Tài liệu Phân tích hiệu quả sự dụng vốn tại công ty đầu tư xây dựng và phát kiển kỹ thuật hạ tầng sơn vũ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực tập và làm khóa luận tốt nghiệp, em đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ từ phía trường Đại Học Thương Mại, khoa Kế toán – Kiểm toán cũng như từ phía Công ty đầu tưu xây dựng và phát triển kỹ thuật hạ tầng Sơn Vũ. Em xin trân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trong khoa Kế toán – Kiểm toán, bộ môn Phân tích- Thống kê và đặc biệt là cô giáo ThS. Hoàng Thị Tâm, người đã hướng dẫn, chỉ bảo em rất tận tình trong quá trình thực hiện khóa luận. Em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban lãnh đạo cùng toàn thể cán bộ công nhân viên tại Công ty đầu tư xây dựng và phát triển kỹ thuật hạ tầng Sơn Vũ, đặc biệt là phòng kế toán tài chính đã tạo mọi điều kiện cho em trong suốt quá trình thực tập để em có thể hoàn thành tốt khóa luận này. Em xin chân thành cảm ơn! SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên i MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN............................................................................................................. i MỤC LỤC................................................................................................................. ii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ........................................................vi DANH MỤC TỪ VIẾT............................................................................................vii PHẦN MỞ ĐẦU.......................................................................................................1 1. Tính cấp thiết và ý nghĩa đề tài nghiên cứu............................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài....................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài.................................................................2 4. Phương pháp thực hiện đề tài................................................................................2 4.1 Phương pháp thu thập số liệu..............................................................................2 4.1.1 Phương pháp điều tra........................................................................................2 4.1.2 Phương pháp phỏng vấn cá nhân trực tiếp........................................................3 4.1.3 Phương pháp nghiên cứu số liệu......................................................................3 4.1.4 Phương pháp quan sát thực tế...........................................................................3 4.1.5 Phương pháp tổng hợp dữ liệu..........................................................................4 4.2. Phương pháp phân tích dữ liệu...........................................................................4 4.2.1 Phương pháp so sánh.........................................................................................4 4.2.2 Phương pháp thay thế liên hoàn........................................................................4 4.2.3 Phương pháp tỷ suất, hệ số................................................................................4 4.2.4 Phương pháp lập biểu mẫu...............................................................................5 Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VỐN VÀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TRONG DOANH NGHIỆP..............................................................................6 1.1 Những vấn đề lý luận về vốn và phân tích hiệu quả sử dụng vốn trong doanh nghiệp...........................................................................................................6 SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên ii MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm 1.1.1 Một số khái niệm cơ bản....................................................................................6 1.1.1.1 Khái niệm vốn................................................................................................6 1.1.1.2 Khái niệm hiệu quả sử dụng vốn và phân tích hiệu quả sử dụng vốn..............7 1.1.2 Một số lý thuyết liên quan đến phân tích hiệu quả sử dụng vốn........................8 1.1.2.1 Đặc điểm vốn kinh doanh...............................................................................8 1.1.2.2 Phân loại vốn kinh doanh...............................................................................9 1.1.2.3 Vai trò vốn kinh doanh.................................................................................11 1.1.2.4 Mục đích, ý nghĩa, nhiệm vụ của phân tích hiệu quả sử dụng vốn................11 1.1.2.5 Nguồn tài liệu trong phân