Tài liệu Uản lý công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông huyện quảng điền, tỉnh thừa thiên huế (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN SANH TÀI QUẢN LÝ CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GIẢNG DẠY CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN QUẢNG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ Demo Version - Select.Pdf SDK Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC TS. TRẦN VĂN HIẾU Huế, năm 2015 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu ghi trong luận văn là trung thực, được các đồng tác giả cho phép sử dụng và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Tác giả Nguyễn Sanh Tài Demo Version - Select.Pdf SDK ii Với tình cảm chân thành và lòng kính trọng tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: Phòng đào tạo Sau Đại học, khoa Tâm lý – Giáo dục và Ban giám hiệu trường Đại học Sư phạm Huế đã tạo điều kiện cho tác giả học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Quý thầy giáo, cô giáo của khoa Tâm lý – Giáo dục, trường Đại học Sư phạm Huế và các thầy cô đã trực tiếp giảng dạy, tư vấn cho tác giả trong suốt quá trình học tập nghiên cứu và viết luận văn. Lãnh đạo và chuyên viên Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thừa Thiên Huế đã tạo điều kiện về mặt thời gian và kinh phí để tác giả tham gia khóa học. Ban giám hiệu, quý thầy cô ở Trường THPT Hóa Châu, Trường THPT Nguyễn Chí Thanh, Trường THPT Tố Hữu cùng gia đình, bạn bè và đồng nghiệp, đã tạo điều kiện, động viên, khích lệ, cung cấp tài liệu, đóng góp ý kiến cho tác giả Demo Version Select.Pdf SDKluận văn. trong quá trình học tập, nghiên-cứu và hoàn thành Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến Thầy giáo TS. Trần Văn Hiếu, người hướng dẫn khoa học tận tình trong quá trình tác giả thực hiện luận văn. Mặc dù tác giả đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu, song chắc chắn trong luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của quý thầy (cô) và các bạn đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Thừa Thiên Huế, tháng 05 năm 2015 Tác giả Nguyễn Sanh Tài iii iii MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa ............................................................................................................... i Lời cam đoan ...............................................................................................................ii Lời cảm ơn ................................................................................................................ iii Mục lục ........................................................................................................................ 1 Danh mục bảng ........................................................................................................... 4 Danh mục các chữ viết tắt ........................................................................................... 5 MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 6 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 6 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................... 7 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ........................................................................ 7 4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 7 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 8 6. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 8 7. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................. 8 8. Cấu trúc luận văn .................................................................................................... 9 Demo Version - Select.Pdf SDK NỘI DUNG .............................................................................................................. 10 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC GIẢNG DẠY CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ........................................................................ 10 1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................. 10 1.2. Năng lực giảng dạy - một bộ phận cơ bản của năng lực sư phạm của người giáo viên .... 11 1.2.1. Các khái niệm .................................................................................................. 11 1.2.2. Năng lực giảng dạy là một bộ phận của năng lực sư phạm ............................ 13 1.2.3. Cấu trúc của năng lực giảng dạy ..................................................................... 13 1.3. Bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên ....................................... 19 1.3.1. Khái niệm bồi dưỡng...................................................................................... 19 1.3.2. Mục tiêu bồi dưỡng ......................................................................................... 20 1.3.3. Nội dung bồi dưỡng ........................................................................................ 20 1.3.4. Hình thức và phương pháp bồi dưỡng ............................................................ 