Tài liệu Một số giải pháp vượt rào cản môi trường nhằm thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường mỹ của công ty may hưng long

LỜI CẢM ƠN Sau quá trình học tập và nghiên cứu tại khoa Thương mại quốc tế trường Đại học Thương Mại , dưới sự chỉ bảo tận tình của các thầy cô , em đã hoàn thành khóa luận với đề tài : “Một số giải pháp vượt rào cản môi trường nhằm thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường Mỹ của công ty may Hưng Long “ Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Thương mại quốc tế - Trường Đại học Thương Mại , đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới cô giáo, Th.S Nguyễn Nguyệt Nga thuộc bộ môn Kinh tế quốc tế đã tận tình chỉ bảo , hướng dẫn và giúp đỡ em trong quá trình hoàn thành khóa luận tốt nghiệp. Qua đây, em cũng xin cảm ơn các cô chú , các anh chị phòng xuất nhập khẩu cũng như các phòng ban khác trong Công ty cổ phần may và dịch vụ Hưng Long đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ em hoàn thành tốt bài khóa luận của mình. Do thời gian thực tập và kiến thức còn hạn chế nên bài khóa luận của em không tránh khỏi những thiếu sót . Em kính mong nhận đuọc sự hướng dẫn , chỉ bảo của thầy cô để em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp của mình . Em xin chân thành cảm ơn ! Hà Nội, ngày 15 tháng 4 năm 2013 Sinh viên thực hiện Vũ Thị Châu Thúy GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga i SV: Vũ Thị Châu Thúy MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN...................................................................................................i MỤC LỤC........................................................................................................ii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ..............................................................iv DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH..................................................v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT................................................vi CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...............................1 1.1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài..............................................................1 1.2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu.............................................................2 1.3. Mục đích nghiên cứu................................................................................3 1.5. Phạm vi nghiên cứu..................................................................................4 1.6. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................4 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ RÀO CẢN MÔI TRƯỜNG ÁP DỤNG VỚI HÀNG DỆT MAY VÀO THỊ TRƯỜNG MỸ.........................5 2.1. Một số khái niệm cơ bản..........................................................................5 2.2.2.Rảo cản môi trường.................................................................................5 2.2.3.Xuất khẩu.................................................................................................6 2.2.4.Các quy định liên quan đến môi trường.................................................7 2.2. Rào cản môi trường áp dụng với hàng dệt may nhập khẩu vào thị trường Mỹ.......................................................................................................8 2.2.1. Luật tăng cường an toàn sản phẩm tiêu dùng CPSIA.........................8 - CPSC đưa ra như sau :...............................................................................10 2.2.2. Tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội SA-8000............................................11 2.2.3. Tiêu chuẩn trách nhiệm dệt may toàn cầu WRAP.............................13 2.2.4. Tiêu chuẩn ISO 14000.........................................................................14 2.3. Phân định nội dung nghiên cứu............................................................15 CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VƯỢT RÀO CẢN MÔI TRƯỜNG CỦA HÀNG DỆT MAY TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY VÀ DICH VỤ HƯNG LONG XUẤT KHẨU SANG THỊ TRƯỜNG MỸ.....16 3.1. Giới thiệu về công ty cổ phần may và dịch vụ Hưng Long.................16 3.1.1 Khái quát quá trình hình thành............................................................16 3.1.2. Quá trình phát triển..............................................................................17 3.1.3 Lĩnh vực sản xuất..................................................................................17 3.1.4 Cơ cấu tổ chức.......................................................................................18 3.1.5 Nhân lực................................................................................................19 3.1.6 Cơ sở vật chất.........................................................................................20 3.2. