngày 03 tháng 8 năm 2016 của Cục Khảo thí và KĐCL GD, Bộ GD&ĐT về việc sử dụng tài liệu hƣớng dẫn đánh giá CL trƣờng ĐH. Tự đánh giá (TĐG) là một khâu quan trọng trong tổng thể các hoạt động KĐCL các trƣờng ĐH. Trong quá trình này, Trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM căn cứ vào các tiêu chuẩn KĐCL của Bộ GD&ĐT để tiến hành xem xét, TĐG và báo cáo về thực trạng CL, hiệu quả các hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học, chỉ ra những mặt mạnh và mặt yếu cần khắc phục, cải tiến, từ đó đề ra các biện pháp điều chỉnh các nguồn lực và thực hiện các quá trình nhằm đạt đƣợc các mục tiêu đào tạo đã đề ra. TĐG thể hiện tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của nhà trƣờng trong toàn bộ các hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và dịch vụ xã hội theo chức năng nhiệm vụ đƣợc giao và phù hợp với sứ mạng và mục tiêu của nhà trƣờng. Kiểm định chất lƣợng giáo dục (KĐCL GD) là hoạt động đánh giá của các tổ chức chuyên nghiệp, độc lập với các CSGD nhằm xem xét, công nhận CSGD đạt chuẩn chất lƣợng GD. Tuy hoạt động này không trực tiếp tạo ra CL GD, nhƣng quá trình phấn đấu để đƣợc công nhận đạt tiêu chuẩn CL đòi hỏi các CSGD phải không ngừng hoàn thiện và nâng cao CL các chuẩn mực đầu vào, quy trình đào tạo và các chuẩn mực đầu ra, do đó tạo ra CL ở tất cả các khâu liên quan trong mỗi CSGD. TĐG là khâu đầu tiên trong tổng thể các hoạt động KĐCL GD, TĐG không chỉ là hoạt động quan trọng để tham gia KĐCL GD mà còn thể hiện tính tự chủ và tự chịu trách nhiệm của nhà trƣờng trong tất cả các hoạt động, nghiên cứu và dịch vụ xã hội. Mục đích của TĐG không chỉ là đảm bảo cho nhà trƣờng đào tạo có CL cao mà còn mang lại động lực cải tiến và nâng cao CL chƣơng trình đào tạo c ng nhƣ CL của toàn 3 trƣờng. Nó còn là cơ sở quan trọng giúp nhà trƣờng nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững của nhà trƣờng trong tƣơng lai. TĐG đòi hỏi tính khách quan, trung thực và công khai. Các giải thích, nhận định, kết luận đƣa ra trong quá trình TĐG phải dựa trên các minh chứng cụ thể, rõ ràng, bao quát hết các tiêu chí trong các tiêu chuẩn. Mặc dù hoạt động TĐG đã đƣợc Bộ GD&ĐT ban hành hệ thống văn bản hƣớng dẫn từ năm 2007, đi kèm là nhiều đợt tập huấn công tác này cho các trƣờng trực thuộc. Nhƣng tính đến thời điểm hiện nay, các trƣờng ĐH trên cả nƣớc trực thuộc Bộ, trong đó có trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM mới bắt đầu tiến hành TĐG. Tính đến ngày 31/01/2015 theo số liệu thống kê của Bộ GD&ĐT, đã có 194 trƣờng ĐH, 197 trƣờng cao đ ng và 118 trƣờng trung cấp chuyên nghiệp đã hoàn thành báo cáo tự đánh giá. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện của các trƣờng vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, dẫn đến hiệu quả của hoạt động TĐG chƣa cao, chƣa thật sự đạt đƣợc mục tiêu KĐCL GD ĐH và đáp ứng yêu cầu đào tạo của nhà trƣờng [13]. Tổng hợp từ những phân tích trên có thể thấy tầm quan trọng của hoạt động TĐG trong ĐBCL GD ĐH chƣa đƣợc quan tâm đúng mức. Bên cạnh đó, việc thiếu hụt các nghiên cứu về TĐG, hay có thể nói gần nhƣ là chƣa có, để lại một lỗ hỏng lớn trong cơ sở dữ liệu của hoạt động này. Vì vậy đề tài: ―Biện pháp quản lý hoạt động tự đánh giá trong kiểm định chất lƣợng giáo dục ở trƣờng Đại học Sƣ phạm Thành phố Hồ Chí Minh‖ đã đƣợc thiết kế và tiến hành nghiên cứu để bổ sung dữ liệu còn thiếu và góp phần cải thiện, nâng cao hiệu quả tiến hành TĐG cho nhà trƣờng. Dung lƣợng của công trình này c ng phù hợp với luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục, chuyên ngành Quản lý Giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Hệ thống hoá cơ sở lý luận của hoạt động TĐG, QL hoạt động TĐG trong KĐCL trƣờng ĐH; khảo sát và đánh giá thực trạng QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM, từ đó, đề xuất những biện pháp cải tiến, nâng cao hiệu quả QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD tại Trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM. 4 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác QL hoạt động kiểm định chất lƣợng trƣờng đại học. 