21 1.3.5. Các nguồn lực cho công tác bồi dưỡng ........................................................... 22 1.3.6. Kết quả bồi dưỡng ........................................................................................... 23 1 1.4. Quản lý công tác bồi dưỡng năng lực cho giáo viên .......................................... 23 1.4.1. Quản lý và các chức năng quản lý .................................................................. 23 1.4.2. Sự cần thiết của việc bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ................................. 24 1.4.3. Chức năng, nhiệm vụ của Hiệu trưởng trường THPT đối với quản lý công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho giáo viên .............................................. 24 1.4.4. Nội dung quản lý công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên ......... 25 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên................................................................................. 28 1.5.1. Các yếu tố khách quan .................................................................................... 28 1.5.1. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................ 29 Tiểu kết chƣơng 1 .................................................................................................... 29 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC GIẢNG DẠY CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN THPT HUYỆN QUẢNG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ................................ 30 2.1. Khái quát về tự nhiên, kinh tế, xã hội và giáo dục huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ................................................................................................ 30 2.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên ................................................................... 30 Demo Version - Select.Pdf SDK 2.1.2. Về kinh tế - văn hóa xã hội ............................................................................. 31 2.1.3. Về giáo dục ..................................................................................................... 31 2.2. Khái quát về quá trình khảo sát thực trạng ........................................................ 32 2.3. Thực trạng về ĐNGV và công tác bồi dưỡng NLGD của ĐNGV các trường THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................ 33 2.3.1. Thực trạng về ĐNGV trường THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ... 33 2.3.2. Thực trạng NLGD của ĐNGV các trường THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ................................................................................................ 35 2.3.3. Thực trạng công tác bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV ........................................ 38 2.4. Thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV .............................. 45 2.4.1. Nhận thức của GV và cán bộ quản lý về công tác bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV............................................................................................................... 45 2.4.2. Quản lý việc xây dựng kế hoạch, chương trình, nội dung bồi dưỡng GV ............. 47 2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ........................................................ 56 2.5.1. Điểm mạnh ...................................................................................................... 56 2 2.5.2. Điểm yếu ......................................................................................................... 56 2.5.3. Nguyên nhân ................................................................................................... 57 Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................................... 58 CHƢƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC GIẢNG DẠY CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN QUẢNG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ...... 59 3.1. Các căn cứ định hướng xác lập biện pháp ......................................................... 59 3.1.1. Mục tiêu giáo dục trung học phổ thông .......................................................... 59 3.1.2. Mục tiêu, nhiệm vụ phát triển giáo dục của tỉnh Thừa Thiên Huế ................. 60 3.2. Nguyên tắc xác lập biện pháp ............................................................................ 61 3.2.1. Các biện pháp phải đáp ứng yêu cầu đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục ở trường THPT .......................................................................................... 61 3.2.2. Các biện pháp phải phát huy tính tích cực, chủ động của đội ngũ CBQL, GV ..... 61 3.2.3. Các biện pháp phải đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ và thực tiễn .................. 61 3.3. Biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. .............. 62 3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí - Select.Pdf SDK về côngDemo tác bồiVersion dưỡng NLGD. ......................................................................... 62 3.