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty may Hưng Long .........................................................................................................................20 3.2.1. Tình hình hoạt động kinh doanh của công ty may Hưng Long.........20 3.2.2. Tình hình hoạt động XNK của công ty sang thị trường Mỹ...............21 3.3. Thực trạng của vượt rào cản môi trường nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu sang thị trường Mỹ của công ty may Hưng Long....................22 GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga ii SV: Vũ Thị Châu Thúy 3.3.1. Thực trạng của việc đáp ứng tiêu chuẩn ISO 14000 của công ty may Hưng Long nhằm thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường Mỹ.........................22 3.3.2. Thực trạng việc đáp ứng quy định CPSIA- Quy định về tính dễ cháy của vải may quần áo.......................................................................................27 3.4. Đánh giá hiệu quả vượt rào cản môi trường của công ty may Hưng Long nhằm thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường Mỹ.................................29 3.4.1. Thành công...........................................................................................29 3.4.2. Tồn tại...................................................................................................31 3.4.3. Nguyên nhân.........................................................................................32 CHƯƠNG 4 : ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN VÀ ĐỀ XUẤT NHẰM GIÚP HÀNG DỆT MAY TẠI CÔNG TY MAY HƯNG LONG VƯỢT QUA CÁC RÀO CẢN MÔI TRƯỜNG ĐỂ ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU SANG THỊ TRƯỜNG MỸ...........................................................................34 4.1. Định hướng phát triển để đáp ứng rào cản môi trường của công ty Hưng Long xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường Mỹ.........................34 4.2. Các đề xuất giúp công ty may Hưng Long vượt các rào cản môi trường khi xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường Mỹ..........................35 Từ những tồn tại và nguyên nhân trên , em xin đề ra một số giải pháp giúp công ty may Hưng Long đáp ứng các tiêu chuẩn ISO 14001 và CPSIA- Quy định về tính dễ cháy của vải may quần áo như sau :...........36 4.2.1. Giải pháp chung...................................................................................36 4.2.2. Giải pháp hoàn thiện đáp ứng tiêu chuẩn ISO 14001........................37 4.2.3. Giải pháp đáp ứng quy định về tính dễ cháy của vải may quần áo....39 4.3. Một số kiến nghị......................................................................................40 4.3.1. Kiến nghị đối với cơ quan quản lí Nhà nước......................................40 4.3.2. Kiến nghị đối với Hiệp hội dệt may Việt Nam.....................................40 4.3.3 Kiến nghị đối với công ty.......................................................................41 KẾT LUẬN....................................................................................................42 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................43 PHỤ LỤC.......................................................................................................44 PHIẾU ĐIỀU TRA TRẮC NGHIỆM.........................................................44 BẢNG KẾT QUẢ ĐIỀU TRA......................................................................47 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................51 GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga iii SV: Vũ Thị Châu Thúy DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ. HÌNH VẼ Bảng 2.1. Thời gian biểu yêu cầu tuân thủ tiêu chuẩn 16 CFR.................10 Bảng2.2. Tính cháy của sản phẩm may.......................................................11 Sơ đồ 3.1:Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của công ty.................................18 Bảng 3.1: Tình hình lao động của công ty...................................................19 Bảng 3.3. Kim ngạch xuất khẩu theo thị trường của công ty may Hưng Long................................................................................................................21 Sơ đồ 3.2. Thực tế áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001 tại công ty may Hưng Long................................................................................................................22 Hình3.1. Mức độ quan trọng của việc thực hiện và đáp ứng HTQLMT. 