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM. 4. Giả thuyết nghiên cứu Công tác QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM đã đƣợc quan tâm và triển khai thƣc hiện trong thời gian qua. Tuy nhiên, công tác QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD này vẫn còn hạn chế nhƣ sự khuyến khích, hỗ trợ thực hiện, đánh giá quá trình thực hiện TĐG chƣa thật sự xuyên suốt và hiệu quả. Nếu khảo sát và đánh giá đƣợc thực trạng QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM thì ngƣời nghiên cứu có thể đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động TĐG và QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD ĐH. 5.2. Đánh giá thực trạng QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM. 5.3. Đề xuất biện pháp nâng cao hiệu quả QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD tại trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM. 6. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 6.1. Phƣơng pháp luận: 6.1.1. Tiếp cận hệ thống - cấu trúc: Ngƣời nghiên cứu tìm hiểu công tác QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD ĐH bằng cách xem xét hệ thống đƣợc hợp thành bởi các yếu tố: chủ thể QL, đối tƣợng QL; mục tiêu QL; chức năng QL; nội dung QL; phƣơng pháp QL; công cụ QL; kết quả QL. Trong đó, nội dung QL sẽ bao gồm các vấn đề: cấu trúc của TĐG và nội dung của TĐG. Cụ thể, QL cấu trúc của TĐG đƣợc cấu thành bởi các tiểu mục: công tác lập 5 kế hoạch hoạt động TĐG đáp ứng mục tiêu TĐG của Hội đồng TĐG Trƣờng; các hoạt động của nhóm chuyên trách trong hoạt động TĐG; việc xác định và thu thập thông tin, minh chứng; việc xử lý, phân tích thông tin, minh chứng và đánh giá mức độ đạt đƣợc của các tiêu chí; việc viết báo cáo tiêu chuẩn và báo cáo TĐG; các điều kiện hỗ trợ cho hoạt động TĐG. Đồng thời, QL cấu trúc của TĐG gồm các thành phần: Mục tiêu của TĐG, CL của nhóm chuyên trách, năng lực cung cấp minh chứng, CL minh chứng c ng nhƣ độ tin cậy của báo cáo TĐG. Các yếu tố trên hợp thành hệ thống và đƣợc vận hành trong mối tƣơng tác qua lại tạo nên hiệu quả của quá trình TĐG trong KĐCL GD ĐH. Đồng thời các yếu tố khác: nguồn lực thông tin, nguồn lực tài chính, văn hoá CL của nhà trƣờng… c ng góp phần tác động lên CL hoạt động TĐG 6.1.2. Tiếp cận lịch sử - logic Ngƣời nghiên cứu tìm hiểu công tác QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD ĐH đã thực hiện trong các giai đoạn lịch sử và trong yêu cầu cấp thiết của xã hội đối với việc nâng cao CL KĐCL nói chung và cụ thể ở đây là TĐG trong KĐCL GD. 6.1.3. Tiếp cận thực tiễn Thực tiễn yêu cầu trƣờng ĐH phải đạt chuẩn trong KĐCL GD ĐH của Bộ GD&ĐT, Trƣờng ĐH Sƣ phạm TP.HCM đã thực hiện TĐG trong KĐCL GD nhằm đánh giá rộng hơn những tiêu chuẩn mà trƣờng đạt đƣợc trong quá trình phát triển, đáp ứng yêu cầu mới trong giai đoạn hiện nay. 6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 6.2.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, so sánh, tổng hợp và hệ thống hoá các tài liệu lý thuyết và quá trình QL hoạt động TĐG nói chung và hoạt động TĐG trong KĐCL GD ĐH nói riêng; c ng nhƣ việc thực hiện TĐG trong hệ thống văn bản của Bộ GD&ĐT (Quyết định, Thông tƣ, Công văn…); trang web của các trƣờng/cục; c ng nhƣ các sách chuyên ngành và tạp chí về Giáo dục và Khoa học giáo dục. 6.2.