tích......................................................................12 1.1.2.6 Hệ thống các chỉ tiêu phân tích hiệu quả sử dụng vốn..................................12 1.2 Nội dung phân tích hiệu quả sử dụng vốn..........................................................15 1.2.1 Phân tích tình hình sử dụng vốn......................................................................15 1.2.1.1 Phân tích cơ cấu và sự biến động tổng vốn kinh doanh.................................15 1.2.1.2. Phân tích cơ cấu và sự biến động vốn lưu động...........................................16 1.2.1.3. Phân tích cơ cấu và sự biến động vốn cố định..............................................17 1.2.2 Phân tích hiệu quả sử dụng vốn......................................................................17 1.2.2.1 Phân tích hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh.................................................17 1.2.2.2 Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động.....................................................18 1.2.2.3 Phân tích hiệu quả sử dụng vốn cố định.......................................................18 Chương II: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HIỆU QỦA SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH TẠI CÔNG TY ĐẦU TƯ XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN KỸ THUẬT HẠ TẦNG SƠN VŨ.......................................................................................................19 2.1 Tổng quan tình hình và ảnh hưởng nhân tố môi trường đến phân tích hiệu quả sử dụng vốn tại công ty ĐTXD và PTKT hạ tầng Sơn Vũ...............19 2.1.1 Tổng quan về Công ty đầu tư xây dựng và phát triển kỹ thuật hạ tầng Sơn Vũ...................................................................................................................19 SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên iii MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm 2.1.1.1 Quá trình hình thành và phát triển tại Công ty ĐTXD và PTKT hạ tầng Sơn Vũ...........................................................................................................19 2.1.1.2 Đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty ĐTXD và PTKT hạ tầng Sơn Vũ. ................................................................................................................ 21 2.1.1.3 Đặc điểm tổ chức quản lý và tổ chức công tác kế toán tại Công ty ĐTXD và PTKT hạ tầng Sơn Vũ.....................................................................21 2.1.1.4 Khái quát về kết quả sản xuất kinh doanh của đơn vị qua 2 năm gần nhất......26 2.1.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến phân tích hiệu quả sử dụng vốn tại công ty.........26 2.1.2.1 Nhân tố bên ngoài........................................................................................26 2.1.2.2 .Nhân tố bên trong........................................................................................28 2.2 Kết quả phân tích thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty ĐTXD và PTKT hạ tầng Sơn Vũ........................................................................................................30 2.2.1 Kết quả sơ cấp................................................................................................30 2.2.1.1 Kết quả điều tra.............................................................................................30 2.2.1.2. Kết quả phỏng vấn........................................................................................30 2.2.2 Kết quả thứ cấp...............................................................................................31 2.2.2.1 Phân tích tình hình sử dụng vốn tại Công ty ĐTXD và PTKT hạ tầng Sơn Vũ. ................................................................................................................ 31 2.2.2.2Phân tích hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty ĐTXD và PTKT hạ tầng Sơn Vũ... .35 Chương III: CÁC KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI CÔNG TY ĐẦU TƯ XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN KỸ THUẬT HẠ TẦNG SƠN VŨ.................................................................................................39 3.1 Các kết luận và phát hiện qua nghiên cứu..........................................................40 3.1.1 Những kết quả đã đạt được..............................................................................40 3.1.2 Những mặt hạn chế, tồn tại và nguyên nhân..................................................41 3.2. Các đề xuất, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty ĐTXD và PTKT hạ tầng Sơn Vũ.........................................................................................42 SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên iv MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm 3.2.1.Các đề xuất và điều kiện thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng Vốn tại công ty..................................................................................................................... 42 3.2.1.1. Đề xuất thứ 1: Nầng cao hiệu quả sử dụng vốn...........................................43 3.2.1.2 Đề xuất thứ 2: Công ty cần tăng cường công tác quản lý công nợ phải thu, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động.......................................................43 3.2.1.3 Đề xuất thứ 3: Dự trữ HTK hợp lý, tăng tốc độ chu chuyển HTK..................45 3.2.1.4. Đề xuất thứ 4: Quản lý chặt chẽ, nâng cấp và đổi mới TSCĐ.......................46 3.2.1.5. Đề xuất thứ 5: Đào tạo đội ngũ cán bộ nhân viên.........................................47 3.2.2. Các kiến nghị đối với Nhà nước và cơ quan chức năng có liên quan..............48 KẾT LUẬN.............................................................................................................. 50 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................51 SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên v MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Bảng 2.1: Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh..................................................26 Bảng 2.2. Phân tích tình hình tổng nguồn vốn kinh doanh......................................32 Bảng 2.3. Phân tích tình hình vốn lưu động.............................................................33 Bảng 2.4. Phân tích tình hình vốn cố định...............................................................34 Bảng 2.5. Phân tích hiệu quả sử dụng tổng vốn kinh doanh tại công ty....................35 Bảng 2.6. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại công ty...............................36 Bảng 2.7. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn cố định tại công ty..................................38 Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy và phân cấp quản lý của Công ty ĐTXD và PTKT Hạ tầng Sơn Vũ.......................................................................................................21 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ phân công nhiệm vụ của từng thành viên trong bộ máy kế toán SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên vi MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ĐTXD và PTKT VKD VLĐ VCĐ SXKD DN TSCĐ TNHH UBND BHXH BHYT BHTN VCSH LNST Đầu tư xây dựng và phát triển kỹ thuật Vốn kinh doanh Vốn lưu động Vốn cố định Sản xuất kinh doanh Doanh nghiệp Tài sản cố định Trách nhiệm hữu hạn Ủy ban nhân dân Bảo hiểm xã hội Bảo hiểm y tế Bảo hiểm thất nghiệp Vốn chủ sở hữu Lợi nhuận sau thuế SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên vii MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết và ý nghĩa đề tài nghiên cứu a. Lý luận Trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam hiện đang phải cạnh tranh hết sức khốc liệt để có thể tồn tại và có được một chỗ đứng trên thương trường, mà một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành công của doanh nghiệp là sử dụng vốn có hiệu quả nhất, làm thế nào để có thể huy động nguồn vốn với chi phí thấp nhất, điều kiện và phương thức thanh toán nhanh nhất …. Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh và đảm bảo cho quá trình hoạt động đó được duy trì và hiệu quả thì bất cứ một doanh nghiệp nào cũng cần phải có các yếu tố cơ bản như vốn, lao động, khoa học công nghệ …. Trong đó vốn là yếu tố tiền đề của sản xuất kinh doanh, không có vốn thì dù có lao động giỏi, khoa học công nghệ hiện đại nhất, doanh nghiệp cũng không thể hoạt động sản xuất kinh doanh. Vì vậy Vốn là điều kiện không thể thiểu để một doanh nghiệp hình thành và tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh. Hiệu quả của công tác sử dụng vốn ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. b. Thực tiễn Để có thể cạnh tranh và vững bước trên con đường hội nhập kinh tế thì vấn đề quan trọng đặt ra cho các doanh nghiệp Việt Nam là làm thế nào để sử dụng có hiệu quả vốn kinh doanh của mình nhất? Vì vậy để có thể tồn tại và phát triển trong cơ chế thị trường đầy khó khăn như hiện nay đặc biệt đối với ngành xây dựng thì Công ty đầu tư xây dụng và phát triển kỹ thuật hạ tầng Sơn Vũ ngoài việc nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, nâng cao chất lượng sản phẩm và chật lượng phục vụ khách hàng thì công ty đang đặc biệt quan tâm đến hiệu quả sử dụng vốn và tìm ra các giải pháp để không ngừng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ,nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm đạt được hiệu quả kinh doanh cao. SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 1 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm Từ những lý do trên kết hợp với kiến thức đã được học ở trường dước sự hướng dẫn tận tình của giáo viên hướng dẫn và ban lãnh đạo công ty, em đã đi sâu tìm hiểu ,nghiên cứu và chọn đề tài “ Phân tích hiệu quả sự dụng vốn tại công ty đầu tư xây dựng và phát kiển kỹ thuật hạ tầng Sơn Vũ “ làm khóa luận tốt nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về vốn và phân tích hiệu quả sử dụng vốn - Phân tích thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty đầu tư xây dựng và phát triển kỹ thuật hạ tầng Sơn Vũ, từ đó thấy được các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn. - Đánh giá được hiệu quả sử dụng vốn và đưa ra những đề xuất, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài - Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Bao gồm vốn và phân tích hiệu quả sử dụng vốn. - Không gian nghiên cứu: Đề tài được khảo sát và nghiên cứu tại công ty đầu tư xây dựng và phát triển kỹ thuật hạ tầng Sơn Vũ. - Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu các số liệu trong báo cáo tài chính và các số liệu có liên quan trong năm 2011 và năm 2012. 4. Phương pháp thực hiện đề tài 4.1 Phương pháp thu thập số liệu 4.1.1 Phương pháp điều tra Em đã chuẩn bị mẫu phiếu điều tra gồm một số câu hỏi điều tra và phát 10 phiếu cho ban lãnh đạo công ty cùng kế toán trưởng và các nhân viên kế toán khác. Nội dung mẫu phiếu điều tra: Các câu hỏi trong mẫu phiếu điều tra là những câu hỏi có liên quan đến công tác sử dụng vốn và những mặt được cũng như còn hạn chế của nó. Cách thức tiến hành: Đến gặp ban lãnh đạo cùng các nhân viên kế toán tại công ty, phát phiếu điều tra và hẹn ngày thu thập lại. Sau khi nhận được kết quả của các phiếu điều tra em tổng hợp và phân tích tình hình sử dụng vốn của công ty. ( Mẫu phiếu điều tra - phụ lục 01 ) SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 2 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm 4.1.2 Phương pháp phỏng vấn cá nhân trực tiếp Em đã phỏng vấn ban lãnh đạo công ty cùng các nhân viên kế toán trong phòng tài chính kế toán chủ yếu xoay quanh vấn đề sử dụng vốn tạicông ty. Cách thức tiến hành: Sau khi nghiên cứu về công ty em chuẩn bị một số câu hỏi có chọn lọc dựa trên những điều tìm hiểu sơ bộ về công ty như sau: Câu hỏi 1: Phỏng vấn ông Nguyễn Văn Ngọc ( Tổng giám đốc công ty ): Thưa ông, ông có nhìn nhận tổng quan gì về hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của công ty? Câu hỏi 2: Phỏng vấn bà Phan Thị Nghĩa ( Kế toán trưởng công ty) : Thưa bà, bà có nhận xét gì về thực trạng công tác phân tích hiệu quả sử dụng vốn tại công ty ? Câu hỏi 3: Phỏng vấn bà Trần Mai Phương ( Nhân viên kế toán công ty ): Thưa bà, bà có đánh giá thế nào về cơ cấu vốn kinh doanh của công ty khi VLĐ chiếm tỷ lệ hơn hẳn so với VCĐ ? Em có hẹn ban lãnh đạo và các nhân viên kế toán thời gian phỏng vấn. Sau đó đưa ra các câu hỏi để ban lãnh đạo và nhân viên kế toán trả lời. Bên cạnh đó trong thời gian thực tập tại công ty nếu còn gì thắc mắc em sẽ hỏi các anh chị kế toán để có được câu trả lời. Nội dung của cuộc phỏng vấn: Tập trung vào những vấn đề liên quan đến hiệu quả sử dụng vốn của công ty năm 2011 và 2012. 4.1.3 Phương pháp nghiên cứu số liệu Để thu thập số liệu cho khóa luận em đã nghiên cứu các tài liệu như giáo trình phân tích kinh tế, sách chuyên ngành, luận văn, chuyên đề, tài liệu trên internet. Ngoài ra, em còn đọc các tài liệu mượn được từ công ty mình thực tập để tìm hiểu tổng quan về công ty như bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, thuyết minh báo cáo tài chính, … 4.1.4 Phương pháp quan sát thực tế Em có đến công ty và có cơ hội học hỏi kinh nghiệm, quan sát một số vấn đề và tập trung tìm hiểu về công tác phân tích hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại công ty. SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 3 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm 4.1.5 Phương pháp tổng hợp dữ liệu Sau khi thu thập các tài liệu, em đã tiến hành phân loại các dữ liệu thành các tiêu chí khác nhau và tổng hợp chúng thành hệ thống các dữ liệu cần thiết nhất cho khóa luận của em. 4.2. Phương pháp phân tích dữ liệu 4.2.1 Phương pháp so sánh Phương pháp so sánh dùng trong đề tài nhằm so sánh các chỉ tiêu trên bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh năm 2012 so với năm 2011 So sánh theo chiều dọc để thấy được tỷ trọng của từng khoản mục trong tổng vốn kinh doanh, vốn cố định và vốn lưu động So sánh theo chiều ngang để thấy được sự biến động về số tuyệt đối và số tương đối của từng khoản mục vốn qua