25 Hình 3.2. Số phiếu công nhân từng nghe nói đến ISO 14001....................25 Hình 3.3. Ý kiến của công nhân về các hoạt động tuyên truyền của công ty......................................................................................................................25 Hình 3.4. Mức độ phù hợp của HTQLMT với tình hình của công ty.......26 Hình 3.5. Ý kiến về việc thường xuyên tổ chức, kiểm tra môi trường lao động.................................................................................................................26 Hình 3.6. Số phiếu về sự quan tâm của ban lãnh đạo về việc thực hiện HTQLMT.......................................................................................................26 Hình 3.7. Số phiếu muốn tham gia tập huấn phổ biến kiến thức môi trường.............................................................................................................27 Bảng 4.1. Nguyên nhân, giải pháp về vấn đề vượt rào cản môi trường trong công ty may Hưng Long.....................................................................35 Từ những tồn tại và nguyên nhân trên , em xin đề ra một số giải pháp giúp công ty may Hưng Long đáp ứng các tiêu chuẩn ISO 14001 và CPSIA- Quy định về tính dễ cháy của vải may quần áo như sau :...........36 Sơ đồ 4.1. Sơ đồ quá trình thu gom, phân loại, vận chuyển rác thải công nghiệp..............................................................................................................37 GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga iv SV: Vũ Thị Châu Thúy DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH Từ viết tắt EU CPSC Nghĩa tiếng Anh European Union Consumer Product Safety Nghĩa tiếng Việt Liên minh châu Âu Ủy ban an toàn sản phẩm tiêu CPSIA Commission Consumer Product Safety dùng Hoa Kỳ Luật cải thiện an toàn sản APEC Improvement Act Asia- Pacific Economic phẩm tiêu dùng Diễn đàn hợp tác kinh tế châu WTO USD ISO Cooperation World Trade Organization United States Dollar International Organization for Á – Thái Bình Dương Tổ chức thương mại thế giới Đô la Mỹ Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế SA 8000 SAI Standardization Social and Accountability 8000 Social and Accountability Tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội Tổ chức trách nhiệm xã hội CEPAA International Concil on Economic Priorities quốc tế Ủy ban tư vấn của hội nghị WRAP Accreditation Agency Worldwide Responsible Trách nhiệm toàn cầu trong Accredited Product ngành sản xuất may mặc DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT Từ viết tắt Công ty may Hưng Long Nghĩa tiếng Việt Công ty cổ phần may và dịch vụ Hưng Long GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga v SV: Vũ Thị Châu Thúy DN XK TNHH NVL HĐQT PTGĐ XNK- KH DT Doanh thu GT TT Doanh nghiệp Xuất khẩu Trách nhiệm hữu hạn Nguyên vật liệu Hội đồng quản trị Phó Tổng Giám đốc Xuất nhập khẩu – Khách hàng Giá trị Tỉ trọng GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga vi SV: Vũ Thị Châu Thúy CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài Tại Việt Nam, dệt may là một trong những ngành sản xuất mũi nhọn và có tiềm lực phát triển khá mạnh , có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, với hệ thống các DN thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia sản xuất và xuất khẩu . Do đó , đẩy mạnh XK mặt hàng may mặc là một trong những chiến lược quan trọng phát triển ngành may mặc Việt Nam nói riêng và phát triển kinh tế nói chung. Với tốc độ phát triển ngày càng cao của đời sống và sự gia tăng không ngừng của mức thu nhập , con người không những hướng đến những sản phẩm có chât lượng cao mà còn hướng đến việc sử dụng các sản phẩm bảo vệ môi trường sinh thái, con người và bầu khí quyển trái đất . Vấn đề môi trường trở thành một yếu tố không thể thiếu trong các cuộc đàm phán , thương lượng các hợp đồng thương mại của các DN cũng như các cuộc đàm phán song phương , đa phương giữa các quốc gia. Mỹ là quốc gia có nền kinh tế lớn nhất thế giới , và cũng là một quốc gia được đánh giá là khó tính trong việc nhập khẩu các sản phẩm , trong đó môi trường cũng là một vấn đề được Mỹ đặc biệt quan tâm. Hàng năm công ty cổ phần may và dịch vụ Hưng Long sản xuất , gia công , XK sản phẩm may mặc của mình ra thị trường rất nhiều nước trên thế giới nhưng XK sang thị trường Mỹ luôn là chủ lực , chiếm tỉ trọng khoảng 50-60% . Tuy nhiên , như đã nói , thị trường Mỹ là thị trường được đánh giá là khó tính và chứa nhiều rào cản kĩ thuật phức tạp vì vậy muốn tiếp tục chinh phục thị trường này các DN Việt Nam cần đáp ứng các tiêu chuẩn mới của Mỹ về môi trường trong sản xuất hàng dệt may XK , nếu không đáp ứng được thì những sản phẩm của Việt Nam sẽ không được tiêu thụ, có thể nói đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường là điều kiện đủ để các DN sản xuất hàng dệt may có thể phát triển tại thị trường này . Vì vậy em chọn đề tài “Một số giải pháp vượt rào cản môi trường nhằm thức đẩy xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường Mỹ của công ty cổ phần may và dịch vụ Hưng Long “. Đề tài nhằm đưa ra những nhận định và những đóng góp thực tế của em về tình hình cũng như giải pháp để giúp công ty may Hưng Long nói riêng và các DN dệt may nói chung có các biện pháp giải quyết để đáp ứng các rào cản môi trường trong sản xuất hàng dệt may XK của công ty ra thị trường thế giới , mà cụ thể là thị trường Mỹ , hạn chế đến mức thấp nhất ảnh hưởng của việc sản xuất GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 1 SV: Vũ Thị Châu Thúy đến môi trường xung quanh, giúp công ty đáp ứng được các tiêu chuẩn môi trường để có thể thúc đẩy hoạt động XK sản phẩm may mặc của công ty sang thị trường Mỹ . 