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 6.2.2.1. Tiếp cận nghiên cứu theo hƣớng định tính 6 Nhƣ tất cả mọi nhà nghiên cứu, câu hỏi chúng tôi phải đối mặt đầu tiên khi bắt đầu thực hiện đề tài này là sử dụng cách tiếp cận nào cho những câu hỏi nghiên cứu mà chúng tôi mong muốn tìm thấy lời giải đáp. Thứ nhất, nhu cầu về mối liên hệ giữa nghiên cứu học thuật và thực tiễn đang tăng lên và cần phải có cái nhìn sâu hơn về các quá trình khác nhau trong một môi trƣờng kinh tế xã hội phức tạp đang thay đổi nhanh chóng; và cả hai yêu cầu đƣợc sử dụng nghiên cứu định tính đạt đƣợc tốt hơn nghiên cứu định lƣợng. Thứ hai, một số vấn đề về các phƣơng pháp định tính đã bắt đầu đƣợc làm rõ [45]. Trong đào tạo và đào tạo sau ĐH, sự hiểu biết về các yêu cầu chính thức và không chính thức của môn học là rất quan trọng để đạt đƣợc kết quả thành công trong việc viết bất kỳ bài báo, luận án,… Những yêu cầu này đặc biệt quan trọng trong nghiên cứu liên quan đến các phƣơng pháp định tính - rõ ràng là một phƣơng pháp hợp lệ trong khoa học QL và khoa học kinh tế. Những mong đợi chính bao gồm: (a) đóng góp và giá trị ban đầu (b) kiên định trình bày kiến thức trong một lĩnh vực và phƣơng pháp (c) nghiên cứu "chất lƣợng tốt‖ (d) lý do cho bất kỳ quyết định nào trong quá trình nghiên cứu [45]. Chúng tôi đứng ở vai trò là ngƣời QLGD nhìn vào một hiện trạng TĐG, vì nguồn tài liệu chủ yếu chúng tôi tiếp cận là từ hệ thống văn bản của Bộ GD&ĐT. Nhƣ vậy, đối với nội dung hoàn toàn mới, cùng với mong muốn đi sâu vào phân tích thực trạng QL, cùng với điều kiện thực tế về nguồn lực nhân sự, thời gian c ng đều ủng hộ chúng tôi lựa chọn nghiên cứu định tính làm phƣơng pháp chủ đạo để tiếp cận vấn đề. Nghiên cứu định tính ở đề tài này cho phép chúng tôi tiếp cận nhằm tìm cách mô tả và phân tích đặc điểm môi trƣờng và hành vi của con ngƣời và của nhóm ngƣời từ quan điểm của nhà nghiên cứu. Bên cạnh đó, nghiên cứu định tính cung cấp thông tin toàn diện về các đặc điểm của môi trƣờng xã hội nơi nghiên cứu đƣợc tiến hành. Đời sống đƣợc nhìn nhận nhƣ một chuỗi các sự kiện liên kết chặt chẽ với nhau mà cần đƣợc mô tả một cách đầy đủ để phản ánh đƣợc cuộc sống thực tế hàng ngày. Nghiên cứu định tính dựa trên một chiến lƣợc nghiên cứu linh hoạt và có tính biện chứng. Phƣơng pháp này cho phép chúng tôi phát hiện những chủ đề quan trọng 7 mà các nhà nghiên cứu có thể chƣa bao quát đƣợc trƣớc đó. Trong nghiên cứu định tính, một số câu hỏi nghiên cứu và phƣơng pháp thu thập thông tin đƣợc chuẩn bị trƣớc, nhƣng chúng có thể đƣợc điều chỉnh cho phù hợp khi những thông tin mới xuất hiện trong quá trình thu thập. Đó là một trong những khác biệt cơ bản giữa phƣơng pháp định tính và phƣơng pháp định lƣợng 6.2.2.2. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu Trong nghiên cứu định tính, thu thập và phân tích thông tin bằng nhiều dạng khác nhau. Nó có xu hƣớng tập trung vào khai thác càng nhiều chi tiết càng tốt, một số lƣợng nhỏ các trƣờng hợp hoặc các ví dụ đƣợc xem là thú vị hoặc rõ ràng với mục đích để đạt đƣợc chiều sâu hơn là bề rộng [43]. Chúng tôi sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu theo tiếp cận định tính là phỏng vấn sâu (in-depth interview) đối với khách thể là CBQL của hoạt động TĐG và thành viên tham gia vào hoạt động TĐG; với số lƣợng khách thể tham gia mà chúng tôi nghĩ là phù hợp cho quy mô c ng nhƣ thời gian thực hiện đề tài. Ngoài ra chúng tôi c ng quan sát (direct observation) các buổi làm việc của các nhóm chuyên trách và nghiên cứu tài liệu (document/ documentation) để thu thập các dữ liệu bổ sung mà chúng tôi không phỏng vấn đƣợc. Đối với phỏng