các năm. Mục đích của việc so sánh này là để thấy được sự biến động tăng giảm và nguyên nhân tăng giảm của các chỉ tiêu kinh tế qua các thời kỳ khác nhau và xu thế phát triển của chúng trong tương lai. 4.2.2 Phương pháp thay thế liên hoàn Quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp luôn chịu sự tác động ảnh hưởng của các nhân tố trong đó có những nhân tố mang tính chất khách quan và những nhân tố mang tính chất chủ quan. Về mức độ ảnh hưởng có ảnh hưởng tăng, nhưng có những nhân tố ảnh hưởng giảm các chỉ tiêu kinh tế phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó để phân tích các nhân tố ảnh hưởng, qua đó thấy được mức độ và tính chất ảnh hưởng của các nhân tố đến đối tượng nghiên cứu cần phải sử dụng phương pháp thay thế liên hoàn. Phương pháp thay thế liên hoàn được dùng trong đề tài để phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới hệ số lợi nhuận trên vốn kinh doanh thông qua việc thay thế các chỉ tiêu lợi nhuận, vốn kinh doanh từ kỳ gốc tới kỳ nghiên cứu. 4.2.3 Phương pháp tỷ suất, hệ số Phương pháp này được dùng để tính toán phân tích sự biến động tăng, giảm và mối liên hệ tác động phụ thuộc lẫn nhau của các chỉ tiêu nhằm thấy được hiệu quả quản lý và sử dụng vốn kinh doanh của công ty. SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 4 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm 4.2.4 Phương pháp lập biểu mẫu Phương pháp lập biểu mẫu được dùng để ghi chép các chỉ tiêu và số liệu phân tích, để phản ánh mối quan hệ so sánh giữa các chỉ tiêu có mối liên hệ với nhau: so sánh giữa số năm nay với số cùng kỳ năm trước hoặc so sánh giữa các chỉ tiêu cá biệt với chỉ tiêu tổng thể. 5. Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp Ngoài phần phần mở đầu và kết luận, nội dung chính của đề tài khóa luận tốt nghiệp được trình bày trong 3 chương sau: - Chương I: Cơ sở lý luận về vốn và phân tích hiệu quả sử dụng vốn trong doanh nghiệp - Chương II: Phân tích thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty đầu tư xây dựng và phát triển kỹ thuật hạ tầng Sơn Vũ. - Chương III: Các kết luận và đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty đầu tư xây dựng và phát triển kỹ thuật hạ tầng Sơn Vũ. SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 5 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VỐN VÀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TRONG DOANH NGHIỆP 1.1 Những vấn đề lý luận về vốn và phân tích hiệu quả sử dụng vốn trong doanh nghiệp 1.1.1 Một số khái niệm cơ bản 1.1.1.1 Khái niệm vốn Hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp trong bất cứ lĩnh vực nào đều gắn liền với vốn, không có vốn doanh nghiệp không thể tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh được, chính vì vậy người ta thường nói vốn là chìa khóa để mở rộng và phát triển kinh doanh. Để hoạt động SXKD của các doanh nghiệp thực sự có hiệu quả thì điều đầu tiên mà các DN quan tâm và nghĩ đến là làm thế nào để có đủ vốn và sử dụng vốn như thế nào để đem lại hiệu quả cao nhất. Vậy vốn là gì? Có rất nhiều quan điểm khác nhau về vốn. Vốn trong các DN là một loại quỹ tiền tệ đặc biệt. Mục tiêu của quỹ là để phục vụ cho hoạt động SXKD, tức là mục đích tích lũy chứ không phải mục đích tiêu dùng như một vài quỹ tiền tệ khác trong các DN. Đứng trên các góc độ khác nhau ta có các cách nhìn khác nhau về vốn. Theo quan điểm của Mark – nhìn nhận dưới góc độ của các yếu tố sản xuất thì: “Vốn chính là tư bản, là giá trị đem lại giá trị thặng dư, là một đầu vào của quá trình sản xuất”. Đây là một hạn chế trong quan điểm của Mark. Cách hiểu này phù hợp với nền kinh tế sơ khai – giai đoạn kinh tế học mới xuất hiện và phát triển. Theo cuốn “kinh tế học” của David Begg cho rằng: Vốn là một loại hàng hóa nhưng được sử dụng tiếp tục vào quá trình sản xuất kinh doanh tiếp theo. Có hai loại vốn là vốn hiện vật và vốn tài chính. Vốn hiện vật là dự trữ các loại hàng hóa đã sản xuất ra các hàng hóa và dịch vụ khác. Vốn tài chính là tiền mặt, hay tiền gửi ngân hàng… Đất đai không được coi là vốn. Theo giáo trình Tài chính Doanh nghiệp của trường đại học Thương mại: “Vốn kinh doanh của doanh nghiệp là toàn bộ lượng tiền cần thiết để bắt đầu và duy trì các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp”. Theo cách tiếp cận trên thì VKD phải có trước khi diễn ra các hoạt động kinh doanh. Cho nên, có thể hiểu: “Vốn SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 6 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm kinh doanh của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ giá trị tài sản được huy động, sử dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm mục đích sinh lời”. Một số quan niệm về vốn ở trên tiếp cận dưới những góc độ nghiên cứu khác nhau, trong điều kiện lịch sử khác nhau. Vì vậy, để đáp ứng đầy đủ yêu cầu về hạch toán và quản lý vốn trong cơ chế thị trường hiện nay, có thể khái quát: “Vốn là biểu hiện giá trị của những tài sản DN sử dụng trong hoạt động kinh doanh”. 1.1.1.2 Khái niệm hiệu quả sử dụng vốn và phân tích hiệu quả sử dụng vốn + Hiệu quả kinh doanh Hiệu quả kinh doanh là một phạm trù kinh tế khách quan phản ánh các lợi ích kinh tế - xã hội đạt được từ quá trình hoạt động kinh doanh. Hiệu quả kinh doanh bao gồm hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội trong đó hiệu quả kinh tế có vai trò và ý nghĩa quyết định. Hiệu quả kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các nguồn nhân lực, vật lực của doanh nghiệp để đạt được kết quả kinh tế cao nhất với chi phí thấp nhất. Hiệu quả kinh tế phản ánh mối quan hệ so sánh giữa kết quả kinh tế đạt được với các chi phí mà doanh nghiệp sử dụng trong đó có hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh. + Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh là những chỉ tiêu kinh tế phản ánh mối quan hệ so sánh giữa kết quả hoạt động kinh doanh với các chỉ tiêu vốn kinh doanh mà doanh nghiệp sử dụng trong kỳ kinh doanh. Hiệu quả sử dụng vốn là một vấn đề phức tạp có liên quan tới tất cả các yếu tố của quá trình SXKD cho nên DN chỉ có thể nâng cao hiệu quả trên cơ sở sử dụng các yếu tố cơ bản của quá trình KD có hiệu quả. Để đạt được hiệu quả cao trong quá trình KD đòi hỏi DN phải tiết kiệm, giảm chi phí kinh doanh trong đó có chi phí vốn kinh doanh. + Phân tích hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh Phân tích hiệu quả sử dụng vốn là phân tích các chỉ tiêu kinh tế phản ánh mối quan hệ so sánh giữa kết quả hoạt động KD với các chỉ tiêu VKD mà DN sử dụng trong kỳ KD. SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 7 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm 1.1.2 Một số lý thuyết liên quan đến phân tích hiệu quả sử dụng vốn 1.1.2.1 Đặc điểm vốn kinh doanh VKD đại diện cho một lượng tài sản nhất định, điều này có nghĩa là vốn biểu hiện bằng giá trị tài sản hữu hình và vô hình như nhà xưởng, máy móc, thiết bị, chất xám thông tin,…Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường và sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật thì tài sản vô hình ngày càng phát triển phong phú và giữ vai trò quan trọng trong việc tạo ra khả năng sinh lời của doanh nghiệp như: nhãn hiệu, bản quyền phát minh sáng chế, bí quyết công nghệ,… Vốn phải được vận động sinh lời đạt mục tiêu kinh doanh. Vốn được biểu hiện bằng tiền, để biến thành vốn thì đồng tiền đó phải được vận động sinh lời. Trong quá trình vận động vốn có thể thay đổi hình thái biểu hiện, nhưng điểm xuất phát và điểm cuối cùng của vòng tuần hoàn phải là đồng tiền. Đồng tiền phải quay về nơi xuất phát với giá trị lớn hơn, đó là mục tiêu kinh doanh lớn nhất của bất kỳ DN nào. Vốn phải được tập trung đến một lượng nhất định mới có thể phát huy được tác dụng để đầu tư vào SXKD, điều này cho thấy để có thể sử dụng vốn một cách có hiệu quả đòi hỏi các DN phải tính toán chính xác lượng vốn cần sử dụng tránh tình trạng thiếu vốn DN sẽ rơi vào thế bị động hoặc thừa vốn sẽ ảnh hưởng nhiều đến chi phí cơ hội trong quá trình sử dụng vốn, không thể quay vòng vốn nhanh. Vì vậy các DN không thể chỉ dựa vào tiềm năng sẵn có của mình mà còn phải tìm cách huy động thu hút vốn từ nhiều nguồn khác nhau như: góp vốn liên doanh, vay nợ, phát hành cổ phiếu,… Vốn có giá trị về mặt thời gian: thông qua đặc điểm này các DN phải lưu ý đến ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoại như: lạm phát, tình hình phát triển kinh tế và đặc biệt là phải tính toán vòng quay của vốn một cách hợp lý. Vốn phải gắn liền với chủ sở hữu: vốn góp, vốn liên doanh thì vốn chủ sở hữu là các bên tham gia liên doanh, góp vốn, vốn vay thuộc sở hữu của Ngân hàng và các chủ nợ khác. Nghiên cứu kỹ vấn đề này là điều rất cần thiết giúp doanh nghiệp có các phương án sử dụng vốn dài hạn và ngắn hạn hiệu quả hơn. Vốn được coi là hàng hóa đặc biệt: điều này có nghĩa là vốn phải có đầy đủ giá trị và giá trị sử dụng, giá trị của hàng hóa vốn chính là bản thân nó, giá trị sử dụng của vốn thể hiện ở chỗ khi đưa SXKD nó sẽ tạo ra một giá trị lớn hơn giá trị ban SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 8 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm đầu. Như mọi hàng hóa khác vốn cũng được mua bán trên thị trường nhưng người ta chỉ mua và bán bản quyền sử dụng nó, đó chính là yếu tố làm cho vốn trở thành hàng hóa đặc biệt khác các loại hàng hóa khác. Người thừa vốn đưa vốn vào thị trường, người cần vốn tới thị trường vay và phải trả một khoản phí cho lượng vốn vay đó (lãi). Trong