1.2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu Vấn đề môi trường đang được cả thế giới quan tâm và dùng nhiều biện pháp để bảo vệ môi trường . Bất kì một DN nào muốn đưa sản phẩm của mình vào thị trường Mỹ thì đều phải tuân thủ chặt chẽ những rào cản môi trường mà Mỹ đặt ra . Tuy nhiên, hầu hết các đề tài năm trước mới chỉ dừng lại ở việc đưa ra các giải pháp vượt rào cản kĩ thuật nói chung cho ngành may mặc nhằm thúc đẩy XK sang thị trường nước ngoài . Một số đề tài tiêu biểu nghiên cứu về các rào cản xuất khẩu hàng may mặc năm trước là : - Sinh viên Nguyễn Thu Trang – Đại học Thương Mại năm 2011 với đề tài : “Rào cản và giải pháp vượt rào cản trong xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ “ Bài luận văn đã khái quát được hệ thống rào cản của thị trường Hoa Kỳ nhưng chưa nêu rõ cụ thể rào cản nào đang gây ra nhiều khó khăn cho DN Việt Nam . Bài luận chỉ chung các tác động của rào cản nói chung chứ không cụ thể về rào cản môi trường có ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động xuất khẩu hàng dệt may của DN -Sinh viên Trương Thu Thảo – Đại học Thương Mại năm 2012 với đề tài: “ Nâng cao khả năng thực hiện Luật về tăng cường an toàn sản phẩm tiêu dùng (CPSIA 2008 ) của công ty TNHH Korea – Việt Nam Kyung Seung nhằm đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm may mặc sang thị trường Hoa Kỳ “ Nhìn chung bài luận cũng khái quát được hệ thống rào cản kĩ thuật đối với hàng dệt may và Luật tăng cường an toàn sản phẩm tiêu dùng ( CPSIA 2008 ) và cũng đã phân định rõ nội dung nghiên cứu của mình và cũng đã đưa ra được những giải pháp cho DN . Tuy nhiên nội dung nghiên cứu chỉ là một phần trong các rào cản về môi trường , chưa làm rõ được tác đông của những rào cản môi trường đối với DN -Sinh viên Phạm Văn Giang – Đại học Ngoại Thương năm 2010 với đề tài : “ Giải pháp để hàng dệt may Việt Nam vượt qua rào cản kĩ thuật của EU” Bài viết đã nêu ra được hệ thống rào cản kĩ thuật của thị trường EU ( cũng là 1 thị trường XK lớn của hàng dệt may ), đưa ra các giải pháp giúp hàng dệt may GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 2 SV: Vũ Thị Châu Thúy Việt Nam vượt qua các rào cản đó nhưng chưa phân định cụ thể , chưa nói rõ các rào cản môi trường có tác động như thế nào đến việc XK sang thị trường này Nhìn chung các đề tài trên đều nghiên cứu về XK hàng dệt may sang các thị trường lớn , tuy nhiên thì mục đích nghiên cứu của mỗi đề tài là khác nhau chưa có đề tài nào cụ thể về rào cản môi trường như “Một số giải pháp vượt rào cản môi trường nhằm thức đẩy xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường Mỹ của công ty cổ phần may và dịch vụ Hưng Long “ Những thành công đạt được của các đề tài : Nói lên tầm quan trọng của việc vượt rào cản để có thể thúc đẩy XK hàng dệt may sang thị trường Hoa Kỳ Thực trạng XK hàng dệt may sang thị trường nước ngoài Chỉ ra những hạn chế , thực trạng của việc vượt rào cản môi trường từ đó có những biện pháp cụ thể để khắc phục tình trạng đó Giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm cũng như trang thiết bị , môi trường làm việc để có thể đáp ứng tốt nhất những rào cản mà thị trường Hoa Kỳ đặt ra Hạn chế Các đề tài chưa phân định nội dung nghiên cứu cụ thể , còn khá chung chung khi nói về các rào cản Còn mang tính lí thuyết cao, chưa đi sâu vào thực tiễn 1.3. Mục đích nghiên cứu - Tìm hiểu những quy định , hệ thống rào cản môi trường của Mỹ với hàng dệt may Việt Nam - Đánh giá tình hình XK hàng dệt may của công ty may Hưng Long sang thị trường Mỹ và thực trạng vượt rào cản của công ty khi XK vào thị trường này - Tìm hiểu , phân tích các nguyên nhân gây ra sự hạn chế trong việc vượt rào cản môi trường của hàng dệt may tại công ty - Đưa ra các đề xuất , giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm để cải thiện khả năng vượt rào cản môi trường của sản phẩm dệt may tại công ty , đẩy mạnh XK sang thị trường Mỹ . Đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện việc thực hiện và đáp ứng các rào cản môi trường của công ty 1.4. Đối tượng nghiên cứu - Hệ thống rào cản môi trường của Mỹ đối với sản phẩm dệt may và các biện pháp vượt rào cản của công ty may Hưng Long GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 3 SV: Vũ Thị Châu Thúy - Hoạt động XK hàng dệt may của công ty may Hưng Long sang thị trường Mỹ 1.5. Phạm vi nghiên cứu - Sản phẩm nghiên cứu : Hàng dệt may XK của công ty may Hưng Long - Các rào cản môi trường liên quan đến sản phẩm dệt may - Không gian nghiên cứu : Thị trường Mỹ - Thời gian nghiên cứu : Từ năm 2009- 2012 1.6. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp : Dữ liệu thu thập bằng phương pháp phỏng vấn chuyên gia. Triển khai phỏng vấn các cán bộ phòng XNK, phòng nhân sự, phòng kế toán. - Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp : Thu thập thông tin, báo cáo dữ liệu có liên quan đến kim ngạch XK, tình hình vượt rào cản môi trường tại công ty may Hưng Long. Thu thập các số liệu liên quan về vấn đề nghiên cứu, nghiên cứu các số liệu từ các kết quả báo cáo, chuyên đề , các ý kiến của chuyên gia về quá trình vượt rào cản môi trường. - Phương pháp phân tích dữ liệu : Dựa vào những thông tin thu thập được tiến hành sử dụng phương pháp so sánh , định tính , định lượng mức độ vượt rào cản các yêu cầu môi trường mà thị trường Mỹ đưa ra 1.7. Bố cục Khóa luận gồm 4 chương chính như sau: Chương 1: Tổng quan về vấn đề nghiên cứu Chương 2: Cơ sở lí luận về rào cản môi trường áp dụng với hàng dệt may vào thị trường Mỹ Chương 3: Phân tích thực trạng vượt rào cản môi trường của hàng dệt may tại công ty cổ phần may và dịch vụ Hưng Long xuất khẩu sang thị trường Mỹ Chương 4: Định hướng phát triển và đề xuất nhằm giúp hàng dệt may tại công ty may Hưng Long vượt qua các rào cản môi trường để đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Mỹ GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 4 SV: Vũ Thị Châu Thúy CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ RÀO CẢN MÔI TRƯỜNG ÁP DỤNG VỚI HÀNG DỆT MAY VÀO THỊ TRƯỜNG MỸ 2.1. Một số khái niệm cơ bản 2.2.1.Môi trường Theo luật bảo vệ môi trường sửa đổi của Việt Nam (có hiệu lực từ 01/07/2005) “ Môi trường là tất cả các yếu tố tự nhiên và xã hội bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và sinh vật “ Phân loại môi trường theo luật bảo vệ môi trường của Việt Nam , môi trường bao gồm hai hệ thống: - Môi trường tự nhiên : bao gồm các yếu tố được hình thành , tồn tại và phát triển theo các quy luật tự nhiên, khách quan ngoài ý muốn con người, không hoặc ít chịu sự chi phối của con người đó là : đất , nước, không khí, động thực vật, khí hậu, ánh sáng , địa hình , sông , biển.. - Môi trường vật chất nhân tạo bao gồm các yếu tố do con người tạo ra và chịu sự chi phối của con người đó là : nhà cửa, đường xá, cầu cống, hệ thống thoát nước, các cảnh quan kiến trúc, các di tích lịch sử , văn hóa 2.2.2.Rảo cản môi trường Hiện nay, rào cản môi trường là một thuật ngữ khá phổ biến trong lĩnh vực Thương mại quốc tế, song định nghĩa chính thống về nó lại chưa có nhiều. Có thể xem xét một số định nghĩa về rào cản môi trường như sau : “ Rào cản môi trường là một hệ thống quy định những tiêu chuẩn về môi trường trong hoạt động sản xuất , từ việc sử dụng NVL đến trình độ công nghệ sản xuất; từ xử lý chất thải đến tận thu, sử dụng tái chế chất thải ; từ việc áp dụng các biện pháp giảm thiểu chất thải đến thực hiện kế hoạch quản lý môi trường.Các nước áp dụng nhiều loại rào cản này là khu vực châu Âu, châu Mỹ và một số nước phát triển ở châu Á “ – theo Công ty tư vấn và truyền thông văn hóa giáo dục môi trường Pi, 2007. Bên cạnh đó, trung tâm nghiên cứu APEC ( Australia) khi nghiên cứu đề tài “ Chủ nghĩa đơn phương châu Âu – Rào cản thương mại môi trường và mối đe dọa đến sự thịnh vượng của thương mại ngày càng gia tăng “ đã mô tả : “ Rào cản môi trường được định nghĩa như là các tiêu chuẩn quy định môi trường chặt chẽ tác GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 5 SV: Vũ Thị Châu Thúy động đến thương mại ; các biện pháp thương mại phân biệt đối xử đặt ra vì những mục đích môi trường ; các hạn chế thương mại môi trường đơn phương; các biện pháp thâm nhập thị trường với điều kiện chấp nhận các tiêu chuẩn môi trường; các hạn chế thương mại đặt ra“ 2.2.3.Xuất khẩu Xuất khẩu là hình thức thực hiện việc tiêu thụ hàng hóa sản xuất trên thị trường ngoài biên giới quốc gia Hay XK là một phương thức kinh doanh của DN trên thị trường quốc tế nhằm tạo ra doanh thu và lợi nhuận cho DN góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế của đất nước. ( Theo giáo trình Kinh tế quốc tế, Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội , 2009 ) Phân loại : XK gồm 2 hình thức - XK trực tiếp : là việc XK hàng hóa và dịch vụ do hãng sản xuất ra tới thị trường XK - XK gián tiếp : là việc XK hàng hóa và dịch vụ thông qua các trung gian có cơ sở tại thị trường XK. Trong hình thức này DN không tiếp cận tực tiếp với thị trường XK Ưu và nhược điểm của XK Ưu điểm của XK Đòi hỏi đầu tư ít và hầu như không có rủi ro, trong hình thức này DN không mất chi phí ban đầu để thiết lập cơ sở sản xuất tại thị trường mà DN hướng tới và DN vẫn đạt được mục tiêu của mình là đưa sản phẩm đến thị trường này. XK có thể giúp một DN đạt được tính kinh tế về vị trí đường kinh nghiệm Nhược điểm của XK Chi phí vận chuyển cao vì trong hình thức này DN sẽ phải sản xuất ở một địa điểm nhất định sau đó mới vận chuyển hàng hóa đến địa điểm cần tiêu thụ Các trở ngại về thuế quan, phi thuế quan như thuế NK, hạn ngạch, sự phù hợp về thuần phong mỹ tục , các quy định của pháp luật và các tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như các quy định của các tổ chức bảo vệ môi trường thế giới. XK từ DN chủ nhà có thể không phù hợp nếu có những vị trí có lợi thế chi phí khác cho sản xuất sản phẩm tại nước ngoài. GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 6 SV: Vũ Thị Châu Thúy Bất lợi do các đại lý nước ngoài thường không bán một mình sản phẩm của DN mà bán các các sản phảm của các DN khác. Kết quả kinh doanh sẽ không được phân định rõ ràng và công bằng. 2.2.4.Các quy định liên quan đến môi trường Theo giáo trình Kinh tế Ngoại thương, Đại học Ngoại thương , 2010 : Một trong những vấn đề cấp thiết hiện nay trên quy mô