vấn sâu: Chúng tôi sử dụng các câu hỏi mở để thu thập dữ liệu thay vì dùng một công cụ thu thập dữ liệu có sẵn khác với mong muốn tìm ra đƣợc chính xác những vấn đề chúng tôi muốn biết [41]. Những nội dung phỏng vấn đều đƣợc ghi âm để có thể lƣu lại chính xác những điều mà ngƣời cung cấp thông tin truyền đạt. Ngoài ra, vì đối diện trực tiếp, tính vô danh của ngƣời đƣợc phỏng vấn cần đƣợc chúng tôi đảm bảo, chúng tôi c ng sẽ tôn trọng những yêu cầu bảo mật về thông tin nếu có những chia sẻ mà ngƣời tham gia không muốn công bố trong đề tài (dù chúng vẫn tồn tại trong các băng dữ liệu ghi âm). Việc phỏng vấn là ghi âm đều đƣợc sự đồng ý của các chủ thể phỏng vấn qua việc ký các biên bản xác nhận tham gia nghiên cứu. Chọn mẫu phỏng vấn sâu: Với việc chọn mẫu có chủ đích, ngƣời tham gia nghiên cứu sẽ giúp chúng tôi hiểu đƣợc hiện tƣợng trung tâm của vấn đề này một cách tốt nhất. Vì vậy với nhóm khách thể thành viên tham gia hoạt động TĐG, chúng tôi sẽ 8 lựa chọn những GV, CV có thể cho chúng tôi đầy đủ thông tin một cách chính xác nhất, trong đó bao gồm cả thành viên nhóm chuyên trách, thành viên nhóm thƣ ký và CBQL các đơn vị. Riêng ở nhóm CBQL hoạt động TĐG, chúng tôi lựa chọn ngẫu nhiên trong Hội đồng TĐG. Trong nghiên cứu này, chúng tôi phỏng vấn 16 ngƣời, mẫu CBQL là 3 và mẫu thành viên tham gia hoạt động TĐG là 13. Đối với phƣơng pháp quan sát: Mục đích quan sát là ghi nhận thực tế QL hoạt động TĐG trong KĐCL GD ĐH, dùng làm tƣ liệu đối chiếu với thông tin mà chúng tôi thu thập đƣợc trong quá trình phỏng vấn sâu. Mẫu quan sát là những buổi làm việc của hội đồng TĐG, của các nhóm chuyên trách trong thời gian phù hợp với tiến độ nghiên cứu. Đối với phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu: Một số nội dung đƣợc ghi nhận ở các tài liệu chúng tôi đƣợc giới thiệu, hoặc đã công bố trên các phƣơng tiện truyền thông, chúng tôi sẽ chọn phƣơng pháp thu thập dự liệu để tránh làm mất thời gian của khách thể phỏng vấn. 6.2.2.3. Phƣơng pháp xử lý số liệu Phỏng vấn sâu: Trƣớc hết, dữ liệu ghi âm đƣợc ghi lại bằng văn bản, chúng tôi sẽ phân tích nội dung để phân loại ý và thống kê tần suất [27] [41]. Một số nội dung sẽ đƣợc trích dẫn nguyên văn trong những trƣờng hợp cần thiết. Quan sát: Các thông tin ghi nhận đƣợc qua buổi quan sát sẽ đƣợc mô tả lại một cách ngắn gọn bằng biên bản quan sát, kèm hình ảnh minh hoạ thực tế. Nghiên cứu tài liệu: Với hệ thống tài liệu tiếp cận đƣợc, chúng tôi sẽ thống kê, liệt kê hoặc trích dẫn các dữ liệu. Cách xử lý số liệu chi tiết hơn sẽ đƣợc thể hiện ở chƣơng sau. 6.2.2.4. Vấn đề tồn tại của tiếp cận định tính Mỗi ngƣời nghiên cứu đều sàng lọc các thông tin, dữ liệu thông qua lăng kính cá nhân trong phân tích dữ liệu định tính. Vì bản chất của nghiên cứu định tính là sự diễn giải của ngƣời nghiên cứu dựa trên những trải nghiệm cá nhân, trong một bối cảnh chính trị xã hội, các mốc thời gian và không gian cụ thể để mô tả hiện tƣợng, phân nhóm dữ liệu thành các chủ đề hay chủng loại, diễn giải và rút ra kết luận dựa trên nhận định cá nhân và đặt ra những câu hỏi sâu xa hơn. Mặc dù chúng tôi luôn ý 9 thức đƣợc việc phải tôn trọng sự thật của thông tin và hiện tƣợng mình quan sát đƣợc ở một mức độ cao nhất. 10 7. Đóng góp của luận văn Hoạt động đánh giá, KĐCL ĐH đang nổi lên nhƣ một nhu cầu cấp thiết. Trong đó các trƣờng ĐH cần liên tục TĐG để có điều chỉnh kịp thời nâng cao CL hoạt động. Nghiên cứu này, trên góc độ tiếp cận riêng sẽ mang lại nhiều thông tin phân tích độc lập về chính hiệu quả hoạt động TĐG của một trƣờng ĐH. Các phân tích mà nghiên cứu thu đƣợc sẽ là kênh tham khảo quan trọng để các trƣờng điều chỉnh hoạt động TĐG của mình trong tƣơng lai.