quá trình đó quyền sở hữu vốn sẽ không thay đổi mà chỉ thay đổi quyền sử dụng vốn. 1.1.2.2 Phân loại vốn kinh doanh a. Phân loại theo nguồn hình thành + Vốn chủ sở hữu Vốn chủ sở hữu là số vốn góp do chủ sở hữu, các nhà đầu tư đóng góp. Số vốn này không phải là một khoản nợ, doanh nghiệp không phải cam kết thanh toán, không phải trả lãi suất. Tuy nhiên, lợi nhuận thu được do kinh doanh có lãi của doanh nghiệp sẽ được chia cho các cổ đông theo tỷ lệ phần vón góp của mình. Tùy theo loại hình doanh nghiệp, vốn chủ sở hữu được hình thành theo các cách thức khác nhau. Thông thường nguồn vốn này bao gồm vốn góp và lãi chưa phân phối. + Nợ phải trả Nợ phải trả là nguồn vốn kinh doanh ngoài vốn pháp định được hình thành từ nguồn đi vay, đi chiếm dụng của các tổ chức, đơn vị, cá nhân và sau một thời gian nhất định, doanh nghiệp phải hoàn trả cho người cho vay cả lãi và gốc. Phần vốn này được doanh nghiệp sử dụng với những điều kiện nhất định (như thời gian sử dụng, lãi suất, thế chấp, …) nhưng không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp. Vốn vay có 2 loại là vốn vay ngắn hạn và vốn vay dài hạn. b. Phân loại dựa trên tốc độ chu chuyển vốn + Vốn cố định Vốn cố định là chỉ tiêu phản ánh giá trị bằng tiền của tài sản cố định, bao gồm tài sản cố định hữu hình, tài sản cố định thuê tài chính và tài sản cố định vô hình. TSCĐ dùng trong kinh doanh tham gia hoàn toàn vào quá trình kinh doanh nhưng về mặt giá trị thì chỉ có thể thu hồi dần sau nhiều chu kỳ kinh doanh. VCĐ biểu hiện dưới 2 hình thái: - Hình thái hiện vật: Là toàn bộ TSCĐ dùng trong kinh doanh của các DN. Nó bao gồm nhà cửa, máy móc, thiết bị, công cụ,… SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 9 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm - Hình thái tiền tệ: Đó là toàn bộ TSCĐ chưa khấu hao và vốn khấu hao khi chưa được sử dụng để sản xuất TSCĐ, là bộ phận VCĐ đã hoàn thành vòng luân chuyển và trở về hình thái tiền tệ ban đầu. + Vốn lưu động Vốn lưu động là biểu hiện bằng tiền của tài sản ngắn hạn sử dụng trong KD. VLĐ tham gia hoàn toàn vào quá trình KD và giá trị có thể trở lại hình thái ban đầu sau mỗi vòng chu chuyển của hàng hóa. Nó là bộ phận của vốn sản xuất, bao gồm giá trị nguyên liệu, vật liệu phụ, tiền lương, ... VLĐ ứng với các DN khác nhau thì khác nhau. Không những thế tỷ trọng, thành phần, cơ cấu của các loại vốn này trong các DN cũng khác nhau. Trong DN doanh nghiệp thương mại tỷ trọng của VLĐ chiếm chủ yếu trong nguồn vốn KD thì trong DN sản xuất tỷ trọng VCĐ lại chiếm chủ yếu. Trong hai loại vốn này, VCĐ có đặc điểm chu chuyển chậm hơn VLĐ. Việc phân chia theo cách này giúp các DN thấy được tỷ trọng, cơ cấu từng loại vốn. Từ đó DN chọn cho mình một cơ cấu vốn hợp lý. c. Phân loại theo phạm vị huy động và sử dụng vốn + Nguồn vốn trong DN Nguồn vốn trong DN là nguồn vốn có thể huy động được từ hoạt động bản thân của DN như: tiền khấu hao TSCĐ, lợi nhuận giữ lại, các khoản dự trữ, dự phòng, khoản thu từ nhượng bán, thanh lý TSCĐ,… + Nguồn vốn ngoài DN Nguồn vốn ngoài DN là nguồn vốn mà DN có thể huy động từ bên ngoài nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho hoạt động SXKD như: vay ngân hàng, vay của các tổ chức kinh tế khác, vay của các nhân viên trong công ty, vay cá nhân,.. Ngoài ra, DN còn có thể có các nguồn vốn khác như: nguồn vốn FDI, ODA,… d. Phân loại theo thời gian huy động và sử dụng vốn + Vốn thường xuyên Vốn thường xuyên là nguồn vốn có tính chất ổn định và dài hạn mà DN có thể sử dụng để đầu tư vào TSCĐ và một bộ phận tài sản lưu động tối thiểu thường xuyên cần thiết cho hoạt động DN. Nguồn vốn này bao gồm vốn chủ sở hữu và vốn vay của DN. SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 10 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm + Vốn tạm thời Vốn tạm thời là nguồn vốn có tính chất ngắn hạn (dưới 1 năm) mà DN có thể sử dụng để đáp ứng nhu cầu có tính chất tạm thời, bất thường phát sinh trong hoạt động SXKD của DN. Nguồn vốn này bao gồm các khoản vay ngân hàng và các khoản chiếm dụng của bạn hàng. 1.1.2.3 Vai trò vốn kinh doanh Vốn đóng vai trò hết sức quan trọng trong mỗi DN. Nó là tiền đề cho một DN bắt đầu khởi sự kinh doanh. Vốn quyết định đến sự tồn tại và phát triển của DN, vừa là cơ sở để tiến hành các hoạt động SXKD lại cũng chính là chỉ tiêu đánh giá kết quả của các hoạt động SXKD đó. Bên cạnh đó, vốn còn là yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến năng lực SXKD của DN và xác lập vị thế của DN trên thương trường. Mặt khác, vốn là điều kiện để DN tiếp tục đầu tư mở rộng phạm vi sản xuất, thâm nhập vào thị trường tiềm năng, từ đó mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng cường khả năng cạnh tranh, nâng cao uy tín của