toàn cầu chính là vấn đề môi trường. Sau một thời gian bỏ qua vấn đề bảo vệ môi trường để phát triển kinh tế, môi trường trên toàn thế giới đã bị ô nhiễm nghiêm trọng, gây tác động tiêu cực đến đời sống của con người và các sinh vật khác trên Trái đất. Trước thực trạng đó, hiện nay, việc bảo vệ môi trường đã được tiến hành song song với quá trình sản xuất nhằm đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Các quốc gia trên thế giới đều xác định đây là yêu cầu cấp thiết nhất trong phát triển kinh tế. Chính vì vậy, sự ra đời của hàng rào kĩ thuật liên quan đến việc bảo vệ môi trường là điều tất yếu. Về cơ bản, những yêu cầu này gồm: - Một là các quy định về phương pháp chế biến và sản xuất Đây là các tiêu chuẩn quy định sản phẩm phải được sản xuất như thế nào để đảm bảo không gây hại cho môi trường và lãng phí tài nguyên thiên nhiên. Các quy định này chủ yếu tập trung vào quá trình sản xuất tạo ra sản phẩm. Cụ thể hơn, DN phải tuân thủ các quy định về nguyên phụ liệu phục vụ trong quá trình sản xuất, dây chuyền công nghệ sản xuất, quá trình loại thải các sản phẩm hỏng, lỗi cũng như nguyên phụ liệu còn thừa lại. Tất cả các yếu tố này đều phải đảm bảo không gây hại cho môi trường, tối thiểu hóa, tránh lãng phí các tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là tài nguyên không thể tái tạo như than, dầu,…. Đồng thời, các tiêu chuẩn này đòi hỏi doanh nghiệp phải liên tục cải tiến, đổi mới công nghệ để gia tăng hiệu quả sử dụng nguyên phụ liệu cũng như đáp ứng các quy định ngày càng khắt khe nhằm bảo vệ môi trường. ( Giáo trình Kinh tế Ngoại Thương, Đại học Ngoại thương, 2010 ) - Hai là các yêu cầu về đóng gói bao bì Các quy định về đóng gói bao bì gồm nguyên vật liệu dùng để đóng gói, thu gom và xử lý bao bì sau khi sử dụng, quy trình tái chế bao bì … Vỏ bao bì đóng gói liên quan trực tiếp đến việc xử lý chất thải của quá trình tiêu dùng nên đây là biện pháp rất hợp lý để giảm thiểu các chi phí xử lý chất thải của quá trình tiêu GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 7 SV: Vũ Thị Châu Thúy dùng, đồng thời tiết kiệm nguồn lực sản xuất cho xã hội và bảo vệ môi trường.(Giáo trình Kinh tế Ngoại thương, Đại học Ngoại thương, 2010) - Ba là các yêu cầu về nhãn môi trường Nhãn môi trường là một hình thức được áp dụng muộn nhất trong hàng rào kĩ thuật liên quan đến vấn đề môi trường. Nhãn môi trường có hai loại là nhãn sinh thái vào nhãn cơ sở.( Giáo trình Kinh tế Ngoại thương, Đại học Ngoại thương, 2010) Nhãn sinh thái là loại nhãn môi trường phổ biến và được các tổ chức có uy tín trên thế giới và khu vực công nhận, còn nhãn cơ sở ít phổ biến hơn và do những doanh nghiệp sản xuất tự gắn lên sản phẩm của mình, thông thường loại nhãn này chỉ áp dụng đối với những doanh nghiệp sản xuất lớn và có uy tín lâu năm trên thị trường. Về nhãn sinh thái, theo WTO, là loại nhãn cấp cho sản phẩm đáp ứng được hệ thống tiêu chí đánh giá tương đối toàn diện tác động của quá trình sản xuất sản phẩm đó đến môi trường trong suốt chu kì sản phẩm: từ giai đoạn chuẩn bị nguyên phụ liệu, đến giai đoạn sơ chế, chế biến, gia công, đóng gói, phân ph ối, sử dụng cho đến lúc bị vứt bỏ . Nhãn sinh thái thường do cơ quan, tổ chức của chính phủ hoặc do chính phủ ủy nhiệm đề ra. Chính vì vậy nhãn sinh thái rất có uy tín đối với người dùng, đây chính là lợi thế rất lớn của những sản phẩm được dán nhãn sinh thái trên thị trường hàng hóa. 2.2. Rào cản môi trường áp dụng với hàng dệt may nhập khẩu vào thị trường Mỹ 2.2.1. Luật tăng cường an toàn sản phẩm tiêu dùng CPSIA  Khái quát về CPSIA CPSC-Uỷ ban An toàn sản phẩm tiêu dùng Mỹ là một cơ quan liên bang độc lập được thành lập vào tháng 5/1973 ở Mỹ, chịu trách nhiệm về các chức năng An toàn sản phẩm tiêu dùng của Chính phủ liên bang, có mục đích hoạt động là bảo vệ công chúng khi các nguy cơ thương tật không đáng có liên quan đến sản phẩm tiêu dùng. CPSC được trao thẩm quyền kiểm tra an toàn sản phẩm tiêu dùng đ ối với cả sản phẩm tiêu dùng sản xuất trong nước và sản phẩm nhập khẩu. Một trong những đ ạ o luật CPSC ban hành nhằm thực hiện chức năng c ủ a mình là đạo luật an toàn sản phẩm tiêu dùng (CPSIA- Consumer Product Safety GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 8 SV: Vũ Thị Châu Thúy Improvement Act). CPSIA được ban hành vào tháng 8/2008, sau khi xảy ra một số vụ thu hồi hàng loạt các sản phẩm của Trung Quốc bị vi phạm. CPSIA có ảnh hưởng rộng khắp đ ế n rất nhiều mặt hàng như đồ chơi, điện tử… chứ không chỉ riêng đối với ngành may mặc. Tuy nhiên, đối với ngành may mặc thì CPSIA đã có hiệu lực ngay từ năm 2010 và một số ngành hàng khác sẽ có hiệu lực trong năm tới. Đây là một đạo luật rất nghiêm khắc, khi xảy ra vi phạm, CPSC sẽ không ngần ngại xử phạt triệt để, nghiêm khắc và không khoan nhượng. Sản phẩm vi phạm có thể bị tịch thu, bị tiêu hủy, mức phạt có thể lên đến 15 triệu USD và có thể bị truy tố hình sự đối với một số trường hợp nhất định. ( Nguồn : Ủy ban An toàn sản phẩm tiêu dùng Mỹ )  Nội dung CPSIA 1- Quy định về hàm lượng chì trong sản phẩm dệt may CPSIA quy định về giới hạn hàm lượng chì trong bất