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV .................. 63 3.3.3. Biện pháp 3: Xây dựng nội dung, chương trình bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV.... 64 3.3.4. Biện pháp 4: Đổi mới hình thức, phương pháp bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV .... 66 3.3.5. Biện pháp 5: Phát huy vai trò của Tổ chuyên môn trong công tác bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV ................................................................................ 68 3.3.6. Biện pháp 6: Huy động các nguồn lực cho công tác bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV .... 71 3.3.7. Biện pháp 7: Tạo động lực cho GV trong công tác bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV ...... 74 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................................ 76 3.5. Khảo nghiệm nhận thức tính về cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ..... 76 Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................................... 78 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 79 1. Kết luận ................................................................................................................. 79 2. Khuyến nghị .......................................................................................................... 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 83 PHỤ LỤC 3 DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 2.1. Đánh giá của CBQL, GV các trường THPT về NLGD của GV ............. 35 Bảng 2.2. Đánh giá về nội dung công tác bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV .............. 38 Bảng 2.3. Đánh giá của CBQL, GV về phương pháp, hình thức bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV ............................................................................................ 40 Bảng 2.4. Đánh giá của CBQL, GV về các nguồn lực cho công tác bồi dưỡng ....... 44 NLGD cho ĐNGV .................................................................................................... 44 Bảng 2.5. Nhận thức của CBQL và GV về tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng NLGD............................................................................................ 45 Bảng 2.6. Tinh thần và thái độ của GV khi tham gia các hoạt động bồi dưỡng NLGD..... 46 Bảng 2.7. Ảnh hưởng của các yếu tố đến chất lượng bồi dưỡng NLGD.......................... 46 Bảng 2.8. Quản lý của HT về việc bồi dưỡng NLGD cho GV ................................. 47 Bảng 2.9. Tổ chức bồi dưỡng NLGD qua việc QL hoạt động giảng dạy của GV ......... 49 Bảng 2.10. Quản lý việc tự học, tự bồi dưỡng NL giảng dạy cho GV ..................... 50 Bảng 2.11. Quản lý Version hoạt động -bồi dưỡng NLGD cho GV ở TCM .......................... 51 Demo Select.Pdf SDK Bảng 2.12. Quản lý lực lượng tham gia công tác bồi dưỡng NLGD cho ĐNGV ............ 52 Bảng 2.13. Quản lý các điều kiện hỗ trợ công tác bồi dưỡng NLGD cho GV ......... 53 Bảng 2.14. Ảnh hưởng của các nội dung quản lý đến chất lượng giảng dạy........... 55 của các nhà trường trong giai đoạn hiện nay ............................................................ 55 Bảng 3.1. Kết quả khảo sát, trưng cầu ý kiến về tính cấp thiết, khả thi của các biện pháp .......................................................................................................... 77 4 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT CHỮ VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ 1. BGH : Ban giám hiệu 2. CBGV : Cán bộ giáo viên 3. CBGV-NV : Cán bộ giáo viên - Nhân viên 4. CBQL : Cán bộ quản lý 5. CM : Chuyên môn 6. CNTT : Công nghệ thông tin 7. CSVC : Cơ sở vật chất 8. ĐH-CĐ : Đại học, cao đẳng 9. ĐNGV : Đội ngũ giáo viên 10. ĐNGVG : Đội ngũ giáo viên giỏi 11. GD : Giáo dục 12. GD-ĐT : Giáo dục, đào tạo 13. GV : Giáo viên GVG : Giáo viên giỏi 15. HS : Học sinh 16. KTCN : Kỹ thuật công nghiệp 17. KTĐG : Kiểm tra, đánh giá 18. KTNN : Kỹ thuật nông nghiệp 19. KT-XH : Kinh tế, xã hội 20. NLGD : Năng lực giảng dạy 21. NNL : Nguồn nhân lực 22. PPGD : Phương pháp giảng dạy 23. QL : Quản lý 24. QLGD : Quản lý giáo dục 25. SGD : Sở Giáo dục 26. TBDH : Thiết bị dạy học 27. THPT : Trung học phổ thông 28. UBND : Ủy ban Nhân dân 14. Demo Version - Select.Pdf SDK 5 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Để đạt được mục tiêu chiến lược giáo dục trong từng giai đoạn phát triển cụ thể, Đảng ta đã xác định nhiều giải pháp, trong đó có giải pháp phát triển nhân lực của ngành giáo dục. Muốn làm được điều đó ngành giáo dục cần làm các việc cụ thể: xây dựng mục tiêu, nội dung, phương pháp giảng dạy phù hợp, tổ chức bồi dưỡng giáo viên dựa trên nhu cầu nâng cao năng lực giảng dạy để đáp ứng với nội dung, chương trình mới ở mọi cấp học và trình độ đào tạo. Nghị quyết 29-NQ/TW 8 Khóa XI đã khẳng định: “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học”. Chất lượng dạy học bị chi phối nhiều yếu tố, mỗi yếu tố đều có vai trò riêng nhưng các yếu tố đó có quan hệ mật thiết với nhau. Trong đó yếu tố giáo viên đóng Demo Version vai trò bao trùm: “Giáo viên là- Select.Pdf nhân tố quyếtSDK định chất lượng giáo dục” với giải pháp “Thực hiện chương trình bồi dưỡng thường xuyên, bồi dưỡng chuẩn hóa, nâng cao phẩm chất, năng lực cho đội ngũ giáo viên” [11]. Trong chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011-2020 đã xác định những vấn đề đổi mới giáo dục như đổi mới nội dung, phương pháp, kiểm tra, đánh giá... trong đó có đề cập đến việc phát triển đội ngũ giáo viên “Tiếp tục đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo để đến năm 2020, 100% giáo viên mầm non và phổ thông đạt chuẩn trình độ đào tạo, trong đó 60% giáo viên mầm non, 100% giáo viên tiểu học, 88% giáo viên trung học cơ sở và 16,6% giáo viên trung học phổ thông đạt trình độ đào tạo trên chuẩn”. Chính vì vậy, vấn đề đào tạo và bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là một trong những nhiệm vụ cấp thiết, trong đó công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hiện nay. Thực tế hiện nay các trường THPT ở Thừa Thiên Huế nói chung và huyện Quảng Điền nói riêng, bên cạnh có nhiều giáo viên có trình độ chuyên môn, nghiệp 6 vụ, năng lực giảng dạy tốt, vẫn còn một số giáo viên chưa có ý thức rèn luyện tay nghề, đặc biệt là năng lực giảng dạy; việc cải tiến phương pháp giảng dạy còn chậm đổi mới. Công tác quản lý giảng dạy nhằm nâng cao năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên còn chưa đủ mạnh, chưa đáp ứng được các yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện của giáo dục đề ra trong giai đoạn mới. Quan trọng là vấn đề này chưa được nghiên cứu, đánh giá một cách có hệ thống, khoa học nhằm đề ra các giải pháp quản lý, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên trên địa bàn, nâng cao năng lực giảng dạy đáp ứng việc đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo. Từ những lý do trên, chúng tôi đã chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý công tác bồi dƣỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên Trung học phổ thông huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế”. 2. Mục đích nghiên cứu Từ việc nghiên cứu lý luận và thực trạng, đề xuất các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho giáo viên trung học phổ thông huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu Demo - Select.Pdf SDK 3.1. Khách thểVersion nghiên cứu Quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho giáo viên THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. 4. Giả thuyết khoa học Năng lực giảng dạy của đội ngũ giáo viên và công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên ở các trường THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, tuy đã được chú trọng nhưng trên thực tế còn nhiều biểu hiện yếu kém và bất cập. Nếu xác lập được các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên một cách hợp lý, tính khả thi và tác động đồng bộ đến tất cả các khâu của công tác này thì năng lực giảng dạy của của đội ngũ giáo viên ở các nhà trường THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ được nâng cao. 7 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của quản lý công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên THPT 5.2. Kháo sát và đánh giá thực trạng về quản lý bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 5.3. Xác lập các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết Tìm hiểu, nghiên cứu, phân loại và hệ thống hóa các tài liệu nghiên cứu nhằm xây dựng cơ sở lý luận về biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Thực hiện điều tra, khảo sát đánh giá thực trạng của đề tài nghiên cứu để xây dựng cơ sở thực tiễn thiết lập các giải pháp, cụ thể: Demo Version - Select.Pdf SDK * Phương pháp điều tra bằng An két: điều tra giáo viên THPT và cán bộ quản lý (Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn) trên địa bàn huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế bằng hai mẫu phiếu thăm dò. * Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động. * Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. * Phương pháp phỏng vấn. * Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia. 6.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng toán thống kê để xử lý kết quả điều tra. 7. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung khảo sát thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên THPT huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn 2012-2014, gồm các trường: Trường THPT Hóa Châu, Trường THPT Nguyễn Chí Thanh, Trường THPT Tố Hữu. 8 8. Cấu trúc luận văn Luận văn gồm các phần sau: Phần mở đầu Phần nội dung, gồm 3 chương Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của quản lý công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên Trung học phổ thông Chƣơng 2: Thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên Trung học phổ thông huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế Chƣơng 3: Biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên Trung học phổ thông huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế Phần kết luận và khuyến nghị Tài liệu tham khảo và phụ lục Demo Version - Select.Pdf SDK 9