DN. Nhận thức được vai trò quan trọng như vậy DN cần hết sức thận trọng trong quá trình quản lý và sử dụng vốn để vốn được sử dụng một cách tiết kiệm mà hiệu quả nhất. 1.1.2.4 Mục đích, ý nghĩa, nhiệm vụ của phân tích hiệu quả sử dụng vốn + Mục đích Cung cấp đầy đủ, kịp thời, trung thực những thông tin hữu ích, cần thiết phục vụ cho chủ doanh nghiệp và các đối tượng quan tâm khác như: Các nhà đầu tư, hội đồng quản trị doanh nghiệp, người cho vay, các cơ quan quản lý cấp trên và những người sử dụng thông tin tài chính khác trong đưa ra quyết định đầu tư hoặc quyết định cho vay. Cung cấp những thông tin về nguồn vốn chủ sở hữu, các khoản nợ, kết quả của quá trình, sự kiện, các tình huống làm biến đổi các nguồn vốn và các khoản nợ của DN. + Ý nghĩa Phân tích hiệu quả sử dụng nguồn vốn là quá trình tìm hiểu các kết quả của sự quản lý và sử dụng vốn ở DN, thường được phản ánh trên các báo cáo tài chính đồng thời đánh giá thực trạng những gì đã làm được, dự kiến những gì đã làm được, dự kiến những gì sẽ xảy ra.Trên cơ sở đó, các nhà quản lý doanh nghiệp thấy được SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 11 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm trách nhiệm của mình về tổng số vốn được hình thành từ các nguồn khác nhau, từ đó đưa ra những giải pháp để tận dụng triệt để các điểm mạnh, khắc phục các điểm yếu. + Nhiệm vụ Để đạt được các mục tiêu chủ yếu trên đây, nhiệm vụ cơ bản của phân tích hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp là: Phân tích hiệu quả việc sử dụng nguồn vốn chủ sở hữu, vốn chiếm dụng, nợ phải trả và vay ngắn hạn. 1.1.2.5Nguồn tài liệu trong phân tích Trong phân tích hiệu quả sử dụng vốn thì nguồn tài liệu quan trọng nhất là các báo cáo tài chính như: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động SXKD tình hình tài chính cụ thể trong DN. + Bảng cân đối kế toán BCĐKT là một báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát toàn bộ tài sản hiện có và nguồn hình thành tài sản đó của DN tại một thời điểm nhất định. BCĐKT có ý nghĩa hết sức quan trọng vì số liệu trên bảng cân đối cho biết toàn bộ giá trị hiện có của DN theo cơ cấu tài sản nguồn vốn. Ngoài ra nó còn cho biết cơ cấu vốn hình thành nên các loại tài sản đó. + Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Là báo cáo kế hoạch kinh doanh, hay còn gọi là báo cáo lãi lỗ, chỉ ra sự cần bằng giữa thu nhập (doanh thu) và chi phí trong từng kỳ. Để phân tích hiệu quả sử dụng VKD của DN với tình hình thực tế chung của nền kinh tế, chúng ta phải kết hợp sử dụng thêm thông tin trong các báo cáo lưu chuyển tiền tệ, báo cáo chi tiết các khoản công nợ phải thu, phải trả, báo caos giải trình về tình hình tăng giảm nguồn vốn,… 1.1.2.6 Hệ thống các chỉ tiêu phân tích hiệu quả sử dụng vốn a. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh được xác định bằng hai chỉ tiêu: + Hệ số doanh thu trên vốn kinh doanh bình quân H= M VKD Trong đó: H : Hệ số doanh thu trên vốn kinh doanh bình quân M: Doanh thu bán hàng trong kỳ SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 12 MSV:11H150384 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TH.S Hoàng Thị Tâm VKD: Vốn kinh doanh bình quân Chỉ tiêu này phản ánh sức sản xuất, khả năng tạo ra doanh thu của đồng vốn + Hệ số lợi nhuận trên vốn kinh doanh bình quân P VKD = P VKD Trong đó: PVKDbq : Hệ số lợi nhuận trên vốn kinh doanh bình quân P: Lợi nhuận kinh doanh đạt được trong kỳ Trong đó: VKD = VKDđK VKDck 2 VKDđk, VKDck : Vốn kinh doanh đầu kỳ, cuối kỳ Chỉ tiêu này phản ánh sức sinh lợi của đồng vốn. Phân tích các chỉ tiêu trên nếu hệ số doanh thu và lợi nhuận trên vốn kinh doanh tăng tức hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tăng và ngược lại. + Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu ROE = LNst VCSH Chỉ số này là thước đo chính xác để đánh giá một đồng vốn bỏ ra và tích lũy tạo ra bao nhiêu đồng lời. ROE càng cao chứng tỏ công ty sử dụng hiệu quả đồng vốn của cổ đông, có nghĩa là công ty đã cân đối một cách hài hòa giữa vốn cổ đông với vốn đi vay để khai thác lợi thế cạnh tranh của mình trong quá trình huy động vốn, mở rộng quy mô. b. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động Hiệu quả sử dụng vốn lưu động được xác định bằng 2 chỉ tiêu: + Hệ số doanh thu trên vốn lưu động bình quân HVLĐ = M VLĐ Nếu hệ số doanh thu trên vốn lưu động tăng thì hiệu quả sử dụng vốn lưu động tăng và ngược lại. Ngoài ra, để nâng cao mức doanh thu đạt được trên một đồng vốn lưu động ta phải đẩy mạnh tốc độ chu chuyển của vốn lưu động bằng cách tăng hệ số quay vòng vốn lưu động và giảm số ngày lưu chuyển của đồng vốn lưu động. + Hệ số lợi nhuận trên vốn lưu động bình quân SVTH:Nguyễn Thị Phương Liên 13 MSV:11H150384