kỳ bộ phận nào của một các sản phẩm dệt may dành cho trẻ em (các sản phẩm trẻ em) như sau: 300 phần triệu (ppm) có hiệu lực từ ngày 14/8/2009; 100 (ppm) có hiệu lực từ ngày 14/8/2011. Một số sản phẩm dệt may dành cho trẻ em có thể được miễn trừ nếu Ủy Ban, sau khi ghi nhận và nghe giải trình, nhận thấy chì sẽ không dẫn đến việc hấp thụ, có xem xét cách sử dụng bình thường và có thể lường trước và cách sử dụng quá mức của trẻ, cũng như không có tác động xấu nào khác đối với sức khỏe hay an toàn. 2- Quy định về hàm lượng phthalate CPSIA quy định cấm vĩnh viễn việc sản xuất để bán, chào bán, phân phối trong thương mại, hay nhập khẩu bất kỳ các sản phẩm dệt may dành cho trẻ em (mặt hàng chăm sóc cho trẻ em nào) có chứa hàm lượng cao hơn 0,1% những chất phthalate sau đây: DEHP: di-(2-ethylhexl) phthalate, DBP: dibutyl phthalate, BBP: benzyl butyl phthalate. Đồng thời, CPSIA cũng quy định cấm tạm thời đối với việc sản xuất để bán, chào bán, phân phối trong thương mại, hay nhập khẩu bất kỳ mặt hàng chăm sóc cho trẻ em nào có chứa hàm lượng cao hơn 0,1% những chất phthalate riêng biệt sau đây: DINP: diiso nonyl phthalate, DIDP: diisodecyl phthalate, DnOP: di-n-octyl phthalate. GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 9 SV: Vũ Thị Châu Thúy 3- Quy định về tính dễ cháy của vải may quần áo Tiêu chuẩn mới nhất về tính cháy của sản phẩm may mặc được CPSC quy định tại luật 16 CFR phần 1610. Mục đích của tiêu chuẩn là giảm thiểu rủi ro về thương tích và tử vong bằng cách dùng những nguyên tắc thử nghiệm tiêu chuẩn và đánh giá hàng dệt, tính dễ cháy của hàng dệt đồng thời đảm bảo không cho các sản phẩm dễ cháy lưu thông trên thị trường. Luật này áp dụng cho quần áo và vải dùng để may mặc, cả cho người lớn và cho trẻ em, cho quần áo mặc ban ngày và mặc vào buổi tối. - Tiêu chuẩn này sẽ có hiệu lực vào ngày 22/9/2008 - Tiêu chuẩn cũng đưa ra 1 số ngoại lệ của 16 CFR 1610 nếu các cá nhân hoặc công ty đưa ra được các đảm bảo về các dạng vải và sản phẩm được sản phẩm được sản xuất từ 1 hoặc hỗn hợp các loại vải sau: + Vải có bề mặt trơn, không quan tâm tới thành phần sơ có trọng lượng từ 2,6 Ounces/yard trở lên. + Các loại vải bề mặt trơn hoặc bề mặt sơ xù nên không liên quan tới trọng lượng được làm hoàn toàn từ các loại sơ sau (100% hoặc pha) : Acrylic, modacrylic, nylon, olephin, polyester, len. + Mũ không bao gồm các phần che cổ, mặt hoặc vai khi dùng riêng rẽ. + Găng tay, không dài hơn 14 inches + Giầy không tính hàng tất quần. + Vải lót - Tiêu chuẩn quy định thiết bị thử nghiệm và phương pháp thử tính cháy. - CPSC đưa ra như sau : Bảng 2.1. Thời gian biểu yêu cầu tuân thủ tiêu chuẩn 16 CFR Qui tắc an toàn của CPSC 16 CFR 1610- tính cháy của vải may quần áo 16 CFR 1500- tính cháy của chất rắn 16 CFR 1611- tính cháy của màng nhựa Vinyl ( phụ kiện) Yêu cầu thử của bên thứ ba 9 – 2009 Thời hạn 12 – 11- 2008 9 – 2009 12-11-2008 9- 2009 12- 11- 2008 ( Nguồn: Ủy ban an toàn sản phẩm tiêu dùng Mỹ) GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 10 SV: Vũ Thị Châu Thúy - Tính cháy của sản phẩm may được phân theo 3 nhóm: Bảng2.2. Tính cháy của sản phẩm may Nhóm Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Vải có bề mặt trơn Vải có bề mặt nổi tuyết, cào lông Thời gian cháy từ 3,5s trở lên: (1) Thời gian cháy từ 7s trở lên chấp nhận (2) Thời gian cháy từ 0 – 7s, không cháy vải nền. Chỉ có cháy loáng trên bề mặt: chấp nhận Không áp dụng với vải có bề Thời gian cháy là 4 – 7s, kể cả cháy mặt trơn vải nền: chấp nhận Thời gian cháy chưa đến 3,5s : Thời gian cháy chưa đến 4s, có cháy không chấp nhận vải nền: chấp nhận (Nguồn: Ủy ban an toàn sản phẩm tiêu dùng Mỹ ) 4- Quy định về dây rút của quần áo trẻ em CPSIA cho rằng áo khoác ngoài của trẻ em cỡ 2T đến 12, có dây buộc ở cổ hay ở nón chụp, và áo khoác ngoài phần của trẻ em cỡ 2T đến 16, có dây buộc ở thắt lưng hoặc mông, là những sản phẩm có nguy hiểm đáng kể. CPSC đã ban hành khoản 208 của CPSIA, hướng dẫn các doanh nghiệp sản xuất về dây buộc ở các sản phẩm trẻ em. Theo đó, CPSC khuyến cáo nhà sản xuất không nên sử dụng dây buộc ở cổ áo mà nên dùng khóa, nút, khóa dán hay cổ áo co giãn. Đối với dây buộc ở thắt lưng và mông của sản phẩm cỡ 2T đến 16, chiều dài của dây buộc không nên quá 3 inch (khoảng 7,6 cm). CPSC được quyền dùng luật để xác định sản phẩm trẻ em có dây buộc ở cổ, thắt lưng, mông có được xem là một mối nguy hiểm đáng kể hay không; từ đó, CPSC sẽ quyết định có cần phải cấm nhập hay thu hồi sản phẩm. 5- Quy định về theo dõi nhãn đối với các sản phẩm trẻ em Nhà sản xuất sản phẩm cho trẻ em sẽ được yêu cầu, trong chừng mực khả thi, phải đặt dấu hiệu giúp phân biệt trên sản phẩm và bao bì sao cho có thể giúp người mua xác định: Nguồn gốc – tên và địa điểm của nhà cấp nhãn/nhà sản xuất, ngày tháng năm, nhóm hàng-số lô. 2.2.2. Tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội SA-8000  Khái quát về SA-8000 SA-8000 là một bộ tiêu chuẩn định ra các tiêu chí có thể kiểm định được và một quy trình đánh giá độc lập để bảo vệ quyền lợi của người lao động và đảm bảo hàng hoá đươc sản xuất từ bất cứ công ty nhỏ hay lớn ở trên thế giới mà GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 11 SV: Vũ Thị Châu Thúy những công ty này được đánh giá là có đạo đức trong đối xử với người lao động (PGS.TS Đinh Văn Thành , 2005 ) Năm 1997, tiêu chuẩn SA -8000 được trình bày bởi một chuyên gia trong Ủy ban tư vấn của hội nghị CEPAA (Concil on Economic Priorities Accreditation Agency) tổ chức. SA-8000 đã trở thành tiêu chuẩn toàn cầu về quyền lợi người lao động để giải quyết các vấn đề liên quan đến người lao động . SA-8000 được phát triển và phát hành bởi một tổ chức trách nhiệm xã hội quốc tế tên là SAI (Social Accountability International). Phiên bản SA-8000 ra đời năm 1997 được liên tục xem xét để đảm bảo hiệu quả và không mâu thuẩn với mục tiêu của tất cả các tổ chức. Tiêu chuẩn SA -8000 đang được soát xét lại kể từ tháng 1-3/2001 và đến tháng 3/2001 bảng báo cáo lần chót về việc soát xét đã được trình đến uỷ ban tư vấn của CEPAA. Hiện nay phiên bản mới nhất của SA -8000 là phiên bản 2008 (SA -8000:2008). Hiện tại, trên thế giới có khoảng 124 cơ sở được cung cấp chứng nhận SA8000. Tất cả cơ sở được chứng nhận được đăng ở trên trang web của SAI.  Nội dung của SA-8000 Theo bộ tiêu chuẩn SA- 8000: 2008 , SA-8000 gồm 9 nội dung cơ bản sau: 1- Lao động trẻ em 2- Lao động bắt buộc 3- Sức khoẻ và an toàn Đảm bảo một môi trường làm việc an toàn và lành mạnh, có các biện pháp ngăn ngừa tai nạn và tổn hại đến an toàn và sức khoẻ, có đầy đủ nhà tắm và nước uống hợp vệ sinh. 4- Tự do hiệp hội và quyền thương lượng tập thể 5- Phân biệt đối xử 6- Kỷ luật 7- Giờ làm việc 8- Tiền lương 9- Hệ thống quản lý GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 12 SV: Vũ Thị Châu Thúy 2.2.3. Tiêu chuẩn trách nhiệm dệt may toàn cầu WRAP  Khái quát về WRAP Đây là chương trình chứng nhận trách nhiệm trong sản xuất hàng may mặc trên quy mô toàn cầu ( Worldwide Responsible Apparel Production )- một chương trình tuân thủ toàn diện nguyên tắc WRAP một cách tự nguyện, được một tổ chức đánh giá độc lập giám sát và do ban chứng nhận WRAP cấp giấy chứng nhận. Khác với tiêu chuẩn SA 8000, tiêu chuẩn được hình thành bởi AAMA ( American Apparel Manufacture Association ) Mỹ năm 1998 , sau đó tiếp tục được thừa nhận bởi các nước Trung Mỹ , Caribean, Mexico và châu Á . Các hội viên này là những tập đoàn kinh doanh lớn nên đòi hỏi các doanh nghiệp sản xuất giày , dệt may và thời trang khắp nơi trên thế giới và Việt Nam nói riêng xuất hàng vào Mỹ phải thực hiện quy định này . (Nguồn : Tổng cục Thống kê, 2010)  Nội dung về WRAP Nội dung của chứng chỉ trách nhiệm xã hội toàn cầu gồm 12 nguyên tắc chính như sau: 1- Tuân thủ luật và các quy định lao động 2- Cấm lao động cưỡng bức 3- Cấm sử dụng lao động trẻ em 4- Cấm quấy nhiễu và lạm dụng 5- Thu nhập và phúc lợi 6- Thời gian làm việc 7- Cấm phân biệt đối xử 8- An toàn và sức khỏe Các doanh nghiệp sản xuất hàng may mặc sẽ cung cấp cho người lao động môi trường làm việc an toàn và đảm bảo sức khỏe. Ở những nơi có nhà nội trú cho lao động thì nhà nội trú cũng phải đảm bảo sức khỏe và an toàn. 9- Tự do hội đoàn 10- Môi trường Các doanh nghiệp sản xuất hàng may mặc sẽ tuân thủ những nguyên tắc, quy định về môi trường trong các hoạt động của họ và tuân theo thói quen về ý thức môi trường tại địa phương mà họ đang hoạt động. 11- Tuân thủ luật Hải quan 12- An ninh GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 13 SV: Vũ Thị Châu Thúy So sánh WRAP với SA 8000 ta thấy đa số các yêu cầu trong 12 nguyên tắc trên giống các yêu cầu trong SA 8000 . Tuy nhiên phạm vi áp dụng là các DN sản xuất giày và dệt may xuất hàng đi Mỹ nên để thuận lợi khi hàng vào Mỹ , một số điểm có khác và một số điểm được yêu cầu thêm. Đối với các DN Việt Nam sản xuất hàng dệt may đi Hoa Kỳ , việc lựa chọn có áp dụng các tiêu chuẩn trên hay không hoặc áp dụng tiêu chuẩn nào trong 2 tiêu chuẩn hoàn toàn dựa trên tinh thần của các nhà nhập khẩu Mỹ và nhu cầu cải thiện điều kiện làm việc của DN mình. Nhưng hầu hết các nhà nhập khẩu Mỹ đều yêu cầu các DN dệt may phải thực hiện 2 tiêu chuẩn này. 2.2.4. Tiêu chuẩn ISO 14000 a. Giới thiệu bộ tiêu chuẩn ISO 14000 ISO 14000 là bộ tiêu chuẩn do Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ban hành hướng tới các hoạt động về bảo vệ môi trường, bao gồm nhiều nội dung khác nhau như hệ thống quản lý môi trường, đánh giá vòng đời sản phẩm, nhãn sinh thái, xác định và kiểm kê khí nhà kính. Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 thiết lập một hệ thống quản lý môi trường và cung cấp các công cụ hỗ trợ cho các doanh nghiệp, giúp các cơ sở này nhận thức và quản lý được tác động của mình đối với môi trường ngăn ngừa ô nhiễm và liên tục có hành động cải thiện môi trường. Đây cũng là cơ sở để bên thứ ba đánh giá hệ thống quản lý môi trường của các cơ sở sản xuất, kinh doanh và dịch vụ. Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 được chia thành 2 nhóm: Các tiêu chuẩn về tổ chức và các tiêu chuẩn về sản phẩm. Sơ đồ 2.1. Cấu trúc bộ tiêu chuẩn quốc tế ISO 14000 ( Nguồn : Tổ chức iso thế giới) GVHD: Th.S Nguyễn Nguyệt Nga 14 SV: Vũ Thị Châu Thúy